„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ნინო ბურჯანაძესთან: „მალე ბიძინა ივანიშვილი გვიკარნახებს, ვინ ვინ მოიყვანოს ცოლად, ვინ სად ისწავლოს და სად იცხოვროს“ // „ხელისუფლებამ თვითგანადგურების მანქანა უკვე ჩართო“ // „ეს არჩევნები „ქართული ოცნებისთვის“
საბედისწერო იქნება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიორგი ახვლედიანთან: „საქართველოში ადამიანები კომბალს აიღებენ ხელში“ // „ასეთი საკუთარი თავის მტერი ხელისუფლება მეორე არ არსებობს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ოპოზიციას ამ არჩევნებშიც სერიოზული შოკი ელოდება“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „სახიფათოა, რომ „რაიონის მაყურებლებს“ პოლიტიკის მართვის ამბიციები გაუჩნდათ!“ // „ვინც ხელისუფლებაში ფულის საკეთებლად მიდის, მისიკრიმინალური ლოგიკის გაგება კიდევ შეიძლება, მაგრამ ხელისუფლებაში მყოფი ხალხი ვერც ფულს რომ აკეთებს და ვერც საქმეს, ეს ცალკე უბედურებაა“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ სოფლის მეურნეობის მინისტრ ლევან დავითაშვილთან: „ფერმერი თხილს ძირკვავსო, ეს მხოლოდ შოუს ელემენტია“ // „კონკრეტული სტანდარტი, როგორ გავაქროთ ფაროსანა, არ არსებობს“ // „კომპენსაციის რესურსი ქვეყანას არ აქვს, ამაზე ლაპარაკიც უპასუხისმგებლობაა“
—————–
„ახალი თაობა“, 02 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ ნინო ბურჯანაძესთან: „მალე ბიძინა ივანიშვილი გვიკარნახებს, ვინ ვინ მოიყვანოს ცოლად, ვინ სად ისწავლოს და სად იცხოვროს“ // „ხელისუფლებამ თვითგანადგურების მანქანა უკვე ჩართო“ // „ეს არჩევნები „ქართული ოცნებისთვის“ საბედისწერო იქნება“
ითხოვდა თუ არა ბიძინა ივანიშვილი „პატრიოტთა ალიანსისა“ და „დემოკრატიული მოძრაობის“ გაერთიანებას, ვინ არიან „ქართული ოცნების“ სატელიტები, რატომ იღებს ხელისუფლება არჩევნების წინ არაპოპულარულ გადაწყვეტილებებს? ამ თემებზე „ახალ თაობას“ „დემოკრატიული მოძრაობა – ერთიანი საქართველოს“ ლიდერი ნინო ბურჯანაძე ესაუბრება.
- ბიძინა ივანიშვილისთვის თბილისის ცენტრში ერთ ლარად მიწის გადაცემას დიდი სკანდალი მოჰყვა. მას ეს მიწა დედაქალაქის საკრებულომ დაუკანონა. ვერ ხვდება „ქართული ოცნება“, რომ ასეთი გადაწყვეტილებები მისთვის საზიანოა?
- არჩევნებამდე 3 კვირით ადრე განიხილება ხელისუფლებისთვის უკიდურესად არაპოპულარული საკითხი, თბილისსა და ბათუმში ივანიშვილს საზოგადოებისთვის ძალიან მნიშვნელოვან ადგილებს უკანონებენ. ეს ლაპარაკობს იმაზე, რომ ივანიშვილსა და „ქართულ ოცნებას“ საერთოდ არ აინტერესებს ხალხის აზრი. არცერთი ჭკვიანი ადამიანი ასეთ ნაბიჯებს არასოდეს არ დგამს, მით უმეტეს არჩევნების წინ. ექსპრემიერი კი უჭკუო ადამიანი ნამდვილად არ არის. დიქტატორულ ქვეყნებშიც კი დიქტატორები ასე არ იქცევიან, არათუ ისეთ ქვეყნებში, რომლებსაც დემოკრატიული სახელმწიფოს შექმნის პრეტენზია აქვთ. არჩევნებამდე 2-3 კვირით ადრე არაპოპულარული გადაწყვეტილებების მიღებას ერიდება ყველა მმართველი. ამათ საერთოდ არ აინტერესებს საზოგადოების აზრი და დარწმუნებული არიან იმაში, რომ არჩევნებს არანაირი აზრი არა აქვს _ რაც თვითონ მოუნდებათ, იმ ციფრებს დაწერენ. აქედან გამომდინარე, არ ერიდებიან არაპოპულარული გადაწყვეტილებების მიღებას.
ოპოზიცია შეკრული და საქმის კეთებაზე მობილიზებული რომ იყოს, დღეს მას ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებისთვის ბოიკოტი უკვე გამოცხადებული უნდა ჰქონდეს. ის, რაც ივანიშვილისთვის მიწების გადაცემასთან დაკავშირებით ხდება, ბოლო მესიჯია, რომ ხელისუფლებას არ აინტერესებს, რა განწყობა ექნება ხალხს. ისინი გაიფორმებენ არჩევნების მოგებას, უბრალოდ, ოპოზიცია ამას ან ვერ მიხვდა, ან არ უნდა, რომ მიხვდეს. თვითმმართველობის არჩევნებზეც დაახლოებით ისეთი ციფრები დაიწერება, როგორიც გასული წლის საპარლამენტო არჩევნებზე დაიწერეს.
ხელისუფლება, რომელიც დემოკრატიული არჩევნების ჩატარებას აპირებს, არჩევნებამდე 3 კვირით ადრე ასეთ არაპოპულარულ გადაწყვეტილებას არ მიიღებს.
- ამას წინ უძღოდა კონსტიტუციის მიღება. ეს ცვლილებები ოპოზიციამ მკვეთრად გააკრიტიკა. თქვენ ერთ-ერთ სატელევიზიო გადაცემაში განაცხადეთ, რომ ასეთი რამ ნებისმიერ ქვეყანაში ხალხის ქუჩაში გამოსვლისა და ხელისუფლების შეცვლის მიზეზი გახდებოდა. ჩვენი საზოგადოების მხრიდან ამაზე რეაგირება არ ყოფილა. სამოქალაქო საზოგადოება არ არის მზად თუ ეშინია?
- კონსტიტუცია მაინც ძალიან პოლიტიკური თემაა და ჩვენი საზოგადოება ჯერ არ არის მზად იმის გასაანალიზებლად, რომ როცა ქვეყნის მთავარ კანონს თავზე გადაგახევენ, ეს იმის მანიშნებელია, რომ ხალხის აზრი არ აინტერესებთ. ქვეყანა კი ავტორიტარული მმართველობისკენ მიდის. ამ კონსტიტუციით ხელისუფლება არჩევნების გზით ვერ შეიცვლება. ქვეყანაში არის პოლიტიკური კრიზისი. საზოგადოება უბრალოდ ძალიან დაღლილია პროტესტისა და იმედგაცრუებისგან. ხალხში ჯერჯერობით საპროტესტო მუხტი არ არის. რატომ? იმიტომ, რომ ხელისუფლება არაფერს აკეთებს, მაგრამ მისი მმართველობა მოსახლეობისთვის ჯერჯერობით მტკივნეული არ არის. იმედი მაქვს, ასე გაგრძელდება და საქმე ცოცხებამდე და ხალხის ქუჩაში დახოცვამდე არ მივა.
ადრე თუ გვიან საზოგადოება კონსტიტუციის თავზე გადახევისა და ივანიშვილისთვის მიწების გადაცემის მაგალითზე მიხვდება, თუ რა ტრიალებს მის გარშემო. ეს აუცილებლად გამოიწვევს საპროტესტო მუხტს, მაგრამ ახლა საზოგადოება ამისთვის მზად არ არის.
ვიცი, რომ არჩევნების წინ ძალიან არაპოპულარულ რამეებს ვამბობ, მაგრამ ხალხი არ გამოვაფხიზლოთ? ადამიანები ვერ უნდა მიხვდნენ, რომ ახლა რაც ხდება, მათი შვილების მომავლისთვის არის ცუდი? საზოგადოება ვერ უნდა მიხვდეს, რომ არ შეიძლება, ერთმა კაცმა დედაბუდიანად გვიყიდოს? მალე ივანიშვილი გვიკარნახებს, ვინ ვინ მოიყვანოს ცოლად, ვინ სად ისწავლოს და სად იცხოვროს. მთელი საქართველო მის საკუთრებად გადაიქცა.
- საზოგადოებაში არის საპროტესტო მუხტი, მაგრამ მათ წინამძღოლი არ ჰყავთ და იქნებ ეს არის იმის მიზეზი, რომ ხალხი ქუჩაში არ გამოდის?
- ხალხი ფარა ხომ არ არის, რომ მაინცდამაინც ყოჩი მიუძღოდეს წინ? თუ პრეტენზია გვაქვს იმაზე, რომ საზოგადოება ვართ, მაშინ ხმა უნდა ამოიღონ ამ ყველაფერზე. თუ მიგვაჩნია, რომ საზოგადოება კი არა, ფარა ვართ, მაშინ წინამძღოლებიც გამოჩნდებიან და მათ გავყვებით, მაგრამ ფარა არ უნდა იყოს ხალხი!
პოლიტიკოსი ვარ და ყველაფერს თავის სახელს ვარქმევ. გარწმუნებთ, რომ ჩემთვის და ჩემი თანაგუნდელებისთვის არანაირი განსხვავება არ არის მაშინდელ და ახლანდელ მდგომარეობას შორის. განსხვავება მხოლოდ ისაა, რომ აღარ გვიჭერენ, თორემ არჩევნები ისევე გაგვიყალბეს და არც სამართლიანობა აღადგინეს ჩვენ მიმართ.
პერსონა ნონ გრატად ვართ ლამის გამოცხადებული _ ვინც დემოკრატიულ მოძრაობასთან ახლოს არის, არ შეიძლება, რომ სახელმწიფო სამსახურში მუშაობდეს. ჩვენი თანაპარტიელებისთვის სააკაშვილის დროსაც ყველა კარი დახურული იყო.
