„რეზონანსი”: ბიძინა ივანიშვილის პროდასავლური ალტერნატივა

„რეზონანსი”: მოსალოდნელია თუ არა, რომ კოალიცია “ქართული ოცნება” “მრეწველებმა” ან “რესპუბლიკელებმა” დატოვონ?

„რეზონანსი”: ინტერვიუ გია ჟორჟოლიანთან: “არ ვიცი, კგბ-ს ინსტრუქტორები კოალიციაში ვინ არიან, არ მგონია ასეთები იყვნენ”

„რეზონანსი”: ინტერვიუ გია მაისაშვილთან: „ყველაზე დიდი საფრთხე საზოგადოების დასავლეთისადმი იმედგაცრუებაა”

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თორნიკე შარაშენიძესთან: „რუსეთი ვიზა-ლიბერალიზაციაში ხელს ვერ შეგვიშლის… თუ ხელისუფლება დემოკრატიას უხეშად დაარღვევს, ევროპა დიდი ხნით შეგვაქცევს ზურგს»

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: „ნაციონალებზე პრორუსული ძალა საქართველოში არ არის“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ვალერი გელბახიანთან: „თუ ირაკლი ღარიბაშვილი პოლიტიკაში ჩაერთო, საარჩევნო სუბიექტების გამსხვილება დაიწყება“

„ვერსია“: ინტერვიუ ირმა ინაშვილთან: „ირაკლი ღარიბაშვილი მეგობარივით არ მოიქცა!“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სანდრო ბრეგაძესთან: „ირაკლი ღარიბაშვილი რესპუბლიკელებმა გადააყენეს»

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ბაჩუკი ქარდავასთან: „მოქმედი საარჩევნო სისტემით ხელისუფლების დამარცხება შეუძლებელია“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მიხეილ დუნდუასთან: „ირაკლი ქადაგიძის ნაქადაგარი მხოლოდ პოპულიზმზეა გათვლილი»

„რეზონანსი”: კობა გვენეტაძე სასწორზე! // “ახლა იმაშიც კი ეჭვი მეპარება, რომ პარლამენტი მის კანდიდატურას დაამტკიცებს”

„ვერსია“: გასაუქმებელი სამინისტროების ტოპ-ექვსეული ანუ რატომაა ეფექტური მცირე მთავრობის იდეა

„რეზონანსი”: საქართველოში დარეგისტრირებული ფირმების მხოლოდ 10% მუშაობს // აქტიური ბიზნეს-სუბიექტების რაოდენობა 60-65 ათასს არ აღემატება

„რეზონანსი”: ტყიბულში გაფიცვას ბოლო არ უჩანს // “ჩვენ ვფიქრობთ ყოველდღიურ ლუკმაზე, რომ ოჯახები ვარჩინოთ და მედიკამენტები ვიყიდოთ”

————————-

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ბიძინა ივანიშვილის პროდასავლური ალტერნატივა

თაკო მათეშვილი

იმ შემთხვევაში, თუკი “მრეწველებსა” და “რესპუბლიკელებს” შორის გაჩაღებული დავა “ოცნებიდან” “რესპუბლიკელების” გასვლით დასრულდება, ეს კოალიციას, პოლიტოლოგთა ნაწილის აზრით, ორმაგად დააზარალებს. პირველ რიგში იმიტომ, რომ მას საკმაოდ სერიოზული ძალა გამოაკლდება და მეორეც – საერთაშორისო მხარდაჭერასა და პროდასავლურის იმიჯს დაკარგავს.

იმის მიუხედავად, თუ როგორი რეიტინგით სარგებლობს “რესპუბლიკური პარტია” საზოგადებაში, სპეციალისტების ნაწილის თქმით, იგი ნამდვილად დასავლური ღირებულებების მატარებელია და “ოცნება” ევროპელების კეთილგანწყობით ძირითადად ამ პარტიის ხარჯზე სარგებლობს. მითუმეტეს მას შემდეგ, რაც კოალიცია კიდევ ერთმა პროდასავლურმა პარტიამ “თავისუფალმა დემოკრატებმა” დატოვა.

თუმცა, მეორე ნაწილი დარწმუნებულია, რომ ქვეყნის პროდასავლურ კურსს საფრთხე “რესპუბლიკელების” გასვლით ისევე არ დაემუქრება, როგორც თავის დროზე “ნაციონალური მოძრაობის”, ან “თავისუფალი დემოკრატების” წასვლით არ დამუქრებია. ევროპისკენ სვლა, მათი თქმით, სახელმწიფოს ოფიციალური კურსია, რომელსაც ზურგს პრეზიდენტი და პრემიერი უმაგრებენ და ცალკეული პარტიის დამსახურებად არ უნდა წარმოვაჩინოთ.

აღსანიშნავია, რომ “თავსუფალი დემოკრატების” კოალიციიდან გასვლას სწორედ მათ ლიდერსა და თავდაცვის მინისტრზე ირაკლი ალასანიაზე შეტევა უძღოდა წინ. სიტუაცია, შეიძლება ითქვას, ანალოგიურია, ვინაიდან ამჯერადაც დაპირისპირების ეპიცენტრში სწორედ თავდაცვის მინისტრი, “რესპუბლიკელი” თინა ხიდაშელია. არავინ იცის, იდენტური იქნება თუ არა დასასრულიც და დატოვებს თუ არა “ოცნებას” რესპუბლიკური პარტიაც, მაგრამ პოლიტოლოგების აზრით, ივანიშვილს მათი ჩანაცვლება გაუჭირდება.

პოლიტოლოგი, “ამერიკის მხარდამჭერთა ლიგის” პრეზიდენტი ირაკლი კიკიანი ფიქრობს, რომ ქართული პოლიტიკური სპექტრი პროდასავლური პოლიტიკური გაერთიანებებით არცთუ განებივრებულია.

იმ შემთხვევაში კი, თუკი “რესპუბლიკური პარტია” “ქართული ოცნების” რიგებს დატოვებს, მათი ჩანაცვლება აუცილებელი გახდება, რათა ხელისუფლებამ პროდასავლურის იმიჯი შეინარჩუნოს. თუმცა, ეს არც ისე ადვილი იქნება. მითუმეტეს, კოალიციიდან, მისი აზრით, ამ ნიშას ვერავინ დაიკავებს. “ოცნებაში” დარჩებიან “მრეწველები”, რომელთა დამოკიდებულებაც ყველასთვის კარგადაა ცნობილი და ყოველგვარ დასავლურობაზე საუბარი ზედმეტია. ასევე “ეროვნული ფორუმი”, “კონსერვატორები” და თავად “ქართული ოცნება”. რთულია იმის თქმა, რომ ამ ძალებს პროდასავლურის იმიჯის მორგება და “რესპუბლიკელების” ჩანაცვლება შეეძლებათ”, – ამბობს ირაკლი კიკიანი. მისივე თქმით, რამდენად პოპულარული ან არაპოპულარული უნდა იყოს “რესპუბლიკური პარტია”, იგი პროდასავლურ ძალად მოიაზრება როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე საერთაშორისო წრეებში.

“ამიტომ, თუკი “რესპუბლიკური პარტია” “ქართული ოცნების” რიგებს დატოვებს, ბუნებრივია, საერთაშორისო მხარდაჭერა შემცირდება. თუმცა, ისიც ფაქტია, რომ ცალკე ეს პარტია საკმაოდ დაბალი რეიტინგით სარგებლობს”, – დასძენს იგი.

სიტუაციას რადიკალურად განსხვავებულად აფასებს პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი. მისი თქმით, არავის უნდა ჰქონდეს პრეტენზია იმაზე, რომ დასავლური ვექტორი სწორედ მას უკავშირდება.

“ჯერ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” შეგვჭამა – ქვეყნის გეოპოლიტიკურ ორიენტაციას თავის ყოფნა-არყოფნასთან აკავშირებდა, მერე “თავისუფალმა დემოკრატებმა” და ახლა ზუსტად იგივეს “რესპუბლიკური პარტია” ცდილობს. მიშა ყვიროდა – მე თუ წავალ ხელისუფლებიდან, რუსეთისკენ წავა ქვეყანაო, მოხდა ასე? არ მოხდა. როგორც კი “თავისუფალი დემოკრატები” კოალიციიდან გავიდნენ, იმავე დღეს თქვეს, ქვეყანა კურსს იცვლისო, მაგრამ ასე მოხდა? არაფერიც არ მოხდა”, – აცხადებს გია ხუხაშვილი. მისი აზრით, ჯობია, დასავლურ კურსთან საკუთარი თავის იდენტიფიცირებას ყველამ თავი დაანებოს. ამბობს, რომ ეს სახელმწიფოს არჩევანია და არა რომელიმე პოლიტიკოსის, ან პოლიტიკური ძალის. აქედან გამომდინარე, ამ თემით სპეკულირება არავის ამშვენებს.

ის, რომ კოალიციაში შემავალი ზოგიერთი პარტია პროდასავლური შეხედულებებით არ გამოირჩევა, გია ხუხაშვილის აზრით, ბევრს არაფერს ნიშნავს, რადგან ეს პარტიები რეალურად არც რეიტინგით სარგებლობენ და ვერც ვერაფერს წყვეტენ. რეალურად, მთელი “ოცნება” ბიძინა ივანიშვილთან ასოცირდება. ხოლო, მას არასოდეს უთქვამს, რომ ევროპულ კურსს არ იზიარებს.

ასე რომ, გია ხუხაშვილის თქმით, დასავლური კურსის გარანტი “რესპუბლიკური პარტია” არ არის. მათ გარეშე ქვეყანა არ დაიღუპება და არსად არ წავა. შესაბამისად, ვერც მათი ჩანაცვლების საჭიროებას ხედავს, რა თქმა უნდა, იმ შემთხვევაში, თუკი ისინი კოალიციიდან გასვლას გადაწყვეტენ.

“პარტიებს თავი დავანებოთ, ჩვენი პრემიერ-მინისტრი ავიღოთ, ის ხომ აბსოლუტურად პროდასავლურად გამოიყურება. ასევე პრეზიდენტი, სახელმწიფოს მეთაური გვყავს ისეთი, რომლის პროდასავლურობაშიც ეჭვის შეტანა არ შეიძლება. პრეზიდენტი და პრემიერი არაა საკმარისი გარანტია იმისა, რომ ქვეყანა ბერძენიშვილის გარეშე არ დაიღუპება? პრეზიდენტი და პრემიერი ამაგრებენ პროდასავლურ კურსს და რა დროს “რესპუბლიკური პარტია” და დათო ბერძენიშვილია? საკუთარ თავზე იმაზე მეტს, ვიდრე ეკუთვნით, ნუ აიღებენ”, – აცხადებს გია ხუხაშვილი.

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

მოსალოდნელია თუ არა, რომ კოალიცია “ქართული ოცნება” “მრეწველებმა” ან “რესპუბლიკელებმა” დატოვონ?

ნინო ქეთელაური

მოსალოდნელია თუ არა, რომკოალიცია “ქართული ოცნება” “მრეწველებმა” ან “რესპუბლიკელებმა” დატოვონ? – ამ კითხვით “რეზონანსმა” საზოგადოების წარმომად-გენლებს მიმართა.

ვახტანგ ძაბირაძე  (კონსტიტუციონალისტი): “საკმაოდ რთული საკითხია. ვფიქრობ, ყველაზე კარგი გადაწყვეტა იქნება, თუ არცერთი არ დატოვებს კოალიციას. რა თქმა უნდა, პოლიტსაბჭოს სხდომა იქნება ხმაურიანი, მწვავე, მაგრამ წესით, არცერთმა პოლიტიკურმა სუბიექტმა არ უნდა დატოვოს, თუ პასუხისმგებლობის გრძნობა აქვთ შენარჩუნებული.

ახლა კოალიციის დატოვებით საკმაოდ მძიმე მდგომარეობაში ჩავარდება არამარტო ის პარტია, რომელიც კოალიციას დატოვებს, არამედ გარკვეულწილად ეს შექმნის საფრთხეს შემოდგომაზე არჩევნების ლეგიტიმურობასთან დაკავშირებით, რადგან ეს იქნება პირდაპირი ან ირიბი დადასტურება იმისა, რომ საგარეჯოს არჩევნები ისე არ ჩატარდა, როგორც უნდა ჩატარებულიყო. ამის დაშვება კი არაფრით შეიძლება. კოალიციისთვის უმჯობესი იქნება, თუ ორივე სუბიექტს შეინარჩუნებს და კომპრომისულ შეთანხმებას მიაღწევენ.”

სერგო ვარდოსანიძე (ისტორიკოსი): “რთული საკითხია იმიტომ, რომ ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში ძალიან სწრაფად იცვლება ამინდი. თუმცა, ერთი რამ აშკარაა, თუ ერთი პოლიტიკური სივრცეა, მაშინ პოლიტიკური ორიენტაციის, თუ ქვეყნის აღმშენებლობის საკითხი ერთიანი უნდა იყოს. სხვა შემთხვევაში მათ ერთად ყოფნას აზრი არ აქვს. მე ვფიქრობ, რაც მალე გაარკვევენ, სად იქნებიან ამა თუ იმ პოლიტიკურ გაერთიანებაში შემავალი სუბიექტები, მით უკეთესი იქნება ამომრჩევლისთვისაც და ქვეყნისთვისაც. ამის შემდეგ ამომრჩეველი თავად გადაწყვეტს, თუ ვის მიანიჭოს უპირატესობა.”

რეზო მიშველაძე მწერალი): “არ მგონია, რომ ეს საკითხი პოლიტსაბჭოს სხდომაზე გადასაწყვეტი იყოს. ორი სუბიექტი ერთმანეთს შეეკამათა, უფრო სწორად, საგარეჯოს არჩევნების შესახებ, რასაც საქართველოს მოსახლეობის 80% ფიქრობდა, გოგი თოფაძემ ის გაახმაურა. მე მიმაჩნია, რომ გოგი თოფაძე ამ შემთხვევაში მართალია და ეს იყო “რესპუბლიკელების” შეცდომა, რომლებიც კიდევ სხვა ბევრ შეცდომასაც სჩადიან. ახლა, რა უნდა განიხილოს პოლიტსაბჭომ?! თუ პოლიტსაბჭო გაამტყუნებს გოგი თოფაძეს, რომელმაც სწორედ რომ ვაჟკაცობა გამოიჩინა და თქვა სიმართლე, მაშინ პოლიტსაბჭო იქნება ტენდენციური. ეს პოლიტსაბჭოზე გასატანი საკითხი არ არის და უკვე მოგვარებულია ისევე, როგორც სხვა უამრავ დაპირისპირებულთა საკითხი. მაინცდამაინც რომელიმე მხარემ უნდა დაიჩოქოს?! რა მოხდა, პოლიტიკურ დისკუსიაში ასეთი რაღაცები ხდება.”

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ გია ჟორჟოლიანთან: “არ ვიცი, კგბ-ს ინსტრუქტორები კოალიციაში ვინ არიან, არ მგონია, რომ ასეთები იყვნენ”

ეკატერინე ბასილაია

პარტია “ქართულ ოცნებაში” რამე სახის დაპირისპირებას, მით უფრო პიროვნულს და კა-გე-ბეს ინსტრუქტორების ყოფნას კოალიციაში კატეგორიულად გამორიცხავს უმრავლესობის წევრი გია ჟორჟოლიანი. იგი მიიჩნევს, რომ ყველანაირი უთანხმოება – მათ შორის თოფაძე-რესპუბლიკელების, არა პრესით, არამედ კოალიციის შიგნით უნდა იხილებოდეს.

- თოფაძე-”რესპუბლიკელების” დაპირისპირების თემა პოლიტსაბჭოს სხდომაზე უნდა განიხილონ და თქვენი აზრით, რამდენად ხმაურიანი იქნება ეს განხილვა და მოსალოდნელია თუ არა, გოგი თოფაძე კოალიციიდან გაირიცხოს?

- მე პარტია “სოციალ-დემოკრატები საქართველოს განვითარებისთვის” თავმჯდომარე ვარ და ჩვენ კოალიციის პოლიტსაბჭოში არ ვართ. ამდენად, ამ ფორმატის განხილვაში მონაწილეობას არ მივიღებთ, თუმცა მე მიმაჩნია, რომ ეს თემა არა პოლიტსაბჭოს, არამედ მთლიანად კოალიციის განსახილველია. პოლიტსაბჭო წინასწარ იხილავს საკითხს და შედეგ უმრავლესობა და მთავრობა ამ გადაწყვეტილებას გაიზიარებენ, ან კორექტირებას შეიტანენ ან რაღაც. მსჯელობა არ იქნება ერთჯერადი. ყოველ შემთხვევაში საკითხი განსახილველია, დარჩენილ პერიოდში კოალიცია როგორ გააგრძელებს მუშაობას. ეს საკითხი განხილვის საგანი უნდა გახდეს კოალიციის შიგნით და არა პრესით უნდა მიდიოდეს მსჯელობა.

- გოგი თოფაძის გარიცხვის თემა დადგება?

- კოალიციამ ბევრი ფაქტორი უნდა გაითვალისწინოს და, ჩემი აზრით, ასეც იქნება. წინასწარ ვერაფერს გეტყვით. კი ბატონო, “რესპუბლიკელები” დააყენებენ საკითხს, მათ რომ არ დააყენონ, ეს საკითხი უკვე დამდგარია. როგორ გადაწყდება ეს საკითხი, ამას მთელი კოალიცია ერთად გადაწყვეტს.

- პირადად თქვენი დამოკიდებულება მაინტერესებდა – მომხრე იქნებით თუ არა?

- ეს არ არის ერთი ხელის დაკვრით გადასაწყვეტი საკითხი. ეს არის საკითხი, რომელიც მრავალი ფაქტორის გაანალიზებასა და აწონ-დაწონვას მოითხოვს.

- თქვენი აზრით, რაც თოფაძემ თინა ხიდაშელის წინააღმდეგ განაცხადა, ეს იყო ევროატლანტიკური კურსის წინააღმდეგ გამოსვლა, როგორც ეს “რესპუბლიკელებმა” შეაფასეს?

- ჩემი პოზიცია თუ გაინტერესებთ, პირდაპირ მკითხეთ, სხვების მიერ გაკეთებული განცხადებების გარეშე. ევროატლანტიკურ კურსთან დაკავშირებით ჩემი პოზიცია ცალსახაა – ჩვენ მხარს ვუჭერთ ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას, იმავდროულად მხარს ვუჭერთ პრაგმატულ პოლიტიკას მეზობლებთან და მათ შორის, რუსეთთან მიმართებაში და ამაში ახალი არაფერია. მე გითხარით ჩემი პოზიცია, ასევე ნახეთ თოფაძის პოზიციაც და დასკვნაც შეგიძლიათ გააკეთოთ, ემთხვევა თუ არა ისინი ერთმანეთს. არავის განცხადებების შეფასებას მე ჩვეულებრივ არ ვაკეთებ.

- კვირაზე მეტია, სწორედ თოფაძის განცხადებების შეფასებას ვისმენთ ხელისუფლების წარმომადგენლებისგან…

- კი ბატონო, შეგიძლიათ ჩათვალოთ, რომ ეს ჩემი ექსკლუზიური პოზიციაა. ეს თემა ძალიან სერიოზულ საკითხად მიმაჩნია და მიმაჩნია, რომ კოალიციამ ამაზე სპეციალურად უნდა იმსჯელოს.

- ტყიბულის თემასაც მინდა შევეხო, უკვე 9 დღეა, ტყიბულში მაღაროელები გაფიცულები არიან და ხელფასის მომატებასა და სამუშაო პირობების გაუმჯობესებას ითხოვენ. მაღაროელებზე საჯარო განცხადება გააკეთა მაჟორიტარმა ელისო ჩაფიძემ და თქვა, რომ ახალმა მთის კანონმა მათი მდგომარეობა გააუარესა, რადგან ტყიბულს 1 იანვრიდან მაღალმთიანი ზონის სტატუსი შეუჩერდა, შესაბამისად, ცვლილებები შევიდა საგადასახადო კოდექსის 83-ე მუხლში, რომლის თანახმად მეშახტეების შემოსავალი 10%-ის ნაცვლად 20%-ით იბეგრება.

