„რეზონანსი“: პრეზიდენტმა შესაძლოა, ვეტო ერთსა და იმავე კანონს მეორედ დაადოს
„რეზონანსი“: „ნაცმოძრაობამ“ მომავალი აქციების საკოორდინაციო საბჭო შექმნა
„რეზონანსი“: რა კრიტერიუმებით უნდა შეფასდეს საზოგადოებრივი მაუწყებელი რეიტინგის გარდა
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „გააჩნია, „საზმაუ“-ში რეფორმას როგორ გაატარებ – ნაჯახით, თუ სკალპელით“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „მედიის კონტროლი ხდება მაშინ, როდესაც მას საზოგადოებრივ აზრზე დიდი გავლენა აქვს“ // „საზოგადოებრივ მაუწყებელთან“ დაკავშირებით მიმდინარე მოვლენებში პოლიტიკურ ინტერესს ვერ ვხედავ“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ სახალხო დამცველ უჩა ნანუაშვილთან: „საზმაუ“-ში მიმდინარე მოვლენები შესაძლოა, სოციალური პრობლემების საწყისი გახდეს“
„რეზონანსი“: რუსი ჩინოვნიკი: „საქართველოსთან ვიზებს წელს გავაუქმებთ“ // მამუკა არეშიძე: „გვეთამაშებიან ისე, როგორც სჩვევიათ ხოლმე“
„რეზონანსი“: ვლადიმირ ჟირინოვსკის განცხადება, რომელმაც აფხაზების უკიდურესი აღშფოთება გამოიწვია
—–
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ კონსტანტინე გამსახურდიასთან: „მთვრალი ხელისუფლება უნდა გამოაფხიზლო“ // „მარგინალები სიტუაციას ძალიან ხშირად აცოცხლებენ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ანზორ აბრალავასთან: „ვასილ მაღლაფერიძის ხედვები არასწორია“ // „პროტესტმა ანტისახელმწიფოებრივი ხასიათი არ უნდა მიიღოს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „თავისუფალი სიტყვის დასაცავი აქციები მუდმივად გაგრძელდება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დავით ლორთქიფანიძესთან: „რევოლუციის სუნი არ დგას“
—–
„რეზონანსი“: ინტერვიუ მერაბ ჯანიაშვილთან: „არის საფრთხე, რომ ეკონომიკა „გაიყინოს“! // „თუ არ შეიცვალა პოლიტიკა, ჩიხში აღმოვჩნდებით და იქიდან გამოსვლა გაძნელდება“
„რეზონანსი“: შარშან უმწეო ოჯახების რაოდენობა 15 ათასით გაიზარდა // „დევალვაციამ, ინფლაციამ და სახელმწიფო სექტორში სამუშაო ადგილების შემცირებამ ვითარება კიდევ უფრო დაამძიმა“
———————
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
პრეზიდენტმა შესაძლოა, ვეტო ერთსა და იმავე კანონს მეორედ დაადოს
ნინო ქეთელაური
მოსმენების შესახებ კანონპროეტზე, შესაძლოა, პრეზიდენტმა ვეტოს უფლება მეორედ გამოიყენოს. როგორც ექპერტები აცხადებენ, “პრეზიდენტი იძულებული იქნება ვეტო გამოიყენოს, სხვა შემთხვეავში გამოდის, რომ პოზიცია შეიცვალა”. როგორც ცნობილია, პრეზიდენტს მოსმენების კანონთან დაკავშირებით შენიშვნები აქვს, თუმცა საპარლამენტო უმრავლესობა არც მის გათვალისწინებას აპირებს და არც კონსულტაციების გამართვაზეა თანახმა.
აქვე შეგახსენებთ, რომ 2014 წლის 28 ნოემბერს პრეზიდენტმა მოსმენების კანონს ვეტო ერთხელ უკვე დაადო, რაც მაშინდელმა უმრავლესობამ 82 ხმით დაძლია. ახლა უკვე სახეცვლილი კანონპროექტი, რაც უსაფრთხოების სამსახურის დაქვემდებარებაში ახალი ორგანოს შექმნას და მისთვის გასაღების ჩაბარებას გულისხმობს, მიუღებელია არსამთავრობო სექტორისა და ოპოზიციისთვის, რასაც გიორგი მარგველაშვილიც იზიარებს. ამის გათვალისწინებით, ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ პრეზიდენტი კვლავ ვეტოს უფლებას გამოიყენებს.
საკონსტიტუციო კომისიის წევრი, კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ხმალაძე აცხადებს, რომ პრეზიდენტს ვეტოს უფლების გამოყენება იმდენჯერ შეუძლია, რამდენჯერაც კონკრეტული კანონპროექტი მისთვის მიუღებელი აღმოჩნდება.
“რამდენჯერაც პარლამენტი კანონს მიიღებს, ერთი და იგივე კანონი იქნება ეს, თუ სხვადასხვა, პრეზიდენტს იმდენჯერ აქვს ვეტოს გამოიყენების უფლება. ყველა კანონი, რომელსაც პარლამენტი იღებს, ეგზავნება პრეზიდენტს, რომელმაც ხელი უნდა მოაწეროს, ან თავისი შენიშვნებით პარლამენტს დაუბრუნოს. ეს პრეზიდენტის უფლებაა. ამიტომ, აქ არანაირ სამართლებრივ პრეცედენტზე არ არის საუბარი”, – ამბობს ვახტანგ ხმალაძე.
კითხვაზე, შესაძლებელია თუ არა ვეტოს გამოყენებამ ხელისუფლების ამ ორ შტოს შორის ურთიერთობა კიდევ უფრო დაძაბოს, რაც შემდეგში პრეზიდენტის იმპიჩმენტის მიზეზი გახდება, ვახტანგ ხმალაძე პასუხობს, რომ პრეზიდენტის იმპიჩმენტის საკითხი უმრავლესობის მოწონება-არ მოწონებაზე არ არის დამოკიდებული.
“კონსტიტუციის მიხედვით, პრეზიდენტის იმპიჩმენტის საკითხი დგება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პრეზიდენტი არღვევს კონსიტიტუციას, ან თუ მის ქმედებაში არის დანაშაულის ნიშნები. მაგრამ აქედან ერთი მაინც (ან ორივე), საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა დაადასტუროს. პარლამენტის არ მოწონება პრეზიდენტის იმპიჩმენტის მიზეზი ვერავითარ შემთხვევაში ვერ გახდება”, – აცხადებს ვახტანგ ხმალაძე.
ანალიტიკოსი არჩილ გამზარდია მიიჩნევს, რომ პრეზიდენტი ვეტოს უფლებას გამოიყენებს, რადგან სხვა შემთხვევაში გამოდის, რომ მან თავის წინა პოზიცია შეიცვალა.
“არასამთავრობოების ნაწილი მიიჩნევს, რომ გასაღები არა სახელმწიფოს, არამედ ნეტრალურ ზონას უნდა ჰქონდეს, ნაწილი კი – პირიქით. პრეზიდენტი არასამთავრობოების იმ ნაწილის აზრს იზიარებს, რომელსაც მიაჩნია, რომ სახელმწიფოსაგან დამოუკიდებელ ჯგუფს შეიძლება ჰქონდეს ამაზე წვდომა. ის, რაც წინაზე მოხდა, როდესაც პრეზიდენტმა მოსმენების კანონს ვეტო დაადო, ახლაც შესაძლოა განმეორდეს. პრეზიდენტი იძულებული იქნება ვეტო დაადოს, სხვა შემთხვეავში გამოდის, რომ პოზიცია შეიცვალა. უმრავლესობა კი თავის მხრივ ამ ვეტოსაც დაძლევს. ამით პრინციპში არაფერი იცვლება.
თუმცა, მე ვფიქრობ, ბოლო პერიოდში ხელისუფლებამ ამ მიმართულებით ნაბიჯები გადადგა. იმიტომ, რომ საუბარია გარე ტიპის სუბიექტზე, რომელსაც გასაღები ექნება და რომელიც სახელმწიფოსგან ნაწილობრივ იქნება კონტროლის ქვეშ და ნაწილობრივ – არა. თუკი პრეზიდენტი ამ ნაწილს გაითვალისწინებს, შესაძლოა ვეტოსგან თავიც შეიკავო, მაგრამ მაინც მგონია, რომ გამოიყენებს, რადგან მას ამ შემთხვევაში პოლიტიკური მოტივი უფრო აქვს, ვიდრე წმინდა თემატური”, – ამბობს არჩილ გამზარდია.
რაც შეეხება იმას, რომ უმრავლესობა პრეზიდენთან კონსულტაციებზე უარს აცხადებს, ანალიტიკოსი ამბობს, რომ ორივე მხარემ თუნდაც ეტიკეტის დონეზე მაინც უნდა სცადოს მოლაპარაკება. “ის, რომ უმრავლესობა კონსულტაციების გამართვას არ აპირებს, არასწორად მიმაჩნია, რადგან მოლაპარაკება ნებისმიერ შემთხვევაში საჭიროა. ეს ხომ არ გულისხმობს მაინცდამაინც პრეზიდენტის პოზიციის მიღებას?! ეს ამავდროულად არის საშუალება, რომ უმრავლესობამ პრეზიდენტს შეაცვლევინოს პოზიცია. ნებისმიერ შემთხვევაში პროცესი ჯანსაღია, როდესაც გადაწვეტილების მიმართ ერთობლივი პასუხიმგებლობა არსებობს. მე ვფიქრობ, ეს შესაძლებლობა არცერთმა მხარემ არ უნდა გაუშვას ხელიდან, თუნდაც ეტიკეტის დონეზე მაინც უნდა სცადონ კონულტაციების გავლა”, – ამბობს არჩილ გამზარდია და აღნიშნავს, რომ ამით პრეზიდენტისა და პარლამენტის ურთიერთობებში დიდი არაფერი შეიცვლება.
„ამით მათ დამოკიდებულებებში მნიშვნელოვნად არაფერი შეიცვლება. გააჩნია ამას რომელიმე მხარე გამოიყენებს თუ არა, მაგალითად, პრეზიდენტი. ვეტოს დაძლევის შემთხვევაში, მას შეუძლია გააკეთოს განცხადება (როგორც წესი, ასე იქცევა ხოლმე), შემდგომ უკვე არასამთავრობოებთან მიმართებით რამე მოძრაობა წამოიწყოს. ან ამგვარი ნეგატიური და საპროტესტო აქტივობით, ოპოზიციურ დინებებს შეუწყოს ხელი. აქ ყველაფერი პრეზიდენტის ნებაზეა დამოკიდებული”, – ამბობს არჩილ გამზარდია.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
„ნაცმოძრაობამ“ მომავალი აქციების საკოორდინაციო საბჭო შექმნა
გვანცა ღვედაშვილი
“თავდაცვის დრო დამთავრდა, უშეღავათო შეტევა თაღლითი ოლიგარქის რეჟიმს”, “რუსთავი 2″ ხალხის ტელევიზაა”, “ივანიშვილო, შენამდეც მოვალთ!” – მსგავსი ლოზუნგებისა და დროშების ფონზე წარიმართა “ნაციონალური მოძრაობისა” და მათი მხარდამჭერების აქცია, რომელშიც რამდენიმე ასეული ადამიანი მონაწილეობდა.
“რუსთავი 2″-ის მხარდასაჭერი მორიგი აქცია-მსვლელობა გუშინ “ნაცმოძრაობამ” მეტრო “რუსთაველთან” დაიწყო და უზენაესი სასამართლოს შენობასთან დაასრულა. პარტიის ლიდერებმა დემონსტრატებს სიტყვით მიმართეს და ოპოზიციურად განწყობილი მედიასაშუალებების ფუნქციონირების მნიშვნელობაზე, სიტყვისა და აზრის გამოხატვის თავისუფლებაზე ისაუბრეს.
ამავე აქციაზე გამოცხადდა საკოორდინაციო საბჭოს შექმნის შესახებ, რომელიც თვალს მიადევნებს “რუსთავი 2″-ის გარშემო მიმდინარე პროცესებს და საჭიროების შემთხვევაში აქციებსა და სხვა ტიპის აქტივობებს მიმართავს.
როგორც აქციაზე “ნაციონალური მოძრაობის” პოლიტსაბჭოს თავმჯდომარე ნიკა მელიამ განაცხადა, ეს დღე გაფრთხილებაა ბიძინა ივანიშვილისთვის, რომ თავი დაანებოს “რუსთავი 2″-ს.
“დღეს ძალიან ბევრ ადამიანს არ ეცოდინებოდა რა ქვეყანაში ვცხოვრობთ. “რუსთავი 2″ არის ხალხის ტელევიზია. ხელისუფლება კი მოქმედებს, რომ თავისუფალი აზრი და სიტყვა ჩაახშოს. როდესაც არის სიტყვის თავისუფლევის ჩახშობის მცდელობა, საზოგადოება ამ მანკიერი პრაქტიკის მიმართ იწყებს მოქმედებას მშვიდობიანი პროტესტით. დღევანდელი დღე არის გაფრთხილება ივანიშვილისთვის, რომელსაც ვუგზავნით სიგნალს, რომ ხელი აიღოს “რუსთავი 2″-ის სახლში წაღებისგან”, – განაცხადა ნიკა მელიამ.
მანვე აღნიშნა, რომ ისინი სამშვიდებო აქციებს იქამდე გააგრძელებენ, სანამ ივანიშვილი თავის განზრახვაზე არ აიღებს ხელს. ამასთან აღნიშნა, რომ 15 თებერვლის ჩათვლით ხელისუფლების ზეწოლის შედეგად უზენაესი სასამართლო ტელეკომპანია “რუსთავის 2″-ის საწინააღმდეგო გადაწყვეტილების გამოტანას აპირებს.
“დღეს უზენასმა სასამართლომ არ გამოაცხადა გადაწყვეტილება, რომელიც შესაძლებელია უკვე მიღებული აქვს, თუმცა არ ასაჯაროვებს. მოგვიანებით საზოგადოებას ეცნობება, თუ რას მოიქმედებს საკოორდინაციო საბჭო მომავალი კვირის ორშაბათიდან. ჩვენ გავაგრძელებთ მშვიდობიან მანიფესტაციებს, სანამ ბიძინა ივანიშვილი არ აიღებს ხელს განზრახვაზე, რაც “რუსთავი 2″-თან დაკავშირებით აქვს”, – განაცხადა ნიკა მელიამ.