- თქვენ არაერთხელ განაცხადეთ, რომ თვითმმართველობის არჩევნები „ქართული ოცნებისთვის“ საბედისწერო იქნება. იგივე მოსაზრება აქვთ სხვა პოლიტიკოსებსაც. რა გაძლევთ ამის თქმის საბაბს? თავად ამბობთ, რომ საზოგადოება პროტესტისთვის ჯერ მზად არ არის…
- „ქართული ოცნება“ რომ 22 ოქტომბერს დამთავრდება, ამის ნიშნები ჯერჯერობით ნამდვილად არ ჩანს. ეს არჩევნები იქნება საბედისწერო წერტილი, რის შემდეგაც „ქართული ოცნება“ თვითონვე ჩართავს თვითგანადგურების მანქანას. ბიძინა ივანიშვილსა და მმართველ გუნდს ეს მანქანა ისედაც უკვე ჩართული აქვთ. თავის დროზე მიხეილ სააკაშვილმაც თავისი ხელით ჩართო თვითგანადგურების მანქანა.
ძნელი სათქმელია, როდის ამოქმედდება ახლა ეს მანქანა. თვითმმართველობის არჩევნები არ არის ისეთი მოვლენა, რომელიც ძლიერი კატალიზატორის როლს შეასრულებს, მაგრამ საწყისი ნაბიჯები ამ მიმართულებით უკვე ნამდვილად გადადგმულია.
- გასულ კვირას დიდი ყურადღება დაეთმო „ქართული ოცნების“ სატელიტი პარტიების თემას. რესპუბლიკურმა პარტიამ დათო უსუფაშვილი დაადანაშაულა ივანიშვილთან გარიგებაში და მის პარტიას „ოცნების“ სატელიტი უწოდა. კახა კუკავამ იგივე თქვა „ევროპული საქართველოზე“. თქვენ პატრიოტთა ალიანსზე გამოთქვით ეჭვი, რომ ისინი ივანიშვილთან არიან გარიგებული. როგორ იქმნებიან სატელიტები?
- ბიძინა ივანიშვილმა რომ გიგა ბოკერიასთან გარიგებით ჩაატარა საპარლამენტო არჩევნები და გახლეჩილი ნაცმოძრაობა საკანონმდებლო ორგანოში შეიყვანა, ამაზე ორი აზრი არ არსებობს. ვინმეს თუ ძალიან უხარია, რა მაგარია ბიძინა ივანიშვილი – ნაცები გაყოო – ძალიან ნუ გაიხარებენ. არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს, იქით მხარეს მელია თუ იქნება და აქეთ მხარეს – გიგა ბოკერია. ნაცებს ჰყავთ ერთი პატრონი ოკეანის გაღმა. ის თუ ამათ თითს დაუქნევს, საერთოდ დაავიწყდებათ ყოფილ პრემიერთან გარიგება. ისინი იმას გააკეთებენ, რასაც მათ ოკეანისგაღმელი ბატონი დაავალებს. გიგა ბოკერიამ მოახერხა და ეს გარიგება სათავისოდ გამოიყენა. ერთადერთი ოპოზიციური პარტია, რომელსაც ფული აქვს, ესაა „ევროპული საქართველო“. ისიც ნათელია, რომ ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებს ბოკერიას ნაცების მეორე ადგილზე გასაყვანად.
ბიძინა ივანიშვილს აქვს ასეთი სქემა: პირველ ადგილზე გავა „ქართული ოცნება“, მეორე-მესამე ადგილებს ნაცები და „ევროპული საქართველო“ გაიყოფენ, დანარჩენ ადგილებს მისთვის სასურველ პარტიებს მისცემენ.
დავით უსუფაშვილის თემას მე არ შევეხები. მან სულ ახლახან შექმნა პარტია და ახლა დგამს პირველ ნაბიჯებს. თუ ეს პარტია არ იქნება აქტიური და კრიტიკული, კითხვები მათ მიმართ გამძაფრდება.
პატრიოტთა ალიანსთან დაკავშირებით მე მხოლოდ კითხვები დავსვი. ამის უფლება მე, როგორც პოლიტიკოსს, მაქვს. ჩემი კითხვები ნამდვილად იმსახურებდა პასუხის გაცემას, მით უმეტეს, რომ კითხვები ალბათობის ტონით დავსვი და შეურაცხყოფა არავისთვის მიმიყენებია. ნაცების გარდა, ოპოზიციური პარტიების კრიტიკას ძალიან ვერიდები. ნაცვლად იმისა, რომ პოლიტიკური პასუხი გაეცათ, პატრიოტთა ალიანსიდან ლანძღვა-გინება მივიღეთ. ეს ლაპარაკობს იმაზე, რომ ამ კითხვების საპასუხოდ მეორე მხარეს არგუმენტები არა აქვს და რაღაც რიგზე ვერ არის.
როცა პატრიოტთა ალიანსი მოსკოვში წავიდა, მე ვიყავი ერთადერთი, ვინც მათი ეს გადაწყვეტილება დადებითად შეაფასა. არადა, მიმაჩნდა, რომ შეცდომა იყო მოსკოვისთვის საქართველო-ნატო- რუსეთის ფორმატის შეთავაზება, თუმცა, თუ ისინი ამ მიმართულებით წარმატებას მიაღწევენ, საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს. პატრიოტთა ალიანსი კიდევ თუ წავა მოსკოვში, ამას მხოლოდ მივესალმები. მიმაჩნია, რომ რუსეთის ხელისუფლებასთან საუბრის ნებისმიერი შესაძლებლობა გამოყენებულ უნდა იქნეს. თუ მოახერხებენ რაიმე საკითხის დადებითად გადაწყვეტას, ამასაც მივესალმები, მიუხედავად იმისა, იქნებიან თუ არა ისინი სატელიტები.
მე მხოლოდ ერთი რამე მინდა – ქვეყანაში ჯანსაღი პოლიტიკური პროცესი მიმდინარეობდეს და ესა თუ ის პარტია ქვეყნის ინტერესებიდან გამომდინარე მოქმედებდეს. პოლიტიკურ პროცესში პატრიოტთა ალიანსს არ უკავია ის პოზიცია, რომელზეც გულზე მჯიღის ცემით საუბრობენ. აქციებიც სხვანაირად შეიძლება დაიგეგმოს და შიმშილობაც, როდესაც ბოლომდე აპირებ ბრძოლას.
ნებისმიერი ხელისუფლებისთვის ბოიკოტის თემა დამღუპველია. 2015 წლის შუალედურ არჩევნებზე ჩვენ ბოიკოტის თემა წამოვწიეთ. ირმა ინაშვილმა ამ დროს საგარეჯოში ჩატარებულ შუალედურ არჩევნებში მიიღო მონაწილეობა. მას ნამდვილად გაუყალბეს ეს არჩევნები, ამის შესახებ მე ადრეც არაერთხელ მისაუბრია. პატრიოტთა ალიანსი ერთადერთი პოლიტიკური პარტია იყო, რომელმაც ამ არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო. ყველამ წინასწარ ვიცოდით, რომ ხელისუფლება ამ არჩევნებს გააყალბებდა და მივიღებდით იმ შედეგს, რომელიც მივიღეთ. საინტერესოა, რატომ გაუთეთრა პატრიოტთა ალიანსმა „ქართულ ოცნებას“ ეს პროცესი.
- პატრიოტთა ალიანსთან დაკავშირებით კიდევ ერთი კითხვა უნდა დაგისვათ: არის ასეთი ჭორი, რომ საპარლამენტო არჩევნების წინ ბიძინა ივანიშვილმა ირმა ინაშვილთან გაერთიანება შემოგთავაზათ, რაზეც უარი თქვით. ამ ფაქტმა ხომ არ გამოიწვია თქვენი დაპირისპირება ირმა ინაშვილთან?
- ირმა ინაშვილთან არანაირ დაპირისპირებაში არა ვარ, მიუხედავად იმისა, რომ მას, როგორც მეუბნებიან, კალამი ცოტა გაექცა. პიროვნულად მის მიმართ ცუდად განწყობილი არა ვარ. ძალიან კარგად მახსოვს მისი ბრძოლა. ადამიანებს დადებითს არასდროს არ ვუვიწყებ. კიდევ ვიმეორებ, რომ პატრიოტთა ალიანსთან დაკავშირებით კითხვები მაქვს, მაგრამ ინაშვილთან პიროვნულად დაპირისპირებული არ ვარ.
რაც შეეხება იმ ჭორს, რომელზეც კითხვა დამისვით, ნამდვილად ჭორია, რადგანაც ბიძინა ივანიშვილისგან არანაირი შეთავაზება არ მიმიღია და ვერც მივიღებდი. მან როგორ უნდა მიკარნახოს, ვისთან გავერთიანდე. ობიექტურობისთვის უნდა ითქვას, რომ ამის მცდელობა ნამდვილად არ ყოფილა. ეს ჭორი შეიძლება ივანიშვილის საჯარო განცხადებიდან გამომდინარე წამოვიდა. ყოფილმა პრემიერმა ერთხელ საჯაროდ განაცხადა, რომ უნდა, ოპოზიცია გაძლიერდეს და მაგალითად ბურჯანაძისა და ინაშვილის პარტიები დაასახელა.
მე ვფიქრობ, რომ ჩვენს პარტიასთან მიმართებით ეს იყო მისი უკიდურესად არაგულწრფელი განცხადება. ჩვენს პარტიას და მათ შორის მე ის ყოველთვის უარყოფით კონტექსტში მოიხსენიებდა. ყველა საარჩევნო კამპანია ჩვენ წინააღმდეგ იყო მიმართული.