- რამდენადაც ვიცი, მეშახტეები გაფიცულები არიან იმის გამო, რომ მფლობელისაგან და ადმინისტრაციისგან ხელფასის მომატებას ითხოვენ. ისინი კანონს არ აპროტესტებენ. მინდა, ეს ხალხმაც გაიგოს. ახლა რაც შეეხება კანონმდებლობას, მისი ავტორი არ ვარ, თუმცა აქტიურად ვმონაწილეობდი და მასზე პასუხისმგებლობას არა ერთი-ორი ადამიანი, არამედ მთელი პარლამენტი და მთავრობა იზიარებს.

კანონში სპეციალურად არის ჩამოთვლილი გარკვეული რეგიონები, ისტორიული კუთხეები, რომლებიც კანონის მოქმედების არეალში მთლიანად ექცევიან, ასევე არის განსაზღვრული გარკვეული კრიტერიუმები – 1500 მეტრზე მაღლა და ა.შ., რომელიც სხვა ადგილებში განსაზღვრავენ, რომელია მაღალმთიანი დასახლება. ასევე კანონში ჩადებულია, რომ მთავრობას შეუძლია მიიღოს გადაწყვეტილება 800 მეტრზე უფრო მეტი სიმაღლის დასახლებისთვის ასეთი სტატუსის მინიჭების თაობაზე, თუ ის კიდევ რიგ კრიტერიუმებს აკმაყოფილებს. ეს კრიტერიუმებიც განსაზღვრულია.

მე გახლავართ მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების ეროვნული საბჭოს წევრი. ეს საბჭო წინასწარ იხილავს იმ დასახლებების ნუსხას, რომლებიც კანონმდებლობით არ არის ზუსტად განსაზღვრული, მაგრამ შემდეგ სხვა კრიტერიუმების მიხედვით მთავრობამ სტატუსი უნდა მიანიჭოს. როგორც ჩანს, კრიტერიუმების საფუძველზე ტყიბული არ მოხვდა სიაში.

მე მომმართა ქალბატონმა ელისომ. ვუთხარი, ჩამოვაყალიბოთ წინადადება და რეგიონების განვითარების საბჭო ამას განიხილავს. ეს წინადადება ისეთი უნდა იყოს, რომელიც სხვადასხვა ჯგუფების თანასწორობის პრინციპს არ დაარღვევს და ვიღაცის პრივილეგირებულ მდგომარეობაში ჩაყენება არ იყოს. მაღაროელები არიან ტყიბულშიც, ჭიათურაშიც, არის გარკვეული სიმაღლის სხვადასხვა დასახლებები და ა.შ. არის საკითხი, რომ ტყიბულელ მეშახტეებს მდგომარეობა გაუუარესდათ, კანონმდებლობით მათ გარკვეული პრივილეგიები ჰქონდათ. შესაძლოა, ეს მათ პროფესიასთან კავშირში განვიხილოთ და ამას სპეციალური განხილვა სჭირდება.

ისევ მინდა გავიმეორო, რომ ეს კანონი მაღაროელების გაფიცვასთან არავითარ კავშირში არ არის. გაფიცვა მეპატრონის წინააღმდეგაა და ჩვენ ახლა თუ რაღაც გადაწყვეტილებას მივიღებთ და ამ ხალხის ხელშეწყობას განვახორციელებთ, ამან გაფიცვაზე ზემოქმედება არ უნდა მოახდინოს. ანუ, გამოდის, რომ ჩვენ მეპატრონის ინტერესებში უნდა ვიმოქმედოთ?! ჩვენ ხალხის ინტერესებში უნდა ვიმოქმედოთ და მეპატრონემ მათ ხელფასი უნდა გაუზარდოს, თუ მათ ეს ეკუთვნით და მთავრობა მიიღებს გადაწყვეტილებას, რომ მათ პრივილეგიები ეკუთვნით, მათ პრივილეგიები უნდა დავუწესოთ.

- რატომ აქამდე არ განხილულა ტყიბულის თემა?

- ამ საკითხის განსახილველად კონკრეტული მექანიზმი ეროვნული საბჭოა, საბჭოზე, რომელიც დეკემბერში შედგა, ასეთი საკითხი არ შემოსულა და ამიტომ არც განხილულა. უახლოესი ეროვნული საბჭო როდის იქნება, არ ვიცი, მაგრამ ასეთ საკითხებს რა თქმა უნდა, განვიხილავთ.

- თქვენი თანაპარტიელი ელისო ჩაფიძე აცხადებს, რომ საჯარო განცხადება იმიტომ გააკეთა, მანამდე ყველას მიმართა და არავინ არ მიაქცია ყურადღება.

- როგორც ჩანს, მას მიაჩნია, რომ მეტი ყურადღებაა საჭირო. ბევრ საკითხთან დაკავშირებით ბევრად მეტი ყურადღებაა საჭირო და კი ბატონო, გავაკეთოთ ეს. გითხარით, კანონმდებლობით როგორც არის და ჩვენ ვერ მოვიქცეოდით სხვანაირად, რადგან ყველა მოქალაქე თანასწორია და არის წესები.

- ჩაფიძემ ისიც განაცხადა, რომ კა-გე-ბეს ინსტრუქტორები წყვეტენ პარტიაში ყველა საკითხს და დანარჩენებს არაფერს ეკითხებიანო. არსებობს პრივილეგირებულთა კასტა პარტიაში და ვინ არიან, თქვენი აზრით, ასეთები?

- არ ვიცი, კა-გე-ბეს ინსტრუქტორები კოალიციაში ვინ არიან. არ მგონია, რომ ასეთები იყვნენ.

- არა მარტო თოფაძე-რესპუბლიკელებს შორის, არამედ თავად პარტია “ქართულ ოცნებაში” არსებობს დაპირისპირება, არსებობს პრეტენზიები, რომ ვიღაცები იჩაგრებიან?

- განსხვავებული შეხედულებები არსებობს, ვიღაცას მიაჩნია, რომ ზოგიერთი საკითხი უფრო სწრაფად უნდა გადაწყდეს. მეც მიმაჩნია, რომ ძალიან ბევრი საკითხი უფრო სწრაფად უნდა გადაწყდეს, მაგრამ ამისთვის კონსტრუქციულ გზებს ვეძებ. არ მგონია, კოალიციაში დღეს ის ვითარებაა, რომ საკითხები ვერ წყდებოდეს. შესაძლოა, იმ სისწრაფით ვერ ხდება, რაც საჭიროა. დაპირისპირებას, მითუფრო პიროვნულს, მე ვერ ვხედავ.

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ გია მაისაშვილთან: „ყველაზე დიდი საშიშროება საზოგადოების დასავლეთისადმი იმედგაცრუებაა”

თიკო ოსმანოვა

“რუსულ სახელმწიფოსთან ერთად საქართველოს საფრთხე “ისლამური ხალიფატისაგანაც” ელოდება. სირიის ერთობის შენარჩუნება წარმოუდგენელია, ეს სახელმწიფო დაიშლება, ისლამური რადიკალიზაცია კი გაიზრდება”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას “ლიდერთა სკოლის” ხელმძღვანელი გია მაისაშვილი. კოალიცია “ქართულ ოცნებაში” არსებულ დაპირისპირებაზე და საგარეო საფრთხეებზე “რეზონანსი” გია მაისაშვილს ესაუბრა.

„სამწუხაროდ, ჩვენი საზოგადოებისთვის კინკლაობა უფრო საინტერესოა, ვიდრე იმის ჩვენება, რომ ეკონომიკური სტაგნაციაა და ქვეყანა რთულ მდგომარეობაშია. აღნიშნულ დავაში არცერთი მხარე არ მესიმპათიურება, შესაბამისად, ამაზე კომენტარს ვერ გავაკეთებ», – ამბობს გია მაისაშვილი.

- თქვენი აზრით, ეს დაპირისპირება სადამდე შეიძლება მივიდეს, დაიშლება თუ არა კოალიცია?

- კოალიცია არა მგონია, რომ ერთიანი იყოს. აქ არის ერთი ადამიანის ირგვლივ გაერთიანებული პატარა ჯგუფი. მას არც შინაარსი აქვს, არც გამოკვეთილი ლიდერი ჰყავს. ხელისუფლების ძირითადი საქმიანობაა, ყოველდღიურ რეჟიმში, დღიდან დღემდე დაიკავოს მთავრობაში სათავე.

- იმას, რომ კოალიციაში შემავალ პარტიებს განსხვავებული იდეოლოგია და ხედვა აქვთ, თავად კოალიციის წევრებიც აღიარებენ, თუმცა ფაქტია, რომ პარტიების გაერთიანებით ისინი ხელისუფლების სათავეში არიან…

- კოალიციაში შემავალ პარტიებს საზოგადოების არანაირი რეალური მხარდაჭერა არ აქვთ. ამ ადამიანებმა არჩევნებში “ნაციონალური მოძრაობის” სიძულვილის ფონზე გაიმარჯვეს. ახლა კი ხმების მოპოვებას მხოლოდ და მხოლოდ სახელმწიფოს რესურსით თუ შეძლებენ.

- მაშინ ვის აქვს ამ არჩევნებზე გამარჯვების შანსი, ჩანს თუ არა უკვე გამოკვეთილი ლიდერი?

- საზოგადოებაში სრული იმედგაცრუებაა. იმდენად, რამდენადაც მახინჯი პოლიტიკური სისტემა დახურულია, მხოლოდ და მხოლოდ ხელოვნურად მოყვანილი ლიდერები და ორგანიზაციები თუ შეძლებენ ასპარეზზე გამოსვლას. ახლა ამ კუთხით საკმაოდ გააქტიურებულია რუსული სპეცსამსახურები, რომლებსაც ერთიმეორის მიყოლებით სხვადასხვა ძალები გამოჰყავთ პოლიტიკურ ასპარეზზე. ლიდერი არავინ არის. ვინმე თუ გაიმარჯვებს, არა იმიტომ, რომ გამოკვეთილი ლიდერია, არამედ იმიტომ, რომ სხვა დანარჩენები ძალიან ცუდები არიან.

- კონკრეტულად, რომელ ძალებზე საუბრობთ?

- ეს ყველამ იცის.

- არსებობს საშიშროება, რომ ამ არჩევნებზე ამ ძალამ გაიმარჯვოს?

- მე მგონი, ყველაზე დიდი საშიშროება არა ამ ძალის გამარჯვება, არამედ საზოგადოების იმედგაცრუებაა დასავლეთისადმი. როგორ შეიძლება საქართველოს ნორმალურ მოქალაქეს ჰქონდეს რუსეთის იმედი?! ამიტომ ეს უნდა ავუხსნათ საზოგადოებას. ჰგონიათ, რომ თუკი რუსეთის ორიენტაციას აირჩევენ, დაბრუნდებიან საბჭოთა კავშირის კეთილდღეობაში. არადა, რუსეთი პოლიტიკურად არის სრულ იზოლაციაში, იგი არის მოძალადე სახელმწიფო, პლუს ამას უკიდურესად რასისტული, შოვინისტურია ყველა სხვა ეთნიკური ჯგუფისადმი.

- ემუქრება თუ არა საქართველოს საფრთხე “ისლამური სახელმწიფოსგან”?

- რასაკვირველია. რუსულ სახელმწიფოსთან ერთად ჩვენთან “ისლამური სახელმწიფოს” საშიშროებაც არსებობს. სირიის ერთობის შენარჩუნება იქნება წარმოუდგენელი, სახელმწიფო დაიშლება და ამ დაშლის შემდეგ სტატუსკვო თავდაყირა დადგება, ისლამური რადიკალიზაცია კი გაიზრდება. ეს ჩვენი ქვეყნისთვის პირდაპირი გამოწვევაა, ქვეყნისთვის, რომელიც არ არის მომზადებული საგარეო უსაფრთხოების დაცვისთვის. ამ მხრივ ერთ-ერთი ყველაზე საშიში პანკისის რეგიონია, ამიტომ ძალიან სწრაფად ამ რეგიონის ინტეგრაცია უნდა მოვახდინოთ დანარჩენ საქართველოსთან.

რუსეთსა და თურქეთს შორის არსებული დაპირისპირება უნდა გამოვიყენოთ. ვიყოთ კონსტრუქციულები, მაგრამ ამავე დროს ჩვენი დაკარგული ტერიტორიების და ნაციონალური ინტერესების აქტიური დამცველები. ვხედავთ, რომ რუსეთს სჭირდება დამატებითი პროდუქცია, ჩვენ თუ შევქმნით კარგ სასოფლო პროდუქციას და ინფრასტრუქტურას, ჩვენი ბაზარი დახურული არ იქნება და ამის აღარ შეგვეშინდება.

„ახალი თაობა“, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ თორნიკე შარაშენიძესთან: „რუსეთი ვიზალიბერალიზაციაში ხელს ვერ შეგვიშლის… თუ ხელისუფლება დემოკრატიას უხეშად დაარღვევს, ევროპა დიდი ხნით შეგვაქცევს ზურგს»

საქართველო ძალიან ახლოს არის ვიზალიბერალიზაციის მიღებასთან, რაც გულისხმობს უვიზოდ მიმოსვლის საშუალებას სხვადასხვა ქვეყნებში. ეს ქვეყნები შენგენის ზონაში მდებარე 22 სახელმწიფოა, რომლებშიც შედის საფრანგეთი, გერმანია, ესპანეთი და ა.შ. ამ ქვეყნებში მოგზაურობა შესაძლებელი იქნება 90 დღის განმავლობაში. ვიზალიბერალიზაციის მიღება საქართველოს ყოველდღიურ ყოფაში ბევრ ცვლილებას შეიტანს.

პოლიტოლოგი და ჯიპას პროფესორი თორნიკე შარაშენიძე ამბობს, რომ ვიზალიბერალიზაციის მიღების შემდეგ საქართველოს მოქალაქეებს მეტი საშუალება ექნებათ იმოგზაურონ და თავისი თვალით ნახონ, სად ჯობია ცხოვრება – რუსეთში, თუ ევროპაში. „რაც უფრო მეტად ინფორმირებულია საზოგადოება, ის უფრო კარგ და სწორ არჩევანს აკეთებს. ჩვენთან ინფორმირებულობის და განათლების დეფიციტია და ვიზალიბერალიზაცია პირველს მაინც მიხედავს, თუმცა მეორესაც მიხედავს თანდათანობით“, – აცხადებს თორნიკე შარაშენიძე „ახალ თაობასთან“ საუბარში.

- არსებობს თუ არა იმის საფრთხე, რომ ვიზალიბერალიზაციის მიღების შემდეგ მიგრაცია მოიმატებს და საქართველოს მოსახლეობა შემცირდება?

- არანაირად. ეს არ ნიშნავს მიგრაციის უფლებას, ეს მხოლოდ მოგზაურობის საშუალებაა და მეტი არაფერი. ვისაც უცხოეთში დარჩენა სურს, ამას ვიზალიბერალიზაციის გარეშეც ახერხებს კანონიერად თუ უკანონოდ.

- როგორ იმოქმედებს ვიზალიბერალიზაცია ქვეყნის შიგნით მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებზე?

- ამაზე ნაწილობრივ გიპასუხეთ _ უფრო მეტად ინფორმირებული ხალხი უკეთეს არჩევანს გააკეთებს და უფრო ნაკლებად მოტყუვდება ისეთი სისულელეებით, როგორიცაა ზოგიერთი მცდარი შეხედულება ევროპის შესახებ.

- მაგალითად?

- მაგალითად ის, რომ ევროპა პედოფილების ბუდეა. ასეთი სიბნელის პროპაგანდა სურს იმას, ვისაც უნდა, რომ მუდმივად ბნელებად დავრჩეთ, მაგალითად, რუსეთს. რუსეთის პოზიციების შესუსტების გარდა, ეს გამოიწვევს იმას, რომ უკეთ ინფორმირებული ხალხი მეტს მოსთხოვს პოლიტიკოსებს და ისინი ვეღარ გავლენ ფონს პოპულისტური დაპირებებით და მიტინგებზე ღრიალით. მოუწევთ რაღაც ისწავლონ და საქმე აკეთონ.

- აქედან გამომდინარე, რუსეთს ვიზალიბერალიზაცია არ აწყობს. როგორ შეეცდება რუსეთი ამ პროცესისთვის ხელის შეშლას? ანუ რა მექანიზმებს გამოიყენებს ამისთვის?

- მადლობა ღმერთს, რუსეთი ბევრ ხათაბალაში გაიხლართა და ჩვენთვის იმდენად არ სცალია. თანაც გაუჭირდება ლეგიტიმური საბაბის მოძებნა, რომ ეს გააპროტესტოს და ხელი შეგვიშალოს. გარდა ამისა, რუსეთი ძლიერია მხოლოდ ტანკებით, ე.წ. რბილი ძალის სტრატეგია კი მას არ ესმის. რომ ესმოდეს, თავად გააუქმებდა წლების წინ სავიზო რეჟიმს. ახლა ალბათ ამის გაკეთებას აპირებს ევროკავშირის საპასუხოდ, მაგრამ მისთვის ეს უკვე გვიანია.

- რამდენად დააახლოებს ვიზალიბერალიზაცია საქართველოს ევროკავშირთან?

- ჩვენ ევროკავშირში გაწევრიანება გვინდა. აქამდე რეალურად ხელს ის გვიშლიდა, რომ მოსახლეობის უდიდესმა ნაწილმა უბრალოდ არ იცოდა, რა იყო ევროკავშირი. როცა არ იცი, რა არის ევროკავშირი და მთავრობა უბრალოდ გიჩიჩინებს, რომ იქაურობა კარგია, ეს საქმეს დიდად არ შველის. როცა ჩვენი მეტი მოქალაქე იმოგზაურებს ევროპაში და საკუთარი თვალით ნახავს, თუ როგორ მუშაობენ ფერმერები, როგორია განათლების სისტემა და საერთოდ რა კარგია იქ ცხოვრება, აი მაშინ კი ნამდვილად სწრაფად წავალთ ევროკავშირისკენ.

- ერთი შეკითხვაც. თქვენი აზრით, არის თუ არა რაიმე დაბრკოლება ვიზალიბერალიზაციის მიღებასთან დაკავშირებით? ან შეიძლება თუ არა გაჩნდეს ის მომავალში?

- წესით, არა. ანუ თუ რაიმე ცუდი არ მოხდა. ცუდი ამ შემთხვევაში შეიძლება იყოს ჩვენი ხელისუფლების მხრიდან დემოკრატიის უხეში დარღვევა. ეს თუ მოხდა, მაშინ ევროპა დიდი ხნით შეგვაქცევს ზურგს, ან ჩათვლის, რომ ამ მთავრობას არ სურს ევროპასთან დაახლოება და ყველაფერს ძალით აფუჭებს, რის შემდეგაც ევროკავშირიც ჩვენთან არჩევნებს დაელოდება.

„ახალი თაობა“, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: „ნაციონალებზე პრორუსული ძალა საქართველოში არ არის“

მოხდება თუ არა დემოკრატიული მოძრაობის გაერთიანება მრეწველებთან და ეროვნულ ფორუმთან, რატომ არ გამოიძია ხელისუფლებამ ნაციონალების დანაშაულებები, საიდან გააძევეს დავით ნარმანია? – ამის შესახებ „ახალ თაობას“ დემოკრატიული მოძრაობის პოლიტიკური მდივანი, ერთ-ერთი ლიდერი გიგლა ბარამიძე ესაუბრება.

- კოალიცია „ქართულ ოცნებაში“ უკვე ღიად საუბრობენ, რომ მათ რიგებს ეროვნული ფორუმი გამოაკლდება. მათმა ლიდერმა გუბაზ სანიკიძემ თქვენი პარტიის ლიდერ ნინო ბურჯანაძეზე ბევრი კარგი რამ თქვა. არის ვარაუდი, რომ ფორუმი და დემოკრატიული მოძრაობა შესაძლოა გაერთიანდნენ. ამასთან დაკავშირებით თქვენ რა ინფორმაცია გაქვთ?

- რაც უფრო მოახლოვდება არჩევნები, „ქართულ ოცნებაში“ კიდევ უფრო დაიძაბება ურთიერთობა და ხელოვნურად შეთითხნილ ერთობაში ბევრი რამ შეიცვლება. არც ისაა გამორიცხული, ფორუმიც წამოვიდეს იქედან. რაც შეეხება მათთან ჩვენს გაერთიანებას, გამორიცხული არაფერი არაა, მაგრამ ამ მომენტისთვის ამ თემაზე საუბარი არ მიმდინარეობს და დემოკრატიული მოძრაობა დამოუკიდებლად აპირებს არჩევნებში მონაწილეობას. გუბაზ სანიკიძის განცხადებები გასაკვირი არაა. მისი და ნინო ბურჯანაძის ოჯახები მეგობრობენ და კარგი ურთიერთობები აქვთ. გუბაზს მეც კარგად ვიცნობ უნივერსიტეტიდან და მის მიმართ დადებითად ვარ განწყობილი. ოღონდ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩვენ შორის ალიანსი გაფორმდება. თუმცა გამორიცხული არაფერი არ არის.

