„რეზონანსი“: ირაკლი კობახიძე: „ზუსტად ვიცით, საით მივექანებით“ // საარჩევნო ბლოკების აკრძალვა – მთავარი ბრალდებები მე-4 საერთო-სახალხო განხილვისას
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „დღეს თუ არა ხვალ ისევ დაგვიდგება კონსტიტუციის ცვლილების საკითხი“ // „ხელისუფლება ცდილობს, ეს პროცესი რაც შეიძლება მალე ჩაამთავროს“
„რეზონანსი“: საქართველოს მდგომარეობიდან გამომდინარე, პრეზიდენტისთვის მთავარსარდლის სტატუსის ჩამორთმევა გახდება თუ არა ქვეყნისთვის პრობლემა? (თვალსაზრისები)
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ნიკა ჩიტაძესთან: „რუსეთი გაღიზიანებულია, რადგან საფრანგეთის პრეზიდენტის არჩევნებში კრემლის კანდიდატმა ვერ გაიმარჯვა“ // ქართულმა დიპლომატიამ ძალები უნდა მოსინჯოს ცენტრისტ ემანუელ მაკრონთან და დაარწმუნოს იმაში, რომ საქართველოსთვის „მაპ“-ის მინიჭება ძალიან მნიშვნელოვანია“
———
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ჯემალ გამახარიასთან: „ამერიკას მადლობა უნდა ვუთხრათ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „პრეზიდენტად დავით ნარმანიას დაგვინიშნავენ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლადო სადღობელაშვილთან: „ბიძინა ივანიშვილი დავით უსუფაშვილს პარტიას შეუქმნის და მერე გადააგდებს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „პრეზიდენტის არჩევის წესზე პლებისციტი უნდა ჩატარდეს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიგა ბუკიასთან: „მიწის გაყიდვაზე რეგულაციას კონსტიტუციაში შევიტანთ“ // „ოპოზიციას ხალხი შეცდომაში შეჰყავს“ // „გამონათქვამების გამო არავინ არავის დასჯას არ აპირებს“
———
„ვერსია“: ვინ ააშენებს ხუდონჰესს – სახელმწიფო თუ ინვესტორი // უჩივლებს თუ არა „ტრანსელექტრიკა“ მთავრობას საარბიტრაჟო სასამართლოში და როგორ აუნაზღაურდება ინვესტორს პროექტზე დახარჯული 30 მილიონი დოლარი
„ვერსია“: „მეძინება, მშია, დავიღალე, დამაწყვიტეს ნერვები!“ – რა შესთავაზა გიორგი მამალაძემ ბადრაგს // სპეცრეპორტაჟი დეკანოზის სასამართლოდან; დეტალები, რაც ტელევიზიით არ გინახავთ
——–
„რეზონანსი“: 102 სამკურნალო კურორტიდან მხოლოდ 24 შემოგვრჩა // თითქმის ყველგან მაღალი ფასები და მოუწესრიგებელი გარემოა
„რეზონანსი“: მეწარმეებსა და ბანკირებს შორის ვითარება იძაბება // „სადაზღვევო სექტორიდან დაწყებული, სამშენებლო ბიზნესით დამთავრებული, ყველაგან აქვთ წილი“
——————–
„რეზონანსი“, 09 მაისი, 2017 წელი
ირაკლი კობახიძე: „ზუსტად ვიცით, საით მივექანებით“
საარჩევნო ბლოკების აკრძალვა – მთავარი ბრალდებები მე-4 საერთო-სახალხო განხილვისას
ეკატერინე ბასილაია
კონსტიტუციის ცვლილების საერთო-სახალხო განხილვა ბათუმში ყველაზე ხმაურიანი აღმოჩნდა. რიგით მე-4 განხილვაში პრეზიდენტიც ჩაერთო და “ოცნების” მიერ შემოთავაზებულ საარჩევნო სისტემას მიუღებელი უწოდა. ხოლო ოპოზიცია-ხელისუფლებას შორის მწვავე სიტყვიერი დაპირისპირება იყო შეხვედრის ბოლოს, როდესაც ხელისუფლებამ ფიქტიური ბლოკების შექმნის ბრალდებით ოპოზიცია, კონკრეტულად “გაერთიანებული დემოკრატიული მოძრაობა,” ხალხის კუთვნილი მილიონების მითვისებაში დაადანაშაულა და თქვა, რომ ამას არ დაუშვებენ.
ურთიერთბრალდებები გამოიწვია იმან, რომ პარლამენტის სპიკერმა ფიქტიური პარტიის შექმნაში დაადანაშაულა “გაერთიანებული დემოკრატიული მოძრაობა” და თქვა, რომ ამგვარი წესით შექმნილი ბლოკების გამო ბიუჯეტიდან ხალხის კუთვნილი მილიონობით ლარი იფლანგება, რასაც ბოლო უნდა მოეღოს.
პასუხად კი ირაკლი კობახიძეს შეახსენეს, რომ სწორედ მისი მამა იყო წლების განმავლობაში ამ პარტიის წევრი, ნინო ბურჯანაძის მრჩეველი და თუ კობახიძე საკუთარ მამას ადანაშაულებს ხალხის ფულის მითვისებაში, მაშინ შვილი პარლამენტის სპიკერობიდან უნდა გადადგეს.
ამ მწვავე ბრალდებებმა გამოიწვია დარბაზში დიდი ხმაური და კობახიძეს “ქართული ოცნების” აქტივისტები მხარდამჭერი ყვირილით გამოესარჩლნენ. ეს კონკრეტული დაპირისპირება 5-საათიანი საერთო-სახალხო განხილვის ბოლოს დაიწყო.
“დემოკრატიული მოძრაობის” წევრმა გიორგი ახვლედიანმა თქვა, რომ როდესაც ხელისუფლება საარჩევნო ბლოკებს აუქმებს და ამ დროს 5%-იანი ბარიერის დაწევა არ სურს, ეს ერთმნიშვნელოვნად პოლიტიკური პარტიების განადგურებაა. „ეს არის შიში, რომ შეიქმნება ახალი კოალიცია და თქვენ დაგამარცხებთ. მთელი ქვეყანა არის წინააღმდეგი ამ ცვლილებების. ეს იცით თქვენ კარგად და მარტო ტაშის დასაკვრელად რომ მოგყავთ ხალხი, სირცხვილია, სირცხვილი!” – განაცხადა გიორგი ახვლედიანმა.
პასუხად ჯერ უმრავლესობის ლიდერმა არჩილ თალაკვაძემ გიორგი ახვლედიანს განუცხადა, რომ “გაერთიანებული დემოკრატიული მოძრაობა” არის ბლოკი, რომელიც შედგება 2 პარტიისგან და ისინი ბიუჯეტიდან 2 პარტიის ფულს იღებენ, წელიწადში 1,3 მილიონ ლარს. შემდეგ პოლემიკაში პარლამენტის სპიკერიც ჩაერთო.
„თქვენ გაქვთ ერთი პოლიტიკური პარტია და ამ დროს დაფინანსებას იღებს 2 პარტია, რომელთაგან ერთი არის ფიქტიური. ამაშია საქმე. ხალხო, ფიქტიური პარტია იღებს თქვენს 1 მილიონ ლარს წელიწადში და მოგწონთ ეს?! არ მოსწონს ეს ხალხს და თქვენ კიდევ ამის დატოვება გინდათ. ფიქტიური პარტიებით მილიონების მითვისება საქართველოში დამთავრდება!” – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ, რასაც მოჰყვა “დემოკრატიული მოძრაობის” წევრების დიდი აღშფოთებაც.
„მამათქვენი გიორგი კობახიძე ნინო ბურჯანაძის მრჩეველი იყო და რა გინდათ, თქვათ, რომ ისიც ჭამდა ამ ფულს?! მაშინ რა გინდათ პარლამენტში? მამათქვენი ჭამდა ხალხის ფულს?” – გაისმა დარბაზიდან, რასაც ირაკლი კობახიძემ უპასუხა, რომ მამის ხსენება „არაეთიკურია“.
ამ შეხვედრისას საკმაოდ მწვავე კამათი მოჰყვა ასევე ყველაზე სადავო საკითხს – მანდატების გადანაწილების წესს. პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ როდესაც მმართველი ძალა საარჩევნო სისტემაზე მუშაობს, ოპოზიციური პარტიების მოსაზრებები აუცილებლად უნდა გაიზიაროს და მისთვის ბონუსის სისტემა მიუღებელია. „რომელიმე თქვენგანი რანაირად დამიმტკიცებს, რომ სხვისთვის მიცემული ხმების საკუთრად მითვისება არის სამართლებრივი, დადებითი და დემოკრატიული?“, – განაცხადა გიორგი მარგველაშვილმა.
გადაუნაწილებელი მანდატების „ოცნების“ მიერ მითვისების გეგმაზე ისაუბრა “პატრიოტთა ალიანსის” ლიდერმაც, რომელიც ასევე პირველად ესწრებოდა საყოველთაო განხილვას. ირმა ინაშვილის თქმით, 2016 წლის არჩევნებზე გადაუნაწილებელი დარჩა 20%-ი, ხმები, რომელიც ოპოზიციის იყო და ოპოზიციის ხმები რატომ უნდა მიისაკუთროს ხელისუფლებამ. „ეს არის ოპოზიციის ხმები, რომელიც თქვენ მიგაქვთ. რატომ იღებთ, გეკუთვნით? არ გეკუთვნით“, – მიმართა ირმა ინაშვილმა „ოცნების“ ლიდერებს და ევროპის მაგალითზეც ისაუბრა, სადაც პროპორციული არჩევნების დროს ბარიერი 3%-ია და, შესაბამისად, გადაუნაწილებელი მანდატების რაოდენობაც მცირე.
„თქვენ აწესებთ 5%-იან ბარიერს. მე ვტყუი თუ სიმართლეს ვამბობ? იტალიაში 3%-იანი ბარიერია და იქ არის ყველაფერი დაბალანსებული. იქნებ პრეზიდენტიც მართალია რაღაცაში, როცა გამოდის და ამბობს, რომ საფრთხეა ამ კონკრეტულ ცვლილებაში. ბოლოს და ბოლოს პრეზიდენტია, ხალხმა აირჩია! თქვენი წარდგენილი პრეზიდენტია“, – ირმა ინაშვილმა „ოცნებას” პრეზიდენტის ინსტიტუტისადმი ნდობისა და პატივისცემისკენ მოუწოდა, რასაც დარბაზისა და გიორგი მარგველაშვილისგან აპლოდისმენტი მოჰყვა.
ამ გამოსვლის გამო „ევროპული საქართველოს“ შემდეგ მათემატიკის ცოდნა ირაკლი კობახიძემ ინაშვილსაც დაუწუნა.
„ქალბატონ ირმას თავისი მათემატიკა აქვს, რაც მოეწონათ მისი პარტიის მხარდამჭერებს და პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მოხელეებს. თუმცა ეს არის თქვენი მათემატიკა. რეალურად მათემატიკა კი არის ერთი, ბოლო არჩევნებში ბონუსი იქნებოდა 8%“, – თქვა ირაკლი კობახიძემ და იქვე პირობა დადო, თუ ვენეციის კომისია იტყვის, რომ ბონუსი არის უსამართლო, ისინი საკუთარ გადაწყვეტილებას გადასინჯავენ.
განხილვაში მოქალაქეებიც აქტიურობდნენ. ძირითადად “ოცნების” აქტივისტები სჭარბობდნენ, თუმცა იყო კრიტიკული შეკითხვებიც, რაზეც პოლემიკა იწყებოდა. უკმაყოფილება გამოითქვა პრეზიდენტის არაპირდაპირი არჩევის წესზე, როგორც ერთ-ერთმა დამსწრემ განაცხადა, საით მიექანება ქვეყანა, როდესაც ყველა არჩევნების შემდეგ კითხვები რჩება და ახლა ასეთი ფორმით არჩეულმა ადამიანებმა უნდა დანიშნონ პრეზიდენტი.
პარლამენტის სპიკერის პასუხი იყო, რომ „ზუსტად ვიცით, საით მივექანებით“ და რომ ქვეყანა დემოკრატიისკენ მიექანება. „ეს არის ადამიანის უფლებების უკეთესი დაცვა. გავექანეთ ჩვენ 2012 წელს იქითკენ, რომ 24 500 პატიმრის მაგივრად დღეს გვყავს 9 500 პატიმარი, ჩვენ ვცვლით არადემოკრატიულ კონსტიტუციას დემოკრატიულით და გვინდა, აქეთ გავექანოთ ყველა ერთად..“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
„რეზონანსი“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „დღეს თუ არა ხვალ ისევ დაგვიდგება კონსტიტუციის ცვლილების საკითხი» // „ხელისუფლება ცდილობს, ეს პროცესი რაც შეიძლება მალე ჩაამთავროს“
თიკო ოსმანოვა
„სახალხო განხილვაში პრეზიდენტის ჩართვა იყო მნიშვნელოვანი. სიმართლე გითხრათ, ამას თავიდან ცოტა სკეპტიკურად ვუყურებდი, მაგრამ დღეს, როცა შევხედე, მიმაჩნია, რომ პრეზიდენტმა სწორი გადაწყვეტილება მიიღო”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ანალიტიკოსი ვახტანგ ძაბირაძე.
ვახტანგ ძაბირაძე: კონსტიტუციაში სახალხო განხილვისთვის 1 თვეა გამოყოფილი, რაც არის ძალიან ცოტა, რომ საზოგადოებას და მოსახლეობას მართლა გააგებინო, რა როგორ არის. ეს ხომ არ არის რომანი, რომ წაიკითხონ?! ჩვენ თუ სერიოზული განხილვა გვინდა, 1 თვეც კი არ არის საკმარისი, მით უმეტეს 10 დღე. ეს უკვე თავისთავად იმაზე მიუთითებს, რომ ხელისუფლებას უნდა, ეს პროცესი რაც შეიძლება სწრაფად ჩაამთავროს. სხვაგვარად ვერ აიხსენება, ამიტომ, რა თქმა უნდა, ეს იქნება ფორმალური ხასიათის.
- ამ სახალხო განხილვაში პრეზიდენტიც ჩაერთო და როგორ შეაფასებდით ამას?
