„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ თედო ჯაფარიძესთან: „ჩვენ ხელწამოსარტყმელი ბავშვები არ ვართ“

„ვერსია“: ინტერვიუ მაია ფანჯიკიძესთან: „კითხვები რუსეთის ფედერაციასთან კი არა, ჩვენს ხელისუფლებასთან გვაქვს!“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ მაია ფანჯიკიძესთან: “გაზპრომთან” მოლაპარაკებაში არის რაღაც, რისი გამხელაც ხელისუფლებას ეშინია”

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ კახა კუკავასთან: „საარჩევნო კოდექსის შეცვლით ევროპულ არჩევნებს მივიღებთ“

„რეზონანსი“: ბიძინა ივანიშვილის „ხათრით“ // “ხალხისთვის იგი „ოცნებიდან“ არსად წასულა”

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დავით თევზაძესთან: „ჯარის მართვა არაკომპეტენტური ადამიანების ხელშია“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სანდრო თვალჭრელიძესთან: „ეროვნული ბანკის ახალი პრეზიდენტი პროფესიონალი და აპოლიტიკური უნდა იყოს“

„რეზონანსი“: ბიუჯეტს ლარის გასამყარებლად ამცირებენ // საარჩევნო წელს მთავრობა დიდი დილემის წინაშე აღმოჩნდა

„რეზონანსი“: 116 ათასი სახელმწიფო მოხელე წელიწადში 1,5 მილიარდს ისრუტავს // “საჭიროა სახელმწიფო სტრუქტურებში დასაქმებული ადამიანების რაოდენობის შემცირება”

—————————-

„კვირის პალიტრა“, 01 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ თედო ჯაფარიძესთან: „ჩვენ ხელწამოსარტყმელი ბავშვები არ ვართ“

რუსუდან შელია

რატომ მოიხსენია ევროსაბჭოს ახალარჩეულმა პრეზიდენტმა პედრო აგრამუნტმა გიგი უგულავა უკრაინელ სავჩენკოსთან ერთად პოლიტპატიმრად და იცვლება თუ არა საქართველოს მიმართ დასავლეთის განწყობა, „კვირის პალიტის“ კითხვებს საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე თედო ჯაფარიძე პასუხობს:

– რა თქმა უნდა, პედრო აგრამუნტის სიტყვები დასავლეთის განწყობას, ყოველ შემთხვევაში, ამ საკიხზე, არ ასახავს, მით უმეტეს, რომ ყოფილი მერი, რომელსაც ბრალად ედება სახელმწიფო სახსრების გაფლანგვა, პოლიტიკურ პატიმრად ვერ ჩაითვლება. სხვათა შორის, საპარლამენტო ასამბლეის პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ, მე და მანანა კობახიძე ბატონ აგრამუნტს შევხვდით და სხვადასხვა საინტერესო საკითხზე კონსტრუქციულად ვისაუბრეთ. მან გამოთქვა სურვილი, მომავალში უფრო ინტენსიურად ითანამშრომლოს საქართველოს დელეგაციასთნ. ასე რომ, მინდა დავაწყნარო ზოგიერთი ექსპერიტი და „ყოფილი ელჩი“ – ჩემს გამოსვლას ევროპარლამენტის „თავისუფალ დებატებზე“ ნეგატიური გავლენა არ მოუხდენია ბატონი აგრამუნტისა და ჩემს ურთიერთობებზე. გასაგებია, რომ, მისი, როგორც „სახალხო პარტიის“ ჯგუფის წევრის პარტიული თუ იდეოლოგიური სიმპათია შესაძლოა „ნაციონალური მოძრაობისაკენ“ იხრება, მაგრამ ბატონ აგრამუნტთან და მის დღევანდელ თანაშემწეელბთან თუ მრჩევლებთან უფრო აქტიური მუშაობაა საჭირო არა მხოლოდ სესიების დროს.

- სწორედ აქ ისმის საქართველოს ხელისუფლების მიმართ მთავარი კითხვა – რატომ არ აწვდის მმართველი გუნდი დასავლეთს ამომწურავ პასუხებს და არის თუ არა არაკვალიფიციურობის შედეგი, რომ საერთაშორისო პარტნიორებთან პოლიტიკური მოტივით ოპოზიციის დევნის ეჭვების გაქარწყლება ვერ ხერხდება?

– როგორც საქართველოს პარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე და ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის ვიცე-პრეზიდენტი, ყველა ჩემს კავშირებს გამოვიყენებ, რომ საქართველოში მიმდინარე პროცესებზე ჩვენს დასავლელ პარტნიორებს ობიექტური ინფორმაცია მიეწოდოთ. უკვე მეოთხე წელია, რაც საქართველო განუხრელად იცავს დემოკრატიულ პრინციპებს.

ნებისმიერ დამკვირვებელს, მისი ინტერესისა და სურვილის შესაბამისად, შეუძლია ჩამობრძანდეს და თავად დარწმუნდეს ამაში. ჩვენ მზად ვართ, მოვისმინოთ სამართლიანი კრიტიკა და მივიღოთ შენიშვნები ჩვენი ევროპელი მეგგობრებისგან, რომლებიც ჩვენთან შედარებით გაცილებით გამოცდილები არიან, მაგრამ კრიტიკა უნდა იყოს ობიექტური!

ჩვენ ხელწამოსარტყმელი ბავშვები არ ვართ. ამიტომ ნაჩქარევ და ცალმხრივ ინფორმაციაზე დაყრდნობით გაკეთებულ დასკვნებს ასე მარტივად ნურავინ გააკეთებს. კიდევ ერთი რამ: მე პირადად ბევრჯერ მითქვამს, რომ საქართველოში არ არის სულყოფილი დემოკრატია, ჯერ კიდევ გვაქვს ბევრი ხარვეზი, მაგრამ ჩვენი სტრატეგიული მიზანია დემოკრაიული, კანონის უზენაესობაზე დაფუძნებული, სამართლიანი სახელმწიფოს აშენება, რომელიშიც ინსტიტუტები და კანონები განსაზღვრავენ პოლიტიკურ პროცესებს და არა პიროვნებები. ძალიან საწყენია, რომ ოპოზიციის ზოგიერთი წარმომადგენელი, ასე ვთქვათ, „კარდაკარ“ დადის და საკუთარ ქვეყანაზე დეზინფორმაციას ავრცელებს.

ის, რაც ხდებოდა ევროპარლამენტის კულუარებში და პირდაპირ საკომიტეტო მოსმენებზე თუ პლენარულ სხდომებზე, არ გახლავთ ე.წ. პოლიტიკური ბრძოლა, ეს საკუთარი ქვეყნის საზიანოდ მიმართული მოქმედებებია.

არ შეიძლება, პოლიტიკურ ამბიციებს, პარტიულ თუ ჯგუფურ ინტერესებს გადააყოლო ქვეყნის ინტერესები და სამომავლო პერსპექტივები. ევროპარლამენტის მოედნის შიდაპოლიტიკური დაპირისპირებების გამოყენება კონტრპროდუქტიულია, ამისათვის ჩვენ საკმარისი რესურსი გაგვაჩნია ქვეყნის შიგნით – აგერ, ბატონო, პარლამენტის ორი შენობა და გაზეთები, ჟურნალები, ტელევიზიები. განსაკუთრებით ანეკდოტურია ამ „დისკუსიებში“ უცხოელების ჩართვა და მათი მეშვეობით რეზოლუციებში საქართველოსთვის კრიტიკული შეფასებების შეტანა. რა, ჩვენი ხელისუფლება გაურბის ხარვეზებზე ან შეცდომებზე ლაპარაკს?

