„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „წარმოდგენაც არ მინდა, რა შეიძლება მოხდეს ევროპაში…“ // „ქართულ პოლიტიკაში არა აქვთ გაცნობიერებული ბევრი რამ, მიიჩნევენ, რომ ისე ლაპარაკი, როგორც სამზარეულოში ვლაპარაკობთ, ეკრანზეც დასაშვებია“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ კახა კალაძესთან: „ჩემთვის ეს მტკივნეული და დამთრგუნველი იყო, მაგრამ…“ // „გარემოვაჭრეები არიან ის მოქალაქეები, რომელთაც ყველაზე მეტად სჭირდებათ ჩვენი დახმარება“ // „მითქმა-მოთქმას, რომ იქ ვიღაც რაღაცას მაიმუნობს, წერტილს დავუსვამთ. მერიის ბიუროკრატიული მანქანა უნდა დავანგრიოთ“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ თამაზ მეჭიაურთან: „აუცილებელია პარლამენტში შეისწავლონ, როგორ აფორმებს ქუცნაშვილი ოჯახის წევრებზე ბიზნესებს“ // ინტერვიუ ზაქარია ქუცნაშვილთან: „წარადგინოს მტკიცებულება, რატომ მეკუთვნის ფოსტისა და კულტურის სახლის შენობა“
—–
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „თუ კახა კალაძეს კრიმინალებთან ვალდებულებები არ აქვს, ის კარგი მერი იქნება“ // „ნაციონალების ბრახაბრუხი უკვე ყელში ამომივიდა!“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მიშა კაჭკაჭიშვილთან: „რას წარმოვიდგენდი, რომ ვანო მერაბიშვილის შემდეგ შინაგან საქმეთა მინისტრის გადადგომისთვის ქუჩაში გამოსვლა კიდევ მომიწევდა“ // „ჯაბა ჯიშკარიანსა და ლევან გოგიჩაიშვილს სათქმელს პირში ვეტყვი“ // „ნუცუბიძის ქუჩაზე მომხდარი ტრაგედიის გატარებას არ ვაპირებთ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ტრისტან წითელაშვილთან: „მიხეილ სააკაშვილის საქართველოში ექსტრადირება გადაწყვეტილია“ // „მოვუწოდებ საქართველოს ხელისუფლებას, მოემზადოს არეულობისთვის“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ჯემალ გამახარიასთან: „რუსეთი სოხუმში სპეციალიზებულ საბაჟო საგუშაგოს ქმნის“ // „მოსკოვის ქმედება საერთაშორისო თანამეგობრობამ უნდა შეაჩეროს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „სეპარატიზმი ისეთი აქლემია, რომელიც კრემლთანაც დაიჩოქებს“ // „კატალონიის შემთხვევას სოხუმსა და ცხინვალს ვერ შევადარებთ“
—–
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ დიდი ბრიტანეთის ელჩთან ჯასტინ სმითთან: „ჩვენ ვტოვებთ ევროკავშირს, მაგრამ არ ვტოვებთ ევროპას!“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ეკონომიკის ექსპერტთან: „დროა, ამ პროცესებით პროკურატურა დაინტერესდეს“ // „ეროვნული ბანკის გამოქვეყნებულ მაჩვენებლებში ჩანს, რომ ყოველწლიურად იზრდება კომერციული ბანკების მოგება“ // „ერთხელ და სამუდამოდ უნდა მივიღოთ პასუხი შეკითხვაზე, იდება თუ არა ამ ელექტრონულ პლატფორმაზე არაკეთილსინდისიერი, ფიქციური გარიგებები და ხდება თუ არა ხელოვნურად კურსზე თამაში“
—————–
„კვირის პალიტრა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „წარმოდგენაც არ მინდა, რა შეიძლება მოხდეს ევროპაში…“ // „ქართულ პოლიტიკაში არა აქვთ გაცნობიერებული ბევრი რამ, მიიჩნევენ, რომ ისე ლაპარაკი, როგორც სამზარეულოში ვლაპარაკობთ, ეკრანზეც დასაშვებია“
ნათია დოლიძე
ადგილობრივი თვითმმართველობის შედეგების შეფასებისას ექსპერტთა ნაწილი აცხადებს, რომ შექმნილი ვითარება მხოლოდ ერთზე – პოლიტიკური ელიტის კრიზისზე მიანიშნებს. ამ და სხვა პოლიტიკურ პროცესებზე გვესაუბრება ექსპერტი რამაზ საყვარელიძე:
- მეც ვიზიარებ მოსაზრებას, რომ ამ არჩევნებმა მძაფრად წარმოაჩინა პარტიული ელიტის კრიზისი, რომლისკენაც 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებიდან მოვდიოდით. ამას ადასტურებს არა მხოლოდ არჩევნების შედეგები, არამედ საზოგადოებრივი აზრის ბოლოდროინდელი კვლევები, რომელიც სულ უფრო მძიმე ვითარებას წარმოაჩენს. ამ ყველაფრის მიზეზები ჯერ კიდევ 2012 წლამდე არსებულ ვითარებაში უნდა ვეძებოთ, როდესაც ბიძინა ივანიშვილმა თქვა, შუა უნდა გაიკრიფოსო! რაღაც მაგიური ნებით ეს პროცესი სწორედ მაშინ დაიწყო და შედეგიც დადგა, პოლიტიკურ ასპარეზზე დარჩნენ მხოლოდ “ქართული ოცნება” და “ნაციონალური მოძრაობა” და მას მერე ასე მოდის. თუ თავდაპირველად შუის გაკრეფა პოლიტიკური პროცესის წარმატებისთვის ერთ-ერთი აუცილებელი პირობა იყო და შედეგიც მივიღეთ – “ნაციონალური მოძრაობა” დამარცხდა, თანდათან ეს ვითარება პრობლემად იქცა და კრიზისიც უკვე აშკარაა.
- ანუ, თქვენი თქმით, ის, რომ ამ არჩევნების შემდეგაც მთავარი პოლიტიკური პარტია “ქართული ოცნება“, მთავარი ოპოზიციური ძალა კი “ნაციონალური მოძრაობაა“, ისევ გაკრეფილი შუის შედეგია… ამ სტატუს-კვოს შენარჩუნებას ეს ძალები კვლავაც შეეცდებიან. მაგიურობა ახსენეთ და, ამ ჯადოსნური წრის გარღვევა რა გზით არის შესაძლებელი?
- ის, რომ ამ ვითარების შენარჩუნებას “ოცნებაც” შეეცდება და “ნაციონალური მოძრაობაც”, ცხადზე ცხადია. მათ ადგილას ნებისმიერი პოლიტიკური ძალა ასე მოიქცეოდა, რადგან მათ პოლიტიკურ ასპარეზზე პოზიციების შენარჩუნებისთვის ერთმანეთი სჭირდებათ. პოლიტიკაში ისე არ ხდება, რომ ერთმა პარტიამ მეორეს ნებით დაუთმოს ადგილი, მე ავდგები და თქვენ დაბრძანდითო. თუ რაიმეს მიღება გინდა, ბრძოლით უნდა მიიღო. რატომ ვერ ხერხდება ამ ვითარების შეცვლა და მათ გარდა სერიოზული პოლიტიკური ძალის ჩამოყალიბება? – ეს მიზეზთა ერთობლიობითაა განპირობებული – იდეების ნაკლებობა, პოლიტიკური ლიდერების კრიზისი, უფულობა და ა.შ. თუმცა, გამოჩნდნენ პოლიტიკურ ასპარეზზე ადამიანები, რომლებიც ცდილობენ, არ მიაქციონ ყურადღება “ქართულ ოცნებასა” და “ნაციონალურ მოძრაობას” და საკუთარი დღის წესრიგი შექმნან. ამ არჩევნებზე ეს სცადა გიორგი ვაშაძემ. ის არავის აკრიტიკებდა, მხოლოდ იმაზე ლაპარაკობდა, რაც გასაკეთებლად მიაჩნდა. შეიძლება იყოს ამ სტრატეგიაში პერსპექტივა, ოღონდ არა ვაშაძისთვის.
საქმე ის არის, რომ მის ჯგუფსაც მოჰყვება “ნაციონალური წარსული” ისევე, როგორც “ევროპულ საქართველოს”, რომელიც ჩვენი საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის ისევ “ნაცმოძრაობასთან” ასოცირდება, შესაბამისად, მათ მიმართაც ძველი დამოკიდებულება აქვს.
სხვათა შორის, ეს შეეხება დავით უსუფაშვილსაც, რომელიც რესპუბლიკური პარტიიდან მართალია წამოვიდა, მაგრამ საზოგადოების მნიშვნელოვან ნაწილში ის კვლავაც ძველ პარტიასთან ასოცირდება.
ამის მიზეზი ყველაზე მეტად ის არის, რომ არც უსუფაშვილმა და არც “ევროპული საქართველოს” ლიდერებმა არ გამოხატეს მკვეთრად კრიტიკული დამოკიდებულება იმის მიმართ, ვისაც გამოეყვნენ. მათი პოზიცია პოლიტიკური ეთიკის ფარგლებში კი არის, მაგრამ მოსახლეობას უნდა ჰქონდეს რაღაც გარანტია, რომ იმ შეცდომასა და, რიგ შემთხვევაში, დანაშაულს, არ გაიმეორებენ, რის გამოც მათი “დედაპარტიების” მიმართ საზოგადოებას მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება აქვს.
თუკი ამომრჩეველმა დაინახა ასეთი გარანტია, მაშინ სრულიად სხვა ურთიერთობას იწყებს შენთან. მაგალითს მოვიყვან – გავიხსენოთ შევარდნაძისა და “მოქალაქეთა კავშირის” რა უერთგულესი დამცველები იყვნენ სააკაშვილი, ჟვანია და ბურჯანაძე, მაგრამ რაღაც ეტაპზე მათ დაიწყეს ჯერ “მოქკავშირის” პოლიტიკის გაკრიტიკება, შემდეგ კი შევარდნაძესაც მიადგნენ. სწორედ ამ კრიტიკის შემდეგ დაივიწყა მოსახლეობამ მათი “მოქკავშირული” წარსული და გაჰყვა მათ, როგორც ოპოზიციონერებს. რომ არ ყოფილიყო ეს კრიტიკული დაპირისპირების ნიშნები, მათდამიც ისეთივე დამოკიდებულება იქნებოდა, რაც დღეს “ნაციონალურ მოძრაობას” გამოყოფილი ჯგუფების მიმართ არსებობს. ამაში იგულისხმება: “ევროპული საქართველოც”, “გირჩიც” და “ახალი საქართველოც”. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი იმისა, რომ ისინი ვერ პოულობენ მხარდაჭერას, არის ისიც, რომ ისინი დროულად და მკვეთრად არ გაემიჯნენ “ნაციონალურ მოძრაობას”. სამწუხაროდ, ანალოგიური პრობლემა აქვს უსუფაშვილსაც.
- რას ფიქრობთ ალეკო ელისაშვილის საკმაოდ შთამბეჭდავ შედეგზე თბილისის მერის არჩევნებში და რამდენად აქვს მას უნარი და შესაძლებლობა, საქართველოში ანტინომენკლატურული მოძრაობის ლიდერად ჩამოყალიბდეს?
- ანტინომენკლატურული მოძრაობა მთელ მსოფლიოში უკვე სერიოზულ მოვლენად იქცა. ძალიან გაზვიადებული პარალელი კი გამომივა, მაგრამ სწორედ ამ განწყობების ტალღაზე მოვიდა პოლიტიკაში ტრამპი. ანტინომენკლატურული განწყობა რომ ჩვენს საზოგადოებაშიც არის, ეს აისახა ალეკო ელისაშვილის მხარდაჭერაში, რომელსაც ძალიან ცოტა დააკლდა მეორე ტურამდე, თუმცა, აჯობა “ნაციონალური მოძრაობის” კანდიდატს. ოღონდ ერთი პრობლემაა – ამ ეტაპზე ელისაშვილს არა აქვს პარტია, მეტიც, ის მთელი საარჩევნო პროცესის განმავლობაში მკაფიოდ უსვამდა ხაზს იმას, რომ არ აპირებდა, მიეღო რომელიმე პარტიული ძალის მხარდაჭერა, მაგრამ ასევე დაინახა ამ არჩევნებით, რომ პარტიული, ორგანიზებული ძალის გარეშე გამარჯვების მიღწევა, ფაქტობრივად, შეუძლებელია. ის დადგა ფაქტის წინაშე, რომ შექმნას პარტია, მაგრამ მერე როგორ მოახერხებს პოლიტიკურ პროცესში საკუთარი ადგილის პოვნას, არ ვიცი. ფაქტია, რომ ელისაშვილის პოლიტიკური ხიბლი სწორედ იმაშია, რომ პარტიულ ელიტას არ განეკუთვნება.
ვის შემოიკრებს გარშემო, ვინ იქნებიან მისი გუნდის წევრები? მასთან ამ საარჩევნო პროცესში გამოჩნდნენ ადამიანები, რომლებიც წმინდა პროფესიონალური ნიშნით იყვნენ შერჩეული, მაგრამ დავით ნარმანიას სახით ძალიან სერიოზული მაგალითი გვაქვს იმისა, რომ ხშირად პოლიტიკური წარმატებისთვის მხოლოდ პროფესიონალიზმი არ კმარა.
დავით ნარმანია შესანიშნავი პროფესიონალია. სწორედ ამ ნიშნით შეარჩია ის ივანიშვილმა – ჯერ მინისტრად დანიშნა და კარგი მინისტრი იყო, შემდეგ კი თბილისის მერად წამოაყენა მისი კანდიდატურა, მაგრამ მინისტრობისგან განსხვავებით, თბილისის მერობას გაცილებით დიდი პოლიტიკური დატვირთვა აქვს. ამიტომ პროფესიონალიზმთან ერთად, აღმოჩნდა, რომ საჭიროა პოლიტიკური ალღო, კულუარების მართვა, რისი უნარიც ნარმანიას არ აღმოაჩნდა. მიუხედავად იმისა, რომ როგორც პროფესიონალმა, ტექნიკურმა მერმა, ქალაქს ბევრი რამ გაუკეთა, პოლიტიკური მხარის ნაკლებობამ შექმნა საზოგადოებაში განწყობა, რომ თითქოს ნარმანია ღუპავდა ქალაქს. ანალოგიურ ვითარებაში შეიძლება ბევრი აღმოჩნდეს, ვინც ისეთ რთულ საქმეს მოჰკიდებს ხელს, როგორიც თბილისის მართვაა. ამ საქმეში პროფესიონალიზმი აუცილებელია, მაგრამ მხოლოდ ეს არ ჰყოფნის, პოლიტიკური მანევრების მთელი კასკადია საჭირო.
- ბოლო დროს ხშირად გაიგონებთ, რომ ელისაშვილი მომავალში, შესაძლოა, გიორგი მარგველაშვილთან ვიხილოთ ტანდემში, არ გამორიცხავენ მისი და უსუფაშვილის თანამშრომლობასაც...
- პოლიტიკოსის ერთ-ერთი თვისება, პიროვნულიც კი, უნდა იყოს მანევრირების უნარი, შუბლით დაპირისპირება მებრძოლების საქმეა და მერე ეს მებრძოლები გმირებად შემორჩებიან ხოლმე, მაგრამ პოლიტიკოსი ისტორიაში სწორედ მანევრირების ხელოვნებით რჩება. ამის უნარი არც მარგველაშვილს, არც ელისაშვილსა და მნიშვნელოვანწილად უსუფაშვილსაც ჯერ არ გამოუვლენიათ. ჯერჯერობით-მეთქი იმიტომ ვამბობ, რომ ეს უნარი როდის გამომჟღავნდება გარემო პირობების წყალობით, არავინ იცის. ვნახოთ, რა იქნება, მე მაინც უფრო საეჭვო მგონია მათი თანამშრომლობა, მიუხედავად იმისა, რომ თითოეულის გულწრფელობაში ნამდვილად არ მეპარება ეჭვი. თუმცა, პოლიტიკაში მხოლოდ გულწრფელობა საკმარისი არ არის, ისევე, როგორც მხოლოდ დაპირისპირების გზით სიარული.
