„რეზონანსი“: საკონსტიტუციო კომისია პრეზიდენტის გარეშე // პარლამენტმა საკონსტიტუციო კომისიის შექმნის შესახებ დადგენილება 96 ხმით დაამტკიცა
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ხათუნა ლაგაზიძესთან: „პრეზიდენტი ალტერნატიული ცენტრის ფუნქციის შეთავსებას ცდილობს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „პრეზიდენტის არგუმენტაცია არ მესმის…“
„რეზონანსი“: გიორგი კვირიკაშვილი: „ქვეყანა იმყოფება ძალიან კარგ პირობებში“ // ოპოზიცია: „მთავრობას აჟრიალებს…“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტანგ ჭარაიასთან: „ბიუჯეტი იზრდება, მოსახლეობის კეთილდღეობა უარესდება“ // „სულ უფრო მეტ საგარეო და საშინაო ვალს იღებენ და ამით ავსებენ ბიუჯეტს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ კორნელი კაკაჩიასთან: „საზოგადოება „ოცნების“ ალტერნატივაზე ფიქრს დაიწყებს“ // ნიშნები იანვრის მეორე ნახევრიდან გამოჩნდება“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ გიორგი ონიანთან: „ბიძინა ივანიშვილის რეჟიმს მხოლოდ მიხეილ სააკაშვილი და მისი გუნდი დაამარცხებს“
—-
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ზვიად კუპრავასთან: „გიგა ბოკერია გადავლით დამემუქრა“ // „2017 წელს ნაცმოძრაობა არჩევნებზე ახალი ლიდერებით უნდა გავიდეს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დემურ გიორხელიძესთან: „მთავრობაც განწირულია და პარლამენტიც!“ // „განათლების მინისტრად ზის ტიპიური „პრიდუროკი“ და არასერიოზულ განცხადებებს აკეთებს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თამარ ჩხეიძესთან: „ოკუპირებული ტერიტორიების კანონის შეცვლა რუსეთს სურს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ შალვა შავგულიძესთან: პრეზიდენტი კაბელების საქმის ბრალდებულებს შეიწყალებს? // რაზე ისაუბრეს მარგველაშვილის სახლში „თავისუფალმა დემოკრატებმა“ და კაბელების საქმის ადვოკატმა
——————-
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
საკონსტიტუციო კომისია პრეზიდენტის გარეშე
პარლამენტმა საკონსტიტუციო კომისიის შექმნის შესახებ დადგენილება 96 ხმით დაამტკიცა
სალომე სარიშვილი
დიდი მსჯელობისა და დაპირისპირების შემდგომ, პარლამენტმა გუშინ საკონსტიტუციო კომისიის შექმნის შესახებ დადგენილება დაამტკიცა. 96 ხმა არც ერთის წინააღმდეგ – ასეთი შედეგი საკანონმდებლო ორგანომ გუშინ რამდენიმესაათიანი მსჯელობის შემდგომ მიიღო, რითაც პრაქტიკულად, საბოოლოდ გადაწყდა, რომ ამ კომისიაში პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი ჩართული არ იქნება და შესაბამისად, ვერც თანათავმჯდომარე. რაც შეეხება კომისიის დაკომპლექტებას, ცნობილია, რომ საკონსტიტუციო კომისიის შემადგენლობა მომდევნო ერთი კვირის განავლობაში დაკომპლექტდება და მუშაობასაც დაიწყებს.
ცნობისთვის, გუშინვე პარლამენტის თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ პრეზინდეტ მარგველაშვილს მადლობა გადაუხადა იმისთვის, რომ მან პარლამენტს კონტიტუციის გადასინჯვასთან დაკავშირებით საკუთარი, მისეული ფორმატი შესთავაზა, რომელიც პრეზიდენტის თანათავმჯდომარეობასა და შესაბამისად, კომისიაში მარგველაშვილის ჩართულობას გულისხმობდა, თუმცა როგორც კობახიძემ აღნიშნა, მარგველაშვილის ინიციატივა კონტიტუციის ლოგიკას ეწინააღმდეგებოდა.
პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადებით, პრეზიდენტის მიერ შეთავაზებული ფორმატის გათვალისწინებით, მარგველაშვილი თავად დომინირებდა კანონშემოქმედებით პროცესში, რის შესაძლებლობასაც საქართველოს კონსტიტუცია არ უშვებს. კობახიძემ გუშინდელ პლენარულ სხდომაზე ისიც აღნიშნა, რომ კონსტიტუციის გადასინჯვის ფორმატი არსებითად საპარლამენტო ფორმატი უნდა ყოფილიყო.
“2013 წლამდე პრეზიდენტს ზოგადად საკანონმდებლო ინიციატივისა და საკონსტიტუციო ცვლილებების ინიცირების უფლება ჰქონდა. 2010 წლის ცვლილებების ამოქმედების შემდეგ კი პრეზიდენტს ეს უფლება აღარ აქვს. აქედან გამომდინარე, მას არა აქვს უფლება ჩაერთოს კანონშემოქმედებით საქმიანობაში. ეს არის პრინციპული დებულება, რომელიც ასახულია საქართველოს კონსტიტუციაში,” – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
გუშინვე აღნიშნულ საკითხზე საკუთარი აზრი საპარლამენტო უმრავლესობის სხვა წევრებმაც გამოხატეს. ვიცე-სპიკერ თამარ ჩუგოშვილის აზრით, პრეზიდენტ მარგველაშვილის ინიციატივა კომისიის ფორმატთან დაკავშირებით პრობლემური შინაარსობრივი და პროცედურული თვალსაზრისით იყო. მისი თქმით, ასე არა მხოლოდ საპარლამენტო უმრავლესობა, არამედ კოსნტიტუციონალისტებისა და დარგის მცოდნე სპეციალისტებიც ფიქრობენ.
ჩუგოშვილის თქმით, საკონსტიტუციო კომისიის მიერ შესრულებულ სამუშაოს შედეგზე პასუხისმგებლობას არა პრეზიდენტი, არამედ პარლამენტი იღებს.
“სწორედ საკანონმდებლო ორგანოა ამ საკითხზე პასუხისმგებელიცა და უფლებამოსილიც, რადგან მას გააჩნია ინიცირების უფლება. ამიტომ კომისიის მიერ შექმნილ პროდუქტზე პასუხისმგებლობა სხვადასხვა შტოებსა და ხელისუფლების უწყებებს უბრალოდ ვერ გადანაწილდება. ერთადერთი ადეკვატური ინსტიტუცია ამ შემთხვევაში პარლამენტია,” – განაცხადა “რუსთავი 2″-თან საუბრისას პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილემ.
შეგახსენებთ, რომ რამდენიმე კვირის წინ, პრეზიდენტი გამოვიდა ინიციატივით, რომ საკონსტიტუციო საკითხებზე მომუშავე კომისიის მეტი გამჭვირვალეობისთვის კარგი იქნებოდა, თუ კომისიის თავმჯდომარის თანათავმჯდომარეებად პრეზიდენტი, პრემიერ-მინისტრი და პარლამენტის თავმჯდომარე იქნაბოდნენ არჩეულნი.
ახლანდელი დადგენილებით კი იგი ამ პროცესში მონაწილეობას ვეღარ მიიღებს, ხოლო კომისიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე იქნება. აღნიშნულზე განცხადება პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში ჯერ კიდევ დადგენილების მიღებამდე გაკეთდა. პრეზიდენტის მრჩევლის, ფიქრია ჩიხრაძის განცხადებით, როგორც ჩანს, მოქმედი ხელისუფლების მიერ შექმნილი კომისია იმავე პრაქტიკით იმუშავებს, როგორც ეს წინა ხელისუფლებების დროს იყო.
“მთავარი ამოცანა საკონსტიტუციო პროცესის მაღალი სანდოობაა და ლეგიტიმაცია უნდა ყოფილიყო. ამ პროცესთან დაკავშირებით პრეზიდენტის შეთავაზებაც სწორედ აქედან მომდინარეობდა. ძალიან დასანანია, რომ ის გადაწყვეტილება, რომელიც მმართველმა გუნდმა მიიღო, კითხვის ნიშნებს კიდევ უფრო აჩენს. აჩენს ეჭვს, რომელიც აქამდე საკონსტიტუციო პროცესისადმი არსებობდა,” – განაცხადა ჩიხრაძემ.
პრეზიდენტის მრჩეველმა ირაკლი კობახიძის პირველ პოლიტიკური ნაბიჯს ვიწტო პარტიული ინტერესი უწოდა და თქვა, რომ აღნიშნული გადაწყვეტილებაც სწორედ მიდგომებიდან გამომდინარე გადადგა. “დასანანია, რომ პარლამენტის თავმჯდომარემ, ახალგაზრდა პოლიტიკოსმა, პირველი სერიოზული პოლიტიკური ნაბიჯი არა ფართო პოლიტიკური კონტექსტის გათვალისწინებით, არამედ საკმაოდ ვიწრო, პარტიული, თუ ფორმალისტული მიდგომებიდან გამომდინარე გადადგა,” – აღნიშნა ფიქრია ჩიხრაძემ.
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ხათუნა ლაგაზიძესთან: „პრეზიდენტი ალტერნატიული ცენტრის ფუნქციის შეთავსებას ცდილობს“
თაკო მათეშვილი
პოლიტოლოგ ხათუნა ლაგაზიძეს საკონსტიტუციო კომისიასთან დაკავშირებით პრეზიდენტისა და მისი ადმინისტრაციის მიდგომა აკვირვებს და ამბობს, რომ მათი მხრიდან გადადგმული ნაბიჯები პასუხისმგებლობისაგან გაქცევაა. მისი აზრით, მიუხედავად იმისა, თუ როგორი მოლოდინი აქვს პრეზიდენტს, მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლოა კომისიის ყველა პოტენციურ გადაწყვეტილებას ემიჯნებოდეს, სამუშაო პროცესში მაინც ჩართული უნდა იყოს.
ხათუნა ლაგაზიძე: კომისიის ახალი ფორმატი იმავე ფორმატს იმეორებს, რაც წინა პარლამენტის დროს იყო. მაშინაც კომისიას ერთი თავმჯდომარე ჰყავდა პარლამენტის სპიკერის სახით და მასში პრეზიდენტის ადმინისტრაციის წარმომადგენლებიც მონაწილეობდნენ. ამ მხრივ კომისიის სტრუქტურაში ახალი ან უჩვეულო არაფერია. გასაგებია პრეზიდენტის ლტოლვა, რომ კომისიის თანათავმჯდომარე ყოფილიყო, რადგან კომისია ალბათ პრეზიდენტის არჩევითობის წესს განიხილავს – საყოველთაო არჩევნების გზით უნდა აირჩეოდეს იგი თუ საპარლამენტო კოლეგიის მიერ.
- პრეზიდენტის შემოთავაზება და შემდგომი რეაქცია რამდენად სწორად მიგაჩნიათ?
- თუნდაც ხელისუფლების გადაწყვეტილება გიორგი მარგველაშვილის თანათავმჯდომარეობაზე მცდარი ყოფილიყო, პრეზიდენტისა და მისი ადმინისტრაციის მხრიდან კომისიის მუშაობაში მონაწილეობაზე უარის თქმა არასწორად მიმაჩნია. კონსტიტუცია ქვეყნის უსაფრთხოების ჩარჩო დოკუმენტია და ამ პირობებში ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივნის მხრიდან საკონსტიტუციო კომისიაში მუშაობაზე უარის თქმა პოლიტიკური მანიპულაცია და პასუხისმგებლობისაგან გაქცევაა. განაწყენებულის პოზიციიდან შეუძლებელია პრეზიდენტი ისეთ უმნიშვნელოვანეს დოკუმენტზე მუშაობას უძღვებოდეს, როგორიც კონსტიტუციაა. ამაში ვერანაირ გამართლებას ვერ ვნახულობ.