- განხილვაში პრეზიდენტის გარდა ჩართულია ოპოზიციაც და სამოქალაქო სექტორიც. ასე რომ, პრეზიდენტის ჩართვა იყო მნიშვნელოვანი. სიმართლე გითხრათ, ამას თავიდან ცოტა სკეპტიკურად ვუყურებდი, მაგრამ დღეს, როცა შევხედე, მიმაჩნია, რომ პრეზიდენტმა სწორი გადაწყვეტილება მიიღო. დარბაზში უმრავლესობა, რა თქმა უნდა, “ქართული ოცნების” მიერ მობილიზებული ხალხია, მაგრამ რადგან ასეთი წარმომადგენლობითია, აუდოტორიაც გარკვეულწილად შეცვლილია. გარდა ამისა, მეტ-ნაკლებად ხდება ამის ტრანსლირება. ასე რომ, ვფიქრობ, პრეზიდენტის ჩართვა ეფექტური გამოდგა.
- ამ განხილვის შემდეგ გაქვთ თუ არა მოლოდინი, რომ კონსტიტუციის პროექტში ძირითად საკითხებთან დაკავშირებით რაღაც შეიცვლება?
- თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ამას რეალური შედეგი ექნება და წარმოდგენილ პროექტში რამე სერიოზული ცვლილებები შევა, მე მგონი, ცდება. შედეგი არის ის, რაც მე მახსოვს, საქართველოს კონსტიტუციასთან მიმართებაში პირველად მოხდა, რომ ამან ფორმალური ხასიათი არ მიიღო. ასე რომ, ახლა ასეთი შეხვედრები სასიამოვნო და მისასალმებელია. ამან შეიძლება პირდაპირი შედეგი არ გამოიღოს, მაგრამ იმის თქმა, რომ კონსტიტუცია ამოქმედდა და საზოგადოება დაინტერესდა, ეს უკვე წინ გადადგმული ნაბიჯია. დღეს თუ არა ხვალ ჩვენ ისევ დაგვიდგება კონსტიტუციის ცვლილების საკითხი და საზოგადოება ამას უკვე სერიოზული და მომზადებული შეხვდება.
- და ბოლოს, თქვენი აზრით, უნდა შემოეშვათ თუ არა კრემლთან დაახლოებული რუსი ბაიკერები საქართველოში?
- მიმაჩნია, რომ ძალიან სწორი გადაწყვეტილება იქნა მიღებული. ესენი არ არიან ტურისტები, ესენი არიან პროპაგანდისტები და თანაც თავხედ პროპაგანდას ეწევიან. ასე რომ, ხელისუფლებამ სწორი ნაბიჯი გადადგა, რომ არ შემოუშვა. უნდა მივეჩვიოთ საგარეო კუთხით საკუთარი უფლებების დაცვას, რა თქმა უნდა, გონიერების ფარგლებში და არა ისე, როგორც 2008 წელს.
„რეზონანსი“, 09 მაისი, 2017 წელი
საქართველოს მდგომარეობიდან გამომდინარე, პრეზიდენტისთვის მთავარსარდლის სტატუსის ჩამორთმევა გახდება თუ არა ქვეყნისთვის პრობლემა?
გვანცა წულაია
საკონსტიტუციო ცვლილებების სახალხო განხილვა გუშინ ბათუმში გაიმართა, სადაც საქართველოს პრეზიდენტმა – გიორგი მარგველაშვილმა კონსტიტუციაში შესატან ცვლილებებზე ისაუბრა. ერთ-ერთი მწვავე საკითხი, რომელზეც პრეზიდენტმა ისაუბრა, მისთვის მთავარსარდლის სტატუსის ჩამორთმევაა. მარგველაშვილს მიაჩნია, რომ აღნიშნული საქართველოსთვის პრობლემურია.
„საქართველო არის ქვეყანა, რომელიც ისტორიული უსამართლობის შედეგად ძალიან ძლიერი მეზობლის მიერ ოკუპირებულია. ურთულეს ვითარებასა და გარემოში ჩვენს სახელმწიფოებრივ სიძლიერეს ვაყალიბებთ. ამ ვითარებაში მთავარსარდლის გაქრობა, რომელიც რეალურად ამ კონსტიტუციაში არის, პრინციპულად პრობლემურად მიმაჩნია. რა თქმა უნდა, ნომინალურად პრეზიდენტს მთავარსარდალი ერქმევა, მაგრამ ვერც ერთ გადაწყვეტილებას ვერ იღებს. ომის გამოცხადებასთან დაკავშირებითაც კი პრეზიდენტს მოუვა პრემიერ-მინისტრის წარდგინება და პრეზიდენტს იმის დისკრეციაც კი არ აქვს, გადაწყვიტოს, გამოაცხადოს თუ არა ომი”, – განაცხადა გიორგი მარგველაშვილმა.
საქართველოს მდგომარეობიდან გამომდინარე, პრეზიდენტისთვის მთავარსარდლის სტატუსის ჩამორთმევა გახდება თუ არა ქვეყნისთვის პრობლემა? – ამ კითხვით “რეზონანსმა” საზოგადოების წევრებს მიმართა.
ქეთი ბექაური (იურისტი): მგონი, რომ გარკვეულწილად გახდება, რადგან მთავარსარდალი კონსტიტუციით ყოველთვის პრეზიდენტი იყო. იმ ვითარებასა და მდომარეობაში, რომელშიც დღეს საქართველოა, ვფიქრობ ალბათ,, ჯობდა, ეს სტატუსი პრეზიდენტს დარჩენოდა. თუ გავითვალისწინებთ საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებს, გეოპოლიტიკურ ვითარებას და მტრულად განწყობილ გარემოცვას, მგონი, რომ ნაჩქარევი ნაბიჯი გადაიდგა.
ანა რატიანი (ჟურნალისტი): უმეტეს ქვეყანაში ასეთი სტატუსი არსებობს. სამწუხაროდ, ჩვენი ქვეყნის მეთაურები არასოდეს მოწოდების სიმაღლეზე არ იდგნენ. ომის სიტუაციაში პირველი პირი თავის თავზე იღებდა გადაწყვეტილებას. ისეთი სამხედროები არ გვყავს, რომ თითი გავიშვიროთ და ვთქვათ, პრეზიდენტის ნაცვლად მთავარსარდალი ის იყოს. სამწუხაროდ, მაღალპროფესიული სამხედრო კადრები ძალიან ცოტა გვყავს.
იგორ კვესელავა (პოლიტოლოგი): ვფიქრობ, სტატუსი, როგორც მთავასარდლის, არ უქმედება. მაგრამ ეს შეიძლება პრეზიდენტის პრეროგატივა არ იყოს. საზოგადოებამ რა უნდა განიხილოს? ვინ უნდა განიხილოს? სამწუხაროდ, ეს ფორმალური ხასიათისაა. ვინც ამ კონსტიტუციით დაინტერესებულია, რომლებიც ძალიან ცოტანი არიან, მოსაზრება მათ უნდა გამოთქვან. ვფიქრობ, საქართველოს კონსტიტუციაში აუცილებლად უნდა დარჩეს მთავარსარდალი. რადგან ჩვენ საპარლამენტო რესპუბლიკისაკენ მივდივართ, მაშინ მთავარსარდლის სტატუსი იქნება. მგონია, რომ მთავარსარდლის არჩევა პრეზიდენტს და პრემიერ-მინისტრს შორის უნდა მოხდეს. მგონი, რომ ეს პრემიერ-მინისტრი იქნება.
გია ანჩაბაძე (ისტორიკოსი): მთავარსარდალი ვიღაც უნდა იყოს, ვინ იქნება და რა თანამდებობის პირი იქნება, ცხადია, მნიშვნელობა არ აქვს. ომის პირობებში მთავარსარდლის გარეშე შეუძლებელია.
ნუცა ჯანელიძე (ხელოვნებათმცოდნე): ქვეყნის მთავარსარდალი უნდა იყოს არა სამოქალაქო პირი, როგორიც ბატონი პრეზიდენტია, არამედ სამხედრო, რომელსაც უმაღლესი განათლება აქვს მიღებული, გინდ ამერიკაში, გინდ რუსეთში. მთავარია, პროფესიონალი უმაღლესი განათლების იყოს.
„რეზონანსი“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ ნიკა ჩიტაძესთან: „რუსეთი გაღიზიანებულია, რადგან საფრანგეთის პრეზიდენტის არჩევნებში კრემლის კანდიდატმა ვერ გაიმარჯვა“ // ქართულმა დიპლომატიამ ძალები უნდა მოსინჯოს ცენტრისტ ემანუელ მაკრონთან და დაარწმუნოს იმაში, რომ საქართველოსთვის „მაპ“-ის მინიჭება ძალიან მნიშვნელოვანია»
ნინო ქეთელაური
„რუსეთის ხელისუფლება გაღიზიანებულია, რადგან მათმა კანდიდატმა ვერ გაიმარჯვა და ევროპაში კიდევ ერთი მხარდამჭერი ვერ მოიპოვა. აქედან გამომდინარე, ესეც რუსეთის საინფორმაციო პოლიტიკის ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილია, რომ თითქოს ევროკავშირი შესაძლოა დაიშალოს, რომ საფრანგეთის მოსახლეობის დიდ ნაწილს ევროკავშირიდან გასვლა სურს“, – ამის შესახებ პოლიტოლოგი ნიკა ჩიტაძე „რეზონანსთან“ საუბრისას აცხადებს.
ნიკა ჩიტაძე: ის, რომ საფრანგეთის მოსახლეობის დაახლოებით 1/3 მარინ ლე პენის მომხრეა, დიდწილად ნიშნავს, რომ ისინი უკმაყოფილებას გამოხატავენ საემიგრაციო პოლიტიკის მიმართ. მოგეხსენებათ, საფრანგეთში ემიგრანტების მოზღვავებაა, ისინი ხშირად არღვევენ კანონს. გვახსოვს ისიც, რომ ემიგრანტებით დასახლებულ ადგილებში გამოსვლებიც იყო. გარდა ამისა, მოსახლეობა უკმაყოფილოა, რომ იმ ემიგრანტებს, ვინც საფრანგეთის მოქალაქეობას იღებენ, ამით გარკვეული სოცილური დახმარებაც გარანტირებული აქვთ. ასევე ემიგრანტები არიან იაფი მუშახელი და იკავებენ ფრანგების სამუშაო ადგილებს, რაც, რა თქმა უნდა, ადგილობრივი მოსახლეობის უკმაყოფილებას იწვევს. ამას ემატება ისიც, რომ მარინ ლე პენი მოსახლეობას სოციალურ ბენეფიტებს ჰპირდებოდა.
აქვე არ უნდა დაგვავიწყდეს ტერორიზმის საფრთხეც და, საბოლოო ჯამში, ამან განაპირობა ულტრამემარჯვენე ძალების გააქტიურება და გაზრდა. ამ მხრივ შეშფოთების საფუძველი არსებობს. მართალია, მაკრონმა გაიმარჯვა (რაც მისასალმებელია), მაგრამ მე ვფიქრობ, ევროპას და მათ შორის ქართულ საზოგადოებას მართებს, დასვას კითხვა იმასთან დაკავშირებით, თუ რატომ იზრდება ულტრამემარჯვენე განწყობა.
- თუ გავიხსენებთ ემანუელ მაკრონის განცხადებას ევროკავშირში რეფორმების აუცილებლობაზე, როგორ ფიქრობთ, საფრანგეთის ახალი ხელისუფლება იქნება თუ არა ბიძგის მიმცემი, რომ გარკვეული ცვლილებები განხორციელდეს?
- რა თქმა უნდა, ის შესაძლოა, იყოს ბიძგის მიმცემი, რადგან საფრანგეთი არის ევროკავშირის ერთ-ერთი წამყვანი ქვეყანა, რიგით მეორე ეკონომიკის მქონე ევროპაში და ის ძალიან მნიშვნელოვან როლს თამაშობს საერთაშორისო პოლიტიკაში. ამიტომ, მე ვფიქრობ, ამ წვლილის შეტანა საფრანგეთს შეუძლია. მით უმეტეს, რომ ის გაცილებით უფრო ინტეგრირებულია ევროპაში, ვიდრე თუნდაც ბრიტანეთი, რომლის გასვლაც ევროკავშირიდან ისეთი მნიშვნელობის არ არის, როგორიც საფრანგეთის შესაძლო გასვლა. იმედია, ასე არ მოხდება.
- როგორი იქნება საფრანგეთის პოლიტიკა საქართველოსთან მიმართებით?
- საფრანგეთს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს საქართველოს საგარეო პოლიტიკისთვის, რადგან ყველას კარგად მოგვეხსენება, რომ ის დღემდე არ უჭერს მხარს საქართველოსთვის „მაპ“-ის მინიჭებას. თუმცა, მეორე მხრივ, საფრანგეთი მიესალმება საქართველოს ევროპულ ინტეგრაციას. ამიტომ, ძალიან მნიშვნელოვანია, რა პოზიციას დაიკავებს ახალი ხელისუფლება, თუნდაც „მაპ“-ის მინიჭების საკითხში. თუ მემარჯვენე ნიკოლა სარკოზი ჩვენთვის „მაპ“-ის მინიჭებას არ ემხრობოდა, ისევე როგორც სოციალისტი ოლანდი, შესაძლოა, ქართულმა დიპლომატიამ ძალები მოსინჯოს ცენტრისტ ემანუელ მაკრონთან. ყოველ შემთხვევაში, საფრანგეთი უნდა დაარწმუნოს იმაში, რომ საქართველოსთვის „მაპ“-ის მინიჭება ძალიან მნიშვნელოვანია.
- როგორ წარიმართება რუსეთ-საფრანგეთის ურთიერთობა? რუსეთის ხელისუფლება ამ არჩევნებს აღიქვამს, როგორც ერთგვარ რეფერენდუმს და თვლიან, რომ მოსახლეობის 1/3 ევროკავშირიდან გასვლის მომხრეა...