- რას ფიქრობთ თიანეთის მუნიციპალიტეტის მერის არჩევნებზე, რომლის დროსაც ერთმანეთს მწვავედ დაუპირისპირდნენ, მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატი, ამჟამად უკვე გამარჯვებული თამაზ მეჭიაური და რაიონის მაჟორიტარი დეპუტატი ზაქარია ქუცნაშვილი, რომლის ფავორიტიც ლელა ქიტესაშვილი იყო. მეჭიაურმა გამარჯვება სასამართლოს ორი ინსტანციის გავლის შედეგად დაიკანონა. თქვენი აზრით, რაც მოხდა, მართლაც დემოკრატიული აქტია თუ “ქართული ოცნების” ნაწილმა სწორედ მეჭიაურზე დადო ფსონი, რომელიც ამ პარტიიდან არცთუ დიდი ხანია, რაც წამოვიდა?
- როგორც ვხვდები, იქ იმდენად ცოტა ხმაში იყო განსხვავება, რაც მოხდა, შესაძლოა, შემთხვევითობაც იყო, თუმცა, არ არის გამორიცხული, რომ ეს დაუდევრობის შედეგიც ყოფილიყო; ანუ “ქართულმა ოცნებამ” და მისმა კანდიდატმა, შესაძლოა, სათანადოდ არ იზრუნეს შედეგის მიღწევაზე. ეს დაუდევრობა, ისევე როგორც პიარის უქონლობა, ახასიათებს “ქართულ ოცნებას”. ის გაანებივრა ივანიშვილის ფაქტორმა, ხშირად დარწმუნებული არიან, რომ ეს ფაქტორი მათ გამარჯვებას უზრუნველყოფს. ამბობენ, რომ ლელა ქიტესაშვილის გამგებლობისას ბევრი რამ გაკეთდა თიანეთში, თუმცა, ეს საკმარისი არ აღმოჩნდა მისი გამარჯვებისთვის. აქედან დასკვნა, რომ გაკეთებული საქმეები ყოველთვის თვითონ არ ლაპარაკობენ და პიარი სჭირდება. რაც შეეხება იმას, თუ რა სურათი შეიქმნა ამ დაპირისპირებისას, ეს სურათი იყო ძალიან მძიმე და ძალიან შორს იმისგან, რის დანახვასაც ვისურვებდით.
ჩემი აზრით, ეს შემთხვევა საკმაოდ მძიმეა “ქართული ოცნებისთვის”. პრაქტიკულად, გამოვიდა, რომ “ქართულმა ოცნებამ” ჯერ ხმებით მანიპულირება სცადა, მერე კი სასამართლოს ძალით წააგო არჩევნები. შესაძლოა, თამაზ მეჭიაური ვერ ჩაითვალოს მკვეთრად ოპოზიციურ ფიგურად, მაგრამ არ არის გამორიცხული, მისი შემთხვევა სხვა პარტიებისთვის წამახალისებელ პრეცედენტად იქცეს.
- ზაქარია ქუცნაშვილის განცხადება იმის თაობაზე, თუ როგორ გაუკვალა გზა თამაზ მეჭიაურს ჯერ “ქართული ოცნებისკენ“, შემდეგ კი საჯარო სამსახურისკენ, რადგან მისი ნათესავია, საზოგადოების დიდი ნაწილის შეფასებით, ნეპოტიზმის საუკეთესო ნიმუში იყო...
- ქართულ პოლიტიკაში არა აქვთ გაცნობიერებული ბევრი რამ, მიიჩნევენ, რომ ისე ლაპარაკი, როგორც სამზარეულოში ვლაპარაკობთ, ეკრანზეც დასაშვებია.
ნეპოტიზმი არის მოვლენა, რომლის სრულად აღმოფხვრა, ისევე როგორც კორუფციის, წარმოუდგენელია და არა მხოლოდ ჩვენთან, არამედ ევროპის წამყვან ქვეყნებშიც, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ამას უნდა შევეგუოთ.
- რას ფიქრობთ ბიძინა ივანიშვილის გავლენაზე ქართულ პოლიტიკასა და თუნდაც ამ არჩევნებზე, რომლისგანაც დისტანცირება სცადა?
- ბიძინა ივანიშვილს აქვს საშუალება, პროცესები მართოს ისე, რომ არ იყოს თანამდებობის პირი. ეს მდგომარეობა ჰქონდა სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, განსაკუთრებით, პირველ პერიოდში. მისსავე მონათხრობში ფიგურირებდა სწორედ ის, რომ სააკაშვილს ხშირად აძლევდა რჩევებს, ისიც იზიარებდა მის მოსაზრებებს და როცა აღარ იზიარებდა, ივანიშვილმა მასთან ურთიერთობა შეწყვიტა. როცა ამბობენ, რომ დღეს ივანიშვილი არაფორმალური მმართველია, არ არის სწორი, ის არა მხოლოდ დღეს არის ამ მდგომარეობაში. გარდა ამისა, არაფორმალური მმართველობა არა მხოლოდ ივანიშვილის შემთხვევაში გვხვდება, ანალოგიური ვითარებაა არაერთ წამყვან ქვეყანაშიც, სადაც ბიზნესის წარმომადგენლების გავლენა პოლიტიკაზე უზარმაზარია, თუმცა, ისინი არ არიან ხელისუფლებაში. რა თქმა უნდა, ესეც არაფორმალური მმართველობაა.
- თქვენ უკვე ბრძანეთ, რაოდენ სახიფათო შეიძლება აღმოჩნდეს პოლიტიკოსის კარიერისთვის თბილისის მერის თანამდებობა. რას ფიქრობთ კალაძის პერსპექტივაზე, შეძლებს კი გაუმკლავდეს დედაქალაქის წინაშე არსებულ გამოწვევებს და შეასრულოს დაპირებები, რომლებიც უხვად გასცა?
- რამდენად გაართმევს თავს ამ ყველაფერს, ვფიქრობ, ჯერ თვითონაც არ იცის. ის ახალგაზრდაა, ენერგიული და ამბიციური, ამიტომაც დაუჭირა თბილისის მოსახლეობამ მხარი. სრულიად ბუნებრივია ისიც, რომ კალაძე ამ თანამდებობას ერთგვარ ტრამპლინად განიხილავდეს და მართლაც ყველაფერი გააკეთოს წარმატების მისაღწევად.
- მოგეხსენებათ, კატალონიამ დამოუკიდებლობა გამოაცხადა, რის საპასუხოდაც ოფიციალურმა მადრიდმა მას ავტონომია გაუუქმა. გარდა ამისა, ესპანურ სასამართლოს მოუწევს განიხილოს კატალონიის ხელმძღვანელობის ამბოხში მონაწილეობის საქმე. ამ პროცესს უკვე უწოდეს “ნაციონალიზმის რენესანსი“. რამდენად გადამდები შეიძლება აღმოჩნდეს კატალონიის მაგალითი ევროპისთვის?
- როგორც ჩანს, ოფიციალურმა მადრიდმა პრობლემის ძალისმიერი ხერხით მოგვარება გადაწყვიტა, სასამართლოს გადაწყვეტილება სწორედ ამისთვის სამართლებრივი საფუძვლის შესაქმნელად სჭირდება. თუ ამან გაამართლა და პროცესი შეჩერდა, მაშინ, ალბათ, აფეთქებებს სხვაგან ჯერჯერობით აღარ უნდა ველოდოთ, მაგრამ თუ კატალონიის პრეცედენტმა გაიმარჯვა, ალბათ, წამოვა სეპარატისტული განწყობების ცვენა და ევროპაში სეპარატიზმის ნაღმი გასკდება. სამწუხაროდ, ჩვენთვის ცნობილია, ერთ წერტილში გაჩენილი ამგვარი ცეცხლი, სხვაგან რა გამოხმაურებას იწვევს. ჩვენთან სეპარატიზმის პირველი მერცხალი აფხაზეთი იყო, რაც უცებ საოცარი სისწრაფით გაღვივდა ე.წ. სამხრეთ ოსეთში. სადაც საქართველოში ასეთი გადამდები აღმოჩნდა სეპარატიზმი, წარმოდგენაც არ მინდა, რა შეიძლება მოხდეს ევროპაში. მსოფლიო დღეს ერთმნიშვნელოვნად უჭერს მხარს ესპანეთის მთავრობას, სწორედ იმიტომ, რომ ამ პროცესში უდიდეს საფრთხეს ხედავს.
„კვირის პალიტრა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ კახა კალაძესთან: „ჩემთვის ეს მტკივნეული და დამთრგუნველი იყო, მაგრამ…“ // „გარემოვაჭრეები არიან ის მოქალაქეები, რომელთაც ყველაზე მეტად სჭირდებათ ჩვენი დახმარება“ // „მითქმა-მოთქმას, რომ იქ ვიღაც რაღაცას მაიმუნობს, წერტილს დავუსვამთ. მერიის ბიუროკრატიული მანქანა უნდა დავანგრიოთ“
ემა ტუხიაშვილი
ადგილობრივი არჩევნების საბოლოო შედეგების შეჯამებისთვის ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას ვადა 1-ლ ნოემბრამდე აქვს, თუმცა, ყველა წინასწარი მონაცემით და 51,09%-ით კახა კალაძე უკვე თბილისის ახალარჩეული მერია. ვისთან ერთად მოდის ქალაქის მთავრობაში და რის შეცვლას გეგმავს თბილისისა და თბილისელებისთვის – ამ და სხვა თემებზე კახა კალაძემ ტელეკომპანია “პალიტრანიუსის” გადაცემა “360 გრადუსში” სტუმრობისას ისაუბრა.
- რამდენად განახლებული გუნდით მოდის კახა კალაძე თბილისის მთავრობაში? ინფორმაცია თქვენი გუნდის წევრების შესახებ უკვე ვრცელდება. მათ შორის სახელდებიან მაია ბითაძე და ირაკლი ხმალაძე. ეს ის ადამიანები არიან, რომლებიც მინისტრის მოადგილეების თანამდებობა დატოვეს და თქვენს გუნდს წარმოადგენდნენ საარჩევნო პერიოდში…
- ეს ადამიანები იქნებიან ჩემს გუნდში, ხოლო რა მიმართულებით გააგრძელებენ მუშაობას, ამას უახლოეს მომავალში ვეტყვით მოსახლეობას. ჩემთვის და ჩემი თანაგუნდელებისთვის მთავარი არის პროფესიონალიზმი, კომპეტენტურობა და პატიოსნება. შესაბამისად, ჩვენ ვართ დიდი გამოწვევების წინაშე, მნიშვნელოვანი პროექტების განხორციელება მოგვიწევს და ამისთვის საჭიროა ძლიერი გუნდი. აუცილებელია ცენტრალურ ხელისუფლებასთან კარგი ურთიერთობა და საერთაშორისო საფინანსო ორგანიზაციებთან ურთიერთობის კარგი გამოცდილება. ეს ყველაფერი ჩვენს გუნდს აქვს. ჩემს თანაგუნდელებთან ერთად შევქმენით აპლიკაცია, რომელიც შეიძლება გადმოიწეროს ნებისმიერმა მოქალაქემ თავის ტელეფონში. აპლიკაციაში მოცემულია ყველა ჩვენი წინასაარჩევნო დაპირება. ეს გაკეთდა იმისთვის, რომ საზოგადოებამ გაგვაკონტროლოს, თუ როგორ შესრულდება ის პროექტები, რომლებიც წინასაარჩევნო პერიოდში დავაანონსეთ.
- ერთ-ერთი მწვავე პრობლემა თბილისში ძველი უბნები და ავარიული სახლებია. მინდა, შეგახსენოთ შვეიცარიელი ჟურნალისტის, ბერნარ ოდენალის ბლოგი თბილისის შესახებ, სადაც ამბობს, რომ ძველი თბილისის დიდი ნაწილი საომარ ზონას ჰგავს და დარჩა შთაბეჭდილება, რომ იქ მცხოვრებთა ბედი არავის აწუხებს. როგორ აპირებთ ასეთ ავარიულ სახლებში მობინადრეთა პრობლემების მოგვარებას?
- ძველი თბილისი მართლაც საჭიროებს რეაბილიტაციას. მომდევნო 4 წლის განმავლობაში ძველი თბილისის რეაბილიტაციისთვის 500 მილიონი ლარი დაიხარჯება. რა თქმა უნდა, ამ თანხით ვერ ამოიწურება ძველი თბილისის რეაბილიტაციის პრობლემა, მაგრამ ოთხი წლის განმავლობაში შესაძლებლობების მაქსიმუმს გავაკეთებთ. ძველი თბილისის გარდა, ქალაქის ყველა რაიონში არის ავარიული სახლები, ეს შეიძლება იყოს “ხრუშჩოვკები”, ისტორიული შენობა-ნაგებობები ან ჩვეულებრივი საცხოვრებელი ფართობები. რა თქმა უნდა, არც 500 მილიონი და არც 4 წელი არ ეყოფა მთლიანად ამ პრობლემის მოგვარებას და ეს პროცესი შემდეგაც უნდა გაგრძელდეს.
წელსვე ვიწყებთ ორბელიანის ქუჩის, მშრალი ხიდის, “დედაენის” ბაღისა და მიმდებარე ტერიტორიის რეაბილიტაციას. მომავალ წელს ვიწყებთ გუდიაშვილის მოედნის პროექტის განხორციელებას, ფიროსმანის ქუჩის რეაბილიტაციას, განხორციელდება ზემო და ქვემო კალას სარეაბილიტაციო მასშტაბური პროექტები, ასევე იგეგმება ყოფილი ლესელიძისა და ამჟამად კოტე აფხაზის ქუჩის რეაბილიტაცია.
- ფოტოგრაფი ილია ვარლამოვის ბლოგიც მინდა შეგახსენოთ, რომელმაც ფოტორეპორტაჟი გამოაქვეყნა ვაგზლის მოედნიდან და ამბობს, რომ ეს ყველაზე შემზარავი ადგილია თბილისში და ქალაქის სირცხვილია. როგორია თქვენი ხედვა გარე ვაჭრობაზე?
- გარე ვაჭრობის პრობლემა ნაწილობრივ დარეგულირებულია და ამ მიდგომას მეც ვემხრობი, თუმცა, აქვე ვამბობ, რომ გარემოვაჭრეები არიან ის მოქალაქეები, რომელთაც ყველაზე მეტად სჭირდებათ ჩვენი დახმარება. ჩვენ მათ უნდა შევუქმნათ ისეთი პირობები და გარემო, სადაც შესაძლებელი იქნება, ერთი მხრივ, მათი პროდუქციის რეალიზება, ხოლო, მეორე მხრივ, მოწესრიგდეს ამ საქმიანობის ვიზუალური მხარე. სხვათა შორის,
რუსი ჟურნალისტის კრიტიკა ჩემთვის ცოტა მიუღებელია. რაც რუსეთში და რუსეთის ქალაქებში ხდება, სრული კატასტროფაა. ჩემი თბილისი გაცილებით ლამაზი და გამორჩეულია ისტორიით, კულტურითა და ტოლერანტობით.
- იყო შემთხვევები, როცა მერიის თანამშრომლებს კორუფციის ბრალდებით აკავებდნენ. როგორ აპირებთ ამ პრობლემასთან გამკლავებას?
- ის, ვინც ჩემთან იმუშავებს და ამას გააკეთებს, ჩემი მტერი იქნება. პირდაპირ შემიძლია ვუთხრა ასეთებს, რომ შეუძლიათ თავისი ფეხით ეძებონ ციხის კარი. ის, ვინც კორუფციაში იქნება შემჩნეული, მის მიმართ ძალიან მკაცრი დამოკიდებულება გვექნება.