აქციას “რუსთავი 2″-ის წარმომადგენლებიც შეუერთდნენ, რომლებმაც ორგანიზატორებსა და მონაწილეებს სოლიდარობისთვის მადლობა გადაუხადეს. როგორც “რუსთავი 2″-ის გენერალური დირექტორის მოადგილე ზაალ უდუმაშვილიმა განაცხადა, საზოგადოების მხარდაჭერა არის უნიშვნელოვანესი, რადგან ტელევიზიის დაცვა სწორედ მათი დახმარებითაა შესაძლებელი.
“უპირველეს ყოვლისა მადლობის მეტი არაფერი მეთქმის იმ ხალხის მიმართ, ვინც დღეს შეიკრიბა “რუსთავი 2″-ის დასაცავად. ძალიან მნიშვნელოვანია საზოგადოების მხარდაჭერა და ჩართულობა არხის გადარჩენის პროცესში. დღეს მიმდინარეობს “რუსთავი 2″-ის გადარჩენის პროცესი და საზოგადოების კონსოლიდაციით შევძლებთ, დავიცვათ ტელეკომპანია და სიტყვის თავისუფლება”, – განაცხადა ზაალ უდუმაშვილმა.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
რა კრიტერიუმებით უნდა შეფასდეს საზოგადოებრივი მაუწყებელი რეიტინგის გარდა
თიკო ოსმანოვა
საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბორდსა და ახალ მენეჯმენტს შორის პირველი შეთანხმება უკვე შედგა და ერთ კვირაში სამეურვეო საბჭო წარმოადგენს პროექტს, თუ რით უნდა გაიზომოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის წარმატება.
მენეჯმენტის აზრით, არხის წარმატებულობის მთავარი განმსაზღვრელია მისი რეიტინგია. ბორდში კი მიიჩნევენ, რეიტინგის გარდა, წარმატებულობა კიდევ დამატებით სხვა კრიტერიუმებით უნდა გამისაზვროს. ეს კრიტერიუმები კი პირდაპირ გამომდინარეობს იმ ვალდებულებებიდან, რაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს კანონით აკისრია.
“საზოგადოებრივი მაუწყებელი ვალდებულია: უზრუნველყოს პროგრამების სარედაქციო დამოუკიდებლობა, სამართლიანობა და მიუკერძოებლობა; სახელისუფლებო, პოლიტიკური, რელიგიური და კომერციული გავლენისაგან თავისუფლება; ასევე უზრუნველყოს საზოგადოებრივი ინტერესის შესაბამისი თანასწორობა ახალი ამბების, საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ, საგანმანათლებლო-შემეცნებით, კულტურულ და სპორტულ პროგრამებს შორის; უზრუნველყოს აუდიტორიის დროული და ყოველმხრივი ინფორმირება საქართველოში, მის რეგიონებსა და მსოფლიოში მიმდინარე მნიშვნელოვანი მოვლენების შესახებ”, – აღნიშნულია მაუწყებლის შესახებ კანონის მე-16 მუხლში.
ბორდის წევრები “რეზონანსთან” საუბარში რეიტინგის გარდა კიდევ რამდენიმე კრიტერიუმს ასახელებენ, თუმცა, როგორ უნდა განისაზღვროს, ამათუ იმ კრიტერიუმს თუ რამდენად წარმატებულად ასრელებს არხი, ამ ეტაპზე ამის თქმა უჭირთ და აცხადებენ, რომ ეს მათ მიერ ხუთშაბათს წარმოდგენილ დოკუმენტში იქნება აღწერილი.
სამეურვეო საბჭოს წევრის ქეთევან მსხილაძის თქმით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის შეფასების კრიტერიუმი მხოლოდ რეიტინგი არ არის.
“ეს არ არის კომერციული ტელევიზია, რომელსაც აინტერესებს სარეკლამო შემოსავლები. ეს არის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, რომელსაც სულ სხვა მისია აქვს და ყველაფერი გაწერილია კანონში. მაგალითად, აქვს ვალდებულება, რომ გაუშვას ყველა ტიპის გადაცემები – საბავშვო, პოლიტიკური და ხელი შეუწყოს თვითმყოფადობისა და კულტურის პოპულარიზაციას. ასეთი ვალდებულება კომერციულ ტელევიზიას არ აქვს. აი, ესეც არის ერთ-ერთი კრიტერიუმი. რისთვის არის საზოგადოებრივი მაუწყებელი და რისთვის იხდის საზოგადოება მასში ფულს, რომ მიიღოს შესაბამისი ხარისხის შინაარსის გადაცემები”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ქეთევან მსხილაძე. მისივე თქმით, ეს ყველაფერი ერთ კვირაში პროექტში გაიწერება და წარედგინება გენერალურ დირექტორს და საზოგადოებასაც.
მისი კოლეგის სულხან სალაძის განმარტებით კი, არხის შეფასების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი კრიტერიუმი საყოველთაობაა. “ეს ტელევიზია უნდა ერგებოდეს საზოგადოების ყველა ფენას. საყოველთაობა – ეს არის ერთ-ერთი მთავარი პრინციპი. საზოგადოებრივი მაუწყებელი კანონით გამიჯნულია სხვა კატეგორიის მაუწყებლისგან. კერძო მაუწყებელს შეიძლება ჰქონდეთ ისეთი ტიპის პროექტები და გადაცემები, რომელიც დიდწილად საინტერესოა სარეკლამო ბაზრისთვის და ბიზნეს კომპანიებისთვის. საზოგადოებრივ მაუწყებელს გაჩნია პროგრამული ვალდებულებები და კანონით დაწესებული ვალდებულებები”, – გვითხრა სულხან სალაძემ.
“რეიტინგთან ერთად მნიშვნელოვანია, თუ რამდენად ღირებულ საზოგადოებრივ პროდუქტს წარმოადგენს საზოგადოებრივი მაუწყებელი. ეს შეიძლება მოიცავდეს ბევრს განზომილებას, მაგრამ მთავარი ეს არის. საზოგადოებრივ მაუწყებელს ხალხი აფინანსებს იმისთვის, რომ ამ არხმა ხელი შეუწყოს საზოგადოების კეთილდღეობას და განვითარებას”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას სამეურვეო საბჭოს წევრი მარინა მუსხელიშვილი.
ხოლო ჩვენს კითხვაზე, ტელე-პროდუქტი ხარისხი და ფასეულობა პირველ რიგში ხომ მისი რეიტინგით უნდა გაიზომოს, მუსხელიშვილი გვპასუხობს, რომ ამაზე დეტალურად იმ პროექტში ისაუბრობენ, რომელსაც ხუთშაბათს წარუდგენენ საზოგადოებას.
საზოგადოებრივი მაუწყებლის შეფასების კრიტერიუმთან დაკავშირებით განსხვავებული ხედვა აქვს ია ანთაძეს. მისი თქმით, არხისთვის მთავარი კრიტერიუმი რეიტინგი უნდა იყოს და მერე სხვა დანარჩენი. ამისთვის კი მას თავის არგუმენტი აქვს.
“ჩვენი აზრით მთავარი კრიტერიუმი უნდა იყოს რეიტინგი პლიუს ხარისხის კონტროლი კვლევა, რომელიც დაადგენს, რომ ეს რეიტინგი მიღწეული არ არის ფუჭი გადაცემებით, რომელიც შეუთავსებელი არ არის საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსთან. ეს არის ჩვენი ხედვა, მაგრამ ბორდმა თქვა – არსებობს კიდევ სხვა კრიტერიუმებიო და ახლა ველოდებით მათ მიერ სამუშაო ვერსიის წარმოდგენას. შემდეგ შევხედავთ და განვიხილავთ”, – განუცხადა “რეზონანსს” ია ანთაძემ. მისი თქმით, ერთია ფორმალურად მომზადებული გადაცემა და მეორეა მისი ეფექტურობა.
“მესმის, რომ კანონში გაწერილია ვალდებულებები და არის თუ არა ეს ვალდებულებები შესრულებული და რა ხარისხით, სწორედ ამაზე ვსაუბრობთ. ერთია შენ ფორმალურად გააკეთო რაღაც გადაცემა და მეორეა ამის ეფექტიანობა. ანუ, აღწევს თუ არა რაიმე მიზანს საზოგადოებრივი მაუწყებელი, რომელიც წელიწადში ათობით მილიონს ხარჯავს. მაგალითად, გაქვს საბავშვო გადაცემა და მისი ვალდებულებაა, რომ რაღაც უნარ-ჩვევები გააღრმავოს ბავშვებში. დაიხარჯა ფული, მაგრამ ამას თუ არავინ უყურა, ბავშვებში უნარ-ჩვევების გაღმავება არ მოხდება. შესაბამისად, გამოდის, რომ ვალდებულება შესრულებული არ არის. იმიტომ, არის აუცილებელი, რომ ტელევიზიას ჰყავდეს ჯერ მაყურებელი და მერე ვილაპარაკოთ, როგორ ასრულებს ამ ამოცანას”, – გვითხრა ია ანთაძემ.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „გააჩნია, „საზმაუ“-ში რეფორმას როგორ გაატარებ – ნაჯახით, თუ სკალპელით“
ია აბულაშვილი
“ვფიქრობ, საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს იმის თანხები, რომ დაიქირავოს უცხოური კომპანიები, რომლებიც თავად ჩაატარებდნენ ატესტაციასაც და რეკომნედაციებსაც მისცემდნენ”, – აცხადებს ზაალ ანჯაფარიძე, რომელსაც “რეზონანსი” საზოგადოებრივ მაუწყებელთან დაკავშირებულ საკითხებზე ესაუბრა,
- საზოგადოებრივი მაწყებლის ახალმა გენდირექტორმა უკვე განაცხადა, რომ შეიძლება მათი გეგმა “გვერდზეც გადაიდოს“. თქვენი აზრით, რა იყო მიზეზი, რომ ახალი მენეჯმენტის მიერ რადიკალურ ცვლილებზე ორიენტირებულმა გეგმამ ასეთი აჟიოტაჟი გამოიწვია?
- საზოგადოებრივი მაუწყებელი რეფორმებს რომ საჭიროებს, ამაზე არავინ დაობს, მაგრამ გააჩნია ამ რეფორმებს როგორ გაატარებ – ხელში ნაჯახს მოიმარჯვებ, თუ სკალპელს. ამიტომ იმ რადიკალური ცვლილებების გეგმას, რაც ახალმა მენეჯმენტმა წარმოადგინა, დარწმუნებული ვიყავი, რომ რეაქცია მოჰყვებოდა, რაც უკვე ვიხილეთ. აქედან გამომდინარე ვფიქრობ, რომ ვიდრე ეს გეგმა იქნებოდა წარმოდგენილი, ან თუნდაც მუშავდებოდა, საჭირო იყო საზოგადოების მეტი ჩართულობა. ეს გეგმა ახლა ჰაერში არის გამოკიდებული და არავინ იცის რა სახით განხორციელდება. ეს არის ძალიან ცუდი, რადგან ართულებს რეფორმის პროცესს, რაც უნდა დაიწყოს.
დიალოგი, რომელიც უკვე დაიწყო ახალმა მენეჯმენტმა საზოგადოების დაინტერესებულ მხარესთან და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან, კარგია. რამდენადაც ვიცი, მუშავდება რამდენიმე ალტერნატიული ვარიანტი. ალბათ მოხდება ყოველივე ამის შეჯერება და დიდი ალბათობით, კომპრომისული ვარიანტის შემუშავება ისე, რომ არ დაირღვეს კანონი მაუწყებლის შესახებ, არ დაირღვეს ადამიანის შრომის უფლებები და არ განჩნდება იმის აღქმა, რომ ეს არის პოლიტიკურად მოტივირებული პროცესი.
აჟიოტაჟი, რომელიც ატეხილია საზოგადოერივი მაუწყებლის ირგვლივ, აჩენს ეჭვს, რომ ემსახურება გარკვეული ძალების პოლიტიკურ ინეტერესებს და მიზნებს. იმედი მაქვს, რომ ამ პროცესში მონაწილეებს ეყოფათ გონიერება, რომ ისინი ბრმა იარაღად არ იყვნენ გამოყენებული. ვფიქრობ, სიტუაცია უნდა ჩაწყნარდეს, გაჩნდეს ნდობა და ახალ მენეჯმენტს მიეცეს მშვიდ გარემოში მუშაობის საშუალება.
- რაც შეეხება გადაცემების დროებით შეჩერების საკითხს…
- ჩვენ წინ გველის პოლიტიკური პროცესები – თვითმმართველობის არჩევნები, კონსტიტუციაში შესატანი ცვლილებები, “მეორე არხით” გადაიცემა პარლამენტის სხდომები, რაც საზოგადოებას აძლევს საშუალებს მიიღოს ინფორმაცია, რა ხდება მის მიერ არჩეულ საკანონმდებლო ორგანოში. გადაცემების დახურვა გარკვეული პერიოდით ვერანაირად ვერ შეუწყობს ხელს პოლიტიკური პროცესების აქტიურ გაშუქებას და საზოგადოებრივი მაუწყებელი დაკარგავს იმ ფუნქციას, რომელიც მას კანონით აკისრია.
- თქვენ საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენდიროქტორობის ერთ-ერთი კანიდატი იყავით. გამარჯვების შემთხვევაში თქვენი სამოქმედო გეგმა როგორი იქნებოდა?
- ჩემი აზრით, გეგმა უნდა იყოს ისეთი, რომელიც კანონის ჩარჩოებში მოექცევა და უნდა იყოს გამჭვირვალე. პირადად მე დავიქირავებდი უცხოურ კომპანიებს. ვფიქრობ საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს ამის თანხები. მოძიება შეიძლებოდა, არიან ამ საქმეზე ორიენტირებული და სპეციალიზირებული კომპანიები, რომლებიც თავად ჩაატარებდნენ ატესტაციასაც და არ ექნებოდათ სუბიექტური მიდგომა ვიღაც ვიღაცეების მიმართ, რაც იწვევს რეაქციას; ასევე მისცემდნენ რეკომენდაციებს რეფორმებთან დაკავშირებით.