ყოველთვის ამბობდა, რომ ჩვენ გვაქვს 3 ან 4 პროცენტი და ბარიერი შეიძლება ვერ გადავლახოთ. ამით საზოგადოებას ჩვენს ვითომდა დაბალ რეიტინგს აგუებდა. მის დაქვემდებარებაში მყოფ ადმინისტრაციულ რესურსს მესიჯებს უგზავნიდა, რომ ბურჯანაძის პარტიამ საარჩევნო ბარიერი ვერ უნდა გადალახოს. ასეთი განკარგულება შარშან მან საპარლამენტო არჩევნების წინ ერთ-ერთ შეხვედრაზე გასცა.
ბიძინა ივანიშვილი ამბობდა, რომ ჩვენი პარტიის გაძლიერება უნდოდა, სინამდვილეში ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ ხელი შეეშალა. ჩვენ მისთვის არაფერი არც გვითხოვია და არც არაფრის თხოვნას არ ვაპირებთ, მაგრამ გვქონდა ლეგიტიმური მოლოდინი იმისა, რომ ის ბრძოლას არ დაგვიწყებდა. ნაცვლად იმისა, რომ ნაციონალებსა და სააკაშვილს შებრძოლებოდა, მე და ჩემს პარტიას გვებრძოდა.
- ამის მიზეზი რა არის?
- მიზეზი ნამდვილად არ ვიცი. ერთადერთი მიზეზი შეიძლება ის იყოს, რომ მისთვის მიუღებელია თავისუფალი პოლიტიკური ფიგურა, რომელიც მას ყველაფერზე თავს არ დაუკრავს და მისი მონა არ იქნება. მე დემოკრატიულ მოძრაობასთან დაპირისპირების სხვა მიზეზს უბრალოდ ვერ ვხედავ.
„ახალი თაობა“, 02 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ გიორგი ახვლედიანთან: „საქართველოში ადამიანები კომბალს აიღებენ ხელში“ // „ასეთი საკუთარი თავის მტერი ხელისუფლება მეორე არ არსებობს“
„ახალი თაობის“ კითხვებს „დემოკრატიული მოძრაობის“ წევრი გიორგი ახვლედიანი პასუხობს.
- ბატონო გიორგი, უმრავლესობამ კონსტიტუცია მესამე მოსმენით გასულ კვირას მიიღო, თუმცა ისინი მიმართავენ პრეზიდენტს, რომ კონსტიტუციას, რომელიც სამი მოსმენით დიდი წინააღმდეგობის ფონზე მიიღეს, ვეტო დაადოს. რა პროცესის მომსწრენი ვართ?
- სწორედ რომ ძალიან საინტერესო პოლიტიკური მოცემულობა შეგვექმნა იმის გამო, რომ ხელისუფლება, რომელიც საკონსტიტუციო უმრავლესობას ფლობს ქვეყანაში, არის იმდენად არაპროფესიონალი და დილეტანტური, რომ მას არ შეუძლია თანმიმდევრულად განსაზღვროს, კონკრეტულად რისი გაკეთება უნდა, როგორი საკონსტიტუციო ცვლილებების მიღება უნდა და იმის გამო, რომ ამაში ვერ გარკვეულა, ასეთ არათანმიმდევრულ ნაბიჯებს დგამს, მიიღო კონსტიტუცია სამი მოსმენით და შემდეგ გაახსენდა, რომ ორი საკითხი კიდევ აქვს მისაღები. ასეთი არაადეკვატურობა არც კი მსმენია.
- თავადაც არ იცის, რა უნდა?
- ფაქტია, რომ ხელისუფლებამ დაამთავრა თუ არა საკონსტიტუციო ცვლილებები, გამოგვიცხადა, ახლა კიდევ ორი კონსტიტუციური ცვლილება უნდა მივიღოო, შემოდგომაზე პირველი მოსმენითო, მერე გაზაფხულზე ორი მოსმენითო. მერე მოსახლეობას უნდა გავაცნოო და მთელი ეს პროცედურები თავიდან უნდა გაიაროს, მარტო იმიტომ, რომ მეორე მოსმენის წინ არ ეყოთ არც ცოდნა, არც გამოცდილება, არც პროფესიონალიზმი, რომ მეორე მოსმენის წინ მიეღოთ ეს საკითხები.
- ეს პროცესი ძალიან ხომ არ გაიწელება? ასე მივალთ ალბათ 2020 წლის არჩევნებამდეც…
- 2020 წლის არჩევნებამდე ცოტა სხვანაირად მივალთ. ამ არაადეკვატურობისა და სრული დილეტანტიზმის ფონზე ალბათ მივალთ რადიკალური ფორმებით.
- რა მოცემულობა შეიქმნა?
- დღეს შექმნილია სრული კომიკური პოლიტიკური ვითარება, როდესაც ხელისუფლებამ გადაწყვიტა, რომ მოდით, პრეზიდენტის მეშვეობით მოვაგვაროთ ეს საკითხი, რომ აღარ გვქონდეს მთელი ეს სამი მოსმენით ჩასატარებელი კენჭისყრები. ამიტომ გადაწყვიტეს, პრეზიდენტს შესთავაზონ, რომ მან ვეტო დაადოს ამ კონსტიტუციას, ხოლო მოტივირებული შენიშვნებით შემოვიდეს იმ საკითხებთან დაკავშირებით, რომლებიც მათ უნდათ.
- ეს რამდენად გამოუვათ?
- ეს არ გამოვა. ეს არ არის ახალი თემა. ამით ხელისუფლება ცდილობდა ჯერ კიდევ ზაფხულში ოპოზიციის გადმობირებასა და ოპოზიციასთან ვაჭრობას. ერთკაციან პარტიებთან იყო ვაჭრობა, რომ ჩვენ ბლოკებს გადმოგიგდებთ და თქვენ გამოდით და თქვით, რომ მაჟორიტარული სისტემა ერთჯერადად 2020-ში მისაღებია. თუმცა ეს ვერ მოახერხეს, ვერავინ დაითანხმეს და დარჩნენ სრულიად მარტო. დღეს იმავეს ცდილობენ პრეზიდენტთან მიმართებით.
- დათანხმდება ამას პრეზიდენტი?
- მე ეს გამორიცხულად მიმაჩნია. პრეზიდენტმა ჩვენთან შეხვედრისას ღიად თქვა, რომ არავითარ შემთხვევაში არ აპირებს ხელისუფლების ვალების გადახდას და ეს არ მოხდება. აქ არის ერთი ძალიან საინტერესო ნიუანსი.
- რას გულისხმობთ?
- იმას, რომ დაახლოებით ორი კვირის წინ 20-მა პოლიტიკურმა პარტიამ პრეზიდენტთან ერთად შევიმუშავეთ ხუთპუნქტიანი პაკეტი, რომელიც შევთავაზეთ ხელისუფლებას კონსენსუსის მისაღწევად, რათა გაგვეკეთილშობილებინა კონსტიტუციური პაკეტი, მაგრამ ხელისუფლებამ ამას იგნორირება გაუკეთა. ამ ხუთპაკეტიან ინიციატივაში ორი არის სწორედ ის საკითხი, რომლებზეც ხელისუფლება სთხოვს პრეზიდენტს მოტივირებული შენიშვნით შემოსვლას.
- მაშინ თავიდანვე დათანხმებოდა ამას.
- საქმე ის არის, რომ ხელისუფლებას კატეგორიულად არ მოსწონს დანარჩენი სამი. ეს არის პაკეტი. პრეზიდენტი შევა მოტივირებული შენიშვნით ამ სრული პაკეტით. ამას ან გაითვალისწინებს და არ დაძლევს უმრავლესობა, ან უნდა დაძლიოს სრული პაკეტი. დღეს პრეზიდენტი დადგა საკმაოდ მომგებიან სიტუაციაში და ამას სწორადაც გამოიყენებს. პრეზიდენტი დაადებს ვეტოს სწორედ იმ ხუთპუნქტიანი პაკეტით, რომელიც მომზადდა ოპოზიციასთან ერთად. პრეზიდენტი იტყვის, რომ ყველას უნდა ვეტო, ხელისუფლებასაც და ოპოზიციასაც, ამიტომ მე ვადებ ვეტოს. მარგველაშვილი იტყვის, რომ ამ პაკეტში გათვალისწინებულია როგორც ხელისუფლების, ისე ოპოზიციის ინტერესი.
- თუმცა ხელისუფლებას ამ პაკეტიდან სამი საკითხი არ აწყობს…
- დიახ, რადგან იქ პირველ ადგილზე წერია საარჩევნო სისტემის ცვლილება და პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევა. ბუნებრივია, ხელისუფლება ამას ვერ დაეთანხმება და მივიღებთ ძალიან საინტერესო ფაქტს. ხელისუფლება დაძლევს ამ ვეტოს და გამოვა, რომ ის დაძლევს იმ ინიციატივებსაც, რომლებსაც თვითონვე სთავაზობდა პრეზიდენტსა და საზოგადოებას.
- ანუ თავად შეიყვანა ჩიხში პროცესი?
- რა თქმა უნდა. ამ პროცესის მთელი კურიოზულობა არის ხელისუფლების სრული არაადეკვატურობა, დაწყებული იმით, რომ თავის დროზე ვერ გაიგეს, რა უნდოდათ და მესამე მოსმენით რომ უყარეს კენჭი, მერე დაიწყეს ცვლილებებზე საუბარი. მოკლედ, ასეთი თავისი თავის მტერი ხელისუფლება მეორე არ არსებობს.
- რას მივიღებთ საბოლოო ჯამში? თქვენ ბრძანეთ, რომ ვერ მივა 2020-მდე ეს ხელისუფლება. რას გულისხმობდით, დაამხობენ?