- რაკი გამორიცხული არაფერი არაა, „ქართულ ოცნებაში» შემავალი ძალებიდან რომელთან არის შესაძლებელი თქვენი თანამშრომლობა? თქვენი პარტიის მსგავსად, მრეწველთა ფრაქციაც სკეპტიკურად არის განწყობილი ნატოს მიმართ. მათთან თუ არის შესაძლებელი თანამშრომლობა?

- პოლიტიკაში რამის სიყვარული არ არსებობს. ჩვენ მოგვწონს ის, რაც ეროვნულ ინტერესებს შეესაბამება და მეორე, ჩვენ სურვილებით კი არ ვცხოვრობთ, არამედ არსებული რეალობიდან გამოვდივართ. ნატოს მიმართაც არ ვართ სკეპტიკურად განწყობილი, უბრალოდ ვამბობთ, რომ 2008 წლის შემდეგ ნატოში ჩვენი გაწევრიანება პრაქტიკულად შეუძლებელია. როდესაც ნატოზეა საუბარი, ყოველთვის ვინტერესდებით, როგორ ესახებათ იქ ჩვენი გაწევრიანება, ეს არის და ეს. რაც ცხადია, არ ნიშნავს იმას, რომ ნატოს წინააღმდეგი ვართ. მათ გასაგონად, ვინც ჩვენ პრორუსულობას გვაბრალებს, ვიტყვი, რომ ჩვენ ვართ ევროპული მსოფლმხედველობის მქონე პარტია და ამის შესახებ პარტიის პროგრამაშიც გვიწერია. მრეწველებთან თუ ითანამშრომლებთო, მკითხეთ და ამის პასუხად ვიტყვი, რომ ჩვენთვის მისაღებია ის ძალა, რომლისთვისაც ეროვნული ინტერესები უპირველესია. ამასთან დაკავშირებით მეტს აღარ დავაკონკრეტებ.

- ნაციონალები ამტკიცებენ, რომ მათთვისაც მთავარია ეროვნული ინტერესები. ეს ძალაც მისაღებია დემოკრატიული მოძრაობისთვის?

- ნაციონალური მოძრაობა როგორ უნდა იყოს ჩვენთვის მისაღები? მათი განცხადებები ეროვნული ინტერესების დაცვაზე არის სასაცილო, მათი საქმეები სხვა რამეს ამტკიცებს. ეროვნულობის გარდა, ევროპელობას იჩემებენ და შვიდივე ბრუნვაში ატრიალებენ რუსეთს, ამის მიუხედავად, საქართველოში მაგათზე პრორუსული ძალა არ არსებობს. რუსეთს საქართველოში ისეთი სარგებელი არასდროს უნახავს, როგორც ეს ნაციონალების მმართველობის დროს მოხდა. ყოფილმა ხელისუფლებამ მოსკოვს ტერიტორიები და სტრატეგიული ობიექტები პირდაპირ უფეშქაშა. ასე კარგად რუსულ საქმეს ვერც ერთი მეფისნაცვალი ვერ გააკეთებდა. დღეს ეს ხალხი უკრაინაში ე.წ. რეფორმებს ატარებენ. აქაც არ ჩერდებიან და ხელისუფლება თავის მართლების რეჟიმში ჰყავთ გადაყვანილი, რაც  „ქართული ოცნების“ უსუსურობის კიდევ ერთი გამოვლინებაა.

- ნაციონალების კრიტიკა არ არის ობიექტური, თუნდაც იგივე მერიის მუშაობის მიმართ? თქვენი პარტიაც ცუდად აფასებს ნარმანიას მუშაობას. და რაკი მასზე ვსაუბრობთ, როგორ შეაფასებთ მის განცხადებას იმასთან დაკავშირებით, რომ პროკურორის შვილის დაფინანსებით ქვეყანა არ დაიქცა?

- „ქართულმა ოცნებამ“ უდიდესი შეცდომა დაუშვა, ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე სისტემური დანაშაულის გამოძიება რომ არ დაიწყო. აქედან გამომდინარე წარმოიშვა კოაბიტაცია და ამის ბრალია, რომ ნაციონალები იქეთ უქნევენ ხელებს მოქმედ ხელისუფლებას. ეს ქართულ სახელმწიფოს აზარალებს და ესაა ძალიან ცუდი. ხელისუფლებას ახასიათებს კიდევ ერთი ცუდი თვისება. დაშვებული შეცდომების თუ უუნარობის გადაფარვის მიზნით ხელს ნაციონალებისკენ იშვერს. ისინი რომ ცუდები იყვნენ, „ქართული ოცნების“ გარეშეც კარგად ვიცით. ახლა გვაინტერესებს, თუ ასეთი ცუდები იყვნენ, რატომ არ აღიარეს სისტემური დანაშაული?! აღედგინათ სამართლიანობა. ამას არ აკეთებენ, სამაგიეროდ, ხელის გაშვერა კარგად ისწავლეს და სიცუდეში დაუწყეს შედარება.

მათი უუნარობის დასადასტურებლად ბევრი მაგალითის მოყვანა შეიძლება, მაგრამ ნარმანიაზე დამისვით კითხვა და მასზე შევჩერდები. იმდენ საშინელებებს აკეთებს, რომ მის გამო სოფელი კოკი იწვის სირცხვილით. ვიღაც დამაბრალებს, მერს წარმომავლობას უწუნებსო, არა, ბატონებო, მე უვიცობაზე მაქვს საუბარი. ასეთი გაუბედურებული დედაქალაქი არავის ახსოვს. თბილისი უპატრონოდ არის მიშვებული. სხვა რა უნდა ვთქვა ქალაქზე, სადაც 32.000 ადამიანი შიმშილობს. ეს ოფიციალური მონაცემებია, სინამდვილეში ბევრად მეტი მოქალაქე ცხოვრობს უკიდურეს გაჭირვებაში. ამ დროს სოციალურად დაუცველების ფონდიდან მერი თანხას პროკურორის ოჯახს აძლევს. აქ იურიდიულ კაზუისტიკასთან კი არ გვაქვს საქმე, არამედ ეს გახლავთ მორალური დანაშაული. ეს ლამიყლაპია მერი გამოდის და უსირცხვილოდ იძახის, რომ ამით ქვეყანა არ დაქცეულა.

- დაიქცა თუ არა ქვეყანა?

- ამ თანხის გამოყოფის გამო ქვეყანა ნამდვილად არ დაქცეულა, მაგრამ ნარმანიას ქმედებებმა და მიდგომებმა ნამდვილად დააქცია დედაქალაქი.

- მთელ პასუხისმგებლობას თქვენ დავით ნარმანიას აკისრებთ, მერია ამბობს, რომ ის შეცდომაში იქნა შეყვანილი და თანაც ის ყველა საბუთს ვერ შეამოწმებს, რომელზეც ხელს აწერს. თქვენც გეკავათ მაღალი თანამდებობა და ბევრ საბუთზე აწერდით ხელს. მართლა შეუძლებელია ყველა საბუთის წაკითხვა?

- თანამდებობის პირი შეძლებისდაგვარად ყველა დოკუმენტს უნდა ეცნობოდე, იქნებ რაზე გაწერინებენ ხელს. ამის გარდა, არსებობს იურიდიული სამსახური, რომელიც ამ საბუთს სწავლობს, სანამ ის პირველ პირთან ხელმოსაწერად შევა. მაინტერესებს, დაიდო თუ არა ამაზე იურიდიული სამსახურის დასკვნა. ასევე საინტერესოა, რა თქვა საფინანსო სამსახურმა. არ მინდა მთელი ყურადღება პროკურორის ოჯახზე გადავიდეს, რადგან აქ სხვა რამესთან გვაქვს საქმე. ამ სხვა რამეს მუცელღმერთობა და ხაზინაწაპნიობა ჰქვია, რასაც მერიის თანამშრომლები ხშირად ავლენენ. ამ დროს გამოდის მერი და ამბობს, მერე რა მოხდაო. ამ ადამიანს უკვე იმდენი სისულელე აქვს ნარატრატევი, რომ კარგა ხანია, მისი იმპიჩმენტის საკითხი უნდა დამდგარიყო. სამწუხაროდ, თბილისელებმა მეტი პრინციპულობა ვერ გამოვიჩინეთ, თორემ მას გადავირჩევდით.

- არჩეული მერის გადარჩევა ასეთი მარტივია?

- ჯერ ერთი, არჩეული კი არა დანიშნული მერია. მის გადაყენებას დიდი ძალისხმევა არ სჭირდება. რამდენიმეათასკაციანი მიტინგია საჭირო იმისთვის, რომ საკრებულო შეიკრიბოს და მერის იმპიჩმენტის საკითხი დასვას.

- წავა საკრებულო ამაზე?

- ამ ხელისუფლების წამალი არის მედიაში მხილება და საპროტესტო აქციები, დანარჩენი არაფერს ყურადღებას არ აქცევენ. საკმარისია, რამდენიმე ათასმა კაცმა მოითხოვოს მერის გადადგომა, რომ ეგრევე შეკრებენ საკრებულოს და მის იმპიჩმენტის საკითხს დასვამენ. არა აქვს იმპიჩმენტი გამოსაცხადებელი თუ რა? ისე გამომდის, რომ ნარმანიას ვარ გადაკიდებული, მაგრამ დააქცია თბილისი და ხმა არ ამოვიღო?! მაგის შესაძლებლობებიც კარგად ვიცი და „ბაგაჟიც“. ისიც ვიცი, ერთ-ერთ პარტიაში რომ მუშაობდა და იქედან უქნარობისთვის გამოაგდეს. ეტყობა, ბუნებით ასეთია და ვერ შეცვლი, მაგრამ ის რას გვერჩოდა, ვინც ეგ კაცი მოძებნა და მერის პოსტზე დაასახელა, მანამდე კი სამინისტრო ჩააბარა.

- იმ კაცმა, ანუ ბიძინა ივანიშვილმა, რომელმაც მოიძია დავით ნარმანია, რატომ ვერ შეაფასა მისი შესაძლებლობები?

- ეს კითხვა ბიძინას უნდა დავუსვათ. აქამდე თუ ვერ გაიგო მისი უნარების შესახებ, იმედია, ახლა მაინც ხვდება და ეგეც არ ფიქრობს, მერე რა მოხდაო.

- დავით ნარმანიაზე ბევრი კი ვისაუბრეთ, მაგრამ ერთი ინტრიგანული რამე თქვით და კიდევ მასზე უნდა გკითხოთ, რომელი პარტიიდან გამოაგდეს უსაქმურობისთვის?

- ამას არ ვიტყვი, თუმცა კარგად თუ გაიკითხავთ, ადვილად გაიგებთ. ის ერთ-ერთი პოლიტიკური პარტიის ფინანსურ სამსახურში იყო დასაქმებული. როცა ეს ამბავი გავიგე, იმ პარტიის წევრებს ვკითხე, აქ როგორ მუშაობდა-თქო. მითხრეს, არც ცოცხალი იყო და არც მკვდარიო. ეს ამბავი მაშინ გავიგე, მინისტრი რომ იყო. მთელი ის პარტია ინფრასტრუქტურის სამინისტროს დასტიროდა, საწყალი უწყებაო. ესენი კიდევ ადგნენ და მთლად თბილისის მერად მოგვივლინეს.

- ზემოთ თქვენ რამდენჯერმე აღნიშნეთ, „ქართულმა ოცნებამ“ სისტემური დანაშაული არ გამოიძიაო. ამაზე სხვებიც საუბრობენ. თქვენი აზრით, რატომ არ წავიდა ხელისუფლებაზე ამაზე?

- „ქართულ ოცნებას“ სჭირდებოდა განტევების ვაცი. ამიტომაც არ მოხდა მათი დანაშაულების გამოძიება. ვხედავთ, რომ როგორც კი რაიმე გადაცდომაზე მიუთითებენ, ეგრევე ხელს წინა ხელისუფლებისკენ იშვერენ. იმას ვერ ვიტყვი, რომ ხელისუფლებაში არავის უნდოდა დამნაშავე ნაციონალების დასჯა. სამწუხაროდ, ისინი ზედმეტად აყვნენ საერთაშორისო სტრუქტურებს, რომლებიც მოგვიწოდებენ, რომ წარსული არ უნდა გავიხსენოთ. კაცო, წარსული თუ არ გავიხსენე, აწმყო როგორ უნდა ავაშენო?!

- გამოძიება რომ დაეწყოთ, რა მოხდებოდა, დაგვსჯიდნენ საერთაშორისო ორგანიზაციები?

- არაფერსაც არ დაგვსჯიდნენ. ამათ ნორმალურად რომ წარმოედგინათ ფაქტები, ის საერთაშორისო ორგანიზაციებიც არ ამოიღებდნენ ხმას. ამათ თავი არ აიტკივეს, თავიანთი უმოქმედობა საერთაშორისო თანამეგობრობას დააბრალეს. ის ხალხი, რომლებიც სამართალდამცავ უწყებებში დანაშაულს სჩადიოდნენ, ისევ სამსახურებში არიან. მართალია სამსახურები შეუცვალეს, მაგრამ მაინც თანამდებობებზე სხედან. ამის კლასიკური მაგალითი გახლავთ ლევან მურუსიძე. უმაღლესი საკონსტიტუციო საბჭო ხომ საერთოდ სექტად იქცა და რასაც უნდა, იმას აკეთებს. ამ უკანონობაზე საქალაქო სასამართლოს წარმომადგენელმა მამუკა ახვლედიანმა ამოიღო ხმა და ერთი ამბავი აუტეხეს, მის თანამდებობიდან გადაყენებას აპირებენ.

ასეთი ვითარება აშკარად აწყობხ ხელისუფლებას, თავისი ხომ გაინაღდა და რაში აინტერესებს სხვები. ცოცხალი თავით არ ცვლიან საარჩევნო კოდექსს. არადა, ხელისუფლებაში მოსვლამდე იძახდნენ, როგორც კი ქვეყნის მართვის სადავეებს ხელში ავიღებთ, მაშინვე შევცვლითო. შეცვლის ნაცვლად, საკუთარ თავზე მოირგეს.

„ახალი თაობა“, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ ვალერი გელბახიანთან: „თუ ირაკლი ღარიბაშვილი პოლიტიკაში ჩაერთო, საარჩევნო სუბიექტების გამსხვილება დაიწყება“

არჩევნების მოახლოებასთან ერთად ვითარება იძაბება. რამდენიმესუბიექტიან მმართველ კოალიციაში საქმე ემოციურ გარჩევებამდე მიდის. ბოლოდროინდელი დაპირისპირებების ერთი მხარე რესპუბლიკური პარტიაა. პოლიტიკოსებისა და ექსპერტების ნაწილი თვლის, რომ „ქართული ოცნების“ კოალიციას რესპუბლიკელებიც დატოვებენ. პარლამენტის ყოფილი წევრი, იურისტი ვალერი გელბახიანი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აღნიშნავს, რომ რესპუბლიკური პარტიის გასვლა „ქართული ოცნებიდან“ ნაკლებად სავარაუდოა.

- ფიქრობთ, რომ „ქართული ოცნება“ არ დაიშლება?

- მოსალოდნელია, რომ „ქართული ოცნება“ დატოვონ მრეწველებმა და ეროვნულმა ფორუმმა. ბევრი საუბარია რესპუბლიკელებზე. მგონია, რომ ისინი კოალიციაში დარჩებიან. რესპუბლიკური პარტია, ფაქტობრივად, მარტო სუბიექტი არაა. ის კოალიციაში ასრულებს პოლიტიკურ ფუნქციას. რესპუბლიკელების წევრობა განპირობებულია პოლიტიკური ფაქტორით. რესპუბლიკელებს აქვთ კავშირები აშშ-სთან, ევროსტრუქტურებთან. აქედან გამომდინარე, ისინი გარკვეულ როლს ასრულებენ საგარეო ურთიერთობებში.

- რესპუბლიკელებთან დაპირისპირებული და თანამდებობიდან გადამდგარი სანდრო ბრეგაძე აცხადებს, რომ ხელისუფლების წევრი რესპუბლიკელები სწორედ საგარეო ფაქტორით აშანტაჟებენ ხელისუფლებას. ისინი, სანდრო ბრეგაძის თქმით, ამბობენ, რომ თუ კოალიციაში არ იქნებიან, საქართველო დასავლეთის მხარდაჭერას დაკარგავს...

- ამაზე ვერაფერს ვიტყვი. თუ რესპუბლიკელების მხრიდან შანტაჟი და ულტიმატუმებია, მაშინ ეს სანდრო ბრეგაძის გარდა კიდევ ვინმემ უნდა დაადასტუროს. მე რაც ვთქვი, ეს ლოგიკური ანალიზის შედეგია. პარტიას აქვს კავშირები დასავლეთში. მას დასავლეთში ენდობიან. ამიტომ რესპუბლიკურ პარტიას საგარეო ურთიერთობების კუთხით რაღაც მისია აკისრია. ასეთ დროს ულტიმატუმები ზედმეტიცაა. სხვა პარტიები, მაგალითად, მრეწველები, არ მალავენ და არც ადრე მალავდნენ სიმპათიებს ჩრდილოელი მეზობლის მიმართ. თუ რესპუბლიკური პარტია დატოვებს „ქართულ ოცნებას“, ეს აღიქმება ხელისუფლების მიერ საგარეო ვექტორის ცვლილებად.

- ანუ, თქვენი პროგნოზით, კოალიცია შეიძლება მარტო მრეწველებმა და ფორუმელებმა დატოვონ? სხვები დარჩებიან?

- რესპუბლიკელებზე მოგახსენეთ. კონსერვატორების გამოსვლა გამორიცხულია. ისინი ბაწარზე გადაბმულებივით არიან პარტია „ქართულ ოცნებასთან““. 2012 წლის შემდეგ კონსერვატორებისგან ერთი განსხვავებული მოსაზრება არ მოგვისმენია, ტაშისკვრა კი ბევრჯერ გვინახავს. კონსერვატორებმა ისეთი კონფორმიზმი გამოამჟღავნეს, რომ მათი დამოუკიდებელი საქმიანობა გამორიცხულია.

- იმას თუ უშვებთ, რომ ოპოზიციამ გაერთიანებული ძალებით მიიღოს მონაწილეობა საპარლამენტო არჩევნებში? პატრიოტთა ალიანსის ლიდერი დავით თარხან-მოურავი აცხადებს, რომ ეს საჭიროა საარჩევნო კანონმდებლობის გაუმჯობესებისთვის. იგი აცხადებს, რომ ამის შემდეგ უნდა ჩატარდეს სხვა, სამართლიანი საპარლამენტო არჩევნები...

- მომხიბლავი, მაგრამ არარეალიზებადი იდეაა. ამაზე კულუარებში მსმენია, თუმცა, არ გამიგია, რომ ამაზე ოპოზიციაში თანხმობა იყოს. ჩვენ გვაქვს `ქართული ოცნების~ მაგალითი. მასაც შეეძლო პარლამენტში მოხვედრიდან რამდენიმე თვეში ახალი არჩევნების ჩატარება.

- მხედველობაში გაქვთ ის, რომ ნაციონალური მოძრაობის კოალიციურად დამარცხების შემდეგ უნდა ჩატარებულიყო ახალი საპარლამენტო არჩევნები?

- დიახ, მაგრამ „ქართულ ოცნებას“ გაუტკბა ხელისუფლებაში ყოფნა. ერთიანი ფრონტით პარლამენტში შესვლა კარგი ინიციატივაა, მაგრამ არ ვიცით, როგორ განვითარდება მოვლენები. შეიძლება ოპოზიცია ერთად შევიდეს პარლამენტში, შექმნას უმრავლესობა, მაგრამ საკითხავია, მოუნდებათ თუ არა ამ ადამიანებს ახალი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება და ამ არჩევნებზე დამოუკიდებლად გამოსვლა.

- წინა ინტერვიუში ივარაუდეთ, რომ არჩევნებისთვის ახალი კოალიციები შეიქმნება. დღესაც იმავეს თქმა შეიძლება?

