„ვერსია“: ექსკლუზიური ინტერვიუ თავდაცვის მინისტრთან
„რეზონანსი”: ნატო საქართველოზე რუსეთის თავდასხმის აცილებას ცდილობს
„რეზონანსი”: ინტერვიუ გია მაისაშვილთან: “ნატოზე ამგვარი კონცენტრირება წამგებიანია, ამ შესაძლებლობით ალიანსში გაწევრიანება კი შეუძლებელი”
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თორნიკე შარაშენიძესთან: „მაპი“ ნატოში გაწევრიანების აუცილებელ ეტაპად რჩება”
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: „შეცვლის თუ არა გიორგი კვირიკაშვილს ირაკლი რუხაძე?“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გელა ნიკოლაიშვილთან: „არის თუ არა კორუფცია სასამართლოში?!“
„რეზონანსი”: ინტერვიუ ელისო ჩაფიძესთან: “სხვადასხვა ტელევიზიის საკონტროლო პაკეტების ერთი და იგივე პირების ხელში გადასვლა არ არის სასარგებლო მედიისთვის”
„რეზონანსი”: ინტერვიუ ირანის ელჩთან საქართველოში: „ირანი მზად არის, მიაწოდოს საქართველოს გაზი როგორც შიდა მოხმარებისთვის, ასევე ტრანზიტისთვის”
„რეზონანსი”: ბანკებმა მთელი ბიზნესი გირაოში მოაქციეს
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ანზორ წოწონავასთან: „აფხაზეთში ახალი პასპორტები რიგდება“
————————-
„ვერსია“, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ექსკლუზიური ინტერვიუ თავდაცვის მინისტრთან
ნინო ლურსმანაშვილი
ნატო-ს შტაბბინაში 10-11 თებერვალს თავდაცვის მინისტერიალი იმართება, რომელსაც საქართველოს თავდაცვის მინისტრი ესწრება. თინა ხიდაშელის განმარტებით, მთავარი ამოცანაა, მეტად დაახლოვდეს ნატო-საქართველოს შეიარაღებული ძალები და გამყარდეს ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობა. რა საფრთხის წინაშე დგას საქართველო საარჩევნო, 2016 წელს, რა მოლოდინი შეიძლება გვქონდეს ვარშავის სამიტისგან, რა ახალი დეტალები იკვეთება ცენტრალურ აფრიკაში „ჯარისკაცების სკანდალში“, გაუქმდება თუ არა სავალდებულო სამხედრო გაწვევა, რატომ არის თანახმა, ქართველ სამხედროებს ფორმა კოდუების დედამ, ლაურა ღაჭავამ შეუკეროს, როგორი ურთიერთობა აქვს ბიძინა ივანიშვილთან? - ექსკლუზიურად „ვერსიისთვის“ თინა ხიდაშელი ყველა საინტერესო კითხვასა და ოპონენტების ბრალდებებს პასუხობს.
- ქალბატონო თინა, სომხეთში ვიზიტისას განაცხადეთ, რომ საქართველო რეგიონში მშვიდობისმყოფელი ქვეყანა უნდა იყოს. რამდენად არის ეს შესაძლებელი და რა საფრთხეებს უნდა ველოდეთ რუსეთისგან საარჩევნო, 2016 წელს?
- არათუ შესაძლებელი, რაღაც თვალსაზრისით, ეს დიდი ხანია რეალობაა. ჩრდილოელი მეზობლის გარდა, რეგიონში, ყველასთან კარგი ურთიერთობა გვაქვს. საქართველო ბუნებრივად არის ქვეყანა, რომელსაც შეუძლია, პოზიტიური როლი შეასრულოს, სწორედ იქიდან გამომდინარე, რომ ჩვენი პოლიტიკა სამხრეთ კავკასიაში სრულიად გამოკვეთილია _ ვეძებთ მშვიდობას და მის შესაკოწიწებლად _ გზებს. გულუბრყვილო უნდა იყო, იფიქრო, რომ მაგალითად სომხეთ-აზერბაიჯანის კონფლიქტი არ შეგეხება. მთიან ყარაბაღში რაიმე გართულება ისევე დაგვაზარალებს, როგორც ამ ორ ქვეყანას.
რაც შეეხება საარჩევნო წელს. არჩევნების წელი ყოველთვის აქტიური და მჩქეფარეა. მომავალი წელიც საარჩევნოა და ასე თუ გავყევით, უნდა ვიფიქროთ, რომ სიმშვიდე არ გვიწერია. მთავარია, ჩვენი ქვეყნის შესაბამისი უწყებები სრულ მზადყოფნაშია. საკუთარ ქვეყანაზე პასუხისმგებლობა გვაქვს აღებული და კონტროლის, პრევენციის ყველა ზომას ვახორციელებთ. წელს საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის 25 წლისთავიცაა. სერიოზულად ვემზადებით. შეიძლება, ვიღაცას ამაზეც ჰქონდეს რეაქცია, მაგრამ ამის გამო პროცესებს ვერ შევაჩერებთ. არ გვინდა ომი და პროვოკაცია. არ ვფიქრობთ, რომ რაიმე დაძაბულობით, კრიზისის შექმნით, ქულები უნდა დავიწეროთ, არც ვინმეს ნიღბის ჩამოხსნაა მიზანი და არც იმის მტკიცება, ვიღაც როგორი ცუდია. ჩვენი ჩრდილოელი მეზობელი ამ საქმეში თავადაა ,,საუკეთესო პარტნიორი” _ საკუთარ თავს თვითონ უჩვენებს ყველას. ჩვენმა ხელისუფლებამ დაამტკიცა, რომ პროვოცირებას არ ვექვემდებარებით, თუნდაც პანკისის მაგალითით.
- ანუ ლავროვის განცხადება, რომ პანკისი ტერორისტების თავშესაფარია, პროვოკაცია იყო?
- შეგვიძლია, სხვადასხვა სცენარი წარმოვიდგინოთ, ამ განცხადების მერე, როგორ მოიქცეოდა საქართველოს სხვადასხვა ხელისუფლება. ჩვენი რეაქცია ასეთი იყო _ გვქონდა ინფორმაცია, რომ ლავროვი მსგავსი განცხადების გაკეთებას გეგმავდა, ამიტომ რამდენიმე კვირით ადრე, ჟურნალისტებთან ერთად, ვერტმფრენებით ჩავფრინდით, რომ ხეობის დათვალიერების საშუალება ჰქონოდათ. მედიის წარმომადგენლები სოფელ-სოფელ ვატარეთ, მითითებები არ მიგვიცია, მუშაობისთვის სრული თავისუფლება მივეცით. ყველამ ნახა, რომ იქ მსგავსი არაფერი ხდება. ადამიანები იქაც გზაზე, სკოლის აღდგენაზე… ლაპარაკობენ. ვნახეთ გოგონები, რომლებსაც თექის საამქრო აქვთ. ვითარების დემონსტრირება მანამ მოვახდინეთ, სანამ აპოკალიფსს დახატავდნენ, თითქოს პანკისში ,,აისისის” საწვრთნელი ბანაკებია. არ ვაპირებთ, ვინმეს რამე ვუმტკიცოთ, არც თავისმართლების პოზაში ვდგებით, მაგრამ ჩვენი პასუხისმგებლობაა, მოსახლეობა იყოს მშვიდად. მარტივი პასუხი გვაქვს _ აგერ არის პანკისის ხეობა, ვისაც აინტერესებს, თავად ნახოს, რა ხდება იქ. ზოგადად, განიარაღების საუკეთესო საშუალება გამჭვირვალობა, ინფორმაციის მიწოდებაა.
- ინფორმაცია იმაზეც მოგვაწოდეთ, რა ხდება მაპ-თან დაკავშირებით და რა მოლოდინი გაქვთ ვარშავის სამიტზე, რომელიც მიმდინარე წლის ზაფხულშია დაგეგმილი?
- წინ დიდი დროა და ცხოვრება დინამიურია. ჩემი ამოცანაა, ინფორმაცია საზოგადოებამდე მივიტანოთ. კომუნიკაციების დეპარტამენტის ხელმძღვანელს ვეხუმრები ხოლმე, ისეთი რამ მითხარი, რაც იჭმევა, ისმევა და ლარში კონვერტირებადია- თქო. ხალხს სწორად უნდა ავუხსნათ, რა გვჭირდება და რას ვაკეთებთ ამისთვის. გახსოვთ, მაპ-ზე უკეთესი რომ მივიღეთ? მაშინ, მართლაც, მნიშვნელოვანი რამ მოხდა _ წევრობის დაპირება მივიღეთ, რაც არც ერთ ასპირანტ ქვეყანას არ ჰქონია, მაგრამ ეს ისე გვითხრეს, კომიკური ხასიათი მიიღო. ამის მიზეზი ისიცაა, რომ არასწორი მოლოდინი გვქონდა. სწორედ ამის მეშინია ყველაზე მეტად და ეს არ მინდა მოხდეს, რადგან არასწორ მოლოდინს იმედგაცრუება მოყვება, საქართველოს კი დღეს ოპტიმიზმი სჭირდება. მაპ-ი არ არის ჩვენი ამოცანა. მიზანი წევრობაა და ნუ დავისახავთ მიზანს, რაც სინამდვილეში მხოლოდ ინსტრუმენტი და საშუალებაა. დღეს საქართველოს წევრობის ყველა ინსტრუმენტი აქვს და გაცილებით მეტი პლუსით, ვიდრე ოდესმე ნებისმიერ იმ ქვეყანას ჰქონია, ვისაც მაპ-ი ჰქონდა. მაგრამ ეს რაღაცნაირად არ გვეთვლება. ნატო-საქართველოს საწვრთნელი ცენტრი გავხსენით. მერე რა? მერე ის, რომ არავის ჰქონია და როცა ვამბობთ, რას აკეთებს დასავლეთი, სად არის, პასუხი ასეთია _ აი, აქ არის, კრწანისში! უკვე დავასრულეთ სტრატეგიული კომუნიკაციების დეპარტამენტის შექმნა და იმედია, კამპანიას, რომელსაც მალე დავიწყებთ, შედეგი ექნება _ მოსახლეობას უნდა გავაგებინოთ, რომ იმედგაცრუების მიზეზი არ გვაქვს. საქართველოს თავზე, საჰაერო სივრცის დაცულობის თვალსაზრისით, უსაფრთხოების ქსელი თუ მოიქსოვება, ეს რაღაც გაგებით, ნატო-ს წევრობის ტოლფასია. ჩვენი ამოცანა ის ხომ არაა, ჯიბეში რაღაც ქაღალდი გვედოს? ჩვენ გვინდა დაცული და უსაფრთხო ქვეყანა. ამის ყველა წინაპირობა გვაქვს და ხალხმა ეს უნდა გაიგოს.
- ხალხმა ისიც უნდა გაიგოს, რა მოხდა რეალურად ცენტრალურ აფრიკაში, მართლა იძალადეს თუ არა ქართველმა სამხედროებმა მოქალაქეებზე… ,,ჯარისკაცების სკანდალზე” რაიმე ახალი ინფორმაცია გაქვთ?
- ის ასეული, რომელიც ცენტრალურ აფრიკაში იყო, ისეთივე ფორმით აღარ არსებობს, სხვადასხვა ნაწილშია გადანაწილებული. უკვე ჩამოვიდა მასალები ყველა სამხედრო ნაწილიდან. უკვე მაქვს სრული სურათი, მაგრამ დეტალებზე ჯერ არ ვილაპარაკებ, რაღაც ინფორმაციები დამატებით უნდა მოვიძიო. უახლოეს მომავალში განცხადებას გავაკეთებ. ერთადერთი, რაც დღეს შემიძლია გითხრათ, ისაა, რომ სისხლის სამართლის დანაშაული არ იკვეთება.
- გამოდის, მსგავსი ინფორმაცია, ქართული ჯარის დისკრედიტაციისთვის გავრცელდა?
- არა, ასე არ ვფიქრობ. იქ იყო მრავალეროვანი კონტინგენტი. ბევრი რამ შეიძლება ვთქვათ _ იქნებ იქ ვინც იყვნენ, თქვეს, რომ ქართველები არიან ან მოქალაქეებს ეგონათ, რომ ქართველები იყვნენ… ჩვენებაში არც ფოტოა, არც ვინაობა. უბრალოდ, ნათქვამია, რომ ქართველი სამხედრო მოსამსახურე იყო. ამ წუთის მდგომარეობით, 100%-იანი გარანტიითა და სრული პასუხისმგებლობით, დადასტურებულად გეტყვით, რომ არავითარ ძალადობას ქართველი სამხედრო მოსამსახურეების მხრიდან, ადგილი არ ჰქონია და ბოლომდე ვიბრძოლებ ამის დასამტკიცებლად. არ ვარ ის ადამიანი, ინფორმაციის გავრცელებისთანავე გამოვიდე და რაღაცები ვამტკიცო. ჩვენი ამოცანა ვინმეზე ხელის დაფარება კი არა, სიმართლის გარკვევაა. ქართული ჯარი ამ ლაქითა და ამ სირცხვილით არ იცხოვრებს! ძალადობას გამოვრიცხავ, მაგრამ თუ ვინმემ, კონკრეტულმა ადამიანმა, არასაწესდებო საქციელი ჩაიდინა, დაისჯება, თუ არადა ვიღაცას ბოდიშის მოხდა მოუწევს.
- თავდაცვის მინისტრად დანიშვნისას, ორი პირობა დადეთ _ სპეცუბნებსა და ჰაუტვახტებს გავაუქმებო. პირველი პირობა უკვე დღის წესრიგში დგას. რა ხდება ჰაუტვახტებთან დაკავშირებით და რატომაა მათი გაუქმება პრინციპულად აუცილებელი?
- სპეცუბნების გაუქმების საკითხს მალე პარლამენტი გადაწყვეტს. მინდა, ჯარისკაცები სამოქალაქო უბნებზე, უფორმოდ მივიდნენ. გადასატან ყუთებს მხოლოდ იმ სამხედრო მოსამსახურეებს მიუტანენ, რომლებიც ლაზარეთში ან ჰოსპიტალში იმყოფებიან. ჰაუტვახტების საკითხი კი თებერვალში გავა მთავრობის სხდომაზე. მათი გაუქმება აუცილებელია. თავდაცვის სამინისტროს აქვს რამდენიმე დახურული ბაზა, რომლის შესახებ არც თქვენ იცით და არც ადვოკატთა კორპუსმა. დანაშაული რომ ჩაიდინოს სამხედრო მოსამსახურემ, სამხედრო პოლიციამ, ადგილზე წასწრების შემთხვევაში, უნდა დააკავოს და სასამართლო განაჩენის გამოტანამდე, დაკავებული ჰყავდეს საიდუმლო ბაზაზე, სადაც ადვოკატი ვერ შევა. ჩვენ ამას არ ვაკეთებთ, მორატორიუმია გამოცხადებული, მაგრამ კანონით, უფლება გვაქვს. არც ხვალ და ზეგ უნდა მოიქცეს ვინმე ასე, მით უმეტეს, ამას წლების განმავლობაში აკეთებდნენ. აქ, ამ შენობაში, აქედან 20 მეტრში, დახურულ ბაზებში საშინელებებიც ხდებოდა, მაგრამ… მხოლოდ პროცედურულად რომ ვილაპარაკოთ, ეს პრობლემაა, რადგან ყველა მოქალაქეს თანაბარი უფლება უნდა ჰქონდეს. ადვოკატზე წვდომა კი ერთ-ერთი უფლებაა. დემოკრატიული ქვეყანა თუ ხარ, კანონში ასეთი შეუსაბამობა არ უნდა არსებობდეს. ასე რომ, ამ საკითხსაც მალე გადავწყვეტთ. ზოგადად, თავდაცვა ისეთი სფეროა, სადაც ვერ ილაპარაკებ ყველაფერზე, რაც კეთდება. დიდი ნაწილი, რასაც ვაკეთებთ ისეთია, აფიშირება არ სჭირდება.
- მაშინ თავდაცვის სფეროში ისეთი სიახლე მითხარით, რაც თქვენ სახელს უკავშირდება და რისი აფიშირებაც შეიძლება.