- ექსპერტთა გარკვეული ნაწილი მიიჩნევს, რომ შეიძლება საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო შეცვლის საკითხიც დადგეს...
- სამეურვეო საბჭოს საქმიანობის შეჩერება სპონტანურად ვერ მოხდება, ამას კანონი არეგულირებს. ბორდის წევრები არჩეული არიან გარკვეული ვადით. მაგრამ თუ აღმოჩნდა, რომ ბორდი ვერ ართმევს თავს მასზე დაკისრებულ მოვალეობას, შეიძლება მისი შეცვლის საკითხი დადგეს.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „მედიის კონტროლი ხდება მაშინ, როდესაც მას საზოგადოებრივ აზრზე დიდი გავლენა აქვს“ // „საზოგადოებრივ მაუწყებელთან“ დაკავშირებით მიმდინარე მოვლენებში პოლიტიკურ ინტერესს ვერ ვხედავ“
ნინო ქეთელაური
“იქნებ უშიშროების სამსახურის დახვეწაზე, მისთვის პასუხისმგებლობის გრძნობის ამაღლებაზე, ასევე ამ სტრუქტურის მიმართ საკანონმდებლო კონტროლის გაძლიერებაზე ვიზრუნოთ და არა ახალ-ახალი სტრუქტურების შექმნაზე”, – ასე აფასებს პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე მოსმენების კანონპროექტს, რომელზეც ვარაუდობს, რომ პრეზიდენტი ვეტოს უფლებას მოიყენებს.
მოსმენების კანონპროეტსა და საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებზე პოლიტოლოგი “რეზონანსის” ესაუბრა.
რამაზ საყვარელიძე: თუ საკონსტიტუციო სასამართლოს მოთხოვნიდან გამომდინარე ვიმსჯელებთ, ეს მოთხოვნა დაცულია. თუ გავითვალიწინებთ იმას, რომ უშიშროების მიერ გასაღების ბოროტად გამოყენების ეჭვი საზოგადოებაში არსებობს, მაშინ ეს შიში ისევ ძალაში რჩება. მე ვფიქრობ, ამ შემთხვევაში კიდევ დამატებითი სტრუქტურების მოგონება არ არის მიზანშეწონილი, ისევ როგორც გასაღების გაფანტვა იქნება არასწორი. იმიტომ, რომ თუ გასაღები არასამთავრობო ორგანიზაციებს გადაეცემა, ეს ბევრ სხვა ტიპის სირთულეს შექმნის. ნუ დაგვავიწყდება, რომ სამთავრობო სტრუქტურები პასუხისმგებელნი მაინც არიან იმაზე, რომ კანონი დაცული იყოს. არასამთავრობო ორგანიზაციებს სახელმწიფო საქმეებზე პასუხისმგებლობა ნაკლებად აქვთ და ამ დროს არანაირი მექანიზმი არ არსებობს, რომ თუკი მათ შორის აღმოჩნდება ისეთი, რომელიც რაიმეს ცუდს განიზრახებს, ხელი შეეშალოთ.
მე არ ვამბობ მხოლოდ პირადი ცხოვრებისა და შანტაჟის ფრანგმენტებზე. შანტაჟი პოლიტიკურ მნიშვნელობას იძენს მაშინ, როდესაც, ვთქვათ, უცხო ქვეყნის სპეცსამსახურები მოიპოვებენ ასეთ გასაიდუმლოებულ მასალას და მერე პოლიტიკურ შანტაჟს ახორციელებენ. მოგეხსენებათ, რომ ასეთი ინტერესის მქონე ქვეყნები ჩვენ გარშემო ბევრია. არანაირი მექანიზმი და გარანტია არ არსებობს იმისა, რომ არასამთავრბოებთან ამ ტიპის ოპერაციის ჩატარება უფრო რთული იქნება, ვიდრე სამთავრობოებთან.
- თქვენი აზრით, რა იქნებოდა საუკეთესო გამოსავალი?
- მე ვფიქრობ, უფრო მომგებიანი გზა იქნება, თუ უშიშროების სამსახურზე, რომელსაც დღეს არ ვენდობით, გარკვეული კონტროლი იქნება, მითუმეტეს ასეთ საკითხში. აქ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ამ სამსახურს სახელმწიფოსთვის კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი უამრავი საკითხი აქვს გადასაწყვეტი და მაშინ იქ უფრო არ უნდა ვენდოთ, ასე გამოდის.
იქნება უშიშროების სამსახურის დახვეწაზე, მისთვის პასუხისმგებლობის გრძნობის ამაღლებაზე, ასევე ამ სტრუქტურის მიმართ საკანონმდებლო კონტროლის გაძლიერებაზე ვიზრუნოთ და არა ახალ-ახალი სტრუქტურების შექმნაზე.
- აღნიშნულ კანონპროეტს ოპოზიცია და არასამთავრობო სექტორი რუსულ მოდელს უწოდებს. თქვენ როგორ ფიქრობთ, ეს ვერსია დასავლეთისთვის მისაღები იქნება?
- სიმართლე გითხრათ, არც დასავლეთის და არც რუსეთის უსაფრთხოების სამსახურებს არ ვიცნობ. საბედნიეროდ, ამ სფეროში ასე კარგად არ ვარ ჩახედული. თუმცა, თუ რუსული მოდელია, მაშინ შევხედოთ – რუსეთში ანალოგიური ჩანაწერები ვრცელდება? აქ მთავარია რაზე კეთდება აქცენტი – რუსულია, ანუ ცუდია. როგორც ვხედავთ, მსოფლიოშიც იგივე პრობლემა დგას და ყველა ცდილობს მასთან გამკლავებას, თუმცა ჰაკერებს ვერაფერს უხერხებენ. ეს ეხება პირად სატელეფონო, თუ დოკუმენტურ ჩანაწერებს, სადაც კონფიდენციალობა ირღვევა.
ჩვენთანაც ვერაფერს უხერხებენ ჩანაწერებს. მე მეჩვენება, რომ როგორც ერთ, ისე მეორე შემთხვევაში (განსაკუთრებით, ჩვენს კონკრეტულ შემეთხვევაში), რაღაც არასწორი გზით ხდება. იმიტომ, რომ თუ ფარულ მოსმენებით ხელისუფლებაა დაინტერესებული, მაშინ ამას ერთადერთი რაც უშველის, ხელისუფლების შეცვლაა. მაგრამ გაქვს გარანტია, რომ ვისაც მოიყვან, ის აღარ იქნება დაინტერესებული? ამიტომ, ვეჭვობ რომ დღეისთვის იდეალური ვარიანტი მოიძებნოს. რა თქმა უნდა, ნაბიჯები უნდა გადაიდგას და ნელ-ნელა მივიდეთ ჭეშმარიტებამდე, მაგრამ პრეტენზიები, რომ ესა თუ ის ვარიანტი ყველა კითხვას შეიძლება პასუხობდეს, მე მგონი ცოტა გადაჭარბებული იქნება.
- მოსმენების კანონთან დაკავშირებით პრეზიდენტის პოზიციაც ცნობილია. მას გარკვეული შნიშვნები აქვს. რამდენად მსალოდნელია, რომ ვეტოს უფლება კვლავ გამოიყენოს?
- მე იმას უფრო არ ველოდები, რომ ვეტოს უფლებას არ გამოიყენებს. იმიტომ, რომ როგორც კი შეთანხმება ვერ მოხერხდება ხოლმე, ამ უფლებას პრეზიდენტი მშინვე იყნებს. გამოიყნებს, მაგრამ ჯერ-ჯერობით არ ჩანს, რომ ეს მეთოდი რეალურ სიტუაციას არსებითად ცვლის.
- როგორ შეფასებთ საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებს?
- მე აქ ვერ ვხედავ პოლიტიკურ ინტერესებს. თუკი, დავუშვათ, “რუსთვი 2″-თან დაკავშირებით კიდევ იტყვი, რომ ხელისუფლებას რაიმე მიზეზით შეიძლება აწყობდეს მისი კონტროლი (თუმცა, აქაც კამათი ბევრ რამეზე შეიძლება), ანალოგიურ საკითხი არ დგას “პირველ არხზე”. არც რეიტინგი აქვს საიმისო, რომ მისი კონტროლი იყოს აუცილებელი. საერთოდ, მედიის კონტროლი ხდება მაშინ, როდესაც მას საზოგადოებრივ აზრზე დიდი გავლენა აქვს. ამიტომ, ამ შემთხვევაში, ინტერესს მე ვერ ვხედავ.
მაგალითისთვის, “ნაციონალური მოძრაობა” აშკარად დაინტერესებულია მედიით და აქტიურად იბრძვიან იმისთვის, რომ “რუსთვი 2″-ზე ჰქონდეთ კონტროლი, თუმცა, ისინი არ ირძვიან საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის. რატომ? იმიტომ, რომ დაბალი რეიტინგი აქვს და არ აინტერესებთ. და თუ “პირველი არხი” ერთ პოლიტიკურ ძალას არ აინტერესებს, მეორე რატომ უნდა იყოს დაინტერესებული?
- არხზე ასეთი ძირეული რეფორმები საჭიროა?
- რომ “პირველ არხზე” რეფორმები საჭიროა, ამაზე რამდენი ხანია მიდის საუბარი. ახლა, როდესაც რეფორმა დღის წერიგში დადგა, რა გასაკვირია, რომ პროცესი აქეთკენ მიდიოდეს.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ სახალხო დამცველ უჩა ნანუაშვილთან: „საზმაუ“-ში მიმდინარე მოვლენები შესაძლოა, სოციალური პრობლემების საწყისი გახდეს“
სალომე სარიშვილი
სახალხო დამცველი მიიჩნევს, რომ ჩაზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესები გარკვეულ კითხვებს მართლაც აჩენს. უჩა ნანუაშვილის თქმით, ნებისმიერ შემთხვევაში, როცა საუბარია მასობრივ დათხოვნაზე, ეს ქვეყანაზე პირდაპირ აისახება, რადგან ასეთი გადაწყვეტილება გარკვეულწილად შესაძლოა მასშტაბური სოციალური პრობლემების დასაწყისი გახდეს.
ამ და სხვა თემებზე “რეზონანსი” სახალხო დამცველს, უჩა ნანუაშვილს ესაუბრა.
უჩა ნანუაშვილი: როდესაც სადმე ასობით ადამიანის გათავისუფლება იგეგმება, როდესაც არასათანადო სამუშაო პირობებზე და უსაფრთხოების საკითხებზეა საუბარი, ეს გახლავთ თემები, რომელიც სოციალურ პოლიტიკასთან პირდაპირ კავშირშია. ანუ, ჩანს რა სოციალური პოლიტიკა აქვს ქვეყანას და რა ბერკეტები გააჩნია. ის მინიმალური მოთხოვნები, რომელიც თუნდაც კანონითაა გათვალისწინებული, დაცული იყოს. მაგალითად, როდესაც საუბარი ეხება მასობრივ გათავისუფლებას, ეს წინასწარი გაფრთხილებით უნდა გაკეთდეს. ამასთან, დასაქმებულებს რამდენიმეთვიანი კომპენსაცია უნდა მიეცეთ. ნებისმიერი ასეთი შემთხვევა კანონით უნდა იყოს დაცული, მნიშვნელობა არ აქვს ეს საზოგადოებრივი მაუწყებლი იქნება, რუსთავის აზოტი, თუ სხვა.
- თქვენი დაკვირვებით, რამდენად დაცულია იგივე საზოგადოებრივი მაუწყებლის შემთხვევაში კანონი, როდესაც საუბარი ასობით თანამშრომლის გათავისუფლებას ეხება? ამაზე თავადაც გაამახვილეთ ყურადღება..
- გარკვეული კითხვის ნიშნები ნამდვილად არსებობს, რადგან არის პროცედურები, რომელიც ჯერჯერობით დაცული არაა. სწორედ აქედან გამომდინარე ვადევნებთ აქტიურად თვალ-ყურს მოვლენებს და განსაკურებით ისეთ შემთხვევაში, რომელიც საჯარო, სახელმწიფოს მიერ დფინანსებულ ორგანიზაციებს ეხება. ამიტომ საზოგადოებრივ მაუწყებელთან დაკავშირებით ჩვენს შესაძლებლობა და უფლებამოსილება გვაქვს და არსებობს მომართვაც, რომ ჩვენი ოფისი პროცესში მაქსიმალურად იყოს ჩართული, განსხვავებით კერძო სექტორისაგან, სადაც კიდევ ერთხელ ხაზგასმით ვიტყვი, რომ ჩვენი საქმიანობა გარკვეულ ლიმიტებს ემორჩილება. ამდენად, ჩვენ მზად ვართ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის შემთხვევაში საკითხი შევისწავლოთ და პროცესს თვალი ბოლომდე მივადევნოთ.
- ზემოთ კერძო სექტორი ახსენეთ და რუსთავის აზოტის თანამშრომლების აქციებზე რას გვეტყვით, თუ გაქვთ მათთან კომუნიკაცია?
- ზოგადად, სახალხო დამცველი, მისი მანდატიდან გამომდინარე, როგორც უკვე გითხარით, კერძო ურთიერთობებში პირდაპირ ვერ ერევა და შესაბამისად, ამის უფლება ჩვენ არ გაგვაჩნია. თუმცა, რა თქმა უნდა, მიმდინარე მოვლენებს თვალ-ყურს მაქსიმალური ყურადღებით ვადევნებთ. აგრეთვე იმ მანიფესტაციებსაც, რომელსაც უკანასკნელ დღეებში ვხედავთ და რომლის უფლებაც გარანტირებულია.