- რა თქმა უნდა, რუსეთის ხელისუფლება გაღიზიანებულია, რადგან მათმა კანდიდატმა ვერ გაიმარჯვა და ევროპაში ვერ მოიპოვეს კიდევ ერთი მხარდამჭერი. აქედან გამომდინარე, ესეც რუსეთის საინფორმაციო პოლიტიკის ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილია, რომ თითქოს ევროკავშირი, შესაძლოა, დაიშალოს, რომ მოსახლეობის დიდი ნაწილს სურს, რომ საფრანგეთმა ევროკავშირი დატოვოს და ა.შ.
—————–
„ახალი თაობა“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ ჯემალ გამახარიასთან: „ამერიკას მადლობა უნდა ვუთხრათ»
ამერიკის კონგრესის გადაწყვეტილებას, რომელსაც პრეზიდენტმა ტრამპმაც მოაწერა ხელი და საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებს ეხება, „ახალ თაობასთან“ აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე ჯემალ გამახარია აფასებს.
- ბატონო ჯემალ, როგორ აფასებთ ამერიკის კონგრესის გადაწყვეტილებას, რომელიც პირდაპირ ეხება საქართველოს პრობლემებს, საქართველო-რუსეთის კონფლიქტს აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში?
- პირველად ხდება, რომ კანონის დონეზე აღიარებული და მხარდაჭერილია საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობა. ამის შესახებ აშშ-ის კონგრესში ბევრჯერ ყოფილა საუბარი, მაგრამ კანონში ეს პირველად აისახა. ამ დოკუმენტს დიდი ისტორიული მნიშვნელობა აქვს მრავალი თვალსაზრისით.
- რა თვალსაზრისით?
- პირველ რიგში, ძალიან დიდი პოლიტიკური მხარდაჭერაა. ასევე არის მორალური და ეკონომიკური მხარდაჭერა. დოკუმენტში ფინანსური მხარდაჭერაც არის გათვალისწინებული – ბიუჯეტის კანონში სოლიდური თანხებია გათვალისწინებული ევროპული ქვეყნებისთვის, რომ წინ აღუდგნენ რუსეთის აგრესიასა და ზეგავლენას. ასე რომ, ყველა თვალსაზრისით მნიშვნელოვანი დოკუმენტია.
- ამერიკის კონგრესში მიღებულ გადაწყვეტილებას რა გავლენა ექნება კონფლიქტის მოგვარებაზე მომავალში?
- რომ გითხრათ, რუსეთი ხვალ მიუჯდება მოლაპარაკების მაგიდას აფხაზეთის დეოკუპაციასთან დაკავშირებით, ტყუილი იქნება. ამის იმედი არ უნდა გვქონდეს, მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ რუსეთი დღეს აკეთებს ყველაფერს, იპოვოს კიდევ ერთი ნიკარაგუა და ნაურუ. რათა როგორმე მიაღწიოს აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის ე.წ. დამოუკიდებლობის აღიარებას. ლავროვს აფხაზეთში ადგილობრივმა ჟურნალისტებმა ერთადერთი კითხვა დაუსვეს, თუ რა ხდება აფხაზეთის საერთაშორისო აღიარებასთან დაკავშირებით, რადგან არა მხოლოდ ევროპასა და აზიაში, არამედ რუსეთის მიერ კონტროლირებადი ქვეყნებიც კი არ აღიარებენ აფხაზეთს. ლავროვის პასუხი ისეთი იყო, რომ რუსეთს ძალიან სჭირდება, ვინმემ აღიაროს აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის დამოუკიდებლობა. სწორედ აშშ-ის 2017 წლის ბიუჯეტის კანონი იქნება ძალიან სერიოზული შემაკავებელი ფაქტორი. აღნიშნული კანონით ვერც ერთი ქვეყნის ცენტრალური მთავრობა, რომელიც აღიარებს აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონს, ვერ ისარგებლებს აშშ-ის ფინანსური დახმარებით.
დოკუმენტში ასევე ნათქვამია, რომ ბიუჯეტში გამოყოფილი თანხები არ უნდა წარიმართოს სეპარატიზმის მხარდასაჭერად აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში. მეტიც, აშშ-ის საფინანსო ინსტიტუტებს ევალებათ, მხარი არ დაუჭირონ დახმარების გამოყოფას (სესხების, გრანტების, კრედიტების სახით) იმ პროგრამებისთვის, რომლებიც პირდაპირ თუ ირიბად ხელს შეუწყობს საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღიარებასა და უპატივცემულობას.
- თავის დროზე ნიკარაგუისა და ნაურუსთვის ცდუნება ძალიან დიდი იყო...
- თავის დროზე აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის აღიარება მოხდა ძალიან დიდი ინტერესის სანაცვლოდ. რუსეთმა ნიკარაგუას ძალიან დიდი ვალები ჩამოაწერა. მაშინდელი პრეზიდენტი უგო ჩავესი იყო ჩასული მოსკოვში მთელი თავისი მთავრობით და მას 2 მლრდ-ის შეიარაღება გადაეცა განვადებით ძალიან დიდი შეღავათებით. სანაცვლოდ ჩავესმა აღიარა აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი. მოსკოვში ასევე იყო ჩასული ნაურუს პრეზიდენტი და 50 მილიონი დოლარი ჩააბარეს. ფაქტობრივად, ეს იყო ქრთამი აღიარების სანაცვლოდ. ამ დოკუმენტის გათვალისწინებით, ახალი ნაურუსა და ნიკარაგუის მოძებნა რუსეთს ძალიან გაუჭირდება, ან შეუდარებლად მეტი დაუჯდება.
- ამერიკის მიერ გაცემული თანხები, გრანტის თუ სხვა სახით, სეპარატისტებთან მიდიოდა?
- არ კონტროლდებოდა, აშშ-ის მიერ გრანტების სახით გამოყოფილი თანხები სად და ვისთან მიდიოდა. ხომ შეიძლება იყოს ორგანიზაციები და კომპანიები, რომლებიც შეიძლება რაღაც სახით დაკავშირებული იყვნენ აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონთან. ამ სახის დახმარებები და გრანტები პირდაპირი ხაზით ამერიკიდან აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში არ მიდიოდა, მაგრამ ვიღაც-ვიღაცებს ძალიან კარგად შეეძლოთ აშშ-ის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი გრანტები და დახმარებები გამოეყენებინათ სეპარატისტულ რეგიონებში. ახლა ამაზე ძალიან მკაცრი კონტროლი იქნება დაწესებული. ეს მნიშვნელოვანია. ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, უკრაინის მოვლენებთან დაკავშირებით რუსეთისთვის დაწესებული სანქციები აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონზეც გავრცელებულიყო.
- ამერიკის კონგრესის გადაწყვეტილება სანქცია არ არის?
- გარკვეული თვალსაზრისით, ბუნებრივია, არის იმ სანქციების თუნდაც ნაწილობრივი გავრცელება აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონზე. ამიტომ, ამერიკის მადლობელი ვართ.
- ამას დროში დაემთხვა ევროსაბჭოს გადაწყვეტილებაც. რუსეთი, ფაქტობრივად, ოკუპანტად არის გამოცხადებული…
- კანონის დონეზე ეს პირველად მოხდა. რუსეთი ოკუპანტად გამოცხადებულია ევროსაბჭოს, ევროკავშირის, ნატოს მიერ, მაგრამ კანონის დონეზე რუსეთისთვის ოკუპანტის სტატუსის მინიჭება პირველად ხდება.
- ამერიკელების გადაწყვეტილებამ რუსეთი ისე გაამწარა, რომ ჟენევის ფორმატის გაუქმებით იმუქრება. თქვენ რას ელოდებით?
- პირიქით, ჟენევის მოლაპარაკებების ფორმატის გაუქმება რუსეთის ინტერესებში არანაირად არ შედის. ჟენევის ფორმატი მნიშვნელოვანია. მართალია, იქ არანაირი სერიოზული გადაწყვეტილება ჯერ არ მიუღიათ, მაგრამ მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ჩვენთვის, არამედ თვით სეპარატისტული რეჟიმებისთვის. მათ არაერთხელ უთქვამთ, რომ სურთ ჟენევის ფორმატში შეხვედრები გაგრძელდეს. ასე რომ, რუსები კიდევ დაფიქრდებიან, სანამ ასეთ გადაწყვეტილებას მიიღებენ. მივმართავ საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს, მთავრობას, ძალიან სერიოზული მუშაობა დაიწყოს აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში მომხდარი გენოციდისა და ეთნოწმენდის ფაქტების საერთაშორისო აღიარებაზე. საქართველოს პარლამენტს ეს აღიარებული აქვს. ეს ხელს შეუწყობს არაღიარების პოლიტიკის წარმატებას.
- რუსეთის საგარეო უწყების განცხადებიდან გამომდინარეც, ამის საჭიროება ახლა ნამდვილად გაჩნდა...
- რუსეთის საგარეო უწყებისგან სხვა განცხადებას არც უნდა ველოდოთ. ამიტომ უნდა ვიმუშაოთ იმაზე, რომ მსოფლიოს ქვეყნებმა მომხდარი გენოციდი და ეთნოწმენდა აღიარონ.
„ახალი თაობა“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „პრეზიდენტად დავით ნარმანიას დაგვინიშნავენ“
ახალი კონსტიტუციის პროექტის განხილვა აქტიურად მიმდინარეობს. გუშინ სახალხო განხილვა ბათუმში შედგა და მას პრეზიდენტიც შეუერთდა. ყოფილი დიპლომატი მამუკა გამყრელიძე «ახალი თაობის“ კითხვებს პასუხობს.
- ბატონო მამუკა, კონსტიტუციის სახალხო განხილვას პრეზიდენტიც შეუერთდა. თქვენ ჩვენთან ინტერვიუებში ყოველთვის საუბრობდით იმის თაობაზე, რომ პრეზიდენტი ივანიშვილის მართულია. დღეს ეს განწყობა ოპოზიციის ნაწილსაც გადაედო. მათ მიაჩნიათ, რომ პრეზიდენტი არ უნდა ჩართულიყო ამ განხილვებში. როგორია თქვენი შეფასებები?
- პირდაპირ ვიტყვი და ალბათ ბევრს გავანაწყენებ ამით. ის, ვინც ჩართულია, ყველა მათგანი „აპრავებს“ ხელისუფლების ამ უმსგავსო ქმედებას.
- „ევროპული საქართველოც“?
- აბსოლუტურად ყველა, ვინც ჩართულია! მე ეს არც მათთვის დამიმალია. ევროპული საქართველოს ერთ-ერთ ლიდერს მივწერე კიდეც, რისი იმედი აქვს და ამით რას შეიძლება მიაღწიოს?! სამწუხაროდ, პასუხი მისგან ვერ მივიღე. ყველა, ვინც მონაწილეობს ამ სამარცხვინო განხილვებში, არის ლეღვის ფოთოლი.
- მათ შორის პრეზიდენტიც?
- რა თქმა უნდა, პრეზიდენტიც! მასზე არასოდეს სხვა სახის წარმოდგენა არც მქონია და მას სხვაგვარად ვერც განვიხილავ.
- ანუ ოპოზიცია ხელისუფლებას აძლევს იმის საშუალებას, რომ დემოკრატიული ფონი შექმნას?
- დიახ. ეს არის დავარცხნილი, ბრიოლინწასმული, საჩვენებლად გამოყვანილი ოპოზიცია. სამწუხაროდ, რეალურად ძალიან ყოჩაღ და ისეთ ოპოზიციაც, რომელიც რაღაცას ახალს შესთავაზებს საქართველოს მოქალაქეებს, ვერ ვხედავ.
- ვერც ნაციონალებში ხედავთ?
- სამწუხაროდ, ვერ ვხედავ ვერც ნაციონალურ მოძრაობაში, ვერც ლეიბორისტულ მოძრაობაში თუ სხვა. სამწუხაროდ, ყველგან ერთი და იგივე გაცვეთილი ლოზუნგებია.
- ოპოზიციური პარტიების ერთი ფლანგი ხომ გაერთიანდა? თქვენც იყავით ამ მოძრაობაში...
- კი, მოხდა გაერთიანება, მაგრამ პრეზიდენტთან შეხვედრა რომ იყო, იმის მერე მე ყოველგვარი ინტერესი დავკარგე და მეტი აღარც მივსულვარ იქ.
- საჯარო განხილვებზე მწვავე დისკუსია და კრიტიკაა, ესეც თამაშია? ეს არაფერს შეცვლის?
- საზოგადოების დიდ ნაწილს არ აქვს გაცნობიერებული თუ რა პრობლემასთან აქვს საქმე.
- საით მივყავართ ახალ კონსტიტუციას, რამდენად საფრთხის შემცველია ის?
- მივყავართ ავტორიტარული რეჟიმისაკენ. ასევე იყო სააკაშვილის დროსაც. ეს იყო მიუღებელი და გაუაზრებელი ცვლილება, რაც შეეხება პრემიერ-მინისტრის გაძლიერებას და პრეზიდენტის ინსტიტუტის შესუსტებას. მაშინ ეს იყო ერთ ადამიანზე მორგებული ცვლილება.
- ანუ აღიარებთ, რომ იმ დროს მიხეილ სააკაშვილმა კონსტიტუცია საკუთარ თავზე მოირგო?
- რა თქმა უნდა. როგორც ჩანს, იმ კაცს განზრახული ჰქონდა პრემიერ-მინისტრობა. უნდოდა, რომ კონსტიტუცია საკუთარ თავზე მოერგო. ეს იყო ძალიან წინდაუხედავი ნაბიჯი და ახლა მივიღეთ ის, რომ ამ კონსტიტუციას ირგებს საკუთარ თავზე ბიძინა ივანიშვილი, თან ამას აკეთებს არა პირდაპირ, არამედ სხვისი დახმარებით. ამ ყველაფერში კი ძირითადი დამნაშავე „ნაციონალური მოძრაობაა“, მათი დაშვებულია ეს შეცდომა თავის დროზე. სწორედ მათ შეასუსტეს პრეზიდენტის როლი.
- როდესაც პრეზიდენტი მიხეილ მარგველაშვილი ჩაერთო სახალხო განხილვებში, გაჩნდა ეჭვი, რომ მას მეორე ვადით არჩევა სურს. რას ფიქრობთ?