- მაგალითად, ჯარში ქართული პროდუქტი შემოვიტანეთ. მე პოლიტიკური გუნდის წევრი ვარ, დღეს მინისტრი ვარ, ხვალ შეიძლება პარლამენტში ვიყო, ზეგ სხვაგან… ჩემი ამოცანაა, ქვეყანას ვემსახურო და ყველაფერი, რასაც გავაკეთებ, ჯამურად, ქვეყნის წარმატებას ემსახურებოდეს. კი, თავდაცვის მინისტრს აქვს თავისი საქმე, მაგრამ ერთიანი გეგმის, პოლიტიკის ნაწილიც უნდა იყო და სხვასაც ეხმარებოდე. თუ ჯარის კვებაზე, ვთქვათ, 20 მილიონ ლარს ვხარჯავთ, არ მესმის ეს 20 მილიონი რატომ უნდა წავიდეს სხვაგან. სახელმწიფო დიდ ფულს ხარჯავს სოფლის მეურნეობის მხარდასაჭერად, საპარტნიორო ფონდის წარმატებისთვის, შესაბამისად, ,,სტარტაპების” დასაფინანსებლად. აგერ არის ამხელა მომხმარებელი და არ მაქვს არგუმენტი, ეს სამი მიმართულება რატომ არ უნდა გაერთიანდეს. აქედან გამომდინარე, ქართულ ჯარში ქართული პროდუქტის შეტანა დავიწყეთ. საქონლის ხორცი უკვე ქართული შემოდის, ახლა ქათამსა და ბოსტნეულზე ვმუშაობთ. პარალელურ რეჟიმში, კიდევ ერთ პროექტს განვახორციელებთ _ გამოვაცხადებთ კონკურსს ქართული ჯარის ფორმის დიზაინზე. მთელი ჯარი რომ დააყენოთ სადმე, ფორმის ფერები ისეა არეული, არაა სასურველი. ეს იმიტომ, რომ სინამდვილეში, ფორმას ჩინეთში, თურქეთში ან სხვა ქვეყანაში ნაყიდი ნაჭრით კერავდნენ. აქ რომ იკერებოდა, უკვე კარგია, რადგან ამ სეგმენტში მაინც ხდებოდა დასაქმება, მაგრამ ყოველთვის ასე არ ხდებოდა. დამოუკიდებლობის აღდგენის 25 წლისთავისთვის, ჩვენი, საკუთარი ფორმა უნდა გვქონდეს. დიზაინიც, ქსოვილიც ქართული უნდა იყოს და ფორმა საქართველოში შეიკეროს.
- დამოუკიდებლობის აღდგენის 25 წლისთავისთვის ფორმა კოდუების დედამ, ლაურა ღაჭავამ უნდა შეკეროს?
- წარმოდგენა არ მაქვს, ვინ შეკერავს. თათა ვარდანაშვილი კერავდა, როგორც ვიცი.
- როგორ არ გაქვთ წარმოდგენა, ტენდერში ლაურა ღაჭავას სამკერვალო საამქრომ გაიმარჯვა. ..
- არ ვიცი, ვინ გაიმარჯვა… აი, ზუსტად ეს არ ესმის საზოგადოების ნაწილს. არ ვიცი, ტენდერში ვინ გაიმარჯვა, არ მაინტერესებს. როცა მეცოდინება ტენდერში ვინ გაიმარჯვებს, იმ წამს დავწერ განცხადებას და გადავდგები იმიტომ, რომ მაშინ დაინტერესებული ვიქნები. ფორმას შეკერავს ის, ვინც შეკერავს ყველაზე ხარისხიანად და იაფად, საერთოდ არ მაინტერესებს სახელი და გვარი. მე მაინტერესებს, ქართველ ჯარისკაცს ეცვას ხარისხიანი ფორმა და როცა გავიგებ, ტენდერში ლაურა ღაჭავამ გაიმარჯვაო, რა უნდა ვქნა? ეს არ მოქმედებს ჩემზე. მე ღაჭავას არ ვერჩი. თუ მიმაჩნია, რომ ისეთი შვილები გაზარდა, რომლებმაც ქართულ სახელმწიფოს შეუქმნეს პრობლემა, იმ შვილებს უნდა მივხედოთ სამართლებრივად. თუ ღაჭავას აქვს მოქმედი ფაბრიკა, სადაც მუშაობენ და ქმნიან პროდუქტს და ეს პროდუქტი სჭირდება თავდაცვის სამინისტროს, თავდაცვის სამინისტრო მიიღებს ამ მომსახურებას. არ მესმის და ვემიჯნები ფანტომებთან ბრძოლას და ვირტუალური ომის გამოცხადებას ადამიანებისთვის, რომელთა სიცოცხლეზეც ვლაპარაკობთ. დიახ, სიცოცხლეზეა ლაპარაკი, რადგან დღეს საქართველოში სამსახურის ქონა-არქონა სწორედ არსებობა-არარსებობის საკითხია. დანარჩენი არ მაინტერესებს. სრული პასუხისმგებლობით ვამბობ _ საქართველოს ტერიტორიაზე, ამ მიწა-წყალზე, არ დადის ადამიანი, რომელსაც შეუძლია მოვიდეს, თვალებში ჩამხედოს და მითხრას, რომ ჩემზე მეტი აქვს გაკეთებული იმ ხელისუფლების ჯერ კუბოს შეკვრასა და მერე მასზე ლურსმნების დაჭედებაში. დღეს ამ თემაზე ბევრს ძირითადად ის ყვირის, ვინც მაშინ გასუსული იჯდა და ახლა აქვს მოთხოვნილება, დაამტკიცოს, თითქოს ებრძოდა მიხეილ სააკაშვილს. მე კი არავისთან არაფერი მაქვს დასამტკიცებელი.
- მიუხედავად იმისა, თავს ნაციონალებთან პირველ მებრძოლად მიიჩნევთ, ბევრის აზრით, მაინც გაქვთ დასამტკიცებელი, რომ ამ ძალასთან და თქვენი კურსელის, ალასანიას პარტიასთან ფარულ გარიგებაში არ ხართ. რესპუბლიკელები-ნაციონალები-თავისუფალი დემოკრატების პოლიტიკური ტრიოს შექმნას არაერთი ექსპერტი ვარაუდობს. ..
- ვინც ამაზე ლაპარაკობს და ვარაუდობს, საკუთარი ისტორიის ბოლო 10 წელი კადრებად დაალაგოს და კარგად გადაავლოს თვალი. მეტს არაფერს ვიტყვი. ამ ადამიანებთან ბრძოლით რომ დავკავდე, სხვა არაფერი უნდა ვაკეთო. ეს დაახლოებით იგივე ზღაპარია, რაც გუშინ წავიკითხე, თინა ხიდაშელმა იეღოველებს ჯარში უფლებები მისცაო. პირდაპირ ასე დაწერეთ _ ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ უტვინობას საზღვრები არ აქვს.
დიახ, მე გამოვეცი ბრძანება, რომლითაც ძალიან ვამაყობ და ვწუხვარ, ჩემამდე არც ერთმა მინისტრმა რომ არ გამოსცა. ამ ბრძანების თანახმად, დავავალე გენშტაბს, საქართველოს ჯარში მომსახურე ყველა ჯარისკაცს შეუქმნას სათანადო პირობები, საკუთარი რწმენის თავისუფლების განხორციელებისთვის. ეს ისე თარგმნეს, თითქოს ჯარში იეღოველებს რაღაც უფლებები მივეცი და უტვინობას საზღვრები იმიტომ არ აქვს, რომ იეღოველები ჯარში საერთოდ არ მიდიან. როცა ამხელა ამბავს ტეხ, ელემენტარული მაინც ხომ უნდა იცოდე? ან ასეთ სისულელეებს უნდა გავცე პასუხი, ან საქმე ვაკეთო და მე მეორეს ვირჩევ! მათ კი შეუძლიათ, იცხოვრონ საკუთარი წარმოსახვითი ბოროტების სამყაროში.
- ამას კოალიციის იმ წევრებსაც ურჩევთ, ვინც რატომღაც რესპუბლიკელებს ბოლო დროს გამუდმებით აქილიკებს?
- … რატომ აკეთებენ ამას, მიზეზი მათ უნდა ჰკითხოთ.
- თქვენ არ იცით მიზეზი? ქანთარიას, მეჭიაურს… რაიმე პირადი წყენა აქვთ რესპუბლიკელებთან?
- არა. მეჭიაური საერთოდ ამ პარლამენტში გავიცანი და არანაირი პირადი წყენა არ აქვს.
- იქნებ, გარკვეულწილად, ბიძინა ივანიშვილის ფაქტორიც მოქმედებს? კოალიციაში პირველად რესპუბლიკელებს დაგიძახათ და თქვენც ხშირად ამბობთ, რომ ბევრისგან განსხვავებით, მასთან დღემდე კარგი ურთიერთობა შეინარჩუნეთ. ..
- არ ვიცი. ფაქტია, რომ ბიძინა ივანიშვილთან გვაქვს ძალიან კარგი ურთიერთობა.
- ,,ძალიან კარგ ურთიერთობაში” რა იგულისხმება?
- არ ვიცი, ვის რა ფანტომები აწუხებს, მაგრამ… 2011 წლის 7 ოქტომბრის შემდეგ, ანუ იმ დღიდან, როცა პირველად დაუძახა ბიძინა ივანიშვილმა რესპუბლიკელებს, კავშირი არ გაწყვეტილა. ყველა ტიპის ურთიერთობა გვაქვს: ადამიანურით დაწყებული _ დაბადების დღეებს, დღესასწაულებს ვულოცავთ ერთმანეთს, საქმიანი ურთიერთობით დამთავრებული. ნორმალურია, როცა კითხვები გიჩნდება, საკუთარ გადაწყვეტილებაში შეიძლება ეჭვიც შეგეპაროს და მეორე აზრის მოსმენა გჭირდებოდეს. ბიძინა ივანიშვილი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია დღესაც. დარწმუნებული ვარ, მომავალშიც ასე იქნება. ის იმ რამდენიმე ადამიანს შორისაა, ვისი აზრიც გადაწყვეტილების მიღებისას ჩემთვის მნიშვნელოვანია. ოღონდ არ ნიშნავს, რომ ყოველდღე ამ კომუნიკაციაში ვარ. უბრალოდ, მაქვს ეს კომფორტი _ შემიძლია, ავიღო ტელეფონი და დავურეკო.
- გადაწყვეტილების მიღებისას ბიძინა ივანიშვილს დღეს რა სტატუსით ურეკავთ და ამ ფონზე, რაღატომაა გასაკვირი, მას ფარდისმიღმა მდგომ მმართველად რომ მოიაზრებენ?
- ყველა ადამიანი მოვლენებს აფასებს ისე, თვითონ როგორ მოიქცეოდა. ჩვენ ერთმანეთს პატივს ვცემთ და როცა ადამიანები ერთმანეთს პატივს სცემენ, ურთიერთობები არ სცდება დისკუსიას. სამწუხაროდ, არ მქონდა ბედნიერება, ივანიშვილის პრემიერობის დროს, მინისტრი ვყოფილიყავი. ძალიან საინტერესო იქნებოდა. ხშირად ვდებატობთ. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. აქ სამინისტროშიც, შეკრებისას, მაგიდის თავში ზუსტად იმიტომ არ ვჯდები, რომ დისკუსიაში, ჩვეულებრივ მოდებატედ აღმიქვან. არასდროს ვითხოვ, კოჭი მიგორონ და ის იძახონ, რაც ჩემს ყურს ესიამოვნება. ზუსტად ასეთი ურთიერთობა მაქვს ივანიშვილთან. ჩემი აზრით, სწორედ ეს მოსწონს მას ჩვენში, რესპუბლიკელებში _ ჩვენ არასოდეს გვქონია დამოკიდებულება _ ,,ო, მბრძანებელო”. ეს არც მას მოუთხოვია არავისგან, არასდროს. არიან ადამიანები, რომლებსაც აქვთ მოთხოვნილება, ,,ო, დიდო მბრძანებელოს” რეჟიმში ითანამშრომლონ. ის ადამიანები, ვინც ამბობენ, რომ ივანიშვილი კულისებსმიღმა ყველაფრის განმკარგავია, გულწრფელები არიან, რადგან მათ სხვაგვარად უბრალოდ ვერ წარმოუდგენიათ _ მათი პატრონი ყოველთვის ასეთ ურთიერთობას და კიდევ ბევრ რამეს ითხოვდა მათგან, ამიტომ არც მაღიზიანებს ასეთი გამონათქვამები. მე ხომ ვიცი, რომ სხვანაირი ურთიერთობა გვაქვს. ვისაც სხვა რამ დაემართა, საკუთარ თავს დაუსვას კითხვები. ,,ო, მბრძანებელოს” პოზიციაში ჩაყენებას და სხვაგვარ ურთიერთობას არც ჩვენ ვიკადრებთ და არც ბიძინა ივანიშვილი.
- სამაგიეროდ, ჩიორა თაქთაქიშვილის მტკიცებით, ის იკადრეთ, რომ საქართველოს სახელმწიფოს წინააღმდეგ სარჩელი მოამზადეთ. დეპუტატი ამტკიცებს, რომ თქვენი ხელმძღვანელობით, საია-მ საერთაშორისო სარჩელი მოამზადა, რომელშიც რუსეთის მოქალაქე სიპოლსი საქართველოს ცხინვალის არაპროპორციულ დაბომბვასა და სამოქალაქო პირების მკვლელობაში ადანაშაულებს. ..
- ეს იმ ოპერიდანაა, იეღოველები რომ არ არიან ჯარში, მაგრამ მე მათ რაღაც სამლოცველოები გავუხსენი… ასოციაციის თავმჯდომარეობიდან 2004 წელს გადავდექი. სააკაშვილის ხელისუფლების პირობებში, არ მინდოდა ექსპერტის პოზა მომერგო და სავარძელში კომფორტულად ვმჯდარიყავი. პოლიტიკური პასუხისმგებლობა უნდა ამეღო იმიტომ, რომ ,,ვარდების რევოლუციის” დროს ერთ-ერთი რიგითი ტაშისმკვრელი არ ვიყავი. მე მქონდა პოზიცია და როლი, ვიყავი აქტიური. როცა რევოლუციის შემდეგ ხელისუფლებამ თავზე დაგვახია კონსტიტუცია, გვერდით ვერ გავდგებოდი, ამიტომ შევედი პარტიაში 2004 წლის 6 თებერვალს, ზუსტად იმ ტრაგიკულ დღეს, როცა კონსტიტუციაში ცვლილებები მიიღეს და ასოციაციის თავმჯდომარეობიდან გადავდექი. საია ძვირფასია ჩემთვის და არ მივცემდი თავს უფლებას, რამენაირად გამომეყენებინა იგი. დღესაც ამბობენ, ეს ორგანიზაცია რესპუბლიკელების დანამატიაო, მაგრამ ესეც მათი პრობლემაა _ ისინი ხომ ასე მოიქცეოდნენ. ამიტომ 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ, მე ვერავის სახელით, ვერანაირ საჩივარს ვერ შევიტანდი საერთაშორისო სასამართლოში. ვერც როგორც იურისტი, რადგან უკვე აქტიურ პოლიტიკაში ვიყავი. იმ პერიოდში, აღარც ჩემი მოადგილე ანა დოლიძე იყო თავმჯდომარე. ასე რომ, ეს ტყუილია, მაგრამ რას ვიზამთ, ადამიანებს აქვთ მოთხოვნილება, იყვნენ მატყუარები. როგორც ჩანს, ეს მათი ცხოვრების ნაწილია. სინამდვილეში, მე ძალიან მარტივად აღვიქვი დეპუტატ თაქთაქიშვილის ეს განცხადება _ ჩემი მინისტრობა მათთვის ყველაზე დიდი ტრაგედიაა, რაც შეიძლებოდა დამართოდათ
- ეს საკმაოდ ხმამაღალი განაცხადია, რატომ არის თქვენი გამინისტრება ნაციონალებისთვის ტრაგედია?
- იმიტომ, რომ ყველა არგუმენტი დაკარგეს. ყველა წინადადება, რომელსაც მანამდე ამბობდნენ, გაუნულდათ და არალეგიტიმური გაუხდათ. მე ვერ დამაბრალებდნენ, მაგალითად, რუსეთუმეობას.
- ვაშინგტონში პირველი ოფიციალური ვიზიტისას ხომ დაგაბრალეს. თქვეს, ხიდაშელმა რუსებს კოჭი გაუგორაო.