დავუშვათ, უმრავლესობა შეცდა, როდესაც პრეზიდენტს თანათავმჯდომარეობაზე უარი უთხრა, ეს მას აძლევს იმის უფლებას, რომ პასუხისმგებლობას გაექცეს და საკონსტიტუციო ცვლილებებში მონაწილეობა არ მიიღოს? თუნდაც იმ შემთხვევაში, თუკი ისიც და მისი ადმინისტრაციაც დარწმუნებულია, რომ ეს ცვლილებები არასწორი მიმართულებით მიდის. სწორედ იმიტომ უნდა იყვნენ კომისიაში, რომ თავიანთი პოზიცია მის ფარგლებში დააფიქსირონ და წევრების მიმხრობა შეძლონ. ამ დროს კი შეგნებულად კონფრონტაციის მცდელობას ვხედავთ. ვინაიდან პრეზიდენტის ადმინისტრაციის წარმომადგენლები კომისიაში არ იქნებიან, იქ მიმდინარე პროცესებს გარედან შეაფასებენ. ამ ნიადაგზე პრეზიდენტი ცდილობს, ერთგვარი წინააღმდეგობის პლატფორმა ჩამოაყალიბოს, რომელზეც იგი საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობით უკმაყოფილო ადამიანებს შემოიკრებს. ანუ, რეალურად პრეზიდენტი ალტერნატიული პოლიტიკური ცენტრის ფუნქციის შეთავსებას ცდილობს.
- ანუ, ირაკლი კობახიძის პასუხი პრეზიდენტის შემოთავაზებაზე ლოგიკური იყო?
- ვერ გეტყვით, ლოგიკური იყო თუ არა. მე გეუბნებით, რომ პრეზიდენტის რეაქცია იყო არასწორი. დავუშვათ, კობახიძის მიერ თანათავმჯდომარეობაზე უარის თქმა არასწორი ყოფილიყო, ეს მას არ აძლევდა ისეთი უპასუხისმგებლო საქციელის საფუძველს, როგორიც კომისიის მუშაობაში მონაწილეობაზე უარის თქმაა და მითუმეტეს, რომ უშიშროების მდივანსაც უარი ათქმევინა. რანაირი უშიშროების საბჭოს მდივანია ადამიანი, რომელიც კონსტიტუციაში ცვლილებების პრიოცესს თავისი ნებით ემიჯნება? მისი ფუნქცია ხომ სწორედ ანალიზი და პრევენციაა ქვეყნის წინაშე არსებული საფრთხეებისა და გამოწვევებისა. თავისი ქმედებით ის ქვეყანაში კონფრონტაციასა და დაძაბულობას კი არ უნდა ქმნიდეს. კეთილი ინებოს, იმუშაოს და თავისი პოზიცია დააფიქსიროს. საერთო-სახალხო უკმაყოფილებასა და მღელვარებას კი არ უნდა ჩაუდგეს სათავეში. ამას ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივნის საქმიანობა აბსოლუტურად გამორიცხავს. კონსტიტუცია პოლიტიკური მანიპულაციისა და ქულების ჩაწერის იარაღად არ უნდა აქციონ. შიგნით უნდა იბრძოლონ. დარწმუნებულებიც რომ იყვნენ, რომ მათ ბრძოლას კომისიაში აზრი არ ექნება. არც ბრძოლის ველიდან გაქცევაა პრეზიდენტის საკადრისი საქციელი და არც პასუხისმგებლობისაგან გაქცევა.
- როგორც ჩანს, ეს ყველაფერი პრეზიდენტის არჩევის წესის შესაძლო ცვლილებას უკავშირდება. პირადად თქვენთვის როგორი მეთოდია მისაღები, როგორ უნდა აირჩეოდეს პრეზიდენტი?
- მე პირადად ფრანგულ მოდელს ვემხრობი, სადაც ძლიერი პრეზიდენტი და ძლიერი პრემიერია. იქ პრეზიდენტი საერთო-სახალხო კენჭისყრით ირჩევა და გაცილებით დიდი უფლებები აქვს, ვიდრე საქართველოს ამჟამინდელ პრეზიდენტს. მითუმეტეს, ერთპარტიული პარლამენტის პირობებში, როგორიც ფაქტობრივად ჩვენი პარლამენტია, თუკი პრეზიდენტი პარლამენტის ან ამომრჩეველთა კოლეგიის მიერ იქნება არჩეული, იგი მმართველი ძალის მეირ დანიშნული გამოვა. იმისათვის კი, რომ პარლამენტი მრავალპარტიული იყოს, საარჩევნო სისტემის შეცვლაა საჭირო. თუ მაჟორიტარული სისტემა არ შეიცვალა, ეს მახინჯი სისტემა და საკონსტიტუციო უმრავლესობით მოსული პარტიები კიდევ კარგა ხანს იქნებიან.
ასე რომ, პრეზიდენტის არჩევის წესი საარჩევნო სისტემის ცვლილებაზე უნდა იყოს მიბმული. თუკი საარჩევნო სისტემა იმგვარი იქნება, რომ იგი მრავალპარტიულ პარლამენტს უზრუნველყოფს, ასეთ შემთხვევაში, კი ბატონო, აირჩიოს პრეზიდენტი პარლამენტმა, მაგრამ თუკი სისტემა მრავალპარტიული პარლამენტის არსებობას ვერ უზრუნველყოფს და ერთი პარტია საკონსტიტუციო უმრავლესობას მეორეს გადასცემს, მაშინ პრეზიდნტი ერთი კონკრეტული ძალის მიერ დანიშნული გამოდის. ეს კი ქვეყანაში ძალთა ბალანსს მნიშვნელოვან დარტყმას მიაყენებს.
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „პრეზიდენტის არგუმენტაცია არ მესმის…“
თაკო მათეშვილი
“არც ერთი მხარის არგუმენტების არ მესმის” – ასე ეხმაურება პოლიტოლოგი, კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ძაბირაძე საკონსტიტუციო კომისიის შექმნასთან დაკავშირებით პრეზიდენტსა და საპარლამენტო უმრავლესობას შორის წარმოქმნილ მორიგ დაპირისპირებას. მისი აზრით, თემამ ამხელა ამბავი პრეზიდენტის არჩევის წესის შესაძლო ცვლილების გამო გამოიწვია. თავად ძაბირაძე მიიჩნევს, რომ პრეზიდენტი არც პირდაპირი გზით უნდა აირჩეოდეს და არც პარლამენტის მიერ.
მოგეხსენებათ, პრეზიდენტი მმართველ გუნდს კომისიის დაკომპლექტებას მისი და პრემიერის თანათავმჯდომარეობით სთავაზობდა, თუმცა გუნდმა გიორგი მარგველაშვილს ამაზე უარი უთხრა. პარლამენტის თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ, რომელიც კომისიას უხელმძღვანელებს, თემას სპეციალური ბრიფინგი მიუძღვნა და განაცხადა, რომ კონსტიტუციის გადახედვა იმავე ფორმატში მოხდება, როგორც ეს წინა მოწვევის პარლამენტის დროს იყო. მოგვიანებით საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში ჩართვაზე უარი უშიშროების საბჭოს მდივანმაც თქვა. დავით რაქვიაშვილის თქმით, აღნიშნულთან დაკავშირებით გადაწყვეტილება პრეზიდენტმა მიიღო. “საქართველოს პრეზიდენტის არც ერთი წარმომადგენელი, მათ შორის უშიშროების საბჭოს მდივანი, არ მიიღებს მონაწილეობას საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში,” – განაცხადა დავით რაქვიაშვილმა.
ვახტანგ ძაბირაძე: მართლაც გაურკვეველია, რატომ წამოიჭრა ეს პრობლემა. ვერანაირ რეალურ არგუმენტს ვერ ვხედავ ვერც ერთი და ვერც მეორე მხრიდან. ვგულისხმობ როგორც პრეზიდენტისა და მისი ადმინისტრაციის განცხადებებს, ისე პარლამენტის თავმჯდომარისას. არ მესმის, რას აძლევდა პრეზიდენტს თანათავმჯდომარეობა. რისთვის იყო ეს საჭირო. საბოლოო ჯამში კონსტიტუცია პარლამენტმა უნდა მიიღოს და თუ წინასწარ მოთელვა იქნება და გარკვეულ საკითხებზე შეთანხმდებიან, ყველაზე მოკლე გზა ეს იქნება.
გიორგი მარგველაშვილი შეიძლება შიშობს პრეზიდენტის არჩევის წესის შესაძლო ცვლილების გამო. მოგეხსენებათ, პარლამენტში არჩევის წესზე სხვადასხვაგვარი მოსაზრება არსებობს. ივანიშვილის განცხადებებიდან გამომდინარე, მოსალოდნელია, რომ არჩევის წესი შეიცვალოს და პრეზიდენტი პარლამენტმა აირჩიოს. პრეზიდენტი კი მიიჩნევს, რომ არჩევა პირდაპირი წესით უნდა მოხდეს.
განცხადებების გარდა სერიოზული არგუმენტები არც ამ საკითხზე მომისმენია არც ერთი მხრიდან. პირადად მეც არ ვარ პირდაპირი არჩევნების მომხრე, მაგრამ არც იმის მომხრე ვარ, პრეზიდენტი პარლამენტმა აირჩიოს, მიუხედავად იმისა, ექნება თუ არა ამა თუ იმ პარტიას საკონსტიტუციო უმრავლესობა. თუ დავა ამაზე მიდის, სჯობს, თქვან. ამაზე დავა იმ კომისიის ფარგლებშიც შეიძლებოდა და სხვაგანაც. დავუშვათ, დღევანდელმა ხელისუფლებამ კომისიაში უმრავლესობა შექმნა. მერე რა აქედან? კენჭისყრა იქნება და იმ ვარიანტს თუ მიიღებენ, რაც ხელისუფლებას უნდა, არც მე და არც სხვას არავინ უშლის ხელს იმაში, გამოვიდეთ და ვთქვათ, რომ ამას არ ვეთანხმებით. ამიტომაც ვამბობ, რომ სერიოზულ არგუმენტებს ვერ ვხედავ.
- პრეზიდენტის თავდაპირველი შეთავაზება კომისიის მისი თავმჯდომარეობით შექმნის შესახებ ლეგიტიმური იყო?
- კომისიის შექმნა რეგლამენტირებული არ არის. არსად არ წერია, თუ სად უნდა შეიქმნას იგი. ამ შემთხვევაში პარლამენტზე იმიტომაა ლაპარაკი, რომ პროცედურულად თუ მივყვებით, კონსტიტუცია პარლამენტმა უნდა მიიღოს. სხვანაირად არ ხერხდება. პრეზიდენტმა ათი მოდელიც რომ შექმნას, ის მაინც პარლამენტმა უნდა დაამტკიცოს. ამიტომაც ვამბობ, რომ არ მესმის, რატომ არ შეიძლება ეს, აქ რა ხიფათია?
- ანუ, გამოდის, რომ ვერც პრეზიდენტის შეთავაზების მიზეზს ვიგებთ და ვერც პარლამენტის თავმჯდომარის უარისას?
- პრეზიდენტის არგუმენტაცია არ მესმის და პრაგმატული თვალსაზრისით თუ მივუდგებით, პროცედურიდან გამომდინარე, სჯობს, კომისია პარლამენტში იყოს და არა პრეზიდენტთან. მიზანი ხომ კონსტიტუციის მიღებაა და მიზნიდან თუ გამოვდივართ, სჯობს, იქ მოხდეს. თუ აქ რაღაც სხვა აზრია ჩადებული, მაშინ ეს სხვა საკითხია. შეიძლება დაკომპლექტების წესზე იდავო, წესი დაიწუნო, რეგლამენტიც, შემადგენლობაც, მაგრამ ასე თუ გაგრძელდა, საბოლოო ჯამში არაფერი გამოვა.
- კომისიის შემადგენლობაში უშიშროების საბჭოს მდივნის არშესვლაზე რას ფიქრობთ?
- როგორც უკვე აღვნიშნე, ეს რეგლამენტირებული არაა. ვიღაცას შეუძლია შევიდეს მასში, ვიღაცას – არა. თუკი უშიშროების საბჭოს მდივანი ჩათვლის საჭიროდ, მიიღებს მონაწილეობას, თუ არა – არ მიიღებს. გაწერილი არაა, თუ ვინ უნდა იყოს შემადგენლობაში და ვინ – არა. შეიძლება ეს კომისია საერთოდაც არ შეიქმნას და საპარლამენტო უმრავლესობამ შეიტანოს ცვლილებები. ახლა ხომ კონსტიტუციის გადასინჯვა ხდება. რამდენად ღრმა გადასინჯვა იქნება, ეს სხვა საკითხია. ამიტომაც ვარ გაუგებრობაში.