- სახალხო დამცველის აპარატმა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ქალთა და ბავშვთა უფლებების კუთხით სპეციალური ანგარიშის პრეზენტაცია გამართა. მოკლედ რომ გვითხრათ, ძირითადად, რა პრობლემებს აწყდებიან უოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრები ჩვენი თანამოქალაქეები და რეკომენდაციებს გასცემთ ხელისუფლების მისამართით?
- ჩვენი აზრით, ხელისუფლების სხვადასხვა ორგანოებს შორის გარკვეული მიმართულებით გააქტიურება აუცილებელია, მათ შორის ახალი პროგრამების შემუშავება იმისთვის, რომ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ქალთა და ბავშვთა უფლებები სათანადოდ იქნას დაცული. საჭიროა დამატებითი პროგრამების შექმნა, რაც ცხადია განათლებას ეხება. ჩვენი რეკომენდაციები სწორედაც რომ განათლებისა და მეცნერების მისამართითაა გაცემული. ასევე მნიშვნელოვანია ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობაზე მეტი მუშაობა და შესაბამისად, რეკომენდაციები ჯანდაცვის სამინისტროს მისამართითაც გვაქვს.
გარდა ამისა, აუცილებელია საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ურთიერთობა, მათ შორის არსებული პროგრამების გამოყენება, იგივე ჟენევის ფორმატში ინციდენტებზე რეაგირებისა და პრევენციის მექანიზმებზე უფრო აქტიური მუშაობა და იმ თემების დაყენება, რომელიც ამ რეგიონებში ქალებსა და ბავშვებს აწუხებთ. ცხადია, აქ ძალიან ბევრი საკითხია, რომელიც შესაძლოა საქართველოს ხელისუფლებისთვის გამოწვევაა და ამავდროულად რთული შესასრულებელია. თუმცა, მოსაზღვრე რეგიონებში მაინც, ყველა მექანიზმი უნდა იქნას გამოენებული.
- უფრო კოკრეტულად რომ გვითხრათ, რა პრობლემებზე საუბრობთ და თავად ოკუპირებული ტერიტორიებიდან თუ გაქვთ მომართვიანობა?
- როდესაც საუბარია გარკვეული სერვისების ვერმიწოდებაზე, აუცილებელია იგივე ზუგდიდში ნაბიჯების გადადგმა, თუნდაც თავშესაფრის მოწყობა, რაც ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში ეფექტური სერვისი იქნებოდა. ჩვენი რეკომენდაციები ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობაზეც მნიშვნელოვნადაა წარმოდგენილი და ამ კუთხით აუცილებელია რეალური ნაბიჯების უმოკლეს დროში გადადგმა. ცხადია, არის საკითხები, რომელთა მოგვარებაც ხელისუფლებას გაუჭირდება, მაგრამ ეს თემები ძირითადად მაინც გადაადგლების თავისუფლებასა და დოკმენტების არარსებობას მოიცავს. ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ რიგ შემთხვევებში ხელისუფლების სხვადასხვა უწყებების მხრიდან ერთიანი სტრატეგია და პოლიტიკა არ ჩანს და ეს მიდგომა ვლიდნება მაშინ, როდესაც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე სპეციალური საჭიროებები გათვალისწინებული არაა. მომართვიანობა ზუსტად ამ თემებს შეეხება.
- თქვით, რომ ხელისუფლებაში არ იგრძნობა ერთიანი ხედვა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ერთიანი მუშაობასთან დაკავშირებით. რაში გამოიხატება ეს?
- არის საკითხები, რაზეც უწყებებს განსხვავებული მიდგომები აქვთ და არ ჩანს, რომ კონკეტულ თემაზე შეთანხმება ვერ ხდება, თუნდაც ჯანდაცვის, განათლების და სხვა სერვისების ხელმისაწვდომობა. ზოგჯერ მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ყველა ვერ ითვალისწინებს იმ საჭიროებას, რომელიც იქ მაცხოვრებელ ჩვენს თანამოქალაქეებს აწუხებთ. ვფიქრობ, ეს პრობლემაა. ავიღოთ თუნდაც ჯანდაცვის საკითხი. ის მოქალაქეები, რომელთაც ქართული პასპრტი აქვთ, საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში არიან ჩართული და შესაბამისად, იღებენ დახმარებას, თუმცა ხშირ შემთხვევებში ეს დახმარება სრული არაა და დაფინანსება მხოლოდ 70%-ით უნაზღაურდებათ. ამ საკითხზე მომართვიანობა სახალხო დამცველის აპარატს ასევე ხშირად აქვს, რადგან არიან მოქალაქეები, რომელთაც სულ არ აქვთ ქართული პასპორტი, მაგრამ 100%-იან მომსახურებას იღებენ, ეს მიდგომა პრობლემურია.
იყო შემთხვევები, როცა პრობლემები “საზღვარზე” დაკავების ფაქტებს უკავშირდებოდა და ეს დოკუმენტაციის უქონლობის გამო ხდებოდა. ასევე ყოფილა მომართვიანობა ოჯახური ძალადობის შესახებ, თუმცა სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვაქვს ბერკეტი ჩავერიოთ ამ პრობლემების გადაწვეტაში.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
რუსი ჩინოვნიკი: „საქართველოსთან ვიზებს წელს გავაუქმებთ“ // მამუკა არეშიძე:
„გვეთამაშებიან ისე, როგორც სჩვევიათ ხოლმე“
ეკატერინე ბასილაია
(შემოკლებით)
რუსი დიპლომატის განცხადებაზე დაყრდნობით, რუსული მედია წერს, რომ მოსკოვი საქართველოსთან სავიზო რეჟიმის გაუქმებას მიმდინარე წელს გეგმავს და ქართულ მხარესთან ამაზე მოლაპარაკებები უკვე მიმდინარეობს. ვარაუდია, რომ ეს 2017 წლის ზაფხულში უნდა მოხდეს. თუმცა მინისტრი სერგეი ლავროვი აცხადებს, რომ ამ ეტაპზე რთულია უვიზო რეჟიმის მიღება, თუმცა ვიზების მიღების პროცესის კიდევ უფრო გამარტივება სულ მალე მოხდება.
[გაურკვეველია, რა ხდება]. “სტრატეგიული კვლევების კავკასიური ცენტრის” ხელმძღვანელის მამუკა არეშიძის თქმით, მისთვის კულუარულად ცნობილია, რომ რუსეთი ვიზების გაუქმებას გაზაფხულზე აპირებს და სერგეი ლავროვის განცხადება მისთვის მოულოდნელია. “ჩემთვის კულუარებიდან გახდა ცნობილი, რომ მოსკოვში დაგეგმილი იყო გაზაფხულის ბოლოს მომხდარიყო ვიზების გაუქმება და რუსი დიპლომატის განცხადებაც ამ გადაწყვეტილების გამოძახილია. ხოლო რა მოხდა და ლავროვი რატომ აცხადებს ასეთ რამეს, ჯერჯერობით ამის ახსნა ვერ შევძელი. ვფიქრობ, რომ რუსეთი გვეთამაშება, როგორც სჩვევია,” – აცხადებს “რეზონანსთან” საუბრისას მამუკა არეშიძე.
რუსეთი რომ საქართველოსთან სავიზო რეჟიმს სავარაუდოდ 2017 წელს გააუქმებს, ამის შესახებ განცხადება რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა ნიჟნი ნოვგოროდში სერგეი მალოვმა დიპლომატიური სამსახურის თანამშრომელთა პროფესიულ დღესთან დაკავშირებით გამართულ პრეს-კონფერენციაზე გააკეთა. მან თქვა, რომ საქართველოს ვიზები ცალმხრივად გაუქმებული აქვს და ახლა რუსეთის მხრიდან ანალოგიურ ნაბიჯზე ქართულ მხარესთან მოლაპარაკებები უკვე მიმდინარეობს. “ბოლო დროს ეს ქვეყანა დიდ ინტერესს იწვევს რუსებში და ისინი მიემგზავრებიან როგორც შვებულების გასატარებლად, ისე სამკურნალოდაც. ყველაზე პოპულარულია ბათუმი, თბილისი და ქუთაისი,” – განაცხადა სერგეი მალოვმა. რუსმა დიპლომატმა ასევე ისაუბრა იმაზე, რომ ზაფხულში გაიხსნება პირდაპირი სარკინიგზო მიმოსვლა ნიჟნი ნოვგოროდსა და ლკუპირებულ აფხაზეთს შორისაც.
(…)
რუსი რიგითი დიპლომატისგან განსხვავებით, საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი “იზვესტიასთან” ინტერვიუში ამბობს, რომ დიპლომატიური ურთიერთობების გარეშე რუსეთ-საქართველოს შორის ვიზალიბერალიზაციაზე ისეთივე მასშტაბური სამუშაოების ჩატარება, როგორსაც ევროკავშირთან ჰქონდა ადგილი, შეუძლებელია.
(…)
მამუკა არეშიძის თქმით, ლავროვის ეს განცხადება მიანიშნებს იმას, რომ რუსეთი არ ჩქარობს, ის გეოპოლიტიკურ ცვლილებებს ელოდება და ამ ცვლილებებისას სურს საქართველოსთან ჰქონდეს რაიმე სავაჭრო.
„ის, რომ რუსეთი ვიზები გაუქმებაზე გაზაფხულზე აპირებდა, ჩემთვის ცნობილი იყო, მაგრამ რა მოხდა, არ ვიცი. დიდი ალბათობით ლავროვის ეს განცხადება დაკავშირებულია დიდ პოლიტიკასთან და რუსეთის მოლოდინთან, რომ გეოპოლიტიკური ცვლილებები მოხდება. რუსეთისთვის ამ გეოპოლიტიკაში საქართველოცაა და როგორც ჩანს, მოსკოვი გვეთამაშება და სავარაუდო გეოპოლიტიკური ცვლილების მომენტში როგორი იქნება საქართველოს პოზიცია, იმის მიხედვით მიიღებს საბოლოო გადაწყვეტილებას. რუსი დიპლომატის განცხადება შეიძლება ადრინდელი გადაწყვეტილების გამოძახილია, თუმცა ვთვლი, რომ ამ სიტუაციაში უფრო ლავროვის სიტყვებს უნდა ვენდოთ”, – აღნიშნავს მამუკა არეშიძე. მისი თქმით, მოსკოვში საქართველოსთან ვიზების გაუქმება-არგაუქმებაზე განსხვავებული პოზიციები აქვს საგარეო საქმეთა სამინისტროსა და კრემლს. კრემლს ვიზების გაუქმება სურს და საბოლოოდ როგორ შეთანხმდებიან, ეს მალე გამოვლინდება.
“პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც რეტროგრადულ პოზიციას ამჟღავნებს საგარეო პოლიტიკის მიმართულებით საგარეო საქმეთ სამინისტრო და კრემლის საწინააღმდეგოდ მიდის. მაგრამ მაინც ვფიქრობ, რომ ამ საკითხზე შეთანხმდებიან. ისე, ვიცით, რომ 2015 წელს მოხდა გარკვეული გამარტივება და ამ ეტაპზე გადაწყვეტილია, რომ დამატებით კიდევ უფრო გამარტივება მოხდეს. მეჩვენება, რომ ეს არის სიტუაციის დაზვერვა იმისთვის, რომ ხვალინდელი დღისთვის მზად იყვნენ. თუ დაჭირდებათ შეაჩერებენ პროცესს, დაჭირდებათ და – ვიზებს საერთოდ გააუქმებენ. გვეთამაშებიან, ისე როგორც ჩვევიათ ხოლმე.
მიზეზად იმას ამბობენ, რომ დიპლომატიური ურთიერთობა არ არსებობს. თუმცა, ეს მხოლოდ ერთგვარი მიზეზია და თუ პოლიტიკური ნება ექნებათ, ეს ფაქტორი მათ ხელს არ შეუშლის. ჩვენ არავითარ შემთხვევაში არ უნდა წავიდეთ ამაზე. მაგალითად, უკრაინა სასაცილო მდგომარეობაში იგდებს თავს, როდესაც რუსეთთან გაგანია ომი აქვთ და დიპლომატიურ ურთიერთობას არ წყვეტენ და სავაჭრო ურთიერთობებიც საკმაოდ ინტენსიურია. უფრო მეტიც, უკრაინის პრეზიდენტის ბიზნესი ყვავის რუსეთში. ამის თაობაზე უკრაინელებს დასავლელმა პარტნიორებმა არაერთხელ მოუთითეს, მაგრამ არ ითვალისწინებენ.
დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენა არავითარ შემთხვევაში არ უნდა მოხდეს, ვიდრე ოკუპირებული ტერიტორიების საკითხი არ მოგვარდება. თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ ინტენსიური ურთიერთობები არ იყოს. ეს ინტენსიური ურთიერთობების ზუსტად იმისთვისაა საჭირო, რომ პროცესი რაღაცნაირად დაიძრას”, – განაცხადა მამუკა არეშიძემ.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ვლადიმირ ჟირინოვსკის განცხადება, რომელმაც აფხაზების უკიდურესი აღშფოთება გამოიწვია
ეკატერინე ბასილაია
სოხუმში დიდი აღშფოთება გამოიწვია ვლადიმირ ჟირინოვსკის განცხადებამ იმაზე, რომ აფხაზეთი ან რუსეთს უნდა შეუერთდეს კრასნოდარის რეგიონის ნაწილად, ან დაფინანსება უნდა შეუწყდეთ და დარჩნენ, როგორც “დამოუკიდებელი მათხოვრები”.
რუსმა დეპუტატმა აფხაზებზე ეს განცხადება ორი დღის წინ რუსულ ტელეარხ “რასია 1″-თან გააკეთა და აფხაზები უკმაყოფილებას არ მალავენ რუსი პოლიტიკოსის “არაკორექტული” თუ “უსინდისო” გამონათქვამების გამო. თვით აფხაზეთის დე ფაქტო საგარეო საქმეთა სამინისტრომაც კი გამოაქვეყნა “ოფიციალური” განცხადება იმაზე, რომ რუსეთის დუმის დეპუტატის ემოციური და არაკორექტული გამონათქვამი “დეპუტატის სინდისზე იყოს” და მას აფხაზეთიდან პოლიტიკურ შეფასებას არ მისცმენ.