- ჰო, მართალია, ესეც თქვეს… მთელი დედამიწა რომ ამბობდა, ასეთი განცხადებები ამ ტრიბუნიდან არ მოგვისმენიაო, ნაციონალები ამბობდნენ, რუსებს კოჭი გაუგორაო. ჯეიმს აპატურაიმ მაშინ თქვა, თქვენ გყავთ მინისტრი, რომელიც ყველაზე კარგად იცავს ქვეყნის ინტერესებსო, ამათ კი, რა თქვეს. მაგრამ ვინ დაიჯერებს ჩემს პრორუსობას? ვეღარაფერს ამბობენ და ამიტომ ახლა რაღაც ზღაპრები უნდა მოიგონონ, სხვა გზა არ აქვთ. როცა ჰააგის სასამართლოზე განვაცხადე, კარგია აგვისტოს ომის საქმე წარმოებაში რომ მიიღო, მე, როგორც თავდაცვის მინისტრი ვამბობ, რომ არც ერთ ქართველს არ ჩაუდენია დანაშაული-თქო, ისინი შოკში ჩავარდნენ. ისინი ხომ ასე არ მოიქცეოდნენ? ისინი როცა ხელისუფლებაში იყვნენ, ჩვენ ხომ ყველანი რუსები ვიყავით. მათ ხომ ვერ წარმოუდგენიათ, რომ შენი მთავარი ინტერესი ქვეყნის ინტერესია და არა ის, პოლიტიკურად ვინ მოგწონს, ვის ებრძვი და ვის არა, ვინ წარმოგიდგენია, რომ ოდესმე დაბრუნდეს შენი ქვეყნის მართვაში და ვინ ვერ წარმოგვიდგენია. ღმერთმა დაგვიფაროს, ის ჭირი ოდესმე ისევ შეეყაროს საქართველოს, რაც ამდენი წელი გვჭირდა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, ახლა ჩემი ქვეყნის წინააღმდეგ დავიწყო ლაპარაკი.
- თქვენი გამინისტრება ტრაგედია გენერალთა კლუბისთვისაც იყო _ ქართული ჯარის შეურაცხყოფაში დაგდეს ბრალი, როცა ჯარისკაცების წინ, ქურთუკმოხვეული წარსდექით. ეს გაუაზრებელი შეცდომა იყო?
- გენერალთა კლუბმა კი არა, თევზაძემ გაავრცელა მაშინ განცხადება. კობალაძესა და ბევრ სხვასთან იდეალური ურთიერთობა მაქვს. შეცდომა არ დამიშვია! ციოდა, საშინელი წვიმა იყო. დიახ, არაადეკვატურად, ძალიან თხლად მეცვა იმიტომ, რომ არ ვიყავი მანამდე ვაზიანში პოლიგონზე ნამყოფი და იქ თუ ისეთი ქარი იქნებოდა, ვერ გავთვალე. ერთმა კეთილმა ადამიანმა ქურთუკი მომახურა და რა მერე? ჯარის შეურაცხყოფა ისაა, როცა ჯარისკაცებს ყიდი და ტანკებიდან ბენზინს იპარავ გასაყიდად. შემიძლია სია გავაგრძელო, უბრალოდ, არ ვთვლი ახლა საჭიროდ. ყველას ვურჩევ, საკუთარი კარიერა გაიაროს და საზეპიროებით დაიზეპიროს.
- ისე, ქალბატონო თინა, როგორ მოახერხეთ, მინისტრობის არასრულ ერთ წელში, თქვენი გადადგომის მოთხოვნით შიმშილობაც კი დაეწყოთ. საგარეჯოში, შუალედური არჩევნების გაყალბებასა და კოალიციის კანდიდატის ღია მხარდაჭერაში ირმა ინაშვილმა დაგადანაშაულათ. არასოდეს გინანიათ, რომ პარლამენტში არ დარჩით ან უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეობაზე თქვით უარი?
- აი, მაგას არასოდეს ვინანებ. ვერასოდეს ვიქნები თანამდებობაზე, სადაც უნდა დავმუნჯდე, მოსამართლეობა კი მაგას ნიშნავს. რაც შეეხება გადადგომას, არჩევნები არ გაყალბებულა და აქტიურობით, არც კანონი დამირღვევია. უბანზე არ მივვარდნილვარ და აგიტაცია არ გამიმართავს. როგორ გგონიათ, 2016 წლის არჩევნების დროს მინისტრები კაბინეტებში უნდა ჩავიკეტოთ და სარჩევნო კამპანიაში მონაწილეობა არ მივიღოთ? ამ არჩევნებზეც ისევე ვიაქტიურებ, როგორც სხვა მინისტრები, რადგან მე მინისტრთა კაბინეტის ისეთივე წევრი ვარ, როგორც მაგალითად, კულტურის ან ენერგეტიკის მინისტრები.
- ვისთვის როგორ… ნინო ბურჯანაძე მიიჩნევს, რომ პრივილეგირებული მინისტრი ხართ, რადგან ხართ რესპუბლიკელი, რესპუბლიკელები კი, მისი აზრით, ბიძინა ივანიშვილმა ქვეყანას თავზე დაასვა…
- პრივილეგია ისაა, ,,დაკარგო” ოჯახი, შვილებთან წესიერად ურთიერთობა აღარ გქონდეს, 24 საათი ან ამ ოთახში იყო, ან რომელიმე სამხედრო ნაწილში ყაზარმაში გეძინოს, ან თვითმფრინავში იჯდე?
- ჰო, სააკაშვილს გადაუსწრო ფრენების რაოდენობითო, თქვენზე ლეგენდები დადის…
- და ვინმეს ჰგონია, ეს სასიამოვნოა? როცა კვირაში ერთხელ, ხან ორჯერ ფრენა გაქვს, ეს სასიამოვნოა? არ ვწუწუნებ, ეს ჩემი არჩევანია, მინდა და ვაკეთებ, მაგრამ არ მივიღებ ამ სასაცილო ლაპარაკს. მინისტრობის პირველი 7 თვე ასე ვიცხოვრე _ კვირაში 2-ჯერ, დილის 6 საათზე მივფრინავდი, დილის 4 საათზე უკან მოვფრინავდი. ზოგჯერ 4 ღამე გადაბმულად არ მეძინა. 6 საათზე მივფრინავდი და 8:30 საათიდან შეხვედრებს ვიწყებდი. განსხვავებით ნინო ბურჯანაძისგან, რომელიც, სავარაუდოდ, ყოველთვის წინა დღეს, ბიზნესკლასით მგზავრობდა, 1 დღე ისვენებდა, და წამოსვლამდეც ისვენებდა 1 დღე. მე ამის უფლებას არ ვაძლევ თავს. არ მაინტერესებს, უბრალოდ, თორემ ერთ დღეს გადავწყვეტ და საზოგადოებას ვაჩვენებ, რომელ სასტუმროში ვჩერდები მე და რომელ სასტუმროებში ჩერდებოდნენ ამ კაბინეტში მყოფი ადამიანები. რეალურად, არაფერი შეცვლილა ჩემ ცხოვრებაში. არც წინ დამყვება დაცვის მანქანა და არც უკან. ერთი მანქანით დავდივარ. საჭესთან არ ვზივარ, რადგან მგონია, რომ შეხვედრებზე წასვლისას იმაზე არ უნდა ვიფიქრო, მანქანა სად გავაჩერო. თუ საჭიროა, საჭესთანაც დავჯდები, არც ესაა პრობლემა. არც ჩემი შვილები დადიან დაცვით, არ ემსახურება სახელმწიფო მანქანა. ისევ ჩემ ბიძაშვილს დაჰყავს იმავე მანქანით ინგლისურსა ან სპორტზე…
- გინდათ, რომ თქვენმა შვილებმა ქართულ ჯარში იმსახურონ და როცა შესაბამის ასაკში იქნებიან, როგორ ფიქრობთ, ქვეყანაში სავალდებულო გაწვევა ისევ იქნება?
- მათი გადასაწყვეტია, ჯარში იმსახურებენ თუ არა. უმცროსი 9 წლისაა და ჩვენთან საუბრის შემდეგ, გადაწყვეტილებებს თავად იღებს. მეც ასე გავიზარდე. 6 წლის ვიყავი, რაღაც პრობლემა მქონდა, მამამ დამისვა და მითხრა, შენ გადაწყვიტე, როგორ მოიქცევი, ოღონდ იცოდე, მერე პასუხსაც შენ აგებო. მას შემდეგ ასეა. შვილებსაც ასე ვზრდი. რაც შეეხება სავალდებულო გაწვევას, ჩვენი ხედვა დავასრულეთ და მას მალე ყველა იმ უწყებასთან შევათანხმებთ, რომელსაც ასევე აქვს გაწვევა. ამჯერად მხოლოდ ის შემიძლია გითხრათ, რომ თუ გაწვევა დავტოვეთ, არავითარ შემთხვევაში არ იქნება ისეთი, რაც იყო აქამდე. დამოკიდებულება, რომ 1-წლიანი სამსახურის შემდეგ, სამხედრო უნარ-ჩვევები, პირველადი განათლება, საწყისი მომზადება არ ჰქონდათ ჯარისკაცებს, აღარ იქნება. თუ გაწვევას დავტოვებთ, ახალგაზრდა, რომელიც ჯარში არ დარჩება (რისი სურვილიც გვაქვს), მზად იქნება სამშობლოს დასაცავად, თუმცა იმედი მაქვს, ამის საჭიროება არასდროს დადგება.
„რეზონანსი”, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ნატო საქართველოზე რუსეთის თავდასხმის აცილებას ცდილობს
თაკო მათეშვილი
უკვე ცნობილია, რომ ნატოს ვარშავის სამიტზე საქართველო მაპ-ს ვერ მიიღებს. ამაზე გაკეთებული ღია განცხადების შემდეგ კითხვა იმასთან დაკავშირებით, თუ რამდენადაა საქართველო მზად ალიანსში გასაწევრიანებლად, შეიცვალა და იგი ახლა შემდეგნაირად ჟღერს – არის თუ არა თავად ნატო მზად საქართველოს მისაღებად?
სპეციალისტები ამბობენ, რომ ნატოს ახლა სქართველოს დაცვა არ შეუძლია. მეტიც, მათი თქმით, მაპ-საც სწორედ იმის გამო ვერ ვიღებთ, რომ რუსეთისაგან წამოსული აგრესიისგან ალიანსი ვერ დაგვიცავს. ეს კი მის იმიჯს გაანადგურებს.შესაბამისად, ისინი ბუნებრივად მიიჩნევენ ღია აღიარებას იმის თაობაზე, რომ სამიტზე მაპ-ის მოლოდინი არ უნდა გვქონდეს და დასძენენ, მიუხედავად ამისა, საქართველომ მასზე დაკისრებული მოვალეობები პირნათლად უნდა შეასრულოს, რათა მომავალში სკეპტიკოსმა ქვეყნებმაც კი ვეღარ შეძლონ ჩვენთვის უარის თქმა.
მოგეხსენებათ, განცხადება იმასთან დაკავშირებით, რომ საქართველო ვარშავის სამიტზე ქფზ-ს ვერ მიიღებს, ნატოს გენერალური მდივნის სპეციალურმა წარმომადგენელმა კავკასიასა და ცენტრალურ აზიაში ჯეიმს აპატურაიმ გააკეთა. მისი თქმით, საქართველოსთვის ქფზ-ის საკითხზე თანხმობა ჯერ არ არსებობს.
მაპ-ი კი გასაწევრიანებელად აუცილებელი რომაა, ეს ნატოს გენერალური მდივანის, იენს სტოლტენბერგის სიტყვებმა დაადასტურა. მისი თქმით, სანამ საქართველო ნატოში გაწევრიანებას შეძლებს, ქფზ-თან დაკავშირებით კონსენსუსის მიღწევაა საჭირო.
ბრიუსელში გამართულ პრესკონფერენციაზე იენს სტოლტენბერგმა საქართველოს ნატოში გაწევრიანების პერსპექტივაზე განცხადება გააკეთა.
“საქართველოს ყველა პრაქტიკული ინსტრუმენტი აქვს ნატოში გასაწევრიანებლად. თქვენ გაქვთ წლიური ეროვნული პროგრამა, თქვენ გაქვთ კომისია ნატო-საქართველო, ასევე თქვენ გაქვთ არსებითი პაკეტი. ჩვენ წინ მივდივართ და ვახორციელებთ სხვადასხვა კომპონენტს იმ პაკეტისა, რომელიც მაღალ დონეზე იყო შეთანხმებული უელსში 2014 წელს.
ყველა ეს პრაქტიკული ინსტრუმენტი გამოიყენება ყოველდღიურ რეჟიმში საქართველოს გაწევრიანებისთვის მოსამზადებლად. თქვენ ნატოს უახლოვდებით. ქფზ-ი არის პოლიტიკური სტატუსი, რომელსაც ანიჭებენ მოკავშირეები კონსენსუსის საფუძველზე. ამიტომ, სანამ საქართველო ნატოში გაწევრიანებას შეძლებს, საჭიროა კონსენსუსის მიღწევა მაპ-თან დაკავშირებით”, – განაცხადა იენს სტოლტენბერგმა.
მიუხედავად იმისა, რომ მინიშნებები მუდმივად საქართველოს მზაობასთან დაკავშირებით კეთდება, პოლიტოლოგები და სამხედრო ექსპერტები უკვე ღიად საუბრობენ იმაზე, რომ რეალურად ნატოს სჭირდება საქართველოს მისაღებად მომზადება და რომ ჩვენ უკვე იმაზე მეტად ვართ მზად, ვიდრე ალიანისის წევრი ზოგიერთი ქვეყანა გაწევრიანების დროს.
პოლიტოლოგი, ანალიტიკოსი ხათუნა ლაგაზიძე ამბობს, რომ საქართველოს მზაობა უფრო ნაკლები პრობლემაა. გვახსენებს, რომ არც მაპ-ი და ზოგ შემთხვევაში არც წევრობა არ ავალდებულებს ნატოს, რომ ამ ქვეყნებში ჯარები განალაგოს და კოლექტიური თავდაცვის მუხლი აამოქმედოს. ანუ მაპ-ი გარდამავალი პერიოდია და ამ გარდამავალი პერიოდის დროს საქართველოს არ შესწევს ძალა, რუსეთის აგრესიისგან თავი დამოუკიდებლად დაიცვას. ეს აგრესია კი, მისი თქმით, მაღალი ალბათობით მოსალოდნელია.
შესაბამისად, ხათუნა ლაგაზიძე ამბობს, რომ 2008 წელსაც ამ ფაქტორის გამო შეიკავეს თავი მაპ-ის მოცემისგან და ახლაც ეს ხდება. თუმცა, თუ დავსვამთ კითხვას – მაპ-ის არმიცემით 2008 წლის შემდეგ გაიზარდა თუ არა საქართველოს უსაფრთხოების ხარისხი, იგი ამბობს, რომ პასუხი უარყოფითია. პირიქით, რუსეთისათვის ეს ხელ-ფეხის გახსნა აღმოჩნდა.
“ასე რომ, საქართველო ამ გარდამავალი ეტაპისათვის სწორედ ამიტომ არაა მზად. ის დამოუკიდებლად ვერ მოიგერიებს რუსეთს. მთავარ პრობლემას მე ნატოში ვხედავ. მისთვის დღეს საქართველოს მიღება ნამდვილად ის ტვირთია, რომელსაც ვერ აწევს. მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენების გათვალისწინებით, მისთვის დღეს ეს დაუძლეველი ამოცანაა. უსაფრთხოების მყარი გარანტიის გარეშე იგი საქართველოს მაპ-ს არ მისცემს. ამას არა მხოლოდ საქართველოს ინტერესებიდან გამომდინარე არ გააკეთებს, არამედ იმიტომაც, რომ დასავლეთისთვის სტრატეგიულად მნიშვნელოვან რეგიონში კიდევ ერთი კონფლიქტი ნატოს პრესტიჟსა და პოზიციებზე ძალიან ცუდად იმოქმედებს. ანუ, მაპ-ის მოცემის შემთხვევაში რუსეთმა საქართველოსადმი აგრესია რომ გამოავლინოს, ეს ნატოს იმიჯსა და ხიბლს დაარტყამს. დასავლეთს რუსეთმა უკრაინის თემით ისედაც სილა გააწნა და კიდევ ერთხელ ამის გამეორება არავის სურს. ამიტომაც ლოგიკურია, რომ დღეს მაპ-ს არ გვაძლეენ და ამაში ისტერიის საბაბი არ უნდა დავინახოთ. ეს პრაგმატული პოლიტიკის გამოძახილია, რომელიც მსოფლიოს რეალობას ზუსტად შეესაბამება”, – აღნიშნავს ექსპერტი.