- ერთი მხრივ, თქვენი გუნდი ამბობს, რომ აუცილებელია ქალაქის განვითარება, ხოლო, მეორე მხრივ, ამბობთ, რომ უნდა შენარჩუნდეს მწვანე საფარი. იმ შემთხვევაში, თუ მწვანე საფარი შენარჩუნდება, ქალაქი როგორ უნდა განვითარდეს?
- მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა არ ამბობს იმას, რომ ქალაქი არ უნდა განვითარდეს და თუ განვითარდება, ეს უნდა მოხდეს ეკოლოგიის ხარჯზე. ქალაქი უნდა განვითარდეს სწორად, თანამიმდევრულად და ხარისხიანად. მე საარჩევნო კამპანიის დროს ბევრჯერ ვთქვი, რომ არც ერთი სამშენებლო ნებართვა არ გაიცემა ჩემი მერობისას სპორტული მოედნების, პარკების, სკვერებისა და საზოგადოებრივი სივრცეების ხარჯზე.
იმ ქაოსური განაშენიანების შედეგი, რაც 20-25 წლის განმავლობაში გვქონდა, სახეზეა. ასე გაგრძელება შეუძლებელია.
ჩვენს შვილებს ეს ქალაქი არ უნდა დაუმახინჯონ. მე მშენებლობის წინააღმდეგი არა ვარ, მაგრამ ეს უნდა გავაკეთოთ სწორად, თანამიმდევრულად და არა ეკოლოგიის, ხეების, პარკებისა და სკვერების გაჩეხის ხარჯზე. ქალაქი განვითარდება, დაიწყება აღმშენებლობა, ბევრი საინტერესო პროექტი განხორციელდება და პარალელურად დაიწყება პარკების, სკვერების რეაბილიტაცია და მშენებლობა.
- გექნებათ თუ არა მოქალაქეების მიღების დღე?
- რა თქმა უნდა. გარდა ამისა, როცა მე მქონდა მართვის პოლიტიკის პრეზენტაცია, ვთქვი, რომ ვაპირებთ მერიაში შევქმნათ ვებპლატფორმა, სადაც მოქალაქეები სახლიდან გაუსვლელად ისარგებლებენ მუნიციპალური სერვისებით. რა თქმა უნდა, არსებული სისტემაც – მოქალაქეები მოდიან მერიაში, განცხადებას წერენ და აბარებენ – დარჩება და კიდევ უფრო გამარტივდება. ვეცდებით, ერთი ფანჯრის პრინციპით მოხდეს ეს ყველაფერი. ასევე, ნებისმიერ მოქალაქეს, ვისაც აქვს კონკრეტული ხედვა, პროექტი, იდეა ქალაქის განვითარების შესახებ, აპლიკაციის “შენი იდეა ქალაქის მერს” მეშვეობით შეუძლია წარმოადგინოს და დაინტერესების შემთხვევაში დავეხმარებით განხორციელებაში.
მინდა ყველა მოქალაქე ჩართული იყოს ქალაქის განვითარებაში. მაგალითად, თქვენ სადაც ცხოვრობთ, კონკრეტულ უბანში, მოგეცემათ შესაძლებლობა, თავად გადაწყვიტოთ, თქვენი უბნისთვის რომელი პროექტია პრიორიტეტული. ეს შეიძლება იყოს სკვერის გაკეთება, გზის მოასფალტება, სადარბაზოს მოპირკეთება და ა.შ.
- მე თუ მეკითხებით, რა არის ჩემთვის პრიორიტეტული ჩემი საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, ასეთი შეკითხვა მექნება: მე პუშკინის ქუჩაზე ვცხოვრობ. ცოტა ხნის წინ 1 ლარად, თუმცა, მილიონიანი საინვესტიციო ვალდებულებით, მიწის ნაკვეთი გასხვისდა ბიძინა ივანიშვილთან დაკავშირებულ კომპანიაზე. ნუთუ არ იყო შესაძლებელი, რომ ეს საპარკინგე ადგილი საბაზრო ფასად გასხვისებულიყო, ასე ხომ ნაკლები შეკითხვა გაგვიჩნდებოდა, მათ შორის ოპოზიციასაც?
- ეს მიღებული პრაქტიკაა და სიახლეს არ წარმოადგენს, რომ კონკრეტული პროექტის განსახორციელებლად ხდება კონკრეტული ადგილის გადაცემა ინვესტორისთვის, სადაც გაწერილია საინვესტიციო ვალდებულება, რომ, მაგალითად, უნდა გაკეთდეს კონკრეტული პროექტი, რომელიც მნიშვნელოვანია ქალაქისთვის. გარდა ამ ერთი პროექტისა, ანალოგიური ცხრა პროექტი აქვს თბილისის მერიას. ჩატარებულია კვლევები საპარკინგე ადგილის მოწყობაზე. მოგეხსენებათ, პარკირების სისტემა მწვავე პრობლემაა ქალაქისთვის, ამიტომ არსებობს ცხრა კონკრეტული ლოკაცია, სადაც შესაძლებელია მიწისქვეშა პარკინგის მოწყობა. ამას, რა თქმა უნდა, მერია თავისი ბიუჯეტით არ და ვერ გააკეთებს. შესაბამისად, ეს პროექტები უნდა შევთავაზოთ ინვესტორებს კონკრეტული საინვესტიციო ვალდებულებით.
რაც შეეხება ოპოზიციას, ის ბიძინა ივანიშვილის მიზანმიმართულ დისკრედიტაციას ეწევა. ბატონი ბიძინა ძალიან დიდ პროექტებს ახორციელებს თანაინვესტირების ფონდის მეშვეობით. დაახლოებით 800 მილიონი ღირებულების ინვესტიციები ხორციელდება სხვადასხვა მიმართულებით. თბილისში, ამ კონკრეტულ პროექტებზე, რასაც ოპოზიცია ეწინააღმდეგება, დაახლოებით 460 მილიონი იხარჯება, შეიქმნება მუდმივი, დაახლოებით 2 ათასამდე ახალი სამუშაო ადგილი. აი, ამ ყველაფერს ეწინააღმდეგებიან, თან ეს ყველაფერი გააკეთეს საარჩევნოდ, რომ წინ წამოეწიათ გარკვეული თემები, რომ ბიძინა ივანიშვილი თბილისის, ქვეყნის მტრად გამოეყვანათ, მაგრამ მოსახლეობამ მიიღო ის გადაწყვეტილება, რაც მიიღო. ჩვენთვის ახლა ყველაზე მთYავარი – მეტი ადამიანის დასაქმებაა, ამიტომ მნიშვნელოვანია ასეთი პროექტებისთვის ხელშეწყობა. პირადად მე ჩემს თანაგუნდელებთან ერთად ყველაფერს გავაკეთებ, რომ მაქსიმალურად შევუწყო ხელი ბიზნესს, რათა მათ მეტი ადამიანი დაასაქმონ.
- კიდევ ერთი პრობლემა მერიაში სამშენებლო ნებართვების მოპოვების გაჭიანურებული პროცესი იყო. სხვადასხვა მიზეზით არქიტექტურის სამსახური განმცხადებელს უკან უბრუნებდა დოკუმენტაციას და ყოველ ჯერზე მასში მცირე დეტალის შესწორებას სთხოვდა. ბოლოს საქმე იქამდე მიდიოდა, რომ კომპანია იძულებული იყო, მერიის მიერ შეთავაზებული არქიტექტორი დაექირავებინა, ორ-სამჯერ მეტი გადაეხადა მისი მომსახურებისთვის, რათა არქიტექტურის სამსახურს დოკუმენტაცია წარმოებაში მიეღო და გადაწყვეტილებაც გამოეტანა…
- დაგეგმილი გვაქვს არქიტექტურის სამსახურის მთლიანი რეფორმირება. თავად საბჭოებზეც გვაქვს აბსოლუტურად განსხვავებული მიდგომა – იმ პრობლემებს, მითქმა-მოთქმას, რომ იქ ვიღაც რაღაცას მაიმუნობს, წერტილს დავუსვამთ. მერიის ბიუროკრატიული მანქანა უნდა დავანგრიოთ. ჩვენ გვჭირდება ინოვაციური, თანამედროვე და მოქნილი მერია, რომელიც იქნება ადამიანებზე ორიენტირებული.
- დაბოლოს მინდა გკითხოთ, მე, როგორც ჟურნალისტი, დიდი ხანია ვადევნებ თვალს თქვენს გზას ფეხბურთის მსოფლიო ვარსკვლავიდან ანგარიშგასაწევ პოლიტიკოსამდე. რამდენად რთული იყო ამ გზის გავლა?
- რთული იყო და საინტერესოც. სამტრედიის რაიონში დავიბადე, ერთ-ერთ სოფელში. როცა ფეხბურთის თამაში დავიწყე, მითხრეს, შენგან ფეხბურთელი არ გამოვა და აჯობებს, რამე სხვა აირჩიოო. ეს ძალიან მტკივნეული და დამთრგუნველი იყო, მაგრამ ჩემი ხასიათიდან გამომდინარე, მე გავაგრძელე მუშაობა და ბევრ წარმატებასაც მივაღწიე. ერთი შეხედვით თითქოს წარმატების მიღწევა იოლი ჩანს, მაგრამ რთული წარმოსადგენია, რა ბარიერების გადალახვა გიწევს ამის მისაღწევად. ჯერ არა, მაგრამ რამდენიმე წლის შემდეგ მინდა წიგნი გამოვცე ჩემს ცხოვრებაზე, ჩემს კარიერაზე, რა და როგორ გამოვიარე, რა სირთულეები და წარმატებები.
ძალიან ბევრი ახალგაზრდა მიყურებს და მინდა, მათ ვუთხრა – ცხოვრებაში ძალიან მნიშვნელოვანია შრომა. არის მომენტები, როცა გიჭირს რაღაცების გადალახვა და ხშირია შემთხვევა, როცა ნებდებიან. არ უნდა დანებდე, ყველაფერი უნდა გააკეთო, რომ ეს სირთულეები გადალახო. როცა ერთს გადალახავ, უფრო ძლიერი ხდები და შემდეგ სხვა სირთულეების გადალახვა უფრო გიადვილდება. მიზანდასახულობა და სწავლა, ინტელექტი ძალიან მნიშვნელოვანია, ეს ყველაფერი შესაბამისობაში უნდა იყოს.
„კვირის პალიტრა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ თამაზ მეჭიაურთან: „აუცილებელია პარლამენტში შეისწავლონ, როგორ აფორმებს ქუცნაშვილი ოჯახის წევრებზე ბიზნესებს“ // ინტერვიუ ზაქარია ქუცნაშვილთან: „წარადგინოს მტკიცებულება, რატომ მეკუთვნის ფოსტისა და კულტურის სახლის შენობა“
რუსუდან შელია
თამაზ მეჭიაური თიანეთის მერია – მცხეთის სასამართლოს ორივე ინსტანციამ მეჭიაურისა და საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის ერთობლივი საჩივარი ძალაში დატოვა და თიანეთის საოლქო კომისიის გადაწყვეტილება გაუქმებულად ცნო. როგორ გაგრძელდება თიანეთის მერისა და დეპუტატ ზაქარია ქუცნაშვილის საქმიანი ურთიერთობა? „კვირის პალიტრა“ თამაზ მეჭიაურს დაუკავშირდა:
- თიანეთში ხალხის მხარდაჭერას ყოველთვის ვგრძნობდი, ყველა არჩევნები მოგებული მაქვს და ახლაც ვიცოდი, რომ გავიმარჯვებდი, თუმცა ვერ წარმოვიდგენდი, თუ ზაქარია ქუცნაშვილი ასე დამიპირისპირდებოდა – ადმინისტრაციული რესურსი სრულად გამოიყენა და როდესაც მიხვდა, რომ მისი ფავორიტი კანდიდატი ლელა ქიტესაშვილი არჩევნებში დამარცხდა, ხმის დათვლის პროცესში სპეცრაზმი ჩართო. ყველაზე სამარცხვინო ის იყო, რომ კიდევ აქეთ მიწერდნენ საჩივრებს, არჩევნები გააყალბეო. როგორ უნდა გამეყალბებინა, როდესაც კომისიებში ერთი წარმომადგენელიც კი არ მყავდა?
- მართალია, დამოუკიდებელი კანდიდატის სტატუსით მონაწილეობდით არჩევნებში, თუმცა ამბობენ, რომ “ქართული ოცნების” რამდენიმე წევრი მხარს გიჭერდათ...
- მე ხალხი მიჭერდა ხმას, თუ იმას გულისხმობთ, უყვართ თუ არა ქუცნაშვილი “ქართულ ოცნებაში”, არა მგონია ვინმე ასე იყოს მის მიმართ განწყობილი – ყველამ იცის, რომ ქუცნაშვილი ყველაფერს საკუთარ ინტერესებს არგებს, თიანეთში ხმებს ავრცელებდა, მუნიციპალიტეტში გზებს ცენტრალური ხელისუფლება კი არა, მე ვაკეთებო, არადა, თიანეთში გზების მასშტაბური პროექტები ინფრასტრუქტურის სამინისტრომ დააფინანსა. ამიტომაც ვთქვი, რომ მას მატყუარას და ცუილას ეძახიან. პარლამენტში უნდა შეისწავლონ ქუცნაშვილის საქმიანობა, მეც დავეხმარები ინფორმაციების მოძიებაში, მათ შორის, რა ქონება იყიდა თიანეთში და როგორ აფორმებს ოჯახის წევრებზე ბიზნესებს.
- ქუცნაშვილის მთავარი ბრალდების პათოსი იყო, რომ თქვენ მისი დახმარება არ დააფასეთ – ქუცნაშვილი მართლაც ლობირებდა თქვენი საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარედ დანიშვნას?
- რად მინდოდა ქუცნაშვილის ლობირება? ასეთი სისულელეები შეიძლება თიანეთს გარეთ ვიღაცას მართლა დაეჯერებინა, თუმცა რაიონში სასაცილოდაც არავის ეყო მისი განცხადებები ჩემს ლოთობასა და მისი დახმარებით დაწინაურებასთან დაკავშირებით. ასეთი მატყუარა რომ არის, იმიტომაც ვერ ბედავს ხალხთან გამოჩენას. ჰკითხეთ თიანელებს, ბოლოს როდის შეხვდნენ ქუცნაშვილს!
- ასეთი დაპირისპირების ფონზე, როგორ წარმოგიდგენიათ მერობის პერიოდში მაჟორიტართან თანამშრომლობა?
- არავისთან თანამშრომლობას არ ვაპირებ, თიანეთისთვის კი ბოლომდე დავიხარჯები. ვიცი, რომ ცვლილებები გამგეობაში დაიწყება, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ პროფესიონალ ადამიანებს დავითხოვ. პირიქით, ყველა კარგ კადრს შევინარჩუნებ და პრობლემების გადაჭრას შევუდგები.
———
„კვირის პალიტრა“ ზაქარია ქუცნაშვილსაც დაუკავშირდა, რომელიც ამბობს, რომ „სასამართლოს გადაწყვეტილებით გაოგნებულია – ოპოზიციის საერთო კანდიდატად იმიტომ მოვიხსენიებ მეჭიაურს, რომ მას მხარი დაუჭირეს “ლეიბორისტებმა”, “ნაციონალებმა”, “პატრიოტთა ალიანსმა” -კონკურენტი არ დაუყენეს, სანაცვლოდ კი მეჭიაურის საარჩევნო სიაში აღმოჩნდნენ“.
- ამ ფონზე მოქმედ დეპუტატს თქვენივე მაჟორიტარული ოლქის მერთან როგორ წარმოგიდგენიათ თანამშრომლობა?