- დღეს „ქართული ოცნების“ სუბიექტებიანად იკვეთება 7 აქტიური ძალა. მათ აქვთ 5%-იანი ბარიერის გადალახვის შანსი. ზოგ პარტიას ბრძოლის რესურსიც აქვს.

- კონკურენტებთან ბრძოლის რესურსი?

- თუ კოალიცია „ქართული ოცნების“ მთავარი ძალა რესპუბლიკური პარტია იქნება, მაშინ „ოცნებასთან“ ბრძოლა უფრო ადვილია. არის საკითხები, რომლებიც ამ ბრძოლისათვის გამოდგება.

- მაგალითად, ერთსქესიანთა ქორწინებები?

- თუნდაც, ეს. სანდრო ბრეგაძე ამბობს, რომ ამ თემას შეეწირა. ეს რელიგიური საკითხია. ამაზე თავისი პოზიცია გამოთქვა ყოფილმა პრემიერმა ირაკლი ღარიბაშვილმა. სწორედ მისი ინიციატივით შემუშავდა კონსტიტუციაში შესატანი კანონპროექტი. ამ პროექტით, ქორწინება ქალისა და მამაკაცის ნებაყოფლობითი ერთობაა. ადრე რატომღაც სანდრო ბრეგაძისგან ამ თემაზე დიდი აქტიურობა არ გვინახავს. ვფიქრობ, ეს საკითხი გარკვეული მიზნებისთვისაა წამოწეული. ისე, მეც შემიძლია ვამტკიცო, რომ სააკაშვილის დროს, რამდენიმე წლის განმავლობაში, ამ თემის გამო ვიდევნებოდი.

- რომელი მიზნებისათვის ხდება ამ თემის აქტუალიზაცია?

- არაა გამორიცხული, რომ პოლიტიკაში აქტიურად დაბრუნებას აპირებდეს ირაკლი ღარიბაშვილი. ამიტომ მზადდება მისი მომხრეების ჯგუფი. მასში მოიაზრება სანდრო ბრეგაძეც. საზოგადოებას ამზადებენ იმის გასააზრებლად, რომ ირაკლი ღარიბაშვილი ერთსქესიანთა ქორწინებებს შეეწირა. ამავდროულად ხდება აპელირება იმაზე, რომ ერთსქესიანთა ქორწინებების მომხრეები არიან რესპუბლიკელები და ნაციონალები.

- ირაკლი ღარიბაშვილი თუ შემოვა პოლიტიკაში, ეს არსებულ კონფიგურაციას შეცვლის?

- რა თქმა უნდა! თუ ირაკლი ღარიბაშვილი თავის გუნდთან ერთად ჩაებმება წინასაარჩევნო კამპანიაში, ბუნებრივად დაიწყება სუბიექტების გამსხვილების პროცესი.

- მაგალითად?

- მაგალითად, შეიძლება პატრიოტთა ალიანსი დადგეს ირაკლი ღარიბაშვილის გვერდით. ამ სიტუაციაში ნინო ბურჯანაძესაც მოუწევს ზრუნვა გამსხვილებაზე. ის იძულებით ნაბიჯსაც გადადგამს. ასეთ შემთხვევაში ბურჯანაძეს მოუწევს დალაპარაკება ბურჭულაძესთან. ეს იქნება იძულებითი გადაწყვეტილება. გამსხვილების შემდეგ, 7 სუბიექტის ნაცვლად, დარჩება 3. საარჩევნო მარათონის დაწყება რესპუბლიკელების თემას უფრო აქტუალურს გახდის. რესპუბლიკელები დამოკლეს მახვილივით იქნებიან კოალიციის თავზე.

„ვერსია“, 22 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ ირმა ინაშვილთან: „ირაკლი ღარიბაშვილი მეგობარივით არ მოიქცა!“

ნინო კომახიძე

იასამნების რევოლუცია - ასეთ ბედს „ოცნებას“ პატრიოტთა ალიანსის ლიდერი ირმა ინაშვილი უწინასწარმეტყველებს, თუკი ხელისუფლება დიდ ოპოზიციურ გაერთიანებას გვერდს აუვლის და საარჩევნო გარემოს არ შეცვლის. გაერთიანებაზე საუბარი უკვე დაწყებულია, ინიციატორი კი ირმა ინაშვილია, რომელიც აცხადებს, რომ ოპოზიციური სპექტრი, პრაქტიკულად, შეთანხმებულია, უკეთესი არჩევნების ჩასატარებლად ერთობლივი ძალებით იბრძოლოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, გამორიცხული არც ყველა ოპოზიციური პარტიის გაერთიანებაა, ოღონდ არა - საარჩევნო ბლოკში, არამედ ქუჩის პროცესებში. სახელისუფლო კოალიციასა და ოპოზიციაში არსებულ ვითარებაზე ,,ვერსიას” ირმა ინაშვილი ესაუბრება.

- არჩევნების მოახლოებამ კოალიციაში არსებული პრობლემები ზედაპირზე ამოიტანა. ირმა, არ ფიქრობთ, რომ სანდრო ბრეგაძის მიერ თანამდებობის დატოვება და მრეწველების ე.წ. რესპუბლიკური დემარში თქვენი კამპანიის ერთგვარი გაგრძელებაა? რა ხდება, საგარეჯოს შუალედური არჩევნების გაყალბებაზე ყველა დღეს რატომ ალაპარაკდა?

- როგორ არჩევნებს ჩაატარებს „ოცნება“ 2016 წლის შემოდგომაზე – აი, ამაზე წუხს დღეს ყველა, ქვეყნის შიგნითაც და გარეთაც, მათ შორის, ყველა ევროპული ინსტიტუტის წარმომადგენელი. სამართლიანი არჩევნები ერთ-ერთი მთავარი სტანდარტია, რაც ხელისუფლებამ უნდა შეასრულოს. ეს სტანდარტი კი ერთ-ერთმა პირველმა სწორედ თავდაცვის მინისტრმა დაივიწყა და საგარეჯოს არჩევნებში უხეში ფორმით ჩაერთო. არაფერს ვამბობ ბიულეტენების ბათილად ცნობასა და საცვალში აღმოჩენილ ბიულეტენებზე, არც იმაზე, რომ არჩევნების წინა ღამით გიგლა აგულაშვილმა სოფლები დაიარა და ხალხს, სახლში დარჩენის სანაცვლოდ, 200-200 ლარს ურიგებდა, არც იმაზე, რომ გახსნილი ლეპტოპით დადიოდა და აზერბაიჯანელებს კონტექსტიდან ამოგლეჯილ ჩემს ფრაზებს უჩვენებდა, თითქოს მეჩეთებს ვებრძვი. საუბარი მაქვს მუხროვანში მომხდარ გაყალბებაზე, სადაც ჯარისკაცების 100%-მა ხმა აფხაზეთის ომის ვეტერანს არ მისცა და მხოლოდ სახელისუფლო კანდიდატი შემოხაზა. არ ვიცი, ,,ოცნების” შიგნით ხმა ამაზე ახლა რატომ ამოიღეს, მაგრამ ამას დღესაც ვაფასებ. ჩემთვის მნიშვნელობა არ აქვს, ეს აქამდე რატომ არ მოხდა, მაინც კარგია, რომ ,,მრეწველთა” ფრაქციის თავმჯდომარე გოგი თოფაძე გამოვიდა და ღიად ისაუბრა არჩევნების გაყალბებაზე. ამას დიდი გამბედაობა სჭირდებოდა. ვიცი, რომ თავდაცვის მინისტრი უმრავლესობის წარმომადგენლებს შოლტით დასდევდა, რათა ჩვენთან შიმშილობის აქციაზე არ მოსულიყვნენ და სოლიდარობა არ გამოეცხადებინათ. ისიც ვიცი, როცა ჩვენთან პრეზიდენტის მრჩეველი ფიქრია ჩიხრაძე მოვიდა, თვითმფრინავიდან გამოუგზავნეს საპროტესტო ნოტა, ეს რატომ გააკეთეო. ეს მარაზმი და ყოვლად წარმოუდგენელი თავხედობაა, რასაც მხოლოდ პრორუსობის ძახილითა და მიკერებული იარლიყებით ვერ გადაფარავენ.

- ისე, საქმე პრორუსობას გასცდა და ახლა საუბარი იმაზეა, რომ ეს კამპანია კონკრეტული მინისტრის კი არა, საქართველოს ევროატლანტიკური კურსის წინააღმდეგაა მიმართული…

- ნატო-მ ყველაზე მტკიცე უარი სწორედ ხიდაშელის მინისტრობისას გვტკიცა – ბოლო ერთი თვის განმავლობაში არაერთი ამერიკელი ექსპერტი ამბობს, რომ უახლოეს მომავალში, საქართველო ნატო-ში ვერ გაწევრიანდება. ამიტომ კითხვა დავსვათ: ვინ გააკეთა რუსული საქმე _ მე თუ თავდაცვის მინისტრმა? ჩვენ არ ვართ ნატო-ს მოწინააღმდეგეები, უბრალოდ, ნატორეალისტები ვართ.

- რესპუბლიკელები ნატოოპტიმისტები არიან?

- არა, ისინი ნატოაფერისტები არიან! ნატო-სგან ვიღებთ აბსოლუტურად ნიჰილისტურ და პესიმისტურ განცხადებებს საქართველოს გაწევრიანებაზე. ასეთი რამ სააკაშვილის დროსაც კი არ მომხდარა და საინტერესოა, ხიდაშელის მინისტრობისას რატომ ხდება? ასე რომ, “პრორუსობისა” და “რუსეთუმეობის” იარლიყები საერთოდ აღარ იმუშავებს. ეს იარლიყები თუნდაც საგარეჯოში მეასეხარისხოვანი იყო, ხალხს ამაზე ეცინებოდა. კაგებე-ს აგენტები კი, პირველ რიგში, თავად რესპუბლიკელები არიან. უსუფაშვილისთვის ეს მე არ მითქვამს, სოზარ სუბარმა უთხრა პირდაპირ ეთერში, რომ არჩევნებთან დაკავშირებით ლავროვს ევაჭრებოდა და ფულს სთხოვდა. მე არ დამიბეზღებია ჩემი მეგობრები, საბჭოთა სუკ-ის აგენტი არ ვყოფილვარ. ძალიან დიდი ბოდიში და, ძმები ,,სტუკაჩოვების”, დავით უსუფაშვილის, რომელიც 9 აპრილის მერე გახდა კომპარტიის წევრი და სხვების შეფასებებს, უბრალოდ, არ მივიღებ. ხიდაშელის წინააღმდეგ ორკესტრირებული კამპანია კი არ მიდის, ის სისხლის სამართლის დამნაშავეა და თუ ეს ხელისუფლება არაფერს მოიმოქმედებს, ხელისუფლებაში სხვა მოვა და ქალბატონ ხიდაშელს იქ მიაბრძანებს, სადაც დღეს მისი ძველი თანამებრძოლები სხედან!

- „ორკესტრირებულ კამპანიაზე” გამახსენდა, ითქვა, რომ თოფაძე, სოსო ჯაჭვლიანი და კიდევ რამდენიმე დეპუტატი, ვისაც „ოცნებაში“ აღარ “დაედგომება”, თქვენთან აპირებს გაერთიანებას. ეს რეალურია?

- მსგავსი არაფერი ხდება და რომ ხდებოდეს, აუცილებლად ვიტყოდი, რადგან ღია და საჯარო პოლიტიკის მომხრე ვარ. არაფრის დამალვას ვაპირებ. თოფაძესთან, ჯაჭვლიანთან, ბურჯანაძესთან, ღარიბაშვილთან ან ალასანიასთან მოლაპარაკებას მართლა რომ ვაწარმოებდე, ეს, რა, დანაშაულია? არჩევნები ახლოვდება და ვთქვათ, რაღაც მოლაპარაკება გვაქვს, მერე რა?

- და გაქვთ?

- არა! არც ახლა ვსაუბრობ, არც მისაუბრია და არც ვაპირებ. საერთოდაც, ამ ეტაპზე, არჩევნებში დამოუკიდებლად ვგეგმავთ მონაწილეობას. ერთადერთი, რაზეც ოპოზიციასთან მოლაპარაკება ახლა მიდის, საარჩევნო გარემოს შეცვლასთან დაკავშირებით ფართო ოპოზიციური გაერთიანების შექმნაა. თუ ხელისუფლება საარჩევნო გარემოს არ შეცვლის, ერთადერთი გზა რჩება – ყველა პარტიის გაერთიანება და საყოველთაო პროტესტი. დიახ, ამ მოლაპარაკებების ინიციატორი ნამდვილად პატრიოტთა ალიანსია და მიგვაჩნია, რომ წინააღმდეგ შემთხვევაში, არჩევნებში მონაწილეობას აზრი საერთოდ არ აქვს. სასამართლოში მიხვალ და მურუსიძის სამართალი დაგხვდება, ცესკო-ში _ მხოლოდ ხელისუფლების კადრები. ეს გზა უკვე გავიარე და ვნახე, რომ ყველა დონეზე, ყველა ინსტანციაში წაგვაგებინეს. ბოლო ინსტანცია სააპელაციო სასამართლოა, სადაც გაღიმებული მურუსიძე ზის. მისი სამართალი კი სანდრო გირგვლიანის, სულხან მოლაშვილისა და სხვების მაგალითზე ვნახეთ. ჩვენი გუნდი ინიციატორია, რომ ვაწარმოოთ მოლაპარაკება უკლებლივ ყველა ოპოზიციურ პარტიასთან, ნაციონალური მოძრაობის გარდა, რათა ერთობლივად ვიმოქმედოთ საარჩევნო გარემოს შეცვლის მიზნით. კარგი იქნება, თუ საერთო მოქმედების გეგმას შევიმუშავებთ.

- როგორ უნდა აიძულოთ ხელისუფლება, ცვლილებებზე წამოვიდეს და ისიც მითხარით, თუ ტრადიციულად, საარჩევნო გარემო არ შეიცვლება, მაშინ რა გეგმა გაქვთ?

- საუბარი იმაზეა, რომ ცესკო-ში იყოს პარიტეტი, არჩევნებში ჩარევა სისხლის სამართლის დანაშაულს გაუთანაბრდეს და ა.შ. თუკი პარტიებს შორის რეალური კონსოლიდაცია შედგა, ალტერნატიული გეგმაც ჩამოყალიბდება.

- არაერთი პოლიტოლოგისგან ისმის, რომ საჭიროა მესამე ცენტრი, რომლის სათავეშიც ერთი ძლიერი პარტია იქნება. ოპოზიციურ სპექტრში ასეთად თქვენც მოიაზრებით, თუმცა არჩევნებში მონაწილეობას მარტო აპირებთ. არ ფიქრობთ, რომ თუ საარჩევნო გაერთიანება ბლოკად გადაკეთდება, ასე მეტი შანსი გექნებათ?

- გაერთიანების ვარიანტსაც ვუშვებ და ჩაკეტვას სულაც არ ვაპირებ. უბრალოდ, ამ ეტაპზე, დამოუკიდებლად ვაპირებთ მონაწილეობას, მაგრამ თუ ფართო გაერთიანება წარმატებით შედგა, რაშიც მხოლოდ პოზიტივს ვხედავ, მაშინ სხვა ეტაპიც დადგება. იმის ინიციატორი და ორგანიზატორიც ვიქნები, რომ ოპოზიცია გაერთიანდეს.

- მოლაპარაკებებს ირაკლი ღარიბაშვილთან მართლა მართავთ?

- ნამდვილად არ მაქვს არავითარი მოლაპარაკება ღარიბაშვილთან. მგონია, რომ თუ კენჭისყრა მოუნდება, ამას ,,ოცნებიდანაც” გააკეთებს, თუმცა არასდროს დამიმალავს, რომ ჩემი მეგობარი იყო. სამწუხაროდ, საგარეჯოს არჩევნების დროს მეგობარივით არ მოიქცა – ვერ დაიცვა ბალანსი. საერთოდ, როგორც ჩანს, ,,ოცნებასა” და ნაციონალებს არენაზე ახალი პოლიტიკური ძალების შემოსვლა არ უნდათ: ჯერ პაატა ბურჭულაძეზე დაიწყო საუბარი, რა უნდაო, ახლა ლევან მამალაძე ქმნის პარტიას და უკვე ათასი ხმა დადის. ჩვენ კი მივესალმებით ყველა ახალ ძალას, არ ვართ ის ხალხი, ვინც ვინმეს ჩაწიხლავს, დაძირავს და იტყვის, შენ რა გინდა პოლიტიკაშიო.

- აბა, რესპუბლიკელებს რატომ წიხლავთ?

- რესპუბლიკელები ხელისუფლებაში საკუთარი რეიტინგით არ მოსულან – ჯერ ნაციონალებმა ჩაიბეს, მერე ბიძინა ივანიშვილმა… სხვათა შორის, მახსოვს, რა გახარებულები იყვნენ, როცა ირაკლი ღარიბაშვილი გადადგა და ასეთი ფორმულა „შობეს“ – კარგი საქციელია, წარმატებული პრემიერი რომ გადადგებაო. ჰოდა, ხომაა ახლა დავით უსუფაშვილი წარმატების პიკში? ამიტომ მოვუწოდებ, გადადგეს და თან გაიყოლოს თავისი მეუღლე, ძმები „,სტუკაჩოვები“, მინისტრი ზახარინი და დანარჩენები.

- წეღან მამალაძე ახსენეთ და, ამბობენ, რომ ის და თოფაძე თქვენი დამფინანსებლები იქნებიან. ამ ჭორს ხელს თქვენი თანაპარტიელის, ემზარ კვიციანის მამალაძე-მოლაშვილთან გამოჩენაც უწყობს. მამალაძის ახალ პარტიასთან რა გაკავშირებთ?

- ჯერ ერთი, როცა მამალაძე იმაზე საუბრობდა, რომ თინა ხიდაშელმა ის პოლიტდევნილთა სიიდან ამოიღო, მაშინ საგარეჯოს არჩევნები საერთოდ არ იყო ჩატარებული. ასე რომ, ეს ერთი კონტექსტი ვერ იქნება. მოლაშვილიცა და მამალაძეც აბსოლუტურად დამოუკიდებელი პიროვნებები არიან და მათთან პატრიოტთა ალიანსს კავშირი არ აქვს, თუ იმას არ ჩავთვლით, რომ სულხან მოლაშვილთან ვმეგობრობ და მის განვლილ ცხოვრებას ვაფასებ, თუმცა პოლიტიკურ პარტნიორობაზე საუბარი ნამდვილად არაა. რაც შეეხება მამალაძის იმიჯს, შავი პიარი, სხვათა შორის, ზურაბ ჟვანიამ აუგორა და დიდი ზიანიც მიაყენა, რადგან ბევრს ეგონა, რომ მამალაძემ მართლა ოქროს ზოდები გაიტანა საქართველოდან. ამ დროს, ის არც მილიონერია, არც ოქროს ზოდები აქვს და იტანჯება, ამ 12 წლის განმავლობაში, როგორც მოლაშვილი, მამუკა ნიკოლაიშვილი და თემურ ბასილია. აქედან ერთსაც არ ეღირსა პოლიტიკური დევნილის სტატუსი. ასე რომ, მამალაძეს თავისი პრეტენზიები აქვს ხიდაშელთან, მე ჩემი. საინტერესოა, რომ ყველა ახალ ძალასა თუ გააქტიურებულ სახეს ჩვენთან აკავშირებენ. ალბათ, ეს იმას ნიშნავს, რომ ოპოზიციურ ფლანგზე გამაერთიანებლის ფუნქცია ბუნებრივად გვეკისრება. ჩვენ გავხდით ბუნებრივი ლიდერები და ეს ძალიან მახარებს. ვფიქრობ, საგარეჯოს არჩევნებმა ჩვენი რეიტინგი უფრო ასწია და ისიც აჩვენა, რეალურად, ვინაა ქვეყანაში მთავარი ოპოზიციური ძალა. ამაზე მთელი სპექტრი შეთანხმებულია, ყველამ იცის, რომ დღეს პატრიოტთა ალიანსი ლიდერია, თუმცა გულწრფელად ვამბობ, ერთადერთი თუ არა, გამარჯვების ერთ-ერთი სწორი გზა მაინც დიდი ოპოზიციური გაერთიანება და პარლამენტში ერთად შესვლაა. ასეთი გაერთიანება ,,ოცნების” დამარცხებასაც შეძლებს და ნაციონალებისაც, თუმცა, თუ გარემო არ შეიცვალა, მაშინ სამოქალაქო დაპირისპირება გარდაუვალია – ოპოზიციური გაერთიანება გარეთ გავა და დიდი პროცესები დაიძვრება… ამიტომ ხელისუფლებამ უნდა გააცნობიეროს – მართლა ნატო და დასავლეთი უნდა თუ ჩრდილოკორეა.