იმის გამო, რომ რუსეთს საქართველოს ნატოში გაწევრიანება არც მომავალში ესიამოვნება, რაც ზოგიერთი ქვეყნის გადაწყვეტილებაზე იმოქმედებს, ხათუნა ლაგაზიძის აზრით, ფარ-ხმალი არ უნდა დავყაროთ. ამბობს, რომ ყველაფერი იმაზეა დამოკიდებული, თუ როგორ წავა პოლიტიკური პრცესები მსოფლიოში. მისი თქმით, თუ ნავთობის ფასი შენარჩუნდა და დასავლეთს ეყო პოლიტიკური და ეკონომიკური გამბედაობა იმისთვის, რომ რუსეთს სანქციები გაუგძელოს, იგი ჩავარდება მდგომარეობაში, როცა საქართველოსათვის ნატოსკენ მიმავალ გზაზე რეალური წინააღმდეგობის გაწევა არ შეეძლება. “ბალტიისპირეთის ქვეყნების ნატოში შესვლის მომენტსაც რომ გადავხედოთ, ყველაფერი კონკრეტულმა მომენტმა გადაწყვიტა. მსოფლიო პოლიტიკის ტენდენციები ერთ დღეში შეიძლება შეიცვალოს”, – დასძენს იგი.
ირაკლი ალადაშვილი (ჟურნალ “არსენალის” მთავარი რედაქტორი) აღნიშნავს:
“ვიცით, რომ ნატოს წევრ ქვეყნებს შორის ერთობა არაა. განსაკუთრებით კი, კარგად ვიცით, რომ რამდენიმე ქვეყანა ნატოს გაფართოების წიანაღდმეგია, რადგან ეს მათ რუსეთთან კიდევ უფრო დააპირისპირებს. ნატოს წევრები ბოლოს ისეთი ქვეყნები გახდნენ, საქართველოს დემოკრატიითაც და სამხედრო მომზადების დონითაც ბევრად რომ ჩამორჩებოდნენ. ამიტომ, ვერ ვიტყვით, რომ საქართველო მზადა არაა. აბსოლუტურ დემოკრატიას ვერ მოითხოვენ, რადგან ეს არც ევროპაშია და ვერც იქნება. ასე რომ, საქართველო ნატოში შესასვლელად მზადაა. მითუმეტეს, რომ 1999 წლიდან ნატოს და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციების სამშვიდობო მისიებში მონაწილეობს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ ნატოს გვერდით ვდგავართ და ნატოს წევრობისათვის მზად ვართ. მთავარი კითხვა აქ ისაა, თავად ნატო მზადაა თუ არა იმისთვის, რომ საქართველო თავის რიგებში მიიღოს. საქართველოს მიღება ხომ იმას ნიშნავს, რომ მან ამ ქვეყნის უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებლობა აიღოს. ამისთვის ალიანსი დღეს მზად ნამდვილად არაა.თუმცა, ამას არავინ აღიარებს.”
საუკეთესო გამოსავალად ვალდებულებების ზედმიწევნით კარგად შესრულება ესახება აქართველოს ატლანტიკური საბჭოს ხელმძღვანელს, თავდაცვის მინისტრის ყოფილ მოადგილე გიორგი მუჩაიძეს და აცხადებს, რომ ეს მაპ-ის მისაღებად აუცილებელია.
ბალტიისპირეთის ქვეყნების მაგალითზე დაყრდნობით გიორგი მუჩაიძე ამბობს, რომ ალიანსში მიღების თაობაზე პოლიტიკური გადაწყვეტილება მათთან დაკავშირებითაც საკმაოდ მძიმედ და ხანგრძლივი დროის შემდეგ მიიღეს. თუმცა, მათ მოთმინება არ დაკარგეს და დაკისრებული მოვალეობები ბოლომდე მიიყვანეს. იგი მიიჩნევს, რომ ამაში ჩვენც უნდა მივბაძოთ და ჩვენი გეგმა ისე შევასრულოთ, რომ სკეპტიკოს ქვეყნებს უარის თქმის ყველა მიზეზი მოვუსპოთ და ჩვენი გაწევრიანების სხვა დროისთვის გადადება უკვე წარმოუდგენელი იყოს.
“არა მხოლოდ თავდაცვის მიმართულებით არსებულ ვალდებულებებს ვგულისხმობ, არამედ დემოკრატიულ რეფორმებსაც. ჩვენი სასამართლოს ბოლო მოვლენებმა არანაირად არ მოგვცა კარგი წინაპირობა იმისათვის, რომ შემდეგ ეტაპზე გადასვლა მოვითხოვოთ”, – აღნიშნავს გიორგი მუჩაიძე.
ადრე თუ გვიან ეს რომ მოხდება, ეს, გიორგი მუჩაიძის თქმით, ჯერ კიდევ 2008 წელს გაცხადდა, როცა ჩვენი და უკრაინის გაწევრიანებასთან დაკავშირებით პოლიტიკური გადაწყვეტილება მიიღეს. ახლა მხოლოდ ისაა განსასაზღვრი თუ როდის მოხდება ეს. რაც შეეხება რუსეთის გაღიზიანებას, გიორგი მუჩაიძე აღნიშნავს, რომ მისი აგრესიის პირობებში, ევროპის ქვეყნებისაგან მისდამი პარტნიორული განწყობა შეიცვალა და იგი საფრთხედ აღიქმება. შესაბამისად, ნატოს სამხედრო სტრატეგიაც შეიცვალა. მისი თქმით, აღმოსავლეთ ევროპის 6 ქვეყანაში საშტაბო ერთეულები შეიქმნა, სწორედ იმისთვის, რომ რუსეთისაგან მოსალოდნელი საფრთხისგან დასაცავად სამხედრო შესაძლებლობები გაძლიერდეს. “ალიანსი ბოლო ორი წლის განმავლობაში რუსეთის საკითხს ძალიან სერიოზულად უდგება. ამასთან ერთად, პარტნიორი ქვეყნების მიმართაც გაიზარდა დახმარება. მაგალითად, ნატო-საქართველოს წვრთნისა და შეფასების ცენტრი გაიხსნა. ასე რომ, ეს სიტუაცია, პირიქით, ჩვენი მიმართულებით ნატოს აქტიურობას ამაღლებს”, – დასძენს გიორგი მუჩაიძე.
„რეზონანსი”, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია მაისაშვილთან: “ნატოზე ამგვარი კონცენტრირება წამგებიანია, ამ შესაძლებლობით ალიანსში გაწევრიანება კი შეუძლებელი”
სალომე სარიშვილი
(შემოკლებით)
“რაც უფრო ხისტად მივაწვებით ნატოში გაწევრიანების იდეას, მით უფრო მეტი იქნება სილის გალაწუნების პრაქტიკა, რასაც მხოლოდ რუსული ძალის გააქტიურება მოჰყვება. ევრაზიული კავშირის მომხრეთა გაზრდის რაოდენობის საფრთხე სწორედ არასწორად დასმულ საკითხებს უკავშირდება. “ახლა არა ნატოში გაწევრიანებაზე, არამედ დასავლური სახელმწიფოს შექმნაზე უნდა ვზრუნავდეთ, რათა ალიანსში მოხვედრის ბერკეტი შევიქმნათ”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას “ლიდერთა სკოლის” ხელმძღვანელი, ეკონომისტი გია მაისაშვილი და დასძენს, რომ მთავრობას საამისოდ არასათანადო ტემპი აქვს აღებული.
„აღმოსავლეთ პარტნიორობის პროექტი ძალიან დიდი დარტყმის ქვეშაა, საქართველო ფაქტობრივად ერთადერთი ქვეყანა, რომელზეც ევროკავშირს დიდი ბერკეტი აქვს და შედარებით უფრო რეფორმატორულ პოლიტიკას ატარებს, ვიდრე დანარჩენი ქვეყნები. ამიტომ ევროკავშირისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია არსებობდეს პატარა კუნძული მაინც, რომელიც სტაბილური იქნება და შესაბამისად, ისინი ყველანაირად ცდილობენ სული საქართველოს უბერონ, ასე ვთქვათ, წაახალისონ ჩვენი ქვეყანა. ეს ძალიან კარგია, თუმცა ამას გამოყენება და ძალიან აქტიური, რადიკალური ცვლილებების გატარებაა სჭირდება. ხოლო ის ტემპი, რაც ჩვენმა მთავრობამ აიღო, მისაღები და სასიხარულო ნამდვილად არ არის. ევროატლანტიკური ერთობა ძალიან მძიმე გამოცდის ქვეშაა, ხოლო ის დიდი ძალა, რომელიც რამდენიმე წლის წინ იყო, აღარ არსებობს.
ახლა ევროპა ცდილობს როგორმე, რაღაც წახალისებით საქართველოში მისი გავლენა და ბერკეტი შეინარჩუნოს – სხვა დამატკბობელი ურთეირთობის მეთოდს საქართველოს ვერ სთავაზობს. ვერ სთავაზობს მას ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრიანებას, ამიტომ ერთადერთი მექანიზმი, რაც მას ახლა გააჩნია, ესაა სამეზობლო პოლიტიკა. თუმცა, ჩვენ გარდა, ყველა სხვა დანარჩენი ქვეყანა არასტაბილურ მდგომარეობაშია, დაწყებული აზერბაიჯანიდან, დასრულებული უკრაინით», – ამბობს გია მაისაშვილი „რეზონანსთან“ ინტერვიუში.
- აღნიშნეთ, რომ მთავრობას არასათანადო ტემპი აქვს აღებული და შესაბამისად, მონდომებაც ნაკლებია. თქვენ რას ფიქრობთ, რა არის საჭირო საიმისოდ, რომ საქართველოს საგარეო კუთხით არსებული გავლენა გაიზარდოს?
- საამისოდ ჩვენ უფრო აქტიურნი უნდა ვიყოთ ეკონომიკისა და საგარეო პოლიტიკის განვითარების თვალსაზრისით. ჩვენი გავლენა და ბერკეტი მხოლოდ და მხოლოდ იმ შემთხვევაში გაიზრდება, თუკი აქტიურად ავაშენებთ დემოკრატიულ და დინამიურ საზოგადოებას. ეს კი ღია პოლიტიკურ სისტემაში, წარჩინებულ საგარეო პოლიტიკაში, საგანმანათლებლო სისტემაში, ეფექტურ ფიზიკურ-სოციალურ ინფრასტრუქტურაზე დაფუძნებულ წარმატებასა და აგრესიულ საინვესტიციო პოლიტიკაში უნდა გამოიხატოს.
ერთადერთი გამოსავალი ეფექტური სახელმწიფოს შენებაა, რაც ყველა სხვა ქვეყანასთან შედარებით ძალიან დიდი შეფარდებითი წარმატება იქნება, ამით კი ძალიან მიმზიდველნი გავხდებით. ამისკენ სწრაფვას ამდენი ხანია ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ ახერხებს, თითქოს ევროკავშირს კატა-თაგვობანას ვეთამაშებით – გამოვა, შეგვაქებს, გამზადებულ პროექტებს მოგვაწვდის და ასე გრძელდება სულ.
ფაქტობრივად, ევროკავშირის სამეზობლო პოლტიკა მართავს სახელმწიფოს. არც ერთმა ჩვენმა მინისტრმა არ იცის რა გააკეთოს, ევროკავშითან სინქრონიზაციაში მოსასვლელად კი საკანონმდებლო და აღმასრულებელი პოლიტიკა მთლიანად ევროპელების მიერაა მოწოდებული. ხომ არ გგონიათ, რომ საქართველოს მთავრობა რამე პოლიტიკას დამოუკიდებლად აწარმოებს? – არც ერთმა მინისტრმა არ იცის, თავისი უწყების მართვა, მხოლოდ იქიდან მოწოდებულ სქემებს ახორციელებენ და ეს კარგი ნამდვილად არააა. როდესაც ამგვარი მექანიკური შემსრულებელი ხარ, ძნელია რამე ბერკეტის ფლობა.
- ნატოს გენერალურმა მდივანმა იენს სტოლტენბერგმა განაცხადა, რომ საჭიროა კონსენსუსის მიღწევა მაპთან დაკავშირებით. თუმცა თავდაცვის მინისტრი თინა ხიდაშელი აცხადებს, რომ ჩვენი მიზანი არა მაპი, არამედ ნატოში გაწევრიანებაა. როგორ ფიქრობთ, რამდენად სწორია ამ ეტაპზე ამგვარი კატეგორიული ტონი?
- თავდაცვის ახლანდელი მინისტრი ზუსტად იმავე შეცდომას უშვებს, რაც სააკაშვილის ხელისუფლებამ დაუშვა. ჩვენ გვახსოვს ნინო კალანდაძე და მისი წინამორბედი, რომელთაც ნატოში შესვლის არარეალისტური მოლოდინი ჰქონდათ. ჩვენ უნდა ვიცოდეთ რა რეალურ გარემოში ვცხოვრობთ და აქცენტი გავაკეთოთ იმაზე, რისი შესაძლებლობაც გაგვაჩნია. ნატოზე ამგვარი კონცენტრაცია წამგებიანია, რადგან ქვეყნის ამ შესაძლებლობითა და ბერკეტით ნატოში გაწევრიანება შეუძლებელია. ვფიქრობ, უკეთესი იქნებოდა დასავლური ორგანიზაციების გამოყენებით საქართველოში დინამიკური და პოლიტიკური პროცესის ჩამოყალიბება. ამისთვის თავისუფალი სავაჭრო ხელშეკრულებაც უნდა გამოვიყენოთ, რათა აქ პატარა ბიზნესჰაბი შევქმნათ.
მაშინ, როცა ყველაფერი ზემოთ ჩამოთვლილი არ არსებობს, ნატოში გაწევრიანება გამორიცხულია. რაც უფრო ხისტად მივაწვებით ნატოში გაწევრიანების იდეას, მითუფრო მეტი იქნება სილის გალაწუნების პრაქტიკა, რასაც მხოლოდ რუსული ძალების გააქტიურება მოჰყვება. ევრაზიულ კავშირთან მომხრეთა გაზრდის რაოდენობის საფრთხეს არასწორად დასმულ საკითხებში ვხედავ. ახლა არა ნატოში გაწევრიანებაზე უნდა ვისაუბროთ, არამედ დასავლურ სახელმწიფოს შექმნაზე უნდა ვზრუნავდეთ.
- რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა განაცხადა, რომ პანკისის ხეობას ტერორისტები წვრთნისთვის იყენებენ. როგორ შეფასებდით მის ამ განცხადებასა და საქართველოს ხელისუფლების ამაზე რეაგირებას?
- პანკისი საქართველოს უსაფრთხოების თვალსაზრისით ძალიან მტკივნეული თემაა. ეს პრაქტიკულად, ნომერ პირველი პრობლემაა, რომელიც ვერც ერთმა ხელისუფალმა ვერ გადაწყვიტა. არადა ეს თემა ჩვენს ქვეყანას ძალიან დიდ საშიშროებას უქმნის.
სერგეი ლავროვმა ამ განცხადებით შეახსენა მსოფლიოს, რომ საქართველოში ეს პრობლემა არსებობს და რუსეთს შეუძლია ეს პრობლემა ჩვენ საწინააღმდეგოდ წამოჭრას. მათ ყოველთვის შეუძლიათ აქ ცეცხლის ანთება და ეს მართლაც ასეა. პანკისი შესაძლოა ვაჰაბისტური, ექსტრემისტური დაჯგუფებების შექმნის ერთ-ერთ ადგილად განვიხილოთ, ეს რუსეთმა ძალიან კარგად იცის და ამ თემით სპეკულირებს კიდეც. სერგეი ლავროვის ამ განცხადებით, რუსეთი წინასწარ ამზადებს ნიადაგს, ამით მათ ქვეყნის შიგნიდან გახეთვა და მათი აგრესიული პოლიტიკის გადაფარვა სურთ.
ჩემი აზრით, პანკისის ხეობის მთლიან სახელმწიფოსთან ინტეგრირება ყველაზე მნიშვნელოვანი თემაა, რათა იქ სრულიად მართვადი და კონტროლირებადი სიტუაცია შეიქმნას. ახლა კი ფაქტობრივად, სახელმწიფო ამ რეგიონს საერთოდ ვერ აკონტროლებს, რასაც რუსეთი მშვენივრად იყენებს, როგორც იარაღს.
———–
ინტერვიუს დასასრულს გია მაისაშვილი პასუხობს „რეზონანსის“ კითხვებს სირიაში შექმნილი ვითარებისა და უკრაინა-რუსეთის ურთიერთობების შესახებ.
„ახალი თაობა“, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ თორნიკე შარაშენიძესთან: „მაპი“ ნატოში გაწევრიანების აუცილებელ ეტაპად რჩება”
საქართველოში ნატოს საინფორმაციო ცენტრის ყოფილი დირექტორი, საერთაშორისო ურთიერთობების ანალიტიკოსი, თორნიკე შარაშენიძე, `ახალ თაობასთან~ ინტერვიუში ნატოში გაწევრიანების მექანიზმებზე საუბრობს.