წელს საქართველოში საპარლამენტო არჩევნები ჩატარდება, ყველას ვეპატიჟებით, ვისაც სურს, დარწმუნდეს, რომ ეს არჩევნები დემოკრატიულ ვითარებაში ჩაივლის, ისე, როგორც 2013 წელს საპრეზიდენტო, ხოლო 2014 წელს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები ჩავატარეთ.

თუკი ვინმე ჩვენი ქვეყნის საზღვრებს იქით იმაზე საუბრობს, რომ საქართველოში სიტყვის თავისუფლება რაიმე სახით იზღუდება, ჩამოვიდეს, ადგილზე გაეცნოს ვითარებას ან ჩართოს ქართული არხები და სრულიად საპირისპიროში დარწმუნდება. საქართველოში არ არსებობს სახელისუფლებო სატელევიზიო არხი, სამაგიეროდ, მთავრობას თითქმის ყველა ეროვნული ტელეკომპანიის საშუალებით აკრიტიკებენ! ამ კრიტიკული პოზიციებიდან რაღაცას ვეთანხმებით, რაღაცას არა, და სწორედ ეს არის დემოკრატია. მით უფრო, რომ ჩვენი მეგობრები დასავლეთში, და უკლებლივ ყველა, ღიად საუბრობენ საქართველოს პროგრესზე, რომელიც წელს სახელმწიფოებრიობის აღდგენის 25 წლისთავს აღნიშნავს.

– თუმცა სწორედ ევროპარლამენტის ასამბლეის მონიტორინგის კომიტეტის საინფორმაციო ცნობაში მოხვდა „რუსთავი 2“-ის საქმე და ასევე მართლმსაჯულების სისტემასა და საარჩევნო კოდექსში არსებული ხარვეზები, რაზეც ქართველი საზოგადოებაც ღიად საუბრობს.

– საქართველოში ისინი ოქტომბერში იმყოფებოდნენ და მათი ინფორმაცია კომიტეტის წინაშე უმთავრესად ამ პერიოდში განვითარებულ მოვლენებს შეეხება. გახსოვთ ალბათ, ეს ის პერიოდი იყო, როდესაც ვითარება „რუსთავი 2“-ის ირგვლივ გარკვეულად დაიძაბა, ასევე პარლამენტის მიერ ჯერ კიდევ არ იყო შეტანილი ცვლილებები საარჩევნო კოდექსში, ასევე არსებობდა გარკვეული კითხვები „თავისუფალი ზონის“ წევრთა დაპატიმრებაზე ქუთაისში. საინფორმაციო ცნობის გამოქვეყნების შემდეგ ჩვენი მხრიდან შესაბამისი ინფორმაცია მივაწოდეთ მომხსენებლებს და კომიტეტის წევრებსაც. გეტყვით, რომ ეს არ არის საბოლოო დოკუმენტი, იგი იხვეწება, ასევე გასწორდება უზუსტობები, რომელიც შესაძლოა თავდაპირველ ცნობაში აისახა და იმედია, რომ ეს ყველაფერი მომავალ ანგარიშში ბევრად უფრო ობიექტურად აისახება.

– რამდენიმე დღის წინ რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ სერგეი ლავროვის განცხაება გავრცელდა, რომელიც პანკისში „ისლამური სახელმწიფოს“ წარმომადგენლების გადაადგილებაზე საუბრობს.

– არ შეიძლება უყურადღებოდ დავტოვოთ სარგეი ლავროვის განცხადებები პანკისთან დაკავშირებით. სიტუაცია ამ რეგიონში ცენტრალური ხელისუფლების კონტროლს ექვემდებარება და საერთაშორისო ტერორიზმის არავითარ საფრთხეს არ წარმოადგენს. აქვე შეგახსენებთ, რომ პანკისის ხეობას ბოლო პერიოდში ორჯერ ესტუმრა თავდაცვის მინისტრი, რომელიც შეხვდა ადგილობრივ მოსახლეობას და არსებული სიტუაცია ადგილზე შეისწავლა. ქართული სამართალდამცავი ორგანოები ყველა გამოწვევას კომპეტენტურად პასუხობენ. რაც შეეხება პარლამენტს, კანონმდებლობით გამკაცრებულია სასჯელი საქართველოს მოქალაქეებისთვის, რომლებიც ერთიანდებიან უკანონო დაჯგუფებებში საქართველოს ფარგლებს მიღმა. ეს, ვფიქრობ კარგადაა ცნობილი იმ მოხალისეებისთვის, რომლებიც ადრე საქართველოდან სირიაში გადავიდნენ. შეგახსენებთ, რომ სასამართლო პროცესი მიმდინარეობს ერთ-ერთი მთთგანის მიმართ, ვინც პანკისში ახალგაზრდების მობილიზება განახორციელა. ამასთან, მინდა შევახსენო ბატონ ლავროვს, რომ 2000-იანი წლების დასაწყისში რუსეთ-საქართველოს საზღვრის ყველაზე ცხელ, ჩეჩნეთის, ინგუშეთისა და დაღესტნის მონაკვეთებზე მოქმედებდა ეუთოს სამეთვალყურეო მისია, და მაშინ, ვენაში, სწორედ რუსეთმა, გაურკვეველი მიზეზების გამო ამ მისიის მოქმედების გაგრძელება დაბლოკა. ჩვენ კი ყოველთვის მზად ვართ, მივიღოთ ამა თუ იმ საკითხზე საერთაშორისო მონიტორინგის წარმომადგენლები. ჩვენ კარგად გვესმის, რას ნიშნავს ეს საერთაშორისო ტერორიზმი, ავღანეთში, ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლას 31 ქართველი მეომრის სიცოცხლე შეეწირა, სირიაში „ისლამური სახელმწიფოს“ მხარდასაჭერად, სხვადასხვა მონაცემების მიხედვით, საქართველო 50-მდე მოქალაქე იბრძვის, მაშინ, როდესაც იმავე მისიით წასული ასობით და აასობით რუსეთის მოქალაქე ფიქსირდება. რუსმა კოლეგებმა სჯობს ამ საკითხზე გაამახვილონ ყურადღება და არა პანკისზე. უფრო სამართლიანი იქნება, რომ სწორედ საქართველომ წარუდგინოს პრეტენზია რუსეთს ამასთან დაკავშირებით, რადგან სირიაში მყოფ რუსეთის მოქალაქეთა უმეტესი ნაწილი ჩრდილოეთ კავკასიის რესპუბლიკების წარმომადგენელია. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ისინი, უკან დაბრუნების შემდეგ, ადვილად შეძლებენ სიტუაციის დესტაბილიზაციას მთელ რეგიონში.

– ამ განცხადებების ფონზე, რუსეთთან ურთიერთობის დალაგებასა და დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენაზე საუბარი მაინც გამართლებულად მიგაჩნიათ?