“დამოუკიდებელ ექსპერტთა კლუბის” წევრი ირაკლი ცქიტიშვილი ამბობს, რომ როდესაც ამგვარი განცხადებები კეთდება, ეს აფხაზებს ყოველთვის გულზე ხვდებათ. ისიც ესმით, რომ ვლადიმირ ჟირინოვსკი არ არის პოლიტიკის განმსაზღვრელი რუსეთში, თუმცა იციან ისიც, რომ ასეთმა განცხადებებმა შეიძლება რუსი საზოგადოების დიდი ნაწილის მათდამი დამოკიდებულება შეცვალოს ნეგატივისკენ და სწორედ ამის ეშინიათ. შესამაბისად, ამიტომაც აქვთ რეაქციები.
“რუსეთის საზოგადოებაში ასეთი დამოკიდებულება არსებობს. ხშირად სხვადასხვა ფორუმისა თუ მედიაში რუსები სვამენ ამ კითხვას – რატომ უნდა ვაფინანსოთ ჩვენ ეს რეგიონები მაშინ, როდესაც ჩვენს რეგიონებს არ აქვთ სათანადო დაფინანსება. ვლადიმირ ჟირნოვსკის განცხადება უნდა განვიხილოთ არა მოწოდებად, რომ არ დავაფინანსოთ აფხაზები, არამედ მოწოდებად, რომ ჩვენ ამდენ თანხას გაძლევთ აფხაზებს და მათგან ამის საფასურად ძალიან ცოტას ვიღებთ. რუსეთს სურს აფხაზებისგან მეტი მიიღის და ამას ახმოვანებს ჟირინოვსკი. ჟირინოვსკის ეს განცხადება პუტინისთვის ხელშემწყობია, რომ პოზიციები გაიძლიეროს და მეტ მოთხოვნის მყარი არგუმენტიც ჰქონდეს,” – აღნიშნავს ირაკლი ცქიტიშვილი.
აფხაზური მედია წერს, რომ 9 თებერვალს რუსულ ტელეარხ “როსია 1″-ზე სათათბიროს დეპუტატმა, ლიბერალ-დემოკრატიული პარტიის ლიდერმა ვლადიმირ ჟირინოვსკიმ გადაცემაში თავს უფლება მისცა “აფხაზეთის რესპუბლიკის” მისამართით არაკორექტული განცხადებები გაეკეთებინა. მან უკმაყოფილება გამოთქვა იმაზე, რომ აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთს რუსეთი აფინანსებს, ეს რეგიონები რუსეთს აწევს ზურგზე ტვირთად, ამიტომაც ორივე რეგიონი რუსეთის შემადგენლობაში უნდა შევიდეს, აფხაზეთი როგორც “სოხუმის რაიონი კრასნოდარის რეგიონში”. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რუსი პოლიტიკოსის თქმით, აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთს უნდა შეუწყდეს ფინანსური დახმარება რუსეთიდან, რომელსაც ისინი იღებენ დღეს. “გინდათ ჩვენთან? მაშინ – სოხუმის რაიონი კრასნოდარის რეგიონში. სხვანაირად დარჩით დამოუკიდებელი მათხოვრები,” – მიმართა აფხაზებს ვლადიმირ ჟირინოვსკიმ.
ამ შეურაცხმყოფველ მიმართვას აფხაზეთის დე ფაქტო საგარეო უწყებაც გამოეხმაურა.
“აფხაზეთის საზოგადოებამ იცის ბატონი ჟირინოვსკის ამგვარ გამონათქვამებს რა ღირებულება აქვს და მას იღებს, როგორც ლიბერალ-დემოკრატიული პარტიის პოლიტიკურ პოზიციონირების შეუცვლელ ატრიბუტს. ჩვენ ჟორინოვსკის სინდისზე ვტოვებთ ამგვარ ემოცირი განცხადებას და მის პოლიტიკური შეფასებას არ გავაკეთებთ. ეჭვი არ გვეპარება, რომ ამგვარი თავდასხმები არ იმოქმედებს აფხაზეთსა და რუსეთს შორის მეგობრულ ურთიერთობებზე და გავლენას არ მოახდენს აფხაზურ-რუსულ სტრატეგიულ პარტნიორობაზე,” – ნათქვამია აფხაზეთის დე ფაქტო საგარეო საქმეთა სამინისტროს განაცხადებაში.
ირაკლი ცქიტიშვილი ამბობს, რომ რუსეთთან შეერთებას ცხინვალის რეგიონი დიდი ხანია ითხოვს, შესაბამის “რეფერენდუმზე” დე ფაქტო პრეზიდენტი ლეონიდ თიბილოვი ახლაც ლაპარაკობს, აფხაზებისთვის კი ეს მიუღებელია და ამ თემაზე საუბარი “ეროვნული თავმოყვარეობის” შელახვად აღიქმება. ამიტომაც ჟირინოვსკის გამონათქვამს ცხინვალში მოიწონებენ კიდეც, აფხაზეთში კი – პირიქით.
„აფხაზები თვლიან, რომ ყველა ვალდებულია მათ წინაშე. ქართველები ვალდებულები არიან დენით უფასოდ ამარაგონ და ეს არის ომის დროს მიყენებული ზარალის გარკვეულწილად გამოსყიდვა. რუსეთი ვალდებულია, არჩინოს აფხაზები, რადგან ქართველების განდევნა მათ უზრუნველყვეს და რუსეთს შეუმქნეს სამხედრო ბუფერი, რითაც მოსკოვს შესაძლებლობა მისცეს ნატო-ზე მოახდინოს გარკვეული ზეგავლენა. აფხაზებს რუსეთისგან მხოლოდ ფული უნდათ, რომელსაც ისინი ჩაიჯიბავენ. სანამ რუსეთი იხდის ფულს და მზად არის ეკონომიკურად შეინახოს აფხაზები, აფხაზი პოლიტიკოსები მარალი ტრიბუნებიდან მას არ იტყვიან, ერთი-ორი გამონაკლიის გარდა. ამიტომაც ამგვარ განცხადებებს მწავედ აღიქვამენ ხოლმე,”- მიიჩნევს ირაკლი ცქიტიშვილი. მისი თქმით, აფხაზეთის დე ფაქტო რესოუბლიკის ბიუჯეტის 70% რუსეთის ცენტრალური ბიუჯეტის თანხებით ივსება, სამხრეთ ოსეთს კი მთლიანად რუსეთი ინახავს და ბიუჯეტი 90%-ით რუსული ფულითაა დაფინანსებული, ეს კი რუსეთში საზოგადოების უკმაყოფილებას იწვევს.
„ვლადიმირ ჟირინოვსკი ამ განცხადებით საზოგადოების გულის მოგებას ცდილობს. მისი ეს განცხადებაც პუტინისთვისაც ხელშემწყობია, რომ თავის პოზიციები გაინაღდოს და მეტ მოთხოვნის მყარი არგუმენტიც ჰქონდეს – ჩვენ, რუსები გაფინანსებთ, თქვენ კი არ გინდათ რამე მოგვცეთ, არც უძრავი ქონების ყიდვის უფლება, ასევე უფრო მეტი პრეფერენციები აფხაზეთში. ჟირინოვსკის განცხადებაში სწორედ ეს ჩანს, რომ რუსეთი უფრო მეტი გავლენის მოხდენის გასამართლებლად საზოგადოებაში განწყობებს ქმნის,” – ამბობს ირაკლი ცქიტიშვილი.
——————-
„ახალი თაობა“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ კონსტანტინე გამსახურდიასთან: „მთვრალი ხელისუფლება უნდა გამოაფხიზლო“ // „მარგინალები სიტუაციას ძალიან ხშირად აცოცხლებენ“
ოპოზიციის ერთ-ერთი ლიდერი კონსტანტინე გამსახურდია „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე საუბრობს.
- ბატონო კონსტანტინე, მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე რას იტყვით?
- სამწუხაროდ, სიტუაცია თანდათან, გაცნობიერებულად თუ გაუცნობიერებლად, 2006 წელს ემსგავსება. მაშინ ოპოზიციის ერთ-ერთი ლიდერი ვიყავი და მთელი ეს პროცესი ჩემ თვალწინ ვითარდებოდა. „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ ჩათვალა, რომ თავი ქუდში აქვს და ძალიან დიდი შეცდომაც დაუშვა. სწორედ მაშინ დაიწყო, რაც დაიწყო. მართალია, წინ ამ ყველაფერს სანდრო გირგვლიანის მკვლელობა უძღოდა, მაგრამ შემდგომ განვითარებული მოვლენები, 2007 წლის 7 ნოემბერი, „იმედში“ შევარდნა, შემდეგ 2009 წლის მოვლენები. ამ ყველაფერს მე შუა გზაზე შეჩერებულ რევოლუციებს ვუწოდებ.
- ამ პარალელების გავლებისას ხომ არ აჭარბებთ?
- არ ვაჭარბებ, რადგან მე ვსაუბრობ აბსოლუტურ ძალაუფლებაზე, რომელიც არსაიდან არ კონტროლდება და არ ბალანსდება. ასე იყო მაშინაც და ასეა დღესაც. ეს არის საფრთხის შემცველი ყველა ხელისუფლებისთვის. მე არ ვადარებ მიხეილ სააკაშვილსა და დღევანდელ ხელისუფალს. სააკაშვილის გაუწონასწორებელი, ტლანქი ბუნება არ შეიძლება დღევანდელ ხელისუფლებას შეადარო, მაგრამ ჩვენ, საზოგადოება, ვალდებული ვართ, ჩვენი ხელისუფლება გამოვაფხიზლოთ, როდესაც ის მძიმე თრობის ტალღაზეა.
როგორც ჩანს, ყველა ხელისუფლებას უდგება ხოლმე თრობის ჟამი. ამ დროს საზოგადოება ვალდებულია, შეანჯღრიოს, გამოაფხიზლოს. რატომღაც მგონია, რომ ახლა გვაქვს 2006 წლის გაზაფხულის სიტუაცია, როდესაც გარკვეული საპროტესტო ტალღა დაირხა. თუ დაკვეთა გაჩნდება, აუცილებლად გამოჩნდება შემსრულებელი.
- დღევანდელი ოპოზიცია სრულ აპათიაშია...
- არა მგონია, ასე იყოს. ქრონიკული მომიტინგეები, ალბათ, ადგილზე არიან. ქუჩა ზოგჯერ ძალიან მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ხელისუფლების გამოფხიზლებაში. სხვათა შორის, მარგინალები ძალიან ხშირად აცოცხლებენ სიტუაციას. როგორც ჩანს, შავი ჯიპის დაბურული სარკმლებიდან თუ საქარე მინიდან სამყაროს განსხვავებულად აღვიქვამთ და მთელი პრობლემაც ამაშია. ეს ყველა ხელისუფლებას, სამწუხაროდ, ერთნაირად ახასიათებდა. ამას ვერ ვიტყვი ზვიადის ხელისუფლებაზე, რადგან მაშინ სხვა რომანტიკა იყო და გარკვეულ როლს, ალბათ, ზვიად გამსახურდიას პერსონაც თამაშობდა.
- დღეს რამდენად გააცნობიერებს გარკვეულ რისკებს ხელისუფლება?
- ვერ გეტყვით, რადგან არ ვიცი, როგორ მოახერხებს ხელისუფლება ამ ყველაფრის დაბალანსებას. წინა ხელისუფლებამ როგორც მოახერხა, ვნახეთ. ამ დროს აუცილებელია, ხელისუფლებამ სწორად შეაფასოს რისკები და ჭკვიანური ნაბიჯები გადადგას. ხელისუფლების ბერკეტებთან ყოფნას ახლავს მსგავსი ავადმყოფობა. მე ერთი დასკვნა გავაკეთე. როგორც ჩანს, ძალაუფლებას ახლავს თავისი დაავადება – მე ვარ და ჩემი ნაბადი, როდესაც არავის აზრი არ გაინტერესებს, როდესაც თავი ყველაზე მართალი გგონია, უფრო ზუსტად კი – ყველაზე მაგარი. ყველა ხელისუფლის შეცდომაა, როდესაც ის ფიქრობს, რომ ამას ხალხი გადაყლაპავს, შეეგუება.
- ხშირად ასეც არის...
- დიახ, მაგრამ ყველაფერს აქვს თავისი ზღვარი. ამ ზღვარს იქით არ შეიძლება, არავინ გადავიდეს. ადამიანები მაშინ გამოდიან ქუჩაში, როდესაც დასაკარგი არაფერი აქვთ. დოლარი გაჭენდა, ფასები ავარდა, აქციზი შემოიღეს, ამით ყველას ჩაუყვეს ჯიბეში ხელი, თუმცა ერთი მეტად დამახასიათებელი ნიშანი ქართველისთვის არის, როდესაც მის ღირსებას ეხებიან, რასაც ის არ ითმენს და ადეკვატურადაც პასუხობს. დღეს საქართველოს მოქალაქეებს ეუბნებიან, რომ ისინი საზოგადოებრივი მაუწყებლის ღირსები არ არიან. ეს კი საშიში ზღვარი მგონია. რატომღაც ვუყურებ მოვლენებს და `სამი მუშკეტერი~ მახსენდება, სადაც აღწერილია, თუ როგორ შეასკდნენ, ერთი მხრივ – ინგლისის, მეორე მხრივ კი საფრანგეთისა და ესპანეთის ფლოტები. სულაც არ ვამბობ, რომ რეფორმა არ არის საჭირო. ამისთვის დიდი ხნის წინ უნდა ეფიქრათ, მაგრამ არავის აწყობდა რეფორმირებული საზოგადოებრივი მაუწყებელი, სადაც ყველაფერი იქნებოდა მაღალი სტანდარტის შესაბამისად, მათ შორის ის დაფინანსებაც, რომელსაც თითოეული ჩვენგანი გავიღებთ, იქნებოდა ადეკვატურად დახარჯული და არა – გაფლანგული.