- არა მგონია, რომ მეორე ვადით აირჩიონ პრეზიდენტი მარგველაშვილი. მიუხედავად იმისა, რომ მარგველაშვილი ივანიშვილისგან მართულია, `ოცნება~ მას მაინც გაემიჯნა. შესაბამისად, გამორიცხულია, მეორედ დააყენონ მისი კანდიდატურა.
- ვის კანდიდატურას დააყენებს „ოცნება“?
- ვინც უნდა დააყენონ, ის აუცილებლად გახდება პრეზიდენტი. ორი მიზეზის გამო, ერთი, საზოგადოების ინერტულობის გამო და მეორე, თუ ხელისუფლებას დასჭირდა, ის გაყალბებას ყოველთვის მოახერხებს. ეს ჩვენ წინა წელმა კარგად გვაჩვენა და ნაციონალური მოძრაობის იმდროინდელმა უმსგავსო საქციელმა. მე სულ ვიძახდი, ალბათ ნარმანიას დაგვინიშნავენ პრეზიდენტად-მეთქი. ზოგმა გაიცინა, მაგრამ მერე დამეთანხმნენ, ნარმანიაზე უარესი, მასავით მორჩილი ვინ შეიძლება პრეზიდენტად აირჩიონ. ამიტომ არ გამოვრიცხავ, რომ ნარმანია ან მასავით სრულიად გაუგებარი ადამიანი აირჩიონ პრეზიდენტად.
- თქვენ საუბრისას აღნიშნეთ, რომ რეალურად არ არსებობს ოპოზიცია. გასულ კვირას დავით უსუფაშვილმა ახალი ოპოზიციური ცენტრი შექმნა. რისი იმედი უნდა ჰქონდეს ან მას, ან საზოგადოებას?
- დავით უსუფაშვილი ლეღვის ფოთოლია კვადრატში, კუბში და ასე შემდეგ! საერთოდ არ მინდა მასზე საუბარი! დღეს რეალურად ოპოზიციურ ძალას ვერ ვხედავ. მეტი რა გითხრათ. ისეთი ოპოზიცია, რომელიც საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობას აიღებს, ეს შეუძლია ნაციონალურ მოძრაობას, მაგრამ, სამწუხაროდ, დღეს ახალს ვერაფერს გვთავაზობს. თანაც ეს სტიგმა, რომელიც ნაციონალურ მოძრაობას აქვს, დიდხანს გაყვება.
- რამდენ ხანს გასტანს ეს სიტუაცია?
- ჩემი აზრით, ძალიან დიდხანს! იმდენ ხანს, რამდენ ხანსაც ბატონი ბიძინა იქნება ჯანმრთელი, ჯანსაღი და ენერგიული.
„ახალი თაობა“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ ლადო სადღობელაშვილთან: „ბიძინა ივანიშვილი დავით უსუფაშვილს პარტიას შეუქმნის და მერე გადააგდებს“ // „ყოფილმა პრემიერმა 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ რესპუბლიკელებს და ფორუმს ულტიმატუმი წაუყენა“
რას სთხოვდნენ რესპუბლიკელებს და ეროვნულ ფორუმს, რა ხაფანგს უმზადებს ყოფილი პრემიერი დავით უსუფაშვილს, რატომ ჩაძირეს პაატა ბურჭულაძე? ამის შესახებ „ახალ თაობას“ „პატრიოტთა ალიანსის“ ერთ-ერთი ლიდერი ლადო სადღობელაშვილი ესაუბრება.
„რესპუბლიკური პარტიის მიმართ ჩემი უარყოფითი დამოკიდებულება ყველასთვის ცნობილია – მათ ვერასდროს ვერ ვიტანდი, მაგრამ ყოველთვის ვაღიარებდი, რომ დავით უსუფაშვილი გამორჩეული პერსონა იყო. როცა ამ ადამიანმა პარტია დატოვა, ძალიან გამეხარდა. ახლა დავით უსუფაშვილი ახალი პარტიის შექმნას აპირებს და როგორც თავად ამბობს, შესაძლოა თბილისის მერობისთვისაც იბრძოლოს. დარწმუნებული ვარ, რომ მას ეს გადაწყვეტილება ბიძინა ივანიშვილმა მიაღებინა. აქედან გამომდინარე დიდია იმის ალბათობა, რომ პარლამენტის ყოფილმა თავმჯდომარემ ისევე დაასრულოს პოლიტიკური კარიერა, როგორც ეს პაატა ბურჭულაძის შემთხვევაში მოხდა“, – ამბობს „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში ლადო სადღობელაშვილი.
- პაატა ბურჭულაძის პოლიტიკური კარიერის დასრულებასთან ივანიშვილი რა შუაშია?
- შუაშიც არის და თავშიც. პაატა ბურჭულაძე საზოგადოებაში მაღალი რეიტინგით სარგებლობდა და მას ჰქონდა პოლიტიკური ამბიციები. ამის შესახებ შეიტყო ბიძინა ივანიშვილმა და ძალიან შეეშინდა, პაატა ბურჭულაძეს შეეძლო მისთვის სერიოზული პრობლემები შეექმნა. დიდი ფიქრის შემდეგ საინტერესო სქემა მოიფიქრა – ჯერ პარტია შეუქმნა პაატა ბურჭულაძეს, დაფინანსებაც მისცა, მერე კი თანხების მიცემა შეუწყვიტა. ამის პარალელურად მის წინააღმდეგ დაიწყო შავი პიარი.
- შარშან ყველა იმას ამტკიცებდა, რომ პაატა ბურჭულაძის უკან მიხეილ სააკაშვილი იდგა...
- მიხეილ სააკაშვილი პაატა ბურჭულაძეს იცნობდა, მაგრამ მას პოლიტიკაში მოსვლისკენ ბიძინა ივანიშვილმა უბიძგა. პოლიტიკაში კი მხოლოდ იმიტომ მოიყვანა, რომ გაეფუჭებინა და საბოლოოდ მოესპო მისთვის პოლიტიკური ამბიციები. იგივე მოხდება უსუფაშვილის შემთხვევაშიც. ყოფილ პრემიერს საკმაოდ კარგად ვიცნობ და ვიცი მისი შეხედულებები. ის ვერ იტანს იმ ადამიანებს, რომლებიც მასზე პოპულარულები არიან. ვერც იმათ იტანს, ვის მიმართაც საზოგადოებაში სიმპათიები არსებობს, ეს მარტო პოლიტიკოსებს არ ეხება. ბიძინა ივანიშვილი პატრიარქის მაღალ რეიტინგსაც მტკივნეულად განიცდის.
- მოდით, ისევ დავით უსუფაშვილს დავუბრუნდეთ. პაატა ბურჭულაძისგან განსხვავებით, პარლამენტის ყოფილ თავმჯდომარეს სერიოზული პოლიტიკური გამოცდილება აქვს და ვერ გათვლის ვითომ იმ საფრთხეებს, რომლებზეც თქვენ საუბრობთ?
- პაატა ბურჭულაძესაც ბევრი გამოცდილი ხალხი ჰყავდა გვერდით, მაგრამ ვერ გათვალეს. ბიძინა ივანიშვილი გადაგდებების დიდოსტატია. არ დაგავიწყდეთ, რომ ეს ის კაცია, რომელმაც გასული საუკუნის 90-იან წლებში რუსეთში მილიარდები იშოვა და ცოცხალი გადარჩა. მან ბევრი სქემა იცის და კიდევ ბევრის მოფიქრება შეუძლია. პაატა ბურჭულაძის გარდა, მან პოლიტიკიდან კიდევ ერთი პოლიტიკოსი მოიცილა. არადა ისინი ძალიან ახლო მეგობრები იყვნენ.
- ვისზეა საუბარი?
- თამაზ მეჭიაურზე. ადამიანს ჯერ პარტია შეაქმნევინა, შემდეგ კი დაფინანსებაზე უარი უთხრა და ასე დატოვა. ის კიდევ აპირებს პოლიტიკაში დაბრუნებას, მაგრამ პაატა ბურჭულაძეს პოლიტიკური ამბიციები მთლიანად მოუსპო. დავით უსუფაშვილიც ასე დაასრულებს პოლიტიკურ კარიერას.
აქვე ერთ საინტერესო დეტალს მოვუყვები თქვენს მკითხველს. საპარლამენტო არჩევნების წინ ბევრი ლაპარაკი იყო იმაზე, რომ „ოცნებას“ არჩევნებში პარტიის სახით მიეღო მონაწილეობა. იმ დროისთვის კოალიციის შემადგენლობაში ჯერ კიდევ იყვნენ რესპუბლიკელები და ეროვნული ფორუმი. ბიძინა ივანიშვილმა ამ პარტიებს კოალიციაში დარჩენის სანაცვლოდ ერთი პირობა შესთავაზა – „ფორუმიდან“ გუბაზ სანიკიძე უნდა გაეშვათ, „რესპუბლიკელებიდან“ – თინა ხიდაშელი და ძმები ბერძენიშვილები. პარტიებმა ეს მოთხოვნა არ შეასრულეს და მშრალზე დარჩნენ. არჩევნებიდან რამდენიმე ხნის შემდეგ ფორუმს ტოვებს გუბაზ სანიკიძე, დავით უსუფაშვილი კი თინა ხიდაშელთან ერთად რესპუბლიკური პარტიიდან მოდის. რამდენიმე კვირის წინ თინა ხიდაშელმა პოლიტიკაში ტაიმ-აუტი აიღო, მისი ქმარი კი პარტიას ქმნის. გავრცელებული ინფორმაციით, მასთან ერთად იქნება უგუბაზო „ეროვნული ფორუმი“. აქედანაც კარგად ჩანს, რომ ეს ამბავი ბიძინა ივანიშვილის პროექტია. მივმართავ დავით უსუფაშვილს და კახა შარტავას, ნუ გაყოფენ შარში თავს. ვერც ერთი და ვერც მეორე და ვერც ორივე ერთად დრუიდ ივანიშვილს ეშმაკობაში ვერ აჯობებენ.
ყოფილი პრემიერი ყველას მოიცილებს, ვისგანაც საფრთხეს დაინახავს. ამ კაცმა ნათლად გვითხრა, რომ 2030 წლამდე არსად წასვლას არ აპირებს და ყველაფერს აკეთებს, რომ ეს გეგმა შეასრულოს.
- მიხეილ სააკაშვილი და მისი გუნდიც ამბობდა, დიდი ხნით ვართ მოსულებიო, მაგრამ დამთავრდნენ...
- სად დამთავრდა მიხეილ სააკაშვილი ან „ნაციონალური მოძრაობა? ხელისუფლებას გადახედეთ, სულ ყოფილი ნაცებით არის სავსე. ერთადერთი, ვისაც ბიძინა ივანიშვილი ვერ შეელევა, ეს ნაციონალური მოძრაობა და მისი განაყოფებია.
- გინდათ თქვათ, რომ „ქართულ ოცნებას“ შეელევა?
- ახლა რატომ უნდა შეელიოს? მის ყველა მოთხოვნას და ახირებას უსიტყვოდ ასრულებენ. რასაც მიხეილ სააკაშვილიც კი ვერ ბედავდა, „ოცნებამ“ ის გაბედა. ეს ირაკლი კობახიძე ხომ საერთოდ სასწაული რამეა. ტყუილად კი არ შევადარე ემანუელ მაკრონს. ისიც, ირაკლი კობახიძის მსგავსად, სამი წლის წინ გამოჩნდა პოლიტიკაში. ერთი საფრანგეთის პრეზიდენტი გახდა, მეორე – საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე. ასეთი ხალხი ძალიან საშიშია. მათ პოლიტიკური გამოცდილება არ აქვთ და ყოველთვის სხვის დაკრულზე იცეკვებენ.
ყოფილი პრემიერი „ოცნების“ დაშლაზე მანამდე არ იფიქრებს, სანამ ისინი მისი ნების აღმსრულებლები იქნებიან. ცოტა გადახრა თუ ვინმეს შეამჩნია, თავის სტილში იმოქმედებს. „ნაციონალების“ მიმართ სულ სხვა დამოკიდებულება აქვს. აშკარად ესიმპათიურება ეს ხალხი და ალბათ ამიტომაც არის, რომ ეს ორი ძალა ერთ ოჯახში გაზრდილი ბავშვებივით ერთნაირად აზროვნებენ. იმას ნურავინ დაიწყებს, რომ ყოფილი ხელისუფლების დროს საშინელებები ხდებოდაო. ახლაც ბევრი საშინელება ხდება. განსხვავება მხოლოდ ისაა, რომ ცოცხებით აღარ აუპატიურებენ პატიმრებს.
„ახალი თაობა“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „პრეზიდენტის არჩევის წესზე პლებისციტი უნდა ჩატარდეს“
კონსტიტუციონალისტი ლევან ალაფიშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში საკონსტიტუციო ცვლილებებზე საუბრობს.
- ბატონო ლევან, პრეზიდენტი აცხადებს, რომ კონსტიტუციის პროექტი, რომელსაც ვიხილავთ, არის ნულოვანი პარტიული კონსენსუსის მატარებელი. რამდენად არის მოსალოდნელი, რომ ეს შეიცვალოს?
- ამ ეტაპზე, საკონსტიტუციო კომისიის ფარგლებში, მმართველმა პოლიტიკურმა ძალამ, სახელმწიფო კომისიამ, ვერ შეძლო დამდგარიყო პარტიულ ინტერესებზე მაღლა და სახელმწიფოებრივ საკითხებზე დიალოგით, კომპრომისებით, ფართო კონსენსუსით, შეემუშავებინა და საზოგადოებისთვის წარედგინა ისეთი პროექტი, რომელიც მართლაც ქვეყანაში დემოკრატიის განვითარების მყარ საფუძველს შექმნიდა. შესაბამისად, ეს მიუთითებს, რომ მმართველი პოლიტიკური ძალის ამოცანა უფრო არის ძალაუფლების კონცენტრაცია მმართველობის ყველა დონეზე და არა დემოკრატიის განვითარება.
- რა გაძლევთ ამის თქმის საფუძველს?