- ე.ი. პოსტსაარჩევნო ,,ბუნტისთვის” და უკვე დაანონსებული ცხელი 2017 წლისთვისაც ემზადებით?

- თუ ხელისუფლებამ არაფერი შეცვალა და არჩევნები საგარეჯოს მსგავსად ჩაატარა, მოვლენები 2017 წელს კი არა, არჩევნების მეორე დღესვე დაიწყება! არც იმას გამოვრიცხავ, არჩევნები მაშინვე შეწყდეს და ცალ კარში დარჩეს „ქართული ოცნება“. არჩევანი აქაც ხელისუფლებამ უნდა გააკეთოს – არ ვიცი, „ვარდების რევოლუცია“ იქნება თუ იასამნების, მაგრამ დიდ პროტესტს რომ მიიღებენ, ეს ნამდვილად ვიცი.

„ახალი თაობა“, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ სანდრო ბრეგაძესთან: „ირაკლი ღარიბაშვილი რესპუბლიკელებმა გადააყენეს»

სახელმწიფო მინისტრის ყოფილი მოადგილე სანდრო ბრეგაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში მისი გადაყენების დეტალებზე საუბრობს და სხვა საინტერესო ინფორმაციებსაც ასაჯაროებს.

- ბატონო სანდრო, დაახლოებით ერთი კვირის წინ ჩვენი გაზეთის ფურცლებიდან საუბრობდით, რომ თქვენი გადადგომის საკითხი არ განიხილებოდა. რა შეიცვალა ამ პერიოდში? რატომ მოგიხდათ თანამდებობიდან წამოსვლა?

- მე არ წავსულვარ ჩემი ინიციატივით. მე მაიძულეს, რომ წავსულიყავი და ამაში ძალიან დიდი განსხვავებაა. მე პირდაპირ წამომიყენეს ულტიმატუმი.

- რაში მდგომარეობდა ეს ულტიმატუმი?

- ეს მდგომარეობდა იმაში, რომ თუ მე გავაგრძელებდი საკონსტიტუციო ცვლილებებისთვის ბრძოლას, რომელიც ერთსქესიანთა ქორწინების აკრძალვას გულისხმობს, მომხსნიდნენ თანამდებობიდან, ხოლო თუ გავჩერდებოდი და გავხდებოდი კონფორმისტი, შემეძლო, დავრჩენილიყავი და დაწინაურებასაც დამპირდნენ.

- ვინ წამოგიყენათ ეს ულტიმატუმი?

- საქართველოს მთავრობამ. მეთაურით დაწყებული, დამთავრებული მინისტრებით.

- „ქართული ოცნების» მთავრობაში მხოლოდ თქვენ იყავით ერთსქესიანთა ქორწინების წინააღმდეგი, დანარჩენი ყველა თანახმაა?

- მე არ ვიცი, თანახმანი არიან თუ არა, თუმცა ფაქტი ფაქტად რჩება, რომ ამისთვის ხელს არავინ ანძრევს. თუმცა დარწმუნებით გეტყვით, რომ უახლოეს ხანებში თვითონ „ქართული ოცნება“ გამოვა ამ ინიციატივით.

- რატომ?

- იმიტომ, რომ მათ დაინახეს, რომ სხვა გამოსავალი არ არსებობს. თუ ეს საკონსტიტუციო ცვლილება არ იქნება მიღებული, მაშინ მოსახლეობის მხარდაჭერა ფაქტობრივად აღარ იქნება. შეიძლება ბევრი ადამიანი გულში გვიჭერდეს მხარს, მაგრამ მათ გამბედაობა არ ყოფნით, რომ ეს ხმამაღლა თქვან. ერთადერთი, ვინც ღიად მხარს არ უჭერდა ამ ინიციატივას და ამ ყველაფრის წინააღმდეგი გამოდიოდა, ეს გახლდათ რესპუბლიკური პარტია. სწორედ თინა ხიდაშელი გახლდათ ის ადამიანი, რომელმაც კედელთან მიაყენა საქართველოს პრემიერ-მინისტრი და აიძულა, ეს გადაწყვეტილება მიეღო!

- რატომ, რა გავლენა აქვს ასეთი თინა ხიდაშელს პრემიერ-მინისტრზე?

- ეს თავად ხიდაშელს და პრემიერ-მინისტრს უნდა ჰკითხოთ. მე არ ვიცი მათი პირადი და ინტიმური ურთიერთობები რა ფაზაში და რა დონეზეა. თუმცა ერთი რამ ცხადზე ცხადია _ მას შემდგომ, რაც რესპუბლიკელებმა მოიცილეს პრემიერის პოსტიდან ირაკლი ღარიბაშვილი, დღეს ისინი არიან აღმასრულებელ ხელისუფლებაში დომინანტები.

- ანუ?

- ისინი დომინირებენ ყველა სფეროში, ყველა პოზიციაზე. როდესაც ღარიბაშვილი გადადგა, ნაციონალებზე მეტად სიხარულს რესპუბლიკელები გამოხატავდნენ.

- თქვენ ამტკიცებთ, რომ რესპუბლიკელების ძალისხმევით მოხდა ღარიბაშვილის გადაყენება?

- რა თქმა უნდა. ეს რესპუბლიკელების უდიდესი სურვილი იყო და განახორციელეს კიდეც. ეს ყველაფერი მომდინარეობს 2012 წლიდან. ბატონი ღარიბაშვილი არც მაშინ არ იყო აღფრთოვანებული რესპუბლიკური პარტიით.

- ეს არის პიროვნული დაპირისპირება თქვენსა და რესპუბლიკელებს შორის?

- მე პიროვნულად არავის ვუპირისპირდები, აქ არის დაპირისპირება იდეოლოგიებს შორის. რესპუბლიკელები არიან იმ იდეოლოგიის მოწინააღმდეგეები, რომელსაც ეროვნული იდეოლოგია ჰქვია. რესპუბლიკელები ნაციონალებთან ბევრად უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე კოალიციაში შემავალ სხვა პარტიებთან.

- თქვენ ადრე ასე ღიად არ დაპირისპირებიხართ რესპუბლიკელებს. რა შეიცვალა?

- როდესაც მთავრობის წევრი ხარ, რაღაცისგან თავი უნდა შეიკავო. თუმცა ვერც იმას მეტყვით, რომ ჩემი და რესპუბლიკელების სიყვარული ძალიან დიდი იყო, ან მე და ხიდაშელი შორიდან ვეტრფოდით ერთმანეთს. ეს ასე არ იყო. ჩვენ შორის მუდმივად იყო აზრთა სხვადასხვაობა. სერიოზული განხეთქილება დაიწყო ექვსი თვის წინ.

- რასთან დაკავშირებით?

- მაშინ, როდესაც რესპუბლიკური პარტიის წევრები და თინა ხიდაშელი ჩადგნენ ირაკლი ვაჭარაძის დამცველთა რიგებში. მაშინ ვაჭარაძემ საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქს უწოდა საქართველოს ნომერ პირველი მტერი და მოითხოვა მისი დაპატიმრება. სწორედ თინა ხიდაშელი იყო, რომელიც მაშინ ირაკლი ვაჭარაძეს თავგამოდებით იცავდა იმ ე.წ. არასამთავრობოებთან ერთად, რომლებიც ნაციონალური მოძრაობისგან კონტროლდებიან. სწორედ მაშინ მოითხოვა თინა ხიდაშელმა ჩემი თანამდებობიდან გადადგომა.

- რატომ, პატრიარქი რომ დაიცავით?

- დიახ, პატრიარქი რომ დავიცავი, მარტო ამის გულისთვის. შეუძლიათ ამოიღონ მაშინდელი მთავრობის სხდომის ჩანაწერები და თუ გაასაჯაროებენ, ყველა ნახავს, რა ამაზრზენ მოვლენასთან გვქონდა საქმე, როდესაც პატრიარქის შეურაცხმყოფელებს თავგამოდებით იცავდნენ რესპუბლიკელები. იქ იყო კიდევ ერთი-ორი მინისტრი, რომლებმაც დაიცვეს ეკლესიის მტრების პოზიცია. თუმცა იმდროინდელმა პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა ამ ხალხს თავისი ადგილი მიუჩინა. ბატონმა კვირიკაშვილმა ვერ გაუძლო რესპუბლიკელების ზეწოლას და პირიქით მოხდა, გიორგი კვირიკაშვილს მიუჩინეს თავისი ადგილი.

- ასეთი რა გავლენა აქვთ რესპუბლიკელებს, რომ დაიმორჩილეს გიორგი კვირიკაშვილი?

- გიორგი კვირიკაშვილი არ არის ცუდი პიროვნება, ის საკმაოდ ჰუმანური ადამიანია, მაგრამ მას არ ჰყავს ძლიერი გუნდი. ეს ახალი მინისტრები, ქუმსიშვილები და მისნაირები, არიან უსახური ადამიანები, რომლებსაც კაციშვილი არ ცნობს. გუნდი პოლიტიკურად შესუსტდა, ხოლო რესპუბლიკელები ამას სათავისოდ იყენებენ და არწმუნებენ ლიდერებს, რომ თუკი რესპუბლიკური პარტია მათ გვერდით არ იქნება, მაშინ დასავლეთის ცივილიზებული სამყაროს მხარდაჭერას დაკარგავენ, ხელისუფლებისადმი მხარდაჭერაც გაქრება და ასე შემდეგ.

- მაშინ გამოდის, რომ ბიძინა ივანიშვილის დარწმუნებაც ადვილად მოახერხეს რესპუბლიკელებმა, რადგან საუბარია, რომ ირაკლი ღარიბაშვილი მისი ფავორიტი იყო. მასზეც ახდენენ ზეგავლენას?

- მე დეტალებზე საუბარი არ მინდა, რადგან უშუალოდ არ ვყოფილვარ ამ პროცესებში ჩართული. მე შემიძლია ვისაუბრო ჩემს თავზე და იმ პროცესებზე, რომლებიც ჩემ ირგვლივ განვითარდა. დიახ, მე მომთხოვეს, გავმხდარიყავი კონფორმისტი და დავმორჩილებოდი რესპუბლიკურ პარტიას და მის ამბიციებს, ან წავსულიყავი თანამდებობიდან! მეც ავდექი და წამოვედი. მე ამით მაგალითი ვაჩვენე იმ ადამიანებს, რომლებიც ჩემნაირად ფიქრობენ, რომ თანამდებობა არ ღირს იმად, რომ ჩვენს იდეებს და მრწამსს ვუღალატოთ.

- საუბარია, რომ ბიძინა ივანიშვილმა დაგავალათ, რესპუბლიკელებს ასე ღიად დაპირისპირებოდით. ასეა?

- მეც გამიგია ამ საუბრების შესახებ, თუმცა ეს ხომ წარმოუდგენელია. არავის არაფერი არ დაუვალებია. მე არავის დაკრულზე არ ვცეკვავ. ძალიან მოკლე ხანებში ბევრი რამ გამოჩნდება. ბევრი ახალი გადაწყვეტილება გახდება ცნობილი, ამიტომ წინასწარ რაიმე განცხადებების კეთებისგან თავს შევიკავებდი.

- ხომ არ გიხილავთ ირაკლი ღარიბაშვილის პარტიაში? საუბარია, რომ ის ახალ პარტიას ქმნის...

- მე არ ვიცი, ირაკლი ღარიბაშვილი აპირებს თუ არა პარტიის შექმნას. ის არის ჩემი მეგობარი, ის არის პატრიოტი ადამიანი და პრინციპების ერთგული ადამიანი. ამ პრინციპებს ირაკლი ღარიბაშვილმა შესწირა თანამდებობა.

- დაიწყო კოალიციის რღვევის პროცესი?

- ეს კოალიცია ერთი იდეოლოგიის გარშემო არ შექმნილა, ის შეიქმნა ერთი იდეის გარშემო, რომ მიხეილ სააკაშვილი დაგვემარცხებინა. ჩვენ ეს მისია წარმატებით შევასრულეთ. დღეს თუ ვინმეს სინდისი და ნამუსი აქვს, უნდა ადგეს და საკუთარი რეიტინგის იმედად გამოვიდეს საპარლამენტო არჩევნებში. ხომ არ შეიძლება, ერთპროცენტიანი რესპუბლიკური პარტია, ქუჩის მათხოვარივით, მუდამ ჩამოკიდებული იყოს სხვა პარტიებზე, მათ რეიტინგზე. მე პატივს ვცემ ყველა იდეოლოგიას, თუნდაც ჩემთვის მიუღებელს, მაგრამ პატივს არ ვცემ ადამიანებს, რომლებსაც პრინციპები არ აქვთ და მუდმივად ცდილობენ, სხვისი ავტორიტეტის გამოყენებით დაიკავონ პოლიტიკური თანამდებობები.

- თქვენ დღეს რესპუბლიკელებზე წყენა გალაპარაკებთ?

- მე რასაც გესაუბრებით დღეს, ეს არის იავნანა იმასთან შედარებით, რასაც მთავრობის წევრები თუ საპარლამენტო უმრავლესობის წევრები საუბრობენ რესპუბლიკურ პარტიაზე. ყველა წინააღმდეგია რესპუბლიკელების. მეტსაც გეტყვით. როდესაც იყო საგარეჯოში არჩევნები, პირადად მეც და მთავრობის ძალიან ბევრი წარმომადგენელი, ვქომაგობდით, რომ რესპუბლიკური პარტიის წარმომადგენელს წაეგო ეს არჩევნები.

- თუმცა ასე არ მოხდა...

- შეურაცხმყოფელი იყო ის, რაც მოხდა. პირადად თინათინ ხიდაშელის მეოხებით, ფალსიფიკაცია მოხდა არჩევნების და ქალბატონ ირმა ინაშვილს წაართვეს მოპოვებული გამარჯვება.

- თქვენვე ახსენეთ ეს თემა და თოფაძესა და ხიდაშელს შორის ვინ არის მტყუან-მართალი?

- მათ შორის ვინ არის მტყუან-მართალი, მე ამის განმსჯელი არ ვარ. მე შემიძლია სიმართლე ვთქვა, რომ საგარეჯოში არჩევნების ფალსიფიკაცია მოხდა და გამარჯვება პატრიოტთა ალიანსის წარმომადგენელს ძალით წაართვეს! ეს შეურაცხმყოფელია, რადგან სააკაშვილის რეჟიმს სწორედ ამ ძალადობისთვის დავუპირისპირდით. ეროვნულად მოაზროვნე და ეროვნული იდეოლოგიის მატარებელი ადამიანები რესპუბლიკელებთან ერთად ვერ ვიქნებით!

- თუმცა თავიდან სიამოვნებით დათანხმდით რესპუბლიკელებთან ერთად ყოფნას. რა შეიცვალა?

- მაშინ ერთმა იდეამ გაგვაერთიანა, რომ დამარცხებულიყო მიხეილ სააკაშვილის სისხლიანი რეჟიმი!

- შესაძლოა, რომ 2016 წლის არჩევნებზე ვიხილოთ კოალიცია მინუს რესპუბლიკელები?

- მე არ ვიცი, როგორი სახით იქნება კოალიცია მომავალ არჩევნებში. მე მიმაჩნია, რომ ამ არჩევნებში ყველა პარტია ცალ-ცალკე უნდა გავიდეს და მოსახლეობას მიეცეს არჩევანის გაკეთების საშუალება. ალბათ ეს ასეც მოხდება.

„ახალი თაობა“, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ ბაჩუკი ქარდავასთან: „მოქმედი საარჩევნო სისტემით ხელისუფლების დამარცხება შეუძლებელია“

არასაპარლამენტო ოპოზიციის წარმომადგენელი, ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის თავმჯდომარე ბაჩუკი ქარდავა „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში საარჩევნო კანონმდებლობასა და მისი შეცვლის შესაძლებლობებზე საუბრობს.

„ამ საარჩევნო კანონმდებლობის წინააღმდეგ დღევანდელი ხელისუფლება ჯერ კიდევ ოპოზიციაში ყოფნის დროს იბრძოდა», – ამბობს ბაჩუკი ქარდავა.

- დღეს რა ხდება?

- ნაციონალური მოძრაობის მმართველობისას მიღებული საარჩევნო კანონმდებლობა ნებისმიერი ხელისუფლებისთვის სასათბურე პირობებს ქმნის, რომ ხელისუფლება მიითვისოს. მოქმედი კანონმდებლობით, ხელისუფლების დამარცხება არჩევნებში შეუძლებელია. საარჩევნო რეფორმა იყო არასაპარლამენტო ოპოზიციის გაერთიანების მიზანი ჯერ კიდევ რვიანის ფორმატში. მის შემადგენლობაში იყო კოალიციის დიდი ნაწილი. საზოგადოებას კარგად ახსოვს, როგორ დაიშალა ეს რვიანი. ივანიშვილმა თავის დროზე თქვა, რვიანის დაშლის წინაპირობები რომ არ მენახა, შეიძლება პოლიტიკაში არ მოვსულიყავიო. მიუხედავად ამ ყველაფრისა, ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ ადამიანები, პოლიტიკური ძალები, თავიანთ პრინციპებს ივიწყებენ.

- კონკრეტულად რას?

- ამ შემთხვევაში თუნდაც საარჩევნო კანონმდებლობის ცვლილებას. თუმცა, ხელისუფლება ხედავს, რომ საზოგადოების ასეთი მხარდაჭერის პირობებში მისი შანსები არც ისე სახარბიელოა. ამ საარჩევნო სისტემის გარეშე ხელისუფლება ძალაუფლებას ვერ ინარჩუნებს და ეს ყველამ კარგად იცის.

- ვენეციის კომისიის დასკვნა მარტში იქნება, მაგრამ შუალედური დასკვნა როგორია, მათ რეკომენდაციებს მთავრობა არ გაითვალისწინებს?

- ვენეციის კომისია ამ მიმართულებაზე არ მუშაობს. ის დადებს დასკვნას, სადაც რეკომენდაციებიც იქნება, მაგრამ მათი მთავარი რეკომენდაცია საარჩევნო ოლქების თანაბრობის საკითხს შეეხება. იგივე გადაწყვეტილება მიიღო საკონსტიტუციო სასამართლომ ოლქების გათანაბრებასთან დაკავშირებით. ხელისუფლებამ ოლქები დაჩეხა ისე, როგორ ეს მის ინტერესებში იყო. ამ შემთხვევაშიც არ წავიდა ხელისუფლება კომპრომისზე და თავის სასარგებლო ჭრა-კერვა გააჩაღა. ის, რაზეც ვენეციის კომისია მუშაობს, სხვა თემაა, თუმცა, დარწმუნებული ვარ, დადებით დასკვნას არ დადებს. საარჩევნო სისტემა კი სულ სხვა საკითხია.

- საარჩევნო სისტემა ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის პოლიტიკური მოლაპარაკების საგანია?

- სისტემა, რომელიც დღეს რეალურად ჩვენს ქვეყანაში მოქმედებს, არც ერთ ნორმალურ, დემოკრატიულ სახელმწიფოში არ არსებობს. ეს არის შერეული სისტემა, მაჟორიტარული და პროპორციული. არავინ ამბობს, რომ მაჟორიტარული სისტემა მიუღებელია. ამ შემთხვევაში შეიძლება გემოვნებაზე ვიდავოთ, მაგრამ იყოს ან ერთი სისტემა, ან მეორე და არა – შერეული. მოქმედმა საარჩევნო სისტემამ საკუთარი თავი ამოწურა. ამ სისტემის მიხედვით, პოლიტიკური ძალა, რომელიც არჩევნებში 40%-ს იღებს, მაჟორიტარების ხარჯზე ახერხებს საკონსტიტუციო უმრავლესობის მოპოვებას პარლამენტში. მე ვსვამ კითხვას, ეს რამდენად ლეგიტიმურია? მსგავსი სისტემა არც ერთ ქვეყანაში არ მოქმედებს. ეს ქვეყნის შიგნით გადასაწყვეტი საკითხია, თუ როგორი სისტემით ჩავატარებთ არჩევნებს, მაგრამ ასევე საშინაო საკითხია, ვიქნებით დემოკრატიული ქვეყანა თუ არ ვიქნებით. თუ დემოკრატიული ქვეყანა არ ვიქნებით, რისი პირველი ნიშანიც არჩევნების თავისუფლად და სამართლიანად ჩატარებაა, ვერც ევროკავშირის წევრი გავხდებით. ამ სისტემით მხოლოდ ევრაზიის კავშირის წევრები ვიქნებით. ყველა პოლიტიკური სუბიექტისთვის თანასწორი საარჩევნო პირობები არის წინაპირობა თავისუფალი და დემოკრატიული არჩევნების, რაც ჯერ არ გვქონია.