ხომ ითხოვენ რჩევებს, წინადადებებს. მე მაქვს რჩევა, რომელიმე განვითარებული ქვეყნის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოდელი გადმოიღონ და მოარგონ ჩვენს რეალობას. ველოსიპედის გამოგონება არ არის საჭირო, თუ, რასაკვირველია, რეალურად სურთ მაუწყებლის რეფორმირება.
„ახალი თაობა“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ ანზორ აბრალავასთან: „ვასილ მაღლაფერიძის ხედვები არასწორია“ // „პროტესტმა ანტისახელმწიფოებრივი ხასიათი არ უნდა მიიღოს“
„ახალი თაობა“ ქვეყანაში შექმნილ სიტუაციაზე ყოფილ დეპუტატ ანზორ აბრალავას ესაუბრა.
- ვარაუდობდნენ, რომ თებერვალ-მარტში დაიწყებოდა მოსახლეობის საპროტესტო გამოსვლები ფასების ზრდისა და უმუშევრობის გამო. სოციალური საპროტესტო გამოსვლები დაიწყო, მაგრამ ისინი უფრო შრომით უფლებებს ეხება, მათ შორის, საზოგადოებრივი მაუწყებლის თანამშრომლების უფლებების დაცვას.
- სოციალურ საკითხებზე გამოსვლები და პროტესტი არც გასაკვირია და არც მიუღებელი. საქართველო უამრავი პრობლემის წინაშე დგას. ბევრი მოუგვარებელი საკითხი დაგროვდა, წინა წლებიდან მოყოლებული. რთულ, ფეთქებადსაშიშ რეგიონში ვცხოვრობთ და ესეც ირეკლება ჩვენი მოქალაქეების ყოფაზე. შრომითი უფლებებიც დასაცავია. იმ ჯგუფებს შორის, რომლებიც საპროტესტოდ გამოვიდნენ, ზოგიერთი დამოუკიდებელი და გულწრფელია, თუმცა არსებობს დიდი საფრთხე.
- კერძოდ?
- მათ აქტივობას სათავისოდ გამოიყენებს ნაციონალური მოძრაობა. ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ, რომ სხვადასხვა საპროტესტო აქციამ ანტისახელმწიფოებრივი ხასიათი არ მიიღოს. სააკაშვილმა, რომელსაც საქართველოში ხელისუფლების დამხობის იდეა არ ასვენებს, ახალი დირექტივები გასცა. ჩვენ ამ ლაბირინთებიდან უნდა გამოვიდეთ და სააკაშვილს თავისი გეგმების განხორციელების უფლება არ მივცეთ.
- რევოლუციურ გეგმებზე საუბარი ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ შეწყდა...
- აშკარაა, რომ სააკაშვილმა განაახლა ძალადობრივი სცენარები. ეს იმიტომ მოხდა, რომ არჩევნებში ვერ მიიღეს ის, რასაც ელოდნენ. ცოტა ხნის წინ სააკაშვილს დაგეგმილი ჰქონდა სამხედროების აბუნტება. სამხედროების თემაზე ამხელა ამბავი იმიტომ ატეხეს.
არსებობს ჰორიზონტალური პროცესების განვითარების გეგმა. ნაციონალების ახალმა სახემ, ბიბილაშვილმა, ის გაახმოვანა. ჰორიზონტალური იმას ნიშნავს, რომ ნაციონალები თავიანთი ღია და ფარული სატელიტების, ასევე რუსთავი 2-ის მეშვეობით ჩართავენ საპროტესტო მოძრაობაში საზოგადოების ჯგუფებს, ფართო ფენებს. მათი სურვილია, საპროტესტო მოძრაობაში ყველა ჩაებას. ეს სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების დამხობის ოპერაცია. სატელიტი პარტიები და არასამთავრობოები უკვე დაირაზმნენ.
- ოპონენტები ხელისუფლებას ადანაშაულებენ სიტყვის თავისუფლების შელახვაში „რუსთავი-2“-თან მიმართებით...
- „რუსთავი-2“ დაზარალებული არ არის. ის თვითონაა შეტევაზე გადასული. ამ ტელეკომპანიას არაერთხელ გაუცია სახელმწიფო საიდუმლო და მტრისთვის თავის გადაცემებში ღიად უჩვენებია ის, რაც არ უნდა ეჩვენებინა. ცოტა ხნის წინ ეს კიდევ ერთხელ მოხდა. „ნაცმოძრაობა“ და „რუსთავი-2“ სხვებს ეძახიან მოღალატეებს და საქართველოს ხელისუფლებას ადანაშაულებენ იმაში, რომ სამხედრო გია ცერცვაძე უკრაინაში დააკავეს. სინამდვილეში, „ნაციონალები“ და მათი ტელევიზია თვითონ აგრძელებენ რუსეთის საქმის კეთებას და ასაჯაროებენ ჩვენი სამხედროების კოორდინატებს. ეს ახლა კიდევ ერთხელ გააკეთეს.
- ხელისუფლებას აკრიტიკებენ იმის გამოც, რომ ის „რუსთავი-2“-ის გენდირექტორის სატელეფონო საუბრებს ამონტაჟებს და აყალბებს.
- ამ საუბრებს სულ რომ არ მივაქციოთ ყურადღება, ისედაც ნათელია, რას აკეთებს ნიკა გვარამია და რა მიზნები აქვს. მას ღიად, პირდაპირ ეთერში არაერთი განცხადება აქვს გაკეთებული. ეს აგრესიული განცხადებებია და ძალადობისკენ მოწოდებებს შეიცავს. ძალადობისკენ მოწოდება დასჯადია. სხვა რომ აკეთებდეს ამას, დაიჭერდნენ. გვარამიას არ ეხებიან, იმიტომ, რომ ვინც ნაციონალებთანაა, ყველას დაუსჯელობის ქოლგა იცავს.
- სოციალური პროტესტი „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ თანამშრომლების უფლებებსაც შეეხო. ბევრი მათგანი დარჩება უმუშევარი იმ გეგმის რეალიზაციის შემთხვევაში, რომელიც ტელევიზიის ახალმა მენეჯმენტმა წარმოადგინა...
- ახალი გენდირექტორის, ვასილ მაღლაფერიძის ხედვები ბუნდოვანი და არასწორია. იმ მოტივით, რომ ბევრი რამ შესაცვლელია და თანხებია საშოვნელი, გადაცემების დახურვა უცნაურია. ამ ლოგიკით, მოსახლეობა უნდა შევამციროთ, რომ ბიუჯეტი ყველაფერს ეყოს. აუცილებელია ტრანსფორმაცია, მოდერნიზება, ზოგიერთი გადაცემის შინაარსის შეცვლა. ამისთვის მოსაზიდია ფული როგორც ბიუჯეტიდან, ისე არასაბიუჯეტო წყაროებიდან. გადაცემების დახურვა გამოსავალი არ არის. გადაცემების უკან უამრავი ადამიანი დგას, რომლებიც ულუკმაპუროდ დარჩებიან.
- ბორდთან შეხვედრის შემდეგ ითქვა, რომ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის» საქმიანობა მხოლოდ რეიტინგით არ უნდა შეფასდეს...
- დიახ, მხოლოდ რეიტინგით არ უნდა შეფასდეს. ან რატომ უნდა იყოს სწორება სხვა ტელევიზიებზე? ისინი ხომ ხშირად აფიშირებას უწევენ ნარკომანიასა და პროსტიტუციას.
- თქვენ აღნიშნეთ, რომ „ნაციონალებთან“ ვინც არის დაკავშირებული, დაუსჯელია. ეს კოაბიტაციის ბრალია?
- ხელისუფლება ცდილობს, რომ კონსტრუქციული იყოს. ამით სარგებლობს ნაციონალური მოძრაობა და ახალ რევოლუციურ სცენარებს დგამს. მიხეილ სააკაშვილსა და მის სატელიტებს ჰქონდათ პროცესებში სამხედროების ჩართვის სურვილი. ისინი ცდილობენ სოციალური პროტესტის გამოყენებასა და პროვოკაციების მოწყობას. ხელისუფლებამ უნდა იცოდეს, რომ შეიძლება დაიწყოს ისეთი პროცესები, რომელთა შეჩერებაც ძნელია. ისტორიას მსგავსი მაგალითები ახსოვს.
- ხელისუფლება თავისი შეცდომებით არ აძლევს გააქტიურების საბაბს „ნაცმოძრაობას?
- ესკალაციას ხელი არ უნდა შეეწყოს. სწორედ ამაზე ვსაუბრობ. საჭიროა სიფრთხილე და გონიერება. ტელევიზიები მხოლოდ სიკვდილზე, აფეთქებაზე, ძარცვასა და ნგრევაზე არიან ორიენტირებული. კარგი რაც კეთდება, ამას მალავენ. სააკაშვილის იდეოლოგიური მანქანა – „რუსთავი-2“ – მუშაობს ისე, როგორი დავალებაც აქვს. ამბობენ, „რუსთავი-2“ დასაცავიაო. „რუსთავი-2“ კი არ არის დასაცავი, ჩვენი საზოგადოებაა დასაცავი ამ ტელეკომპანიის ფსიქოლოგიური შტურმისგან.
„ახალი თაობა“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „თავისუფალი სიტყვის დასაცავი აქციები მუდმივად გაგრძელდება“
ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე „ახალ თაობას“ პოლიტიკის ექსპერტი მამუკა გამყრელიძე ესაუბრება.
- ბატონო მამუკა, თავისუფალი სიტყვის დასაცავად „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ და კიდევ რამდენიმე ოპოზიციური პარტიისგან შექმნილმა საკოორდინაციო საბჭომ საპროტესტო აქცია გამართეს...
- დავაზუსტებ: ეს აქცია იყო ჩვენი ორგანიზაციის მიერ დაგეგმილი და სხვა პარტიებთან ერთად ამას „ნაციონალური მოძრაობაც“ შემოუერთდა.
- რას აპროტესტებთ, ან ვის იცავთ? რა იყო ამ აქციის მიზანი?
- დღეს მოსამართლეების თემას არ შევეხები, რადგან ამ წუთას გაცილებით მაწუხებს სიტყვის თავისუფლების საკითხი, ტელევიზიების შეკვეცის, კასტრირებისა და წართმევის ხარჯზე. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია! ორი რამე უნდა იყოს აუცილებლად თავისუფალი სახელმწიფოში – ეს არის სასამართლო და ეს არის მედია. სხვანაირად დემოკრატიული სისტემა ვერ იმუშავებს.
- რა ხდება ასეთი სასამართლო სისტემაში?
- სასამართლო მთლიანად ხელში აქვთ ჩაგდებული! თითო-ოროლა დამოუკიდებელი და პატიოსანი მოსამართლე დარჩა, დანარჩენები იძულებული არიან, ხელისუფლებას დაემორჩილონ. ამ ფონზე თუ მედიასაც ჩაიგდებენ ბოლომდე ხელში, მაშინ ჩვენ მივიღებთ ისეთ სიტუაციას, როდესაც სამართალს, უბრალოდ, ვერსად იპოვი!
- დღევანდელ ტექნოლოგიურ პირობებში თავისუფალი სიტყვის ჩახშობა ძალიან რთული იქნება. ასე არ არის?
- დიახ, საბოლოოდ ვერ ჩაახშობ სიტყვის თავისუფლებას 21-ე საუკუნეში, თუმცა აქ ერთი პრობლემაა – წვდომის ხარისხი მინიმალურია. ვინაიდან საქართველო არ არის მდიდარი ქვეყანა და ინტერნეტზე ხელი არ მიუწვდება ყველას, შესაბამისად, ტელევიზიების როლი ძალიან მნიშვნელოვანია. დღეს ტელევიზიებზე ამ ფორმით თავდასხმა სახელმწიფოს დაღუპვას ნიშნავს. არ არის თავისუფალი სიტყვა – არ არის დემოკრატია!
- ეს აქცია გამაფრთხილებელ ხასიათს ატარებდა?
- არავითარ შემთხვევაში! ეს აქციები იქნება პერმანენტული, იმის მიხედვით, როგორც მოითხოვს სიტუაცია. გარწმუნებთ, ერთჯერადი აქცია ნამდვილად არ იქნება. შეიკრიბება საკოორდინაციო საბჭო, სადაც რვა პოლიტიკური პარტია და კიდევ რამდენიმე საზოგადოებრივი ორგანიზაცია გაერთიანდა და ეს კონსულტაციები კვლავაც გაგრძელდება.
- ეს ყველაფერი მწვავე პროტესტში გადაიზრდება? მომწიფდა სიტუაცია საამისოდ?
- არა, არ ვფიქრობ, რომ ეს მწვავე პროტესტში გადაიზრდება. რასაც მე ვხედავ, საკმაოდ ჭკვიანურად და გამიზნულად მოქმედებს ბიძინა ივანიშვილის ხელისუფლება. ბიძინა ივანიშვილია თვითონ ასეთი ჭკვიანი თუ მისი მრჩევლები, არ ვიცი. ეს ადამიანი აკეთებს ერთ მნიშვნელოვან საქმეს – ყველა პატრიოტული, აღმატებული და სუფთა გრძნობა დაჰყავს კუჭამდე და ძალიან დაბალ პარაზიტულ სურვილებამდე. ჩვენ ვეღარ ვაზროვნებთ გულით, მით უმეტეს, ვერ ვაზროვნებთ თავით, მხოლოდ კუჭზე ვართ დასული! ეს კი კატასტროფული სიტუაციაა.
- როდემდე ვიქნებით ამ სიტუაციაში?
- სანამ კიდევ უფრო არ გაღრმავდება პროცესი, სანამ საშუალო ფენას ძალიან არ შეაწუხებს ეს ვითარება, ჯერ კიდევ მოითმენს ამას ხალხი. დაიწყეს ბობოქრობა, არიქა, გვართმევენ ტელევიზიასო, მაგრამ მეორე დღეს უკან იხევენ, იცით, ჩვენ კარგი შეხვედრები გვქონდა, იქნებ რამე გამოვიდეს. აი, ეს „იქნებ“ როგორც კი გაჟღერდება, იქ მთავრდება ყველაფერი! ამ ხალხმა ვერ შეიგნო, რომ არაფერიც არ იქნება! ახლა ამათთან შერიგება აბსოლუტურად კონტრპროდუქტიულია. ყველაფერს დაკარგავენ, პირველ რიგში კი – დამოუკიდებელ სახელმწიფოს. მხოლოდ დამოუკიდებლობას კი არ დავკარგავთ, დეზინტეგრაციის პროცესი დაიწყება! დაგვიქუცმაცებენ სახელმწიფოს!