- ადამიანთან, რომელიც თანამდებობის მოპოვებას შეურაცხყოფით ცდილობს, თანამშრომლობას არ ვგეგმავ.
- ვფიქრობ, თქვენ მეტად შეურაცხყავით, როდესაც აღნიშნეთ, რომ გალოთებული მეჭიაური მიიყვანეთ პარტიაში...
- სატელევიზიო ეთერში გაჟღერებულ ჩემს განცხადებას სასამართლოზე გავლენა არ უნდა მოეხდინა… საერთოდ, სიმართლე ჩემთვის ყოველთვის მნიშვნელოვანია – ყველა წაქცეულს გავუწვდი ხელს, რომ საზოგადოებასა და ქვეყანას ემსახუროს.
- თქვენი შეფასებით, “ლოთ” და “კორუმპირებულ” ადამიანსაც გაუწევთ რეკომენდაციას საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარედ დანიშვნაზე? სხვათა შორის, თქვენი ეს განცხადება დავით უსუფაშვილმა არ დაადასტურა...
- სულ სხვა კონტექსტში ვისაუბრე კორუმპირებულობაზე. ის მუშაობდა საგადასახადო სისტემაში, რომელიც “გაისთან” ერთად ყველაზე კორუმპირებულ უწყებად ითვლებოდა. მისი გალოთებაც რეალობაა – ბევრი ცდილობს ალკოჰოლით დაიწყნაროს ნევრები. რაც შეეხება უსუფაშვილის განცხადებას, ის ვერც გაიხსენებდა ჩემს შესვლას მის კაბინეტში, რადგან დოკუმენტი მეჭიაურის კომიტეტის თავმჯდომარედ დანიშვნასთან დაკავშირებით თანაშემწემ მიაწოდა. თუმცა, მანამდე პირადად შევადგინე დოკუმენტი ფრაქციაზე განხილვის შემდეგ და ამას 30 ადამიანი დაადასტურებს, მათ შორის, მეჭიაურის შვილიც…
- გუნდი თუ გიჭერთ მხარს? – ვრცელდება ხმები, რომ “ქართული ოცნების” ზოგიერთი წარმომადგენელი მეჭიაურის პოზიციას იზიარებს...
- პირიქით, ბევრმა დამირეკა და მიესალმნენ, რომ შეცდომის აღიარება შევძელი და ისიც გავახმოვანე, რომ ბიძინა ივანიშვილმა კი არა, ჩემი რეკომენდაციით მივიყვანე პარტიაში. ჩემი პოზიცია ასეთია – წაქცეულს ხელი უნდა გაუწოდო და შეგეშინდეს, რომ ის ზურგში დანას ჩაგარტყამს, თუმცა იმასაც მივხვდი, 50 წლის ასაკში ადამიანის გამოსწორება შეუძლებელია.
- თამაზ მეჭიაური ახლა პარლამენტისგან ითხოვს, შეიქმნას კომისია, რომელიც თქვენს კორუფციულ საქმიანობას გამოავლენს...
- თამაზის არაკომპეტენტურობა ამ მოთხოვნაშიც ჩანს – სამჯერ გახლდათ პარლამენტის წევრი, თუმცა დღემდე არ იცის, როგორ იქმნება პარლამენტში კომისია, ან რომელი ორგანო სწავლობს ქონებრივ დეკლარაციას. მეჭიაური სამი თვის განმავლობაში აწარმოებდა ჩემს წინააღმდეგ აღვირახსნილ კამპანიას, თუმცა მე თმენის ვალდებულებით შევბოჭე საკუთარი თავი და უზრდელ ადამიანზე არაფერი მითქვამს. მოიტანოს მტკიცებულება, სად მაქვს თიანეთში ასობით ჰექტარი მიწა, ან რატომ მეკუთვნის მე ფოსტის, სასტუმროსა თუ კულტურის სახლის შენობა. სახელმწიფოსგან მხოლოდ 136 კვ/მ ფართობის მიწა აუქციონის წესით შევიძინე, ისიც ჩემს სოფელში, რაც შეეხება კერძო პირებისგან შეძენილ ქონებას, ეს კანონის დარღვევა არ გახლავთ.
„ახალი თაობა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „თუ კახა კალაძეს კრიმინალებთან ვალდებულებები არ აქვს, ის კარგი მერი იქნება“ // „ნაციონალების ბრახაბრუხი უკვე ყელში ამომივიდა!“
საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების შესახებ `ახალი თაობის~ კითხვებს ყოფილი დიპლომატი მამუკა გამყრელიძე პასუხობს.
- ბატონო მამუკა, არჩევნებიდან ერთი კვირის თავზე როგორია თქვენი შეფასებები? ნაციონალებმა უარი თქვეს მეორე ტურზე, თიანეთში დამოუკიდებელმა კანდიდატმა მოუგო „ოცნების“ კანდიდატს. სასამართლომაც თამაზ მეჭიაურის მხარე დაიჭირა. გააბრაზა ზაქარია ქუცნაშვილმა ხელისუფლების მესვეურნი თუ რატომ დადგა ეს შედეგი?
- როგორც ჩანს, გააღიზიანა ზაქარია ქუცნაშვილის გულახდილობამ ხელისუფლება და ის დასაჯეს, მეტი არაფერი. არჩევნების შედეგებს რაც შეეხება, სხვას ელოდა ვინმე?! მე სხვას არაფერს ველოდებოდი. საჭირო იყო ერთიანი კანდიდატის წინ წამოწევა. არ მოხერხდა ამის გაკეთება, ყველამ თავის ამბიციებს გადააყოლა საერთო სახალხო საქმე და მივიღეთ ის, რაც მივიღეთ! ცხადი იყო, რომ ოპოზიცია ასე დაქსაქსულად დამარცხდებოდა.
- არ მოინდომეს გაერთიანება?
- დიახ, საკუთარ ამბიციებს გადააყოლეს ყველაფერი. თუ ასე უნდათ გაგრძელება, მაშინ, როგორც ბატონი სააკაშვილი ამბობდა, მთელი ოპოზიცია ჩაირეცხება! ჩაირეცხება ერთი მიმართულებით, მოგეხსენებათ, სადაც ჩაირეცხებიან ხოლმე.
- ეს არჩევნები ხომ არ იყო ამ ჩარეცხვის დასაწყისი?
- დიდი ხანია დაიწყო ეს ყველაფერი. ოპოზიციამ უკვე ზედიზედ მეხუთე არჩევნები წააგო. ხელისუფლებამ მოიგო ზედიზედ მეხუთე არჩევნები. ეს იმას ნიშნავს, რომ ოპოზიციაში, უბრალოდ, არ არის შესაბამისი ძალები, არ არის იდეები, არ არის ახალი სახეები. საზოგადოებას არ სჯერა ოპოზიციის. ხელისუფლებაც არ მოსწონთ, მაგრამ ოპოზიციაც არ არის მისთვის მომხიბვლელი.
- ნაციონალების მხრიდან მეორე ტურში მონაწილეობაზე უარი რით ახსენით?
- თქვენ არ დამამთავრებინეთ. მე ვფიქრობ, რომ კიდევ ერთი შანსი აქვს ოპოზიციას და ეს გახლავთ საპრეზიდენტო არჩევნები. თუ აქაც ვერ მოახერხებენ ერთიანი კანდიდატის წამოყენებას და მის გარშემო დარაზმვას, თუ არ შექმნიან გაყალბების საწინააღმდეგო შტაბს, რომელიც დაიწყებს მუშაობას ყველა საერთაშორისო ორგანიზაციასთან და აღნუსხავს ყველა დარღვევას, 2020 წელსაც იმავე შედეგს მივიღებთ. ეს ოპოზიციაც მაქსიმალურად დაიშლება. ამ შემთხვევაში მე არ ვგულისხმობ მხოლოდ ნაციონალურ მოძრაობას. ეს გვეხება ჩვენც და სხვებსაც. თუმცა ჩვენი მხრიდან მზაობა იმისა, რომ გავერთიანდეთ, ნამდვილად არის.
- ნაციონალებზე რას იტყვით, რატომ თქვეს უარი მეორე ტურზე?
- სიმართლე გითხრათ, მათი მხრიდან ეს ბრახაბრუხი უკვე ამომივიდა ყელში! მათზე აღარაფრის თქმა მსურს. იქ ბევრი ჩემი მეგობარიც არის და ვერიდები ხოლმე მკაცრ გამოსვლებს. თუმცა ერთია ადამიანური ურთიერთობები და მეორეა პარტიული საქმიანობა. ისმის გაუთავებელი ლაპარაკი, ჩვენ ამას ვიზამთ, ჩვენ გავიმარჯვებთ, ჩვენ მოვიგებთ და მერე, საბოლოო ჯამში, არაფერი ხდება. მიდის გაუთავებელი ლაილაი, ჩვენ დავიცავთ ჩვენს ხმებს, არავის დავუთმობთ, მერე აღმოჩნდება, რომ ხმებსაც ვერ იცავენ.
- ხომ არ გარიგდნენ „ოცნებასთან“?
- არა მგონია. ამდენი ხანი სულ გვესმოდა, აბა, მეგობრებო, დავირაზმოთ, მეორე ტური უნდა იყოს და იქ უნდა გავიმარჯვოთ! უკაცრავად, მაგრამ, აბა, სად არის მეორე ტური?! გაყალბდა არჩევნები და დედა, ეს რა მოგვივიდაო! რა, იმის ილუზია ჰქონდათ, რომ არ გაყალბდებოდა პირველივე ტურში?! მივიღეთ ის, რაც მივიღეთ. ან თავს ისულელებენ, ან ჩვენ გვასულელებენ.
- რას იტყვით თბილისის ახალი მერის შესახებ? ამბობენ, რომ კალაძე კარგი მერი იქნება. ვისმენთ შეფასებებს, რომ ის უკვე ფარულად ებრძვის კვირიკაშვილს, რომ მერის თანამდებობა მას სჭირდება როგორც ტრამპლინი უმაღლესი თანამდებობისკენ. რას იტყვით თქვენ?
- ჩვენ ამაზე ადრეც გვისაუბრია და მე მითქვამს, რომ ის ამ თანამდებობაზე არ შეჩერდება. მისთვის მნიშვნელოვანია პირველი პირის პოზიცია და ის იბრძოლებს ამისათვის. კალაძე ბევრად უკეთესი მერი იქნება, ვიდრე ნარმანია. ის იყო ცარიელი ადგილი. ნარმანია უჭკუო ადამიანი ნამდვილად არ არის, მაგრამ მისი გამოყენება მოხდა სრულიად უგვანოდ და უმსგავსოდ იმ ადგილზე, რომელსაც ის სრულიად დაუმსახურებლად იკავებდა. რაც შეეხება კალაძეს, ის უფრო გაბედულია.
- მისი მართვა და მისით თამაში რთულია, გაცილებით დამოუკიდებელი ფიგურააო. თქვენც ასე ფიქრობთ?
- რა თქმა უნდა! პირველ რიგში, ის იქნება დამოუკიდებელი ფიგურა, რაც ძალიან კარგია ქალაქისთვის. თუ ბატონი კალაძე თავს მოთოკავს და საახლობლო და სამეგობრო წრეს არ გაუშვებს კორუფციის გზით, ეს ქალაქისთვის ძალიან კარგი იქნება. კალაძე ჭკვიანი ადამიანია. ის სხარტად აზროვნებს, ძალიან სწრაფად ითვისებს ყველაფერს. მისი ნიჭით ნამდვილად მოხიბლული ვარ. ადამიანში ნამდვილად ვაფასებ იმ ნიჭს, რომ სწრაფი ათვისების უნარი აქვს. კალაძის არცერთ თანამდებობაზე დანიშვნის არ შემეშინდებოდა. ეს ადამიანი ძალიან სწრაფად ახერხებს ამ უნარების შეთვისებას. აქ ერთადერთი საშიშროება არსებობს.
- რა ტიპის საშიშროებაზე მიანიშნებთ?
- ის, რომ მას აქვს გარკვეული ვალდებულებები ვიღაც-ვიღაცების მიმართ.
- კერძოდ?
- როგორც მოარული ხმები ამბობენ, მას ძალიან სერიოზული ვალდებულებები აქვს კრიმინალურ სამყაროსთან. თუ მართლაც აქვს ასეთი ვალდებულებები, ეს ძალიან მძიმე შედეგს მოიტანს ქალაქისთვის.
- ვალდებულებები რა თვალსაზრისით?
- როდესაც გეხმარებიან რაღაცის მიღწევაში, მერე გთხოვენ ათჯერ მეტს. უარის თქმა ამ სამყაროში ძალიან მძიმედ ისჯება. თუ ასეთი ვალდებულებები მართლა არსებობს და თუ ეს ჭორი არ არის, მაშინ ეს ძალიან მძიმედ აისახება ქალაქზე. დარწმუნებული ვარ, ის, რაც გაზპრომთან მოხდა, მისი ხუშტურები არ იყო, რაღაც ვალდებულებებთან იყო დაკავშირებული და ასე შემდეგ. რაც შეეხება იმას, რომ მას აქვს ამბიციები თუნდაც საპრემიერო, მე ამას მივესალმები. ახალგაზრდა ადამიანს ამბიციები უნდა ჰქონდეს. ეს მაიმედებს, რომ ამ ამბიციების გამო ის ნეპოტიზმსა და კორუფციაზე უარს იტყვის, რომ უკეთ წარმოჩნდეს ხალხის წინაშე. მე თბილისი ძალიან მიყვარს და მინდა, რომ ამ ქალაქს ყველაფერი რიგზე ჰქონდეს.
„ახალი თაობა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ მიშა კაჭკაჭიშვილთან: „რას წარმოვიდგენდი, რომ ვანო მერაბიშვილის შემდეგ შინაგან საქმეთა მინისტრის გადადგომისთვის ქუჩაში გამოსვლა კიდევ მომიწევდა“ // „ჯაბა ჯიშკარიანსა და ლევან გოგიჩაიშვილს სათქმელს პირში ვეტყვი“ // „ნუცუბიძის ქუჩაზე მომხდარი ტრაგედიის გატარებას არ ვაპირებთ“
დღეს, 30 ოქტომბერს, სამოქალაქო საზოგადოება და არასამთავრობო ორგანიზაციები შინაგან საქმეთა მინისტრის გადადგომის მოთხოვნით აქციებს იწყებენ. როგორც უფლებადამცველმა მიშა კაჭკაჭიშვილმა „ახალ თაობასთან“ საუბარში განაცხადა, არასამთავრობოები მინისტრის გადადგომამდე გაჩერებას არ აპირებენ.
რას ყვებიან ნუცუბიძის ქუჩაზე დატრიალებული ტრაგედიის თვითმხილველები, რატომ აღარ ახსოვთ ადამიანის უფლებები ხელისუფლებაში გადაბარგებულ უფლებადამცველებს, რა გეგმები აქვთ არასამთავრობოებს? ამის შესახებ მიშა კაჭკაჭიშვილი „ახალ თაობას“ ესაუბრება.
- მიშა, თანასწორობის ინსტიტუტთან ერთად ნაციონალების დროს არაერთი აქცია გაგიმართავთ და რამდენჯერმე იყავით ამის გამო დაკავებული. ელოდით, რომ ნაციონალების წასვლის შემდეგ ისევ დაგიჭერდათ პოლიცია?
- ნამდვილად არ ველოდი, რომ ნაცების წასვლის შემდეგ საქართველოში ასეთი რამე მოხდებოდა. უბედური შემთხვევისგან არცერთი ქვეყნის პოლიცია არ არის დაზღვეული. რუსთაველზე როცა აქცია გავმართეთ, პროკურატურამ გააკეთა განცხადება, რომ 3 დღეში გაასაჯაროებდა სამხრე კამერით გადაღებულ კადრებს. აქციაზე მყოფები დამეთანხმებიან, რომ ვნატრობდით, ჩვენი წინასწარი პროგნოზი ყოფილიყო არასწორი და პატრულის მხრიდან არ ყოფილიყო არც გულგრილობა, არც უფლებამოსილების გადამეტება.