– საქართველოს სურს, თანასწორი და კეთილმეზობლური ურთიერთობა ჰქონდეს ყველა მეზობელ სახელმწიფოსთან, მათ შორის რუსეთთან, მაგრამ არსებობს წითელი ხაზი და საქართველოს ეროვნული ინტერესები. ჩვენ ვერ შევძლებთ დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენას რუსეთთან მანამ, სანამ ჩვენი ტერიტორიის 20% ოკუპირებულია. ამაზე ძალიან ბევრჯერ ითქვა, ჩვენი ეს პოზიცია არ შეიცვლება. როგორ უნდა აღდგეს დიპლომატიური ურთიერთობა რუსეთთან, რომელსაც სამი დიპლომატიური წარმომადგენლობა აქვს საქართველოში – ინტერესთა სექცია თბილისში და „საელჩოები“ სოხუმსა და ცხინვალში?! ეს, ვფიქრობ, ძალიან კარგად ესმით მოსკოვშიც. ამასთან, მინდა აღვნიშნო, რომ საქართველოს ყველა დასავლელი პარნიორი მხარს გვიჭერს რუსეთთან პრაგმატული დიალოგის წარმოებაში, რადგანაც ეს აუცილებელია რეგიონული უსაფრთხოებისთვის.

– რამდენიმე დღის წინ ნუკრი ქანთარიამ საგარეო საქმეთა მინისტრს კომპეტენცია დაუწუნა და ლავროვთან შეხვედრისკენ თქვენ მოგიწოდათ. მსგავსი განცხადებები თქვენთვის რამდენად მისაღებია?

– ბატონი ქანთარიას განცხადებაზე საუკეთესო კომენტარი სწორედ საგარეო საქმეთა მინისტრმა გააკეთა. მიხეილ ჯანელიძემ თავი წარმოაჩინა, როგორც ჭკვიანმა, გაწონასწორებულმა პოლიტიკოსმა. მას სრული მხარდაჭერა აქვს მთავრობისა და მმართველი კოალიციის მხრიდან, მისი კანდიდატურა დაამტკიცა პარლამენტმა. ჩვენი კომიტეტის მხრიდან სრული მზადყოფნაა, რომ ვითანამშრომლოთ ბატონ მიხეილთან და იმ გუნდთან, რომელიც დღეს სამინისტროშია.

„ვერსია“, 01 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ მაია ფანჯიკიძესთან: „კითხვები რუსეთის ფედერაციასთან კი არა, ჩვენს ხელისუფლებასთან გვაქვს!“

ნინო კომახიძე

რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის განცხადებების შემდეგ საქართველოში ვნებათაღელვა არ ცხრება. მართალია, ლავროვსა და პუტინს რუსეთ-საქართველოს შორის დიალოგის დაწყებაზე პირველად არ უსაუბრიათ და ალბათ, ახლო მომავალში, ორი ქვეყნის ურთიერთობა ამ რიტორიკულ დიპლომატიას ვერც გასცდება, მაგრამ ჩვენი ქვეყნის ექსპერტებიც, პოლიტიკოსებიცა და დიპლომატებიც ამ წინადადებას მაინც აქტიურად განიხილავენ. ამის მიზეზი, ალბათ, უმრავლესობის დეპუტატის, ნუკრი ქანთარიას განცხადება გახდა, რომლის მიხედვითაც, მოქმედ მინისტრზე, მიხეილ ჯანელიძეზე მეტი გამოცდილება და კომპეტენცია საგარეო საქმეთა კომიტეტის თავმჯდომარე თედო ჯაფარიძეს აქვს და ლავროვსაც სწორედ ის უნდა შეხვდეს. „ვერსიამ“ ამ თემების შეფასება საგარეო საქმეთა ყოფილ მინისტრს, ირაკლი ალასანიას გუნდის წევრ მაია ფანჯიკიძეს სთხოვა.

- ქალბატონო მაია, სერგეი ლავროვის განცხადებებს როგორ აფასებთ, პანკისისა და დიალოგის დაწყების თემების ერთად ხსენება საქართველოსთვის რა გზავნილი შეიძლება იყოს?

- ყველას შევახსენებ, რომ რუსეთისგან მსგავსი განცხადება რამდენჯერმე გაკეთდა, რაც ძირითადად, ჟურნალისტების კითხვებზე პასუხი იყო… ამიტომ გასაკვირი სულაც არ ყოფილა. ლავროვის განცხადებებში რამდენიმე მომენტია საყურადღებო: ყველაზე მნიშვნელოვანი სწორედ პანკისის თემა გახლავთ, რომლის ამ კონტექსტში ხსენება საფუძველსმოკლებულია, რადგან საქართველოდან, კერძოდ, პანკისის ხეობიდან ტერორისტული საფრთხე არ არსებობს და ეს რუსეთმაც იცის; მეტიც – ჩვენს შორის დიპლომატიური ურთიერთობების არარსებობის მიუხედავად, უსაფრთხოების საკითხებში რუსეთთან ურთიერთობის გამოცდილება გვაქვს, თუნდაც სოჭის ოლიმპიადის დროს. ამიტომ თუკი რუსეთს პანკისთან დაკავშირებით კითხვები აქვს, ამ კითხვების დასმა შეეძლო და პასუხებსაც მიიღებდა. სხვათა შორის, როცა რუსეთი საქართველოს რაღაც პოზიტიურს სთავაზობს, ამას ყოველთვის მოყვება მეორე, პრობლემური საკითხი, თითქოს ჩვენს გასაფრთხილებლად, სწორედ ამის მაგალითია პანკისისა და დიალოგის თემების ერთად ხსენება.

სერგეი ლავროვის განცხადებაში კიდევ ორი საკითხი იყო – ვიზების თემა და „გაზპრომი“. თუკი რუსეთს რამე დადებითის გაკეთება მართლა სურს, ეს ყოველგვარი წინაპირობების გარეშეც შეუძლია – გააუქმოს სავიზო რეჟიმი ზუსტად ისე, როგორც ჩვენ გავაკეთეთ. რაც შეეხება „გაზპრომს“, ამ საკითხზე თავისუფალ დემოკრატებსა და მოსახლეობას კითხვები რუსეთის ფედერაციასთან კი არა, ჩვენს ხელისუფლებასთან გვაქვს. ეს აბსოლუტურად გაუმჭვირვალე პროცესია და იმის გვეშინია, ჩვენი მთავრობა, საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, დათმობაზე არ წავიდეს და რუსეთს გაზი კვლავ წარმატებულ პოლიტიკურ ბერკეტად არ გამოაყენებინოს.

- თუმცა, რუსულ გაზზე იმ დოზით დამოკიდებული აღარასოდეს ვიქნებით, როგორც 2006 წელს ვიყავით. ნებისმიერ შემთხვევაში, ,,გაზპრომის” საკითხი ორი ქვეყნის უმაღლეს პირებსა და საგარეო საქმეთა მინისტრებს შორის განსჯის საგანი ვერ იქნება. ამ მოლაპარაკების დაწყებას გამართლებულად რა შემთხვევაში ჩათვლით?