- ანუ, ეჭვი იმის შესახებ, რომ მთელი ეს დავიდარაბა პრეზიდენტის არჩევის წესის შესაძლო ცვლილების გამო ატყდა, რეალურია?
- რა ვიცი, სხვა მიზეზს ვერ ვხედავ. თუ ესაა მიზეზი, მაშინ უნდა ითქვას.
- თქვით, რომ არც პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევის მომხრე ხართ და არც იმის, რომ იგი პარლამენტმა აირჩიოს. თქვენ როგორი მოდელი მიგაჩნიათ უპრიანად?
- ვფიქრობ, რომ პარლამენტის შემადგენლობას ადგილობრივი თვითმმართვე-ლობებიდან წარმომადგენლობა უნდა დაემატოს და პრეზიდენტი ასეთმა ორგანომ აირჩიოს. მეორე ვარიანტი ისაა, რომ თუკი მაინცადამაინც პარლამენტმა უნდა აირჩიოს, მაშინ აირჩიოს არა მხოლოდ უმრავლესობამ, არამედ უმრავლესობის უმრავლესობამ და ოპოზიციის უმრავლესობამ. ანუ, ოპოზიციამაც მხარი უნდა დაუჭიროს. სხვაგვარად არ ივარგებს.
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
გიორგი კვირიკაშვილი: „ქვეყანა იმყოფება ძალიან კარგ პირობებში“
ოპოზიცია: „მთავრობას აჟრიალებს…“
ეკატერინე ბასილაია
“მიუხედავად იმ სოციალური ფონისა, რომელშიც მოსახლეობა ცხოვრობს, ქვეყანა იმყოფება ძალიან კარგ პირობებში,” – ამ განცხადებით პრემიერ-მინისტრი გიორგი კვირიკაშვილი მთავრობის სხდომაზე 2017 წლის ბიუჯეტსა და ლარის გაუფასურებაზე არსებულ კრიტიკას გამოეხმაურა. გიორგი კვირიკაშვილის განცხადებით, ლარის გაუფასურება დამოუკიდებლად არ მომხდარა, გაცილებით მნიშვნელოვნად გაუფასურდა საქართველოს სავაჭრო პარტნიორი ქვეყნების ეროვნული ვალუტები და ოპონენტების მხრიდან დევალვაციის ხელისუფლებაზე გადაბრალება “წმინდა წყლის პოლიტიკური სპეკულაციებია”.
“2012 წლის შემდეგ ქართული ლარი გაუფასურებულია, დაახლოებით 60-დან 65%-მდე ფარგლებში. ეს არ არის კარგი, თუმცა მე მინდა ვთქვა, რომ საქართველო თავისი ეკონომიკური განვითარების დინამიკით, მიუხედავად ყველა იმ გამოწვევისა, რომელშიც ჩვენ ვიმყოფებით და მიუხედავად იმ სოციალური ფონისა, რომელშიც ჩვენი მოსახლეობა ცხოვრობს, გამომდინარე ჩვენი ქვეყნის განვითარების დონიდან, იმყოფება ძალიან კარგ პირობებში იმისათვის, რომ ვიმსჯელოთ მომავალი, ძალიან მნიშვნელოვანი განვითარების გეგმებზე,” – განაცხადა გიორგი კვირიკაშვილმა.
მის ამ განცხადებას კრიტიკით პასუხობენ ოპოზიციაში.
“ლარზე პირველ რიგში მოქმედებს ჩვენი ხელისუფლების უუნარობა და მე მგონი მთელ მთავრობას აჟრიალებს უკვე ისეთ კომენტარებს აკეთებენ. ლარის კრიზისის გადარჩენის გეგმა მე ვერ მოვისმინე, ამ ხელისუფლებას ასეთი გეგმა არ აქვს, ამიტომ არ დავუჭირეთ მხარი ჩვენ ამ ბიუჯეტს. მე ვამბობ, რომ კრიზისი გამწვავდება. 3 ლარამდე ავა,” – აცხადებს “პატრიოტთა ალიანსის” ლიდერი ირმა ინაშვილი.
“ნაციონალური მოძრაობის” წევრის ზურაბ ჭიაბერაშვილის თქმით, ლარის გაუფასურების მიზეზად რეგიონალური ფაქტორის დასახელება არასწორია.
“ქვეყანას იმიტომ ჰყავს მთავრობა, რომ თუ მსოფლიოში რაღაც ხდება ადეკვატურად უპასუხოს. სამი წელია ვეუბნებით, რა უნდა გააკეთონ, სამწუხაროდ არაფერს არ აკეთებენ, აკეთებენ იმის საპირისპიროს, რაც არის გასაკეთებელი. ანუ გადასახადებს ზრდიან იმის ნაცვლად, რომ გადასახადები დაწიონ,” – აღნიშნავს ზურაბ ჭიაბერაშვილი.
“ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან გაკეთებულ განცხადებებს ტრაგიკომიკური ელფერი დაჰკრავს,” – ამბობს ეკონომისტი სოსო არჩვაძე. მისი განცხადებით, ხელისუფლება აპელირებს იმით, რომ ლარის გაუფასურების პარალელურად ინფლაცია, ფასების მატება არ არის დიდი, მაგრამ ეს მხოლოდ ციფრებით მანიპულირებაა, რადგან ინფლაციის მაჩვენებელში შედის ავეჯი, ტექნიკა, რომლის ფასი მაინცდამაინც არ იზრდება და ამის ხარჯზე მაჩვენებელი დაბალია. თუმცა პირველადი მოხმარების საგნები ძვირდება, რაც ყველაზე მეტად საშუალო და დაბალი შემოსავლის მქონე ოჯახების ბიუჯეტს ურტყამს.
“როგორც წესი, ინფლაციის ტვირთი გადადის შედარებით დაბალ და ფიქსირებული შემოსავლის ოჯახებზე, მათზე, ვისი შემოსავლებიც გაცილებით მოკრძალებულია. სამწუხაროდ, ეს რეალობაა,” – აღნიშნავს სოსო არჩვაძე.
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ჭარაიასთან: „ბიუჯეტი იზრდება, მოსახლეობის კეთილდღეობა უარესდება“ // „სულ უფრო მეტ საგარეო და საშინაო ვალს იღებენ და ამით ავსებენ ბიუჯეტს“
ნათია ლომიძე
სახელმწიფო ბიუჯეტის გაზრდა ლარის კურზე სასიკეთოდ არ აისახება. მთავარ ფინანსურ დოკუმენტში რამდენიმე მიმართულებაა, განსაკუთრებით, გადასახდელების ნაწილში, რაც ლარზე ზეწოლას, სავარაუდოდ, კიდევ უფრო გაზრდის. ეკონომისტების აზრით, ლარის კურსის პოზიტიური მდგომარეობა სხვადასხვა გარემოებებზეა დამოკიდებული და ამ მხრივ მთავრობისა და ეროვნული ბანკის ნაბიჯები აბსოლუტურად არაადეკვატურია.
14 დეკემბერს პარლამენტმა განიხილა და 102 ხმით 10-ის წინააღმდეგ 2017 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტი დაამტკიცა. მომავალი წლის მთავარ ფინანსურ დოკუმენტში შემოსულობების საპროგნოზო მაჩვენებელი 11 457,2 მლნ ლარია, ხოლო ბიუჯეტის ხარჯების ოდენობა 9 121.2 მლნ ლარს შეადგენს. სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებები 11 415.5 მლნ ლარია, აქედან საბიუჯეტო სახსრები 10 338.3 მლნ ლარია, გრანტები – 154.5 მლნ ლარი, ხოლო კრედიტები – 922.7 მლნ ლარი. ბიუჯეტის შემოსავლები 9,489 მილიონი ლარით განისაზღვრა, აქედან 8,820 მილიონი ლარი მოდის საგადასახადო შემოსავლებზე, ხოლო 669 მილიონი ლარი – არასაგადასახადო შემოსავლებზე. ბიუჯეტის დეფიციტი 1,315 მილიონი ლარია, ხოლო ნაერთი ბიუჯეტის დეფიციტი 2017 წელს მთლიანი შიგა პროდუქტის საპროგნოზო ოდენობის 4,1%-ზეა დაგეგმილი. ბიუჯეტის პროექტი ითვალისწინებს დეფიციტის ყოველწლიურ შემცირებას 2020 წლისთვის 2,5%-მდე.
თსუ-ს პროფესორს, ანალიტიკოს ვახტანგ ჭარაიას მიაჩნია, რომ 2017 წლის ბიუჯეტი აფინანსებს ისეთ პროექტებსაც, რომლის განხორციელება მიზანშეწონილად არ ითვლება. მისი აზრით, მთავრობა, რომელიც 4 წლითაა მოსული, გრძელვადიანი გეგმის განხორციელებას ვერ შეძლებს.
- 2017 წლის ბიუჯეტი გაიზარდა როგორც შემოსულობების, ასევე გადასახდელების ნაწილში. როგორ ფიქრობთ, ბიუჯეტიდან ბაზარზე ზედმეტი ფულის გამოსვლა რა პრობლემებს შეუქმნის ლარის კურსს?
- მხოლოდ ერთი მიმართულებიდან დახარჯულ სახსრებზე ლარის კურსი არ არის დამოკიდებული, თუმცა შეიძლება ითქვას, რომ საბიუჯეტო ხარჯვის გააქტიურებას ლარის კურსთან მიმართებით, პოზიტიური შედეგი არ მოჰყვება. ეროვნული ვალუტის მდგომარეობა მხოლოდ საბიუჯეტო ხარჯებზე არ არის დამოკიდებული, არამედ იმაზეც, თუ როგორი იქნება ფულადი გზავნილები, ინვესტიციები, ასევე უცხოური ვალის გასტუმრების გრაფიკი. ამიტომ მხოლოდ საბიუჯეტო ხარჯებს ვერ დავაბრალებთ, რომ კურსზე უარყოფით გავლენას მოახდენს.
- საჭირო იყო თუ არა ბიუჯეტიდან დასაფინანსებელი პროექტების ერთბაშად გაზრდა. ამის გამო ეროვნული ვალუტა დამატებითი წნეხის ქვეშ ხომ არ მოექცა?
- იყო გარკვეული ოდენობით პროექტები, რომელიც დღემდე ფინანსდებოდა და ამას თავისი გამართლებაც ჰქონდა, თუმცა გაზრდილი ხარჯი, რომელიც ახალი პროექტების სახით ჩაიდო ბიუჯეტში, არ არის გამართლებული, თუ არ ჩავთვლით ჯანდაცვის სისტემაში საყოველთაო დაზღვევის გადახედვის საკითხს. ის, რომ ორმაგი დაზღვევა არ ექნება ადამიანთა კონკრეტულ ჯგუფს და მათი მაღალი შემოსავლების პარალელურად, არ მოხდეს ბიუჯეტიდან ამ ხარჯის დაფარვა, ეს პოზიტიურია.
აუცილებლად უნდა აღვნიშნო დამატებითი ვალდებულებების აღება იპოთეკარების მიმართ, რომლებიც გაცვლითი კურსის გამო დაზარალდნენ. მთავრობის მხრიდან დასახელდა რაოდენობა, დაახლოებით, 35 000 ადამიანი. მათი მომსახურება მართებული არ არის მთავრობის მხრიდან. ამ ადამიანების გამო ბიუჯეტიდან დამატებით 65 მლნ ლარის გაცემა გამართლებულად ვერ ჩაითვლება. ეს ძალიან დიდი თანხაა ჩვენი ბიუჯეტისთვის და მხოლოდ 35 ათას ადამიანზე ამ თანხის გადანაწილება მიზანშეწონილად არ მიმაჩნია. გამოდის, რომ უფრო ღარიბი მოსახლეობა აფინანსებს შედარერებით მდიდარს და რასაკვირველია, ეს არ არის გამართლებული ნაბიჯი.
მთლიანობაში თუ შევაფასებთ, ბიუჯეტი ზედმეტად არის სოციალური ტვირთით დამძიმებული. თუ ჩვენ გვსურს როგორც გრძელვადიან, ასევე მოკლევადიან პერიოდში განვითარება, მაშინ საჭიროა უფრო ნაკლები სოციალური ტვირთი ბიუჯეტისთვის და უფრო მეტი რეალურ ეკონომიკაზე ორიენტირებული ხარჯი. ეს ტენდენცია, სამწუხაროდ, 2017 წლის ბიუჯეტში არ შეიმჩნევა. მიუხედავად იმისა, რომ ესტონური მოდელი შემოდის, რომელიც ერთი შეხედვით გრძელვადიან ეკონომიკურ განვითარებაზეა ორიენტირებული, ეს ვერ იქცევა ახალი კაპიტალის მოზიდვის საშუალებად. მოგების გადასახადის რეფორმა გვაძლევს საშუალებას განვავითაროთ და ხელი შევუწყოთ იმ დარგებს, რომელიც უკვე არსებობს, თანაც იქ ყველა სექტორზე არც არის საუბარი.