29 ოქტომბერს უფლებადამცველები ნუცუბიძის ქუჩაზე გარდაცვლილი პაატა პავლიაშვილის დაკრძალვაზე ვიყავით. იქ მის მეზობლებსა და ტრაგედიის თვითმხილველებს ვესაუბრეთ. შსს სამხრე კამერების ჩანაწერის გავრცელებას არ აპირებს, რაც ძალიან ცუდია. თვითმხილველები ამბობენ, რომ პაატა დიდი ხანი ითხოვდა შველას და თითქმის 15 წუთი გაიძახოდა, ცუდად ვარო. ეს პოლიციამ არაფრად ჩააგდო, პირიქით, ბორკილები დაადეს და ძირს დააგდეს. ამ დროს გარდაიცვალა პაატა. ხელებაწეულ ადამიანს ესვრი, დაკავების დროს ესვრი თუ გულგრილობით მოკლავ, არანაირი განსხვავება არ არის.
- პოლიცია ალბათ ვერ იფიქრებდა, რომ პაატა პავლიაშვილი მოკვდებოდა...
- ადამიანი რომ გეუბნება, ცუდად ვარო, უნდა მიხედო. პოლიციას შინაგანაწესში პირდაპირ უწერია, რომ ცუდად მყოფ მოქალაქეს უნდა დაეხმაროს. მნიშვნელობა არა აქვს, დამნაშავეა თუ არა ის. მას პოლიციისთვის წინააღმდეგობის გაწევას ედავებიან. თვითმხილველების თქმით კი მსგავსი რამე არ ყოფილა. გადაცდომაც არის და გადაცდომაც. კიდევ ვიმეორებ. 15 წუთი იძახდა ეს ბიჭი, ცუდად ვარო. 15 წუთში ყველანაირი სასწრაფო მოასწრებდა მოსვლას. განზრახ მკვლელობა ნამდვილად არ ყოფილა, მაგრამ არაადამიანურ მოპყრობასთან გვაქვს საქმე.
- „ქართული ოცნება“ ყოფილ ხელისუფლებას ხშირად ახსენებს მათ დროს ჩადენილ დანაშაულებს, მათ შორის ქუჩაში ხალხის დახვრეტას. ეს ადამიანები ნუცუბიძეზე მომხდარს შეფასებითაც არ აფასებენ. გასაგებია, რომ განზრახ მკვლელობა რა ყოფილა, მაგრამ ადამიანი ცოცხალი აღარ არის...
- „ოცნების“ დამოკიდებულებას ვერაფრით ვხსნი, ასევე არ მესმის იმ ჩემი მეგობრებისა და ყოფილი თანამებრძოლების, რომლებიც დღეს ხელისუფლებაში არიან. გამოდის, ეს ადამიანები წინა ხელისუფლების დროს უკანონობას იმიტომ ებრძოდნენ, რომ სკამები დაეკავებინათ.
- თქვენს მეგობრებში ჯაბა ჯიშკარიანსა და ლევან გოგიჩაიშვილს გულისხმობთ?
- სამწუხაროდ, მათზე მიწევს ამის თქმა. ჩვენ ერთად ვიყავით თანასწორობის ინსტიტუტში.
- მათ, სხვათა შორის, არც თქვენს დაკავებაზე ამოიღეს ხმა…
- ეს მათ ნამუსზე იყოს. გარდა იმისა, რომ მეგობრები ვართ, ნათელმირონობაც მაკავშირებს მათთან. ამის გამო მათზე აქ საუბარი არ მინდა. ჩემს სათქმელს პირში ვეტყვი, ოდესმე ხომ შევხვდებით ერთმანეთს. უბრალოდ, გული მწყდება, ჩვენ ერთად ვიბრძოდით, ერთად გვაკავებდნენ ნაციონალები. მათგან განსხვავებით, ჩვენ პაატა პავლიაშვილის ამბავს არ გავატარებთ. არასამთავრობოები და სამოქალაქო საზოგადოება საპროტესტო აქციებს ვიწყებთ. აქცია გაიმართება შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან.
- მოთხოვნა რა იქნება?
- შინაგან საქმეთა მინისტრის გადადგომა. ჩვენ სისტემის წინააღმდეგ ვიწყებთ დაუმორჩილებლობას.
- ფიქრობთ, რომ ეს აქცია შედეგს გამოიღებს და მინისტრი გადადგება?
- არ გადადგება და არც ჩვენ გავჩერდებით. რას წარმოვიდგენდი, რომ ვანო მერაბიშვილის შემდეგ კიდევ მომიწევდა შს მინისტრის გადადგომის მოთხოვნით ქუჩაში გამოსვლა. ნაციონალების წასვლის შემდეგ ვერც იმას წარმოვიდგენდი, რომ პოლიციის ქმედებებს გავაპროტესტებდით. ხელისუფლების შეცვლიდან 5 წლის თავზე ისევ პოლიტიკური პოლიცია მივიღეთ. რამდენიმე დღის წინ რომ დამაკავეს, იგივე მუხლი წამიყენეს, რომელსაც სააკაშვილის დროს მიყენებდნენ.
- მაშინ რამდენჯერ მოხდა თქვენი დაკავება?
- აღარც კი მახსოვს, ძალიან ბევრჯერ. ჩემი ბოლო დაკავება იყო უკანონო. კადრებში ნათლად ჩანს, რომ მე ფორმიან პოლიციელს არ დავუკავებივარ, ვიღაც სამოქალაქო ფორმაში გამოწყობილმა ტიპმა დამაკავა. ჩემი დაკავების ბრძანებაც მან გასცა. არის რაღაცები, რისი მოთმენაც შეიძლება, მაგრამ არის რაღაცები, რასაც ვერ გაატარებ. პაატა პავლიაშვილის ამბის გატარებას არავინ აპირებს. `ოცნებას~ კარგად უნდა ახსოვდეს, როგორ დაიწყო და როგორ დაამთავრა მისმა წინამორბედმა. ნაციონალებისგან დიდად აღარ განსხვავდებიან და შორს არ არის ის დღე, როცა ესენიც დაამთავრებენ.
„ახალი თაობა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ ტრისტან წითელაშვილთან: „მიხეილ სააკაშვილის საქართველოში ექსტრადირება გადაწყვეტილია“ // „მოვუწოდებ საქართველოს ხელისუფლებას, მოემზადოს არეულობისთვის“
საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი აცხადებს, რომ უკრაინის გენერალური პროკურატურა მის ექსტრადირებას აპირებს. ამის შესახებ მან ფეისბუქის საკუთარ გვერდზე დაწერა. ჩვენებურის ცნობით, გენერალური პროკურორის იური ლუცენკოს, ნებართვით დაიწყო საბუთების მომზადების პროცესი, რომელიც მის დაკავებასა და საქართველოში ექსტრადირებას ისახავს მიზნად.
საქართველოს მესამე პრეზიდენტი აცხადებს, რომ უკრაინის გენერალური პროკურორი სამი ოლიგარქის – პუტინის, ივანიშვილისა და პოროშენკოს დაკვეთას ასრულებს. „ნამდვილად, სხვა ვინ იქნება ამით დაკავებული, თუ არა ლუცენკო. ის ყველაზე კარგად იცნობდა ჩემს საქმეებს პრეზიდენტობის პერიოდში. მადლობა, იური, ჩემი მოკრძალებული შრომის ასეთი მაღალი შეფასებისთვის“, – აღნიშნავსმიხეილ სააკაშვილი.
მიხეილ სააკაშვილის საქართველოში ექსტრადირებას ელოდება ყოფილი პოლიტპატიმარი ტრისტან წითელაშვილი. ის ამბობს, რომ, მისი კიეველი მეგობრების თქმით, უკრაინაში ეს საკითხი აქტიურად განიხილება.
რას ფიქრობენ კიევში სააკაშვილის შესაძლო ექსტრადირებაზე, რა პროცესები მოჰყვება ამას საქართველოში, რისთვის უნდა მოემზადოს საქართველოს ხელისუფლება? ამის შესახებ ტრისტან წითელაშვილი „ახალ თაობას“ ესაუბრება.
ტრისტან წითელაშვილი:
- სააკაშვილმა სოციალური ქსელით გაავრცელა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ უკრაინის ხელისუფლება საქართველოში მის ექსტრადირებას აპირებს. ეს არის ის იშვიათი შემთხვევა, როდესაც ის სიმართლეს ამბობს. გასულ კვირას უკრაინის საიმიგრაციო სამსახურმა მიხეილ სააკაშვილს ლტოლვილის სტატუსის მინიჭებაზე საბოლოო უარი უთხრა. შაბათს, 28 ოქტომბერს, ვესაუბრე ჩემს უკრაინელ კოლეგებს, რომლებსაც მჭიდრო კონტაქტები აქვთ თავიანთ ხელისუფლებასთან. მათ მითხრეს, რომ სააკაშვილის ექსტრადირება გადაწყვეტილია და ახლა მიმდინარეობს დოკუმენტაციის შეგროვება, რომელიც მისი დაკავების საფუძველი გახდება. ექსტრადირების გარდა, უკრაინის მთავარი პროკურატურა ოდესის ოლქის ყოფილი გუბერნატორის დეპორტაციის საკითხსაც განიხილავს. მის გარდა, იმ პირების დეპორტაციის საკითხიც განიხილება, რომლებიც სააკაშვილმა აქედან წაიყვანა. რამდენიმე პირი უკვე გამოადეპორტეს კიევიდან.
- ოფიციალური კიევი თუ ექსტრადირების გზას აირჩევს, ის საქართველოს უნდა გადმოსცეს. მზადაა ჩვენი ხელისუფლება ნაპრეზიდენტალის ციხეში ჩასასმელად? აქვს „ოცნებას“ ამის გამბედაობა?
- სიმართლე გითხრათ, საქართველოს ხელისუფლებას მისი აქ ჩამოსვლა არ უნდა. კარგად იციან, რაც მოჰყვება მის ციხეში ჩასმას. ეს სცენარი საქართველოს ხელისუფლებისთვის კატეგორიულად მიუღებელია.
- თქვენი აზრით, რა მოხდება სააკაშვილის ექსტრადირების შემთხვევაში?
- დიდი არეულობა. სააკაშვილს აქ კიდევ ბლომად ჰყავს მომხრეები. ისინი დაიწყებენ საპროტესტო აქციებს, რაც ხელისუფლებისთვის არასასურველია. ჩემს ხელთ არსებული ინფორმაციით, საქართველოს ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ სააკაშვილის ექსტრადირება დროში მაქსიმალურად გაიწელოს.
- ჩვენს ხელისუფლებას რომ ეშინია, ეს გასაგებია, მაგრამ უკრაინის ხელისუფლებაც შავ დღეშია. გაბედავს ოფიციალური კიევი მის დაკავებას?
- აქამდე ვერც ისინი ბედავდნენ სააკაშვილის წინააღმდეგ რაღაც ზომების მიღებას. ახლა რადგან ეს პროცესი დაიწყეს, ეს იმას ნიშნავს, რომ დაკავება უკვე შესაძლებელია.
- გინდათ თქვათ, რომ ვიღაცამ ოფიციალურ კიევს საქართველოს მესამე პრეზიდენტის დაკავებაზე თანხმობა მისცა?
- დიახ, ასეა. აქამდე კიდევ არსებობდა ბერკეტები, რომლებიც სააკაშვილს იცავდა. ახლა ეს ბერკეტები აღარ არსებობს. ამ კაცს არანაირი სტატუსი აღარ იცავს და აღარც დასავლეთში ჰყავს მფარველები. მას აღარ ჰყავს ლობისტები. სხვანარად რომ ყოფილიყო საქმე, უკრაინის მთავარი პროკურორი ლუცენკო არ იტყოდა, რომ სააკაშვილის დაკავების საფუძველი არსებობს.
- მფარველები და ლობისტები თუ აღარ ჰყავს, საქართველოს ხელისუფლება რატომ უფრთხის მის ექსტრადირებას?
- ოდესის ყოფილი გუბერნატორის ექსტრადირებას დიდი ამბები მოჰყვება. „ქართულმა ოცნებამ“, როგორც იქნა, აიწყო ცხოვრება და ახლა სიმშვიდე უნდათ. სააკაშვილის მომხრეები მათ გასაქანს არ მისცემენ. აქ სიტუაცია აირევა და აქცია აქციაზე გაიმართება.
- ხელისუფლება აცხადებს, რომ ნაციონალებს არაფრის თავი აღარ აქვთ...
- თავი როგორ არა აქვთ. სააკაშვილის ექსტრადირების შემთხვევაში ბევრს გამოიყვანენ ქუჩაში. ყოფილ ხელისუფლებას ამისთვის რესურსები ჯერ კიდევ აქვს. ამიტომ არ უნდა „ოცნებას“ ყოფილი პრეზიდენტის ციხეში ჩასმა. უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ, სააკაშვილის გარდა, საქართველოში გამოადეპორტებენ რამდენიმე ათეულ ადამიანს. როგორც ჩემმა უკრაინელმა კოლეგებმა მაცნობეს, უკვე მზად არის 50-კაციანი სია.
- ესენი ყველანი ქართველები არიან?
- ყველა მათგანი აქედან არის წასული. ეს ხალხი თავიდან მაიდნის პროცესებში მონაწილეობდა. ამის შემდგომ ისინი უკრაინის ტერიტორიაზე მიმდინარე საბრძოლო მოქმედებებში ჩაერთვნენ. უკრაინელები სააკაშვილს, ფაქტობრივად, უახლოესი გარემოცვის გარეშე ტოვებენ. ჯერ ამათ გამოყრიან კიევიდან და მერე დაიჭერენ სააკაშვილს.
- უკრაინელებიც ხომ არიან მის გარემოცვაში, მათ რაღას უზამენ?
- უკრაინელები სააკაშვილს ბოლომდე გვერდით არ დაუდგებიან. წინა ინტერვიუში გითხარით, რომ მას იულია ტიმოშენკოსთან და ოპოზიციის სხვა ლიდერებთან დაეძაბა ურთიერთობა. ისინი ოდესის ყოფილი გუბერნატორის დასაცავად თავს დიდად აღარ შეიწუხებენ. მინდა, იმ 50 კაცს დავუბრუნდე, რომელთა დეპორტაცია იგეგმება. მინდა, ხელისუფლებას მივმართო, რომ მათ დაბრუნებას მშვიდად ნუ შეხვდებიან. ეს არ არის ის პროცესი, რომელსაც ადამიანმა შეიძლება მშვიდი თვალით შეხედო. ყველამ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ის ხალხი, რომლის დეპორტაციაც იგეგმება, უკრაინაში მაიდანზე და საბრძოლო ოპერაციებში მონაწილეობდა.
- ამით რის თქმა გინდათ, რომ ეს ხალხი აქ ახალ მაიდანს მოაწყობს?
- რატომაც არა. ეს ხალხი ყველაფერზეა წამსვლელი, რისთვისაც საქართველოს ხელისუფლება მზად არ არის. ცალკე პრობლემაა თავად ხელისუფლების შემადგენლობა. აქამდეც არაერთხელ ვთქვი და ახლაც გავიმეორებ, რომ ხელისუფლება ნაციონალებით არის სავსე. არავინ იცის, რას იზამენ ისინი, როცა აქ სააკაშვილი ჩამოვა.
- თქვენი აზრით, რას უნდა ელოდოს მათგან ხელისუფლება?
- ყველაფერს. ნაციონალები იმდენი არიან და ისეთი თანამდებობები უკავიათ, რომ ყველა მიმართულებით შეუძლიათ საბოტაჟის შექმნა.