- როგორც კი რუსეთის ხელისუფლებისგან მოდის მესიჯი, სალაპარაკოდ მზად ვარო, ამ მესიჯის მეორე ნაწილშივე აუცილებლად იმასაც ახსენებს, აფხაზეთი და სამაჩაბლო დამოუკიდებელი ქვეყნებიაო. როცა შეხვედრას ასეთი წინაპირობები გასდევს, ძალიან ცუდია – გამოდის, რუსეთი მიგვანიშნებს, რომ ოკუპაციის საკითხი არ გადაიხედება, რაც შეხვედრას, პრაქტიკულად, შეუძლებელს ხდის, რადგან ჩვენი მთავარი ამოცანა სწორედ ამ თემაზე საუბარი და ქვეყნის დეოკუპაციაა. ეს ერთადერთი საკითხია, რაზეც მსგავსი უმაღლესი დონის შეხვედრების დროს რუსეთის ფედერაციას უნდა ვესაუბროთ, თორემ ხილ-ბოსტნეულსა და მწვანილზე ისედაც ვსაუბრობთ აბაშიძე-კარასინის მეშვეობით და ამას მინისტრებისა და პრეზიდენტების დიალოგი არ სჭირდება. თუკი რუსეთს დეოკუპაციაზე საუბრის მზაობა არ აქვს, შეხვედრის აზრს ვერ ვხედავ და ქართული მხარე ამას არ უნდა დათანხმდეს. რუსეთის მხრიდან ეს რიტორიკული განცხადება საქართველოსგან დიპლომატიურ რეაგირებას არ მოითხოვს, მათ შორის, არც შეხვედრის ორგანიზებაზე მუშაობის დაწყებას _ ეს მორიგი ზეპირი განცხადებაა, თორემ კი ბატონო, ჩვენც მზად ვართ რუსეთთან სალაპარაკოდ. ასეთი განცხადებები ჩემი მინისტრობის პერიოდშიც კეთდებოდა, მაგრამ ამ მიმართულებით ერთი პრაქტიკული ნაბიჯიც არ გადადგმულა და ვფიქრობ, არც ახლა გადაიდგმება. ჯერ დეოკუპაციის მიმართულებით თუნდაც ძალიან მცირე დადებითი დინამიკა უნდა დავინახოთ და გარკვეული შეხვედრის მომზადებაზე ფიქრი მხოლოდ ამის მერე შეიძლება.

- რა შეიძლება იყოს ეს დადებითი დინამიკა, ვთქვათ, რუსული პასპორტიზაციის შეწყვეტა, დევნილების დაბრუნება?

- რა თქმა უნდა… სხვათა შორის, ეს შეხვედრა რუსეთის ინტერესებში უფრო შედის – ჯერ ერთი, ყველამ ვიცით, რომ პირველივე შეხვედრის მერე ტერიტორიებს არავინ დაგვიბრუნებს, სამაგიეროდ, ეს იქნება გზავნილი დასავლეთისთვის, საქართველოსთან პრობლემას ვაგვარებო. ჩვენ ამაზე არ უნდა წამოვეგოთ! რუსეთმა ძალიან კარგად იცის, რომელი ნაბიჯები შეუძლია გადადგას რეალური დიალოგის დასაწყებად: მაგალითად, ჟენევის მოლაპარაკებებისთვის ახალი სიცოცხლის შთაბერვა. ეს მოლაპარაკება 30 რაუნდზე მეტია, ტარდება და შედეგი ნულის ტოლია, თუმცა ამ ფორმატს მაინც ვინარჩუნებთ, როგორც ერთ-ერთ საერთაშორისო ფორმატს რუსეთთან სალაპარაკოდ; ასევე რუსეთს შეუძლია ამ ფორმატში დასმული ჰუმანიტარული საკითხების გადაწყვეტა, დევნილების დაბრუნება, მათთვის ჩამორთმეული ქონების დაბრუნება და ა.შ. დაწყება მართლაც ბევრი წვრილმანით შეიძლება და რეალური, დადებითი დინამიკის დანახვის შემთხვევაში, შედეგების მისაღებად, მხოლოდ რუსეთს კი არა, ყველას უნდა ველაპარაკოთ.

- ისე, ხშირად მსმენია, ჟენევის ფორმატი უკვე მკვდარია და ის სხვა საერთაშორისო ალტერნატივით უნდა ჩანაცვლდესო. ეს არახალი საკითხი ასეთი აქტუალური მხოლოდ ლავროვის კი არა, ალბათ, უმრავლესობის დეპუტატის, ქანთარიას განცხადების გამოც გახდა - მოქმედ მინისტრ ჯანელიძეს ლავროვთან შეხვედრის კომპეტენცია არ აქვსო. ეთანხმებით თუ არა ამ განცხადებას და საინტერესოა, მინისტრი მხოლოდ ლავროვთან შეხვედრისთვისაა არაკომპეტენტური თუ ყველა სხვა მაღალი დონის შეხვედრის და ზოგადად, დაკავებული პოსტისთვისაც?

- თავისუფალ დემოკრატებს მთელი მთავრობა არაკომპეტენტურად მიგვაჩნია. ამის მიზეზი ქვეყანაში არსებული არაფორმალური მმართველობაა და სწორედ ამიტომ არ დავუჭირეთ მხარი ახალ მთავრობას. რაც შეეხება ნუკრი ქანთარიას განცხადებას, რა გითხრათ, არც ვიცი, როგორ შევაფასო. ეს აბსოლუტური კატასტროფა იყო, რამაც კიდევ ერთხელ ცხადყო, რომ უმრავლესობის წევრები ბრმად და მორჩილად სწევენ ხელს პარლამენტში, რათა ბიძინა ივანიშვილის ნებისმიერ შეთავაზებას ყოველგვარი კრიტიკის გარეშე დაუჭირონ მხარი. თუკი ქანთარიას მიაჩნდა, რომ რომელიმე მინისტრი არაკომპეტენტური იყო და მის ადგილას სხვა წარმოედგინა, ამის თქმა ვინ დაუშალა?! ამ შემთხვევაში, არც ხმა უნდა მიეცა წარმოდგენილი კაბინეტისთვის – რატომ დაგვიმტკიცა ასეთი არაკომპეტენტური მთავრობა?! გარდა ამისა, როცა ამბობს, რომ მინისტრს ლავროვთან შესახვედრად კომპეტენცია აკლია, როგორ ფიქრობს, კელისთან, შტაინმაიერთან, ფაბიოსა და სხვებთან შეხვედრის კომპეტენცია აქვს თუ ლავროვი მიაჩნია განსაკუთრებულად? ამ შემთხვევამაც აჩვენა, რომ კოალიციას წარმოდგენა არ აქვს გუნდურობაზე, ეს არაკომპეტენტური ხალხის ნაკრებია, რომელსაც კოლეგიალური მოქმედებაც კი არ შეუძლია და სწორედ ესაა კატასტროფა არამხოლოდ მათთვის, არამედ მთელი ქვეყნისთვის. რაც შეეხება თავად საგარეო საქმეთა სამინისტროს, დღეს ის ერთ-ერთი ყველაზე კომპეტენტური უწყებაა საქართველოში, სადაც მაღალპროფესიონალი დიპლომატები არიან და მათ კომპეტენციაში ეჭვი არ მეპარება. ყალბი თავმდაბლობის გარეშე ვიტყვი, რომ ის ორი წელი, რაც ამ სამინისტროს ვხელმძღვანელობდი, მხოლოდ წარმატებული შედეგები გვქონდა – ასოცირების შეთანხმება, ნატო-ს არსებითი პაკეტი, გაერო-ს რეზოლუციის მხარდაჭერა, არაღიარების პოლიტიკის გაგრძელება…

- ისე, ქალბატონო მაია, ბოლო წლებში, საგარეო საქმეთა სამინისტრო ერთგვარი სოლიდარული გაუგებრობების უწყებადაც იქცა…

- როცა დიპლომატიურ კომპეტენციაზე ვსაუბრობ, იმ 1000-მდე ადამიანს ვგულისხმობ, რომელიც ამ უწყებაში წლებია მუშაობს და არა _ მის პოლიტიკურ ხელმძღვანელობას. აი, მასზე კი განსხვავებული აზრი მაქვს – ხელმძღვანელობა მართლაც, ვერ გამოვიდა ემოციურ-სოლიდარული მდგომარეობიდან. პოლიტიკური ხელმძღვანელობა გაუგებრობაში რომაა, ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ საგარეო საქმეთა სამინისტროში პროფესიონალები არ არიან! პირიქით, იქ ძალიან კარგი დიპლომატები გვყავს, რომელთაც ნებისმიერი მაღალი დონის შეხვედრის მომზადება შეუძლიათ.