- ბატონო ბაჩუკი, როგორი მოლოდინი გაქვთ პრემიერთან დაანონსებული მორიგი შეხვედრისგან?

- გულწრფელად გიპასუხებთ, რომ ჩემი მოლოდინი ბევრად უფრო პოზიტიური იყო პირველ შეხვედრაზე, ვიდრე დღეს.

- რატომ?

- დროის გაჭიმვის ტაქტიკა არ წაადგება იმ პოლიტიკურ გარემოს, რომელშიც ვიმყოფებით. პირველი შეხვედრა ბატონ პრემიერთან ნამდვილად იყო პოზიტიური განწყობის შემქმნელი, მაგრამ ახლა აშკარად ჩანს, რომ საბოლოო, შემაჯამებელი შეხვედრა, რომელიც უნდა გაიმართოს, სადაც უნდა იქნას გადაწყვეტილება მიღებული, რომ თუ სისტემას ვერა, კოდექსს მაინც ვცვლით, ვერაფრით შედგა. არა მგონია, ამის მიზეზი იყოს მხოლოდ პრემიერის მოუცლელობა. არა მგონია, დღეს უფრო მნიშვნელოვანი საკითხი იდგეს, ვიდრე ქვეყანაში დემოკრატიული და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებაა.

- რა არის მიზეზი, თქვენ რა ეჭვი გაქვთ?

- შიდა პოლიტიკური მდგომარეობა მმართველ კოალიციაში. ეს არის მიზეზი, რატომაც კვირიკაშვილი ვერ ხვდება ოპოზიციას.

- ფიქრობთ, რომ კოალიციაში არიან პოლიტიკოსები, რომლებიც კვირიკაშვილისგან დაჟინებით ითხოვენ, რომ დათმობაზე არ წავიდეს?

- არათუ ვფიქრობ, დარწმუნებული ვარ ამაში.

- ვინ არიან ეს პოლიტიკოსები?

- კონკრეტულ პიროვნებებს ვერ დავასახელებ, რადგან ეს არ არის ჩემი სტილი, მაგრამ გადახედეთ უმრავლესობაში გაკეთებულ განცხადებებს და ეს სახელებიც ცნობილი გახდება.

- როგორი პარლამენტი შეიძლება მივიღოთ?

- პროგნოზები არ არის წარმატებული საქმე, მაგრამ თუ არაფერი შეიცვლება, მაშინ მივიღებთ იმ პარლამენტს, რომელიც მივიღეთ, ერთი განსხვავებით, როლები იქნება შეცვლილი.

- რას გულისხმობთ?

- ნაციონალური ოცნების გარიგების რეალურ შანსს. სწორედ ისინი გაიყოფენ პირველ და მეორე ადგილებს. დანარჩენ პარტიებს ფონისთვის თუ შეიყვანენ, ეს ნამდვილად არ ნიშნავს მრავალპარტიულობას.

- ნაციონალები და „ოცნება“ ერთმანეთს გაურიგდებიან?

- ამის წინაპირობას ვხედავ.

- წინასაარჩევნოდ არასაპარლამენტო ოპოზიციის გაერთიანება მოსალოდნელია?

- პროგრამები, პრინციპები, პლატფორმა არის ის საფუძველი, რომლის ირგვლივაც უნდა მოხდეს გაერთიანება და არა – ვიღაცის ან რაღაცის წინააღმდეგ თუნდაც მთელი ოპოზიციის გაერთიანება. ბევრად უფრო ეფექტური იქნება ერთი იდეოლოგიის მქონე პოლიტიკური ძალების ერთობა. მე მომხრე ვიქნებოდი ასეთი ერთობის.

- თუმცა, ეს ალბათ რთული ამოცანა იქნება, ასე არ ფიქრობთ?

- გეთანხმებით. თუმცა მე ასეთი ერთობისთვის მზად ვარ.

- აპირებთ პარლამენტში კენჭის ყრას?

- ჩვენ სხვა საქმე არაფერი გვაქვს, მაგრამ ვნახოთ, რა შედეგი იქნება.

- თუ აწარმოებთ მოლაპარაკებებს რომელიმე პოლიტიკურ ძალასთან, რათა თქვენი პოზიციები უფრო მყარი იყოს თუნდაც მომავალ არჩევნებზე?

- შეიძლება მოლაპარაკება ერქვას ორი პარტიის ლიდერის ერთმანეთთან საუბარს პოლიტიკაზე და მიმდინარე აქტუალური საკითხების განხილვას. ასევე შეიძლება მოლაპარაკება დავარქვათ ოფიციალურ მოლაპარაკებას კონკრეტული მიზნისთვის. ამ ეტაპზე ოფიციალური მოლაპარაკებები არ მიმდინარეობს. თუმცა, გარკვეული საუბრები პოლიტიკურ სუბიექტებს შორის, რომლებიც მეტ-ნაკლებად ერთ მდგომარეობაში არიან და შეიძლება მათი ერთობა შედეგზე იყოს ორიენტირებული, ბუნებრივია, მიმდინარეობს.

„ახალი თაობა“, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ მიხეილ დუნდუასთან: „ირაკლი ქადაგიძის ნაქადაგარი მხოლოდ პოპულიზმზეა გათვლილი»

მალე ირაკლი ქადაგიძე ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის პოსტს გამოემშვიდობება. როგორ აფასებენ მის მუშაობას ამ თანამდებობაზე და რა მოუტანა ქვეყანას მისმა გადაწყვეტილებებმა? – ამის თაობაზე „ახალ თაობას“ ესაუბრება ტელეკომპანია GDS-ის პროგრამა „20/30“-ის ეკონომიკური ექსპერტი მიხეილ დუნდუა.

- როგორ შეაფასებთ ირაკლი ქადაგიძის ეროვნული ბანკის პრეზიდენტად მუშაობას?

- ირაკლი ქადაგიძემ პირველივე ანგარიშში 2009 წელს ცხადად ჩამოაყალიბა ფინანსური სტაბილურობის პრინციპები და ფაქტორები. რეფორმების დაპირებაც იყო და, ფინანსური სტაბილურობის გამოწვევებიდან გამომდინარე, სხვა ფაქტორებთან ერთად საზედამხედველო საკითხების მოწესრიგება.

- კერძოდ?

- რამდენადაა სესხი დამოკიდებული უზრუნველყოფაზე, ხომ არ აქცევს ბანკი ზედმეტ ყურადღებას უზრუნველყოფას მსესხებლის გადახდისუნარიანობაზე ნაკლები ყურადღების დათმობის ხარჯზე.

- ეს საკითხები დღეს დარეგულირებული არ არის?

- პირიქით, ეროვნული ბანკის უყურადღებობის გამო, ვითარება მკვეთრადაა გამწვავებული და მოსახლეობას საბანკო დავალიანება მძიმე ტვირთად აწვება.

- ამას თქვენ ამბობთ, ირაკლი ქადაგიძე კი სხვას ამბობს...

- ამის დასტურია სავალუტო ფონდის 2015 წლის რეკომენდაცია, სადაც ნათქვამია, რომ საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა უნდა განიხილოს ლიმიტების შემოღება სესხის მომსახურებაზე შემოსავალთან მიმართებით კოეფიციენტისთვის საცალო სესხებზე, რადგან ამ ეტაპზე საქართველოში საცალო მსესხებელთა ერთი მესამედი ხარჯავს შემოსავლის ნახევარზე მეტს ბანკის ვალებისთვის. საცალო სესხის ამღები მოსახლეობის 60% შემოსავლის 40%-ზე მეტს საბანკო ვალის მომსახურებისთვის იხდის. 20% იხდის 60%-ზე მეტს, 12% იხდის შემოსავლის 70%-ზე მეტს, 8% იხდის 80%-ზე მეტს, 6% იხდის შემოსავლის 90%-ზე მეტს, 5% იხდის 100%-ზე მეტს“.

———

მიხეილ დონდუას განცხადებით, ჯერ კიდევ 2009 წლის ეროვნული ბანკის სტანდარტით და დაპირებით, სამომხმარებლო სესხების შემთხვევაში, მსესხებლის ვალის მომსახურება შემოსავალთან, ლიმიტი 30%-ია, ხოლო მსესხებლის ღია სავალუტო პოზიციის შემთხვევაში – 20%.

- დღევანდელი სტანდარტით რა ხდება?

- ეროვნული ბანკის დღევანდელი სტანდარტით, სამომხმარებლო სესხის კატეგორიაში არ შედის საავტომობილო სესხები, ოვერდრაფტები, სწრაფი განვადებები, სამომხმარებლო საკრედიტო ბარათებით გაცემული სესხები.

რაც ყველაზე საგანგაშოა, კატასტროფულად იმატა შეთავაზებებმა საცალო სესხების დამტკიცების შესახებ ისეთი ბანკებისაგან, სადაც ბოლოს ნამყოფი შეიძლება ერთი წლის მანძილზე არ იყოს შეთავაზების მიმღები პირი. ფიქსირდება ღია აშკარა შეთავაზებები სატელეფონო მესიჯებითაც.

- ეს რას ნიშნავს?

- ეს ნიშნავს იმას, რომ ეროვნული ბანკი არათუ არ განიხილავს ლიმიტების შემოღებას სესხის მომსახურებაზე შემოსავალთან მიმართებით, სტატისტიკასაც კი არ აწარმოებს, თუ როგორ არის დაკავშირებული სესხის ამღები მოქალაქის საკრედიტო ტვირთი მის შემოსავალთან.

- ეს მძიმე შეცდომაა?

- დიახ. ამ მძიმე შეცდომის გარდა, ეროვნული ბანკი სავალუტო ფონდის არც სხვა რეკომენდაციებს ასრულებს ჯეროვნად.

- რა რეკომენდაციებს არ ასრულებს?

- ეროვნული ბანკი უნდა აქვეყნებდეს ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშს, რომელსაც, სავალუტო ფონდის მოთხოვნის მიუხედავად, უკვე 3 წელია, არ ქმნის. სტანდარტული მაკროეკონომიკური ანალიზისგან განსხვავებით, ფინანსური სტაბილურობის ანგარიში შეისწავლის მოვლენებს, რომელთა მოხდენის ალბათობის დადგენა რთულია, მაგრამ რისკის მატერიალიზაციის შემთხვევაში, უარყოფითი ზეგავლენა არსებითია. 2015 წლის მაისში გამოქვეყნებულ ეროვნული ბანკის ანგარიშში ქადაგიძე პირობას დებს, რომ 2015 წლის ბოლოს ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშს გამოაქვეყნებს. ეს პირობაც დაირღვა.

- ქადაგიძემ განაცხადა, რომ 20/30-ის ყველა შენიშვნა საპნის ბუშტივით გასკდა.

- დიდი ტყუილი და ქადაგიძე, ანუ რატომ არ აქვეყნებს ეროვნული ბანკი ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშს. ქადაგიძემ ისეთი შთაბეჭდილება შექმნა, თითქოს ეკონომიკის განვითარებისა და ზრდის რეალური გეგმა აქვს, მთავრობა კი ქვეყნის გადარჩენის საშუალებას არ აძლევს.

- ანუ ქადაგიძე ტყუის?

- ქადაგიძის ნაქადაგარი მხოლოდ პოპულიზმზეა გათვლილი. 2010 წლის ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშში ის განიხილავს მოვლენათა განვითარების რამდენიმე სცენარს. ყველა სცენარში ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესება 2013 წლიდან იწყება.

- ანუ ქადაგიძემ წინასწარ იცოდა, რომ მოსალოდნელი იყო ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესება და არაფერი იღონა?

- დიახ. ყველაზე ოპტიმისტურ სცენარშიც კი, 2012 წლის შემდეგ ეკონომიკის ზრდის ტემპი 5%-მდე უნდა შემცირებულიყო, შემდეგ გახდებოდა 4%, ბოლოს კი 3.5%-ის დონე დასტაბილურდებოდა. არანაირი სწრაფი ეკონომიკური ზრდა არ იყო დაგეგმილი.

- ალტერნატიული სცენარები არ ჰქონდათ?

- მათი ალტერნატიული სცენარებით, ვარაუდობდნენ, რომ ვალის მომსახურების არსებული გრაფიკის მიხედვით, 2013 წელს ვალის მომსახურების პიკი გვექნებოდა.

- ლარის კურსის არასტაბილურობასაც ვარაუდობდნენ?

- ამ ანალიზში განხილულია გაცვლითი კურსის ერთჯერადი (საგრძნობი) და ყოველწლიური (მცირე ტემპებით) გაუფასურება. ერთჯერადი 30 პროცენტიანი გაუფასურება (2013 წელს). მათ სცენარში 2013 წელს მშპ-ს ზრდის ტემპი 3%-ით მცირდება (საბაზისო სცენართან შედარებით (5%)) და 5 წლის შემდეგ თანდათანობით უბრუნდება ნორმალურ დონეს. 2013 წელს კი მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის ტემპი მცირდება 2%-ით. შემდგომ თანდათანობით 5 წლის შემდეგ დაუბრუნდება ნორმალურ დონეს.

- შედეგად ბიუჯეტის დეფიციტს არ ვარაუდობდნენ?

- შედეგად, მათი ვარაუდით, ბიუჯეტის დეფიციტიც 2 პროცენტული პუნქტით გაიზრდებოდა. ასევე 5 წლის შემდეგ დაუბრუნდებოდა ნორმალურ დონეს. ლარის კურსი ამ ხუთი წლის მანძილზე უფასურდება.

- გამოდის, ნაცმოძრაობის დროინდელი ეროვნული ბანკის მიერ დადებული სცენარები გამართლდა?

- დიახ, იმ ეკონომიკური მოდელიდან გამომდინარე, რაც შექმნეს ნაციონალებმა, ეკონომიკური შოკები მოსალოდნელი იყო. 2013 წლიდან ქვეყანამ ნამდვილად მიიღო საგარეო ვალის შოკი. 2013 წლიდან როგორც სახელმწიფო, ისე კერძო სექტორი საგარეო ვალის აქტიური დაფარვის ფაზაში გადავიდა. ეს ეროვნულმა ბანკმა 2014 წელს აღიარა, როცა 2013 წლის წლიური ანგარიში გამოაქვეყნა.

ქადაგიძის აღიარებით, გასული წელი განსაკუთრებით აღსანიშნავია საქართველოს ეროვნული ბანკისა და ქვეყნის მთავრობის დავალიანებების მსხვილი დაფარვებით, რაც ნეგატიურად მოქმედებდა საერთაშორისო რეზერვების მოცულობის სიდიდეზე. სამარცხვინოა, რომ მიუხედავად სწრაფი დევალვაციის და ეკონომიკის ზრდის შეფერხების ნათლად გამოკვეთილი რისკებისა, საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა 2011 წლიდან შეწყვიტა ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშის გამოქვეყნება, რითაც საინფორმაციო იზოლაციაში მოაქცია ბიზნესი და საზოგადოება.

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

კობა გვენეტაძე სასწორზე!

“ახლა იმაშიც კი ეჭვი მეპარება, რომ პარლამენტი მის კანდიდატურას დაამტკიცებს“

მაკა ხარაზიშვილი

კობა გვენეტაძის ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრად დამტკიცების საკითხი სასწორზე დაიდო. “ბიზნეს-რეზონანსის” ინფორმაციით, “ქართული ოცნება” მის საკითხს კვირას განიხილავს. უმრავლესობის დეპუტატებში დაბნეულობა გამოიწვია გვენეტაძის პოზიციამ საფინანსო ზედამხედველობის სამსახურის ეროვნული ბანკის შემადგენლობაში დარჩენასთან დაკავშირებით. თუკი რამდენიმე დღის წინ პოლიტიკურ-ეკონომიკური ელიტა გვენეტაძის უშუალოდ სებ-ის პრეზიდენტად დანიშვნას წინასწარმეტყველებდა, ახლა მისი საბჭოს წევრად დამტკიცებაც კი კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგა.

ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრობაზე კობა გვენეტაძის კანდიდატურას პარლამენტი კენჭს მომავალ კვირას უყრის. აღსანიშნავია, რომ იგი საქართველოს პრეზიდენტმა 6 პრეტენდენტიდან აარჩია. ამ არჩევანით კმაყოფილი იყო ხელისუფლების ბევრი წარმომადგენელი, ნაწილი კი შეფასებისგან თავს იკავებდა, თუმცა გვენეტაძის საბჭოს წევრად დამტკიცებაში ეჭვი თითქმის არავის ეპარებოდა.

შეგახსენებთ, რომ პარლამენტის ორმა მთავარმა კომიტეტმა (საფინანსო-საბიუჯეტო და დარგობრივი ეკონომიკის) მის კანდიდატურას მხარი დაუჭირა. თუმცა, ბოლო საკომიტეტო მოსმენის დასრულებისას გვენეტაძემ საფინანსო ზედამხედველობის სამსახურთან დაკავშირებით დასმულ კითხვას უმრავლესობისთვის მოულოდნელი პასუხი გასცა.

სებ-ის საბჭოს წევრობის კანდიდატის აზრით, ეროვნულმა ბანკმა თანამიმდევრული მონეტარული პოლიტიკა რომ განახორციელოს, მას სჭირდება მექანიზმები, რომელთა გადაცემა საფინანსო ინსტიტუტების საშუალებით ხდება. მისი განცხადებით, არსებობს ქვეყნები, სადაც ფინანსური ზედამხედველობის სამსახური და ეროვნული ბანკი ცალ-ცალკე უწყებაა ან ერთად არიან. გვენეტაძემ აღნიშნა, რომ ბევრი კვლევით ერთ ორგანიზაციაში მონეტარულ პოლიტიკოსა და მაკროპროდენციულ პოლიტიკას შორის შეიძლება არსებობდეს გარკვეული ჭიდილი და დაპირისპირება. ამიტომ შეიძლება ინფლაციას და ფინანსურ სტაბილურობას ამით პრობლემა შეექმნას. მიუხედავად ამისა, საბჭოს წევრობის კანდიდატის განცხადებით, 2008 წლის შემდეგ განვითარებულმა მოვლენებმა აჩვენა, რომ გარკვეულწილად მიდგომა შეიცვალა და სამეცნიერო ლიტერატურაშიც არის მოსაზრება, რომ ამ ორი ფუნქციის ერთად არსებობა შესაძლებელია.

“უფრო მეტიც, თუ ეს ფუნქციები კარგად არის განსაზღვრული და გააზრებული, წესით, მას პრობლემა არ უნდა შეექმნას. ერთ ჭერქვეშ შეიძლება უფრო ადვილიც იყოს საკითხების მოგვარება, ვიდრე ცალ-ცალკე ორგანიზაციებში, როცა მათ სხვადასხვა მანდატი ექნებათ”, – განაცხადა კობა გვენეტაძემ და დასძინა, რომ ეროვნულ ბანკს მონეტარული პოლიტიკის განსახორციელებლად სჭირდება მექანიზმები, რაც საფინანსო ინსტიტუტების საშუალებით ხდება.

“ეს არის იგივე ლიკვიდირებული მართვა, რეფინანსირების განაკვეთი და ა.შ. თუკი გაყოფილი იქნება, ეს ფუნქცია შეიძლება ეროვნულ ბანკს შეეზღუდოს და შეიძლება პირველადი ფუნქცია, რაც არის სტაბილური და დაბალი ინფლაციის შენარჩუნება, ვერ შეძლოს”, – განმარტა კობა გვენეტაძემ.

ამ განცხადებამ უმრავლესობაში დაბნეულობა გამოიწვია. დარგობრივი ეკონომიკის კომიტეტის თავმჯდომარე ზურაბ ტყემალაძე ამჯერად ამბობს, რომ მის კომიტეტმა კობა გვენეტაძის კანდიდატურის პლენარულ სხდომაზე განხილვასმა დაუჭირა მხარი და თავად, საკუთარ განწყობას კენჭისყრისას პულტზე ხელის დაჭერისას გამოხატავს.