- ისევ უკრაინის ხელისუფლებას დავუბრუნდები. გენერალური პროკურორი სააკაშვილის ექსტრადირებას ითხოვს. რა პოზიციას დაიკავებს შს მინისტრი ავაკოვი? ყველა აღიარებს, რომ თავის დროზე მან მისცა საქართველოს მესამე პრეზიდენტს უკრაინის საზღვრის გადალახვის უფლება. როგორც უკრაინული მედია წერს, ამის გამო შს მინისტრს პრეზიდენტ პოროშენკოსთან ურთიერთობა დაეძაბა. არ დაიცავს სააკაშვილს ავაკოვი?
- ავაკოვსა და პოროშენკოს შორის დაძაბულობა ისევ არის. მან სააკაშვილი სწორედ იმიტომ შეუშვა უკრაინაში, რომ პრეზიდენტისთვის თავისი საჭიროება დაენახვებინა. ავაკოვი ძალიან კარგად იცნობს სააკაშვილს და კარგად იცის, რომ მისგან კარგი არაფერია მოსალოდნელი. ვფიქრობ, ის ოდესის ოლქის ყოფილი გუბერნატორის ექსტრადირებას ხელს არ შეუშლის. ამით მთელი უკრაინა დიდ ჭირს მოიშორებს, საქართველოს ხელისუფლება კი არეულობისთვის უნდა მოემზადოს.
„ახალი თაობა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ ჯემალ გამახარიასთან: „რუსეთი სოხუმში სპეციალიზებულ საბაჟო საგუშაგოს ქმნის“ // „მოსკოვის ქმედება საერთაშორისო თანამეგობრობამ უნდა შეაჩეროს“
2017 წლის 1 ნოემბერს ძალაში შედის რუსეთის ფედერაციის საბაჟო სამსახურის უფროს ვლადიმერ ბულავინის №1446 ბრძანება აფხაზეთის ტერიტორიაზე კიდევ ერთი საოკუპაციო სტრუქტურის, სპეციალიზებული საბაჟო საგუშაგოს შექმნის შესახებ. რუსეთის ამ გადაწყვეტილებას „ახალ თაობასთან“ აფასებს აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე ჯემალ გამახარია.
- ბატონო ჯემალ, როგორ აფასებთ რუსეთის ფედერაციის საბაჟო სამსახურის უფროსის გადაწყვეტილებას აფხაზეთში ახალი საბაჟო საგუშაგოს შექმნის შესახებ?
_ რუსეთის ფედერაციის აღნიშნული გადაწყვეტილება არის აფხაზეთის ანექსიისკენ გადადგმული კიდევ ერთი ნაბიჯი. დამტკიცებულია აღნიშნული საბაჟოს საშტატო განრიგი. ახალ საოკუპაციო უწყებაში ძირითადად რუსი მებაჟეები დასაქმდებიან. აფხაზ მებაჟეთა დათხოვნის მტკივნეული პროცესი კი უკვე დაწყებულია. აფხაზეთის საბაჟო საგუშაგო ქალაქ სოხუმში კიროვის ქუჩაზე (ამჟამად არძინბას ქუჩა) №4 სახლში განთავსდება. საგუშაგოს თავისი კოდი აქვს მინიჭებული – 10000010.
- რეალურად და ფაქტობრივად, რუსეთის აღნიშნული გადაწყვეტილება ხომ არ გამოიწვევს ე.წ. საბაჟო საგუშაგოების მთლიანად რუსეთის ამ სტრუქტურისთვის დაქვემდებარებას?
- რასაკვირველია, ამაზეა საუბარი. ფაქტობრივად, აფხაზეთში საბაჟო სამსახური გადადის რუსეთის ხელში. ე.წ. დამოუკიდებლობა და სუვერენიტეტი არსად ჩანს. ეს არის ანექსიისკენ გადადგმული ძალიან სერიოზული ნაბიჯი. აფხაზეთის ბიუჯეტი იგივე რუსეთის ბიუჯეტია. თუმცა, აფხაზეთსაც აქვს თავისი შემოსავალი, მაგრამ აღნიშნული საბაჟო მთლიანად რუსეთის ბიუჯეტიდან დაფინანსდება.
- ე.ი. რუსეთი აფხაზეთს თანხას გრანტის სახით კი არ აძლევს ამ საგუშაგოს დასაფინანსებლად, არამედ ამ სტრუქტურას პირდაპირ იქვემდებარებს და პირდაპირ თვითონ აფინანსებს...
- დიახ. მთელი საფინანსო შემოსავლები გადადის რუსეთის ხელში.
- აფხაზი მებაჟეების გათავისუფლების მტკივნეული პროცესი დაწყებულიაო. აფხაზების მხრიდან რა რეაქცია მოჰყვა აღნიშნულ გადაწყვეტილებას?
- პირველ ეტაპზე ძალიან მწვავე რეაქცია ჰქონდათ. ამას მოჰყვა აფხაზეთის საბაჟო სამსახურის უფროსის გადაყენება და ახალი პირის დანიშვნა, რამაც ცოტა შეაჩერა აფხაზი მებაჟეების გათავისუფლების პროცესი. თუმცა, ეს იყო დროებითი ღონისძიება, აფხაზები იქ არავის სჭირდება. რამდენიმე აფხაზს თუ დატოვებენ, ეს არაფერს ნიშნავს. მთავარია, აღნიშნული სამსახური რუსეთის ფედერაციის საბაჟოს დაქვემდებარებაში გადადის.
- რუსეთი აფხაზეთში საბაჟოს იქვემდებარებს, კარასინმა კი განაცხადა, ერთობლივი საბაჟო კონტროლისთვის ქართული მხარე მზად არ აღმოჩნდაო...
- გრიგორი კარასინი საუბრობდა ჟენევაში 2011 წელს გაფორმებულ ხელშეკრულებაზე. ზემოთ აღნიშნული ბრძანებით, რუსეთი მთლიანად უგულებელყოფს 2012 წელს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში გაწევრიანებისას აღებულ ვალდებულებებს, მათ შორის, შვეიცარიის შუამავლობით 2011 წლის 9 ნოემბერს ჟენევაში საქართველოსა და რუსეთს შორის „საბაჟო ადმინისტრირებისა და სასაქონლო ვაჭრობის მონიტორინგის მექანიზმთან დაკავშირებული ძირითადი პრინციპების შესახებ“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას. აღნიშნული ხელშეკრულება საქართველო-რუსეთის საზღვრის აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის მონაკვეთზე ტვირთების მოძრაობის კონტროლს ითვალისწინებს. როდესაც რუსეთის დაქვემდებარებაში გადადის მთელი საბაჟო სამსახური, ეს ხელშეკრულებაც ირღვევა და ის ვალდებულებაც, რომელიც რუსეთმა აიღო მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში გაწევრიანებისას. ეს ხელშეკრულება გახდა მიზეზი, რომ საქართველომ ხმა მისცა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში რუსეთის გაწევრიანებას.
მოგეხსენებათ, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში სრული კონსენსუსით მიიღება გადაწყვეტილებები. საქართველო ამ ორგანიზაციაში რუსეთის გაწევრიანების წინააღმდეგი იყო, რადგან რუსეთს დარღვეული ჰქონდა როგორც რუსეთ-საქართველოს, შესაბამისად, ეკონომიკური საზღვარიც. ამ ხელშეკრულებით მოხდა საქართველოს ეკონომიკური საზღვრის დაფიქსირებაც, რომელიც საერთაშორისოდ ცნობილ სახელმწიფო საზღვარს ემთხვეოდა, მაგრამ აღებულ ვალდებულებას რუსეთი დღემდე ასრულებს.
- საქართველო-რუსეთს შორის საზღვარზე არსებულ მთავარ საბაჟოს ფსოუზე, რომელსაც ჩვენც ვცნობთ, ფაქტობრივად, რუსეთი აკონტროლებს. ამჯერად საუბარია ჩვენს ადმინისტრაციულ საზღვარზე, ენგურზე არსებული საბაჟოს პირდაპირის წესით გაკონტროლებაზე?
- დიახ. საბაჟო სამსახურს ენგურიდან ფსოუმდე იქვემდებარებს რუსეთის ფედერაციის საბაჟო სამსახური. უფრო მეტიც, ეს არა მარტო აფხაზეთის მთელ ტერიტორიას მოიცავს, არამედ – რუსულ საბაჟოსაც ადლერში. დოკუმენტში ახლადშექმნილი საბაჟო საგუშაგოს სამოქმედო რეგიონად აფხაზეთის მთელი ტერიტორია და რუსეთის საბაჟო საგუშაგო – მრავალმხრივი საავტომობილო გამშვები პუნქტი ადლერი – განისაზღვრა. ამ უკანასკნელის აფხაზეთისთვის მიბმა თუ, პირიქით, აფხაზეთის მიბმა ამ რუსული საბაჟო საგუშაგოსთვის აფხაზური „სახელმწიფოს“ მიმართ რუსეთის ნამდვილი დამოკიდებულების მკაფიო მაჩვენებელია. ე.წ. აფხაზეთის სპეციალიზებული საბაჟო საგუშაგოს დებულება რუსეთის ფედერალურმა საბაჟო სამსახურმა ა.წ. 29 სექტემბრამდე დაამტკიცა, ამა წლის 1 ნოემბერს კი ზემოხსენებული ბრძანება ძალაში შედის. ამ დღიდან აფხაზეთში ოფიციალურად რუსული საბაჟო საგუშაგო ამოქმედდება. ბრძანების შესრულებაზე კონტროლი ფედერალური საბაჟო სამსახურის უფროსის მოადგილე სტრუკოვს აქვს დაკისრებული.
- ენგურთან არსებულ საბაჟოზეც...
- დიახ. ბოლო წლების განმავლობაში რუსეთი აფხაზებს ამოსუნთქვის საშუალებას არ აძლევს. ვგულისხმობთ 2014 წლის 24 ნოემბერს აფხაზეთისთვის თავსმოხვეულ ე.წ. ხელშეკრულებას „მოკავშირეობისა და სტრატეგიული პარტნიორობის შესახებ“, 2015 წლის 21 ნოემბრის „ხელშეკრულებას~ გაერთიანებული სამხედრო დაჯგუფების შექმნის შესახებ, რუსეთის მიერ ამ უკანასკნელის რატიფიკაციას 2016 წლის ნოემბერში, 2017 წლის 18 მაისს სოჭში გაფორმებულ „შეთანხმებას“ შს ორგანოების ერთობლივი საინფორმაციო-საკოორდინაციო ცენტრის შექმნის შესახებ. ყოველივე ამის შემდეგ აფხაზეთის დეკლარირებული სუვერენიტეტი უკვე ქაღალდზეც აღარ დარჩა.
- რუსები უკვე ღიად მოქმედებენ...
- ასეა. ადრე მოსკოვი და სოხუმი საკუთარი თავის მოსატყუებლად „სახელმწიფოთაშორის“ ან „უწყებათაშორის“ ე.წ. ხელშეკრულებებს მაინც აფორმებდნენ. ახლა უკვე რუსეთის ერთ-ერთი ფედერალური უწყება საკუთარი ბრძანებით აფხაზეთის მთელ ტერიტორიას იქვემდებარებს. რუსეთის ფედერალური საბაჟო სამსახურის 2017 წლის 12 სექტემბრის ბრძანება აფხაზეთის სპეციალიზებული საბაჟო საგუშაგოს შექმნის თაობაზე წარმოადგენს საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის ხელყოფის ერთ-ერთ ყველაზე თავხედურ გამოვლინებას. ამ ბრძანებით რუსეთის სახელმწიფო არღვევს საერთაშორისო სამართლის ფუძემდებლურ პრინციპებს, აგრეთვე იმ საყოველთაოდ აღიარებულ სამართლებრივ ნორმებს, რომლებიც საბაჟო სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობას არეგულირებს.
- რუსეთის გადაწყვეტილებაზე საქართველოს სახელმწიფოს რეაქციას როგორ აფასებთ?
- საქართველოს სახელმწიფოს რეაქცია ჰქონდა, გააკეთა განცხადებები, მაგრამ რუსეთი საქართველოს რეაქციის იგნორირებას ახდენს. ამიტომ ამ საკითხს მეტი ყურადღება უნდა მიექცეს. ჩვენ ვგმობთ რუსეთის ფედერაციის პოლიტიკას, რომელიც აფხაზეთის ანექსიისკენ არის მიმართული. საქართველოს მთავრობამ ეს საკითხი მსჯელობის საგნად უნდა აქციოს მსოფლიო სავაჭრო და საბაჟო ორგანიზაციებში, აგრეთვე მეგობარი სახელმწიფოების ჩართულობით, ყველა შესაძლო პოლიტიკური და სამართლებრივი ბერკეტი უნდა აამოქმედოს, რომ წინ აღუდგეს მოსკოვის მორიგ მტრულ გამოხდომას საქართველოს წინააღმდეგ.
„ახალი თაობა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „სეპარატიზმი ისეთი აქლემია, რომელიც კრემლთანაც დაიჩოქებს“ // „კატალონიის შემთხვევას სოხუმსა და ცხინვალს ვერ შევადარებთ“
პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ჭრილში ესპანეთში განვითარებულ მოვლენებზე საუბრობს.
- ბატონო სოსო, კატალონიაში განვითარებულ მოვლენებს როგორ შეაფასებდით?
- კატალონიელი სეპარატისტებისთვის არასასიამოვნო სიურპრიზად იქცა, პირველ რიგში, მათი ლიდერისთვის, ევროკავშირის, დონალდ ტუსკის შეუვალი პოზიცია. მათ მაცდუნებელი პრაქტიკა ჰქონდათ, რომელმაც ისინი შეცდომაში შეიყვანა, რომ ევროკავშირი, ტრადიციულად, თვალს ხუჭავს და თითქოს ეგუება სეპარატისტულ გამოხდომებს აგერ უკვე 20 წელია, დაწყებული საქართველოთი, მთიანი ყარაბაღითა და დნესტრისპირეთით გაგრძელებული.
- თუმცა შუაგული ევროპა სხვაა, როდესაც შენ გეხება...
- შუაგული ევროპა იყო კოსოვო. კოსოვოს პრეცედენტს, თუ შეიძლება ასე ითქვას, დღეს იმკის ევროკავშირი. თუ კოსოვო შეიძლება დამოუკიდებელი იყოს, რატომ არ შეიძლება, კატალონია იყოს? ეს აქვთ მაგალითად. განსხვავებით სხვა რეგიონებისგან, სადაც მართლაც სამოქალაქო დაპირისპირება, ომები იყო და რაც ჩვენც გამოვიარეთ, კატალონია მაინც ევროპაა და, როგორც ევროპას შეეფერება, ისე იქცევა, მშვიდობიანად, რეფერენდუმით ითხოვს ამ უფლების დაკანონებას.
კოსოვოს, გნებავთ, საქართველოს მოვლენების დროს, ევროპა, ევროკავშირი სრულიად სხვა მდგომარეობაში იყო. ბრექსითმა ევროკავშირის სკამის ოთხი ფეხიდან ერთ-ერთი ძალიან ძლიერად შეარყია. როგორც ჩანს, ბრექსითის შემდეგ ბრიუსელში მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ ეს არის საბოლოო წერტილი.
კატალონიელ სეპარატისტებს ბრიუსელმა პირდაპირ უთხრა, გახვალთ ესპანეთის შემადგენლობიდან, გელით ესა და ეს, რომ ევროკავშირის შემადგენლობაში ცალკე ერთეულად ვერ იქნებით წარმოდგენილი, რომ მათ ყველა დანარჩენ ევროკავშირის სახელმწიფოსთან მოუწევთ თავისუფალი ვაჭრობის წარმოება, კატალონიას კი არა, აგერ ინგლისს გაუჭირდა თავისუფალი ვაჭრობის დამყარება ევროკავშირის სხვა წევრებთან, რადგან ყველა თავის ბაზარს იცავს. ტერეზა მეი, ინგლისის პრემიერი, არ არის გამორიცხული, რომ ამ ყველაფერს გადაჰყვეს კიდეც, რადგან ბრექსითი ვერ სრულდება დაანონსებულ ვადებში. ევროკავშირი ასე მარტივად არ ამთავრებს გაყრის პროცედურებს.