- საბოლოო ჯამში, პროცესები გარდაუვლად წავა რადიკალიზაციისკენ. ხელისუფლებამ შექმნა ისეთი საარჩევნო სისტემა, რომლითაც ხელისუფლება არჩევნებით ვეღარ შეიცვლება. ამის მაგალითია ბოლო ორი არჩევნები და ეს არჩევნებიც მაგის მაგალითი იქნება. იღებს 48%-იან მხარდაჭერას და პარლამენტში ჰყავს 80% დეპუტატებისა. ეს არის სისტემა, რომელიც დაბალი მხარდაჭერის მქონე პარტიას საშუალებას აძლევს, მაჟორიტარების მეშვეობით მიიღოს საკონსტიტუციო უმრავლესობა. ზუსტად იგივე მოხდება ახლაც ადგილობრივ არჩევნებზე. საზოგადოება კარგად დაინახავს, რომ `ქართულმა ოცნებამ~ შექმნა სისტემა, როდესაც არჩევნებით აღარ იცვლება ხელისუფლება. სწორედ ეს არის მთავარი არგუმენტი იმისა, რომ ჩვენს ქვეყანაში ადამიანები კომბალს აიღებენ ხელში.
„ახალი თაობა“, 02 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ოპოზიციას ამ არჩევნებშიც სერიოზული შოკი ელოდება“
პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე საუბრობს.
- ბატონო რამაზ, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები, სხვა არჩევნებთან შედარებით, არც ისე ხმაურიანია. თუმცა, ჩვენ ვხედავთ, როგორ მძაფრად მიმდინარეობს წინასაარჩევნო კამპანია თბილისის მერობის კანდიდატებს შორის. სხვაგან არჩევნები არც იგრძნობა. ეს იმიტომ, რომ დედაქალაქის მერობა ერთგვარი პოლიტიკური განაცხადია?
- აბსოლუტურად გეთანხმებით. დიახ, მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყნის მასშტაბით არის არჩევნები, თითქოს სხვაგან არჩევნები არ არის, არ იგრძნობა. ადამიანს ეგონება, რომ მხოლოდ თბილისის მერს ვირჩევთ. თბილისის მერობა, სადაც ლამის ნახევარი საქართველო ცხოვრობს, რასაკვირველია, ნამდვილად არის პოლიტიკური განაცხადი. კი ამბობენ, რომ მერი მეურნე უნდა იყოს და ის ნაკლებად არის პოლიტიკური თანამდებობა, მაგრამ ასე არ არის, თბილისის სტატუსი, ამ თანამდებობას, რა თქმა უნდა პოლიტიკურ დატვირთვას აძლევს და მას პოლიტიკურ თანამდებობად ხდის.
სიტუაცია კიდევ უფრო გამძაფრდა მას შემდეგ, რაც ოპოზიციის რეიტინგები გამოქვეყნდა. ოპოზიცია მდევრის როლშია. მათ უკვე დასაკარგი არაფერი აქვთ და ახლა მიმდინარეობს ბრძოლა იმისთვის, რომ საპარლამენტო არჩევნებისთვის მოემზადონ. რომ ვუყურებ ოპოზიციას, თითქოს ისინი საპარლამენტო არჩევნებისთვის უფრო ემზადებიან, ვიდრე ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების მოსაგებად.
- პოლიტოლოგების ნაწილი ამბობს, რომ ადგილობრივი არჩევნები ბევრ რამეს დაალაგებს და სურათს უფრო გამოკვეთს. იზიარებთ ამ შეხედულებას?
- არჩევნები ყოველთვის ფილტრია. ამომრჩეველი ყოველთვის მიუჩენს თავის ადგილს ყველა პარტიას. გახსოვთ, 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე რა მოხდა, როგორ განვითარდა მოვლენები. იმ არჩევნების შედეგად პარტიები უბრალოდ გაქრნენ, პოლიტიკიდან წავიდნენ ლიდერები. ეს ამომრჩეველმა გააკეთა.
- შესაძლებელია ასე განვითარდეს მოვლენები ამჯერადაც?
- მეტიც, შეიძლება უფრო მძიმე სურათი მივიღოთ. 2016 წელს ერთ-ერთი შოკი იყო ის ფაქტი, რომ მაჟორიტარებმა ვერცერთ ოლქში ვერ გაიმარჯვეს, თუ არ ჩავთვლით დამოუკიდებელ კანდიდატ სალომე ზურაბიშვილს.
- რომელსაც ხელისუფლებამ კონკურენტი არ დაუყენა…
- დიახ. ეს სერიოზული შოკი იყო ოპოზიციისთვის. მაჟორიტარულ არჩევნებში წამყვანი მაინც პიროვნებაა და არა – პარტია. მიუხედავად ამისა, მაინც მოხდა ის, რაც მოხდა. ასევე არის ადგილობრივ არჩევნებში, სადაც პარტიული მანქანა მაინც უკანა პლანზეა და წინ მოდიან პიროვნებები, კანდიდატები. თუ ამ შემთხვევაშიც მოხდება იგივე, რაც მოხდა 2016 წელს, მაშინ ეს იქნება სერიოზული შოკისმომგვრელი მოვლენა ოპოზიციისთვის.
- რა არის ამის მიზეზი?
- ოპოზიციამ ვერაფერი ისწავლა, წინა არჩევნები ვერ გახდა გაკვეთილი მისთვის. ოპოზიცია დღესაც იგივე დარჩა, თავის სტილში. ოპოზიცია ისევ ამბობს, რომ ბიძინა ივანიშვილი ოლიგარქია, რომ კონსტიტუცია არ ვარგა, ის არ არის, რაც ჩვენ გვინდოდა. სხვას არაფერს ამბობს, ეს არ არის რიგითი ამომრჩევლისთვის დამაჯერებელი რიტორიკა. ალტერნატივის შეთავაზება არ ხდება. თითქოს ეს მოინდომა „ევროპულმა საქართველომ“, მაგრამ მას ისეთი ტვირთი ადევს „ნაციონალური“ წარსულის გათვალისწინებით, რომ არ მგონია, ამან რაიმე შედეგი მოუტანოთ.
- რამდენად იზიარებთ მოსაზრებას, რომ არჩევნებში მხოლოდ პარტიული აქტივი მონაწილეობს? თუ ნიჰილისტურად განწყობილი ამომრჩევლის პროცენტულ მაჩვენებელს გავითვალისწინებთ, რაც დაახლოებით 60%-ია, შეიძლება ვიფიქროთ, რომ მართლაც ასეა?
- თუ 2012 წლის არჩევნებს გავითვალისწინებთ, მაშინ ამ მოსაზრებას ვერ გავიზიარებ, რადგან ამომრჩევლის აქტიურობა არნახულად მაღალი იყო.
- 2012 წლის არჩევნები ლამის ხავერდოვანი რევოლუცია იყო…
- ზუსტი ნათქვამია. მაშინ სრულიად განსხვავებული პოლიტიკური მოცემულობა იყო. მიუხედავად ამისა, მაინც მიდიან ადამიანები არჩევნებზე. თუმცა, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები ამ მხრივ არ გამოირჩევა. ევროპაშიც აქტივობა, როგორც წესი, დაბალია. თვითმმართველობის არჩევნებზე კიდევ უფრო დაბალია. ევროპაშიც დაახლოებით ასე არიან ადამიანები განწყობილნი, როდესაც მათაც არცერთი პარტია არ მოსწონთ. თუმცა, აქ არის ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოს ხელისუფლებამაც და ოპოზიციამაც: თუკი კრიტიკულ ზღვარს გადააბიჯეს ნიჰილისტური განწყობების მქონე ადამიანებმა, ამას უსათუოდ მოჰყვება თავისი პოლიტიკური შედეგი.
- და რა არის ეს შედეგი?
- პროტესტი და სოციალური უკმაყოფილების მობილიზება საზოგადოებაში, რაც ხშირად ქუჩაში გადმოდის ხოლმე.
„კვირის პალიტრა“, 02 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „სახიფათოა, რომ „რაიონის მაყურებლებს“ პოლიტიკის მართვის ამბიციები გაუჩნდათ!“ // „ვინც ხელისუფლებაში ფულის საკეთებლად მიდის, მისი კრიმინალური ლოგიკის გაგება კიდევ შეიძლება, მაგრამ ხელისუფლებაში მყოფი ხალხი ვერც ფულს რომ აკეთებს და ვერც საქმეს, ეს ცალკე უბედურებაა“
ნათია დოლიძე
გასულ კვირას ხმაური იყო დედაქალაქის საკრებულოში, როგორც ჩანს, წინასაარჩევნო პროცესის მიწურულს "ნაციონალურმა მოძრაობამ" მდორედ მიმდინარე მოვლენების გამოცოცხლება გადაწყვიტა და ხმაურიანად სცადა თბილისის საკრებულოს იმ სხდომის ჩაშლა, რომელზეც პუშკინის სკვერის მიმდებარე ტერიტორიაზე არსებულ მიწის ნაკვეთზე მიწისქვეშა პარკინგის მოსაწყობად და თაბორის მთაზე 5 000 კვმ ფართობზე საირიგაციო სისტემის მშენებლობისთვის ლანდშაფტური ზონის ცვლილება
განხორციელდა. კომპანია, რომელიც ამ საქმიანობას განახორციელებს, ბიძინა ივანიშვილის სახელს უკავშირდება და პროტესტის მიზეზიც ეს გახდა. ვითარება ისე დაიძაბა, რომ საკრებულოში პატრულის გამოძახება გახდა საჭირო. მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე ექსპერტი გია ხუხაშვილი გვესაუბრება:
- რა თქმა უნდა, რაც საკრებულოში მოხდა, ემსახურებოდა წინასაარჩევნოდ პოლიტიკური ტემპერატურის აწევას. ჩემი აზრით, ამ პროცესის ერთ-ერთი მიზანი ისიც არის, რომ პოლიტიკური არჩევანი გადალაგდეს ისევ ორ პოლუსად და ის საკმაოდ მცირე მესამე არჩევანის საშუალებაც მოუსპონ ამომრჩეველს, რაც ამ არჩევნებზე გაჩნდა. ამის გარდა, საკრებულოს მოვლენებში აშკარად იკითხებოდა სურვილი იმისა, რომ საზოგადოებაში გაჩენილიყო ერთგვარი დეჟავიუს განცდა და ის პრეტენზიები, რაც „ნაციონალურ მოძრაობასთან“; აქვთ მისი მმართველობის სიხისტისა და ძალისმიერობის გამო, დღევანდელ ხელისუფლებასთან დაკავშირებულიყო; ანუ ეჩვენებინათ, რომ უკეთესად არც „ქართული ოცნება“; იქცევა. დაპირისპირების ის სცენები ძალიან ჰგავდა „ნაციონალური მოძრაობის“; მმართველობის დროინდელ ინციდენტებს. გავიხსენოთ თუნდაც, თუ როგორ გამოათრიეს კახა კუკავა კუნთმაგარმა ბიჭებმა საკრებულოს დარბაზიდან.