„რეზონანსი“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ მაია ფანჯიკიძესთან: “გაზპრომთან” მოლაპარაკებაში არის რაღაც, რისი გამხელაც ხელისუფლებას ეშინია”

თიკო ოსმანოვა

“საარჩევნო წელს პრემიერ-მინისტრი გიორგი კვირიკაშვილი პრეზიდენტთან შემრიგებლური ტონის დამკვიდრებას ცდილობს, თუ ეს რეალურად ნიშნავს თანამშრომლობას გიორგი მარგველაშვილსა და მთავრობას შორის, უახლოეს მომავალში გამოჩნდება”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას “თავისუფალი დემოკრატების” ერთ-ერთი ლიდერი მაია ფანჯიკიძე. იგი კვირიკაშვილის გადაწყვეტილებას პრეზიდენტის პარლამენტში გამოსვლაზე დასწრებასთან დაკავშირებით, დადებითად აფასებს.

„პრეზიდენტის გამოსვლა პარლამენტის წინაშე არის მნიშვნელოვანი პოლიტიკური მოვლენა. სამწუხაროა, რომ აქამდე ეს ყოველგვარი დებატების და ფრაქციების სიტყვის გარეშე მიმდინარეობდა. მიმაჩნია, რომ საქართველოს პარლამენტი აიტანს კიდევ უფრო მეტ დებატებს, ვიდრე აქამდე იყო. როდესაც ქვეყნის მნიშვნელოვან საკითხებზეა ლაპარაკი, ამაში პოლიტიკური პარტიები უნდა მონაწილეობდნენ. ამიტომ ჩვენ, “თავისუფალი დემოკრატები” ვითხოვთ, რომ ფრაქციების გამოსვლას დიდი დრო დაეთმოს.

რაც შეეხება იმას, თუ რა თემებზე ისაუბრებს პრეზიდენტი, ვფიქრობ, იგი შეეხება ყველაზე მნიშვნელოვან საკითხებს. პირველ რიგში იქნება ეკონომიკური და სოციალური მდგომარეობა, რადგან ეს არის ის, რაც მოსახლეობას ყველაზე მეტად აწუხებს. ალბათ უსაფრთხოების საკითხებზეც ისაუბრებს, რომელიც ბოლო პერიოდში აქტიურად ისმოდა. ერთი სიტყვით, ჩემი აზრით, საუბარი იქნება ყველაფერ იმაზე, რაც დღეს აღელვებს ჩვენს მოსახლეობას. ასევე ალბათ, საუბარი იქნება დემოკრატიულ ღირებულებებზე, ინსტიტუტების სიძლიერეზე, ამის შემადგენელი ნაწილებია: თავისუფალი სასამართლო, პროკურატურა, მედია», – ამბობს „რეზონანსთან“ ინტერვიუში საგარეო საქმეთა ექს-მინისტრი.

- “თავისუფალი დემოკრატები” დებატების დროს აქცენტს ძირითადად რაზე გააკეთებთ, რა საკითხებზე მიიპყრობთ პრეზიდენტის ყურადღებას?

- თუკი “თავისუფალ დემოკრატებს” გამოსვლის საშუალება მიეცემათ, იტრიალებენ იმ პრობლემების ირგვლივ, რომელიც ქვეყანას აქვს. ამას რამდენიმე დიდ თემად დავყოფდი – სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა და მთავრობის როლი ამ მიმართულებით, რა უნდა გაკეთდეს. მეორე, დემოკრატიული ინსტიტუტების გაძლიერების პატივისცემის საკითხი. აუცილებლად შეეხებოდა საუბარი სასამართლოს თავისუფლებას, პოლიტიზებულ პროკურატურას და თავისუფალ მედიას. საარჩევნო გარემოს და კანონსაც შევეხებით. 2016 წელს ეს მნიშვნელოვანი თემაა და ვფიქრობ, ეს არის “ოცნების” დიდი ხარვეზი, რომ არ შეცვალა საარჩევნო გარემო და კოდექსი.

- პრეზიდენტის გამოსვლას პარლამენტში დაესწრება პრემიერ-მინისტრი – გიორგი კვირიკაშვილი გასულ კვირას უშიშროების საბჭოს სხდომასაც დაესწრო. თქვენი აზრით, ეს “ქართული ოცნების” პიარსვლაა, თუ იწყება კომუნიკაციის აღდგენა პრეზიდენტსა და მთავრობას შორის?

- ეს არის ძალიან კარგი, თუკი პრემიერმა მიიღო გადაწყვეტილება და მთავრობა სრული შემადგენლობით დაესწრება, რადგან ყველა იმ საკითხზე, რომელზედაც იქნება საუბარი პარლამენტის ტრიბუნიდან, პასუხისმგებელია მთავრობა. ასეთი გადაწყვეტილებები უნდა მიიღებოდეს გუნდურად და არა იმის მიხედვით, ვის, როგორ და როდის სცალია. მთავრობა შეკრულად უნდა ესწრებოდეს ასეთ გამოსვლას. ცუდია, რომ ეს აქამდე არ იყო და ვფიქრობ, რომ კვირიკაშვილმა ამით ნამდვილად გამოხატა ინსტიტუტების მიმართ პატივისცემა. ეს საარჩევნო წელს უფრო შემრიგებლური ტონის დამკვიდრების მცდელობაა, თუ რეალურად ნიშნავს თანამშრომლობას მთავრობასა და პრეზიდენტს შორის, ჯერჯერობით არ ვიცი, მომავალი თვეების მანძილზე გამოჩნდება.

- გასულ კვირას საქართველოსთან დაკავშირებით ვრცლად ისაუბრა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, როგორ ფიქრობთ, რა იყო ლავროვის მთავარი გზავნილი?

- ჩემი აზრით, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მთავარი გზავნილი იყო, თითქოსდა პანკისიდან მომდინარეობს ტერორიზმის საფრთხე, რაც არის აბსოლუტურად უსაფუძვლო განცხადება. არანაირი ტერორისტული საფრთხე საქართველოს არცერთი რეგიონიდან არავის მიმართ არ მომდინარეობს და შესაბამისად, ვფიქრობ, ეს გაფრთხილება იყო, რომ რუსეთს შეუძლია ასეთი თემა გააქტიუროს, თუკი მას პოლიტიკურ ბერკეტად რამე დასჭირდება.

- ანუ ეს ერთგვარი მუქარაა?