- თქვენი აზრით, ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობისათვის, ხომ არ ჯობდა გარკვეული პროექტების გადავადება, რაც თავიდან აგვარიდებდა დევალვაციის პერიოდში დამატებით კიდევ უფრო მეტი ლარის ბრუნვაში გამოსვლას?
- თუ გადავხედავთ ეროვნული ბანკისა და მთავრობის პოლიტიკას, მათი პრიორიტეტი ნამდვილად არ არის ლარის კურსის სტაბილურობა. მათთვის მთავარია გრძელვადიანი განვითარება, რაც 10-15-წლიან პერიოდს მოიცავს. მთავრობა, რომელიც 4 წლითაა მოსული, ამ გეგმის განხორციელებას ვერ შეძლებს.
- წლიდან წლამდე ბიუჯეტი მუდმივად იზრდება, ხოლო მოსახლეობის კეთილდღეობა უარესდება. რატომ არის ეს ორი კომპონენტი ერთმანეთს აცდენილი?
- ბიუჯეტი იზრდება არა იმის ხარჯზე, რომ ქვეყანაში ეკონომიკური ფონი ყოველწლიურად უმჯობესდება, არამედ იმის ხარჯზე, რომ სულ უფრო მეტ საგარეო და საშინაო ვალს იღებენ. შესაბამისად, იზრდება გადასახადები. აი, ამის ხარჯზე ხდება მეტი თანხის მობილიზება ბიუჯეტში. ეს არ ნიშნავს, რომ როდესაც ქვეყნის ბიუჯეტი იზრდება, მაშინ ეკონომიკა ვითარდება. ამიტომაც ხალხის კეთილდღეობაც არ უმჯობესდება.
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ კორნელი კაკაჩიასთან: „საზოგადოება „ოცნების“ ალტერნატივაზე ფიქრს დაიწყებს“ // ნიშნები იანვრის მეორე ნახევრიდან გამოჩნდება“
ეკატერინე ბასილაია
“თუ ხელისუფლებამ ისეთივე რეჟიმში გააგრძელა საქმიანობა, როგორშიც დღესაა, თუ კიდევ უფრო გაუარესდება მდგომარეობა, დაეცემა ლარის კურსი და ეს ყველას ჯიბეს საგრძნობლად დაარტყამს, ამან შეიძლება გამოიწვიოს გარკვეული უკმაყოფილება და მათ შორის, სოციალური მღელვარებაც და ამის შემდეგ საზოგადოება “ოცნების” ალტერნატივაზე ფიქრსაც დაიწყებს,” – აცხადებს “რეზონანსთან” საუბრისას საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტის თანადამფუძნებელი კორნელი კაკაჩია.
- ორი დღეა პარლამენტში მთავრობის 4-პუნქტიანი გეგმისა და 2017 წლის ბიუჯეტის განხილვა მიმდინარეობს. ხელისუფლების წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ლარის გაუფასურება არ უნდა დავიჯეროთ და ეკონომიკა ჯანსაღადაა. იწვევს თუ არა ამგვარი განცხადებები საზოგადოების გაღიზიანებას და მის განწყობაზე ეს როგორ აისახება?
- ხელისუფლების რიტორიკა და განცხადებები ძალიან არადამაჯერებლად ჟღერს იმ რეალობის ფონზე, რომელსაც მოსახლეობა თავად ხედავს, იგივე ლარის გაუფასურება და გაზრდილი ფასები და ეს საზოგადოებრივ აზრს ხელისუფლების საწინააღმდეგოდ ცვლის. ეს განცხადებები პოზიტიური მოლოდინის შექმნის ნაცვლად უფრო მეტ უნდობლობას იწვევს. თუ ეკონომიკასთან დაკავშირებით ამ ფორსმაჟორულ რეჟიმში ხელისუფლებამ სერიოზული გადაწყვეტილებები არ მიიღო, ამან შეიძლება არსობრივად ისეთივე სახე მიიღოს, როგორიც ჩვენს მეზობელ აზერბაიჯანში, სადაც მოსახლეობამ ხელისუფლებისა და საბანკო სექტორის მიმართ ნდობა დაკარგა და ჩვენ ვიცით, იქ რა ხდება. ხალხი ბანკებს მიაწყდა და იქიდან მასობრივად გამოაქვთ თანხები. მსგავსი რამ რომ არ მოხდეს, საზოგადოებაში სწორი მესიჯების გაგზავნაა საჭირო და არა ისეთი არხეინი განცხადებები, რომ თურმე არაფერი არ ხდება და ლარის გაუფასურება არ დაიჯეროთ.
სჯობს, რომ ხელისუფლება ამ საკითხის სპეციალისტებთან გამოსავლის ძიებაზე იყოს ორიენტირებული და ამაზე იყოს მოსახლეობა ინფორმირებული და არა იმაზე, რომ განსაკუთრებული არაფერი არ ხდება, რადგან საბოლოოდ ეს შეიძლება ხელისუფლებას ბუმერანგივით დაუბრუნდეს უკან.
- პოლიტოლოგები ხშირად ამბობთ, რომ რადგანაც “ქართულ ოცნებას” ძლიერი ოპოზიცია და კონკურენტი არ ჰყავს, ამიტომ ის მშვიდადაა. ესაა ხელისუფლების ასეთი არხეინი განცხადებების მიზეზი?
- რა თქმა უნდა, როდესაც ძლიერი ოპოზიცია არ არსებობს, ეს ამ ხელისუფლებას გარკვეულწილად ახვევს თავბრუს. თუმცა ასევე არ უნდა დაგვავიწყდეს ის, რომ არჩევნებისას საზოგადოების რა ნდობაც ჰქონდათ, ეს სწრაფად იფლანგება. ჩვენ გვახსოვს წინა ხელისუფლების მაგალითიც, როდესაც ზუსტად იგივე მოხდა. მუდმივი მხარდამჭერი არავის არ ჰყავს და ეს მხარდაჭერა იმის მიხედვით იცვლება, თუ როგორ პოლიტიკას ატარებს ხელისუფლება, მათ შორის სოციალურ-ეკონომიკურ ცხოვრებაში. თუ პირობები გაუარესდა, რასაც ჩვენ უკვე ვხედავთ, საზოგადოებრივი აზრი იცვლება და ამას ცოტა ხანში შეიძლება გარკვეული ფასი მიეცეს. ასე რომ, თუ ოპოზიცია დღეს ძლიერი არ არის და ის არ გამოვა, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ხელისუფლებას გარკვეული გამოწვევები საზოგადოებისგან არ ჰქონდეს.
- საზოგადოების უკმაყოფილება რაში და როგორ შეიძლება გამოიხატოს?
- ჯერჯერობით არა, მაგრამ თუ ხელისუფლებამ ისეთივე რეჟიმში გააგრძელა საქმიანობა, როგორშიც დღესაა, თუ კიდევ უფრო გაუარესდება მდგომარეობა, დაეცემა ლარის კურსი და ეს ყველას ჯიბეს საგრძნობლად დაარტყამს, ამან შეიძლება გამოიწვიოს გარკვეული უკმაყოფილება და მათ შორის, სოციალური მღელვარებაც კი. აქამდე რომ არ მივიდეს საქმე, საჭიროა, კონკრეტული გეგმა დაისახოს და, რაც მთავარია, საზოგადოებასთან სწორი კომუნიკაცია მოხდეს. კონკრეტული დამაჯერებელი მესიჯები უნდა იყოს, როგორ აპირებს ხელისუფლება ამ კრიზისიდან გამოსვლას. როდესაც სიტუაცია მძიმეა, მისი გაშარჟება და მსუბუქად წარმოჩენა საზოგადოებაში უკურეაქციას იწვევს და თუ არ გამართლდა ის, რასაც ისინი ამბობენ, ამას გარკვეული ფასი ექნება. ამის ნიშნები იანვრის მეორე ნახევრიდან გამოჩნდება.
- სამი წელია ხელისუფლება გვეუბნება, ლარი ჯანსაღადაა და დასტაბილურდებაო და ამის შემდეგ იმედი კიდევ არსებობს, რომ რამეს შეძლებენ?
- ამაშია საქმე, რომ მათი განცხადებები და რეალობა ერთმანეთს არ ემთხვევა და მათ შორის უზარმაზარი ნაპრალია. თუ ეს პროცესები გაგრძელდება, ნაპრალი უფრო გაიზრდება და მით უფრო დიდი გახდება გაუცხოება საზოგადოებასა და ხელისუფლებას შორის.
- რამდენად არის იმის პერსპექტივა, რომ ამ ეკონომიკური კრიზისის გამო ძლიერი პოლიტიკური ძალა გამოჩნდეს?
- დღევანდელი საპარლამენტო ოპოზიცია შეზღუდულია შესაძლებლობებში. ის ალტერნატივად ვერ იქცევა, თუმცა ოპონირება შეუძლიათ. ასევე არასაპარლამენტო პატარა ჯგუფების არსებობა პოლიტიკაში არაფერს არ ცვლის, ამდენად, დღეს არსებული ძალები ხელისუფლებისთვის არანაირი გამოწვევა არ იქნება. მხოლოდ მას შემდეგ, რაც საზოგადოება ირწმუნებს, რომ ხელისუფლება ეკონომიკაში აღებულ ვალდებულებებს თავს ვერ ართმევს და რეალურად ქვეყანა კრიზისში შევიდა, ამის შემდეგ დაიწყებს საზოგადოება ალტერნატივაზე ფიქრს. თუმცა ამაზე საუბარი ახლა ადრეა. ეს ლოგიკურად რამდენიმე თვეში გამოიკვეთება. თუ ცუდად წავიდა ეკონომიკის საქმე, აუცილებლად დაიწყება ფიქრი, რომ რაღაც სოციალური მოძრაობები შეიქმნას, გარკვეული პატარ-პატარა ჯგუფები გარკვეული ლოზუნგის ქვეშ გააერთიანოს და მაშინ შეიძლება რაღაც დიდ დაჯგუფებასაც ველოდოთ. სერიოზული, ძლიერი პოლიტიკური ჯგუფი რომ ჩამოყალიბდეს, ამას საზოგადოების დიდი ნდობა სჭირდება. ამისათვის საზოგადოებაც და სიტუაციაც უნდა მომწიფდეს. ჯერ აქამდე შორს არის, რადგან ჩვენ არ ვიცით, ქვეყანა აღმოჩნდება თუ არ უფრო მძიმე კრიზისში, ვიდრე დღეს არის.
„რეზონანსი“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გიორგი ონიანთან: „ბიძინა ივანიშვილის რეჟიმს მხოლოდ მიხეილ სააკაშვილი და მისი გუნდი დაამარცხებს“
სალომე სარიშვილი
“ნაციონალური მოძრაობის” წევრი და ახლა უკვე პარტიის ერთ-ერთი ყოფილი იურისტი გიორგი ონიანი აცხადებს, რომ მისი ამ პოზიციიდან გათავისუფლების შესახებ წინასწარ ინფორმირებული არ ყოფილა. იგი ამბობს, რომ მიუხედავად ამ გადაწყვეტილებისა, იგი პარტიის აქტივისტების უფლებებს მომავალშიც დაიცავს და ამაში ხელს ვერავინ შეუშლის. როგორც ონიანმა “რეზონანსს” განუცხადა, ის ასევე აქტიურად განაგრძობს ვაზისუბნის რაიონული ორგანიზაციის თავმჯდომარეობასაც, სადაც, მისი თქმით, უამარავი ადამიანი არსებული რეჟიმის დასამარცხებლად აქტიურად იბრძვის.
“რეზონანსი” გიორგი ონიანს პარტიის იურისტის თანამდებობიდან მოხსნის შესახებ, აგრეთვე მის სამომავლო გეგმებზეც გაესაუბრა.