მთელი ეს პროცესი უარყოფითად აისახება საშუალო-სტატისტიკური ამომრჩევლის განწყობაზე, რომელსაც არ მოსწონს „ნაციონალური მოძრაობა“, მაგრამ ხელისუფლებაც აღარ მოსწონს. ასეთი ინციდენტები მას ამ განცდას კიდევ უფრო უძლიერებს, შედეგად კი ელექტორატი შორდება პოლიტიკურ პარტიულ ელიტას და ვიღებთ სურათს, რაც ბოლოდროინდელ კვლევებშიც აისახა – ამომრჩევლის თითქმის 60% მიიჩნევს, რომ მას არა აქვს არჩევანის გაკეთების საშუალება. რაც შეეხება თემას, რომელსაც მოჰყვა არეულობა, ის ახალი არ არის, თუმცა, ამ ეტაპზე მისი გააქტიურება აზარალებს უპირველესად ხელისუფლების კანდიდატ კახა კალაძეს. საქმე ის არის, რომ ბიძინა ივანიშვილი ასეთ შეტევებს მიჩვეულია, ის არც არის აქტიურად პოლიტიკაში, შესაბამისად, მისთვის ეს აურზაური ნეგატიურად არაფერს შეცვლის.
ისმის მარტივი კითხვა: რატომ გააქტიურდა ეს თემა საკრებულოში არჩევნებამდე 2-3 კვირით ადრე? ვგულისხმობ საკრებულოს გადაწყვეტილებას, რაც გახდა არეულობის მიზეზი. პიარტექნოლოგიების არცთუ დიდი ცოდნა და პროფესიონალიზმია საჭირო იმის მისახვედრად, რომ ასეთი სენსიტიური საკითხები არ უნდა გაააქტიურო არჩევნებამდე ორიოდე კვირით ადრე. მით უფრო, რომ ეს არის გრძელვადიანი პროექტი და ამ 2-3 კვირაში მნიშვნელოვანი არაფერი წყდებოდა. არჩევნებამდე ცოტა ხნით ადრე ასეთი ტიპის კრიზისის დეტონაცია თბილისელებს უქმნის ნეგატიურ განწყობას არა იმდენად პროექტის (საკრებულოს გადაწყვეტილების რეალური არსით დიდად არც არავინ დაინტერესებულა), რამდენადაც ხელისუფლების მიმართ.
მაშ, რატომ აკეთებენ ამას ასეთ ფორსმაჟორულ ვითარებაში? – ეს კითხვა ჩნდება და თუ პასუხს ჩავუღრმავდებით, ვერ გამოვრიცხავთ, რომ თვითონ „ქართულ ოცნებაში“ ან მის ორბიტაზე იყვნენ გარკვეული ჯგუფები, რომლებსაც სჭირდებათ, რომ კახა კალაძეს ჰქონდეს პრობლემები თბილისის მერობისკენ მიმავალ გზაზე. მათი მიზანი შეიძლება იყოს ის, რომ კალაძე აირჩიონ რაც შეიძლება დაბალი ლეგიტიმაციით, რათა მას არ გაუჩნდეს უფრო შორს მიმავალი ამბიციები.
დააკვირდით იმასაც, რომ ეს მოხდა ფეხბურთის იმ ვითომ საქველმოქმედო მატჩის პარალელურად, რომელიც უნდა გამხდარიყო კახა კალაძის საარჩევნო კამპანიის ხერხემალი, საკრებულოში არეულობამ კი ეს ყველაფერი მნიშვნელოვნად გადაფარა. არ მიყვარს შეთქმულებების თეორიები, მაგრამ ამდენი დამთხვევა ამაზე ეჭვს ნამდვილად ამძაფრებს. აშკარად თვითონ ხელისუფლებაში ვერ არის მთლად ყველაფერი
შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ ამ საფეხბურთო მატჩმა კალაძის რეიტინგზე დიდად იმუშავა, მაგრამ თვითონ ხომ ასე ჰქონდათ გათვლილი. შესაბამისად, ეს კითხვები ჩნდება: რაღა მაინცდამაინც არჩევნების წინ და ზუსტად იმ დღეს გადაწყვიტეს ამ საკითხის განხილვა, როდესაც კახა კალაძის, როგორც მერობის კანდიდატის, ბენეფისი უნდა შემდგარიყო? აშკარაა, რომ ამ აურზაურით საფეხბურთო მატჩის საინფორმაციო გადაფარვა მოხდა. ეს არის შედეგი ან სრული სიბრიყვისა და უგუნურების, ან კალაძის წინააღმდეგ სრულიად შეგნებულად დაგეგმილი საბოტაჟის.
- “ნაციონალური მოძრაობა” გაჩერებას არ აპირებს და ამ თემის აჟიტირებით საპროტესტო მუხტის აგორებას ცდილობს…
- ეს მოსალოდნელი იყო, თუმცა, არ გამოვრიცხავ, რომ “ნაციონალური მოძრაობის” გარდა, მცირე კრიზისების შექმნით დაინტერესებული იყოს ხელისუფლებაც ან მისი ნაწილი მაინც. საქმე ის არის, რომ ამ ორივე ძალას აწყობს ისევ ორპოლუსიანი საარჩევნო დაპირისპირების ინიცირება. ჩემი აზრით, ეს ტექნოლოგია გათვლილია არა მხოლოდ, ასე ვთქვათ, ხელისუფლების ლუსტრირებაზე, არამედ სხვა კანდიდატების გადაფარვაზეც, რათა შექმნან ილუზია, რომ სხვა ძალა არ არსებობს და თუ არ მოგვწონს ხელისუფლება, უნდა ავირჩიოთ უდუმაშვილი. თავის მხრივ, ხელისუფლებასაც აწყობს ორპოლუსიანობა – “თუ ჩვენ არ აგვირჩევთ, მობრუნდება “ნაცმოძრაობა” და ვაი, თქვენი ბრალი!” – მათი ეს გზავნილი კვლავაც ძალაშია. ამ ყველაფერში ახალი არაფერია, ეს კარგად აპრობირებული ტექნოლოგიაა. ძალიან საეჭვოა, რომ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” მოახერხოს გლობალური კრიზისის შექმნა, თუმცა, ვითარების გართულების პატარ-პატარა მცდელობა იქნება.
ჩემი აზრით, თბილისში ორპოლუსიანი პროცესის მიღებაც ძალიან გაუჭირდებათ, რადგან ალეკო ელისაშვილის მონაწილეობამ ეს სქემა ხელისუფლებისა და “ნაციონალური მოძრაობის” შულერულ თამაშში გვარიანად მოშალა. მე თუ მკითხავთ, ეს არის ერთადერთი პოზიტიური მოვლენა, რაც ამ წინასაარჩევნო პროცესში მოხდა.
რაც შეეხება უდუმაშვილს, აშკარაა, რომ ის სააკაშვილს ემსგავსება. სხვანაირად ვერც იქნებოდა. ის ხომ იმ სისტემის პროდუქტია, რომელიც სააკაშვილმა შექმნა, ჰოდა, ემსგავსება თავის პატრონს.
სხვა საკითხია, რომ თვითონ “ნაციონალურ მოძრაობას” არა აქვს ელექტორალური განვითარების პოტენციალი, გამომდინარე იქიდან, რომ ამ პარტიას ამომრჩეველმა 2012 წელს მხოლოდ უარი კი არ უთხრა, არამედ სასამართლო მოუწყო, დამნაშავედ ცნო და ვერდიქტიც გამოუტანა, თუმცა, სასჯელი ჯერ არ მოუხდიათ.
დღეს ჩვენ ვართ ეტაპზე, როდესაც ამომრჩეველსა და პოლიტიკურ პარტიულ ელიტას შორის მაქსიმალური დისტანცია გაჩნდა. შესაბამისად, საშუალო-სტატისტიკურ ამომრჩეველს არც ერთი პარტიის არ სჯერა. ჩემი აზრით, ეს არჩევნები არის პირველი, რომელიც მხოლოდ რესურსზეა დამოკიდებული და მას “გაყიდულ არჩევნებს” ვუწოდებ. ამაში ვგულისხმობ ამომრჩევლის განწყობას, რომელიც ამბობს, რომ არ სჯერა არავისი, შესაბამისად, ვინც უკეთესად გადაიხდის, შესაძლოა, მას გადაუგდოს ხმა. “გადახდაში” პირდაპირ ფულს არ ვგულისხმობ. ამაში იგულისხმება სხვადასხვა ზოგადი სარგებლის მოთხოვნა, მაგალითად, გაზის შეყვანა, გზის გაკეთება და ა.შ., ოღონდ ამომრჩეველს არ სჯერა მხოლოდ დაპირების და ამ ყველაფრის გაკეთებას არჩევნებამდე ითხოვს. ამ მხრივ ხელისუფლებას აქვს უდიდესი უპირატესობა, რადგან იმ რესურსების მონოპოლია, რითაც შეუძლია ამომრჩეველი “იყიდოს“, მის ხელშია.