- პირდაპირ მუქარა შეიძლება არ დავარქვათ, იმიტომ, რომ ეს სრულიად უსაფუძვლო განცხადებაა, მაგრამ ეს შეიძლება იყოს მინიშნება, რომ მოლაპარაკებებში ყოველთვის იქნება საკითხები, რომელსაც რუსეთი ბერკეტად გამოიყენებს. ეს ეხება არა მხოლოდ სავიზო რეჟიმს, რომელსაც არანაიარი წინაპირობა არ სჭირდება, ეს ეხება “გაზპრომსაც” და სხვა თემებსაც, რომელზედაც იყო ლაპარაკი.

- ანუ ენერგეტიკის სამინისტრო იძულებული ხდება, რომ “გაზპრომთან” დაკავშირებით გააგრძელოს მოლაპარაკებები?

- ის, რომ აქ ფიგურირებს “გაზპრომი”, რომელიც კარგადაა ცნობილი, რომ მხოლოდ ეკონომიკური მახასიათებლებით არ მოქმედებს და მას პოლიტიკური მნიშვნელობა აქვს, უკვე მიანიშნებს, რომ რუსეთს შეუძლია ისევე პოლიტიკურ იარაღად გამოიყენოს, როგორც ამას აკეთებს სხვა ქვეყნებთან მიმართებაში. შესაბამისად, ამ მოლაპარაკებებით კმაყოფილი მაშინ ვიქნებოდი, თუკი მეცოდინებოდა აბსოლუტურად ყველა დეტალი, რომ საქართველოს ინტერესების ხარჯზე არანაირი მოლაპარაკება არ შედგება. და თუკი მეცოდინებოდა, რომ საქართველო არ იქნებოდა რუსეთიდან მოწოდებულ გაზზე იმდენად დამოკიდებული, რომ შეექმნას პრობლემები. ამიტომ, საინტერესოა ამ შეთანხმების როგორც ეკონომიკური, ასევე პოლიტიკური ფაქტორები.

- არის დღეს ეს საფრთხე, რომ გავხდეთ რუსულ გაზზე დამოკიდებული?

- საფრთხე არსებობს ყოველთვის, როდესაც პროცესი არის გაუმჭვირვალე. რადგანაც ჩვენ არ ვიცით, როგორ მიმდინარეობს სინამდვილეში მოლაპარაკება, ამიტომ საფრთხე, რა თქმა უნდა, არსებობს. მითუმეტეს საქართველოს მთავრობა ცუდად დუმს და არ ასაჯაროებს მოლაპარაკებების პირობებს. ეს მაფიქრებინებს, რომ იქ არის რაღაც ისეთი, რისი გამხელისაც საქართველოს ხელისუფლებას ეშინია.

„ახალი თაობა“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ კახა კუკავასთან: „საარჩევნო კოდექსის შეცვლით ევროპულ არჩევნებს მივიღებთ“

პარტია „თავისუფალი საქართველოს“ ლიდერი, კახა კუკავა, სხვა არასაპარლამენტო ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებთან ერთად, გასულ კვირას სტრასბურგში შეხვედრებს მართავდა.

- ჩვენ ორი ძირითადი პრიორიტეტი გვქონდა. საარჩევნო კოდექსთან დაკავშირებით შეხვედრები გვქონდა ევროპარლამენტში. გარდა ამისა, „თავისუფალი საქართველო“, როგორც მემარცხენე პარტია, თანამშრომლობს ევროპის მემარცხენე ძალებთან და მათთან შეხვედრები იყო ჩვენთვის პრიორიტეტული, – განაცხადა კახა კუკავამ „ახალ თაობასთან“ საუბარში.

- კონკრეტულად ვისთან გქონდათ შეხვედრები?

- ჩვენ შევხვდით ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანს, ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის ხუთივე ფრაქციის პრეზიდენტს. შევხვდით მომხსენებელს საქართველოს საკითხებზე და შემდგომში უკვე, ბრიუსელში შევხვდით ევროკომისრის თანაშემწეს. ძირითადი ყურადღება ეთმობოდა საარჩევნო კოდექსს და იმ ანტიდემოკრატიულ ქმედებებს, რასაც ჩვენს ქვეყანაში ადგილი აქვს ბოლო სამი წლის განმავლობაში. ამან გამოიწვია იმდენად დიდი ინტერესი, რომ აპრილში დაიგეგმა სპეციალური ღონისძიება.

- ღონისძიება რასთან დაკავშირებით?

- ევროსაბჭოს ასამბლეის რამდენიმე ჯგუფი ჩამოვა საქართველოში და შეეცდება არჩევნებამდე დადოს შეფასება და ერთგვარი ზეწოლა მოახდინოს ხელისუფლებაზე საარჩევნო გარემოსთან დაკავშირებით.

- რას შეცვლის ეს შეფასება, თუკი არჩევნები ჩატარდება ძველი კოდექსით? ამ შემთხვევაში რა იცვლება ოპოზიციური პარტიებისთვის?

- სწორედ ამიტომ ვამბობთ ჩვენ, რომ ეს შეფასებები გაკეთდება არჩევნებამდე და ჩვენი ამოცანა არის, რომ მოვახდინოთ საქართველოს ხელისუფლებაზე ზეწოლა, რათა მათ განახორციელონ საარჩევნო რეფორმა, რომელიც უკვე დიდი ხანია, მომწიფებულია.

- ითქვა, რომ სპეცუბნები გაუქმდება და მეტ დათმობაზე არ წამოსულა ხელისუფლება...

- სპეცუბნები არ არის ოპოზიციის მოთხოვნა. ეს არის საზოგადოების შეცდომაში შეყვანის მცდელობა.

- რატომ?

- სპეცუბნები აქტუალური არის შუალედურ არჩევნებზე და არა საერთო არჩევნებზე. სპეცუბნები არის ინსტიტუტი, რომელიც განსაზღვრავს, თუ როგორ აძლევს ხმას შეიარაღებული ძალები. ეს არის მნიშვნელოვანი და აქტუალური, შუალედურ არჩევნებზე, როდესაც არჩევნები ტარდება მარტო საგარეჯოში და ხელისუფლებას შეუძლია, მაგალითად, ჯარი, რომელიც არის განთავსებული გურჯაანში, არჩევნების დროს გადაიყვანოს საგარეჯოში და მიაცემინოს ხმა საგარეჯოში. აი, ეს არის პრობლემა.

- საერთო არჩევნებზე სპეცუბნებს არავითარი დატვირთვა არ აქვს?

- ხოლო საერთო არჩევნების დროს, სად მისცემს ჯარი ხმას, სპეცუბნებზე თუ ჩვეულებრივ უბნებზე, ამას არ აქვს პრინციპული მნიშვნელობა. ოქტომბერში არჩევნები იქნება ყველგან, გურჯაანშიც და საგარეჯოშიც. ხელისუფლებამ შუალედური არჩევნები მოითავა და ახლა გვეუბნება, რომ თანახმაა, სპეცუბნები გააუქმოს. ეს ცინიკური მიდგომაა და საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესებასთან საერთო არაფერი აქვს.

- დიდ იმედებს ამყარებდით ახალ პრემიერზე, თქვენს აქ არყოფნაში შედგა შეხვედრა არასაპარლამენტო ოპოზიციასთან. გამოდის, რომ ფუჭი იყო ეს იმედები?