“ჩემთვის მოულოდნელი იყო კობა გვენეტაძის განცხადება საფინანსო ზედამხედველობის სამსახურთან დაკავშირებით. რაც შეეხება მის მიმართ ჩემს შეფასებას, ამას კენჭისყრაზე დავაფიქსირებ”, – განაცხადა ზურაბ ტყემალაძემ.

საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარე თამაზ მეჭიაურიც აღნიშნავს, რომ გვენეტაძის აღნიშნული პოზიცია მისთვისაც მოულოდნელი იყო. რაც შეეხება, მხარდაჭერის საკითხს იგი ამბობს, რომ “ოცნების” ფრაქცია ამ საკითხს, სავარაუდოდ, კვირას განიხილავს.

“ქართული ოცნების” ერთ-ერთმა ლიდერმა მანანა კობახიძემ კი ხაზი გაუსვა იმას, რომ ეროვნული ბანკიდან საფინანსო ზედამხედველობის სამსახურის გამოყოფა სწორედ მმართველი გუნდის გადაწყვეტილება იყო. აქედან გამომდინარე, კობახიძე პლენარულ სხდომაზე აზრთა სხვადასხვაობას არ გამორიცხავს.

“მმართველი გუნდის გადაწყვეტილება არის სწორედ ის კანონი, რომელიც მივიღეთ და სამწუხაროდ შემდეგ გასაჩივრდა საკონსტიტუციო სასამართლოში. ჩვენ ველოდებით შედეგს. შეიძლება იყოს გარკვეული აზრთა სხვადასხვაობა, მაგრამ არ მგონია, რომ ამ შემთხვევაში მხოლოდ ეს ერთი კომპონენტი იყოს გადამწყვეტი”, – განაცხადა კობახიძემ.

ეკონომისტი ემზარ ჯგერენაია ფიქრობს, რომ ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის დანიშვნის პროცესი გაიწელება და მის მოვალეობას ვიცე-პრეზიდენტი არილ მესტვირიშვილი შეასრულებს.

“ვფიქრობ, ეროვნულ ბანკს ეყოლება მოვალეობის შემსრულებელი იქიდან გამომდინარე, რომ მთავრობასა და პრეზიდენტს შორის არ ყოფილა კონსულტაციები ამ კანდიდატურასთან დაკავშირებით. საერთოდ, მე ახლა იმაშიც კი ეჭვი მეპარება, რომ პარლამენტი მის კანდიდატურას დაამტკიცებს”, – განუცხადა “ბიზნეს-რეზონანსს” ემზარ ჯგერენაიამ.

საბჭოს წევრის დასამტკიცებლად 76 დეპუტატის ხმაა საჭირო. კანონმდებლობის მიხედვით ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრებს საქართველოს პრეზიდენტის წარდგინებით ირჩევს საქართველოს პარლამენტი 7 წლის ვადით. ეროვნული ბანკის პრეზიდენტს ეროვნული ბანკის საბჭოს წარდგინებით, ხოლო ვიცე-პრეზიდენტებს – ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის წარდგინებით, ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრთაგან თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს საქართველოს პრეზიდენტი.

პრეზიდენტის ადმინისატრაციამ კობა გვენეტაძე 6 კანდიდატიდან შეარჩია. იგი 2015 წლის ნოემბრიდან დღემდე კომპანია “გალტ ენდ თაგარტის” (“საქართველოს ბანკის” შვილობილი კომპანია) ეკონომიკურ საკითხებში მრჩევლად მუშაობს, ხოლო 2002-15 წლებში მას ეკავა უფროსი ეკონომისტის თანამდებობა საერთაშორისო სავალუტო ფონდის შუა აღმოსავლეთისა და ცენტრალური აზიის დეპარტამენტში, ვაშინგტონში. მას 2001-02 წლებში ეკავა საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის მოადგილის თანამდებობა, ხოლო 2000-2001 წლებში იყო ფინანსთა მინისტრის მოადგილე. 1996-98 წლებში გვენეტაძე ასევე იყო საქართველოში საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მუდმივი წარმომადგენლობის ეკონომისტი, ხოლო 1994-96 წლებში საქართველოს ეროვნულ ბანკში ეკავა მთავარი ეკონომისტის თანამდებობა.

„ვერსია“, 22 თებერვალი, 2016 წელი

გასაუქმებელი სამინისტროების ტოპ-ექვსეული ანუ რატომაა ეფექტური მცირე მთავრობის იდეა

მაია მიშელაძე

„ისეთ განვითარებულ სახელმწიფოს, როგორიც შვეიცარიაა, სულ რაღაც 8 სამინისტრო მართავს, საქართველოში კი 19 სამინისტროა“, – ამის შესახებ საქართველოს ეროვნული ბანკის ჯერ კიდევ მოქმედმა პრეზიდენტმა გიორგი ქადაგიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის ეთერში განაცხადა. მართალია, პარლამენტის უმრავლესობამ ქადაგიძის წლიურ ანგარიშს არ მოუსმინა, მაგრამ ეროვნული ბანკის ხელმძღვანელმა ამ პოსტზე თავისი უკანასკნელი ანგარიში ჟურნალისტებს, პოლიტიკოსებსა და ეკონომიკის ექსპერტებს გააცნო და მოქმედი სამინისტროების, უფრო ზუსტად, სახელმწიფო ბიუროკრატიის შეკვეცის თემაც განავრცო, რაც ,,ქართული ოცნების” წარმომადგენლებმაც აიტაცეს; მეტიც – ვიცე-პრემიერმა კახი კალაძემ, სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრმა კახი კახიშვილმა, ასევე საპარლამენტო უმრავლესობის წარმომადგენლებმა – ზაქარია ქუცნაშვილმა და ზურაბ ტყემალაძემ ქადაგიძის იდეას მხარი ღიად დაუჭირეს. არადა, „ვერსია“ ამ თემას წლების წინ, საკმაოდ ინტენსიურად აშუქებდა.

გიორგი ქადაგიძემ ტელეანგარიშში აღნიშნა, რომ ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი სრულიად ზედმეტია; მისივე თქმით, არაფერი დაშავდება, თუკი ამ უწყებას საგარეო საქმეთა სამინისტროს შევუერთებთ. ქადაგიძის განცხადებით, ზედმეტია სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროს ცალკე არსებობაც. თავის დროზე ეს დეპარტამენტი იუსტიციის სამინისტროს შემადგენლობაში შედიოდა, მაგრამ წინა ხელისუფლების დროს, მთავარი პროკურატურა და იუსტიციის სამინისტრო გაერთიანდა. შესაბამისად, ინტერესთა კონფლიქტი რომ არ შექმნილიყო, სასჯელაღსრულების დეპარტამენტი სამინისტროდ გადაკეთდა. დღეს მთავარი პროკურატურა და იუსტიციის სამინისტრო ცალ-ცალკე არსებობს, ამიტომ კარგი იქნება, თუკი კახიშვილის უწყება გაუქმდება და ისევ იუსტიციის სამინისტროს დაექვემდებარება. სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროც გასაუქმებელია და როგორც ქადაგიძე ამბობს, სპორტული საქმიანობა ამა თუ იმ სპორტულმა ფედერაციებმა უნდა განახორციელონ, ახალგაზრდული საქმიანობა კი თავისუფლად შეიძლება, განათლების სამინისტროს დაექვემდებაროს. მისივე განმარტებით, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროც გასაუქმებელია, რადგან ზოგადად, კულტურის სამინისტრო საბჭოთა ეპოქის გადმონაშთია.

სამინისტროების ოპტიმიზაცია და სახელმწიფო ბიუროკრატიის შემცირება სახელმწიფო ბიუჯეტში ასეულობით მილიონ ლარს დაზოგავს. გამოთავისუფლებული თანხა კი შედარებით მნიშვნელოვან პროექტებს უნდა მოხმარდეს, რაც ხელს, საბოლოოდ, ქვეყნის ეკონომიკურ წინსვლას შეუწყობს. ამის შესახებ ორი წლის წინ, „ვერსიას“ ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორმა, პროფესორმა ემზარ ჯგერენაიამ განუცხადა:

„მთავრობა კომპაქტური, ოპტიმალური და პატარა უნდა იყოს, ამდენი სამინისტრო ნამდვილად არ არის საჭირო. როდესაც ბიძინა ივანიშვილი ხელისუფლებაში მოვიდა, პირველივე განცხადებაში აღნიშნა, რომ რეგიონალური განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო უნდა გაეუქმებინა. ეს სწორი გადაწყვეტილება იქნებოდა, რომელიც აღარ შესრულდა, მაგრამ ახლა, პირველ რიგში, სწორედ ამ სამინისტროს გავაუქმებდი და ენერგეტიკის სამინისტროს შევუერთებდი. ასეთივე პრინციპით დავშლიდი სხვა სამინისტროებსაც. ცხადია, ადმინისტრაციული ხარჯებიც მძიმე ტვირთია სახელმწიფოსთვის, ვფიქრობ, მინისტრს მაქსიმუმ ორი მოადგილე და მინიმალური აპარატი უნდა ჰქონდეს. ბიუჯეტის კანონის შესაბამისად, ანაზღაურების ერთიან სისტემას შემოვიღებდი და თქვენ წარმოიდგინეთ, არც ბონუსების სისტემას გავაუქმებდი. ბონუსს ანუ პრემიას ეფექტური მენეჯმენტისთვის დავაწესებდი და წელიწადში ერთხელ, წლის ბოლოს გავცემდი, როდესაც სამინისტრო საკუთარ საქმიანობას შეაჯამებდა და საზოგადოებრივი ექსპერტებიც დაუდასტურებდნენ, რომ ეს სამინისტრო ბონუსს იმსახურებს. წლის განმავლობაში ეს იქნებოდა სერიოზული და მნიშვნელოვანი ჯილდო ორი-სამი სამინისტროსთვის, რომლებმაც იმ კონკრეტულ წელს სერიოზული გადატრიალება მოახდინეს საკუთარ უწყებებში. სახელმწიფო სამსახურებში დღეს არსებული შტატების რაოდენობა 20%-25%-ით უნდა შემცირდეს. სამინისტროები პოლიტიკისა, თუ თამაშის წესების შექმნის საკითხებს უნდა დაუბრუნდნენ და სამეურნეო საქმიანობას თავი დაანებონ. მერწმუნეთ, ამ ხარჯების შემცირება ქვეყნის ეკონომიკას წაადგება, ეს ნებისმიერი ეკონომიკური სახელმძღვანელოს ,,ანაბანაა”, რადგან, როდესაც ქვეყანას უჭირს, წარმოუდგენელია ასეთი გაბერილი შტატები და ამ რაოდენობის ადმინისტრაციული ხარჯი. წარმოუდგენელია, რომ სამინისტროებში ამ რაოდენობის ავტომობილები და საწვავი იყოს საჭირო, ეს ანგრევს ეკონომიკას!“.

სწორედ ემზარ ჯგერენაიას ეს განცხადება დაედო საფუძვლად „ვერსიის“ შარშანდელ ექსპერიმენტსაც, რომელიც ეკონომიკის ექსპერტის, ლევან კალანდაძის დახმარებით განვახორციელეთ, თუმცა მანამდე, „ვერსიამ“ ბოლო 15 წლის განმავლობაში, სამინისტროების ფუნქციებს გადახედა და იმ უწყებების ხუთეული შეადგინა, რომლებიც, ჩვენი აზრით, ბიუჯეტს მძიმე ტვირთად აწევს. თუ ეს უწყებები ერთ, კონკრეტულ სამინისტროში გაერთიანდებიან, ამით, რეალურად, არაფერი დაშავდება და ბიუჯეტში თანხაც დაიზოგება. თავის დროზე პარლამენტის მაშინდელმა თავმჯდომარე ზურაბ ჟვანიამ გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრო სპეციალურად „მწვანეთა მოძრაობის“ წევრების ანუ თავისი თანამოაზრეების დასასაქმებლად შექმნა. მოგვიანებით, მიხეილ სააკაშვილმა სპეციალურად ლადო ვარძელაშვილისთვის „გამოიგონა“ სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო, სადაც ახალგაზრდა ნაციონალები დასაქმდნენ.
ხელისუფლებაში სწორედ ნაციონალების ყოფნის დროს „გამოშიგნეს“ ორი უწყება – ეკონომიკისა და ენერგეტიკის სამინისტროებიც, რომლებიც ფორმალურად, მხოლოდ ქაღალდზე არსებობენ. ეკონომიკის სამინისტროს საავტომობილო გზების  დეპარტამენტი ჩამოაცალეს და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს შეუერთეს. სხვათა შორის, ხელისუფლებაში მოსვლამდე, „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი დაპირება ისიც იყო, რომ ეკონომიკის სამინისტროს ეს  დეპარტამენტი დაბრუნებოდა, თუმცა როგორც ემზარ ჯგერენაიამ თავის დროზე „ვერსიას“ განუცხადა, დაპირება დაპირებად დარჩა. შესაძლოა, ნაციონალები აჩქარდნენ და ეკონომიკის სამინისტროს, ტურიზმის აღორძინებასთან ერთად, მხოლოდ სახელმწიფო ქონების მართვისა და პრივატიზების ფუნქცია დაუტოვეს, მაგრამ ფაქტია: საავტომობილო გზების დეპარტამენტის არსებობა რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის ქოლგის ქვეშ უფრო გამართლებული აღმოჩნდა, რაც „ოცნებამაც“ კი ვერ შეცვალა.

„ვერსიის“ მოსაზრებით, ურიგო არ იქნება, თუკი გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების, ასევე, ეკონომიკის, ენერგეტიკის სამინისტროები საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებად (სსიპ) გარდაიქმნება და ფინანსთა სამინისტროს ქოლგის ქვეშ მოექცევა. შეგვიძლია, ფორმაზე ვიკამათოთ – დეპარტამენტი იყოს ან სსიპ, მაგრამ ეს სპეციალისტებმა უნდა განსაზღვრონ. ამ სამი უწყების გარდა, საინტერესოა, რა ფუნქცია აქვს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა და კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროებს? პასუხი მარტივია: არაფერი! კულტურასა და სპორტში სახელმწიფო პროგრამები ისედაც არსებობს და ლოგიკური იქნება, თუ ამ ორ უწყებასაც დეპარტამენტად გარდავქმნით, რომლებიც განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ქოლგის ქვეშ გაერთიანდება.

„ვერსიის“ ამ მოსაზრებას ლევან კალანდაძემაც დაუჭირა მხარი, ოღონდ, როგორც ფინანსისტმა, მცირეოდენი შესწორება შეიტანა – ეკონომიკის სამინისტროს ნაცვლად, სოფლის მეურნეობის სამინისტრო გააუქმა, რომელიც დეპარტამენტის სახით, სწორედ ეკონომიკის სამინისტროს დაუქვემდებარა. 5 სამინისტროს გაუქმების შედეგად კი, 2015 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის მიხედვით, ჯამში, 601 მილიონი ლარი დავზოგეთ.
ექსპერიმენტი ექსპერიმენტად, დღევანდელი რეალობის გათვალისწინებით კი, „ვერსია“ საკუთარ პოზიციაზე რჩება. შესაბამისად, სოფლის მეურნეობის სამინისტროს გაუქმებასთან დაკავშირებით, ლევან კალანდაძის მოსაზრებას არ ვიზიარებთ, რადგან ქართული სოფლის აღორძინება სახელმწიფოს უმთავრესი პრიორიტეტია. აქედან გამომდინარე, ამ სამინისტროს არსებობაც აუცილებელია. მაშ ასე, „ვერსიის“ მიერ დასახელებულ ოთხ გასაუქმებელ სამინისტროს გიორგი ქადაგიძისეული ორი, ჩვენგან განსხვავებული სამინისტროებიც დავუმატეთ და „ერთი ხელის მოსმით“ გასაუქმებელი უწყებების „ტოპ-ექვსეული“ შევადგინეთ.

ლევან კალანდაძე: „მცირე მთავრობის იდეა ფუნქციონალურ სეკვესტრს ანუ მთავრობის ფუნქციების შემცირებას გულისხმობს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბიზნესსა და რეგულაციებში სახელმწიფო ნაკლებად ერევა და მესამე კომპონენტი, ე.წ. სახელმწიფო ფუნქციების დელეგირებაა საზოგადოებრივ ორგანიზაციებზე, ან თავად ბიზნესზე. როდესაც ქვეყნის სახელმწიფო მოწყობის ოპტიმალური მოდელის ჩამოყალიბებაზე ვსაუბრობთ, ამოსავალი წერტილი სწორედ ეს სამი ძირითადი მიმართულება უნდა იყოს. ერთი ის, რომ ხარჯების შემცირებაა მთავარი, მეორე - გარკვეული ფუნქციები დელეგირებული უნდა იყოს და მესამე - სახელმწიფო ბიზნესში მინიმალურად უნდა ჩაერიოს. ამ ხედვაზე საუბრისას, აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ სახელმწიფო შპს-ები და სსიპ-ები, რომლებიც სხვადასხვა სამინისტროს ქოლგის ქვეშ მრავლადაა. რაც შეეხება სამინისტროებს, ხშირად ვამბობთ, რომ უწყებების ოპტიმიზაცია აუცილებელია. ეს ერთიანი სისტემის ნაწილი უნდა იყოს, მათ შორის სსიპ-ებისა და შპს-ების ჩათვლით. სახელმწიფომ კონცეპტუალურად, ერთიანი ხედვა უნდა ჩამოაყალიბოს, რომლის ფარგლებშიც, ოპტიმალური სახელმწიფო მოწყობის ჩამოყალიბების გარკვეული გეგმა უნდა შეიმუშაოს. ჯერ მოდელი უნდა ჩამოყალიბდეს, დავაფიქსიროთ საწყისი მდგომარეობა და ისიც უნდა ვთქვათ, რა გვინდა, მაგალითად, 5 წლის შემდეგ. სწორედ ამ პერიოდზე უნდა გაიწეროს თანმიმდევრული ნაბიჯები. გეთანხმებით, შესაძლოა, გარკვეული სამინისტროები არ არსებობდეს და მათ ხარჯზე გარკვეული ეკონომია გაკეთდეს, თუმცა ხაზგასმით გეუბნებით, ამ შემთხვევაში, მთავარი ეკონომიის გაკეთება კი არა, ის შედეგი უნდა იყოს, რაც ზოგადად, მცირე მთავრობის იდეას მოაქვს. მთავარი სახელმწიფო ინსტიტუტისა და ვერტიკალის ფუნქციონალური სრულყოფა უნდა იყოს“.

სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა, ასევე, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროების შეკვეცის ნაწილში, „ვერსიის“ და გიორგი ქადაგიძის იდეები დაემთხვა. ყველაფერი ეს რომ გავაერთიანოთ, გამოდის, რომ ახლა მოქმედი 19 სამინისტროს ნაცვლად, 13 დაგვრჩება. გასაუქმებელი სამინისტროების „ტოპ-ექვსეული“ კი ასე გამოიყურება:

ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი – ამ უწყებისთვის 2016 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტში 3 100 000 ლარია გათვალისწინებული;

ენერგეტიკის სამინისტრო – 135 000 000 ლარი;

გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრო – 42 100 000 ლარი;

კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო – 97 000 000 ლარი;

სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო – 90 000 000 ლარი;

სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტრო – 153 000 000 ლარი.