- საქართველოს პარლამენტმა კონსტიტუციაში ცვლილებების პროექტი მესამე მოსმენითაც მიიღო და ამით საკონსტიტუციო ცვლილებები დასრულდა. თუმცა, სავარაუდოდ, პრეზიდენტი მიღებულ ცვლილებებს ვეტოს დაადებს. ყველასთვის მოულოდნელად, პარლამენტის სპიკერმა პრეზიდენტს მოუწოდა, ვეტოს გამოყენების შემდეგ პარლამენტს წარუდგინოს ბონუსის სისტემის გაუქმებისა და ერთჯერადად ბლოკების შენარჩუნების ინიციატივა, რომლის განხორციელების ვალდებულებაც მმართველმა გუნდმა აიღო…
- მთლიანობაში კონსტიტუციაში, ალბათ, ბევრი რამ პროგრესული და კარგიც წერია, მაგრამ შესაძლოა, ქვეყნის ძირითად კანონში ყველაფერი დემოკრატიულ პრინციპებს შეესაბამებოდეს და მხოლოდ ერთი გაუმართავი საკითხით მოხდეს მმართველობის უზურპაცია. მთელი ამ ცვლილებების პროცესში სულ ორი მთავარი საკითხი იყო: პრეზიდენტის არჩევის წესი და პროპორციულ სისტემაზე სრულად გადასვლა, რაც სტაბილური, დემოკრატიული სისტემის ჩამოყალიბებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
საქმე ის არის, რომ ჩვენს სახელმწიფოს სჭირდება, კონსტიტუციურად ჰქონდეს გამაგრებული პოლიტიკური და ინსტიტუციური ბალანსები, დღეს კი “ქართული ოცნება” უარს აცხადებს ხელისუფლების დაბალანსებაზე, რითაც აძლიერებს ძალაუფლების უზურპაციის რისკებს.
ინსტიტუციურ ბალანსზე როდესაც ვლაპარაკობ, ვგულისხმობ მაღალი ლეგიტიმაციის პრეზიდენტის ინსტიტუტს მანამდე, სანამ რეალური პოლიტიკური ბალანსის შესაძლებლობა გაჩნდება; ანუ მანამ, სანამ მულტიპარტიული სისტემა და კონკურენცია პარტიებს შორის ისე გაძლიერდება, რომ ისინი დააზღვევენ ერთმანეთს ძალაუფლების უზურპირებისგან. ამის უზრუნველყოფა კი პროპორციულ სისტემაზე გადასვლითაა შესაძლებელი. ეს იქნებოდა სტიმული პარტიული ინფრასტრუქტურის, პარტიული ელიტის განვითარებისთვის, რაც დღეს, სამწუხაროდ, სავალალო დღეშია.
ამასთან, დასრულდებოდა მაჟორიტარების, ფაქტობრივად, “რაიონების მაყურებლების” მანკიერი სისტემა, რაც გააჩენდა რეალურად პოლიტიკური ბალანსის შექმნის საფუძველს. პარტიების განვითარების შემდეგ, ამოიწურებოდა პრეზიდენტის საყოველთაო წესით არჩევის აუცილებლობაც. ხელისუფლებამ კი ყოველივე ამის ნაცვლად თავისი მოქმედებით განაცხადა, რომ არც ინსტიტუციური და არც პოლიტიკური ბალანსი არ სჭირდება.
ამის მიზეზად “მაჟორიტარების აჯანყება” დაასახელეს, რაც ძალიან სასაცილოა. რომელ მაჟორიტარებზე გველაპარაკებიან, რომლებიც მიშა სააკაშვილს ყველაფერს “უპრავებდნენ“?! ესენი რისი ამჯანყებლები არიან?
ერთადერთი, რაც მათ ამოცანას წარმოადგენდა და წარმოადგენს, სავარძლებიდან თავიანთი ბიზნესის “გადახურვაა“. დღეს ჩვენ ვიხილეთ, რომ მაჟორიტარებს, იგივე “რაიონის მაყურებლებს“, რომლებიც სააკაშვილის დროს თავწახრილები აჭერდნენ პულტებზე ხელს, ოღონდ კი მათ ბიზნესებს არ შეხებოდნენ, ამბიცია გაუჩნდათ, რომ თავიანთIი დღის წესრიგი შექმნან და მართონ პოლიტიკა, რაც ძალიან სახიფათოა.
ხელისუფლებამ კი გვითხრა, კი ბატონო, გადავიდეთ პროპორციულ სისტემაზე, მაგრამ მანამდე ოთხი წელი კიდევ მინდა ძალაუფლებით ტკბობა. მაცალეთ ეს ოთხი წელი და 2024 წლის მერე ან ვირი მოკვდება, ან იმის პატრონიო.
რაც შეეხება კობახიძის შეთავაზებას, პრაქტიკულად, მან პრეზიდენტს უთხრა, შემოიტანე ვეტოს სახით ის საკითხები, რისი გადაწყვეტის პრობლემაც მაქვს, გამიადვილე ცხოვრებაო. ეს უკვე პოლიტიკური უტიფრობაა და მეტი არაფერი. ამ ახალგაზრდებს ახალ კომკავშირელებს ვუწოდებ. ზუსტად ასეთები იყვნენ ძველებიც. ეს ორგანიზაცია კი არ იყო მხოლოდ, იყო ცხოვრებისეული ფილოსოფია, რომელიც ამტკიცებდა თეთრზე შავს და პირიქით, თანაც სხვასაც აიძულებდა, ეს დაეჯერებინა.
კობახიძე პრეზიდენტს ეუბნება, პროტესტის გამო კი არ დაადო ვეტო, მე მჭირდება, ამიტომ ვეტოს ტექსტს დაგიწერ და იმაზე ხელი მოაწერეო, თან ამას ბედავს მთელი იმ პერიპეტიების შემდეგ, როდესაც პრეზიდენტის მიმართ პროტესტს მუდმივად გამოხატავდა. ეს წმინდად კომკავშირული საქციელია. საკვირველი ის არის, ასე რამ დაამსგავსა ეს ახალგაზრდები კომკავშირელებს?!
ვეტო პრეზიდენტისთვის არის პროტესტის გამოხატვის ფორმა, იმის ჩვენება, რომ არ იღებს ამ პროცესზე პასუხისმგებლობას. მას კარგად ესმის, რომ გრძელვადიან პერიოდში არა მთლიანად კონსტიტუცია, არამედ მხოლოდ ეს ორი საკითხი გახდება საჯილდაო ქვა ქართულ პოლიტიკაში, რამაც ქვეყანა შეიძლება მასშტაბურ კრიზისში გადაისროლოს.
- არასამთავრობო ორგანიზაცია “საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს” კვლევის თანახმად, 2012 წლიდან დღემდე სსიპ-ებისა და ა(ა)იპ-ების, ასევე იქ დასაქმებული თანამშრომლების რაოდენობა და მათი სახელფასო ფონდი მნიშვნელოვნად გაზრდილია. როგორც ირკვევა, 2012 წელს 45 სსიპ-ისა და ა(ა)იპ-ის საშტატო თანამშრომლებმა ხელფასის სახით თითქმის 77 მილიონი ლარი აიღეს, რაც 2016 წლისთვის 72 სსიპ-ისა და ა(ა)იპ-ის შემთხვევაში 165 მილიონ ლარს აჭარბებს…
- ეს ე. წ. ქამრების შემოჭერა, რომელსაც ლამის ყველა ხელისუფლება აანონსებდა, როგორც წესი, მთავრდებოდა საწინააღმდეგო შედეგით. შევარდნაძიდან მოყოლებული ასე ხდებოდა. გამოაცხადებენ, რომ პრემიებზე უარს იტყვიან, მაგრამ აგერ, დანამატებს იღებენ, მერე ამასაც გამოუცვლიან სახელს და ა.შ. მოკლედ, სახელებს ცვლიან, ხარჯები კი იზრდება. როგორც ჩანს, ამ ხელისუფლებას ძალიან ბევრი დასასაქმებელი ადამიანი ჰყავს – პარტიული აქტივი, ნაცნობ-მეგობრები, ნათესავები და ეს ხალხი სადღაც ხომ უნდა წაიყვანონ, დააკმაყოფილონ და იპოვეს გამოსავალი ამ უსარგებლო ქვეორგანიზაციების შექმნით. დარწმუნებული ვარ, იქ დასაქმებულთა 30-50% არაფრის გამკეთებელი არ არის. ამიტომაც საჭიროა სასწრაფოდ ქმედითი მექანიზმები, რომელთა საშუალებითაც შემოწმდება ეს ორგანიზაციები. თავისთავად ცხადია, რომ კორუფციის გარკვეული ფორმაა ის, როდესაც ადამიანს არაფრის კეთებაში ბიუჯეტის ფულს უხდი.
ვინც ხელისუფლებაში ფულის საკეთებლად მიდის, მისი კრიმინალური ლოგიკის გაგება კიდევ შეიძლება, მაგრამ ხელისუფლებაში მყოფი ხალხი ვერც ფულს რომ აკეთებს და ვერც საქმეს, ეს ცალკე უბედურებაა. ეს ხელისუფლება, მგონი, ყველანაირ რეკორდს ხსნის – ზოგიერთი იმიტომ მოდის ხელისუფლებაში, რომ არაფერი აკეთოს. ეს განსაკუთრებით თვალსაჩინოდ ჩანს რეგიონებში, სადაც სრული უძრაობაა. ძალიან საეჭვოა, ამ არჩევნების შემდეგ რამე არსებითად შეიცვალოს, რადგან ამის ინიციატივა, რაც ხელისუფლებიდან უნდა მოდიოდეს, არ ჩანს.