- პირველ რიგში, თვითმმართველობებისადმი დამოკიდებულება. მათი კომპეტენციის, ფინანსური შეზღუდვა და 7 მუნიციპალიტეტის ამოქმედების იდეა. მეორე, პრეზიდენტის ინსტიტუტის კომპეტენციის შეზღუდვა, შეკრეჭა. ასევე, კონსტიტუციის პროექტთან ერთად წარდგენილია განსახილველად აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის შესახებ კანონპროექტი, რომელიც მის სტატუსს აკნინებს. ეს არ არის კარგი, როგორც დამოკიდებულება ცენტრალური ხელისუფლების ავტონომიასთან. ამას უფრო აფხაზ და ოს ძმებთან დიალოგის კონტექსტში ვამბობ. ეს ქვეყანა მათთვის მიმზიდველი უნდა იყოს, მათ არ უნდა ჰქონდეთ შიში, რომ თვითრეგულაციის ფარგლებში შეზღუდულები იქნებიან. დარწმუნებული ვარ, რომ ამ საკითხზე დღეს თუ ხვალ აუცილებლად გაკეთდება აქცენტი.
სწორედ ამ კონტექსტში პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით უნდა აღვნიშნო, რომ ერთადერთი გამაერთიანებელი იყო პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევნები. რეალურად აფხაზეთიდან არჩეული დეპუტატები პარლამენტში არ არიან წარმოდგენილები, ერთადერთი, რაც კონსტიტუციურად გვაერთიანებდა, თუნდაც ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის შემდეგ, იყო ის, რომ საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე და ყველა მოქალაქის მიერ ირჩეოდა საქართველოს სახელმწიფოს მეთაური. შესაძლოა, ეს იყოს ვიღაცისთვის ძალიან მცირე პოლიტიკური საკითხი, მაგრამ ამას როდესაც საფუძველს აცლი, ეს არაგონივრული გადაწყვეტილებაა.
- პარლამენტის თავმჯდომარე აცხადებს, რომ პრეზიდენტის არჩევის ეს წესი მოგვცემს შესაძლებლობას, ზეპარტიული პრეზიდენტი ავირჩიოთ. არ ეთანხმებით?
- ეს რეალობას არ შეესაბამება. ეს არის ტყუილი. ის წესი, რომელიც კონსტიტუციის პროექტში არის ჩაწერილი და შემოთავაზებული, სწორედ პარტიული პრეზიდენტის არჩევას გულისხმობს.
- როგორ?
- ჩანაწერის მიხედვით 300 ხმოსნიდან ანუ საარჩევნო კოლეგიიდან, 150 წევრი პარლამენტის წევრია, ანუ პარტიის წარმომადგენელია, დანარჩენიც ირჩევა საკრებულოებიდან პარტიების მიერ წარმოდგენილები. რეალურად ვიღებთ პარტიულ პრეზიდენტს. დღეს არსებული ჩანაწერით სწორედ ასე გამოდის. შემოთავაზებული სისტემით პარტიები ნიშნავენ ხმოსნებს. გარკვევით უნდა ვთქვა, რომ ხმოსნებს საკრებულოები არ ირჩევენ, ეს ორი განსხვავებული რამაა და საზოგადოებას სრული ინფორმაცია უნდა მიეწოდოს ამ კონკრეტულ საკითხზე. არათუ ევროპაში, მსოფლიოში არ მოიძებნება სახელმწიფო, რომელშიც ხმოსნებს პარტიები ნიშნავენ. საქართველო იქნება ამ სიმახინჯის ერთადერთი მაგალითი, თუკი, რასაკვირველია, ეს სისტემა კონსტიტუციურად ამოქმედდება. მე არ ვფიქრობ, რომ ეს საქართველოს დადებითად წარმოადგენდეს.
- არის კონსტიტუციის ახალ პროექტში ნორმა, რომელსაც ეთანხმებით, თქვენთვის მისაღებია და ეს არის დემოკრატიისკენ გადადგმული ნაბიჯი?
- დიახ, რა თქმა უნდა, არის. ჩემი მოსაზრებები პარლამენტის თავმჯდომარესთან შეხვედრაზე მე მას წარვუდგინე, ასევე წერილობითაც გავაგზავნე კომისიაში.
- კონკრეტულად შეგიძლიათ, დადებითი ცვლილება დაგვისახელოთ? თქვენი შეთავაზებები რა მიმართულებით იყო?
- ეს მოიცავდა უსაფრთხოებას, თვითმმართველობას. ამ პროექტში, გარდა პოლიტიკური ნაწილისა, ძალიან ბევრი გაუმჯობესება არის. უდავოდ არის ადამიანის უფლებების კუთხით წინგადადგმული ნაბიჯები.
- ჩანაწერი ევროატლანტიკური მიმართულებით ჩვენი ქვეყნის ორიენტაციასთან დაკავშირებით არის ამ ჩამონათვალში?
- ამ კონკრეტულ საკითხზე ხომ გვახსოვს ყველას, რომ თავის დროზე ჩვენს ქვეყანაში პლებისციტი არის ჩატარებული. შედეგების მიხედვით, საქართველოს მოქალაქეების 77%-ს დადებითი პასუხი აქვს გაცემული. სწორედ ამის ასახვას ახდენს ამ ჩანაწერით მმართველი პოლიტიკური ძალა კონსტიტუციაში და ამაში უცნაური არაფერია. ხელისუფლებამ პლებისციტის შედეგები ასახა კონსტიტუციაში, მაგრამ კარგი იქნება თუ არ იქნება ორმაგი მიდგომა და პოლიტიკური პარტიების მიერ დაყენებულ მოთხოვნას, რომ ჩატარდეს პლებისციტი ქვეყანაში პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით და ისე მივიღოთ გადაწყვეტილება, ხელისუფლება იგნორირებას არ გაუკეთებს.
„ახალი თაობა“, 09 მაისი, 2017 წელი
ინტერვიუ გიგა ბუკიასთან: „მიწის გაყიდვაზე რეგულაციას კონსტიტუციაში შევიტანთ“ // „ოპოზიციას ხალხი შეცდომაში შეჰყავს“ // „გამონათქვამების გამო არავინ არავის დასჯას არ აპირებს“
„ახალი თაობა“ პარლამენტის უმრავლესობის „კონსერვატორების“ ფრაქციის თავმჯდომარე გიგა ბუკიას ესაუბრა.
- პოლიტიკურ ძალებში მღელვარებას იწვევს მანდატების გადანაწილების ახალი წესი, რომელიც ჩაწერილია კონსტიტუცის ცვლილებების პროექტში..
- ოპოზიცია ყველაფრით უკმაყოფილოა. მას ხალხი შეცდომაში შეჰყავს. ჩვენც ვყოფილვართ ოპოზიციაში, ბევრ საკითხზე გამოვსულვართ, მაგრამ მოსახლეობა არ მოგვიტყუებია. იმას, რომ ოპოზიცია ამაში იტყუება, მათემატიკური გათვლებიც ადასტურებს. ჩვენ უარს ვამბობთ მაჟორიტარულ სისტემაზე. ამ სისტემით მმართველმა პარტიამ ფაქტობრივად ყველგან მოიგო არჩევნები. დიდი ალბათობით, მომავალშიც გაიმარჯვებდა ამ ოლქებში და მიიღებდა შესაბამის ადგილებს. 73 მანდატზე უარს ვამბობთ. ჩვენი წინადადებაა, არჩევნები იყოს პროპორციული, გამარჯვებულმა პარტიამ მიიღოს ზღვარგადაულახავი ძალების ყველა მანდატი. ეს ძალიან მცირე რაოდენობა იქნება _ დაახლოებით 10. დღევანდელი კანონით, მმართველი პარტია ისედაც იღებდა დაახლოებით რამდენიმე გადაუნაწილებელ მანდატს, ნაწილი მიეკუთვნებოდა სხვა პარტიას. ოპოზიცია ამაზე ამბობს, რომ ახალი წინადადებები მოქმედ კანონზე უარესია.
- ამაში მდგომარეობს ოპოზიციის ტყუილი?
- დიახ. ოპოზიცია ახდენს სიცრუის ტირაჟირებას. ასეთი ოპოზიცია მმართველ პარტიას კი არა, ქვეყნის განვითარებას ეწინააღმდეგება. არადა, ქვეყანას ოპოზიცია ნამდვილად სჭირდება. კომპენენტური და პროფესიონალური ოპონირება, ხელისუფლებაზე კონტროლი აუცილებელია.
- ბლოკების აკრძალვაც აუცილებელია? საზოგადოებასაც არ უნდა, რომ ბიუჯეტმა დააფინანსოს ის პარტიები, რომლების ლიდერები უსაქმურები არიან. ამის თავიდან ასაცილებლად ბლოკების აკრძალვა ერთადერთი გამოსავალია?
- მეც ვფიქრობ, რომ ეს ჩანაწერი სხვა ფორმულირებით უნდა შევიდეს კანონმდებლობაში. არჩევნების წინ ზოგიერთი პარტია, რომლის თავმჯდომარის გვარი ხალხს არც კი სმენია, შევიდა საარჩევნო ბლოკში. ამ ბლოკმა გადალახა დაწესებული ბარიერი და ამის გამო ისინი ფულს იღებენ ბიუჯეტიდან. საკონსტიტუციო ცვლილებების პროექტზე მსჯელობა გრძელდება. იმედი მაქვს, ამ ფორმულირებას შევცვლით.
- ერთ-ერთი საკითხი, რომელიც ხალხს აღელვებს, სასოფლო-სამეურნეო მიწის უცხოელებისთვის მიყიდვაა. ბევრი მიიჩნევს, რომ კონსტიტუციაში უნდა ჩაიწეროს შეზღუდვა ამ მიწის გასხვისებაზე...
- მიწის გაყიდვის თაობაზე რეგულაციას კონსტიტუციაში შევიტანთ. უმრავლესობაში ჩამოყალიბებული ვართ, რომ თავისუფლად და შეუზღუდავად სასოფლო-სამეურნეო მიწები არ უნდა გაიყიდოს.
- რეფერენდუმებსა და პლებისციტებზე რატომ ვამბობთ უარს? ხომ შეიძლება მნიშვნელოვან საკითხებზე ხალხის აზრის გაგება?
- ჩვენი კანონმდებლობა ცნობს რეფერენდუმსა და პლებისციტს. სამწუხაროდ, ოპოზიცია ამასაც თავისი მიზნებისთვის იყენებს. აუჩემებიათ, ხალხს პრეზიდენტის არჩევის უფლებას ართმევენ და მოსახლეობას დავეკითხოთო. ამავდროულად, არასწორ ინფორმაციას ავრცელებენ. მალავენ, რომ პირდაპირი არჩევის შემთხვევაში, პრეზიდენტის ლეგიტიმაცია არ იქნება მისი უფლებამოსილებების შესაბამისი. ცნობილია, რომ მთელ რიგ ევროპულ სახელმწიფოებში, საპარლამენტო რესპუბლიკებში პრეზიდენტს პირდაპირ არ ირჩევენ.
- ბოლო დროს დემოკრატიასთან შეუსაბამო განცხადებებს აკეთებენ იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრები. საზოგადოება ამას აღიქვამს, როგორც მთელი ხელისუფლების მხრიდან საზოგადოების დაშინების მცდელობას...
- არ მესმის, დაშინება რა შუაშია. ან მთელ ხელისუფლებას რა კავშირი აქვს ამასთან! ევა გოცირიძის მხრიდან ეს იყო რეაქცია შეურაცხყოფაზე. შეურაცხყოფა, ცილისწამება და არასწორი ინფორმაციის გავრცელება, საუბედუროდ, ჩვეულებრივი მოვლენა გახდა. მაგალითად, დავით ნარმანიას ძმას ბიზნესმენობა დააბრალეს. გაირკვა, რომ ეს ცრუ ინფორმაცია იყო, მაგრამ ამაზე ტელეკომპანიას ბოდიში არ მოუხდია. არიან ჟურნალისტები, რომლებიც სიუჟეტებს აკეთებენ უკვე მიღებულ კანონებზე მაშინ, როცა ისინი კანონპროექტის სახითაც არ არსებობს და მათზე მსჯელობაც არ დაწყებულა.
- შეურაცხყოფისა და ცილისწამებისთვის შესაძლებელია სასამართლოში ჩივილი…
- ასეთი შემთხვევებიც ყოფილა. მომჩივანს პროცესი მოუგია, მაგრამ მოპასუხეს ბოდიში მაინც არ მოუხდია. ეს პრობლემა დასავლეთის სახელმწიფოებშიც დგას. სიტყვის თავისუფლება არ უნდა ნიშნავდეს ჭორების და შეურაცხყოფის თავისუფლებას.
- ამისთვის დამსჯელი ზომების შემოღება სწორია?
- გამონათქვამების გამო არავინ არავის დასჯას არ აპირებს. თქვენ, ჟურნალისტები ერთმანეთს სოლიდარობას ხშირად უცხადებთ, მაგრამ არ ემიჯნებით მაშინ, როცა სხვები არასწორად იქცევიან.
- იუსტიციის საბჭოს წევრების განცხადებები მარტო ჟურნალისტებს არ ეხება. სასამართლოს სისტემაში დარჩა ბევრი მოსამართლე, რომელიც 2012 წლამდე რეპრესიულ დირექტივებს ასრულებდა და უდანაშაულო ადამიანებს აპატიმრებდა. ახლა ეს მოსამართლეები მოითხოვენ, რომ მათზე პოზიტიურად ისაუბრონ...
- მოსამართლეებშიც არიან ისინი, რომლებიც სააკაშვილის რეჟიმის მითითებებს ასრულებდნენ და მედიაშიც, ასევე პოლიტიკოსებშიც. მიხეილ სააკაშვილის მედიამ ამ მოსამართლეებზე უარესი გაუკეთა ხალხს. ყველას ყველა სფეროში აქვს თავისი ცოდვა-მადლი. შემიძლია 1987 წლიდან გავიხსენო, ვის რა ჩაუდენია, მაგრამ ამ გზით არ უნდა წავიდეთ. ხომ გვინდა, რომ სასამართლო სასამართლოს დაემსგავსოს, პარლამენტი – პარლამენტს, მედიიდანაც არ იყოს ამდენი შეურაცხყოფა და ტყუილი. ამიტომ, ყველაფერს არ უნდა ავყვეთ. ჯობია, ქვეყნის განვითარებაზე ვიზრუნოთ!