- პარტიის იურისტის პოზიციიდან თქვენი გათავისუფლების შემდეგ სოციალურ ქსელში განაცხადეთ, რომ “ნაცმოძრაობის” მენეჯმენტმა ბევრი საკამათო გადაწყვეტილება მიიღო, თუმცა არ დაგიკონკრეტებიათ, რას გულისხმობდით ამაში – პოლიტიკურ საკითხებზე აზთა სხვაობას თუ თქვენი და თანაგუნდელების სამსახურიდან გათავისუფლებას?
- რა თქმა უნდა, ჩემს განცხადებაში, პირველ რიგში, პოლიტიკური ხასიათის საკამათო გადაწყვეტილებებს ვგულისხმობდი. ჩემი აზრით, ეს შეცდომები ჯერ კიდევ საარჩევნო კამპანიის მსვლელობისას დაიწყო და გაგრძელდა იმით, რომ ბიძინა ივანიშვილმა სუს-ისა და კრიმინალების გამოყენებით ძალადობრივი არჩევნები ჩაატარა, ჩვენ კი ასეთი შედეგი თავზე დაგვახია. ამის შემდეგ კი მოხდა ისე, რომ საკუთარი ხმები არ და ვერ დავიცავით. რა თქმა უნდა, ესეც შეცდომა და პრობლემა იყო. ბევრ სხვა საკითხთან ერთად, ამ ფაქტებმა საქმე იქამდე მიიყვანა, რომ გუნდში გარკვეულმა ჯგუფმა მიხეილ სააკაშვილის პარტიის თავმჯდომარედ ყოფნა საჭიროდ აღარ მიიჩნია და შესაბამისად, ჩათვალა, რომ ამ თანამდებობაზე ახალი კანდიდატურა უნდა დაგვეყენებინა. ჩემი აზრით და არა მხოლოდ ჩემი, არამედ ჩვენი ამომრჩევლების უმავლესობის აზრითაც, ეს გახლავთ აბსოლუტური უტოპია. თუ ვინმე ბიძინა ივანიშვილის რეჟიმს დაამარცხებს, ეს მხოლოდ მიხეილ სააკაშვილი და მისი შექმნილი გუნდია. ჩემს განცხადებაში სწორედ ეს საკამათო გადაწყვეტილებები იგულისხმებოდა და არა კონკრეტული თანამდებობიდან მოხსნა თუ გაშვება.
რაც შეეხება სწორად განაწლებულ თანხებსა და მენეჯმენტში ცვლილებებს, რომელიც, ბატონი სერგო რატიანის თქმით, რაიონულ ორგანიზაციებში მეტი ფინანსური შესაძლებლობებით აიხსნება, ეს ახალი არაა. რაიონული ორგანიზაციები ამ საკითხს ყოველთვის ვაყენებდით, თუმცა ეს ყველაფერი სერიოზულად მოსმენილი და გაზიარებული არ ყოფილა. მთავარი ახლა ისაა, რომ ყველაზე მაღალი ლეგიტიმაციის ორგანო ყრილობაზე მალე გადაწყვეტს, თუ ვინ უნდა იყოს ამ პარტიაში ხელმძღვანელი და ლიდერი.
- პარტიაში ფინანსურ კრიზისზე საუბრობენ. ამასთან, “ნაცმოძრაობის” აღმასრულებელმა მდივანმა განაცხადა, რომ თავს ფუფუნების უფლებას ვერ მისცემენ და შესაბამისად, ცენტრალური ოფისი ბევრად უფრო მეტად უნდა შემცირდეს. ალბათ ამ მდგომარეობის შესახებ წარმოდგენა გქონდათ, იურისტის პოზიციიდან რომ გათავისუფლებდნენ, ამაზე იყავით წინასწარ ინფორმირებული?
- სიმართლე გითხრათ, ეს საკითხი ახლა ჩემთვის მეორეხარისხოვანია. წინასწარ ამაზე ინფორმირებული არ ვყოფილვარ. დამირეკა პარტიის აღმასრულებელმა მდივანმა, სერგო რატიანმა და მითხრა, რომ სამსახურიდან უნდა გავეთავისუფლებინე. არ მოგატყუებთ და გეტყვით, რომ მას ეს საქციელი არ მოვუწონე და პიდაპირ ვუთხარი, რომ არასწორი გადაწყვეტილება მიიღო, ვინაიდან ჩემთვის ფინანსები ყოველთვის მეორეხარისხოვანი იყო. ადრეც ვფიქრობდი და ახლაც მივიჩნევ, რომ ჩვენი პარტია ხელისუფლების მხრიდან ძალიან დიდ წნეხსა და ზეწოლას განიცდის – ძალიან ბევრი აქტივისტი სისხლის სამართლის პასუხისგებაშია მიცემული, ზოგიც ადმინისტრაციულში.
მიუხედავად იმისა, რომ რატიანმა რაღაც სახის ბრძანებულება გამოსცა და ამით იურისტის პოზიციიდან გამათავისუფლა, ამ ადამიანების დახმარებაში ხელს ვერ შემიშლის და შესაბამისად, მათ დაცვას მომავალშიც გავაგრძელებ. ამავდროულად, ვარ ვაზისუბნის რაიონული ორგანიზაციის თავმჯდომარე და ვემზადები ყრილობისთვის, რომელზეც ჩემს პოზიციას დავაფიქსირებ. ხოლო სერგო რატიანის გადაწყვეტილება ამ შემთხვევაში ვერაფერს შეცვლის და ვერც ჩვენი აქტივისტების დაცვაში შემიშლის ხელს. ასე რომ ყველა საქმეზე, რაც ახლა წარმოებაშია, კვლავ ადვოკატად ვრჩები.
- გუშინვე მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თქვენს თანამებრძოლსა და “თავისუფალი ზონის” დამფუძნებელს, კობა ხაბაზს, რომელიც პარტიამ ასევე შეამცირა, გიგა ბოკერიასთან გარკვეული სახის გაუგებრობა ჰქონდა. როგორც ჩიორა თაქთაქიშვილის მიერ გავრცელებული ინფორმაციიდან ირკვევა, ეს “საქმის გარჩევას” ჰგავდა. თქვენ შემთხვევაში ხომ არ ყოფილა მსგავსი ინციდენტი და რას გვეტყვით აღნიშნულ ფაქტზე?
- არა, ჩემთან ასეთი ფორმით არავის უსაუბრია და ამას ვერც იკადრებდნენ, რადგან მიიღებდნენ იმას, რასაც დაიმსახურებდნენ. რამდენადაც ვიცი, ეს ინციდენტი არა კობა ხაბაზს, არამედ სხვა პიროვნებას ეხებოდა, რომელმაც სოციალურ ქსელში რაღაც დაწერა. რაც შეეხება კობა ხაბაზთან გიგა ბოკერიას რაიმე შელაპარაკებას ან გაუგებრობას, ამას ვერც უარვყოფ და ვერც დაგიდასტურებთ, რადგან ასეთ ინციდენტს პირადად არ შევსწრებივარ.
——————–
„ახალი თაობა“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ზვიად კუპრავასთან: „გიგა ბოკერია გადავლით დამემუქრა“ // „2017 წელს ნაცმოძრაობა არჩევნებზე ახალი ლიდერებით უნდა გავიდეს“
„ნაციონალურ მოძრაობაში“ ყრილობამდე ერთი თვით ადრე ვითარება უკიდურესად დაიძაბა. გიგა ბოკერიას დაჯგუფებამ მიხეილ სააკაშვილის მომხრე ფრთისთვის უფლებების შეზღუდვა დაიწყო. დაპირისპირება პარტიულ საზღვრებსაც გასცდა და გიგა ბოკერიას ფრთა ახლა მიხეილ სააკაშვილის არანაციონალ მხარდამჭერებსაც ემუქრება. მათ შავ სიაში სამართალდამცავთა რეფორმების ცენტრის ხელმძღვანელი ზვიად კუპრავაც მოხვდა. მას გიგა ბოკერია ფიზიკური ანგარიშსწორებით დაემუქრა. რამდენიმე კვირის განმავლობაში კუპრავას ამ ინციდენტზე ხმა არ ამოუღია. ამ დღეებში განვითარებული მოვლენების შემდეგ კი მან კობა ხაბაზის და გიგა ბოკერიას შეხვედრის დეტალები გაახმაურა. ამის შესახებ მან სოციალურ ქსელშიც დაწერა.
„ახალ თაობასთან“ საუბარში კუპრავამ დაპირისპირების ფაქტი დაადასტურა.
ზვიად კუპრავა:
- დღემდე არ ვაპირებდი ამ ფაქტის გასაჯაროებას, რადგან ჩემთვის არსებობდა და არსებობს ღირებულებები, რომლებიც ყოველგვარ პირადულ და პოლიტიკურ მიზნებზე მაღლა დგას, მაგრამ ამ დაუმთავრებელი ტყუილისა და უტიფრობის ფონზე ვთვლი, რომ დღეს სიჩუმე მეტი ზიანისა და მავნებლობის მომტანია. მას შემდეგ, რაც ნაციონალური მოძრაობის იმ გუნდმა, რომელსაც პასუხისმგებლობა ჰქონდა აღებული არჩევნებზე და მის შედეგზე, რომლებმაც ტოტალური გაყალბების ფონზე ვერ/არ უზრუნველყვეს თითოეული ამომრჩევლის ხმის დაცვა, მე ღიად დავაფიქსირე ჩემი მკაფიო და კრიტიკული პოზიცია მათ მიმართ როგორც ჩემი ფბ პოსტების სახით, ასევე სატელევიზიო ეთერებსა თუ პრესაში.
ბოლო პოლიტსაბჭოზე განიხილებოდა კონკრეტული ჯგუფის მიერ ინიცირებული პარტიაში მიშას ყოფნა-არყოფნის საკითხი, სადაც ჩემ მიმართ დაიწყო ჯგუფური ,,რაზბორკა~ სტანდარტული ქუჩური ელემენტებით, თუ რატომ ვწერდი და ვამბობდი იმას, რასაც ვწერდი და ვამბობდი. მოქმედი და არაერთი დეპუტატი ითხოვდა ჩემგან პასუხს, ზოგიერთ მათგანს მადაც კი გაეხსნა და „თავის მოჭმით“ დამემუქრა. რა თქმა უნდა, დაიძაბა სიტუაცია, როდესაც გიორგი ონიანი ჩადგა შუაში და დიდი ძალისხმევის შემდეგ მეტ-ნაკლებად განმუხტა იგი. ამის შემდეგ, მეორე თუ მესამე დღეს, დემოკრატიის იმიჯს ამოფარებულმა ბოკერიამ დაიბარა კობა ხაბაზი და უთხრა, რომ მე სადაც მნახავს, იქ გადამივლის, რომ ფიზიკურად გამისწორდება და ამისთვის სპეციალურად ხალხს აორგანიზებს. აღნიშნულ მუქარაზე მან კობასგან შესაბამისი პასუხიც მიიღო, ზვიადს ბიძინასი არ ეშინია და არც შენი შეეშინდება, მაგრამ აუცილებლად გადავცემ, შენ რასაც ამბობო.
- ამის შემდეგ რა მოხდა?
- ამ თემაზე მეტს აღარ ვისაუბრებ, არც მინდოდა ამაზე საუბარი, მაგრამ შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე გადავწყვიტე ამ ამბის გასაჯაროება. კობა ხაბაზისა და სხვების წინააღმდეგ განხორციელებული ქმედება მდაბიო საქციელი იყო. მინდა, მკითხველს ისიც ვუთხრა, რომ არცერთი პარტიის წევრი არ ვყოფილვარ, არც ნაციონალურ მოძრაობაში შევსულვარ, უბრალოდ, ამ პარტიის გულშემატკივარი ვარ. ასევე ვგულშემატკივრობ იმ პარტიებს, რომლებსაც კურსი ნატოსკენ და ევროკავშირისკენ აქვთ აღებული.
- თუმცა ყველაზე მჭიდრო კონტაქტები „ნაცმოძრაობასთან“ გაქვთ...