- ორიოდე დღის წინ ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის სოფელ კუმურდოში მოსახლეობასა და პოლიციას შორის დაპირისპირება მოხდა, რაც მე-10 საუკუნის ტაძრის რესტავრაციის გამო დაიწყო. მოსახლეობის ნაწილმა კულტურის სამინისტროს ბალანსზე არსებულ ტერიტორიაზე, რომელსაც დაცვის პოლიცია იცავს, შეღწევა სცადა. დაცვის პოლიციის თანამშრომლებმა მოქალაქეებს ამის საშუალება არ მისცეს, რის შემდეგაც მოსახლეობის ნაწილი მათ ფიზიკურად დაუპირისპირდა, მისულ პოლიციას კი ქვები დაუშინეს. დაშავდნენ პოლიციელები, ასევე დაზიანდა შსს-ს ბალანსზე რიცხული რამდენიმე ავტომანქანა. კუმურდოში ჩავიდა შს მინისტრი გიორგი მღებრიშვილი, სოფელში ასევე მობილიზებული იყო სპეცრაზმი. კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს ხელმძღვანელის, ნიკოლოზ ანთაძის თქმით, “ეს იყო რამდენიმე ადამიანის ნაწილობრივ პროვოკაციული ღონისძიება“...
- მოგეხსენებათ, ძალიან რთულ დროში ვცხოვრობთ და ამ გლობალური გადანაწილების ეტაპზე, როდესაც ახალი გეოპოლიტიკური წესრიგი იბადება, დედამიწის ნებისმიერ წერტილშია მოსალოდნელი, რომ პროვოკაციებით, ეთნიკური და რელიგიური საკითხებით სცადოს დაინტერესებულმა ძალამ მანიპულირება და საკუთარი ინტერესების გატარება. საქართველო ამ თვალსაზრისით ძალიან რთული ქვეყანაა. ასეთი ტიპის პროვოკაციები ბევრგან შეიძლება მოხდეს.
ხელისუფლების, ჩვენი სპეცსამსახურების განსაკუთრებული სიფრთხილე და მუშაობაა საჭირო ამგვარი პროვოკაციების პრევენციისთვის. ასეთი პროვოკაციით, თუ სადმე აგიზგიზდება მცირე ალიც კი, მისი ჩაქრობა ძალიან გაჭირდება. ამ თვალსაზრისით სომხეთის მიმართულება, ეს რეგიონი, საკმაოდ პრობლემატურია. ბუნებრივია, ჩვენი გეოპოლიტიკური არჩევანი შეუთავსებელია ჩვენი მუდმივი ოპონენტებისთვის, რომლებიც ბევრ ბერკეტს ფლობენ ამგვარი პროვოკაციებისთვის. ეს სახიფათოა და ყველაფერი უნდა გაკეთდეს, რომ ეთნიკურ ან რელიგიურ ნიადაგზე დაპირისპირების კერები არ გაჩნდეს.
„კვირის პალიტრა“, 02 ოქტომბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ სოფლის მეურნეობის მინისტრ ლევან დავითაშვილთან: „ფერმერი თხილს ძირკვავსო, ეს მხოლოდ შოუს ელემენტია“ // „კონკრეტული სტანდარტი, როგორ გავაქროთ სახლიდან ფაროსანა, არ არსებობს, ინდივიდუალური მიგნებაა საჭირო“ // „კომპენსაციაზე ლაპარაკიც უპასუხისმგებლობაა, ამის რესურსი ქვეყანას არა აქვს“
რუსუდან შელია
აზიური ფაროსანა დასავლეთ საქართველოში ხელისუფლებისთვის დიდ გამოწვევად იქცა – მავნებელი რეგიონებში პირველად 2015 წელს დაფიქსირდა და მხოლოდ მეთხილეობა 50-60 მილიონი ლარით აზარალა. ინვაზიური მავნებელი, თხილის გარდა, აზიანებს თითქმის ყველა სახის სასოფლო-სამეურნეო კულტურას. რამდენად საკმარისი იყო ხელისუფლების ღონისძიებები ფაროსანას წინააღმდეგ და დაახლოებით, რა ვადაშია მავნებლის სრულად განადგურება შესაძლებელი, “კვირის პალიტრის” კითხვებს სოფლის მეურნეობის მინისტრი ლევან დავითაშვილი პასუხობს:
- ფაროსანა დაახლოებით 200 მცენარეულ კულტურას ერჩის და ერთი სახეობიდან მეორეში ინაცვლებს. მავნებელი თავდაპირველად თხილის კულტურაში გამოჩნდა. სწორედ იმ მიზეზით, რომ თხილი სტრატეგიული მნიშვნელობის დარგია ექსპორტში, ქიმიური წამლობის ღონისძიებებიც ამ დარგიდან დავიწყეთ. ჩვენი შეფასებით, უშუალოდ ფაროსანას მიერ თხილის კულტურის დაზიანების წილი 10%-ს არ აღემატება, რაც მავნებელთან ბრძოლის პირველივე წელს კარგ შედეგად შეიძლება ჩაითვალოს, თანაც იმ ფონზე, როცა ფაროსანასთან ბრძოლის გამოცდილება საქართველოს არ ჰქონდა.
- 10% ახსენეთ, თუმცა,
როგორც მახსოვს, ლაპარაკი იყო დაახლოებით 60-მილიონიან ზარალზე მხოლოდ თხილის კულტურაში. როგორც ფერმერები ამბობენ, ფარდობითად, თუ წინა წლებში 1 ტონამდე თხილს იღებდნენ, წელს მხოლოდ 40 კგ აიღეს და ამის გამო ბევრმა თხილი ამოძირკვა კიდეც…
- თხილის მოსავლის ნებისმიერ გაფუჭებას ფაროსანას აბრალებენ, არადა, წელს თხილის კარგი მოსავალი რომ არ გვაქვს, დიდწილად კლიმატური პირობების შედეგია – ჭარბ ნალექს მაღალი ტემპერატურა და გვალვა მოჰყვა, რამაც ნებისმიერ მცენარეულ კულტურაში სოკოვანი თუ სხვა ტიპის დაავადებების რისკი მნიშვნელოვნად გაზარდა. კონკრეტულად თხილის სახეობაში 70-მდე სოკოვანი დაავადებაა, შესაბამისად, თხილის ცუდი მოსავალი მთლიანად ფაროსანას არ უკავშირდება. ნებისმიერ ჩამბარებელ პუნქტთან რომ დადგეთ და ნაყოფი შეამოწმოთ, ნახავთ, რომ თხილს ფაროსანას ლაქები მართლაც ემჩნევა, მაგრამ 10-დან 7-8 ფუჭია, გული არა აქვს, რაც სოკოვანი და ბაქტერიული დაავადების ბრალია.
რაც შეეხება საკითხს, რომ ფერმერები ტოტალური შიმშილის ზღვარზე არიან და თხილის ბაღებს ძირკვავენ, მხოლოდ სპეკულაციების ნაწილია. თხილის მოვლის ღონისძიებებზე ათეულობით სხვადასხვა ბროშურა დავბეჭდეთ და ფერმერებს გადავეცით. აუცილებელია წამლობისთვის სხვადასხვა პროცედურის მიყოლა, სანამ ფოთლები აქვს, ახლაც შესაწამლია, წინააღმდეგ შემთხვევაში, შედეგს ვერ მივიღებთ. დაავადებული ბიომასა უნდა გამოვიტანოთ, აუცილებელია ფიტოსანიტარიული ღონისძიებები. რაც შეეხება იმას, ფერმერი თხილს ძირკვავსო, ეს მხოლოდ შოუს ელემენტია.
- სპეკულაციებისა და შოუს ნაწილია ფერმერების საპროტესტო აქციებიც, რომ ხელისუფლებამ ფაროსანასთან ბრძოლა დააგვიანა?
- საბჭოთა კავშირის ტოტალური მმართველობის პერიოდშიც კი, როდესაც კოლმეურნეობები არსებობდა, ადამიანები მოსავალს თვითონ უვლიდნენ და ახლა, 21-ე საუკუნეში, თავისუფალ საბაზრო პირობებში, როგორ წარმოგიდგენიათ კარდაკარ ჩვენი სიარული და ყველა მცენარის ნებისმიერი დაავადების წამლობა?
თუ ყველა კულტურას ჩვენ ვუვლით და ნებისმიერ მცენარეულ დაავადებაზე პასუხისმგებლობას თავად ვიღებთ, გამოდის, მოსავალიც სახელმწიფოს საკუთრებაში უნდა გადავიდეს, მსგავსი დამოკიდებულება კი ჩრდილოეთ კორეაშიც არავის მოაფიქრდება. დასრულდა დრო, როდესაც თხილის კულტურა თავისით ხარობდა და ჯანსაღ ნაყოფს ყოველგვარი პროცედურების გარეშე ისხამდა. სოკოვანი დაავადება თხილის გარდა, ყველა სხვა კულტურაშია, მაგალითად, თუ არ შეწამლავენ, ქართლში ვაშლი აღარ გვექნება, კახეთში კი ყურძენს ჭრაქი შეჭამს.
მარტში მთავრობის დადგენილებით, მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ შესაწამლი ქიმიკატები შეგვეძინა, თუმცა, წამლობამდე დასადგენი იყო, რა უნდა შეგვეწამლა და რა მასშტაბით, განთავსდა სპეციალური მიმზიდველები, ასევე ხაფანგები, ამუშავდა მონიტორინგის სისტემა და ამის შემდეგ წამლობის საველე ღონისძიება განისაზღვრა. წამლობის პროცედურები უხვი ნალექის გამო ივნისის დამდეგს დავიწყეთ.
- ივლისის განმავლობაში ფერმერები საპროტესტო აქციებს მართავდნენ და ხელისუფლებას უმოქმედობაში სდებდნენ ბრალს და სანამ თქვენ ერთ კონკრეტულ ტერიტორიას წამლავდით, მავნებელი უკვე ოთხ რეგიონს იყო მოდებული და ახლა პრობლემის მოსახლეობაზე გადაბრალებას ხომ არ ცდილობთ?
- არა, უნდა გავმიჯნოთ ახალი ინვაზიური მავნებელი, რომელიც სახელმწიფომ დიდ საფრთხედ გამოაცხადა და მასთან მასშტაბური ბრძოლა დაიწყო, და სოკოვანი დაავადებები, რომლებსაც შეწამვლა სჭირდება. იმის გამო, რომ წელს პირველად გამოვუცხადეთ ბრძოლა მავნებელს, მთავარი მიზანი იყო, მისი სწრაფად გამრავლება შეგვეფერხებინა და მოსავლის, მართალია, ტოტალურად არა, თუმცა, დიდი ნაწილი გადაგვერჩინა.