————————
„ვერსია“, 08-10 მაისი, 2017 წელი
ვინ ააშენებს ხუდონჰესს - სახელმწიფო თუ ინვესტორი
უჩივლებს თუ არა „ტრანსელექტრიკა“ მთავრობას საარბიტრაჟო სასამართლოში და როგორ აუნაზღაურდება ინვესტორს პროექტზე დახარჯული 30 მილიონი დოლარი
მაია მიშელაძე
ხუდონჰესის პროექტი, შესაძლოა, სახელმწიფომ განახორციელოს. მართალია, საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროსა და პროექტის ინვესტორებს შორის ამ საკითხზე მოლაპარაკებები ჯერ არ დასრულება, მაგრამ თუ ინვესტორი ანუ საერთაშორისო კომპანია „ტრანსელექტრიკა” დათანხმდება და ხუდონჰესის პროექტს სახელმწიფოს სასარგებლოდ დათმობს, სამეგრელო-ზემო სვანეთში, კერძოდ, სოფელ ხაიშში 702 მეგავატი სიმძლავრის ჰიდროელექტროსადგურს სახელმწიფოს 100%-იანი წილობრივი მონაწილეობით შექმნილი საწარმო განახორციელებს. ხუდონჰესის პროექტის ჯამური საინვესტიციო ღირებულება 960 მილიონი აშშ დოლარია. რატომ დადგა დღის წესრიგში, რომ ხუდონჰესის პროექტი სახელმწიფომ გამოისყიდოს? – „ვერსიას“ საქართველოში საერთაშორისო კომპანია ,,ტრანსელექტრიკას” წარმომადგენელი დავით მირცხულავა ესაუბრა.
- ბატონო დავით, რატომ მიიღო ენერგეტიკის სამინისტრომ გადაწყვეტილება, რომ ხუდონჰესის პროექტი სახელმწიფომ განახორცილოს?
- ასეთი გადაწყვეტილების დასაბუთებას ნამდვილად არ ვიცნობ და არც ის ვიცი, საფუძვლად რა უდევს. ზოგადად, ასეთი ტიპის პროექტებში სახელმწიფო საუკეთესო, გნებავთ, კარგ მენეჯერად არ მიმაჩნია. ვფიქრობ, ხუდონჰესის განხორციელებისთვის საჭირო 960 მილიონი ქვეყნის ბიუჯეტიდან კი არ უნდა დაიხარჯოს, არამედ პირდაპირი ინვესტიციის სახით შემოვიდეს. სახელმწიფოს ფუნქცია ასეთ ვითარებაში საუკეთესო საინვესტიციო კლიმატის შექმნა და ამ მიმართულებით მრავალ ქვეყანაში აპრობირებული საშუალებებისა და ხერხების გამოყენება უნდა იყოს. უამრავი რამაა გასაკეთებელი, რადგან პრობლემა ყველასთვის ნათელია: ეს ჩვენი ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოების უზრუნველყოფაა. საქართველოში ყველამ გაითავისა, რომ ჩვენი ენერგეტიკა 70%-ზე მეტადაა დამოკიდებული იმპორტირებულ ენერგოშემცველზე. თუნდაც ის რად ღირს, რომ წელს, მეზობელი ქვეყნებიდან, ძირითადად რუსეთიდან, ჩვენს ურთიერთობაზე არაფერს ვიტყვი, 1.7 მილიარდი კვტ.სთ ელექტროენერგიის იმპორტი განხორციელდება. ახლა, ეს კილოვატსაათები თანხაში გადაიყვანეთ და ვალუტის უზარმაზარ ნაკადს მიიღებთ, რომელიც ჩვენი ქვეყნიდან უცხოეთში გაედინება. ამ თანხას ჩვენს თბოელექტროსადგურებში გამომუშავებული ელექტროენერგიის მისაღებად საჭირო ბუნებრივი გაზის იმპორტიც დაამატეთ და დარწმუნდებით, რომ ქვეყნიდან ასობით მილიონი დოლარი გადის. სწორედ ამიტომაა აუცილებელი საკუთარ ენერგეტიკულ რესურსზე დაფუძნებული გენერაციის ობიექტების შექმნა და ამ შემთხვევაში, ჰიდროენერგეტიკა უალტერნატივოა. ბოლო დროს, გორში ქარის ელექტროსადგურის ექსპლუატაციაში შესვლასთან დაკავშირებით ბევრს საუბრობენ და აქცენტს ქარისა და მზის (ფოტოვოლტაიკურ) ელექტროსადგურებზე აკეთებენ. ბუნებრივია, ალტერნატიული ენერგორესურსების განვითარებაც აუცილებელია, მაგრამ მათი სპეციფიკიდან გამომდინარე, სისტემაში ინტეგრირების ლიმიტირებისა და ფუნქციონირებისთვის აუცილებელი სარეზერვო სიმძლავრეების გამო, სადაც წყალსაცავიანი ჰიდროსადგურებია გამოსაყენებელი (სამწუხაროდ, ჰიდროაკუმულაციური სადგურები არ გვაქვს), ეს ძვირი სიამოვნებაა. ჩვენთან, პირველ რიგში, მაინც ჰიდრორესურსებია ასათვისებელი, ბუნებრივ გარემოზე ზემოქმედების ნეგატიური გავლენის მინიმიზაციის ყველაზე მკაცრი კრიტერიუმების გათვალისწინებით.
- კომპანია ,,ტრანსელექტრიკასა“ და საქართველოს მთავრობას შორის, ხუდონჰესის მშენებლობასთან დაკავშირებით, მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა. ეს პროცესი ჩიხში შევიდა თუ ხელისუფლებას თავიდანვე ჰქონდა გადაწყვეტილი, პროექტი სახელმწიფოს განეხორციელებინა?
- რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, ინვესტორებს – „ტრანსელექტრიკას“ მეპატრონეებსა და სამინისტროს წარმომადგენლებს შორის მოლაპარაკებები ამჟამადაც მიმდინარეობს და ვერაფერს გეტყვით, მოლაპარაკებები ჩიხში შევიდა თუ არა. დეტალურ ინფორმაციას არ ვფლობ, მაგრამ ეს რომ რთული და მძიმე მოლაპარაკება იქნება, აშკარაა. ინვესტორმა ამ პროექტზე დიდი ხნის განმავლობაში იმუშავა და სოლიდური თანხაც დახარჯა. ჩემის მხრივ შემიძლია დავამატო, რომ დამოუკიდებელ საქართველოში, არცერთ ელექტროენერგეტიკულ პროექტზე არ შესრულებულა ასეთი მოცულობის სამუშაოები წამყვანი უცხოელი და ქართველი სპეციალისტების მონაწილეობით.
- ფაქტია, ხუდონჰესი 960 მილიონი აშშ დოლარი ჯდება, ინვესტორმა კი 30 მილიონი უკვე დახარჯა. ახლა, როდესაც პროექტი სახელმწიფომ უნდა განახორციელოს, ინვესტორს თანხას როგორ და რა პრინციპით დაუბრუნებს?
- მართალია, ინვესტორს ამ პროექტის შესწავლაზე 30 მილიონზე მეტი აქვს დახარჯული, მაგრამ ვფიქრობ, თუ მოლაპარაკება შეთანხმებით დამთავრდა, დიდი ალბათობით, მსოფლიოში აპრობირებული საუკეთესო პრაქტიკა იქნება გამოყენებული – პროცესში შესაბამისი კვალიფიკაციის საერთაშორისო აუდიტორული კომპანიების ჩართულობას ვგულისხმობ.
- წლების განმავლობაში, ერთადერთი პრობლემა, რომელიც სამეგრელო - ზემო სვანეთში 702 მგვტ. სიმძლავრის ჰიდროელექტროსადგურის მშენებლობას უკავშირდებოდა, ხაიშელების პროტესტი იყო. მოსახლეობასთან რატომ ვერ შეთანხმდით?
- მემორანდუმში შეტანილი ცვლილებების შემდეგ, რომელსაც საქართველოს მთავრობამ და ინვესტორებმა ხელი 2015 წლის ზაფხულში მოაწერეს, ჩასატარებელი სამუშაოების თანმიმდევრობა იყო განსაზღვრული. პირველი, რაც სახელმწიფოს უშუალო მონაწილეობით უნდა განხორციელებულიყო, საპროექტო ტერიტორიაზე დარჩენილი დაურეგისტრირებელი მიწების რეგისტრაცია გახლდათ, რაც, სამწუხაროდ, ვერ განხორციელდა. მიწის რეგისტრაციის გარეშე კი მოსახლეობასთან მოლაპარაკების ლოგიკური, გნებავთ, ლეგიტიმური საფუძველი არც არსებობდა.
- როგორც ვიცი, ინვესტორი მოსახლეობას არცთუ ცუდ პირობებს სთავაზობდა ანუ საუბარი იყო, როგორც ფულად კომპენსაციაზე, ასევე ჰესისგან მოშორებით, კოტეჯის ტიპის სახლების მშენებლობაზეც, არა?
- დიახ, ასეა. ინვესტორის მიერ დამუშავებული გეგმით, გათვალისწინებული იყო მსოფლიოში საუკეთესო პრაქტიკის გამოყენება. ამ მხრივ, მნიშვნელოვანი მსოფლიო ბანკის რეკომენდაციები გახლდათ, რასაც ინვესტორები მხედველობაში მიიღებდნენ.
- ენერგეტიკის მინისტრის განცხადებით, ხელისუფლებამ ხუდონჰესის პროექტის გამოსყიდვა იმიტომ გადაწყვიტა, რომ საზოგადოებაში ეჭვს «ტრანსელექტრიკას“ ოფშორულ ზონაში რეგისტრაცია იწვევდა, თუმცა „ვერსია“ ჯერ კიდევ სამი წლის წინ წერდა, რომ „ტრანსელექტრიკამ“ ხელისუფლების მოთხოვნა გაითვალისწინა და მთავრობას კომპანიის დამფუძნებლების შესახებ ყველა ინფორმაცია დეტალურად მიაწოდა.
- სახეცვლილი მემორანდუმით, რომელსაც ხელი, როგორც მოგახსენეთ, 2015 წელს მოეწერა, ინვესტორს ვალდებულება ჰქონდა, რომ კომპანია არაოფშორულ ზონაში ხელახლა დაერეგისტრირებინა, რაც განახორციელა კიდეც.
- ხელისუფლებამ ხუდონჰესის პროექტი ,,ტრანსელექტრიკასგან” რა პირობებით უნდა გამოისყიდოს?
- ამაზე ვერაფერს გეტყვით, რადგან ეს თემა მხოლოდ ინვესტორების – „ტრანსელექტრიკას“ მფლობელების კომპეტენციაა. კომპანიის თანამშრომლებს ამ საკითხებზე წვდომა არ გვაქვს.
- რას აპირებს „ტრანსელექტრიკა“, საერთაშორისო საარბიტრაჟო სასამართლოს მიმართავს?
- ჩემს კომპეტენციაში არც ეს საკითხი შედის, თუმცა სასურველია, ასე არ მოხდეს და პროექტს, რომელსაც, როგორც გითხარით, ჩვენი ენერგოსისტემის საჭიროებიდან გამომდინარე, ყველაზე მაღალი ენერგეტიკული ღირებულება აქვს, სწრაფი განვითარების საშუალება მიეცეს. განვითარების ასეთი სცენარი იმდენად მძიმე იქნება, პირველ რიგში, ქვეყნისათვის, რომ საწინააღმდეგოზე ფიქრიც არ მინდა. ეს არ უნდა დაუშვან!
——-
ჩიხშია თუ არა ხუდონჰესის ინვესტორებსა და ენერგეტიკის სამინისტროს წარმომადგენლებს შორის მიმდინარე მოლაპარაკებები, რატომ და რა პირობებით გადაწყვიტა სახელმწიფომ მნიშვნელოვანი ჰიდროენერგეტიკული პროექტის ინვესტორისგან გამოსყიდვა? – ამის გასაგებად „ვერსია“ ენერგეტიკის მინისტრის მოადგილეს, ირაკლი ხმალაძეს დაუკავშირდა.
- ბატონო ირაკლი, სახელმწიფომ ხუდონჰესის პროექტის გამოსყიდვა რატომ გადაწყვიტა?
- კარგად იცით, რომ ხუდონჰესის პროექტი დღეს აქტიურ ფაზაში არაა და მისი იმპლემენტაცია, რეალურად, შეჩერებულია. ამას, რა თქმა უნდა, თავისი მიზეზები აქვს. ვინაიდან სტრატეგიული მნიშვნელობისაა, ჩვენი ანალიზითა და დასკვნებით ვიფიქრეთ, რომ ამ პროექტის სახელმწიფოს მიერ განხორციელება უფრო კომფორტული და ეფექტური იქნებოდა, თან პროექტის მიმართ საზოგადოებრივი ინტერესიც საკმაოდ მაღალია. ცხადია, რამდენიმეწლიანი მცდელობის მიუხედავად, კერძო კომპანიის მფლობელობის პირობებში, ქმედითი ნაბიჯების გადადგმა ვერ ხერხდება. აქედან გამომდინარე, ერთი მხრივ, ინვესტორისთვისაც საინტერესო იქნება პროექტი სახელმწიფომ გამოისყიდოს, რადგან გარკვეული თანხა უკვე დახარჯა და პრაქტიკულად, ამ პროექტის განვითარების შემდგომ ეტაპებზე გადასვლას ვეღარ ახერხებს; მეორე მხრივ კი, საზოგადოებისთვისაც უფრო კომფორტული იმ თვალსაზრისით იქნება, რომ ხელისუფლების მიმართ უფრო მაღალი ნდობა აქვს, ვიდრე – ინვესტორის. სწორედ ამიტომ ჩავთვალეთ, რომ ეს უფრო უკეთესი მეთოდი იქნებოდა პროექტის განხორციელებისთვის, მაგრამ ეს საკითხი მხოლოდ ერთი მხარის გადასაწყვეტი არაა! ეს არის პროცესი ანუ სახელმწიფოსა და კომპანის წარმომადგენლები უნდა შეჯერდნენ, რათა ერთობლივი გადაწყვეტილება მივიღოთ და პროექტი გამოვისყიდოთ. გამორიცხული არ არის, ამ მოლაპარაკებამ პროექტის გამოსყიდვამდე ვერ მიგვიყვანოს და შესაძლოა, კომპანია ამას არც კი დასთანხმდეს. ამ შემთხვევაში, საუბარი არც ექსპრობრიაციაზეა, არც წილების ჩამორთმევაზე, ეს ინვესტორის ნებაყოფლობითი გადაწყვეტილება უნდა იყოს. ამ ეტაპზე სხვა დეტალებზე საუბარი გამიჭირდება.