ზოგადად, სეპარატიზმის სათავე, სხვა ყველაფერთან ერთად, არის ფული. კატალონია მდიდარია. ისინი ფიქრობენ, რომ უფრო მეტს აძლევენ მადრიდს, ვიდრე უკან იღებენ. იგივე ხდება ვენეციაშიც. დოჟების შთამომავლებმა უცებ დაითვალეს, რომ 70 მილიარდ ევროს უხდიან ცენტრალურ ხელისუფლებას და უკან მხოლოდ 30 მილიარდს იღებენ.
სეპარატიზმს ასევე კვებავს ეიფორია, დამოუკიდებლობის ჟინი, რომელიც ორლესული მახვილია.
- ამ პრეცედენტებს შეიძლება, დომინოს ეფექტი ჰქონდეს?
- თუ კატალონიას გაუვიდოდა, მაშინ არა მხოლოდ ვენეციაში მოჰყვებოდა ამას დომინოს ეფექტი, არამედ ჩრდილოეთ იტალიაშიც, სადაც რეფერენდუმი უკვე დანიშნულია და სხვა ბევრ ქვეყანაშიც.
- კატალონიის ფაქტი აფხაზებს, ოსებს უფრო შემატებს ძალას, უფრო თავდაჯერებულები გახდებიან?
- თუ კატალონიელმა სეპარატისტებმა მიზანს მიაღწიეს, მაშინ ძალასაც შემატებს და კიდევ უფრო მეტიც იქნება ეს მოვლენა, თუმცა ჯერჯერობით ჩვენ ამ საშიშროების წინაშე არ ვდგავართ. რაც შეეხება ისეთ ფაქტებს, რომლებსაც ადგილი ჰქონდა სულ ცოტა ხნის წინ, ისინი ყოვლად დაუშვებელია. ვგულისხმობ იმას, რომ ე.წ. სამხრეთ ოსეთის ე.წ. საგარეო საქმეთა მინისტრი მედოევი იტალიაში რეგიონის ლიდერებს ხვდება, როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფოს წარმომადგენელი. იტალიაში ჩვენმა ელჩმა ამის გამო პროტესტი გამოთქვა?! ან ჩვენ თუ დავიბარეთ იტალიის ელჩი საქართველოში და განმარტება მოვთხოვეთ?!
დღეს 70/30-ზეა მადრიდის სასარგებლოდ. პირები, რომლებიც დგანან ასეთ დროს სეპარატისტულ იდეებთან, ძალიან ბევრს განსაზღვრავენ ხოლმე. კატალონიის სეპარატისტი ლიდერები არ არიან სეპარატისტი ბოევიკები. კარლეს პუჩდემონს არძინბასა და ხაჯიმბას ვერ შევადარებთ. ის მაინც ცდილობს, როგორმე დამოუკიდებლობა მშვიდობიანი გზით მოიპოვოს. ის ამბობს, რომ დემოკრატიული პროტესტის უფლება აქვთ და ამ გზით მოიპოვებენ დამოუკიდებლობას. ეს კი შეიარაღებულ აჯანყებას გამორიცხავს.
კატალონიელი, ბასკი სეპარატისტების გვერდით რუსეთი არ დგას. დნესტრისპირეთში, ყარაბაღში, ოსეთსა და აფხაზეთში რუსეთის დახმარებით სეპარატისტებს თვალი იარაღისკენ ეჭირათ. მართალია, სეპარატიზმი ყველგან სეპარატიზმია, მაგრამ ეს ორი მოვლენა განსხვავებულია. ჩვენს შემთხვევაში, როგორც დანარჩენ ორ შემთხვევაში, წამყვანი იყო რუსეთის ფაქტორი. აფხაზური და ოსური სეპარატიზმის შემთხვევაში რუსეთის ფაქტორმა განსაზღვრა ყველაფერი. რომ არა რუსეთის ფაქტორი, სულ სხვანაირად წარიმართებოდა ყველაფერი და ეს შედეგიც არ გვექნებოდა, არც ომი იქნებოდა და არც ასეთი სასტიკი შედეგები.
დღეს რუსეთი კატალონიას მხარს უჭერს, მაგრამ ოფიციალურ დონეზე ლავროვის უწყების განცხადება ესპანეთის ტერიტორიულ მთლიანობას აღიარებს. რუსეთსაც ეშინია, რადგან მშვენივრად იცის, რომ სეპარატიზმი ისეთი აქლემია, რომელმაც შეიძლება კრემლის კართანაც დაიჩოქოს.
„კვირის პალიტრა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ დიდი ბრიტანეთის ელჩთან ჯასტინ სმითთან: „ჩვენ ვტოვებთ ევროკავშირს, მაგრამ არ ვტოვებთ ევროპას!“
ვაჟა თავბერიძე
ბრიტანეთის გაერთიანებული სამეფო და საქართველო წელს დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენის 25-ე წლისთავს აღნიშნავენ. “კვირის პალიტრა” ბრიტანეთის ელჩ ჯასტინ მაკენზი სმითთან ექსკლუზიურ ინტერვიუს გთავაზობთ:
- წელს ბრიტანეთსა და საქართველოს შორის დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენის 25-ე წლისთავს ვზეიმობთ, თუმცა, ჩვენი ურთიერთობა ბევრად დიდი ხნისაა. მინდა, სიამოვნებით გავიხსენო, რომ ბრიტანეთი შედიოდა იმ ქვეყნების რიცხვში, რომელთაც საქართველოს დამოუკიდებლობა აღიარეს ჯერ კიდევ მე-20 საუკუნის დასაწყისში, საქართველოს პირველი რესპუბლიკის არსებობისას. თუმცა, ურთიერთობა მე-19 საუკუნეზე ადრეც დავიწყეთ. დღეს ჩვენი ქვეყნების ურთიერთობა სამ ქვაკუთხედზე დგას: პირველი – სტაბილურობაა. ჩვენ მყარად ვუჭერთ მხარს საქართველოს სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას და ვეხმარებით მის აღდგენაში; მეორე – მდგრადი დემოკრატია. ვცდილობთ დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარებას საქართველოში; და მესამე – ბრიტანელ და ქართველ ხალხთა ურთიერთობა. ამის ნათელი მაგალითები გვაქვს განათლების, კულტურისა და სპორტის სფეროში.
- რადგან ისტორიის განხილვით დავიწყეთ, გამოვიყენებ შანსს და გკითხავთ ერთი უხერხული ეპიზოდის შესახებ ქართულ-ბრიტანულ ურთიერთობაში. ვგულისხმობ სწორედ პირველი რესპუბლიკის პერიოდს, როდესაც ბრიტანეთის უშუალო ჩარევით საქართველოს, ფაქტობრივად, მოუწია ლორე-ტაშირის რეგიონის სომხეთისთვის დათმობამ. თითქმის ერთი საუკუნის მერე, როგორ შეაფასებთ ამ ინციდენტს?
- ეს შეკითხვა უფრო პრაქტიკოს ისტორიკოსებს უნდა დაუსვათ. სამაგიეროდ, სიამოვნებით გავიხსენებ იმ წლებში ტრანსკავკასიაში ბრიტანეთის კომისარ სერ ოლივერ უორდროპის მოღვაწეობას. ის ძალისხმევას არ იშურებდა, რომ საქართველოს დამოუკიდებლობა მსოფლიოს ეღიარებინა.
- კიდევ ერთი უხერხული შეკითხვა – კაიმანის კუნძულები, როგორც ვიცი, ბრიტანული ავტონომიაა? ახლახან საქართველოში ბევრი დააფიქრა იმ ფაქტმა, რომ კაიმანის კუნძულების სახელმწიფო ვებგვერდებზე აფხაზეთი და ე. წ. სამხრეთი ოსეთი დამოუკიდებელ სახელმწიფოებადაა მოხსენიებული. რატომ?
- ბრიტანეთის მთავრობა, და ეს შემიძლია ასპროცენტიანი გარანტიით გითხრათ, არ ცნობს ამ რეგიონებს როგორც ქვეყნებს. ჩვენ მტკიცედ ვუჭერთ მხარს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას და ეს არაერთხელ განვაცხადეთ ამ 25 წლის განმავლობაში.
- ბრიტანული პოლიტიკაც განვიხილოთ. ბრექსიტმა საქართველოშიც ყველა გააოცა – ბევრს ვერ წარმოედგინა, რომ ვინმეს შეიძლებოდა არ ნდომოდა ევროკავშირში ყოფნა. ეს ჩვენთვის, ფაქტობრივად, აუხდენელ ოცნებად იქცა… რა გაკვეთილის მიღება შეუძლია ქართველ საზოგადოებას ამ ყველაფრისგან?
- ბრექსიტი ნიშნავს, რომ ჩვენ ვტოვებთ ევროკავშირს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ვტოვებთ ევროპას. ეს შეუძლებელია – ჩვენ ევროპული ქვეყანა ვართ, გეოგრაფიით, ისტორიულად, ფსიქოლოგიურად. ჩვენ ვტოვებთ ევროკავშირს, მაგრამ არ ვტოვებთ ნატოს. ვრჩებით ერთ-ერთ წამყვან ქვეყნად ალიანსში, რომელიც დღეს ევროატლანტიკური უსაფრთხოების მთავარი გარანტორია. ჩვენ ვტოვებთ ევროკავშირს მაგრამ არ ვტოვებთ გაეროს, რაღა თქმა უნდა, ვრჩებით გაეროს უსაფრთხოების საბჭოს მუდმივ წევრადაც.
ასე რომ, ბრექსიტი არის გადაწყვეტილება, რომელიც მხოლოდ ბრიტანეთსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობას ეხება. რაღა თქმა უნდა, ეს არ ნიშნავს რომ ბრიტანეთი მხარს აღარ დაუჭერს საქართველოს ევროატლანტიკურ მისწრაფებას. ეს არის საქართველოს ამბიცია, მისი ერთგულება ევროპული ღირებულებებისადმი. ეს ღირებულებები ბრიტანული ღირებულებებიცაა. მიუხედავად იმისა, რომ ბრიტანელებმა გადავწყვიტეთ ევროკავშირის დატოვება, ეს არ ნიშნავს, რომ მხარს არ დავუჭერთ საქართველოს მისწრაფებას, გახდეს ნატოს ან ევროკავშირის წევრი.
- და, ალბათ, უნდა განვიხილოთ დამოუკიდებლობის რეფერენდუმების ახალი ტალღაც ევროპაში. კატალონიამ შეძლო ის, რაც ვერ მოახერხა შოტლანდიამ. ხომ არ ფიქრობთ, რომ კატალონიის მაგალითი შოტლანდიელებს კიდევ ერთი ცდისკენ უბიძგებს?
- მე შოტლანდიელი ვარ და შოტლანდიელებზე ერთს ვიტყოდი – არ გვიყვარს, როდესაც ჩვენ მაგივრად გადაწყვეტილებებს სხვა იღებს. კარგია თუ ცუდი, ჩვენვე გვირჩევნია, მივიღოთ გადაწყვეტილება და პასუხისმგებლობაც ვიტვირთოთ. მოახდენს თუ არა კატალონიის ამბები გავლენას შოტლანდიაზე? ძნელი სათქმელია. ფაქტია, რომ ბრიტანეთი მყარად უჭერს მხარს ესპანეთის კონსტიტუციის ხელშეუხებლობას. რაც შეეხება შოტლანდიას, 2015 წელს ჩატარებულ რეფერენდუმში უმრავლესობამ გაერთიანებული სამეფოს შემადგენლობაში დარჩენა ამჯობინა. ჩვენ დემოკრატიული ქვეყანა ვართ და პატივს ვცემთ უმრავლესობის გადაწყვეტილებას.
- როგორ ფიქრობთ, სად გადის ბალანსი ტერიტორიულ მთლიანობასა და თვითგამორკვევის უფლებას შორის?
- ჩვენი აზრით, არსებული სტატუს-კვო საქართველოს ინტერესებში არ შედის. ეს სტატუს-კვოც არ არის – ეს უკუსვლაა. ეს ყველაფერი თავისით არ მოგვარდება – აი, ასეთია ჩვენი შეფასება. ჩვენი ჩართულობა ორმხრივია – ერთი მხრივ, ვცდილობთ საერთაშორისო საზოგადოებრიობის ყურადღების მიპყრობას, რომ საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის ხელყოფა დაუშვებელია. ამას ვაკეთებთ გაეროში, ეუთოში და სხვა საერთაშორისო ფორუმებზე. ასევე ვმონაწილეობთ ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიაში. დაბოლოს, მინდა ვთქვა, რომ ერთადერთი გზა გრძელვადიანი გამოსავლისკენ მხოლოდ დიალოგია.
- თქვენს ერთ-ერთ წინა პოსტზე ბრიტანეთ-რუსეთის ურთიერთობას კურირებდით. რას ურჩევდით საქართველოს მთავრობას, რომელიც ცდილობს რუსეთთან დიალოგის ფორმატის ჩამოყალიბებას?
- არა მგონია, საქართველოს ხელისუფლებას ჩემი რჩევა სჭირდებოდეს რუსეთთან ურთიერთობაში…
- რატომ, ხომ თქვით, რომ დიალოგი აუცილებელია, სოხუმსა და ცხინვალთან დიალოგი კი ავტომატურად მოსკოვთან დიალოგსაც ნიშნავს…
- ჩვენ ვემხრობით აბაშიძე-კარასინის ფორმატს, მაგრამ ისიც კარგად გვესმის, რამდენად ძნელია თქვენთვის რუსეთთან დიალოგი, მაშინ როცა თქვენი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობა სწორედ რუსეთის ქმედებების გამოა უგულებელყოფილი.
- საქართველოში ელჩობამდეც რამდენჯერმე იყავით, მეტიც, ლაპარაკობთ ქართულად… თქვენი შთაბეჭდილებები საქართველოზე?
- გულწრფელად მიყვარს თქვენი ქვეყანა. ჩემთვის დიდი პატივია, რომ მის უდიდებულესობას საქართველოში ელჩის რანგში ვემსახურები. მე ყოველდღე ვხედავ, რამხელა პოტენციალია აქ. რამხელა პოტენციალი აქვთ ქართველ ახალგაზრდებს. თუ ჩვენ, ბრიტანეთის საელჩო და პირადად მე, როგორც ელჩი, ამ ახალგაზრდებს პოტენციალის გამოვლენაში დავეხმარებით, ძალიან ბედნიერი ვიქნები.
„კვირის პალიტრა“, 30 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ ეკონომიკის ექსპერტთან: „დროა, ამ პროცესებით პროკურატურა დაინტერესდეს“ // „ეროვნული ბანკის გამოქვეყნებულ მაჩვენებლებში ჩანს, რომ ყოველწლიურად იზრდება კომერციული ბანკების მოგება“ // „ერთხელ და სამუდამოდ უნდა მივიღოთ პასუხი შეკითხვაზე, იდება თუ არა ამ ელექტრონულ პლატფორმაზე არაკეთილსინდისიერი, ფიქციური გარიგებები და ხდება თუ არა ხელოვნურად კურსზე თამაში“
ემა ტუხიაშვილი
მხოლოდ გასული ერთი კვირის განმავლობაში ლარი დოლარის მიმართ დაახლოებით 7 თეთრით გაუფასურდა, ევროს მიმართ კი ლარმა გაუფასურების ისტორიული მაქსიმუმი აჩვენა – 1 ევროს ღირებულება 3 ლარს გადასცდა. ლარის გაუფასურებაში ოპოზიცია კვლავ ხელისუფლებას ადანაშაულებს არასწორი ეკონომიკური პოლიტიკის გამო, მმართველი გუნდი პასუხს ეროვნულ ბანკს სთხოვს, რაზეც ამ უკანასკნელის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ მოკლევადიან რყევებთან დაკავშირებით კომენტარის გაკეთება შეუძლებელია. ექსპერტების ნაწილი ბანკების მხრიდან ლარის კურსზე ზემოქმედების მიზნით შესაძლო სპეკულაციებზე ლაპარაკობს და ამ საკითხით დაინტერესებას პროკურატურისგან ითხოვს.