- ეს იმიტომ, რომ „ნაცმოძრაობა“ იმ პარტიების ლოკომოტივია, რომლებსაც ქვეყანა დასავლეთისკენ მიჰყავთ. ამის გარდა, ამ პარტიის წევრებთან ვმეგობრობ. აქედან გამომდინარე, ჩემთვის სულ ერთი არ არის ის პროცესები, რომლებიც პარტიაში მიმდინარეობს. პარტიას ჰყავს ლიდერების ჯგუფი, რომელიც არჩევნების შედეგებზე იყო პასუხისმგებელი. იგივე ჯგუფი ხმების დაცვის პირობასაც დებდა – თუ არჩევნები გაყალბდებოდა, ხმებს დაიცავდნენ. „ნაციონალურ მოძრაობას“ ხელისუფლებამ არჩევნები 2003 წელსაც გაუყალბა, რასაც შემდეგ ვარდების რევოლუცია მოჰყვა. ახლა ხმების დასაცავად არავინ გამოსულა, არადა, არჩევნები სერიოზულად გაყალბდა. ჩვენი ორგანიზაცია არჩევნებს თეთრიწყაროს რაიონში აკვირდებოდა. მარტო ამ რაიონში გაყალბებისა და კანონდარღვევის უამრავი ფაქტი გამოვავლინეთ. ანალოგიური ვითარება იყო მთელი ქვეყნის მასშტაბით.
ჩემთვის კატეგორიულად მიუღებელი აღმოჩნდა ის ფორმა, რომლითაც „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერები შეხვდნენ ამ გაყალბებას. მათ ხმების დაცვაც კი არ უცდიათ, არადა, არჩევნებამდე ამბობდნენ, რომ ამომრჩევლის ხმებს დაიცავდნენ.
- იქნებ არ იყო ამის შესაძლებლობა?
- თუ არ შეეძლოთ ამის გაკეთება, თავიდანვე უნდა ეთქვათ. ისინი პირობას დებდნენ, რომ ხმების დაცვას შეძლებდნენ. იმის მაგივრად, რომ გაყალბება გაეპროტესტებინათ, ისეთი განცხადებები გააკეთეს, რომლებიც თავშივე კლავდა ამომრჩევლის სურვილს, დაეცვა საკუთარი ხმები. პარტიის ლიდერთა ნაწილმა აღიარა არჩევნების შედეგები. მაჟორიტარობის ზოგიერთმა კანდიდატმა სახელისუფლებო კანდიდატს ღიად მიულოცა გამარჯვება. ამით მათ ნაცმოძრაობის მხარდამჭერებს პროტესტის გამოხატვის საშუალება მოგვისპეს, ქუჩაში სამართლებრივად გამოსვლის ყველა გზა ჩაკეტეს. ახლა ამ ლიდერებმა გადაწყვიტეს, პარტიიდან მიხეილ სააკაშვილის დისტანცირება მოახდინონ, რაც ჩემთვის კატეგორიულად მიუღებელია.
- პარტიის ის ნაწილი, რომელიც მის დისტანცირებას ითხოვს, ამბობს, რომ მიხეილ სააკაშვილს უკრაინიდან პარტიის ეფექტურად მართვა არ შეუძლია...
- ჩემი აზრით, საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი არის ერთადერთი ადამიანი, რომელსაც ბიძინა ივანიშვილის რეჟიმის დამარცხება შეუძლია. ის ამის გაკეთებას პარტიასთან ერთად მოახერხებს. ამიტომაც მიუღებელია ჩემთვის პარტიიდან მისი დისტანცირება. მიხეილ სააკაშვილის გარეშე „ნაციონალური მოძრაობა“ არის ხელყუმბარა, რომელსაც დეტონატორი არ აქვს. დეტონატორის გარეშე ყუმბარა ცარიელი რკინის მასაა და მეტი არაფერი. ბიძინა ივანიშვილის მიზანია, ყუმბარას დეტონატორი მოაცილოს, რათა ის ფეთქებადი არ იყოს. სამწუხაროა, რომ პარტიის ლიდერთა ნაწილი იმავეს ცდილობს.
- ამბობთ, დეტონატორის მოცილება ივანიშვილსა და პარტიის ლიდერების ნაწილს სურსო. ისინი ერთად არიან ამ საქმეში თუ ცალ-ცალკე მოქმედებენ?
- რაღაც შეთანხმებებზე არაერთი ხმა გავრცელდა. ჭორის დონეზე საუბარი არ მინდა, ერთი რამე კი ცხადია, რომ მათი მიზნები ერთმანეთს ემთხვევა. ეს შემთხვევითობაა თუ შეთანხმება, ამას მომავალი გამოაჩენს. ამ პარტიაში ბევრი მეგობარი მყავს და იმედს ვიტოვებ, რომ ისინი ივანიშვილთან ერთად არ არიან და ეს მოცემულობა, უბრალოდ, შემთხვევითობაა.
- პარტიის ყრილობამდე როგორ მივლენ? ფაქტია, პარტიის შიგნით სიტუაცია ყოველდღიურად იძაბება...
- ყრილობამდე, ალბათ, მშვიდად მივლენ. ორივე მხარეს უნდა ეყოს იმის ნებისყოფა, რომ დესტრუქციული ქმედებები არ დაუშვან. ორივე მხარეს ჩემი მეგობრები არიან და სულ ერთი არ არის, რა მოხდება.
- ყრილობა როგორ ჩაივლის?
- ყრილობამაც მშვიდობიანად უნდა ჩაიაროს. ის ჯგუფი, რომელიც ამ წლების განმავლობაში პარტიას მართავდა და, 2012 წლიდან მოყოლებული, ვერცერთი არჩევნების მოგება ვერ უზრუნველყო, უნდა შეიცვალოს.
- ვინ უნდა შეცვალოს?
- პარტიაში ძალიან ბევრი ადამიანია. შესაძლოა, ესენი ახალგაზრდები იყვნენ, შესაძლოა – უფრო გამოცდილი ხალხი. მთავარი ის არის, რომ პარტიის მართვის სადავეები სხვა ჯგუფმა უნდა აიღოს ხელში. ეს ისეთი ხალხი უნდა იყოს, რომელიც ივანიშვილის რეჟიმს წინააღმდეგობას გაუწევს. არსებულმა ლიდერებმა ეს ვერ შეძლებს. ვფიქრობ, 2017 წელს ნაცმოძრაობა არჩევნებზე ახალი ლიდერებით უნდა გავიდეს.
- ახალი ლიდერები შეძლებენ არჩევნების მოგებას?
- პარტია თუ სათანადოდ მოემზადება, თვითმმართველობის არჩევნებზე მნიშვნელოვან შედეგს დადებს. ერთ რამეში დარწმუნებული ვარ – 2017 წელს ნაცმოძრაობა ბევრად მაღალ შედეგს აჩვენებს, ვიდრე წლევანდელ არჩევნებზე აჩვენა. ცესკოს მონაცემების მიხედვით, 2016 წლის არჩევნებზე ივანიშვილს მოსახლეობის 52%-მა არ მისცა ხმა. არჩევნების დასრულებისთანავე მკვეთრად დაეცა ლარის კურსი, რამაც ხალხი მნიშვნელოვნად გააღარიბა. შესაბამისად, ხელისუფლების მიმართ უკმაყოფილება გაიზარდა. `ქართული ოცნების~ რეიტინგი მკვეთრად დაეცა და ის 2017 წელს 48%-ს ვეღარ მიიღებს.
ამიტომაც მიმაჩნია, რომ 2017 წელს ოპოზიცია მნიშვნელოვან შედეგს დადებს. არც ის არის გამორიცხული, მომავალ წელს ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნებიც ჩატარდეს. ამ პროცესებს ნაციონალური მოძრაობა კარგად მომზადებული უნდა შეხვდეს. ბიძინა ივანიშვილის რეჟიმის დამარცხება მხოლოდ სააკაშვილსა და ახალი ლიდერებით დაკომპლექტებულ ნაცმოძრაობას შეუძლია.
„ახალი თაობა“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ დემურ გიორხელიძესთან: „მთავრობაც განწირულია და პარლამენტიც!“ // „განათლების მინისტრად ზის ტიპიური „პრიდუროკი“, რომელიც არასერიოზულ განცხადებებს აკეთებს“
„ახალი თაობის“ კითხვებს ექსპერტი ეკონომიკურ საკითხებში დემურ გიორხელიძე პასუხობს.
- ბატონო დემურ, პარლამენტმა 2017 წლის ბიუჯეტი უკვე დაამტკიცა. გვესმის შეფასებები, რომ ვერც ბიუჯეტი და ვერც ხელისუფლება კრიტიკას ვერ უძლებს. რას იტყვით თქვენ?
- ჯერჯერობით მთავრობის მოქმედების შეფასებები ნაადრევია. რადგან მათ განაცხადეს, რომ აქვთ კრიზისიდან გამოსვლის ათპუნქტიანი გეგმა, რომელიც ჯერ ოთხპუნქტიანი იყო, ჩვენც უნდა დაველოდოთ. ბიუჯეტზეც ამბობენ, რომ ყველაფერი შესანიშნავადაა და მიმართულია კრიზისის დასაძლევად. გავა სამი თვე და გამოჩნდება, რამდენად სწორია ეს ყველაფერი.
- გაქვთ ოპტიმისტური განწყობა?
- სიმართლე რომ გითხრათ, რაღაც განსაკუთრებულ თანმიმდევრულ მოქმედებებს, გეგმას ვერ ვხედავ. შეიძლება, მათ აქვთ და ჩვენთვის არ არის ცნობილი, თუმცა მეეჭვება. მე ვერ ვხედავ ალგორითმს, ანუ მოქმედებათა თანმიმდევრობას იმ რთული ამოცანების გადასაჭრელად, რომლებიც არის.
- კონკრეტულად?
- კონკრეტულად მე მაინტერესებს, უახლოესი პერიოდის ამოცანები როგორაა დასმული, რა პარამეტრები უნდა იქნეს მიღწეული, საშუალოვადიან პერსპექტივაში რაზე უნდა გავიდეთ, შემდეგ – გრძელვადიან პერსპექტივაში. სანამ არ გვეცოდინება მთავარი სახელმწიფო ინსტიტუტების როლი და ადგილი ამ მთავარი ამოცანების გადაჭრაში და პარამეტრები, რომლებითაც შეგვიძლია შევაფასოთ ამა თუ იმ მინისტრის საქმიანობა, ალბათ, იქნება მუდმივი დეკლარაციები. 26 წელია გვესმის ერთი და იგივე – ხელისუფლება ყველაფერს სწორად აკეთებს. მას ჰყავს პარლამენტში მხარდამჭერები, რომლებიც, როგორც წესი, სისულელეებს იმეორებენ, შედეგი კი არასდროს გამოდის. დღესაც ზუსტად იგივეა. თუ მთავრობა გადალახავს ამ მანკიერ მოვლენათა განვითარებას, შესანიშნავი იქნება, თუ არადა, წარუმატებლობა ყველას ხელში გვაქვს.
- რამდენად გაქვთ იმედი, რომ გადალახავს?
- მაქვს იმედი, რადგან ძალიან მძიმე სიტუაციაა და თუ არ გადაილახება და განვითარების გზაზე არ შედგება ქვეყანა, მთავრობაც განწირულია და ეს პარლამენტიც, რომელიც უფრო მომსახურე ორგანოს ჰგავს, რომელმაც ისიც კი არ იცის, რომ უნდა გააწონასწოროს მთავრობა, მას უნდა მოსთხოვოს, კრიტიკაში ჩაუდგეს და არა ისე, როგორც დღეს არის – უმრავლესობის ყველა წევრი გამოდის და მხოლოდ მხარდამჭერ, სრულიად კომკავშირულ, პარტიულ განცხადებებს აკეთებს. რომ ვუყურებ, მეცინება, ჩემი სტუდენტობის პერიოდი მაგონდება.
- ვხედავთ, ლარი რა მდგომარეობაშია, გვესმის შეფასებები, რომ ერთი ნაბიჯიღაა კუპონიზაციამდე. ასეა?
- გასაგებია, მე მესმის ეს განწყობები. ყოველთვის ვამბობდი, რომ 2017 წელს არაფერი კარგი საგარეო ფაქტორებში არ მოხდება, რამაც შეიძლება, უკეთესი გახადოს საქართველოსთვის სიტუაცია. ამიტომ დავწერე და ვთქვი, რომ გარე ცუდი ფაქტორები კარგი პოლიტიკით უნდა გადაიფაროს ქვეყნის შიგნით. ზუსტად იგივე დაწერა სავალუტო ფონდმა. იმიტომ კი არა, რომ ჩემგან გადაიწერა, არამედ ეკონომიკის განვითარების ლოგიკა, კანონზომიერება, არსებული პრობლემები თუ დანახული იქნება წმინდა პროფესიული თვალსაზრისით, სხვას ვერაფერს იტყოდი და დაწერდი.