- დამოუკიდებელი მედიის ხელში ჩაგდების პროცესი მიდის?
- ყოველ შემთხვევაში, იმ მედიისა, რომელსაც საზოგადოების მაქსიმალურ რაოდენობაზე აქვს წვდომა. სწორედ ასეთი მედიის ხელში ჩაგდება ხდება, თორემ წვრილ-წვრილი ტელევიზიებით ჯერ არ დაინტერესებულან.
- რამდენად გექნებათ მხარდაჭერა საზოგადოების მხრიდან, ეს ყველაფერი ხომ ნაციონალურ მოძრაობასთან ასოცირდება?
- არ არის ასე. პირიქით მოხდა, ნაციონალური მოძრაობა შემოუერთდა ჩვენს ინიციატივას. ძნელია, ამაში ვინმე დაარწმუნო, მაგრამ რეალურად ასე იყო. მოდით, რა, მივიღოთ ფაქტად, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ ყველაზე დიდი ოპოზიციური პარტიაა და დამთავრდა. დიდი ძალაა და რა ვქნათ, გავებუტოთ?! მე, როგორც ერთი ინდივიდუალური პერსონა, ისე ვარ ამ ორგანიზაციაში შესული, არცერთ ძალას არ წარმოვადგენ. ჩვენ მხოლოდ საზოგადოების ინტერესები გვამოძრავებს. მერე ეს პარტიები რას იზამენ, ეს ჩემი ინტერესების სფეროში არ არის. ჩემი სურვილია, შევინარჩუნოთ სიტყვის თავისუფლება.
- რა ხდება, დაიხურება საზოგადოებრივ მაუწყებელში ეს გადაცემები?
- რა თქმა უნდა, დაიხურება. იქ ძალიან მარტივი რაღაც ხდება. იქ იყო ვიღაცის ბიზნესინტერესები და ახლა ცდილობენ, ეს თავიანთკენ გადმორთონ. ეს ამდენმილიონიანი ბიუჯეტი ჰაერში გადიოდა. თუ დახურა ყველაფერი, მაღლაფერიძე შეეცდება, ეს ნაკადები, რომლებიც სადღაც გარეთ მიედინებოდა, გადმორთოს თავისკენ. აი, ეს ხდება. ვიღაცის ბიზნესინტერესებს ეწირება ჩემი სიტყვის თავისუფლება!
- ოპოზიცია ხომ არ ცდილობს, სიტყვის თავისუფლების დაცვის სახელით საკუთარი ინტერესები გაატაროს?
- რა თქმა უნდა, ასეთი მცდელობები ყოველთვის იქნება, მაგრამ ჩვენ ამას არ უნდა მივაქციოთ ყურადღება. უნდა შევძლოთ და გავმიჯნოთ მნიშვნელოვანი და უმნიშვნელო თემები. ამ შემთხვევაში კი მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოება კარგავს თავის ძირითად დემოკრატიულ მონაპოვარს – სიტყვის თავისუფლებას! მოქალაქეებმა საკუთარი თავისუფლება უნდა დაიცვან, პოლიტიზებას კი ყველამ თავი დაანებოს. პოლიტიკური პარტია გახლავთ ინსტრუმენტი საზოგადოების ხელში, რათა უკეთესი ცხოვრების პირობები მიიღოს.
- ჩვენთან რომ პირიქით არის?
- ცუდია, თუ არ იცის ხალხმა ეს ყველაფერი. ამ პოლიტიკურ პარტიებსაც ხომ ჩვენ ვაფინანსებთ?! ბიუჯეტიდან ფინანსდებიან პოლიტიკური სუბიექტები, ბიუჯეტი კი საზოგადოებას ეკუთვნის. სამწუხაროდ, საქართველოში დაბალი პოლიტიკური კულტურაა. ხალხს ცოტა უცნაური წარმოდგენები აქვს.
„ახალი თაობა“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ დავით ლორთქიფანიძესთან: „რევოლუციის სუნი არ დგას“
პარლამენტის ყოფილი წევრი, „ქართული ოცნების“ წევრი დავით ლორთქიფანიძე „ახალ თაობასთან“ აცხადებს, რომ ქვეყანაში წინასარევოლუციო მდგომარეობა არ არის, მაგრამ საზოგადოების გარკვეულ წრეებში არსებობს რევოლუციური განწყობები.
- დღეს ქვეყანაში შექმნილ ვითარებას როგორ აფასებთ? ზოგიერთი დღევანდელ სიტუაციას აფასებს, როგორც რევოლუციისთვის კლასიკურ მოცემულობას...
- წინასარევოლუციო მდგომარეობა არ არის, თუმცა არც ყველაფერია ძალიან კარგად. ზოგიერთს სურს იმგვარი სურათის დახატვა, რომ ქვეყანაში არის აპოკალიფსური მდგომარეობა. მათ მიმართ სოლიდარული ვერ ვიქნები.
- ერთი ნაპერწკალია საჭირო და ერთ დღეში ბარიკადები აღიმართებაო. როდესაც ასეთი აზრები ჩნდება, რაღაც წანამძღვრები არ არის?
- დღეს ქვეყანაში დემოკრატიის უმაღლესი ხარისხია. იმ მოცემულობაში, როდესაც არ იდევნება თავისუფალი სიტყვა, ბეჭდვითი მედია და ელექტრონული მედია (ეს ასეც უნდა იყოს), საზოგადოების გარკვეულ წრეებში არსებობს რევოლუციური განწყობები. ამ ქვეყანაში დავიბადე, გავიზარდე და გავიარე ყველა ის კატაკლიზმი, რომლებიც ქვეყანამ ბოლო 25 წლის განმავლობაში გაიარა. ნამდვილად არ არის წინასარევოლუციო მდგომარეობა. ჭიქაში ქარიშხლის ატეხა ნამდვილად უადგილოა დღევანდელი მოცემულობისთვის.
- რამდენად გამართლებულად მიგაჩნიათ განცხადებები, რომ შეიძლება გააჩერონ „საზოგადოებრივი ტელევიზიის“ ყველა პროგრამა და დაითხოვონ ჟურნალისტები? ჩვენ გვახსოვს ტელევიზიის კიბეებზე ჩამომსხდარი ჟურნალისტები. ეს ხომ არ იქნება ერთი აგური რევოლუციის მოსურნეთათვის?
- „საზოგადოებრივ მაუწყებელში“ არის სერიოზული პრობლემები. ის თვისობრივად განსხვავებული ტელევიზიაა. ის ფინანსდება საზოგადოების მიერ ბიუჯეტში გადახდილი თანხებით, წელიწადში 38-40 მილიონით. ამხელა თანხების აკუმულაციის პირობებში მისი პროდუქტი უნდა იყოს ბევრად უფრო საინტერესო და ხარისხიანი. „საზოგადოებრივ მაუწყებელში“ უნდა განხორციელდეს სერიოზული ცვლილებები, მოხდეს თვისობრივი გადახალისება.
- დიდი გართულებების ფასად ღირს ცვლილებების განხორციელება? ხომ შეიძლება, ცვლილებები ისე განხორციელდეს, რომ მტკივნეული არ იყოს?
- ამისთვის ძალიან დიდი სამუშაოა ჩასატარებელი, სერიოზული პროგრამაა შესამუშავებელი, რომელიც გამორიცხავს მტკივნეულ პროცესებს და იქ მომუშავეებს არ დატოვებს ლუკმაპურის გარეშე. მნიშვნელოვანია ახალგაზრდების ჩართულობა, რომელიც 9 თებერვალს იყო და ზოგიერთი ტელევიზია ტირაჟირებდა, თითქოს ახალგაზრდები შეიჭრნენ ტელევიზიაში. მათ არ უნდა დასჭირდეთ ემოციის ფონზე ტელევიზიაში ძალით შეღწევა.
- ბოლო დროს საზოგადოებრივი ჯგუფები გაჩნდა, რომლებიც გარკვეული მიზეზების გამო არიან გააქტიურებული. ზოგი „ბავშვთა სამყაროს“ დაწვით დაზარალდა, ზოგმა საფინანსო კომპანია „საქართველოს“ გაკოტრებით დიდი თანხები დაკარგა, მესამე ჯგუფი მოქალაქეებისა რუსთავში ქარხნიდან გაათავისუფლეს, უმუშევრები დარჩნენ და აპროტესტებენ. პლუს ახალგაზრდების ჯგუფები, რომელთა მოქმედებებს ტელევიზიაში შეჭრად აფასებენ. ამას დამატებული გააქტიურებული „ნაცმოძრაობა“ რა მოცემულობას ქმნის?
- თქვენს კითხვას დავამატებდი, გააქტიურებული მრავალ ნაწილად გაყოფილი ნაცმოძრაობა. აუცილებელია ვისწავლოთ ცივილიზებული ურთიერთობა დასაქმებულებსა და დამსაქმებლებს შორის. ამ ყველაფერში საჭიროა პროფკავშირების მაქსიმალური ჩართულობა, ხელშეკრულებების დონეზე აწყობილი ურთიერთობა, მაგრამ დღეს სხვა მოცემულობა გვაქვს. ამიტომ ამ ვითარებაში საჭიროა პარლამენტის დეპუტატების მაქსიმალური ჩართულობა, განსაკუთრებით – მაჟორიტარებისა და საკრებულოს დეპუტატების. ხელისუფლება მაქსიმალურად არის ჩართული ამ პროცესების დარეგულირებაში. საზოგადოებამ და ხელისუფლებამ ერთად უნდა ვეძებოთ გამოსავალი ურთულესი პრობლემებიდან. მართალია, კერძო კომპანიაა, მაგრამ ხელისუფლება ვერ გადგება გვერდზე, როცა ადამიანები პრეტენზიებს აყენებენ. თუ კარგად ჩავუფიქრდებით, საფუძვლიანი ეჭვი ჩნდება.
- შეგნებულად ხდება ადამიანების სამუშაოდან დათხოვნა გარკვეული კომპანიებიდან, მაგალითად, რუსთავში?
- ვერ გეტყვით, შეგნებულად ხდება თუ არა. არ ვარ ჩახედული საკითხში, კონკრეტულად, აზოტთან დაკავშირებით რა ხდება. ჯერ სხვა იყო მეპატრონე. შემდეგ ამ კომპანიას შეექმნა პრობლემები. შემდეგ აუქციონზე სხვა კომპანიამ შეიძინა და იქ არის რაღაც სამეწარმეო კაზუსები. დეტალურად არ ვიცი, რა ხდება, მაგრამ ამ პროცესის უკან დგანან ჩვენი მოქალაქეები, მათი ოჯახები. ამიტომ სახელმწიფო მაქსიმალურად უნდა იყოს ჩართული ამაში და, დარწმუნებული ვარ, ჩართულია პრობლემების დარეგულირებისთვის.
——————–
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
ინტერვიუ მერაბ ჯანიაშვილთან: „არის საფრთხე, რომ ეკონომიკა „გაიყინოს“! // „თუ არ შეიცვალა პოლიტიკა, ჩიხში აღმოვჩნდებით და იქიდან გამოსვლა გაძნელდება“
ნათია ლომიძე
მთავრობისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებული მთლიანი შიგა პროდუქტის 4%-მდე ზრდას არ ეთანხმება ფინანსისტთა ნაწილი. ამის მიზეზი კი 2016 წლის მაკროეკონომიკური მაჩვენებლებია, რომლებიც საკმაოდ არასახარბიელო აღმოჩნდა. მთავრობის მოლოდინი, რომ 2017 წელი კარგი იქნება ვერ გამართლდება, თუკი ისინი რადიკალურად არ შეცვლიან ქვეყნის ეკონომიკურ პოლიტიკას.
“ახლგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაციის ვიცე-პრეზიდენტი მერაბ ჯანიაშვილი “რეზონანსთან” აცხადებს, რომ 2016 წლელი ეკონომიკური კუთხით ყველაზე მძიმე წელი იყო. ამას ემატება საქართველოს მთავრობის მიერ აქციზის გადასახადის ზრდა, რომელმაც ქვეყნის ეკონომიკა უკან დახია.
- საქართველოს მთავრობა და საერთაშორისო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ 2017 წელს მთლიანი შიგა პროდუქტი 4%-ით გაიზრდება. თქვენ აცხადებთ, რომ ეს პროგნოზი საფრთხი ქვეშაა. რა გაძლევთ ამ განცხადების საფუძველს?
- 2016 წლის ზაფხულიდან მოყოლებული საქართველოში ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი, ყოველ თვე იკლებდა. 2016 წელს თუ 3-3,5%-იანი ეკონომიკური ზრდა გვქონდა დაგეგმილი, მივიღეთ 2,2%. თუ გადავხედავთ 2000 წლიდან ჩვენი ქვეყნის მდგომარეობას 2016 წლამდე, მხოლოდ ერთადერთხელ გვქონდა ეკონომიკური ზრდის უარყოფითი მაჩვენებელი. ეს იყო 2009 წელს, როდესაც ქვეყანაში დაფიქსირდა რეცესია. მოგეხსენებათ, მაშინ ჩვენ გადავიტანეთ ომი რუსეთთან, ქვეყნისთვის ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე ეტაპი. ახლა არის საფრთხე, რომ ისევ უარყოფითი მაჩვენებლისკენ წავიდეთ.
- რა ცვლილებები უნდა განხორციელდეს იმისათვის, რომ ქვეყანამ თავიდან აიცილოს რეცესია?