როდესაც დაგვიანებულ რეაგირებაზე ლაპარაკობენ, უნდა გაითვალისწინონ, რომ რეკომენდაცია ექსპერტებისგან, მათ შორის, ამერიკელებისგან მივიღეთ, რომლებსაც მავნებელთან ბრძოლის რამდენიმეწლიანი გამოცდილება აქვთ.
ბევრმა სპეკულაციისთვის გამოიყენა ეს საკითხი, მაგრამ ყველაფერი გასაგებია – ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები ახლოვდება და ე.წ. პოლიტიკოსები ნებისმიერი საკითხიდან, მათ შორის, ფერმერების გაჭირვებისგან პოლიტიკური დღის წესრიგის შექმნას ცდილობენ.
- მხოლოდ ოპონენტებისგან არ მოგვისმენია მწვავე კრიტიკა, ზუგდიდის მაჟორიტარმა ედიშერ თოლორაიამ საჯაროდ დაგდოთ ბრალი, რომ რეაქცია დაგვიანდა, მავნებელი თხილის კულტურიდან სიმინდზე გავრცელდა…
- თოლორაიასაც არ დავეთანხმები და ვიტყვი, რომ მისი განცხადება უპასუხისმგებლოა. არა აქვს პარტიულ კუთვნილებას მნიშვნელობა, ყველა უპასუხისმგებლოა, ვისაც სოციალური პრობლემები პოლიტიკურ დღის წესრიგში გადააქვს.
- და თქვენი გუნდის წევრს რა პოლიტიკური ინტერესი უნდა ჰქონოდა, რომ თქვენს წინააღმდეგ სპეკულაცია დაეგეგმა?
- არ მაინტერესებს, არ მჭირდება და არ მინდა ედიშერ თოლორაიაზე საუბარი. მისი ასეთი პოზიცია უპასუხისმგებლო დამოკიდებულებაა, მეტიც, ეს ყველაზე დიპლომატიური შეფასებაა, რისი თქმაც ახლა შემიძლია, თორემ უფრო ცუდი სიტყვებიც მომდის თავში. არ არის იდეალური ვითარება, მაგრამ ყველაფერს ადეკვატურად ვაფასებთ. მაგალითად, წელს გვალვის გამო ბევრი თაფლი არ გვექნება, მწვანე მასა ფიზიკურად არ იყო. ესეც ხომ არ არის სპეკულაციის საკითხი პოლიტიკოსებისთვის?
2012 წლის შემდეგ ქვეყანას ჰყავს მთავრობა, რომელსაც ყველაზე მაღალი სოციალური პასუხისმგებლობის გრძნობა აქვს, რაც კი აქამდე ყოფილა. ჩვენ დავგეგმეთ მასშტაბური ღონისძიებები, გავედით ველად. თბილი ამინდები ფაროსანას გამრავლებას ხელს უწყობდა, ერთი ფაროსანა ოთხას კვერცხს დებს, საოცარი მასშტაბით გამრავლების უნარი აქვს. პრევენციაზე ვმუშაობთ. ფერმერებთან ციტრუსზეც ჩავატარეთ ტრენინგები და დავურიგეთ წამლობის საშუალებები… ეს არის მაქსიმუმი, რაც კი რომელიმე ხელისუფლებას რომელიმე ქვეყანაში გაუკეთებია.
- ანუ, მნიშვნელოვანი ზარალის მიუხედავად, სუბსიდირების საკითხი არც განიხილება?
- კომპენსაციაზე საუბარიც უპასუხისმგებლობაა, ამის რესურსი ქვეყანას არა აქვს. ჩვენი დახმარება სწორედ ფაროსანასთან ბრძოლასა და ზარალის შემცირებაში გამოიხატება. წელს კახეთში სეტყვა იყო, ქართლში ხილის მოსავალი გაიყინა, თუმცა, კომპენსაცია არსად გაგვიცია და ვერც გავცემთ.
- ფაროსანამ საცხოვრებელ სახლებში დაიბუდა. გაქვთ კონკრეტული რეკომენდაცია, სახლში შესულ ფაროსანას როგორ უნდა ებრძოლონ, და თუ არსებობს სხვა რეგიონებში მისი გავრცელების საშიშროება?
- სავარაუდოდ, ბრძოლა რამდენიმე წლის განმავლობაში მოგვიწევს, სირთულეს წარმოადგენს ისიც, რომ თხილის პლანტაციები, ძირითადად, იმ ტერიტორიაზეა, სადაც ადამიანები ცხოვრობენ. ბევრი ცდა ჩავატარეთ, ჯერჯერობით გაშლილ სივრცეში ბიოპრეპარატები ეფექტიანი არ აღმოჩნდა.
თუ რამე ტექნიკა გააჩნდა სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, ან არ გააჩნდა, მაგრამ ქვეყანაში ხელმისაწვდომი იყო, ყველაფერი ფაროსანასთან ბრძოლაში ჩავრთეთ, ავიაციაც გამოვიყენეთ. დიახ, ფაროსანა სახლებისკენ, ბუჩქებისა და ტყისკენ მიგრირებს. კონკრეტული სტანდარტი, როგორ გავაქროთ სახლიდან ფაროსანა, არ არსებობს, ინდივიდუალური მიგნებაა საჭირო. მსგავს რეკომენდაციებს სოციალურ ქსელში პერიოდულად ვაქვეყნებთ. გასაგებია, რომ შემაწუხებელია, მაგრამ არ არსებობს ზეძალა, რომელიც ფაროსანას უცბად გააქრობს. თუმცა, ვითარება კატასტროფულად არ უნდა წარმოვიდგინოთ, უამრავი მწერია, რომლებიც სოფლის მეურნეობას ერჩიან, თუმცა, მოსავალს მაინც ვიღებთ. ამერიკაში ფაროსანა 2001 წელს გამოჩნდა და დღემდე 50-დან 30 შტატშია გავრცელებული. თუმცა, დამაიმედებელი ის არის, რომ 2001 წელს ამერიკაში შესაბამისი ცოდნა არ იყო, საქართველოში კი უკვე შემოვიტანეთ ამერიკული გამოცდილება, მართალია, იქ დღემდე სრულად ვერ დაამარცხეს ფაროსანა, თუმცა, კონტროლში მოაქციეს და თუ ზარალი ადრე 20 მილიარდს აღემატებოდა, ახლა მნიშვნელოვნად შეამცირეს.
- რაც შეეხება რთველს, კერძო სექტორი სრულად შეძლებს მოსავლის ათვისებას?
- მრავალწლიანი მუშაობის შედეგად, სახელმწიფოს დახმარების გარეშე ეს დარგი მოწინავეა და შეგვიძლია ვთქვათ, რომ არათუ ჩაბარების პრობლემაა, რთველი ასეთი წარმატებული დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ არ ყოფილა – ფასები მაღალია, სტიმული და მოთხოვნაც შესაბამისად დიდი და კერძო სექტორი მას სრულად აბინავებს. თუ სპეკულაციის ენით არ ვისაუბრებთ, სხვა დარგებშიც ასეთივე შედეგს მივაღწევთ. მაგალითად, აგროსასურსათო სექტორის სავაჭრო ბალანსი წლიდან წლამდე გვიუმჯობესდება, თუმცა, 2012 წელს უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი 900 მილიონი იყო, 2016 წელს 370 მილიონ დოლარამდე შევამცირეთ და მაჩვენებელს კიდევ გავაუმჯობესებთ. ბოსტნეულის ექსპორტი წარმატებით მიმდინარეობს, მანდარინის სეზონზეც კარგი მოლოდინი გვაქვს და მას ფაროსანასგან აუცილებლად დავიცავთ, ატმის მოსავალი გაორმაგდა, მწარმოებლურობა მოსავლის ერთწლიან კულტურებში იზრდება და თვისებრივად ახალ სოფლის მეურნეობის კულტურებს ვიღებთ.
- ისე, ფერმერების მიერ წყალში გადაყრილი მოსავალიც გვახსოვს…
- ვიღაცას ათ ლარს გადაუხდიან და მოსავალს გადაყრის, ეს ჩემთვის საინტერესო საკითხი არ არის.
- რატომ არ უშვებთ, რომ ფერმერებს პრობლემა აქვთ და მოსყიდულები არ არიან?
- ატმის მოსავლის ექსპორტმა 11 ათას ტონას მიაღწია, შარშან ეს ციფრი 5 ათასი იყო და შესაბამისად, ფერმერის შემოსავალიც მნიშვნელოვნად გაიზარდა.
ვინმეს შეიძლება ეს შოუ ნამდვილი ეგონოს? ნებისმიერი სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტი გამოსადეგია და ღირებულება აქვს, ნარჩენიც კი გამოსადეგია, თუნდაც ცხოველთა კვებაში. თავისუფალ ქვეყანაში ვცხოვრობთ და ყველას აქვს პროტესტის გამოხატვის შესაძლებლობა, მაგრამ კონკრეტულ შედეგზე უნდა ვისაუბროთ. პარალელურად, ახალი წყალსაცავების მოწყობაზე ვმუშაობთ. საინტერესო პროექტებია დაგეგმილი მცირე მიწიანებისა და მცირე ფერმერებისთვის მაღალი ღირებულების კენკროვანი პროდუქტების წარმოებისთვის. მათ თანადაფინანსებას შევთავაზებთ, გვექნება მნიშვნელოვანი აგროზონის პროექტი, ისეთი პლასტერული მეურნეობა, რომელიც ბოსტნეულის წარმოებას გააუმჯობესებს. ასე რომ, გავაგრძელებთ მნიშვნელოვანი პროექტების განხორციელებას, რათა კერძო სექტორი ფეხზე დადგეს და დამოუკიდებლად მიაღწიოს წარმატებას.