- სპეცუბნების გაუქმება ოპოზიციისა და პრემიერის დიალოგის ფარგლებში არ ხდება. ეს ხდება ცალკე. ეს საკითხი თავისით გადაწყვიტეს, ეს „ქართული ოცნების შიდა გადაწყვეტილებაა. ეს არ ყოფილა ოპოზიციის მოთხოვნა. რაც შეეხება ოპოზიციისა და პრემიერის დიალოგს, შეთანხმება არის მიღწეული, რომ ჯგუფი უნდა შეიქმნას. დეტალებში ჯერ ბოლომდე გარკვეული არ ვარ. ვიცი, რომ ეს ჯგუფი უახლოეს დღეებში დაიწყებს მუშაობას. სწორედ იქ იქნება ის ძირითადი საკითხები განხილული, რომლებზეც შეიძლება შედგეს კომპრომისი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის.

- რამდენად მიღწევადია ეს საკითხი, ან თუ გაითვალისწინებენ ევროკავშირის რჩევებს?

- არის ორი შესაძლებლობა, როგორ განვითარდება ქართული სახელმწიფო. პირველი ვარიანტი – ფართო ოპოზიციური სპექტრის, საერთაშორისო საზოგადოების ზეწოლით შეიცვლება საარჩევნო კოდექსი და ჩვენ მივიღებთ ევროპული ტიპის არჩევნებს, სადაც 5-6 პარტია გადალახავს ბარიერს და იქნება კოალიციური მთავრობა, რაც არის ნორმა ევროპულ ქვეყნებში. ან არის მეორე ვარიანტი…

- რომელი?

- რომ ხელისუფლება არ დათანხმდება საარჩევნო ცვლილებებს, ჩაატარებს ისევ გაყალბებულ არჩევნებს, მიიღებს ხმათა 51%-ს, რაც გამოიწვევს საზოგადოებაში უიმედობას. მომავალ წელს ისევ გამოჩნდება ქარიზმატული ლიდერი, რომელიც მიიღებს საზოგადოების 70%-იან მხარდაჭერას, ჩამოაყალიბებს ერთპარტიულ მთავრობას. ბიძინა ივანიშვილს ან დააპატიმრებს, ან თუ გაასწრებს, მასზე ძებნას გამოაცხადებს და ისევ გვეყოლება ახალი ბიძინა ივანიშვილი. ანუ ისევ ის მეთოდი ხელისუფლების ცვლილებისა, რაც ჩვენ უკვე ორჯერ ვნახეთ, რომ ერთი ცუდი მთავრობის მაგივრად მოდის უფრო ცუდი მთავრობა.

- ჩვენი წარსული გამოცდილებიდან გამომდინარე, უნდა ვივარაუდოთ, რომ ამ მეორე ალტერნატივას მეტი შანსი აქვს?

- ამ ეტაპზე შესაძლებელია, მართლაც ასე იყოს. თუმცა სწორედ ჩვენი წარსულიდან გამომდინარე, ვიცით, რომ ეს მეორე ვარიანტი ქვეყნისთვის არის გამანადგურებელი და დამღუპველი. ჩვენ თუ გვინდა, რომ ამ ჭაობს და მანკიერ წრეს თავი დავაღწიოთ, აუცილებლად უნდა მივაღწიოთ პირველ ვარიანტს.

„რეზონანსი“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

ბიძინა ივანიშვილის “ხათრით“

“ხალხისთვის იგი “ოცნებიდან” არსად წასულა“

თაკო მათეშვილი

მიუხედავად იმისა, რომ 2016 წლის არჩევნებს “ქართული ოცნება” ბიძინა ივანიშვილის გარეშე ხვდება, იგი აღარც პარტიის ლიდერია და აღარც ოფიციალურად იკავებს რამე პოსტს, სპეციალისტების აზრით, კოალიცია მაინც მასთან ასოცირდება და სწორედ ამიტომ, ივანიშვილის “ხათრით” ხალხი მას მხარს ისევ დაუჭერს.

ამბობენ, რომ ამ მხრივ მისი წასვლა ბევრს არაფერს ნიშნავდა, რადგან საზოგადოების თვალში იგი მაინც ხელისუფლებასთან გაიგივებული პირია და ქვეყანაში მიმდინარე პროცესების გამო პასუხსაც მას სთხოვენ. პოლიტოლოგები ამის მიზეზებსაც ხსნიან – ამგვარი განწყობის შესაქმნელად ოპონენტებმაც აქტიურად იმუშავეს. ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკიდან წასვლის შემდეგ არ წყდება საუბარი იმაზე, რომ ეს გადაწყვეტილება შეცდომა იყო, რომ უკან დაბრუნება აუცილებელია და რომ გუნდი მის გარეშე ვერაფერს გახდება, რადგან 2012 წლის არჩევნებში ხმები არა კოალიცია “ქართულმა ოცნებამ”, არამედ ბიძინა ივანიშვილმა მიიღო.

ყოფილი პრემიერის უკან დაბრუნების საჭიროებაზე ხელისუფლების წარმომადგენლებიც აქტიურად საუბრობენ, თუმცა თავად ბიძინა ივანიშვილი ამას ყოველი ინტერვიუს დროს გამორიცხავს.

პოლიტოლოგები კი მიიჩნევენ, რომ მიუხედავად ივანიშვილის მცდელობისა – გაემიჯნოს ხელისუფლებას, ხალხისთვის იგი “ქართული ოცნებიდან” არსად წასულა.

პროფესორ იგორ კვესელავას თქმით, იმისათვის, ივანიშვილს რომ გავლენა ჰქონდეს, არაა აუცილებელი, პარტიის თავმჯდომარე, ან გენერალური მდივანი იყოს. ფიქრობს, რომ მას ამისთვის თანამდებობა არ სჭირდება. “ისედაც ცხადია, რომ “ოცნების” ყველა წევრი მას შეჰყურებს. ბიძინა ივანიშვილი “ქართულ ოცნებასთან” ასოცირდება და “ქართული ოცნება” – ბიძინა ივანიშვილთან. საზოგადოებასთან შეხვედრებისას ადამიანები ხელისუფლებაზე საუბრისას არა “ოცნებას”, არამედ ივანიშვილს ახსენებენ, რადგან მათთვის ეს ერთი და იგივეა”, – აცხადებს პოლიტოლოგი.

სწორედ ამიტომ იგორ კვესელავა დარწმუნებულია, რომ ხალხი ივანიშვილს და შესაბამისად “ქართულ ოცნებას” მხარს ისევ დაუჭერს და 2012 წლის არჩევნებს კვლავ კოალიცია მოიგებს. ამბობს, რომ დღეს საქართველოში არ არსებობს ორგანიზაციულად, მატერიალურად და იდეოლოგიურად შეკრული ისეთი ძალა, რომელიც “ოცნებას” დაუპირისპირდება. “ამიტომ, დარწმუნებული ვარ, აუცილებლად გაიმარჯვებს. არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, ალბათ ივანიშვილიც გააკეთებს პოლიტიკურ სვლებს გასამარჯვებლად და ხალხის არჩევნებზე მისაზიდად”, – დასძენს პოლიტოლოგი.

ხალხის თვალში ხელისუფლება და ივანიშვილი ისევ ერთმანეთთან რომ იგივდება, ეს, საზოგადოებრივი კომუნიკაციების მართვის სპეციალისტის, არჩილ გამზარდიას აზრით, იმის ბრალია, რომ მისი ოპონენტები ამ მხრივ ძალიან აქტიურობენ.