- თუ 2017 წელს მთავრობა ეკონომიკურ პოლიტიკას რადიკალურად არ შეცვლის, მაშინ ჩვენი ეკონომიკური აქტივობა მინიმუმამდე დავა. ისინი კი საპირისპიროდ იქცევიან. გამოუვალ მდგომარეობას, გადასახადებისა და აქციზის ზრდაც დაამატა. შესაბამისად, თუ არ შეიცვალა პოლიტიკა, ჩიხში აღმოვჩნდებით და იქიდან გამოსვლა გაძნელდება. სამწუხაროდ, მთავრობა არ ცვლის პოლიტიკას. საზოგადოება ვერ მოვთხოვთ პასუხს იმაზე, რომ ხელისუფლება დანაპირებს არ ასრულებს. მათი წინასაარჩევნო დაპირება სწრაფი განვითარება იყო. ამაში 2,2%-იანი ეკონომიკური ზრდა ვერანაირად ვერ ჯდება. რაც ხელისუფლებამ, გააკეთა აქციზის გადასახადის, გაზრდით ეს ეკონომიკას აუცილებლად ზიანს მიაყენებს. ამას თავადაც ხვდებიან, რადგან მიმდინარე მოვლენებმა უკვე გამოიწვია ინფლაცია. აღსანიშნავია, იანვრის ინფლაცია, წინა თვესთან შედარებით, 2,9% იყო. ბოლო 6 წლის განმავლობაში ასეთი ცვლილება ერთ თვეში არ გვქონია.
- რას გამოიწვევს ფასებისა და აქციზის გადასახადის ზრდა?
- ინფლაციის ზრდის პარალელურად, ეროვნული ბანკი მონეტარულ პოლიტიკას ამკაცრებს. ამის შემდეგ ეკონომიკური ზრდა კიდევ უფრო შენელდება, შემცირდება სესხების გაცემა, რაც ერთი მხრივ განაკვეთების ზრდას გამოიწვევს. მიმდინარეობს ჯაჭვური რეაქცია. მთავრობამ აქციზს მოუმატა, ამან გამოიწვია ფასების ზრდა, ეროვნული ბანკის მიერ პოლიტიკის გამკაცრება და შემდეგ ეკონომიკური აქტივობის შენელება.
დღემდე არ მესმის მიზანმიმართულად რატომ უნდა გააძვირო საწვავი, რომელიც, თავის მხრივ, ყველაფერს აძვირებს. 2017 წელთან დაკავშირებით ყველას (ეკონომიკური სფეროს წარმომადგენლებს) უფრო კარგი მოლოდინი გვქონდა, თუმცა თუკი რამე სარგებელი უნდა მოეტანა ქვეყნის ეკონომიკისთვის, მაშინვე გადაიფარა ხელისუფლების არასწორი ნაბიჯებით, გადასახადების ზრდით და უფრო მეტი თანხის ამოღებით. ცხადია, ეს გავლენას მოახდენს ეკონომიკაზე.
„რეზონანსი“, 11 თებერვალი, 2017 წელი
შარშან უმწეო ოჯახების რაოდენობა 15 ათასით გაიზარდა
„დევალვაციამ, ინფლაციამ და სახელმწიფო სექტორში სამუშაო ადგილების შემცირებამ ვითარება კიდევ უფრო დაამძიმა“
მარი ჩიტაია
2016 წელს სოციალური შემწეობის მიმღებთა რაოდენობას 14 963 ოჯახი შეემატა და 140 264 შეადგინა. სპეციალისტთა შეფასებით, ყოველი მეოთხე-მეხუთე ადამიანი სახელმწიფო დახმარების შემყურეა. გაჭირვებულთა რაოდენობის ზრდა ლარის გაუფასურებამ და ინფლაციამ გამოიწვია, რამაც დაბალშემოსავლიანი ოჯახების ფინანსურ მდგომარეობაზე უარყოფითად იმოქმედა.
როგორც ოფიციალური სტატისტიკიდან ჩანს, 2013 წლიდან 2016 წლამდე შემწეობის მიმღებთა რიცხვი მცირდებოდა. 3 წლის წინათ შემწეობის მიმღებთა ერთიან ბაზაში თუ 150 607 ოჯახი იყო რეგისტრირებული, მომდევნო 2014 წელს ეს მაჩვენებელი 141 776 ოჯახამდე, 2015 წელს კი 125 301-მდე შემცირდა. დახმარების მიმღებთა რაოდენობა ბოლო 8 წლის განმავლობაში ყველაზე მაღალი 2012 წელს იყო და 163 183-ს შეადგენდა. ყველაზე ნაკლები კი – 131 182 ოჯახი 2008 წელს დაფიქსირდა. ბოლო მონაცემით, რომელიც მიმდინარე პერიოდს ასახავს, სოციალურ შემწეობას 142 967 ოჯახი იღებს.
სოციალური მომსახურების სააგენტოს ინფორმაციით, 2017 წლის 1-ლი იანვრის მდგომარეობით, სოციალურ შემწეობას 469 273 ადამიანი იღებს. წინა წლის ანალოგიურ პერიოდში ეს მაჩვენებელი 407 339 ადამიანს შეადგენდა. 2015 წელს სააგენტოს სტატუსის მინიჭების თხოვნით 101 ათასმა ოჯახმა მიმართა, 2016 წელს კი – 78 ათასმა ოჯახმა.
სტატისტიკოსი სოსო არჩვაძე სოციალური ფონის გაუარესებას ინფლაციის ზრდით ხსნის და ამბობს, რომ ფასების მატებამ მოსახლეობის დაბალშემოსავლიან სეგმენტზე ცუდად იმოქმედა.
“სოციალური შემწეობის მიმღებთა ზრდაზე მოქმედებს რამდენიმე ფაქტორი, მათ შორის, უმთავრესია პროდუქტების გაძვირება. ოფიციალურად ფასები მაინც და მაინც არ გაზრდილა, თუმცა დაბალშემოსავლიანი მოსახლეობისთვის საგძნობლად მოიმატა. თანაც გაძვირება შეინიშნება, ძირითადად, იმ სეგმენტში, რომლის მომხმარებლებიც დაბალშემოსავლიანი ადამიანები არიან – კვების პროდუქტები და მედიკამენტები. რაც შეეხება ტექნიკას, იაფდება, მაგრამ გაჭირვებულ მოსახლეობას ამაზე ნაკლებად მიუწვდება ხელი და ეს შეღავათი მათზე ნაკლებად მოქმედებს. ამიტომ ინფლაციის საშუალო მაჩვენებელი, რომელზეც სტატისტიკის ეროვნული სამსახური აქვეყნებს იგივეა, რაც საშუალო ტემპერატურა საავადმყოფოში”, – განმარტავს სტატისტიკოსი და დასძენს, რომ რეალურად შემწეობის მქონე ადამიანებისთვის ფასები გაზრდილი 1,5-2-ჯერ, ვიდრე ამას ოფიციალური სტატისტიკა ამბობს.
არსებული მდგომარეობის ფონზე შემწეობის მიმღებთა რაოდენობის ზრდა მოსალოდნელიც იყო. მეორე ფაქტორია, როგორ ხდება შექმნილი ან დამატებული ღირებულების გადანაწილება საზოგადოებაში. გვაქვს თუ არა ის ეფექტური მექანიზმი, რომლის მეშვეობითაც ვახერხებთ არა მარტო სამართლიანობის დამყარებას გადასახადების კუთხით, არამედ დახმარებასაც? ვფიქრობ, ეს მომენტიც სერიოზულ ყურადღებას იმსახურებს, რადგან ყველაფერი იდეალურ დონეზე არ გვაქვს. სახელმწიფოს უნდა ჰქონდეს ისეთი მექანიზმი, რომ ადამიანები უფრო იოლად ხდებოდნენ დასაქმებულები და აქედან იღებდნენ შემოსავალს, ვიდრე მოწყალე თვალით შეყურებდნენ შემწეობას. ჩვენი ეკონომიკური მდგომარეობა ნაკლებად იძლევა საშუალებას, რომ ადამიანმა თავისი პოტენციალის რეალიზება მოახდინოს შრომითი დასაქმების შედეგად და არა შემწეობის მიმღებთა რიგში დგომით”, – აცხადებს სოსო არჩვაძე.
განსხვავებული მოსაზრებისაა ექსპერტი სოციალურ და ეკონომიკურ საკითხებში პაატა აროშიძე, რომელსაც მიაჩნია, რომ შემწეობის მიმღებთა რიგშია ბევრი ისეთი ოჯახი, რომელიც დახმარებას რეალურად არ სჭირდება.
“სოციალურად დაუცველი მოქალაქეების დიდი რაოდენობა სახელმწიფოს სერიოზულ პრობლემას უქმნის. ყოველი მეოთხე-მეხუთე ადამიანი სახელმწიფო დახმარების შემყურეა. არიან ადამიანები, რომლებსაც მართლა სჭირდებათ სოციალური სტატუსის მინიჭება და დახმარება, მაგრამ შეიძლება, ოჯახს ჰქონდეს ჩრდილოვანი შემოსავალი და სტატუსის მიღებისთვის მაინც ისწრაფვოდეს. მთავარია, ზუსტად გაირკვეს, ვის ეკუთვნის დახმარება და რა სახის. ბევრი უარს ამბობს ალტერნატიულ შეთავაზებაზე, რადგან იცის, რომ დასაქმების შემთხვევაში სოციალურ შემწეობას დაკარგავს. ხალხი სტატუსის დაკარგვის შიშით დასაქმებაზე უარს ამბობს. თუ დადგინდება მინიმალური ხელფასის დონე, რომელიც სოციალური შემწეობით გათვალისწინებულ თანხას გადააჭარბებს, ცხადია, ალტერნატიულ შეთავაზებაზე უარს არავინ იტყვის.
სამსახური ყველას სჭირდება. სახელმწიფომ კი უნდა გადახედოს პოლიტიკას, რომლის მიხედვითაც ის სოციალურად დაუცველ მოქალაქეებს ეხმარება. სოციალური სტატუსი შრომისუუნარო ადამიანს უნდა მიეცეს. არასწორად მიმაჩნია, რომ შრომისუნარიანი ადამიანი სახელმწიფოს დახმარების იმედადაა. ხალხს ურჩევნია არაფერი გააკეთოს და მიიღოს თანხა, ვიდრე გაისარჯოს და საკუთარი შემოსავალი ჰქონდეს. ეს მანკიერი პრაქტიკა უნდა მოისპოს”, – აცხადებს პაატა აროშიძე. მისი ვარაუდით, რეალურად შესაძლებელია, რომ შემწეობის მიმღებთა რიცხვი შემცირდეს.
“ლარის გაუფასურებამ მოსახლეობის ფინანსურ მდგომარეობაზე ძალიან იმოქმედა. ამას დაემატა კერძო და სახელმწიფო სექტორში სამუშაო ადგილების შემცირება, რამაც ვითარება კიდევ უფრო დაამძიმა. თუმცა, თუკი რეალურად დაითვლება, ვის უნდა ეკუთვნოდეს შემწეობა, ეს რაოდენობა შეიძლება განახევრდეს კიდეც და სტატუსის მინიჭება ერთი ან ორი სოციალური აგენტის სუბიექტურ მოსაზრებაზე არ გახდეს დამოკიდებული.
ჩემი აზრით, ადამიანს არ უნდა ჰქონდეს შემოთავაზებულ სამსახურში დასაქმებაზე უარის თქმის საშუალება. არიან ისეთები, რომლებიც მუშაობენ, იღებენ ანაზღაურებას ხელზე, მაგრამ იმის გამო, რომ ეს შემოსავალი არსად ფიქსირდება, შემწეობის თანხასაც იღებენ. ასეთი შეიძლება იყოს პირი, ვინც, მაგალითად, კერძო შეკვეთით აკეთებს რემონტს და შემოსავალს ხელზე იღებს.
კატეგორიულავ ვარ წინააღმდეგი, რომ ადამიანს, თუ ის შშმ ან პენსიონერი არ არის, მიეცეს სოციალური სტატუსი, თუკი სოფელში ცხოვრობს. ყველას აქვს მიწის ნაკვეთი, შეუძლია შრომა და თავის რჩენა, თუკი გაირჯება. ვერავინ დამარწმუნებს, რომ 140 ათასი ოჯახიდან, რომელიც სოციალურად დაუცველთა ბაზაშია რეგისტრირებული, ყველა უქონელი და ღარიბ-ღატაკია. ასე ნამდვილად არ იქნება”, – ამბობს პაატა აროშიძე.
რაც შეეხება სახელმწიფოს მიერ სოციალურად უმწეო ოჯახებისთვის დაწესებულ შეღავათს, მისი ოდენობა ერთსულიანი ოჯახისთვის 60 ლარია, ხოლო ორ და მეტსულიანი ოჯახების შემთხვევაში, ერთსულიანი ოჯახისთვის დადგენილი საარსებო შემწეობის ოდენობას მეორე და ოჯახის ყოველ მომდევნო თითოეულ წევრზე ემატება 48 ლარი. ოჯახისთვის, რომლის სარეიტინგო ქულაც 30001-ზე ნაკლებია – საარსებო შემწეობა განისაზღვრება 60 ლარით ოჯახის ყველა წევრზე. ოჯახისთვის, რომლის სარეიტინგო ქულაა 30001 და მეტი, მაგრამ ნაკლებია 57001 ქულაზე – საარსებო შემწეობა განისაზღვრება 50 ლარით ოჯახის ყველა წევრზე. ოჯახებისთვის, რომლის სარეიტინგო ქულაა 57001 და მეტი, მაგრამ ნაკლებია 60001 ქულაზე – საარსებო შემწეობა განისაზღვრება 40 ლარით ოჯახის ყველა წევრზე. ოჯახისთვის, რომლის სარეიტინგო ქულაა 60001 და მეტი, მაგრამ ნაკლებია 65001 ქულაზე – საარსებო შემწეობა განისაზღვრება 30 ლარით ოჯახის ყველა წევრზე. ოჯახისთვის, რომლის სარეიტინგო ქულაც 100001-ზე ნაკლებია – საარსებო შემწეობა განისაზღვრება 10 ლარით ოჯახის თითოეულ, 16-წლამდე ასაკის წევრზე.