ვაჟა კაპანაძე, ეკონომიკის ანალიტიკოსი:
- ლარმა, ფაქტობრივად, გაუფასურება დაიწყო მოქმედი მთავრობის ხელისუფლებაში მოსვლის, ანუ 2012 წლის შემდეგ და ამას ეროვნული ბანკის მონაცემებიც ცხადყოფს. ადრე მოქმედებდა ბანკთაშორისი ბირჟა, სადაც მიმდინარეობდა სავალუტო ოპერაციები, ანუ ვალუტის ყიდვა-გაყიდვა. 2009 წლიდან ეტაპობრივად მოხდა “ბლუმბერგის” პლატფორმაზე გადასვლა, თუმცა, იმ დროს საქართველოში უცხოური ვალუტის შემოდინების მაჩვენებელი საკმაოდ მაღალი იყო – როგორც კომერციული ორგანიზაციებისგან, ასევე სახელმწიფოც მოიზიდავდა დიდ ფინანსურ ნაკადებს უცხოურ ვალუტაში. ამიტომ, ლარის კურსი დოლარის მიმართ იმ დროს დაახლოებით 1,40 ლარის ფარგლებში იყო და გამყარების ტენდენციით ხასიათდებოდა. თუმცა, ეს ისეთი არაბუნებრივი იყო, რომ ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას უშლიდა ხელს და სავარაუდოდ, საფინანსო ორგანიზაციების რჩევით, ერთ დღეში კურსმა 1,40-დან 1,69-მდე აიწია. ეს იყო წმინდა წყლის ადმინისტრაციული ზემოქმედება ლარზე მისი გაუფასურების მიზნით, რასაც შემდეგ “შავი პარასკევი” შეარქვეს. კურსის შენარჩუნება დაახლოებით ამ დიაპაზონის ფარგლებში დიდხანს მოხერხდა.
მოქმედი ხელისუფლების მოსვლის შემდეგ, დოლარის მიმართ ლარის კურსმა გაუფასურება დაიწყო, რაც თითქოსდა ბრალდებოდა ეროვნული ბანკის პრეზიდენტ გიორგი ქადაგიძესა და მის არასწორ მონეტარულ პოლიტიკას, როცა ის დიდი მოცულობის რეფინანსირების სესხებს აწვდიდა კომერციულ ბანკებს. გიორგი ქადაგიძის შეცვლის შემდეგ ლარმა სწრაფი გამყარება დაიწყო და 2,50-იანი ნიშნულიდან 2,20-მდე ჩამოვიდა, რამაც საზოგადოებაში ოპტიმიზმიც გააჩინა, რომ ლარი ძველ ნიშნულს დაუბრუნდებოდა. მაგრამ ასე არ მოხდა და რამდენიმე თვეში ლარმა კვლავ დაიწყო გაუფასურება და მოძრაობა 2,50-იანი ნიშნულისკენ.
- რით ხსნით ამას? რა ფაქტორები ახდენდა გავლენას ამ პროცესზე?
- ერთ საინტერესო გარემოებას მინდა მიაქციოთ ყურადღება – რატომღაც ოქტომბრის ბოლოდან და ნოემბრის დასაწყისიდან კურსი გაუფასურებისკენ იცვლება. ამის მიზეზები ქვემოთ ავხსნათ, მანამდე კი რამდენიმე ფაქტი გავიხსენოთ: ახლაც ეროვნული ბანკის პრეზიდენტს ლარის გაუფასურების მიზეზად საგარეო ფაქტორები მოჰყავს. მან თქვა, რომ ჯერ კიდევ არ არის ამოწურული ეგზოგენური ფაქტორების ზეგავლენა ეკონომიკაზე და ამიტომ დაიწყო ლარმა გაუფასურება. ეგზოგენურ ფაქტორებში ის საგარეო შოკებს გულისხმობს. ამ თეზას თუ დავუჯერებთ, მაშინ გამოდის, რომ გარე შოკები სულ მოქმედებდა მთელი წლის განმავლობაში და მათ უფრო მეტი გავლენა უნდა მოეხდინა წლის დასაწყისში, ვიდრე მიწურულს, რადგან ახლა სახეზე გვაქვს ბევრი მაკროეკონომიკური პარამეტრის გაუმჯობესება. მაშინ რა გამოდის? – გარე ფაქტორებმა ეკონომიკაზე პოზიტიურად იმოქმედა, ხოლო ლარის კურსზე ნეგატიურად? გამომდინარე აქედან, ლარის გაუფასურების მიზეზად გარე ფაქტორების დასახელება თითიდან გამოწოვილი ფაქტორია.
- ექსპერტების ერთი ნაწილი ამბობს, რომ ლარის გაუფასურებაში დამნაშავეა 2018 წლის ბიუჯეტის პროექტი, ტურისტული სეზონის დასასრული, საარჩევნოდ დახარჯული ფული, ბიუჯეტით გათვალისწინებული ხარჯვითი ნაწილის გააქტიურება წლის ბოლოს და სხვა…
- ექსპერტების ნაწილი, რომელიც ლარის გაუფასურებას არჩევნებს აბრალებს, ვფიქრობ, განსაზღვრული პოლიტიკური ინტერესებით ხელმძღვანელობს. ეს ადგილობრივი არჩევნები იყო და მასში იმხელა ფინანსური რესურსი არ მონაწილეობდა, რომ ლარის კურსზე მოეხდინა გავლენა. ასეც რომ ყოფილიყო და ასეულობით მილიონიც რომ დაეხარჯათ პარტიებს წინასაარჩევნოდ, ეს ლარის კურსზე არჩევნების მეორე დღეს კი არ აისახებოდა, არამედ მანამდეც ექნებოდა გავლენა, დაახლოებით ერთი თვის განმავლობაში. იგივე შეიძლება ითქვას ტურისტულ სექტორზეც. ერთ დღეს ხომ არ შეწყვეტილა ტურისტების შემოდინება საქართველოში, რომ ამას მყისიერი გავლენა ჰქონოდა კურსზე? ეს ფაქტორები, შესაძლოა, თავისთავად, გარკვეულწილად მოქმედებდნენ კიდეც, მაგრამ არა 4 დღეში 7-8-თეთრიანი გაუფასურების ეფექტით. ასეთ მყისიერ გავლენას ლარი-დოლარის გაცვლით კურსზე ვერც ტურისტული და ვერც პოლიტიკური ფაქტორი ვერ მოახდენდა და ვერც 2018 წლის ბიუჯეტის პროექტი.
როცა ფუნდამენტურ ფაქტორებზეა ლაპარაკი, აქვე უნდა ვთქვათ, რომ ექსპორტ-იმპორტის ბალანსი ქვეყანაში გაუმჯობესებულია, ასევე გაუმჯობესებულია ინვესტიციების შემოდინება, ფულადი გზავნილების მოცულობა წინა წლის პერიოდთან შედარებით გაზრდილია. სწორედ ამ ფონზე იბადება შეკითხვა – მაშინ რა ხდება?
ჩემი შეფასებით, აქ ადამიანური ფაქტორებია საძებარი და არა ეკონომიკური. ლაპარაკია ადამიანების მიერ მოფიქრებულ სქემებზე, რაშიც ვგულისხმობ იმას, რომ “ბლუმბერგის” პლატფორმაზე უფრო დომინირებს კორპორაციული ინტერესი, ვიდრე სახელმწიფო. მხედველობაში მაქვს ის, რომ იქ პოლიტიკას წარმართავენ კორპორაციები, ანუ ბანკები, რომლებიც ამ პლატფორმის მონაწილეები არიან და არა სახელმწიფო, ანუ ეროვნული ბანკი. ეროვნული ბანკის გავლენა “ბლუმბერგის” პლატფორმაზე, ფაქტობრივად, ნიველირებულია. სულ ერთი წამით დაფიქრდით, სურს თუ არა ნებისმიერი სავალუტო ჯიხურის მეპატრონეს იცოდეს, როგორი გაცვლითი კურსი იქნება მეორე დღეს? რა თქმა უნდა, მისთვის ეს არის სასიცოცხლო მნიშვნელობის, რათა სწორად დაგეგმოს გაცვლითი ოპერაციები და მეტი მოგება ნახოს. შესაბამისად, თუ ვინმეს ხელეწიფება ლარის ხვალინდელი კურსის განსაზღვრა, რატომ არ გამოიყენებს ამ შესაძლებლობას?
არ ვამბობ, რომ ეს საქმიანობა კრიმინალია, მაგრამ ადმინისტრაციული წესით მაინც უნდა იყოს დასჯადი. გახსოვთ, ალბათ, შარშან მსოფლიოს 5 უმსხვილესი ბანკი 5,7 მილიარდი დოლარით დაჯარიმდა სავალუტო გაცვლითი კურსით მანიპულირებისთვის. რატომ არ გააკეთებენ საქართველოში ბანკები იმავეს, როცა ამის სრული ბერკეტი აქვთ, მით უფრო, რომ 16 კომერციული ბანკისგან მხოლოდ სამშია თავმოყრილი აქტივების თითქმის 90%. მათ შეუძლიათ ნებისმიერ დროს სასურველი კურსის ჩამოყალიბება “ბლუმბერგის” პლატფორმაზე. იმის თქმა კი არ მინდა, რომ ეს პლატფორმა ცუდია, პირიქით, ეს არის უფრო ოპერატიული, დემოკრატიული, მოქნილი სისტემა, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა მისი ოპერატორები კეთილსინდისიერი მოთამაშეები არიან და ამავე დროს ეროვნული ბანკი სათანადოდ აკონტროლებს მათ ქცევას ამ სისტემაში. გამომდინარე აქედან, თუ ამ სისტემაში ტრანზაქციები სათანადოდ არ კონტროლდება, ყოველთვის მოსალოდნელია პლატფორმის სათავისოდ გამოყენება. ამ გარიგებებისა და სპეკულაციების შესაძლებლობას რომ ერთხელ და სამუდამოდ წერტილი დაესვას, შესასწავლია ფულის მოძრაობა “ბლუმბერგის” პლატფორმაზე.
- ვინ უნდა შეისწავლოს ეს ტრანზაქციები?
- რა თქმა უნდა, ეროვნულმა ბანკმა, რომლის პრეზიდენტი აცხადებს, რომ მისთვის მთავარი ინფლაციაა. არადა, ეს ფუნქციაც ვერ შეასრულეს, რადგან ინფლაციის მაჩვენებელი უკვე 6,2%-ია, ხოლო მიზნობრივი მაჩვენებელი – 4%. იმავდროულად, ლარის კურსი გარბის და ინფლაციაც, და მეტი რა ფუნქცია დარჩა ეროვნულ ბანკს? დარჩა მხოლოდ საბანკო ზედამხედველობა და ამასაც არ ახორციელებს. ვფიქრობ, პროცესი, რომელსაც ლარის კურსთან დაკავშირებით ადგილი აქვს თითქმის ყოველი წლის მიწურულს, კვალიფიციურ შესწავლას საჭიროებს. დროა, ამ პროცესებით “ბლუმბერგის” სისტემაში ბანკების ფულადი ტრანზაქციებით პროკურატურა დაინტერესდეს. ამისთვის შესაბამისი სპეციალისტების ჩართვა დასჭირდებათ. ერთხელ და სამუდამოდ უნდა მივიღოთ პასუხი შეკითხვაზე, იდება თუ არა ამ ელექტრონულ პლატფორმაზე არაკეთილსინდისიერი, ფიქციური გარიგებები და ხდება თუ არა ხელოვნურად კურსზე თამაში.
- კონკრეტულად, რა სარგებელს ნახულობენ ამ პლატფორმის ოპერატორები კურსზე თამაშით?
- ახლა დავუბრუნდეთ იმას, რაზეც ზემოთ ვსაუბრობდი. როცა ეროვნული ბანკის ახლანდელი ხელმძღვანელობა მოვიდა და კომერციულმა ბანკებმა არ იცოდნენ, რა პოლიტიკას გაატარებდა, ლარის კურსმა გამყარება დაიწყო. შემდეგ, როცა ეს ურთიერთობები ჩამოყალიბდა და მისი მიდგომები გაარკვიეს, კურსმა კვლავ დაიწყო გაუფასურება. როცა გამოძიებაზე ვლაპარაკობ, სწორედ ის არის გასარკვევი, თუ რომელი კურსი ურჩევნიათ მოცემულ მომენტში კომერციულ ბანკებს იმ ვალდებულებებიდან გამომდინარე, რომელიც მათ მიმართ აქვთ კლიენტებს და მათ აქვთ სხვების მიმართ. მოკლევადიანი სესხების გასტუმრება დაახლოებით ამ პერიოდში ხდება. შესაძლოა, დოლარის კურსი სწორედ იმიტომ იზრდებოდეს, რომ მეტი ლარი იყოს მოზიდული ამ სესხების გასასტუმრებლად. ეს რომ ის პერიოდი იყოს, როცა ბანკებს თავად აქვთ გასასტუმრებელი საერთაშორისო კრედიტორების ვალდებულებები, მაშინ პირიქით, დაინტერესებული იქნებოდნენ დაბალი კურსით, რათა მეტი დოლარი შეიძინონ ნაკლები ლარით.
გარდა ამისა, ეროვნული ბანკის გამოქვეყნებულ მაჩვენებლებში ჩანს, რომ ყოველწლიურად იზრდება კომერციული ბანკების მოგება. იცით, კიდევ რა არის საინტერესო – არსებობს განსაზღვრული კორელაცია ეკონომიკურ ზრდასა და კომერციული ბანკების მოგებას შორის. მაგალითად, როცა ქვეყნის ეკონომიკა იზრდება, კომერციული ბანკებიც მოგებას უნდა ნახულობდნენ და ეს ბუნებრივია, მაგრამ როცა კომერციული ბანკების მოგება ორნიშნა პროცენტული მაჩვენებლით განისაზღვრება და ეკონომიკა მხოლოდ 4%-ის ფარგლებში იზრდება, ეს კითხვის ნიშნებს ბადებს. კომერციული ბანკები, რა თქმა უნდა, ეკონომიკის სისხლძარღვებია და მათ გარეშე ეკონომიკის ფუნქციონირება, ფაქტობრივად, წარმოუდგენელია, მაგრამ ამ სისხლძარღვებს აქვს როგორც სტრატეგიული მნიშვნელობა, ასევე მასში წარმოქმნილ ერთ პატარა თრომბსაც კი მომაკვდინებელი მნიშვნელობა აქვს მთელი ეკონომიკისთვის. ამიტომ აქ დიდი სიფრთხილეა საჭირო.
არ ვამბობ, რომ კომერციულ ბანკებზე კომერციული ლაშქრობები უნდა დავიწყოთ, მაგრამ ყველამ პატიოსნად უნდა ითამაშოს ბაზარზე. კორპორაციულ ინტერესებს არ უნდა შევწიროთ სახელმწიფო ინტერესები და მოსახლეობა არ უნდა ჩავაგდოთ გაუსაძლის მდგომარეობაში. წარმოგიდგენიათ, რა მდგომარეობაში არიან ისინი, ვისაც სესხი აქვთ დოლარში?! ალბათ, შიშით უყურებენ ყოველი კურსის გამოცხადებას.