- ხუდონჰესის პროექტი იმიტომ ხომ არ ფერხდება, რომ ინვესტორმა სოფელ ხაიშში, სადაც ჰესი უნდა აშენდეს, მიწების რეგისტრაცია ვერ დაასრულა?
- არა, ეს მცდარი ინფორმაციაა…
- მოკლედ, ხუდონჰესის ინვესტორებთან მოლაპარაკება ჩიხში შევიდა?
- მოლაპარაკება ერთი თვის წინ დაიწყო და არ ვიცი, რამდენ ხანს გაგრძელდება. შესაძლოა, ეს პროცესი ჩიხში შევიდეს, მაგრამ გამორიცხული არ არის, წარმატებითაც დასრულდეს. როგორც გითხარით, ეს ორმხრივად გადასაწყვეტი საკითხია და ძალით წართმევას არავინ აპირებს! დეტალებზე საუბარი არ შემიძლია, მით უმეტეს, მოლაპარაკება ჩიხში ნამდვილად არ შესულა.
- თუ ინვესტორი დათანხმდება, რომ პროექტი სახელმწიფომ გამოისყიდოს, მის ასაშენებლად საჭირო 960 მილიონი აშშ დოლარის (ექვივალენტი ლარში) ბიუჯეტიდან გამოყოფა რამდენად მიზანშეწონილი იქნება?
- არა, რას ამბობთ? რა თქმა უნდა, ამ თანხის ბიუჯეტიდან გამოყოფა არ იგეგმება! საერთოდ, ასეთი პროექტები სესხის საშუალებით, გარკვეული თანადაფინანსების პრინციპით ხორციელდება. სუბიექტი, რომელიც პროექტს განახორციელებს, მთლიანი საინვესტიციო ღირებულების 30%-ს დაფარავს. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ამ 30%-ის მობილიზება ბიუჯეტიდან მოხდება, შესაძლოა, რომელიმე ორგანიზაციამ დააფინანსოს, მხედველობაში მაქვს სახელმწიფო კომპანიები, რომლებიც ასეთ პროექტებზე მუშაობენ. მაგალითად, გარდაბნის თბოელექტროსადგური 180 მილიონი დაჯდა, მაგრამ ეს თანხა ბიუჯეტიდან არ გამოყოფილა, ნავთობისა და გაზის საერთაშორისო კორპორაციამ დააფინანსა. პროექტის დასაფინანსებლად ბევრი წყარო არსებობს და საბიუჯეტო სახსრების გამოყენება არ განიხილება.
- „ტრანსელექტრიკამ“ წინასწარი სამუშაოებისთვის 30 მილიონი აშშ დოლარი უკვე დახარჯა. სახელმწიფო ამ თანხის დაბრუნებას როგორ აპირებს?
- ჯერ ისიც კი არ ვიცით, ინვესტორმა 30 მილიონი დახარჯა, 20 თუ 10 მილიონი! აქედან გამომდინარე, ახლა ამ თანხის გადახდის წყაროზე ვერ ვისაუბრებ.
„ვერსია“, 08-10 მაისი, 2017 წელი
„მეძინება, მშია, დავიღალე, დამაწყვიტეს ნერვები!“ – რა შესთავაზა გიორგი მამალაძემ ბადრაგს // სპეცრეპორტაჟი დეკანოზის სასამართლოდან; დეტალები, რაც ტელევიზიით არ გინახავთ
თათია გოჩაძე
5 მაისს, საუკუნის პროცესი დაიწყო – თბილისის საქალაქო სასამართლოში ე.წ. ციანიდის საქმეზე წინასასამართლო სხდომა გაიმართა. სამმა პროკურორმა საზოგადოებრივი მორალის, ეროვნული უსაფრთხოების, პირადი ცხოვრებისა და საპატრიარქოს იმიჯის დაცვის საბაბით, სხდომის დახურვა კატეგორიულად მოითხოვა. საგამოძიებო უწყების წარმომადგენლებისვე განმარტებით, მართლმადიდებლური ეკლესია საქართველოს ისტორიაში ყოველთვის მნიშვნელოვან როლს ასრულებს, დეკანოზ გიორგი მამალაძის ქცევა და ქმედებები კი სასულიერო პირისთვის შეუფერებელია, ამიტომ საქმის დეტალების ღიაობამ შეიძლება, ადამიანებს რწმენა და მორალი შეურყიოსო. დაცვის მხარე პროკურორების მოთხოვნას არ დაეთანხმა და სხდომის ღიაობა ან უკიდურეს შემთხვევაში, ნაწილობრივ დახურვა მოითხოვა. ამასთან, სასულიერო პირის ადვოკატებმა აბსურდი უწოდეს პროკურატურის არგუმენტს, რომ სხდომის ღიაობის შემთხვევაში, მოწმეები თავისუფლად ვერ ისაუბრებენ და მათ შესაძლოა საფრთხე შეექმნათ. „ამ სამი თვის განმავლობაში, საქმის არც ერთ მოწმეს, მათ შორის, არც ,,ოქროს მოწმე” ირაკლი მამალაძეს საფრთხე არ შექმნია“, – აღნიშნეს ადვოკატებმა. მოკლედ, ბრალდებისა და დაცვის მხარის ცხარე პაექრობის შემდეგ, მოსამართლე ბადრი შონიამ პროკურატურის მოთხოვნა დააკმაყოფილა და… ჟურნალისტებსა და საპატრიარქოს იურისტ ედიშერ ქარჩავას დარბაზი დაატოვებინეს… ისე, ედიშერ ქარჩავა სხდომის დახურვის წინააღმდეგი იყო და ამბობდა, უფრო სამართლიანი იქნება, საქმის განხილვა ნაწილობრივ დახურული იყოსო.
- პროკურატურა საპატრიარქოს იმიჯის შელახვის საშიშროებას არგუმენტად ტყუილად ასახელებს. ჩვენს ინტერესებში, პირველ რიგში, მოვლენათა გამჭვირვალობა შედის, – ამტკიცებდა ედიშერ ქარჩავა.
სხვათა შორის, წინასასამართლო სხდომაზე საპატრიარქოდან მხოლოდ ქარჩავა მოვიდა. ყოველ შემთხვევაში, სასულიერო პირისთვის თვალის არავის მოუკრავს, რაც დეკანოზის მამალაძის გულშემატკივრებმა, სასამართლო სხდომის დახურვის მსგავსად, გააპროტესტეს.
- როცა ქრისტეს ჯვარს აკრავდნენ, მასთან რამდენიმე მღვდელმსახური მივიდა და გვერდით დაუდგა, მამა გიორგი კი განსაცდელში მარტო დატოვეს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ხელისუფლება და საპატრიარქო შეთანხმებულად მოქმედებენ და მამა გიორგი განტევების ვაცად სჭირდებათო, – ცხარობდა დეკანოზის ერთ-ერთი გულშემატკივარი, რომელსაც კვერი შუახნის ქალბატონმაც დაუკრა და აღნიშნა, მამა გიორგის დედა მძიმე მდგომარეობაშია და ოჯახი განადგურდაო.
ისე, დეკანოზის ოჯახის წევრებს სახელმწიფო დაცვა ემსახურება და დარბაზიდან ისე გაიყვანეს, ჟურნალისტებმა მათთან გასაუბრება ვერ მოვახერხეთ…
სხდომა ხმაურით დატოვა მამალაძის მეგობარმა რაულ აგიკიანმაც. სხვათა შორის, ,,ვერსიამ” მამალაძის დაკავებისთანავე გაარკვია, რომ დეკანოზი დაპატიმრების შემდეგ პირველად სწორედ აგაკიანს დაუკავშირდა და ადვოკატების მოძებნა სთხოვა ანუ დეკანოზს დამცველებად გიორგი ფანცულაია და მია ზოიძე სწორედ მან შეურჩია…
რაც შეეხება სასამართლოს იმ დეტალებს, რაც ტელევიზიებს არ უჩვენებიათ, მამა გიორგიმ წყალი მოითხოვა და ვიდრე დალევდა, ბადრაგს შესთავაზა… დეკანოზი შიგადაშიგ თავს ხრიდა და მერე, დარბაზს ნაღვლიან მზერას მოავლებდა ხოლმე. სიმშვიდე მაშინაც არ დაუკარგავს, როცა მოსამართლემ განაცხადა, გიორგი მამალაძეს ბრალი ედება შორენა თეთრუაშვილის მკვლელობის მომზადებასა და ცეცხლსასროლი იარაღის უკანონო შენახვაში, რაც თავისუფლების აღკვეთას 16-დან 20 წლამდე, ანდა უვადო პატიმრობას ითვალისწინებსო.
სამაგიეროდ, ემოციას ვერ მალავდნენ ადვოკატები – მიხეილ რამიშვილი და გიორგი ფანცულაია. რამიშვილმა პროკურატურის შუამდგომლობას, რომელიც სხდომის დახურვას ეხებოდა, პოლიტიკური განცხადება უწოდა და ბრალდების მხარის ქმედება უსამართლოდ შერაცხა; ფანცულაიამ კი მამა გიორგის უფლებებზე ისაუბრა და განაცხადა, რომ პროკურატურის არგუმენტი, თითქოს სხდომის ღიაობა საქართველოს მართლმადიდებლურ ეკლესიას და კერძოდ, საპატრიარქოს დააზარალებდა, უსაფუძვლოა. მანვე პროკურორს ჰკითხა: – „ციანიდის საქმის“ ფრაგმენტები თავდაპირველად პროკურატურამ გაასაჯაროვა და თქვენი ლოგიკით, ეს ეკლესიას არ აზარალებს?..
მერე, მოსამართლემ სიტყვა დეკანოზსაც მისცა, რომელმაც განმარტა, საქმე პირად ცხოვრებას კი არა, ბრალს ეხება, რომელიც არ ჩამიდენია, ამიტომ ვითხოვ, პროცესი ღიად წარიმართოს, რათა საზოგადოებამ სიმართლე შეიტყოსო.
დახურული პროცესი დაახლოებით 11 საათს გაგრძელდა… მოგვიანებით, დეკანოზის ადვოკატმა, მია ზოიძემ ფეისბუქის საკუთარ გვერდზე დაწერა: „11 საათი უწყვეტად პროცესზე, მეძინება, მშია, დავიღალე, დამაწყვიტეს ნერვები და ა.შ., მაგრამ ჩვენ მაინც გავიმარჯვებთ!“.
მოსამართლე ბადრი შონიამ დაცვის ერთი შუამდგომლობაც არ გაითვალისწინა და ბრალდებულს პატიმრობა გაუგრძელა. საუკუნის სკანდალადწოდებული საქმის არსებითი განხილვა 19 მაისს გაიმართება.
———————–
„რეზონანსი“, 09 მაისი, 2017 წელი
102 სამკურნალო კურორტიდან მხოლოდ 24 შემოგვრჩა
თითქმის ყველგან მაღალი ფასები და მოუწესრიგებელი გარემოა
თამუნა მუკბანიანი
მიუხედავად დიდი რესურსისა, სამკურნალო ტურიზმი საქართველოში საკმარისად არ არის განვითარებული და ძირითადად ადგილობრივი დამსვენებლების იმედადაა. დაბალი მოთხოვნის მთავარ მიზეზად სპეციალისტები და მომხმარებლები მომსახურების სიძვირეს და საკურორტო ინფრასტრუქტურის არარსებობას ასახელებენ.
საქართველოში ტურიზმის განვითარებაზე და ქვეყნის დიდ პოტენციალზე ისევ ბევრს საუბრობენ, თუმცა მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული სახეობა – სამკურნალო ტურიზმი – ყურადღების მიღმაა დარჩენილი. ქვეყანას დიდი პოტენციალი და ძალიან ბევრი აუთვისებელი რესურსი აქვს. ინფრასტრუქტურა განუვითარებელია ისეთ კურორტებზეც კი, როგორებიცაა აბასთუმანი და სურამი. დამსვენებლები ფასისა და მომსახურების ხარისხის შეუსაბამობაზე ჩივიან.
ნათია ღურწკაიას ორი წლის შვილი ჰყავს. იგი სურამში შარშანაც ისვენებდა და ახლაც აპირებს წასვლას, თუმცა ადგილს აუცილებლად შეიცვლის, რადგან მაღალი ფასის მიუხედავად, არაკომფორტულ გარემოში უწევდა ყოფნა.
„მოგეხსენებათ, სურამში ფიჭვების ყვავილობისას დასვენება რაოდენ სასარგებლოა, განსაკუთრებით ბავშვებისათვის. როდესაც ჩემი შვილი პირველად წავიყვანე ამ კურორტზე, 6 თვის იყო. ძალიან დიდხანს ვარჩევდით სახლს ინტერნეტით, სადაც კომფორტულად დასვენებას შევძლებდით. მაღალი ფასის გადახდაზეც თანახმა ვიყავით, ოღონდ შესაფერის პირობებს ვითხოვდით. გვეგონა, რომ ზუსტად ასეთი სახლი ვიპოვეთ, თუმცა ადგილზე ჩასულებს საკმაოდ მოუწესრიგებელი და ხმაურიანი გარემო დაგვხვდა, მიუხედავად იმისა, რომ დღე-ღამეში 100 ლარს ვიხდიდით. ეს იქ საკმაოდ მაღალ ფასად ითვლება.