- რამდენად ელოდებით შესაბამის გადაწყვეტილებებს?
- მე ჯერჯერობით ვერ ვხედავ დროის შესაბამის გადაწყვეტილებებს. კი ბატონო, კარგი დეკლარაციებია, სადავოს არ წარმოადგენს, რომ ქვეყნის ეკონომიკური სწრაფი ზრდა და განათლებაა უპირველესი სასიცოცხლო მნიშვნელობის! კარგია, ყოჩაღ მთავრობას! ახლა ჩვენ გვინდა თანმიმდევრული პოლიტიკა, ახლო საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში რა გაკეთდება ამ მიმართულებით. თუ განათლებაში იმ არასერიოზული ადამიანის მეშვეობით უნდა განხორციელდეს რეფორმა, რომელიც კომბლეს დასდევს და ვერაფრით გაუგია, საერთოდ ქართული ფოლკლორი რას ნიშნავს, საერთოდ ვერ გაუგია ფოლკლორის ადგილი ქვეყანაში, რომ კონფრონტაციით კი არ მიიღწევა რაიმე ახალი, არამედ ახლისა და კარგის შექმნით, განვითარებით, მაშინ არ მჯერა, რომ განათლებაში რაიმე შეიცვლება!
- რატომ არ გჯერათ? ბევრი დადებითად აფასებს განათლების მინისტრს...
- იმიტომ არ მჯერა, რომ ტიპური `პრიდუროკი~ ზის განათლების მინისტრად, რომელიც არასერიოზულ განცხადებებს აკეთებს. ამიტომ შედეგი არ იქნება განათლებაში, ეს კი ძალიან ცუდია. მთავრობის დისკრედიტაცია კი განათლების მინისტრმა გვარიანად მოახდინა. წარმატებას ვუსურვებ ხელისუფლებას, მაგრამ უნდა შეიცვალოს რაღაცები.
- რა უნდა შეიცვალოს?
- ეკონომიკა უმძიმეს მდგომარეობაშია. არავის ნებას ეკონომიკა არ დაემორჩილება _ არც კონსტიტუციურ უმრავლესობას, არც ბიძინა ივანიშვილს, არც მთავრობას. ან აკეთებ პროფესიულად, რაც საჭიროა, ან წარუმატებლობა გარანტირებული გვაქვს. 26 წელია, საქართველოში წარმატებული ხელისუფლება არ ყოფილა.
- როდესაც ცვლილებებზე საუბრობთ, ეკონომიკური გუნდის შეცვლაც იგულისხმეთ?
- ეკონომიკური გუნდი არაფერს ნიშნავს. საქართველოს კონსტიტუციით, მთავარია სამთავრობო გადაწყვეტილებები და მთავრობის მიერ დასახული ამოცანები. დღევანდელ კონსტიტუციურ წყობაში ვერანაირი მინისტრი საკუთარ დამოუკიდებელ გადაწყვეტილებებს ვერ მიიღებს და ვერ განახორციელებს. ამიტომ საჭიროა ის მაკროეკონომიკური პოლიტიკა და ის საშინაო პოლიტიკა, რომელიც დასახულ ამოცანებს იქნება მორგებული. აი, ამის მერე, როცა გვეცოდინება, ეკონომიკის სამინისტრომ რა უნდა გააკეთოს, ფინანსთა სამინისტრომ რა უნდა გააკეთოს, ენერგეტიკამ, სხვა სამინისტროებმა მოკლევადიან, საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში, დავინახავთ, გაკეთდა თუ არა რამე. შესაძლოა, პიროვნულად ყველა კარგი იყოს, მაგრამ ახლა საჭიროა, კარგმა პიროვნებებმა კარგი შედეგები დადონ! შედეგები და სხვა არაფერი!
- რადგან პიროვნებებზე საუბრობთ, დიმიტრი ქუმსიშვილის მისამართით ბოლო პერიოდში სერიოზული კრიტიკა მოვისმინეთ. ის იხსენებდა ტურიზმს სვანეთში და ტანში აჟრიალებდა. მინისტრი ლარიზაციაზე საუბრობს და ზამთრის ყველა კურორტზე დოლარში ითხოვენ თანხის გადახდას. ამ ლარიზაციის გეგმამ უკუშედეგი ხომ არ აჩვენა და მოსახლეობა კიდევ უფრო ხომ არ დააფრთხო?
- როცა ასეთ მასშტაბურ განცხადებას აკეთებ და მეორე დღესვე არ გაქვს საკანონმდებლო ცვლილებები მომზადებული, ასევე ინსტიტუციონალური ცვლილებები, არ სახავ ქვეყნის წინაშე უმოკლესი ვადის ამოცანებს, რამაც ნელ-ნელა უნდა შეძლოს ამ საშინელი დოლარიზაციის შემცირება, რომლის გარეშეც ეკონომიკა ვერ განვითარდება, ზღაპრების მოყოლა თუ უნდა ქართველ ხალხს, კი ბატონო, ისმინოს! თუ არ მოხდა ლარისადმი ნდობის დაბრუნება, თუ არ მოხდა მის ერთადერთ საგადამხდელო და დაგროვების საშუალებად გადაქცევა, მანამ ჩვენ ვიქნებით ამ ჭაობში! ამიტომ ქუმსიშვილი რამდენიც უნდა აკრიტიკონ, ის ახალი მინისტრია ფინანსების სფეროში. მან კარგი შედეგები უნდა დადოს და ყველა კრიტიკოსი მაშინვე თავის ადგილზე იქნება დასმული. ყველაფერი შედეგებით უნდა გავზომოთ.
- რას იტყვით ტურიზმზე?
- ტურიზმი ერთი კარგი სექტორია ეკონომიკის, მაგრამ ქვეყნის მომავალზე გავლენას ვერ მოახდენს. ამითი ვერაფერი დაიძლევა. ჯერ ერთი, 10 და 12 მილიონი ტურისტი რომ წარმოიდგინო საქართველოში, ეს უკვე მარაზმია, იმიტომ რომ 10 და 12 მილიონ ადამიანს რამდენმა ადამიანმა უნდა გაუწიოს მომსახურება? ან სად არის ამის ინფრასტრუქტურა, ეს კიდევ ცალკე საკითხია. ან უნდა თუ არა საქართველოს, რომ 12 მილიონ ტურისტს ვემსახურებოდეთ?! განვითარება ტურიზმში არ არის. განვითარება განათლებაშია, ცოდნაშია, ინოვაციებშია!
- თუმცა იწუნებთ განათლების მინისტრს...
- განათლების მინისტრი კატასტროფაა! ვერავითარი ინოვაცია ვერ განვითარდება ქვეყანაში, თორემ მე არსად გამქცევი არ ვარ! ნეტავ მტყუანი აღმოვჩნდე, მაგრამ კაცს, რომელიც ასეთ უაზრო განცხადებებს აკეთებს, წარმოდგენა არ აქვს, განათლებამ რა როლი უნდა შეასრულოს ქვეყანაში! მე დავუსვი მას რამდენიმე შეკითხვა, რომლებზეც პასუხი მას არ აქვს და კომბლეს დასდევს.
- მთავრობამ სამინისტროებში ოპტიმიზაცია გამოაცხადა. სერიოზულ შემცირებებზე საუბრობენ. ეს უშველის ქვეყნის ეკონომიკას თუ, უბრალოდ, კიდევ ბევრი უმუშევარი მიემატება გაჭირვებულთა რიცხვს?
- შემცირება, გადიდება პირობითი ცნებებია. გააჩნია დასმულ ამოცანებს. თუ შტატების გაზრდა ეფექტურს გახდის მთავრობას და შედეგები იქნება, მაშინ გამართლებულია შტატების არსებობა. თავისთავად შემცირება არაფერს ნიშნავს. კი ბატონო, დაიზოგება რაღაც თანხა, მაგრამ ასეთ აწყობილ ქვეყანაში ის დანაზოგი თანხა ეფექტიანი მიმართულებით ვერ გადანაწილდება, რადგან ამის სისტემა ჩამოყალიბებული არ არის. ამიტომ მე მაინტერესებს არა რაოდენობის შემცირება, არამედ საკადრო პოლიტიკის ცვლილება და ეფექტიანი მმართველობა. მთავრობამ გინდ შეამციროს რაოდენობა, გინდ გაზარდოს, დღეს ჩვენთვის მთავარია, შედეგზე გავიდნენ!
„ახალი თაობა“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ თამარ ჩხეიძესთან: „ოკუპირებული ტერიტორიების კანონის შეცვლა რუსეთს სურს“
ქვეყანაში შექმნილ ვითარებაზე „ახალი თაობა“ ყოფილ დეპუტატ თამარ ჩხეიძეს ესაუბრა.
- ბოლო დროს ხელისუფლებას მძაფრად აკრიტიკებენ ის ადამიანებიც, რომლებიც 2012 წელს და შემდეგაც „ქართულ ოცნების“ გვერდით იდგნენ. ბევრი საუბრობს ქუჩის შესაძლო აქციებზე...
- სიტუაცია ისედაც მძიმე იყო, მაგრამ ის თავად ხელისუფლებამ კიდევ უფრო გაამძაფრა. ვითარება გაუარესდა „ქართული ოცნების“ გეგმის დაანონსების შემდეგ. ეს გეგმა ეკონომიკისა და ფინანსურ სფეროს ეხება. ამ სამოქმედო ღონისძიებების გამოცხადებამ უკვე შექმნა პრობლემები. მათი განხორციელება უფრო მეტ პრობლემას წარმოშობს.
- ცხოვრება უფრო გაგვიძვირდება?
- რა თქმა უნდა! თანაც, ამის მიხვედრას ეკონომისტობა არ სჭირდება. ყველამ იცის, რომ მთავრობის გეგმები უმძიმეს მდგომარეობამდე მიგვიყვანს. გამორიცხულია, მთავრობაში ამას ვერ ხვდებოდნენ და ეს უცოდინრობით მოსდიოდეთ. როგორ შეიძლება, აკეთებდე იმის საპირისპიროს, რაც საჭიროა მდგომარეობიდან გამოსასვლელად!
- ხელისუფლება, წესით, პრაგმატული მოსაზრებებიდან გამომდინარე მაინც მოქმედებდეს და ზრუნავდეს გამოსავალზე...
- მდგომარეობის გაუარესება არ უნდა შედიოდეს არცერთი ხელისუფლების ინტერესებში. მოვლენები, რომლებიც ხდება, ლოგიკასაა მოკლებული. ამიტომ, გვაქვს საფუძველი, ვთქვათ, რომ ეს იმ ანტისახელმწიფოებრივი პოლიტიკის ნაწილია, რომელსაც „ქართული ოცნება“ მოსვლის დღიდან ატარებს. ივანიშვილი თავიდანვე მოქმედებდა რუსეთის მითითებით. სხვანაირად როგორ უნდა შეაფასო ის, რომ ლარის გაუფასურების შესაჩერებლად დგამ ნაბიჯებს, რომლებიც ამ ლარს უარესად აუფასურებს, ხალხს კი ცხოვრებას ურთულებს!
- ჩვენში ადამიანები სოციალური საკითხების გამო ქუჩაში არ გამოდიან. ახლაც ასე იქნება?
_ საუბედუროდ, ჩვენი მოქალაქეები ადეკვატურად არ რეაგირებენ არც სოციალურ პრობლემებზე და არც სახელმწიფოებრივ საკითხებზე, იქნება ეს საოკუპაციო ზოლის გადმოწევა თუ სხვა. ამ დღეებში გაიმართა თითო-ოროლა მცირერიცხოვანი საპროტესტო აქცია ბენზინის გაძვირების წინააღმდეგ. ეს საკმარისი არ არის. ბენზინზე ფასის მატება ეხება არა მარტო მანქანების ბიზნესში ჩართულ ხალხს, არამედ პირდაპირ გვეხება ყველას. საზოგადოება უნდა გამოვიდეს და მოითხოვოს საავტომობილო ბაზრის ნგრევის, ნავთობზე აქციზის მომატების შეჩერება. ერთი მხრივ, ფართო პროტესტი აუცილებელია, მეორე მხრივ, გამოსვლები არ უნდა გადაიზარდოს დესტაბილიზაციაში, თორემ დესტაბილიზაციას გამოიყენებს ის ძალა, რომელიც ხელს უწყობს ანტისახელმწიფოებრივ მოვლენებს საქართველოში.