- ბატონო თორნიკე, ნატოს გენერალური მდივნის სპეციალურმა წარმომადგენელმა ჯეიმს აპატურაიმ პირდაპირ გვითხრა, რომ ამ ეტაპზე მაპი არ იქნება. თავდაცვის მინისტრმა თინა ხიდაშელმა განაცხადა, რომ მაპი ჩვენი თვითმიზანი არ არის და არასდროს გვითხოვია. რამდენად არის შესაძლებელი, საქართველო მაპის გარეშე გახდეს ნატოს წევრი?
- დაინიშნა თუ არა თინა ხიდაშელი თავდაცვის მინისტრად, ბრიუსელში ჩავიდა და ულტიმატუმი წაუყენა ნატოს გენერალურ მდივანს, მაპს თუ არ მოგვცემთ, პრორუსული ძალები მოვლენ ხელისუფლებაშიო. მაპის მოთხოვნასა და მაპზე ჭიდაობას აზრი არ აქვს. ყველას კარგად გვახსოვს, 2008 წელს წინა ხელისუფლების მიერ როგორ იყო მოქალაქეებში წინასწარი განწყობა შექმნილი, რომ მაპს მოგვცემდნენ და შემდეგ როგორი რეაქცია მოჰყვა ამას ადამიანებში. იგივე შეცდომები არ უნდა გაიმეოროს ამ ხელისუფლებამაც.
- ჩვენ ვიცით, როგორ ხდება მაპის მინიჭება ასპირანტი ქვეყნისთვის და ეს არის ნატოს წევრი ქვეყნების მიერ კონსენსუსის გზით მიღებული გადაწყვეტილება. ჩვენი ქვეყნისთვის მაპის მინიჭებას რამდენიმე ქვეყანა ეწინააღმდეგება? გერმანიისა და საფრანგეთის სკეპტიკური დამოკიდებულების შესაცვლელად როგორი სამუშაო უნდა ჩაატაროს ხელისუფლებამ?
- გერმანია წინააღმდეგია, რომ საქართველოს მაპი მისცეს ნატომ. გერმანიასთან ამის გამო ჭიდაობას არავინ აპირებს ბევრი მიზეზის გამო. პირველ რიგში, ამერიკის შეერთებული შტატების მოკავშირეა გერმანია უკრაინის საკითხში და დღეს უკრაინა არის აქტუალური და არა საქართველოს საკითხი. ჩვენი მთავრობა ბრიუსელში ჩადის და იქ ითხოვს მაპს, არადა, ბრიუსელში ნატოს საერთაშორისო შტაბბინაა წარმოდგენილი, რომელიც ახმოვანებს ნატოს წევრი სახელმწიფოების პოლიტიკურ ნებას. გერმანიის პოლიტიკური ნება ბრიუსელში კი არ არის, ბერლინშია. ამიტომ მნიშვნელოვანია ბერლინში მუშაობა. ვინ მუშაობს, ვინ ატარებს ჩვენს პოლიტიკას ბერლინში? ჩვენი ელჩი, ბატონი ჭანტურია იურისტია. ის არ არის დიპლომატი.
- ჩვენმა ელჩმა გერმანიაში ლადო ჭანტურიამ ინტერვიუში მითხრა, რომ გერმანიის კანცლერის ვიზიტთან დაკავშირებით სამუშაოები მიმდინარეობს, თუმცა ეს ვიზიტი დღემდე არ გამართულა. ელჩი ასევე საუბრობდა გერმანიასთან ურთიერთობის პრიორიტეტებზე. რა ნაბიჯებია გადასადგმელი ამ მიმართულებით?
- დღეს ჩვენთვის ნატოში გაწევრიანების გზაზე გერმანია მთავარი პრობლემაა. გერმანიისთვის მეათეხარისხოვანი ვართ. ეს გამოწვეულია იმითაც, რომ დიდი ხანია, გერმანიაში მაღალი კვალიფიკაციის მქონე ელჩი არ გვყოლია. შანსი არ გვაქვს, კონკურენცია გავუწიოთ რუსეთს, რომელსაც დიდი ხანია ამ მიმართულებით საქმე აწყობილი აქვს და უძლიერესი დიპლომატებით აქვს გერმანიაში საელჩო დაკომპლექტებული. სააკაშვილის დროს მთავრობა ფიქრობდა, რომ თუ აშშ-თან ექნებოდა ახლო ურთიერთობა, ამერიკა მოაგვარებდა გერმანიასთან პრობლემას, მაგრამ ვერ მოაგვარა. როგორც ჩანს, ამ მთავრობას საერთოდ ხედვაც არ აქვს, თუ რა უნდა ქნას გერმანიასთან.
- სკეპტიკოსი ქვეყნების რიცხვში საფრანგეთიც არის...
- თუ გერმანიას დავარწმუნებთ, საფრანგეთიც დარწმუნდება.
- რამდენად შესაძლებელია, მაპის გარეშე გავხდეთ ნატოს წევრი?
- მაპი კვლავ რჩება გაწევრიანებისთვის აუცილებელ ეტაპად. კარგია, რომ ქალბატონი თინა ხიდაშელი ჩაციებული არ არის მაპს და აცხადებს, რომ მაპი არ არის თვითმიზანი, მაგრამ საქართველოს მოქალაქეებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ მაპი კვლავ რჩება გაწევრიანებისთვის აუცილებელ ინსტრუმენტად და ჩვენ ჯერჯერობით მაპს ვერ გადავახტებით. ეს ეტაპი გასავლელია. ეს პუნქტი გერმანიის დაჟინებული მოთხოვნით ჩაიწერა.
- ნატოს ვარშავის სამიტისგან რას უნდა ველოდოთ?
- არანაირ პოლიტიკურ გარღვევას ვარშავის სამიტისგან არ უნდა ველოდოთ. მაპს ვგულისხმობ. შეიძლება რაღაც ახალი მოიგონონ, მაგრამ ეს არ იქნება მაპის საპირწონე. ამ სიტუაციაში ჩვენ უნდა ვიმუშაოთ იმაზე, რომ საქართველოში გაიხსნას ისეთი პროექტები, როგორიც არის ნატოს საწვრთნელი ცენტრი, ბაზა. მსგავსი რაღაცები არის ის, რაც რეალურად არის ხელშესახები და რაც მართლა მნიშვნელოვანია უსაფრთხოების კუთხით.
- ჯეიმს აპატურაიმ ასევე ხაზგასმით ისაუბრა იმაზე, რომ არ უნდათ, ზედმეტი პრობლემები შეექმნას საქართველოს. რუსეთთან მოსალოდნელია საომარი ვითარება?
- ნატო ახლა ბალტიისპირეთზეა გადართული. უკრაინის შემდეგ არის საფრთხე, რომ რუსეთმა ბალტიისპირეთს დაარტყას. ამიტომ ნატო მთლიანად გადართულია იმაზე, რომ თავისი წევრი სახელმწიფოები დაიცვას, მით უფრო – ბალტიისპირეთი. ამიტომ ამ ეტაპზე ნატოს არ შეუძლია, საქართველოს სრულფასოვანი დაცვა საკუთარ თავზე აიღოს.
„ახალი თაობა“, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: „შეცვლის თუ არა გიორგი კვირიკაშვილს ირაკლი რუხაძე?“
იგეგმება თუ არა დემოკრატიული მოძრაობის ვინმესთან გაერთიანებას, ვინ უნდა ჩაანაცვლოს გიორგი კვირიკაშვილი პრემიერის პოსტზე, რა კორუფციული სიახლე დაამკვიდრა ხელისუფლებამ? – ამის შესახებ “ახალ თაობას” დემოკრატიული მოძრაობის პოლიტიკური მდივანი გიგლა ბარამიძე ესაუბრება.
- დიდი ამბები მოჰყვა ინფორმაციის გავრცელებას იმის შესახებ რომ ნინო ბურჯანაძე, ირმა ინაშვილი და ირაკლი ღარიბაშვილი შესაძლოა გაერთიანდნენ. ამასთან დაკავშირებით რას გვეტყვით?
- პოლიტიკაში არაფერი გამორიცხული არაა და კანონის ფარგლებში ყველაფერი დასაშვებია. რაც შეეხება კონკრეტულად ამ გაერთიანებას, ეს იდეის დონეზეც კი არ განიხილება. დღეს არსებული მდგომარეობით “დემოკრატიული მოძრაობა” საარჩევნოდ არავისთან აპირებს გაერთიანებას.
- ხვალ შეიძლება შეიცვალოს რამე?
- არაფერი უნდა გამორიცხო, როცა პოლიტიკაში ხარ, მაგრამ არა მგონია, რომ ეს გაერთიანება შედგეს. ახლა ჩვენ საარჩევნოდ ვიწყებთ სამზადისს და ამით ვართ დაკავებული. ამ ეტაპზე არც კოალიცია, არც გაერთიანება და არც ერთიანი ფრონტი არ იგეგმება. პარტიის შიგნით რაღაც ცვლილებები იქნება, მაგრამ ეს ჩვენი შიდა სამზარეულოა და საგაზეთო თემა არ არის.
- არჩევნების წინ პოლიტიკურ ველზე დიდი გადაადგილებები ხდება. განსაკუთრებული ნადირობა ცნობად სახეებზე მიდის. დემოკრატიული მოძრაობა თუ აწარმოებს ასეთ ხალხთან მოლაპარაკებებს?
- ამ ცნობადი სახეების დიდად არ მწამს. მთავარია, პარტიაში წესიერი და პროფესიონალი ხალხი იყოს, რომლებიც თავიანთი საქმეებით გახდებიან ცნობილები. ცნობადი სახეების სიაში შეყვანა სხვა არაფერია, თუ არა პროვინციული ქართული პოლიტიკის კოხტაპრუწობა. მოიყვანენ ვიღაც ცნობად სახეს, რომელიც სინამდვილეში არაფრის მაქნისია. ის თავის დარგშია ცნობადი და პოლიტიკაში არაფრის მომცემი არ არის. რამდენი ვიცით ასეთი ცნობადი სახე, რომლებიც ჩვეულებრივი მუქთახორები არიან. ისეთები, 2 ბატს რომ არ მიაბარებს კაცი. უკვე ათწლეულებია, საქართველოში ამ ცნობადობის პრინციპით ხდება სიების შედგენა. ეს მეთოდი აღარ მუშაობს.
- ახალი პარტიების გამოჩენას თუ ელოდებით კიდევ?
- არა მგონია, რომ ჩერნოვეცკის და ბურჭულაძის გარდა კიდევ ვინმე დაემატოს საარჩევნოდ პოლიტიკურ ველს. ბატონი ბანი კი აცხადებს, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციია, მაგრამ ასე არ არის. ნახავთ, სადღაც ორ თვეში ჩაატარებენ ყრილობას და პოლიტიკურ ძალად გადაიქცევიან.
- ამაში არის რაიმე ცუდი?
- რატომ უნდა იყოს ცუდი? პოლიტიკური პარტიის შექმნის უფლება ყველას აქვს. უბრალოდ, არ მიყვარს შეფარული ქართული ნართაული საუბრები. გაიძახიან არა, არა და არა. მერე გამოხტებიან და იტყვიან, ხალხი შიმშილობს, ქვეყანა იღუპება და უნდა მოვიდეთო.
შე დალოცვილო, რაღას იტყუები, ხომ ზეპირად ვიცით, რაც მოსდევს რეგიონებში ოფისების გახსნას. ბარემ პირდაპირ თქვი, ასე უფრო მართალი იქნები ხალხთანაც და საკუთარ თავთანაც. ამას ბურჭულაძის მიმართ პატივისცემით ვამბობ. ის ადრე თუ გვიან მოინდომებს პარლამენტში შესვლას,. მერე მერობის კანდიდატსაც წარადგენენ. მარგველაშვილის თანამდებობაზეც გაურბით ვიღაც-ვიღაცებს თვალი.
- არჩევნებზე ძირითადი მოთამაშეები რომელი ძალები იქნებიან?
_ ჩვენ, „ქართული ოცნება“, ლეიბორისტები, ნაციონალები, თავისუფალი დემოკრატები, პატრიოტთა ალიანსი, ბურჭულაძის და კიევის ყოფილი მერის პარტიები. ამ უკანასკნელთან დაკავშირებით ბევრი კითხვა არსებობს.
- რა კითხვები?
- ამაზე სხვა დროს ვისაუბროთ, სხვა თემაა. ახლა კი, როგორც ერთი ჩვეულებრივი მოქალაქე ვიტყვი, რომ ამ არჩევნებზე მაინც უნდა დავასრულოთ დამკვიდრებული მანკიერი მოლოდინი, როდესაც ერთი კაცის ქონების და მილიარდების იმედად ვაგებთ მთელ საარჩევნო კამპანიას. აღარ გვინდა ეს ფარული დაპირებები და მესიების ლოდინი.
იმედი მაქვს, მესიების იმედად ყოფნა წარსულს ჩაბარდება და ეს ამ არჩევნებით დაიწყება. აქვე ვაანონსებ, რომ ჩვენ საპარლამენტო არჩევნებში ხელისუფლების ჩარევას ველოდებით.
- რა ფორმით ჩაერევა ხელისუფლება?
- სააკაშვილივით მუშტი-კრივს არ გამართავენ და არც ჯავშანმანქანებს გამოიყვანენ, მაგრამ არჩევნებში ჩარევის უამრავი ფორმა არსებობს. ამაში ჩვენ გარდაბანსა და საგარეჯოში ჩატარებულმა არჩევნებმაც დაგვარწმუნა. შემოდგომაზე ამ ყველაფრის გაკეთებას კიდევ უფრო მწარედ აპირებენ, რაც რეაგირების გარეშე არ დარჩება.
- წინა ინტერვიუში თქვენ გვითხარით, რომ რამდენიმე მინისტრი დატოვებს თანამდებობას. გაიზიარებს თუ არა მათ ბედს პრემიერი? დავით უსუფაშვილმა ღიად თქვა, კვირიკაშვილი იქნება ჩვენი საარჩევნო სიის პირველი ნომერიო...
- კვირიკაშვილის პირველნომრობა უკვე გადაწყვეტილია. რამდენიმე თვის შემდეგ ის წავა ამ თანამდებობიდან. ოღონდ, იქამდე კიდევ ბევრი წყალი ჩაივლის და ბევრი მინისტრი შეიცვლება. ასევე გაგრძელდება ცვლილებები თბილისის მერიაში. იქ ეს პროცესი ჩუმად, წყნარად მიმდინარეობს, ჯერ მერამდე არ მისულან.
- მივლენ ნარმანიამდე?
- შესაძლოა, არც მივიდნენ მერამდე, იმიტომ, რომ ამას სხვა ტექნიკა სჭირდება. მინისტრთა კაბინეტში კი ბევრი ვინმე შეიცვლება.
- მართალია, კვირიკაშვილი ჯერ არსად მიდის, მაგრამ მის შესაძლო შემცვლელზე უკვე საუბრობენ. ერთ-ერთი ვერსიით, ეს ირაკლი რუხაძე იქნება. რას ფიქრობთ ამაზე?
- რას ქვია, ირაკლი რუხაძე იქნება? არავის არაფერს ეკითხებიან და მართლა კულუარებიდან და ერთი ხელის აქნევით იმართება ეს ქვეყანა? პიროვნულად ამ რუხაძეს არაფერს ვერჩი, მაგრამ ის მაინც გაგვაგებინონ, ვინ არის და საერთოდ რა უნდა. მე არ ვიცი, ვინ შეცვლის კვირიკაშვილს, სამაგიეროდ ვიცი, რომ ეს ხალხისთვის შედეგს არ მოიტანს. ოფიციალური მონაცემებით მარტო თბილისში 32.000 უმწეო ადამიანი ცხოვრობს, რომლებიც უფასო სასადილოებში იკვებებიან. ხალხი შიმშილობის ზღვარზეა. ამ დროს ჩვენი პრემიერი ფლეშმობებს და გაურკვეველ პრეზენტაციებს აწყობს. ამას ჯობია წავიდეს და რეგიონები მოინახულოს. ამას წინათაც გითხარით, რომ რეგიონებში დიდთოვლობამ დიდი პრობლემები შექმნა. სოფლების ნაწილი დღემდე მოწყვეტილია გარესამყაროს. ის ვერ მოახერხეს, რომ გზა თოვლისგან გაეწმინდათ. ამ ხალხს იანვარი და ახალი წლები ხომ ჩაამწარეს და თებერვალშიც იგივე გრძელდება.