ისევ შარშანდელ ექსპერიმენტს დავუბრუნდეთ, ლევან კალანდაძემ „ვერსიას“ განუცხადა, რომ ერთი, რომელიმე სამინისტროს გაუქმება უშედეგო იქნება. რაც მთავარია, მსჯელობისას ამოსავალი წერტილი უნდა იყოს, რა დადებით შედეგს მოგვიტანს სამინისტროების ოპტიმიზაციის რეფორმა. მაგალითად, „ვერსიის“ უხეში გათვლით, თუ გასაუქმებელი სამინისტროების ბიუჯეტებს გადავხედავთ, მხოლოდ 2016 წელს გამოყოფილი დაფინანსების დაჯამებით, 520 200 000 ლარი დაგვეზოგება. ამის მიუხედავად, ლევან კალანდაძემ, როგორც ფინანსისტმა, შეგვისწორა, რომ ამ საკითხის განხილვისას მხოლოდ საბიუჯეტო სახსრების ეკონომიაზე აპელირება არასწორია:

„ჩემთვის, როგორც ფინანსისტისთვის, მთავარია არა ფულის დაზოგვა, არამედ, მისი ოპტიმალური ხარჯვა, რაც იმას ნიშნავს, რა დადებითი შედეგი მოჰყვება სამინისტროების გაუქმებას. თუ რომელიმე სამინისტროს გაუქმებით ამ უწყების ქოლგის ქვეშ არსებული სახელმწიფო პროგრამების განხორციელება კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება, მიუხედავად იმისა, რომ უწყებების ,,ქათინგით” ბიუჯეტს 520 200 000 ლარი მოაკლდება, ეს ჩემთვის მიუღებელი იქნება. როგორც ხარჯების ოპტიმიზაცია და შეკვეცა, ისე ფუნქციური გადანაწილება და გრძელვადიან პერსპექტივაში, ახალი პოლიტიკის ჩამოყალიბება-განხორციელება, ერთიან კონტექსტში უნდა განვიხილოთ. მთავარია, რა დადებით შედეგს მივიღებთ, თორემ შესაძლოა, დღეს ექვსივე სამინისტრო გავაუქმოთ და ჯამში, 520 მილიონი ლარი დავზოგოთ, მაგრამ თუ სახელმწიფო ვექტორებს არასწორად ჩამოვაყალიბებთ, შესაძლოა, მეორე, მესამე, ან მეოთხე წელს უფრო დავზარალდეთ. ზოგადად, ეკონომიკაში, ხვალინდელი ქათამი უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე დღევანდელი კვერცხი“.

რა რისკები ახლავს მცირე მთავრობის ანუ სამინისტროების ოპტიმიზაციის რეფორმას? ლევან კალანდაძე „ვერსიასთან“ აცხადებს, რომ მთავარია, სწორად დავინახოთ ის ფუნქციები, რაც ამ რეფორმის შედეგად სახელმწიფოს ექნება. სწორედ ამიტომაა აუცილებელი, რომ ამ პროცესში უცხოელი ექსპერტებიც ჩაერთონ. მისივე თქმით, ბოლო 20 წლის განმავლობაში, საქართველოს მხოლოდ სამინისტროების შექმნისა და ახალი უწყებების გამოგონების ისტორია აქვს, მათი გაუქმებისა და ოპტიმიზაციის გამოცდილება კი – არა და ამიტომ კარგი იქნება, თუ ამ პროცესში ის უცხოელი სპეციალისტები დაგვეხმარებიან, რომლებმაც ეს გზა უკვე გაიარეს…

და ბოლოს, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, გიორგი კვირიკაშვილმა ზუსტად ორი დღე უსმინა გიორგი ქადაგიძეს, ასევე, ,,ქართული ოცნების” წარმომადგენლებს და 17 თებერვალს, ინვესტორთა საბჭოს სხდომის დაწყების წინ განაცხადა, რომ გათვალისწინებული აქვთ მმართველობის ამომწურავი რეფორმა, რომელიც მთავრობის ერთიანი ფრონტ-ოფისის შექმნას გულისხმობს და რომელიც იურიდიულ და ფიზიკურ პირებს ,,ერთი ფანჯრის პრინციპით” მოემსახურება. გიორგი კვირიკაშვილმა ინვესტორთა საბჭოს წევრებს განუმარტა, რომ უახლოეს მომავალში სპეციალური სამსახურიც შეიქმნება, რომელიც სხვადასხვა სამინისტროსა თუ სააგენტოს მიერ პროექტების განხორციელებას გააკონტროლებს. მისივე თქმით, სპეციალური სამსახური ანუ სამინისტროების საკოორდინაციო ერთეული, მთავრობის ადმინისტრაციაში უკვე არსებული მონიტორინგისა და ანალიზის დეპარტამენტის ბაზაზე შეიქმნება.

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

საქართველოში დარეგისტრირებული ფირმების მხოლოდ 10% მუშაობს

აქტიური ბიზნეს-სუბიექტების რაოდენობა 60-65 ათასს არ აღემატება

ელზა წიკლაური

საქართველოში რეგისტრირებული ბიზნეს-სუბიექტებიდან რეალურად მხოლოდ 21% მოუშაობს. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, 629 ათასი კომპანიიდან აქტიური მხოლოდ 130 ათასია. თუმცა სპეციალისტების გათვლებით, ეს ციფრიც გადაჭარბებულია, რამდენადაც არსებული სიტუაციიდან გამომდინარე, გამორიცხულია, რომ დღეს ქვეყანაში 60-65 ათასზე მეტი კომპანია მუშაობდეს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ქვეყანაში რეგისტრირებული ბიზნეს-სუბიექტებიდან რეალურად მხოლოდ 10-11% ახერხებს საქმიანობას.

საჯარო რეესტრის მონაცემებით, ყოველთვიურად ასობით ბიზნეს სუბიექტი რეგისტრირდება, თუმცა აქედან შეიძლება აქტიური 10 კომპანიაც კი არ იყოს. როდესაც ბიზნესის ხელშეწყობაზეა საუბარი, ხელისუფლება სწორედ რეგისტრაციის მაჩვენებლის ზრდით აპელირებს.

სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, 2016 წლის პირველი თებერვლის ქვეყანაში სულ რეგისტრირებულია 629 029 ბიზნეს-სუბიექტი, აქედან აქტიური არის 130 465, რაც იმას ნიშნავს, რომ საქართველოში 495 564 “მკვდარი” კომპანიაა და ის მხოლოდ სტატისტიკას ამრავალფეროვნებს.

არადა, სულ რაღაც 2 წლის წინ რეგისტრირებული იყო 588,7 ათასი ბიზნეს სუბიექტი, საიდანაც აქტიური მხოლოდ 113 ათასი იყო, ფაქტობრივად, 476 ათასი ვითომ ბიზნეს სუბიექტი მხოლოდ ქაღალდზე არსებობდა.

საქსტატის” ინფორმაციით, ყველაზე აქტიური ბიზნეს საქმიანობა ვაჭრობაა. ამ სექტორში 126 286 ათასი ფირმაა დარეგისტრირებული, აქტიური კი 55 ათასია. მეორე ადგილზეა დამამუშავებელი მრეწველობა. აქ რეგისტრირებულია 28 639 კომპანია, რეალურად კი მუშაობს 9882. რეგისტრირებული ბიზნეს-სუბიექტების რაოდენობით მესამე ადგილზეა უძრავი ქონების სააგენტოები, მათი რიცხვი 24 134-ს შეადგენს, თუმცა აქტიურობას მხოლოდ 11 145 ახერხებს და ა.შ.

ეს ყველაფერი კი ნიშნავს იმას, რომ ზოგიერთი ფირმა მხოლოდ ქაღალდზე არსებობს, ხოლო რომელიც რეალურად მუშაობს, ის ქვეყნის ეკონომიკაში ამინდს ვერ ცვლის. ახლადშექმნილ საწარმოთა უმრავლესობა საქმიანობას მალევე წყვეტს, რადგან ისინი ბაზარზე ადგილის დამკვიდრებას ვერ ახერხებენ. ასე რომ, საქართველოში ბიზნესი არც ისე ყვავის, როგორც ბიზნესის რეგისტრაციის სტატისტიკა აჩვენებს.

ამ დროს კი საჯარო რეესტრის მონაცემები გვარწმუნებს, რომ ქვეყანაში ყოველთვიურად რამდენიმე ათასი ფირმა რეგისტრირდება, თუმცა ახლა უკვე ეს სტატისტიკაც უკან მიექანება. კერძოდ, 2016 წლის იანვარში ბიზნეს-სუბიექტის სტატუსი 2 812 პირს მიუღია, რაც თითქმის 17%-ით ნაკლებია წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. 2015 წლის იანვარში საჯარო რეესტრში სულ 3385 ბიზნეს-სუბიექტი დარეგისტრირდა.

რაც შეეხება 2015 წელს, ქვეყანაში სულ 45,8 ათასი ფირმა დარეგისტრირდა, მათ შორის, 96,4% სამეწარმეო სუბიექტია (ინდივიდუალური მეწარმე, სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება, სააქციო საზოგადოება, კომანდიტური საზოგადოება, კოოპერატივი, უცხოური სამეწარმეო იურიდიული პირის ფილიალი), ხოლო 3,6% – არასამეწარმეო სუბიექტი (არასამეწარმეო იურიდიული პირი, უცხოური არასამეწარმეო იურიდიული პირის ფილიალი, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი).

აღსანიშნავია ისიც, რომ ბიზნეს სუბიეტთა უმრავლესობა თბილისშია რეგისტრირებული და დაახლოებით 75% ინდმეწარმის სტატუსის მატარებელია. ბიზნესის რეგისტრაციის მიხედვით, თბილისს იმერეთი მოსდევს, ხოლო მესამე ადგილზე სამეგრელო-ზემო სვანეთია.

სხვათა შორის, ხშირია შემთხვევა, როდესაც მთავრობის ეშელონებიდან ქვეყნის სწორ მართვასა და ეკონომიკურ ზრდაზე აქცენტის გასაკეთებლად სწორედ რეგისტრაციის გაზრდილ მაჩვენებელზე მიუთითებენ ხოლმე. სინამდვილეში კი აღმოჩნდა, რომ ეს ყველაფერი მხოლოდ ფარსია და ფირმების უმრავლესობა მხოლოდ ქაღალდზე “საქმიანობს”.

სტატისტიკოსის სოსო არჩვაძის განცხადებით, ეს არის მიძინებული ან საერთოდ არაფრისშემქმნელი კომპანიები. ასეთი რამ ბევრ განვითარებულ ქვეყანაში ხდება, თუმცა საქართველოში “აქტიურად” დასახელებულთა რიცხვიც გადაჭარბებულია.

“ჩემი გათვლით, აქტიური ფირმების რაოდენობა დაახლოებით 60-65 ათასია. მთავარი მიზეზი, თუ რატომ ვერ ახერხებენ ისინი განვითარებას, ისაა, რომ ადამიანები კომპანიებს არასწორი გათვლის შედეგად აარსებენ და რამდენიმე თვის შემდეგ ხურავენ. ბოლო პერიოდში სერიოზული პრობლემა გვაქვს ექსპორტის თვალსაზრისით, შემცირებულია სამეწარმეო საქმიანობა და დასაქმებულთა რიცხოვნობაც. ამ ყველაფერს ემატება საგარეო ფაქტორი, ბაზრის ტევადობის შემცირება და მოსახლეობის დაბალი გადახდისუნარიანობაც თავის გავლენას ახდენს ბიზნესის შემცირებაზე.

კარგი იქნება, თუკი ადამიანი, რომელიც ბიზნეს-საქმიანობის დაწყებას აპირებს, უკეთ გაერკვეს ბაზრის კონიუნქტურაში. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბიზნესს მოუწევს საკმაოდ დიდი ხარჯის გაღება და მისი ეფექტურობა იქნება დაბალი”, – განუცხადა “ბიზნეს-რეზონანსს” სოსო არჩვაძემ.

თავისუფალ მცირე მეწარმეთა ასოციაციის თავმჯდომარე ანზორ საკანდელიძეც თვლის, რომ 130 ათასი აქტიური ფირმა, ეს ნამდვილად გაბერილი რიცხვია და რეალურად ბიზნესს უფრო ნაკლები კომპანია ეწევა.

“იმისათვის, რომ მდგომარეობა გამოსწორდეს, აუცილებელია, რეალური ახალი საგადასახადო კოდექსი დაიწეროს, სადაც მცირე, საშუალო და მსხვილი მეწარმეებისთვის ოპტიმალური გადასახადი დაწესდება. ასეთ შემთხვევაში ბიუჯეტში საგადასახადო შემოსავლები მნიშვნელოვნად გაიზრდება”, – განაცხადა ანზორ საკანდელიძემ.

„რეზონანსი”, 23 თებერვალი, 2016 წელი

ტყიბულში გაფიცვას ბოლო არ უჩანს

“ჩვენ ვფიქრობთ ყოველდღიურ ლუკმაზე, რომ ოჯახები ვარჩინოთ და მედიკამენტები ვიყიდოთ”

მაკა ხარაზიშვილი

ტყიბულელი მაღაროელები გაფიცვას არ წყვეტენ და ფართომასშტაბიანი აქციებით იმუქრებიან. მათი მოთხოვნა ხელფასების მომატება და სამუშაო პირობების შექმნაა. “ჯი-აი-ჯი ჯგუფში” კი აცხადებენ, რომ გაფიცულების მოთხოვნას ვერ დააკმაყოფილებენ.

ტყიბულში მინდელისა და ძიძიგურის სახელობის მაღაროებში მე-10 დღეა სამუშაო პროცესი გაჩერებულია. გაფიცულია 1000-მდე მაღაროელი. მაღაროელები, გრაფიკით, კვირაში ოთხი დღე მუშაობენ, დღეში 6 საათი, მძიმე შრომისა და რაც მთავარია ჯანმრთელობის საფრთხის ქვეშ ჩაყენების მიუხედავად, მათი ანაზღაურება მაქსიმუმ 750-800 ლარია. მაღაროელები ხელფასის გაზრდის გარდა, ბიულეტენის, შვებულებისა და გაცდენილი დღეების 100%-ით ანაზღაურებას ითხოვენ.

“ჩვენი მოთხოვნები არ არის ისეთი, რომ რაღაც ფუფუნებაზე ვფიქრობდეთ. ვფიქრობთ ყოველდღიურ ლუკმაზე, რომ ოჯახები ვარჩინოთ, შვილები ვარჩინოთ და მედიკამენტები ვუყიდოთ. სხვა რამეზე პრეტენზია არ გაგვაჩნია”, – აცხადებენ ტყიბულელი მაღაროელები.

ტყიბულელი რუსლან ბუცხრიკიძე რადიო “თავისუფლებასთან” საუბრისას მძიმე სამუშაო პირობებზე ამახვილებს ყურადღებას. იგი ამბობს, რომ მაღაროელები, ლიფტით, 400 მეტრის სიღრმეზე ჩადიან მიწაში. შემდეგ 3,5-4-კილომეტრიან გვირაბს გადიან, ნახშირის საბადომდე.

“ყველაზე რთული მდგომარეობა მანდ არის: მტვერია, ნახშირი გაზებს გამოყოფს, რომელსაც მუშები შეისუნთქავენ. ადამიანებს მძიმე ფიზიკური შრომა უწევთ – ჰაერის ჩაქუჩებით, წერაქვებით, ბურღავენ და აფეთქებენ. იმ წამლის გამონაბოლქვსაც ვსუნთქავთ, ბოლომდე იქაურობის განიავება შეუძლებელია, მაინც ხვდება ადამიანის ორგანიზმში. გამოსვლისას მარტო კბილები გვიჩანს თეთრი, ადამიანის ფორმა აღარ გვაქვს ხოლმე, ხანდახან ერთმანეთის ცნობა გვიჭირს”, – ამბობს რუსლან ბუცხრიკიძე.

იგი ამბობს, რომ მაღაროელების მოთხოვნა “ჯი-აი-ჯი ჯგუფისთვის” დიდი ხანია ცნობილია. დაბალი ხელფასის გარდა, სხვა უამრავი პრობლემაც არის, რაც დასაქმებულების ექსპლოატატორულ დამოკიდებულებაზე მიათითებს.

“მაგალითად, ძიძიგურის “შახტაში” რკინის კარია დაყენებული, ბოქლომები ადევს. ყოველ ჩასვლა-ამოსვლაზე უნდა ვეხვეწოთ, რომ კარი გაგვიღონ. ხან ცუდად ხდება ადამიანი, ისედაც ერთი სული გვაქვს იქიდან დროზე გამოუვაღწიოთ.

მოსაგვარებელია სანიტარიული პირობები აბანოებში. ელმავლის მოვალეობას ადამიანები ასრულებენ. წარმოგიდგენიათ? ტექნიკის მაგიერ ადამიანები აწვებიან და აგორებენ ტონიან ვაგონებს”, – ყვება რუსლან ბუცხრიკიძე.

კომპანია “საქნახშირი ჯი-აი-ჯი ჯგუფის” ხელმძღვანელობა აცხადებს, რომ ამ ეტაპზე კომპანია მაღაროელების მოთხოვნებს ვერ დააკმაყოფილებს.

ხელისუფლებიდან მაღაროელებთან მხოლოდ ტყიბულის მაჟორიტარი დეპუტატი მივიდა, თუმცა კომპანიასთან მოლაპარაკება ვერ შედგა. ელისო ჩაფიძემ ღია წერილით მიმართა ქვეყნის პრემიერ-მინისტრს, გიორგი კვირიკაშვილს, ასევე ფინანსთა მინისტრ ნოდარ ხადურს და დეპუტატ გია ვოლსკის. იგი აღნიშნავს, რომ ტყიბულელებისთვის ვითარება კიდევ უფრო დაამძიმა საქართველოს მაღალმთიანი რეგიონების შესახებ კანონის ამოქმედებამ, ვინაიდან კანონის 1999 წლის რედაქციით ტყიბულის რაიონი და მისი 14 სოფელი მიეკუთვნებოდა მაღალმთიან ზონას, 2016 წლის 1-ლი იანვრიდან კი აღარ მიეკუთვნება. შესაბამისად, ცვლილებები შევიდა საგადასახადო კოდექსის 83-ე მუხლში და მაღაროელები იანვრიდან იბეგრებიან ჩვეულებრივი წესით, ანუ ხელფასის 20 პროცენტით.

“1999 წლიდან დღემდე “მეშახტეები”, რომელთაც ჰყავდათ მცირეწლოვანი შვილები, იბეგრებოდნენ 10-პროცენტიანი საშემოსავლო გადასახადით, სანამ მათი შემოსავალი არ მიაღწევდა 3000 ლარს. დაახლოებით 800 მაღაროელი ამიერიდან წლიურად მიიღებს 300 ლარით ნაკლებს, რაც, ვფიქრობ, არაკონსტიტუციურია, რადგან კანონმა კი არ შეცვალა მათი მდგომარეობა უკეთესობისაკენ, არამედ უარესობისაკენ.

ამ თემაზე კანონის მიღების მომენტში რამდენიმე წერილით მივმართე მაღალმთიანი რეგიონების კომიტეტს, ბატონ ირაკლი ტრიპოლსკის, ყოფილ პრემიერს, ფრაქციას, უმრავლესობას და ა შ. პასუხად იყო სიტყვიერი დაპირება, რომ საკითხი განიხილებოდა მთის საბჭოს მიერ 2016 წლის 1-ელ აპრილამდე და ტყიბულის რაიონის მაღალმთიან და რთული რელიეფის სოფლებს გამონაკლისის წესით მიანიჭებდნენ ამ სტატუსს. ეს დაპირება არ შესრულდა 2015 წლის 14 დეკემბრის სხდომაზე. არ მაქვს არავითარი გარანტია და არც მოლოდინი, რომ იგივე არ მოხდება 2016 წლის მარტში”, – წერს ელისო ჩაფიძე და ამასთანავე დასძენს, რომ დაპირებული საკითხებიდან ბევრი რამ განხორციელდა. ესაა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა, განათლების რეფორმა, რეგრესისა და მარჩენალდაკარგულთა პენსიების აღდგენა. იგი ხელისუფლებას სთხოვს, რომ აღნიშნულ საკითხებზე მიიღოს პოლიტიკური გადაწყვეტილება.

ტყიბულის ცენტრში აქციის მონაწილეებმა კარვები გაშალეს და მოთხოვნების დაკმაყოფილებამდე დაშლას არ აპირებენ. გაფიცულების თქმით, მინდელის სახელობის მაღაროში მხოლოდ მორიგეები შედიან.

“მაღაროში შედის ვენტილაციის სამსახური, წყალქცევის სამსახური, რომელმაც წყალი უნდა ამოტუმბოს “შახტებიდან”. ეგ ადამიანები რომ არ შევიდნენ, გაფუჭდება იქ ყველაფერი. ჩვენ ის კი არ გვინდა, რომ გაფუჭდეს, ხვალ და ზეგ ისევ ვაპირებთ ჩასვლას, ოღონდ ჩვენი მოთხოვნების დაკმაყოფილების შემდეგ”, – ამბობს გიორგი ბაბუხადია.