- ასეთ დროს შეიძლება, ხელისუფლებამ გაწიროს პრემიერი ან ეკონომიკური გუნდი?
- არ იქნება გასაკვირი, რომ ხალხის მღელვარებას მოჰყვეს ერთი ან რამდენიმე მაღალჩინოსნის გადაყენება. ისინიც არიან პასუხისმგებელი მიმდინარე მოვლენებზე, მაგრამ გადაწყვეტილებებს მაინც სხვა იღებს.
- ახალი პარლამენტი ბევრმა გააკრიტიკა იმის გამო, რომ შეკრებისთანავე დაანონსდა ცვლილებები ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ კანონში. ისევ იგეგმება ამ კანონის შერბილება...
- მოველოდი, რომ პარლამენტი ამ კანონს მიუბრუნდებოდა. ესეც ანტისახელმწიფოებრივი და დამანგრეველი პოლიტიკის ნაწილია. წინა წლებში ამ კანონის ლიბერალიზაციის საკითხს ყველაზე აქტიურად აყენებდა მაშინდელი მინისტრი შერიგების საკითხებში პაატა ზაქარეიშვილი. ამ კანონის შეცვლა დიდი ხანია, უნდა რუსეთს. დღეს ამის ინიციატორად მოგვევლინა დეპუტატი ემზარ კვიციანი.
- ამ კანონის შეცვლის აუცილებლობაზე `ქართული ოცნების~ დეპუტატებმა და მინისტრებმაც გააკეთეს განცხადებები...
- ბუნებრივია, რომ ამ კანონის შეცვლა „ქართული ოცნების“ პოზიციაც არის, მაგრამ ამ პროცესში განსაკუთრებით აქტიურობდა პატრიოტთა ალიანსის წარმომადგენელი ემზარ კვიციანი. ალბათ, ეს ხდებოდა „ქართული ოცნების“ წახალისებით. იგი აცხადებდა, რომ ეს კანონი ქართველებს აზიანებს. როცა აუხსნეს, რომ ის ქართველებს არ ეხებოდა, მაინც ითხოვდა მის შეცვლას. ამბობენ, რომ საზღვრის პირველად დარღვევა სისხლისსამართლებრივი დანაშაული არ უნდა იყოს და ამ დროს ჯარიმა შემოვიდეს. სინამდვილეში, მოქმედი კანონი თავისუფლების აღკვეთის გარდა, ჯარიმას ისედაც ითვალისწინებს. ამ კანონის შეცვლას თავისი მიზანი აქვს. რუსეთს უნდა, რომ საზღვარს ფსოუზე სხვა სტატუსი ჰქონდეს, თურქეთთან კი – სხვა. ამით უნდათ, დაარწმუნონ მსოფლიო, თითქოს ეს ტერიტორიები ოკუპირებული არ არის.
- ამ საკითხზე მოსაზრებები გამოთქვეს საზოგადოების წარმომადგენლებმა. მხოლოდ ცალკეული ადამიანები არიან დღეს ხელისუფლების ოპონენტები?
- სახელმწიფოებრივად მოაზროვნე ცალკეული ადამიანები და ნაციონალური მოძრაობა არიან დღეს ხელისუფლების მთავარი ოპონენტები. ბუნებრივია, არსებობენ სხვა პოლიტიკური პარტიები და ჯგუფები, რომლებსაც ნაკლები რესურსი აქვთ, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ოპოზიციას წარმოადგენენ.
- ოპოზიციის ნაწილმა გამოაცხადა, რომ 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნები ტოტალურად გაყალბდა. ექნება რაიმე გაგრძელება ამ განცხადებას?
- იმ შემთხვევაში ექნება, თუ შესაბამისი სიტუაცია შეიქმნება. სხვანაირად ეს განცხადებად დარჩება. არჩევნებში მიმიღია მონაწილეობა და კარგად ვიცი, რა ძნელია დაასაბუთო, რომ არჩევნები გაყალბდა. ამას უამრავი დოკუმენტი და კვალიფიციური ადამიანი სჭირდება. ოპოზიციამ მხოლოდ ფრაგმენტულად შეძლო იმის დამტკიცება, რომ გაყალბება იყო. სურათის შესაქმნელად ეს სავსებით საკმარისია, მაგრამ იურიდიულად რაიმეს დასამტკიცებლად და შედეგების შესაცვლელად – არასაკმარისი.
„ახალი თაობა“, 16 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ შალვა შავგულიძესთან: პრეზიდენტი კაბელების საქმის ბრალდებულებს შეიწყალებს? // რაზე ისაუბრეს მარგველაშვილის სახლში „თავისუფალმა დემოკრატებმა“ და კაბელების საქმის ადვოკატმა
„თავისუფალი დემოკრატები“ – შალვა შავგულიძე, ნინო გოგუაძე და ადვოკატი სოსო ბარათაშვილი პრეზიდენტ მარგველაშვილს შეხვდნენ. შალვა შავგულიძე „ახალ თაობას“ ამ შეხვედრისა და სხვა საკითხების შესახებ ესაუბრა.
- ბატონო შალვა, პრეზიდენტთან ვისი ინიციატივით შედგა შეხვედრა?
- ეს იყო სამუშაო რეჟიმში გამართული შეხვედრა. მე და ნინო გოგუაძე შევხვდით პრეზიდენტს და პარტიის მომავალ გეგმებზე გავუზიარეთ ჩვენი ხედვები, ვუთხარით, რომ პარტიის ყრილობა თებერვალში გაიმართება, სადაც მოხდება ახალი გამგეობის შემადგენლობის წარდგენა, ახალი თავმჯდომარის არჩევა და ა.შ. მოგეხსენებათ, რომ პრეზიდენტი დაინტერესებულია დასავლური ორიენტაციის პოლიტიკური ძალების განვითარებით.
- თქვენ გახლდათ კაბელების საქმის ადვოკატი სოსო ბარათაშვილი. რა აინტერესებდა პრეზიდენტს ამ საქმიდან?
- პრეზიდენტმა სურვილი გამოთქვა, რომ კაბელების საქმეზე უფრო სრულყოფილი ინფორმაცია მიეღო. პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ ყურადღებით ადევნებს თვალს მედიაში გავრცელებულ ინფორმაციას, რომ ასევე გაეცნო სახალხო დამცველის მიერ დადებულ დასკვნას. სახალხო დამცველი მიიჩნევს, რომ დაკავებული პირები უდანაშაულონი არიან და მათი ბრალეულობა არ დასტურდება. პრეზიდენტმა გვთხოვა, რომ ამ საქმის დეტალები უშუალოდ ადვოკატისგან მოესმინა და სწორედ ამით იყო განპირობებული საქმის ადვოკატ სოსო ბარათაშვილის პრეზიდენტთან შეხვედრაზე ჩვენთან ერთად ყოფნა. სოსო ბარათაშვილმა სრულყოფილი ინფორმაცია მიაწოდა პრეზიდენტს ამ საქმის შესახებ.
- ბატონო შალვა, ეს ნიშნავს თუ არა, რომ პრეზიდენტი მარგველაშვილი საახალწლოდ ან საშობაოდ კაბელების საქმის ბრალდებულებს შეიწყალებს? ამაზე თუ იყო საუბარი?
- არა, ამის უფლება ჩვენი თავისთვის არც ჩვენ მიგვიცია და არც პრეზიდენტს უთქვამს, რომ შეიწყალებს, თუმცა, რადგან პრეზიდენტი დაინტერესდა, რა თქმა უნდა, ის ასეთ შესაძლებლობას, ალბათ, განიხილავს, მაგრამ ეს მხოლოდ ჩემი ვარაუდია. სრულიად ბუნებრივია, რომ საამისოდ მას ამომწურავი ინფორმაცია სჭირდება საქმის ირგვლივ. როგორ განვითარდება მოვლენები, ვნახოთ. მოგეხსენებათ, პრეზიდენტის ექსკლუზიური, დისკრეციული უფლებაა, შეიწყალოს ან არ შეიწყალოს.
- როდესაც პრეზიდენტს უფლებამოსილების ვადა ამოეწურება, ჩვენ ვიცით, რომ ის სახლში არ აპირებს წასვლას და პოლიტიკურ ცხოვრებას გააგრძელებს, როგორც ეს მან ამერიკაში დასმული კითხვის პასუხად თქვა. ამ ჭრილში თუ იყო საუბარი?
- არა, ამ ჭრილში არ გვისაუბრია.
- ბატონო შალვა, ეს შეხვედრა უფრო კაბელების საქმით დაინტერესებულ პრეზიდენტთან შეხვედრა იყო თუ პოლიტიკური ძალის მომავლით დაინტერესებულ პრეზიდენტთან?
- აბსოლუტურად მესმის ინტერესი, მაგრამ, რაც მოგახსენეთ, ზუსტად ისე იყო. შეხვედრის თემა იყო ეს ორი საკითხი. დამატებით რაზეც იყო საუბარი, იმასაც გეტყვით. პირადად მე დავინტერესდი სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის საკითხით, თუ რამდენად იყო საბოლოო ის პოზიცია, რომელიც დღეს აქვს პრეზიდენტის ადმინისტრაციას. პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ პოზიცია საბოლოოა, რომ აღნიშნულ ფორმატში ის მონაწილეობის შესაძლებლობას ვერ ხედავს.
- თქვენ როგორ შეაფასებდით პრეზიდენტის ამ პოზიციას?
- მე სრულიად ვამართლებ მის პოზიციას, ვინაიდან „ქართული ოცნების“ ლოგიკა არ ჩანს. თუ საპარლამენტო უმრავლესობიდან 23 წევრი უნდა იყოს კომისიაში წარმოდგენილი და ეს ამომრჩევლის ხმებიდან მიღებული პროცენტული მაჩვენებლით არის განპირობებული, მაშინ ამ ლოგიკით პრეზიდენტმა არჩევნებზე ხმების 62% მიიღო და პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მხოლოდ 2 წარმომადგენლის არსებობა კომისიაში, უბრალოდ, გაუგებარია. თუ სხვა პრინციპით არის, მაშინ პრეზიდენტის ინსტიტუტი, როგორც ხელისუფლების დამოუკიდებელი შტო, უფრო სოლიდურად უნდა იყოს წარმოდგენილი. მე ვთვლი, რომ სწორი იქნებოდა თანათავმჯდომარეების არსებობა. რაც შეეხება ჩვენს პოზიციას კომისიის მუშაობაში, ჩვენ ერთი წარმომადგენლის ყოლის უფლება გვაქვს და მივიღებთ მონაწილეობას, რაც ვუთხარით კიდეც პრეზიდენტს.
- რატომ შედგა შეხვედრა მაინცდამაინც ბაზალეთში, პრეზიდენტის სახლში და არა, მაგალითად, რეზიდენციაში, სადაც მუშაობს პრეზიდენტი? პრესისთვის გასაიდუმლოებული იყო ეს შეხვედრა?
- არავითარ შემთხვევაში. ამ შემთხვევაში პრეზიდენტის სახლსა და ბაზალეთს განსაკუთრებული დატვირთვა ნამდვილად არ ჰქონია. ჩვენ პრეზიდენტის ადმინისტრაციიდან გვითხრეს, რომ პრეზიდენტი მთელი დღე საერთაშორისო კონფერენციისთვის ემზადებოდა, სახლში მუშაობდა და გადმოგვცეს თხოვნა, მასთან სახლში მივსულიყავით, რათა დრო არ დაგვეკარგა. ჩვენი იქ ყოფნის დროს ასევე მოვიდა უშიშროების საბჭოს მდივანი საქმიანი შეხვედრის გასამართად. ცხადია, ეს ჩვეულებრივი სამუშაო რეჟიმია და მას განსაკუთრებული დატვირთვა ნამდვილად არ აქვს. რა უნდა იყოს გასაიდუმლოებული, როდესაც პოლიტიკური ძალის ოფიციალური წარმომადგენლები ქვეყნის პრეზიდენტთან შეხვედრაზე მიდიან იმ საკითხებზე, სასაუბროდ და სამსჯელოდ, რაზეც უკვე მოგახსენეთ?! ეს იყო სამუშაო რეჟიმში გამართული შეხვედრა.