ხელისუფლებამ არ იცის, რა ხდება რეგიონებში და ეს ძალიან სამარცხვინოა. კიდევ უფრო სამარცხვინოა ის კორუფციული ფორმა, რომელიც `ქართულმა ოცნებამ~ დაამკვიდრა. თან ისე ოსტატურად მოიფიქრეს, ხანდახან ვერც კი შეედავები.
- რა კორუფციული ფორმა დაამკვიდრეს ამისთანა?
- ჩინოსნები მერიებსა და გამგეობებში არნახული ოდენობით იწერენ ხელფასებს და პრემიებს. იგივე ვითარებაა ცენტრალურ სტრუქტურებშიც. გეტყვით, რა მოხდა თბილისის მერიაში. სადაც ძირითადად უმაქნისები არიან და არაფერში მაღალ ხელფასებს იღებენ. ამ უსაქმურმა ჩინოსნებმა დეკემბრის თვეში 3.000 ლარამდე პრემია და 2.800 ლარი დანამატი გამოიწერეს. მთლიანობაში ხელფასის იქეთ ლამის 6.000 აიღეს. ეს განა არ არის კორუფციის ახალი ფორმა? აქამდე თუ კონვერტებით და კეისებით დადიოდნენ, ახლა ამას ღიად აკეთებენ.
დედაქალაქის ისტორიულ უბნებში, სადაც ნებისმიერ მშენებლობაზე მონიტორინგი უნდა გამოცხადდეს, ესენი მაღალსართულიან კორპუსებს აშენებენ. ამ ე.წ ელიტურ კორპუსებში ბინების 80-85%-ს დღევანდელი ჩინოსნები ყიდულობენ. ვსვამ კითხვას _ საიდან ამ ბინების შესაძენი ფული, სადაც კვადრატული მეტრი 1.000 დოლარი ღირს? და ასევე მაინტერესებს, რით ვერ მოხდა მათი გაძღომა. მოვუწოდებ სპეცსამსახურებს, ამ მიმართულებით მონიტორინგი ჩაატარონ.
- ზემოთ თქვენ პრემიერის მიერ მოწყობილ პრეზენტაციებზე ისაუბრეთ. მთავრობა ანაკლიასა და ლაზიკას პორტებზეც ალაპარაკდა. არადა ოპოზიციაში ყოფნის დროს ამ იდეის გამო სააკაშვილს დასცინოდნენ. ახლა რა მოხდა, რატომ დაინტერესდნენ?
- ამის საპასუხოდ ვიცე-პრემიერისა და ეკონომიკის მინისტრის განცხადებას მოვიშველიებ. ამ ბატონმა ორი კვირის წინ ასეთი რამე განაცხადა: „იმაზე მეტად გავუფასურდით, ვიდრე ამას ველოდით“. მართალია, ის ლარს გულისხმობდა, მაგრამ მთავრობაც გაუფასურდა და მათ სიტყვას ფასი აღარ აქვს. ამდენი შეუსრულებელი დაპირება თავის უარყოფით შედეგს აუცილებლად მოიტანს. რაც შეეხება ანაკლიას და ლაზიკას, არც ერთი და არც მეორე ნაციონალების იდეა არ არის. ამ ხალხს იმის ჭკუა ჰქონდა, რომ სხვისი იდეები მიეთვისებინა. ეს პროექტები ჯერ კიდევ კომუნისტების დროს არსებობდა. მათ გახსნეს არქივები, ამოიღეს ეს პროექტები, კარგად შეფუთეს და თავისად გაასაღეს. ისევე, როგორც კომუნისტების დროსვე არსებობდა თბილისში შემოვლითი რკინიგზის პროექტი.
ამათ არც ეს იციან და მაესტროსთან დაკავშირებით აკეთებენ გაუგებარ განცხადებებს. ამას ჯობია, ხალხს შეხვდნენ და გაიგონ, რა ხდება ქვეყანაში. ამის მაგივრად იანვარში გართობა მოაწყვეს.
- რა გართობა მოაწყვეს?
- საახალწლოდ კორპორატიული საღამოები გამართეს და ჩინოსნები ერთმანეთს სიმღერებს უძღვნიდნენ, გაქანებული ტაშ-ფანდური ჰქონდათ. არჩევნებზე ამის შედეგს აუცილებლად მიიღებენ. ეს ნამდვილად არ მაწუხებს, მე ის მტკივა, რომ ქვეყანა ზარალდება.
„ახალი თაობა“, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ გელა ნიკოლაიშვილთან: „არის თუ არა კორუფცია სასამართლოში?!“
სასამართლო სისტემაში მიმდინარე პროცესებზე „ახალ თაობას“ ადვოკატი გელა ნიკოლაიშვილი ესაუბრა.
- ბატონო გელა, რატომ არის საზოგადოებაში ამხელა უკმაყოფილება? არ გაამართლა იმ რეფორმამ, რომელზეც საუბარი მიდიოდა? როგორც ადვოკატს, ყოველდღიური შეხება გაქვთ სასამართლოსთან და რა ხდება?
- აქ საკითხი ორ ნაწილად უნდა დავყოთ. ერთი, რა ხდება თვითონ სასამართლოში, რას ვხედავ პრაქტიკულ საქმიანობაში და მეორე, ის რაც ხდება ზედა ეშელონებში. დანიშვნის პროცესი, იუსტიციის საბჭოს მოქმედება და ასე შემდეგ. დავიწყებ იმით, რომ ძირითადად შეხება მიწევს თბილისის საქალაქო სასამართლოსთან. ყველა თბილისელ ადვოკატს საქმეების 80-90%-ის წარმოება სწორედ აქ გვიწევს. აქედან გამომდინარე, მე შემიძლია ვიმსჯელო თბილისის საქალაქო სასამართლოზე.
- და რა ხდება თბილისის საქალაქო სასამართლოში?
- მე მიმაჩნია, რომ მნიშვნელოვანი ძვრები მოხდა, მნიშვნელოვანი ცვლილებები. როგორც ახალი მოსამართლეების დანიშვნის თვალსაზრისით და მათი მუშაობის, რომ ისინი ძირითადად ბრმად კი არ იზიარებენ პროკურატურის მიერ წარმოდგენილ მტკიცებულებებს, არამედ უკვე ემყარებიან კანონს და ძირითადად ობიექტურად არჩევენ საქმეებს. ობიექტური გადაწყვეტილებები გამოაქვთ, თუმცა, რა თქმა უნდა, გამონაკლისებიც არის. აქ ერთი მომენტია საინტერესო…
- რომელი?
- ის, რომ ეს ხდება არა მხოლოდ ახლად დანიშნული მოსამართლეების მხრიდან, ძირითადად იმ ხალხის მხრიდანაც, რომლებიც იმ ავადსახსენებელ პერიოდშიც მუშაობდნენ და სრულიად სხვა სახის გადაწყვეტილებები გამოჰქონდათ. ეს იმაზე მიუთითებს, რომ აქ საქმე პიროვნებებში არ იყო, არამედ იყო იმ პოლიტიკაში, რომელსაც ატარებდა უმაღლესი ხელმძღვანელობა სასამართლოების მიმართ. თუმცა კონკრეტულ პირებსაც აქვთ თავიანთი პასუხისმგებლობა.
- საუბარია, რომ კორუფციამ იმატა სასამართლოშიო, რამდენად იზიარებთ ამას?
- კორუფციას რაც შეეხება, კორუფცია არ არის მხოლოდ ფულის მიცემა, აღება და ჯიბეში ჩადება. წინა ხელისუფლების დროს, კორუფცია იყო მართლაც უმაღლეს დონეზე, ოღონდ ეს იყო პოლიტიკური კორუფცია, როდესაც დაკვეთებს ასრულებდნენ იმის ფასად, რომ რაღაცა სიკეთეები მიეღოთ, ან სკამი შეენარჩუნებინათ და ასე შემდეგ. ხოლო რაც შეეხება იმ კორუფციას, რასაც ჰქვია ფულის აღებ-მიცემობა, ეს ხმები და ეს ლაპარაკი მეც გამიგონია.
- ანუ რეალურია ეს ხმები?
- გამიგონია, თუმცა არც ერთი ამის დამამტკიცებელი დოკუმენტი არ არსებობს და ამიტომ, ეს მაინც მოარული ჭორი მგონია. უბრალოდ, ეს ხმები მოდის იქიდან, რომ რადგანაც მოსამართლეებმა მიიღეს თავისუფალი გადაწყვეტილების შესაძლებლობა და უკვე საკმაოდ ხშირია როგორც გირაოს შეფარდებები წინასწარი პატიმრობის ნაცვლად, ასევე გამამართლებელი განაჩენები. ამიტომ ხშირად სვამენ კითხვას – ალბათ ეს მოსამართლეები ფულს იღებენ, თორემ რატომ არის ამდენი გამამართლებელი განაჩენი ან გირაოს შეფარდება? მიმაჩნია, რომ ეს მაინც ვარაუდებია და ის მოარულ ხმებსა და ჭორებზეა დამყარებული.
_ დანიშვნების თაობაზე რას იტყვით?
_ დანიშვნებს რაც შეეხება, მძიმე მდგომარეობაა, რა თქმა უნდა, იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში. შეიძლება პირდაპირ ითქვას, რომ ძალიან უჭირს ნინო გვენეტაძეს, ვინაიდან ის არის სრულ უმცირესობაში. და ის რა მემკვიდრეობაც დაგვიტოვა კოტე კუბლაშვილმა, თავისი უსიტყვო მხარდამჭერი, იმ რვა მოსამართლის სახით, დღეს გადაწყვეტილებების მიღება, ძირითადად მათი სურვილების მიხედვით ხდება.
- თუმცა ნინო გვენეტაძის მიმართაც დიდია უკმაყოფილებაო. სერიოზული ბრალდებები ისმის მისი მისამართით. ამაზე რას იტყვით?
- ეს ბუნებრივია, რომ ამ მოსამართლეების მხრიდან იქნება ბრალდებები. იმ მოსამართლეების მხრიდან, რომელთაც ის დაუპირისპირდა. ნინო გვენეტაძეს არა აქვს უფლება ვინმეს მოხსნის, ან ვინმეს დანიშვნის, ასე ერთპიროვნულად. ის, რომ გვენეტაძე უცხო სხეულივით შევიდა ამ ერთიან, მონოლითურ, დანაშაულებრივ ჯგუფში, ბუნებრივია, ისინი დაუპირისპირდებოდნენ მას და ათასგვარ ინსინიუაციას ექნებოდა ადგილი.
- კონკრეტულად?
- მაგალითად, ტესტების გაჟონვის თემა.
- ამის თაობაზე გვენეტაძეს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა?
- რასაკვირველია, ნინო გვენეტაძეს, როგორც ხელმძღვანელს, გარკვეული პასუხისმგებლობა აკისრია. ეს არ ნიშნავს, რომ მან ხელი შეუწყო, მაგრამ რომ ვერ აღკვეთა, ამ მხრივ გარკვეული პასუხისმგებლობა აკისრია. ვიღაცამ შეიძლება შეგნებულადაც გააკეთა ეს, რომ ეს პასუხისმგებლობა მას დაკისრებოდა. თუმცა მან უფრო აქტიურად უნდა იმოქმედოს, უფრო გაბედულად და თუ რაღაცა კანონები აბრკოლებს მის მოქმედებას, პირდაპირ უნდა დასვას საკითხი პოლიტიკური ხელმძღვანელობის წინაშე, პარლამენტში, რომ ესა თუ ის კანონი შეიცვალოს. სხვაგვარი რეგულაცია დაწესდეს თუნდაც იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში. აქ სხვაგვარი მცდელობაც არის.
- რას გულისხმობთ?
- იმას, რომ კონკრეტულმა ჯგუფებმა პირდაპირი გავლენა მოახდინონ და ფაქტიურად ხელში აიღონ ძალაუფლება სასამართლოში. იგულისხმება ის, რომ ზეგავლენის მომხდენი და გადაწყვეტილების მიმღები, შემკვეთების მიმცემი იყვნენ სწორედ ისინი.
- და ვინ არიან ისინი?
- კონკრეტული არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც დღეს ასე აქტიურობენ. იმას ვერ ამბობენ, რომ დღეს ხელისუფლება სასამართლოს კონკრეტულ პოლიტიკურ დავალებებს აძლევს, მაგრამ მეორე მხრივ, საკმაოდ მწვავე განცხადებებს აკეთებენ. გავიხსენოთ თუნდაც მურუსიძესთან დაკავშირებული სკანდალი.
- ამ კონკრეტულ შემთხვევაში მურუსიძე რა შუაშია?
- ისეთი აქცენტები იქნა გაკეთებული, რომ თითქოს ეს ერთი მურუსიძეა, რაღაცა დროშასავით იქცა. ვინმემ არ იფიქროს, რომ მას ვიცავ, მას იმდენი ცოდვები აქვს, მე ადვოკატად არ გამოვადგები მას, მაგრამ ზოგადად ეს მურუსიძეები, ასეულობით იყვნენ იქ. დღეს მურუსიძე ამბობს, რომ მას პრაქტიკულად არ შეეძლო სხვა გადაწყვეტილების მიღება.
- მსხვერპლად მოაქვს თავი, ხომ შეეძლო მანტია გაეხადა?
- რა თქმა უნდა, ეს იქნებოდა ყველაზე გონიერი და ვაჟკაცური ნაბიჯი, რომ მანტია გაეხადა არა მხოლოდ მას, არამედ ბევრ ისეთ მოსამართლეს, რომლებიც დღეს აცხადებენ _აბა რა გვექნა, კი ვიცოდით, რომ უდანაშაულოდ ვსჯიდით, მაგრამ ისეთი მტკიცებულებები ჰქონდათ წამოყენებული, ჩვენ კანონმდებლობით ხელ-ფეხი გვქონდა შეკრულიო.
- პროტესტის გამოხატვა არ შეიძლებოდა?
- კი ბატონო, კანონი არ აძლევდა ამის საშუალებას, მაგრამ ის ხომ მაინც შეეძლოთ, ხმა ამოეღოთ ამის წინააღმდეგ? თუნდაც მანტია გაეხადათ და პროტესტის ნიშნად დაეტოვებინათ. ეს არის ღირსეული საქციელი, თუმცა მათ შორის არ აღმოჩნდნენ ასეთი ღირსეულები. ამიტომ, როდესაც ლაპარაკობენ იმაზე, რომ აი მურუსიძე დანიშნეს, მარტო მასზე არ უნდა ვილაპარაკოთ. ან ყველას მიმართ უნდა იყოს ეს აქცენტები, ან ცალკე არ უნდა გამოვიტანოთ მურუსიძე და დროშად არ უნდა გავხადოთ. არც მურუსიძეს არა აქვს არანაირი გამართლება, მაგრამ ობიექტურები უნდა ვიყოთ.
- ანუ მისნაირი ჯერაც ბევრია სასამართლოში?
- რა თქმა უნდა. ამ შემთხვევაში სხვებზეც უნდა იყოს საუბარი. კანონი იყო ასეთიო დღეს რომ გაიძახიან, საკმაოდ თბილად და კარგად მოკალათდნენ მაშინ ამ კანონის ჩარჩოებში!
- თვლით, რომ სასამართლოში ჯერ კიდევ ბევრი რამ არის დასალაგებელი?
- რა თქმა უნდა, ძალიან ბევრი რამ. ნინო გვენეტაძემ კი უნდა ამოიყენოს გვერდით ახალგაზრდა, ახალი მოსამართლეები. ამ ძველი მოსამართლეებისთვის, 90-95%-ის შემთხვევაში, არ შეიძლება, რომ მათ ვადა გაუგრძელდეთ! ისინი ახალი ვადით არ უნდა დანიშნონ და სასამართლოს ახალი სისხლი უნდა გადაესხას! ეს ოთხი წელი ხომ აცადეს? უკანონოდ არავინ არ გაუთავისუფლებიათ, ვადა ამოეწურათ და მიბრძანდნენ. აბსოლუტურ უმრავლესობას ვადა არ უნდა გაუგრძელდეს.
„რეზონანსი”, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ ელისო ჩაფიძესთან: “სხვადასხვა ტელევიზიის საკონტროლო პაკეტების ერთი და იგივე პირების ხელში გადასვლა არ არის სასარგებლო მედიისთვის”
თიკო ოსმანოვა
“ტელევიზიების გარშემო პოლიტიკური ინტერესი ყოველთვის არსებობს, მაგრამ მედიის წარმომადგენელთა მორალური სიმტკიცე სწორედ იმით განისაზღვრება, რომ ემსახურონ ქვეყანას. შეასრულონ საზოგადოების მოდარაჯე გუშაგის როლი და არავითარ შემთხვევაში, რომელიღაც პარტიის, ან კონკრეტული ფინანსური დაჯგუფების ინტერესი”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას, საპარლამენტო უმრავლესობის წევრი ელისო ჩაფიძე, რომელსაც ტელეკომპანია “მაესტროს” გარშემო განვითარებულ მოვლენებზე ვესაუბრეთ.