წელსაც აუცილებლად ვგეგმავ წასვლას, რა თქმა უნდა, იმ ოჯახში აღარ მივალ, მაგრამ არ ვიცი, თბილისიდან მშვიდი და ჩემთვის მისაღები გარემო როგორ შევარჩიო. ინტერნეტს ვეღარ ვენდობი, ალბათ ახლობლებში გავარკვევ. სურამში იმის გარდა, რომ ფიჭვნარია, არავითარი ინფრასტრუქტურა არ არის მოწესრიგებული. ნორმალური კვების ობიექტებიც კი არ იყო, ალბათ ამიტომ აქვთ საოჯახო სასტუმროებსაც ასეთი დაბალი სტანდარტი“, – განაცხადა ნათია ღურწკაიამ.
აბასთუმანში საოჯახო სასტუმროების ფასი დღე-ღამეში 30 ლარიდან იწყება და 600 ლარამდე (საოჯახო ნომერი) მერყეობს. სასტუმრო “მირაჟში” საუზმით დღიური ქირა 40 ლარიდან იწყება და 90 ლარს აღწევს. “ლომისაში” მინიმალური ფასი 300 ლარია და მაქსიმალური – 590 ლარი, იქაც თანხაში მხოლოდ საუზმე შედის. სასტუმროები მეტ-ნაკლებად კომფორტულია, თუმცა მომხმარებლის აზრით, ფასი და ხარისხი აქაც შეუსაბამოა.
ბორჯომის მუნიციპალიტეტის სოფელ ცემში კლიმატურ კურორტზე მდებარე სასტუმრო “განთიადში” თვლიან, რომ საკმაოდ იაფი ფასები აქვთ. “ბიზნეს-რეზონანსთან” საუბრისას სასტუმროს მფლობელმა ალექსანდრე ინასარიძემ აღნიშნა, რომ მხოლოდ ადგილობრივი ტურისტები ჩადიან.
„სეზონზე გადასახადი 45 ლარია დღე-ღამეში, სამჯერადი კვებით და ნომრები ყოველთვის გადავსებულია. ისე მოხდა, რომ მხოლოდ ადგილობრივებს ვემსახურებით და უცხოელები, ფაქტობრივად, არ გვსტუმრობენ. განსაკუთრებული აქტივობა სკოლების დამთავრებისთანავე იწყება და აგვისტოს ბოლომდე გრძელდება. იმის გამო, რომ ძალიან იაფი ფასები და ფასთან შედარებით კომფორტული გარემო და კარგი მომსახურება გვაქვს, სტუმრების ნაკლებობას არ ვუჩივით”, – განაცხადა ალექსანდრე ინასარიძემ.
ბალნეოლოგიურ კურორტ წყალტუბოში, რომელიც საბჭოთა სივრცეში ძალიან პოპულარული იყო, სასტუმროს დღიური ფასი 35 ლარიდან იწყება და 400 ლარს არ აღემატება.
„წყალტუბო პლაზაში” ნომრის მინიმალური ღირებულება – 181, მაქსიმალური კი 377 ლარია. ფასში მხოლოდ საუზმე შედის. “ორიონში” დღე-ღამე, საშუალოდ, 150 ლარი ჯდება. გაცილებით იაფია (35-50 ლარი) საოჯახო ტიპის სასტუმროებში დასვენება. ფასში აქაც მხოლოდ საუზმე შედის. საქართველოს ეროვნული უნივერსიტეტის პროფესორი მანანა ალადაშვილი ამბობს, რომ სახელმწიფომ ტურიზმის განვითარების სტრატეგიაში განსაკუთრებული ადგილი უნდა დაუთმოს სამკურნალო სფეროს. მისი აზრით, ეს, ერთი მხრივ, მოიზიდავს ინვესტორებს, ხოლო მეორე მხრივ, ადგილობრივებს მისცემს სტიმულს, უფრო მაღალი სტანდარტისა და ხარისხის მომსახურება შესთავაზონ მომხმარებელს.
ჩვენთან ძირითადად სპა მიმართულებაა მეტ-ნაკლებად განვითარებული და, სამწუხაროდ, არა სამკურნალო ტურიზმის, რასაც მსოფლიოში ძალიან დიდი ყურადღება ექცევა და ერთ-ერთი ყველაზე ძვირა დღირებული დარგიცაა. არადა, ამ მხრივ ქვეყანას ნამდვილად აქვს დიდი პოტენციალი და რესურსი. 102 კურორტიდან, რომლებიც საბჭოთა დროს მუშაობდა, მხოლოდ 24 შემოგვრჩა და ისინიც კი არ არის შესაბამისად განვითარებული. მომსახურების ხარისხი საკმაოდ დაბალია, თუმცა შიდა ტურიზმი მაინც ასე თუ ისე არსებობს და აცოცხლებს სურამს, ცემს, აბასთუმანსა და ახტალას. განსხვავებული ვითარებაა წყალტუბოში, სადაც ისევ სტუმრობენ პოსტსაბჭოთა ქვეყნებიდან, მაგრამ დანადგარები და ინფრასტრუქტურა ძალიან მოძველებულია, ისევე, როგორც სხვა კურორტებზე.
გამოსწორების ერთადერთი გზა ტურიზმის შესახებ 2015-25 წლების სტრატეგიაში სამკურნალო სფეროსადმი განსაკუთრებული ყურადღებაა. შეიძლება დავაინტერესოთ უცხოელი ინვესტორიც და ადგილობრივებსაც გაეზრდებათ მოტივაცია. დღეს ფასი გაცილებით მაღალია იმასთან შედარებით, რა სახის მომსახურებასაც სთავაზობენ სამკურნალო კორორტებზე ჩასულებს“, – განუცხადა მანანა ალადაშვილმა „ბიზნეს-რეზონანს“.
„რეზონანსი“, 09 მაისი, 2017 წელი
მეწარმეებსა და ბანკირებს შორის ვითარება იძაბება
„სადაზღვევო სექტორიდან დაწყებული, სამშენებლო ბიზნესით დამთავრებული, ყველაგან აქვთ წილი“
ნათია ლომიძე
ბიზნესი კომერციული ბანკებისადმი ნდობას ყოველდღიურად კარგავს. ბიზნესმენებიც და სპეციალისტები მიიჩნევენ, რომ ბიზნესი ბანკებს უნდობლობას უცხადებს, მათ ეშინიათ ურთიერთობის, რადგან ფინანსურ პრობლემებს და რისკს ხედავენ. კომერციული ბანკების მხრიდან ბიზნესში ჩარევას ეწინააღმდეგებიან ამა თუ იმ კომპანიის წარმომადგენლები. ისინი ბიზნესის დამოუკიდებლობას ითხოვენ.
კომერციული ბანკების არაპროფილური საქმიანობა ბიზნესს პრობლემებს უქმნის. ნაცვლად იმისა, რომ დააფინანსონ სხვადასხვა წამოწყება და გააფართოონ ქართული ბიზნესი, თავად იწყებენ საქმიანობას და ბაზარზე კონკურენციაში ერთვებიან.
მენაშენეთა ასოციაციის ხელმძღვანელი ირაკლი როსტომაშვილი “ბიზნეს-რეზონანსთან” საუბრისას აღნიშნავს, რომ კომერციული ბანკები ბიზნესს აღიქვამენ როგორც კონკურენტს. მათი მოწოდება უნდა იყოს ბიზნესის ფინანსურად ხელშეწყობა, ამ დროს კი ისინი სრულიად საპირისპირო ნაბიჯებს დგამენ.
„კომერციული ბანკები სამშენებლო ბიზნესს არ აფინანსებენ, რადგან საკუთარი სამშენებლო კომპანიები აქვთ. მაგალითად, ასეთია “ემ კვადრატი”. როდესაც ამა თუ იმ ბანკს საკუთარი ინტერესი აქვს ბაზარზე, სხვა კომპანიას ნაკლებად აფინანსებს. კომერციული ბანკი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ კონკურენტი კომპანიები უკანა რიგში ჰყავდეს. ნებისმიერი ბიზნესის წარმოებაში ბანკი ყველას აჯობებს. მათ შეუძლიათ, თავისი კუთვნილი წარმოება დააფინანსონ და ბაზარზე ამ სეგმენტის სხვა მოთამაშეები შეზღუდონ. მთელი 10 წელი იმას ვამბობ, რომ კომერციული ბანკი არის სხვა სექტორი, სამშენებლო კი – სხვა.
ბანკების ცუდი როლი გამოჩნდა მაშინ, როდესაც ქვეყანაში ეკონომიკა მცირდებოდა, მათი მოგება კი იზრდებოდა. ასეთი ფაქტი პირდაპირ მეტყველებს, რომ ეს ხდება რაღაცის ან ვიღაცის ხარჯზე. ნებისმიერ ნორმალურ ქვეყანაში ეს პროცესი მიმდინარეობს პირიქით. აქედან გამომდინარე, მიძნელდება, კომერციული ბანკების მიმართ ნდობით აღვიჭურვო. ბიზნესი უნდა იყოს დამოუკიდებელი და ბანკები არ უნდა ერეოდნენ მასში”, – განუცხადა “ბიზნეს-რეზონანსს” ირაკლი როსტომაშვილმა.
“ქართული ოცნების” დეპუტატი, დეველოპერული კომპანია “არქი ჯგუფის” დამფუძნებელი ილია წულაია ამბობს, რომ საქართველოში კომერციულ ბანკებსა და ბიზნესს შორის არაჯანსაღი გარემოს შეცვლაზე პარლამენტში უკვე მუშაობენ. ბანკს არ უნდა გააჩნდეს არაპროფილური აქტივი, რომ მათი ქმედებით არ შეზღუდოს კერძო პირების ბიზნეს საქმიანობა.
„ბანკი არ უნდა იყოს ბიზნესისთვის კონკურენტი, სამწუხაროდ, დღეს პირიქით ხდება. ის პირები, რომლებიც კონკრეტულ ბიზნესში არიან და ამავე ბიზნესში საკუთარი წილი ბანკებსაც აქვთ, მათთან თანამშრომლობისგან თავს იკავებენ. ნამდვილად არაჯანსაღი გარემო იქმნება ბაზარზე. ჩვენი ამოცანაა, არსებული რეგულაციები მოვიყვანოთ სისრულეში და პირდაპირ თუ ირიბად კომერციულ ბანკებს არ მივცეთ საშუალება, ფლობდნენ არაპროფილურ აქტივებს. ვმართავთ კონსულტაციებს როგორც ბანკებთან, ასევე კომპანიებთან, საქართველოს ეროვნულ ბანკთან და შევჯერდებით იმ პოზიციაზე, რაც ყველასთვის მისაღები იქნება. მინდა, ხაზი გავუსვა, რომ რეგულირების მხარდამჭერი თავად ბანკები არიან, ერთი-ორი ბანკის გარდა”, – განუცხადა “ბიზნეს-რეზონანსს” წულაიამ.
ეკონომისტ ვაჟა კაპანაძის თქმით, კომერციული ბანკების არაპროფილური ბიზნესიდან გამიჯვნა მხოლოდ ფორმალურად მოხდა და საქმიანობა ჩრდილოვან გარემოში გადავიდა. როგორც მან “ბიზნეს-რეზონანსს” განუცხადა, ბანკებსა და კერძო ბიზნესს შორის გაჩენილი კონკურენცია წინა ხელისუფლების დროიდან დაიწყო და დღემდე გრძელდება.
„კომერციული ბანკების სამეწარმეო ბიზნესში საქმიანობა პრობლემაა და ეს წინა ხელისუფლებისგან წამოვიდა. მათ საფინანსო ინსტიტუტებს დართეს ნება, განევრცოთ არაპროფილური ბიზნესი. ბანკებს აქვთ კონკრეტული დარგების შესახებ სრული ინფორმაცია და თუ მას არაკეთილსინდისიერად გამოიყენებენ, რასაკვირველია, უპირატესობა ექნებათ. სადაზღვევო სექტორიდან დაწყებული, სამშენებლო ბიზნესით დამთავრებული, ყველაგან აქვთ წილი. იყო საუბარი იმის შესახებ, რომ გაემიჯნებოდნენ კომერციული ბანკები არაპროფილურ ბიზნესს, მაგრამ ეს გადავიდა არაფორმალურ გარემოში. ყველაზე მეტად სამშენებლო ბიზნესში აქვთ ხელი ჩაყოფილი. დიდი გამოცდილება არც უნდა ამ საქმეს, მთავარია, მიწა აიღო, ფული გქონდეს და საქმესაც მარტივად დაიწყებ. ბანკებმა დაჯაბნეს ის კომპანიები, რომლებიც წლებია, ამ კუთხით საქმიანობენ. ბუნებრივია, ეს უნდობლობას იწვევს ბიზნესის მხრიდან კომერციული ბანკებისადმი. ამ და სხვა ბევრი ქმედების გამო ბანკები ბიზნესის კონკურენტები არიან და არა ხელშემწყობები. არ შეიძლება, ბანკი ყველა სფეროს ეხებოდეს და ყველგან ჰქონდეს წილი. ბიზნესი არის ბიზნესი და ბანკი არის სხვა სექტორი”, – განაცხადა ვაჟა კაპანაძემ.
მცირე და საშუალო საწარმოთა ასოციაციის ხელმძღვანელი მიხეილ ჭელიძე “ბიზნეს-რეზონანსთან” აღნიშნავს, რომ კომერციული ბანკების არაპროფილური საქმიანობა პრობლემად მიაჩნია, თუმცა ისინი მომხმარებელს მაღალ ხარისხსაც სთავაზობენ.
„ბანკების ბიზნესში ჩარევა რეალურად პრობლემაა, თუმცა უნდა ვაღიაროთ, რომ მათ აამაღლეს ხარისხი. იქიდან გამომდინარე, რომ ლიკვიდობის პრობლემა არ აქვთ, შესაბამისი ტექნიკით მიაღწიეს კარგ შედეგს. წესით, ფინანსურად უნდა დაეხმაროს ბანკი ბიზნესს, თუმცა ისინი ერთმანეთს კონკურენტებად აღიქვამენ. გამოსავალი კანონმდებლობით აკრძალვა და ბანკების არაპროფილური ბიზნესიდან გამიჯვნაა. მიუხედავად ამისა, მაინც არის შანსი იმისა, რომ მათ სხვაზე გადააფორმონ ესა თუ ის კომპანია და ფარულად მართონ ბიზნესი”, – აღნიშნა მიხეილ ჭელიძემ.