„ვადევნებ თვალყურს იმ მოვლენებს, რომელიც “მაესტროს” გარშემო მიმდინარეობს და ამას ვაკეთებ არა ნეიტრალური პოზიციიდან, არამედ გულშემატკივრის. იმიტომ, რომ, თავის დროზე ძალიან დიდი შრომა და გუშემატკივრობა მაქვს ჩადებული ამ ტელევიზიის განვითარებაში. ჩემს ბიოგრაფიაში მნიშვნელოვანი მომენტია, რომ ჟურნალისტები, სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები ჩავდექით დამფუძნებლებს შორის დავაში, რომელიც ტელევიზიას უსიამოვნებებს უქადდა. ვფიქრობ, დღეს არსებობს რესურსი, რომ დამფუძნებლებმა თავად გაარკვიონ ერთმანეთში ურთიერთობა. ვერ მივცემდი თავს უფლებას, რომ ჩავერიო შიდაქონებრივ დავაში.
რაც შეეხება სარედაქციო დამოუკიდებლობას, ის რა თქმა უნდა ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანი ღირებულებაა და როგორც ხელისუფლების წარმომადგენელი, ხმას ავიმაღლებდი ასეთ დარღვევებთან დაკავშირებით, თუკი სარედაქციო დამოუკიდებლობას დაემუქრებოდა საფრთხე. ჯერჯერობით მე რასაც ვხედავ, ეს არის მიმდინარე სამართლებრივი პროცესი და ძალიან დიდი იმედი მაქვს, ისე დასრულდება, რომ სარედაქციო დამოუკიდებლობას და ტელეკომპანიის სიძლიერეს ზიანი არ მიადგება», – ამბობს ელისო ჩაფიძე „რეზონანსთან“ საუბრისას.
- ამ პროცესში პოლიტიკურ კვალს გამორიცხავთ?
- ძალიან ვამაყობ იმით, რომ ვარ იმ კანონპროექტის ერთ-ერთი ავტორი, ჯერ კიდევ “რეზონანსიდან”, რომელიც ავალდებულებს ტელეკომპანიას წილობრივ მონაწილეობაში ასახოს მონაცემები და ეს იყოს საჯარო. ტელევიზიების გარშემო პოლიტიკური ინტერესი ყოველთვის არსებობს, მაგრამ მედიის წარმომადგენელთა მორალური სიმტკიცე სწორედ იმით განისაზღვრება, რომ ემსახურონ ქვეყანას, შეასრულონ საზოგადოების მოდარაჯე გუშაგის როლი და არავითარ შევმთხვევაში, რომელიღაც პარტიის, ან კონკრეტული ფინანსური დაჯგუფების ინტერესი.
აი, სწორედ აქ ვხედავ ჟურნალისტების სიძლიერეს. ეს მორალური კატეგორიის საკითხია, რომელიც სხვათა შორის მნიშვნელოვანია იმ შემთხვევაშიც, თუ ქვეყანაში მედიის სრული თავისუფლება დაცულია. ვიცით ძალიან ბევრი ადამიანი, რომელიც თავისუფლებასთან დაკავშირებით ბევრ განცხადებას აკეთებს, შემდეგ კი ისეთ ლამაზ შეკვეთილ პიარს აგორებს კონკრეტული პიროვნების წინააღმდეგ, რომ აშკარად იკითხება რაღაც კონკრეტული ინტერესი. ამიტომაც ეს არის ღირსების და იმ საკანონმდებლო აქტების საქმე, რომელიც განაპირობებს მედიის თავისუფლებას.
ჩვენ ულტრალიბერალური კანონმდებლობა გვაქვს ამ თვალსაზრისით და ვერ ვხდევავ რამე ცვლილების შეტანის აუცილებლობას. თუმცა, ვხედავ, რომ მედიაში ეთიკური სტანდარტი უფრო უნდა ამაღლდეს. იმედი მაქვს საერთაშორისო ორგანიზაციები მედიას უფრო მეტ დახმარებას გაუწევენ. ასე რომ, ბევრი ადამიანის სინდისზეა დამოკიდებული, როგორ იქნება ესა თუ ის მედია.
- რას ფიქრობთ, გაჩეჩილაძის და კვირიკაშვილის შეხვედრაზე, რომელიც “მაესტროს” სკანდალამდე ერთი დღით ადრე მოხდა?
- ამ საკითხთან დაკავშირებით პრემიერმა უკვე გააკეთა განცხადება, მე ვერაფერს დავამატებ. შესაბამისად, როგორც ჩვენთვის ცნობილია, შეხვედრა “მაესტროსთან” დაკავშირებით არ შემდგარა.
- და თქვენი აზრით, ეს დამაჯერებელია?
- გიორგი კვირიკაშვილი გახლავთ ძალიან პატივსაცემი, მაღალი რანგის სახელმწიფო მოხელე. აქედან გამომდინარე, ვერ ვხედავ მისი განცხადების გულწრფელობაში ეჭვის შეტანის რამე საფუძველს.
- რას იტყვით ირაკლი რუხაძეზე, რომელმაც გია გაჩეჩილაძეს წილების საყიდლად ფული ასესხა?
- ვერაფერს ვერ გეტყვით, ამ პიროვნებას არ ვიცნობ. შეიძლება ეს ძალიან გავლენიანი პიროვნებაა, მაგრამ მასთან დაკავშირებით რამე ინფორმაცია არ გამაჩნია. ზოგადად, ვფიქრობ, რომ თუ საქართველოში დივერსიფიცირებული იქნება მედიამფლობელები, ჩვენ უფრო მეტად გვექნება თავისუფალი სიტყვის მოსმენის საშუალება. საფრთხე, რომ სხვადასხვა ტელევიზიის საკონტროლო პაკეტები აღმოჩდეს ერთი და იმავე პირების ხელში, არ არის სასარგებლო მედიის განვითარებისთვის. მაგრამ ჯეჯრეობით ვერ ვხედავ ასეთი ფაქტს და თუ ასეთი რამ მოხდება, ამაზე ხმა უნდა ამოიღოს საერთაშორისო საზოგადოებამ, მედიამ, მარეგულირებელმა კომისიამ და ანტიმონოპოლიურმა ორგანიზაციებმა.
„რეზონანსი”, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ ირანის ელჩთან საქართველოში: „ირანი მზად არის, მიაწოდოს საქართველოს გაზი როგორც შიდა მოხმარებისთვის, ასევე ტრანზიტისთვის”
აკაკი გვიმრაძე
“საქართველო არის ჩვენი მეგობარი ქვეყანა და საუკეთესო მეზობელი, რომელთანაც პირდაპირი საზღვარი არ გაგვაჩნია. არ არსებობს რამე გადაუჭრელი პრობლემა, რომელიც ჩვენ შორის თანამშრომლობას ხელს შეუშლიდა.
“ბირთვული შეთანხმების ხელმოწერისა და სანქციების მოხსნის შემდეგ ირანის წინაშე სრულიად ახალი შესაძლებლობა იხსნება – ირანი ღირსეულ და შესაბამის ადგილს იკავებს საერთაშორისო წესრიგის ფორმირებაში და მზად არის მნიშვნელოვანი როლი ითამაშოს, როგორც რეგიონალურ, ასევე გლობალურ დონეზე. ყველა მიმართულებით სწრაფი ტემპებით მიმდინარეობს ურთიერთობების აღდგენა და განვითარება. იმედი მაქვს, რომ საქართველოც არ ჩამორჩება ამ პროცესს”, – განაცხადა “რეზონანსთან” ირანის ისლამური რესპუბლიკის ელჩმა საქართველოში აბას თალები ფარმა, რომელთანაც საუბარი ენერგეტიკულ თანამშრომლობას, გეოპოლიტიკურ პრიორიტეტებს და სხვა მნიშვნელოვან თემებს შეეხო.
- როგორ შეაფასებთ გასული წლის განმავლობაში ირანსა და საქართველოს შორის ურთიერთობის განვითარების დინამიკას, ყველაზე მნიშვნელოვან რომელ მომენტებს გამოყოფდით 2015 წელს ორ ქვეყნის ურთიერთობაში?
- 2015 წელი უკანასკნელი წლების მანძილზე, მეტად მნიშვნელოვანი იყო ირანისა და საქართველოს ურთიერთობაში – თითქმის 10-წლიანი პაუზის შემდეგ კვლავ გააქტიურდა სამთავრობოთაშორისი და საპარლამენტო ურთიერთობა. 2015 წლის მაისში გაიმართა ერთობლივი სამთავრობოთაშორისი ეკონომიკური კომისიის სხდომა თეირანში, რომელშიც საქართველოს 8 სამინისტროს წარმომადგენელმა მიიღო მონაწილეობა და რომლის შედეგადაც 3 დოკუმენტი იქნა ხელმოწერილი. ეს დოკუმენტები გულისხმობს ჩვენს ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის განვითარებას ენერგეტიკის, ტრანსპორტირების, კულტურის და სხვა სფეროებში.
ასევე გასული წლის მიწურულს იგეგმებოდა პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის ვიზიტი ირანში და მის სახელზე მოწვევაც იყო გამოგზავნილი, მაგრამ პოლიტიკური ვითარება მოულოდნელად შეიცვალა და ახლა საქართველოს ახალი პრემიერი ჰყავს. ამიტომაც შევეცდებით, რომ 2015 წელს დაგეგმილი ვიზიტი, 2016-ში შედგეს და ახლა ველით მოწვევას გიორგი კვირიკაშვილის სახელზე. იმედია, რომ პრემიერ-მინისტრის ვიზიტი გაზაფხულზე განხორციელდება. ასევე ვმუშაობთ კიდევ რამდენიმე მინისტრის ვიზიტზეც.
- თუ გქონდათ საუბარი საქართველოს ხელისუფლებასთან, როდის აღადგენს ჩვენი ქვეყანა ირანთან უვიზო მიმოსვლას?
- როგორც მოგეხსენებათ, საქართველომ 2013 წლის ივლისიდან დროებით შეაჩერა სავიზო რეჟიმის გაუქმების შესახებ არსებული შეთანხმება, მიუხედავად ამისა, ირანი ყოველთვის იცავდა უვიზო მიმოსვლის შეთანხმებას საქართველოსთან. საქართველოს მხრიდან ეს საკითხი ასე იქნა ახსნილი, რომ სავიზო რეჟიმის შემოღება ირანთან, დაკავშირებულია ვიზალიბერალიზაციის პროცესთან ევროკავშირთან და საქართველო ირანთან უვიზო რეჟიმს ამ პროცესის დასრულების შემდეგ აღადგენს. მიმდინარე წლის 8 თებერვალს მე საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროში შევხვდი მინისტრის მოადგილეს, ბატონ დავით ჯალაღანიას და ამ შეხვედრაზე გადმომეცა ოფიციალური ნოტა იმის თაობაზე, რომ ქართული მხარე 15 თებერვლიდან განაახლებს სავიზო რეჟიმის გაუქმების შესახებ არსებული შეთანხმების შესრულებას.
- რა მდგომარეობაა ორ ქვეყანას შორის ტურიზმისა და ვაჭრობის სფეროში?
- როდესაც საქართველოსა და ირანს შორის უვიზო რეჟიმი ორმხრივად მოქმედებდა, მაშინ თქვენს ქვეყანაში წელიწადში 85 ათასი ირანელი ტურისტის ვიზიტი დაფიქსირდა. საქართველოს შესაბამისი სტრუქტურების ინფორმაციით, ირანელი ტურისტები ერთ-ერთი ყველაზე მოწესრიგებულნი და მხარჯველები არიან. თუმცა მას შემდეგ, რაც საქართველომ ცალმხრივად გააუქმა უვიზო მიმოსვლა ჩვენი მოქალაქეებისათვის, ტურისტული ნაკადი ირანიდან 50 პროცენტით შემცირდა. თუ გავითვალისწინებთ, რომ სტანდარტული ვიზიტის დროს ტურისტი საშუალოდ ქვეყანაში 2 ათას ამერიკულ დოლარს ხარჯავს, ეს ის პირდაპირი ინვესტიციაა, რომელიც საქართველოს ხელისუფლებამ ირანელი ტურისტების სახით დაკარგა.
ამას მოჰყვა ჯაჭვური რეაქცია: შეწყდა პირდაპირი ავიამიმოსვლა თბილისსა და თეირანს შორის. ლოგიკურია, რომ ტურისტული ნაკადის შემცირების გამო ირანული ავიაკომპანიებისათვის მომგებიანი აღარ იყო რეგულარული რეისების განხორციელება.
მიუხედავად ამისა ირანულ ავიაკომპანიებს კვლავ აქვთ სურვილი, რომ აღადგინონ პირდაპირი ფრენა საქართველოში და ოფიციალური განაცხადიც გაკეთებულია შესაბამის სტრუქტურებში ნებართვის მიღებაზე, თუმცა დღემდე პასუხი არ გვაქვს მიღებული. წარმოიდგინეთ, თბილისსა და თეირანს შორის თვითმფრინავი მანძილს დაახლოებით 1 საათსა 20 წუთში ფარავს, მაგრამ დღეს პირდაპირი რეისის არარსებობის პირობებში, იგივე დანიშნულების ადგილზე ჩასასვლელად დაახლოებით 10 საათი დაგჭირდებათ, ბაქოდან ან ისტანბულიდან ტრანზიტის შემთხვევაში.
სავიზო ბიუროკრატიული ბარიერის გავლისას ასევე პრობლემები ექმნებოდათ ირანელ ბიზნესმენებს, ასევე იყო შემთხვევები, როდესაც თბილისში ჩამოსულ ირანელ მოქალაქეებს აეროპორტში საზღვრის გადალახვისას პრობლემები შეექმნათ და ზოგიერთი მათგანი უკანაც კი გააბრუნეს. თუმცა ახლა საქართველოს მთავრობის მხრიდან სავიზო რეჟიმის გაუქმების შესახებ არსებული შეთანხმების შესრულების განახლება ვფიქრობთ, ხელს შეუწყობს ორი ქვეყნის ეკონომიკური თანამშრომლობის, განსაკუთრებით ხალხთაშორის ურთიერთობისა და ტურიზმის განვითარებას.
- როგორია სავაჭრო ბრუნვა საქართველოსა და ირანს შორის?
- წლიური სავაჭრო ბრუნვა ჩვენს ქვეყნებს შორის 150-200 მილიონ დოლარს აღწევს. იმედი მაქვს, რომ მომავალში შევძლებთ ამ მოცულობის მნიშვნელოვნად გაზრდას.
- ბოლო პერიოდში გაზის თემა ძალზედ აქტუალურია საქართველოში. ჩვენი ქვეყანა ცდილობს დამატებითი რესურსების მოძიებას და მოლაპარაკებას აწარმოებს რუსულ “გაზპრომთან”. როგორია ირანის პოზიცია ამ მიმართულებით, რამდენად რეალურია ირანსა და საქართველოს შორის ენერგეტიკული თანამშრომლობის განვითარება?
- უპირველეს ყოვლისა მინდა აღვნიშნო, რომ ირანისათვის გაზის თემა ეს არ არის პოლიტიკური საკითხი და არც რომელიმე ქვეყანასთან შევდივართ კონკურენციაში. მიმაჩნია, რომ საქართველომ უნდა იმოქმედოს თავის ნაციონალური ინტერესებიდან გამომდინარე და ლოგიკურია, რომ ალტერნატიულ ენერგეტიკულ წყაროებს ეძებდეს, როგორც ნებისმიერი სხვა სახელმწიფო.
ირანი მზად არის საქართველოსთან ითანამშრომლოს ენერგეტიკულ სფეროში და მიაწოდოს გაზის საკმარისი მოცულობები, როგორც შიდა მოხმარებისთვის, ასევე ტრანზიტისათვის ევროპაში, რაც თქვენს ქვეყანას კიდევ დამატებით შემოსავალს მოუტანს. ამჟამად მიმდინარეობს ტექნიკური მოსამზადებელი სამუშაოები და განიხილება რამდენიმე მარშუტის ვარიანტი, თუ საიდან შეიძლება მიიღოს საქართველომ გაზი ირანისგან.
ერთ-ერთ ვარიანტად აზერბაიჯანიც განიხილება, რომელიც მზადყოფნას გამოთქვამს თავისი ტერიტორიის გავლით მიაწოდოს ჩვენი გაზი საქართველოს. სომხეთიც აგრეთვე გამოთქვამს მზადყოფნას, რათა გამოყენებული იქნას არსებული შესაძლებლობები.
ამასთან, განიხილება სვოპის პრინციპით გაზის ტრანსპორტირების საკითხი, როგორც დამატებითი სხვა ვარიანტი. ასევე ვმუშაობთ ელექტროენერგიის გაცვლის თემაზეც – ირანი მიიღებს საქართველოსგან ელექტროენერგიას, როდესაც ჩვენ ამაზე მოთხოვნილება გვექნება და პირიქით, როდესაც საქართველოს დასჭირდება დამატებითი მოცულობა. ამ თემებზე კონკრეტული საუბარი შედგება თეირანში, ენერგეტიკის მინისტრის კახა კალაძის ირანში ვიზიტის დროს.
- როგორ გესახებათ მიმდინარე წელს და საერთოდ უახლოეს მომავალში საქართველო-ირანის ურთოერთობის განვითარება?
- უპირველეს ყოვლისა მინდა განვაცხადო, რომ საქართველო არის ჩვენი მეგობარი ქვეყანა და საუკეთესო მეზობელი, რომელთანაც პირდაპირი საზღვარი არ გაგვაჩნია. არ არსებობს რამე გადაუჭრელი პრობლემა, რომელიც ჩვენ შორის თანამშრომლობას ხელს შეუშლიდა.
ირანი მზად არის განავითაროს მჭიდრო თანამშრომლობა ქვეყანასთან, რომელთანაც მრავალსაუკუნოვანი ისტორიულ-კულტურული ურთიერთობა გვაკავშირებს.
ასევე მინდა განვაცხადო, რომ ბირთვული შეთანხმების ხელმოწერისა და სანქციების მოხსნის შემდეგ ირანის წინაშე სრულიად ახალი შესაძლებლობა იხსნება. ირანი ღირსეულ და შესაბამის ადგილს იკავებს საერთაშორისო წესრიგის ფორმირებაში და მზად არის მნიშვნელოვანი როლი ითამაშოს, როგორც რეგიონულ, ასევე გლობალურ დონეზე.
ამჟამად უკვე ასეულობით ამერიკული, ევროპული და რუსული კომპანიები დაბრუნდნენ ირანში, რომელთაც სურთ ბიზნესის განვითარება ჩვენს ქვეყანასთან, ირანული ბანკები კვლავ ჩაერთვნენ სვიფტის საერთაშორისო სისტემაში,
თეირანს უკვე მსოფლიოს არაერთი ლიდერი ეწვია ოფიციალური ვიზიტით, მოკლედ ყველა მიმართულებით სწრაფი ტემპით მიმდინარეობს ურთიერთობის აღდგენა და განვითარება და იმედი მაქვს, რომ საქართველოც არ ჩამორჩება ამ პროცესს.
„რეზონანსი”, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ბანკებმა მთელი ბიზნესი გირაოში მოაქციეს
მაკა ხარაზიშვილი
ბანკები არაპროფილური ბიზნესის მართვას ისევ თამამად აგრძელებენ. უფრო მეტიც, სპეციალისტების განცხადებით, მათ მთელი ქართული ბიზნესი გირაოში აქვთ ჩადებული, ხოლო ეროვნული ბანკი მათი “ოფიციალური აგენტია”. ამგვარ მდგომარეობაში, რომელსაც არაჯანსაღი კონკურენციაც ემატება, ეკონომიკის განვითარების პერსპექტივა საკმაოდ ბუნდოვანია.
მენაშენეთა ასოციაციის ხელმძღვანელი ირაკლი როსტომაშივილი ადასტურებს, რომ ბანკები არაპროფილურ ბიზნესს ძველებურად აკონტროლებენ და ამ მიმართულებით, ფაქტობრივად, არაფერი შეცვლილა. აქედან გამომდინარე, საქართველოში კონკურენცია მკვდარია და ეკონომიკა ამიტომაც ვერ ვითარდება.
“რაღაც ფორმა შეცვალეს, მაგრამ იგივე სქემით მოქმედებენ. მე ვიცი, რომ სამშენებლო კომპანია “მ2″ “საქართველოს ბანკის” კუთვნილი კომპანიაა. ბანკის ფუნქციაა, რომ მან ფული სხვა ბიზნესის ხელის შეწყობით იშოვოს. წარმოიდგინეთ, რომ ყველაზე მსხვილი ბანკი საქართველოში, რომელიც სამშენებლო კომპანიას ფლობს, ის სხვა კომპანიებს კონკურენტად აღიქვამს. კონკურენტს როგორც მინიმუმ ხელს თუ არ შეუშლის, არც დაეხმარება”, – ამბობს ირაკლი როსტომაშვილი და დასძენს, რომ ეს მარტო სამშენებლო სექტორს არ ეხება. ბანკები ფლობენ სამედიცინო, ტურისტულ, საგანმანათლებლო, ღვინის წარმოებისა თუ საკალმახე მეურნობებს.
“ყველგან აქვთ ბიზენსები. თქვენ წარმოიდგინეთ, პატარა ორგანიზაცია, რომელსაც აქვს საკალმახე. მისთვის როგორია ბანკის ქოლგის ქვეშ მყოფ კომპანიასთან კონკურენცია. ამიტომ არ ვითარდება საქართველოში ბიზნესი. ბანკი არის ორგანიზაციისთვის სისხლის მიმოქცევის სისტემა, რომელიც არ მუშაობს და ეს ორგანიზმი კვდება”, – ამბობს ირაკლი როსტომაშვილი.
მისი აზრით, თუკი ხელისუფლება მოინდომებს, საბანკო სექტორს სხვა ბიზნესისგან რეალურად გამიჯნავს და ეს პროცესი არც ისე რთული იქნება. სხვა შემთხვევაში კომპანიები გაკოტრდებიან და ბანკები გამდიდრდებიან და მათ ქონებასაც დაისაკუთრებენ.
პროფესორი დავით ასლანიშვილი ასევე აცხადებს, რომ ბანკებისა და მათი არაპროფილური ბიზნესის გამიჯვნა მხოლოდ ფორმალურად მოხდა. ბანკები სხვადასხვა მეთოდით, მათ შორის ინსაიდერული პირების მეშვეობით, ისევ მართავენ არასაბანკო კომპანიებს.
“ისინი ყველგან არიან შესული – სამშენებლო, სადაზღვევო სექტორები და სხვა. აგერ ბოლომდე ჩაყლაპეს საფონდო ბირჟა. იურიდიულად არ ჩანს თორემ კონკრეტული კომპანიები კვლავ ბანკის საკუთრებაშია, თუმცა მათ მიერ შექმნილ ფირმებს ინსაიდერების მეშვეობით აკონტროლებენ. ეროვნულმა ბანკმა გასცა ფორმალური ბრძანება და შესაბამისად იგი ფორმალურად შესრულდა.
ეს პროცესი ანადგურებს ეკონომიკას, ვინაიდან ბაზარი კონკურენტული არ არის. კლასიკური გაგებით კომერციულმა ბანკმა უნდა გასცეს სესხი და მორჩა. განვითარებულ ქვეყნებში ბანკებს სხვა კომპანიებში წილობრივი მონაწილეობის უფლება შეზღუდული აქვთ”, – ამბობს დავით ასლანიშვილი დასძენს, რომ საქართველოში ეს შეზღუდვა კახა ბენდუქიძის ხელმძღვანელობით 2007-08 წლებში მიღებული კანონებით გაუქმდა. შესაბამისად, ბანკებს მიეცათ უფლება, რომ არასაბანკო სფეროში შესულიყვნენ.
ასლანიშვილის ინფორმაციით, ამჟამად კომერციულ ბანკებს 300 მილიარდ ლარზე მეტი ქონება აქვთ გირაოში ჩადებული. როდესაც მსხვილი ბიზნესმენი ბანკში ფულის სასესხებლად მიდის, მას სესხის უზრუნველსაყოფად, ფაქტობრივად, მთელ ქონებას აგირავებინებენ. ეს პროცესი კი ბიზნესის განვითარების შესაძლებლობას ართულებს.
“საქართველოში, მაგალითად, 16 მილიარდი ლარის სანაცვლოდ დაგირავებულია 300 მილიარდი ლარის ქონება. საერთაშორისო პრაქტიკით, ამ რაოდენობის სესხი 40 მილიარდ ლარამდე ქონებით არის უზრუნველყოფილი. როდესაც ბიზნესმენი მიდის ბანკში და იძულებულია, რომ ნახევარმილიონიანი სესხის სანაცვლოდ გირაოში 40-ჯერ მეტი გირაოს საგანი ჩადოს, მას განვითარების შესაძლებლობა ესპობა. ჩვენთან, რომ არსებობდეს კლასიკურ მოდელი, სესხის სანაცვლოდ გირაოს მოთხოვნა 1/2-თან ან 1/3-თან ბიზნესი დანარჩენ აქტივს სხვა სახის ფულადი რესურსის მოსაზიდად გამოიყენებდა”, – აცხადებს დავით ასლანიშვილი და დასძენს, რომ კომერციულმა ბანკებმა მთელი ბიზნესი გირაოში მოაქციეს, ხოლო ეროვნული ბანკი არის მათი დაქირავებული აგენტი.
შეგახსენებთ, რომ 2014 წლის ოქტომბერში, მენაშენეთა ასოციაციის არაერთგზის მოთხოვნის შემდეგ, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა გიორგი ქადაგიძემ საზოგადოებას ახალი გადაწყვეტილება გააცნო. კომერციული ბანკებს არაპროფილური ბიზნესები 2015 წლის 31 დეკემბრამდე უნდა დაეტოვებინათ.
“აღნიშნული გადაწყვეტილება უზრუნველყოფს, რომ ინტერესთა კონფლიქტის ყველანაირი რისკი კომერციულ ბანკებსა და დეველოპერულ ინდუსტრიას შორის ამოიწუროს და, შესაბამისად, მიღებული იქნება საზედამხედველო დირექტივები ამა თუ იმ მოთამაშესთან დაკავშირებით”,- ასე განმარტა მიღებული გადაწყვეტილება გიორგი ქადაგიძემ. მოგვიანებით კი, კომერციული ბანკების ხელმძღვანელებმა გააკეთეს განცხადებები, რომ მათ ეროვნული ბანკის მოთხოვნის შესრულება დაიწყეს.
ცოტა ხნის წინ გიორგი ქადაგიძემ განაცხადა, რომ არაპროფილური აქტივების გამიჯვნა ხორციელდება და დასძინა, რომ ასეთი ფაქტები დიდი ოდენობით ისედაც არ იყო.
“რაც შეეხება იმას, რომ ბანკის აქციონერებს, უნდათ ინვესტიცია სხვა ნებისმიერ ბიზნესში განახორციელეონ, ამაში მე ვერაფერს განსაკუთრებულს ვერ ვხედავ და ჩვენც მხოლოდ ხელს შევუწყობთ. ბანკის მეშვეობით არაპროფილური აქტივების ფლობა აკრძალულია და ეს ინვესტიციები ბანკის მეშვეობით არ ხორციელდება”, – დაასკვნა გიორგი ქადაგიძემ.
როგორც სპეციალისტები აცხადებენ, რეალურად კომერციულ ბანკებს მათ მიერ შექმნილ კომპანიებზე მეურვეობა არც შეუწყვეტიათ. ამიტომ, ისინი ხელისუფლებას უფრო ქმედითი ნაბიჯების გადადგმისკენ მოუწოდებენ და საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელებას სთხოვენ.
„ახალი თაობა“, 10 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ ანზორ წოწონავასთან: „აფხაზეთში ახალი პასპორტები რიგდება“
აფხაზეთის საოკუპაციო რეჟიმი მარტიდან ახალი პასპორტების გაცემას იწყებს. დოკუმენტების შეცვლის კამპანია 80 მილიონი რუბლი ჯდება. თითო პასპორტი კი, საბაჟო გადასახადის ჩათვლით, 420 რუბლი ეღირება. პასპორტებს ელექტრონული სისტემით დაარიგებენ. ნავარაუდევია საათში 60-მდე ადამიანის გასტუმრება. საამისოდ შექმნილია საპასპორტო სამმართველო 13 რეგიონული განყოფილებით. ახალი პასპორტების დარიგება წლის ბოლომდეა ნავარაუდევი.
როგორც ცნობილია, აფხაზეთის მოსახლეობა ნეიტრალურ და ქართულ პასპორტებსაც იღებს. თუმცა, რისკის ფასად.
„საქართველოს ჩრდილოელი მეზობლის სპეცსამსახურები ყველანაირად ხელს უშლიან ნეიტრალური პასპორტების აღებას“, – აცხადებს „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის საკონსტიტუციო და ადამიანის უფლებათა კომისიის თავმჯდომარე ანზორ წოწონავა. მისი თქმით, ნეიტრალურ პასპორტებს საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების მოქალაქეები იყენებენ საზღვარგარეთ წასასვლელად. განსაკუთრებით მაშინ, როცა უცხოეთში მკურნალობა ესაჭიროებათ.
ანზორ წოწონავას თქმით, აფხაზეთის საოკუპაციო რეჟიმი დისკრედიტირებულია საერთაშორისო ორგანიზაციების თვალში. შესაძლოა, ახალი პასპორტები იმიტომ დასჭირდათ, რომ თავისი ცუდი რეპუტაცია შეალამაზონ და კარგად გამოჩნდნენ უცხოეთის თვალში.
- ფიქრობთ, რომ იმიჯის გამოსწორება არ გამოუვათ?
- აფხაზეთის საოკუპაციო ხელისუფლებას ასეთი ნაბიჯებით არაფერი გამოუვა. ჩვენ, აფხაზეთის დევნილი ლეგიტიმური სტრუქტურები, საერთაშორისო ორგანიზაციებს მუდმივად ვაწვდით ინფორმაციას იმაზე, თუ რა დღეშია ხალხი აფხაზეთის ტერიტორიაზე.
- ამ ადამიანების უფლებები ირღვევა?
- აფხაზეთში დარჩენილი ადამიანების უფლებები უხეშად ირღვევა. ეს ეხება არჩევნებში მონაწილეობას, ასევე მშობლიურ ენაზე სწავლას და სხვა.
- მშობლიურ ენაზე სწავლას იქ ქართველებს უკრძალავენ…
- ყველაზე უარეს დღეში ამ მხრივ ქართველები აღმოჩნდნენ. ქართული სკოლები თითქმის აღარ დარჩა. აფხაზეთში არის რუსული და სომხური სკოლები. ჩვენ საერთაშორისო ორგანიზაციების წინაშე ასე ვაყენებთ საკითხს _ თუ აფხაზეთში შეიძლება სომხურად და რუსულად სწავლა, რატომ აიკრძალა ქართულად სწავლება? თვითონ აფხაზებიც არ არიან კარგ დღეში. თუ ადრე სკოლებში საგნებს აფხაზურად მერვე და ზოგჯერ მეოთხე კლასამდე ასწავლიდნენ, დღეს ამის შესაძლებლობაც მოესპოთ. აფხაზები კარგავენ თავის იდენტობას აფხაზეთში.
- თვითონ აფხაზები თუ რეაგირებენ ამაზე?
- ამას ბევრი გრძნობს. რეაქცია უფრო ახალგაზრდობისაგან მოდის. ბევრი აფხაზი ახალგაზრდა ევროპისკენ იყურება, მაგრამ იქ ჩასვლა შეზღუდული აქვს. ახალგაზრდებში არსებობს იმის შეგნება, რომ აფხაზეთის ვითომ სახელმწიფოებრიობა შირმაა, სინამდვილეში კი აფხაზეთი რუსეთს აქვს ოკუპირებული. რუსეთის სპეცსამსახურები და ადგილობრივი რეჟიმი ყველანაირად აბრკოლებენ აფხაზეთის ინტეგრაციას დანარჩენ საქართველოსთან. ჩვენ აფხაზეთის მოსახლეობის უმძიმეს მდგომარეობაზე საქმის კურსში უკვე სრულად ჩავაყენეთ საერთაშორისო ორგანიზაციები. საერთაშორისო დონეზე ყველაფერი იციან, მაგრამ მსოფლიოში გაჩენილმა ახალმა ცხელმა წერტილებმა აფხაზეთის პრობლემატიკა უკან გადასწია. იმედია, მერე ჩვენთვისაც მოიცლიან.