მათი პროპაგანდა, გამზარდიას თქმით, ხალხზე ეფექტურად მოქმედებდა და გარკვეულ ასოციაციებს ქმნის. ამბობს, რომ საზოგადოება ამ პროპაგანდის მიმართ უფრო მგრძნობიარე აღმოჩნდა, ვიდრე რეალური მოცემულობის მიმართ.

მოსაზრება, რომ “ქართული ოცნება” ისევ ბიძინა ივანიშვილთან ასოცირდება, მისთვის საკამათოა. ამბობს, რომ შესაძლოა, კოალიცია ივანიშვილის ჩრდილიდან სრულად არ განთავისუფლებულა, მაგრამ ივანიშვილი ამ კოალიციის წარმდგენად აღარ აღიქმება.

არჩილ გამზარდიას თქმით, თუკი საარჩევნო პერიოდში ივანიშვილი ჩათვლის საჭიროდ და რამე განცხადებებს გააკეთებს, ან კოალიციას პრომოუტირებას გაუწევს, მაშინ ეს ასოციაცია უფრო გაძლიერდება:

“ივანიშვილის პოლიტიკურ პროცესებში ჩარევაზე აქტიურად ლაპარაკობდნენ. რეალურად კი ივანიშვილი ყოველთვის ცდილობდა დისტანცია დაეჭირა და ხელისუფლება მისგან დამოუკიდებელი ყოფილიყო. ის დროდადრო არ იყო ინფორმირებული ზოგიერთ საკადრო გადაწყვეტილებაზე, არ იცოდა, თუ ვინ რას ფიქრობდა ხელისუფლებაში და ზოგჯერ მის პოზიციას არც ითვალისწინებდნენ. თუნდაც პრეზიდენტის სასახლის მაგალითი ავიღოთ – მისი მოსაზრება პირდაპირი იყო, მაგრამ არ გაითვალისწინეს. ამანაც აჩვენა, რომ ივანიშვილი ყველაფერს არ მართავდა. ასე რომ, მისი ჩართულობა ნამდვილად არ იყო ისეთი, როგორადაც ოპონენტები წარმოაჩენენ. ივანიშვილი იმისკენ მიილტვის, რომ “ქართული ოცნება” არჩევნებში დამოუკიდებლად წარდგეს. არ გამიკვირდება, თუკი პროცესები ამ ფორმით გაგრძელდება. არ გამოვრიცხავ, რომ შესაძლოა, ის კოალიციის რეკომენდატორად იყოს წარმოდგენილი, თუმცა იმ ფორმით ჩართულობა არ გამოხატოს, რა ფორმითაც 2012 წელს იყო”, – აღნიშნავს გამზარდია.

„ახალი თაობა“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ დავით თევზაძესთან: „ჯარის მართვა არაკომპეტენტური ადამიანების ხელშია“

ყოფილი თავდაცვის მინისტრი მოქმედ თავდაცვის მინისტრს და თავდაცვის სამინისტროში გადაწყვეტილებების მიმღებ პირებს აკრიტიკებს. კრიტიკას ბიძგი ცენტრალურ აფრიკაში სამშვიდობო მისიით მყოფი ჯარისკაცების მიმართ გამოთქმული ბრალდების გასაჯაროებამ მისცა, რაც საზოგადოებას გენერალური შტაბის უფროსმა ვახტანგ კაპანაძემ აცნობა.

რა გავლენას იქონიებს ქართული ჯარის პრესტიჟზე აფრიკაში ჩვენი მისიის მიმართ გამოთქმული ბრალდებები? ამ კითხვას დავით თევზაძემ პრესკლუბ „პირველში“ უპასუხა

- რა მოხდა, ზუსტად არავინ არ ვიცით. აქედან გამომდინარე, მსჯელობა, რა გავლენას იქონიებს, იქნება სპეკულაცია. ზოგადად, არ არის კარგი თუ მოხდა ის, რაზეც ლაპარაკობენ. სამწუხაროდ, ასეთი რამეები იშვიათი არ გახლავთ ასეთი მისიების დროს. ერთ პერიოდში ძალიან გასკანდალებული იყო ანალოგიური სამშვიდობო მისიის სამხედრო მოსამსახურეთა როლი კოსოვოში. ერთეული შემთხვევა თუ არის, დიდი ანგარიშით ჯარის პრესტიჟზე გავლენას არ იქონიებს, თუ საქართველოს აღმოაჩნდა უნარი, რომ სავარაუდო დამნაშავეები გამოავლინოს და დასაჯოს, როგორც ამას მოითხოვს შესაბამისი კანონმდებლობა.

- შესაძლო დანაშაულის შესახებ მედიაში გასულ წელსაც იყო საუბარი, ოღონდ, თავდაცვის სამინისტრო ამას უარყოფდა...

- ჩემთვის ძალიან ძნელია ლაპარაკი, მაშინ რა იყო და დღეს რა არის. როგორც მახსოვს, წელიწადზე მეტია, ამაზეა ლაპარაკია. მაშინ ითქვა, რომ ქართველი სამხედრო მოსამსახურეები არ იკვეთებოდნენ, როგორც დანაშაულში მონაწილეები ან თანამონაწილეები.

დავით თევზაძის განცხადებით, თავდაცვის მინისტრი დარწმუნებული რომ იყოს ჯარისკაცების უდანაშაულობაში, არავის გაათავისუფლებდა.

- მინისტრი დარწმუნებული რომ იყოს, უფლებამოსილებას არავის შეუჩერებდა. მინისტრი დარწმუნებულიც არ არის და წინასწარ ცდილობს, თვითონ გამოჩნდეს უკეთესი, ვიდრე მის დაქვემდებარებაში მყოფი ადამიანები არიან. ცოტა უცნაური მოქმედებაა სწორედ მისგან. მით უმეტეს, რომ მინისტრ თინა ხიდაშელის პრაქტიკაში არის გახმაურებულ კაბელების საქმეზე ადამიანების სამსახურში აღდგენა მაშინ, როცა სასამართლო ჯერაც არ დასრულებულა. მეორე მომენტია ადამიანები, რომლებიც შეიძლება, საერთოდ, არ იყვნენ შეხებაში დანაშაულთან და აღმოჩნდნენ დასჯილები. სჯობდა, მოკვლევა დასრულებულიყო და ამის შემდეგ მიეღო გადაწყვეტილება, – აცხადებს თავდაცვის ყოფილი მინისტრი.

- თუმცა, ამერიკის ელჩი მიესალმა მათ გადაწყვეტილებას...

- ამერიკის ელჩმა თქვა, რომ მოეწონა მინისტრის პოზიცია, რომ ის აპირებს, თუ დამნაშავეები აღმოჩნდებიან, დასჯის. დამნაშავეებს დასჯის კანონი, მინისტრი რა შუაშია.

დავით თევზაძის აზრით, საქართველოში სამხედრო ძალები არაკომპეტენტური პირების მართვის ქვეშ არიან.

- ეს არის სამწუხარო რეალობა. ამას არ შველის არც ჩემი ლაპარაკი, არც გამოსვლები, ვიდრე პოლიტიკური ნება არ იქნება იმისა, რომ სერიოზულად შეხედონ სამხედრო მანქანას სახელმწიფოში, – აცხადებს ყოფილი მინისტრი.

- მინისტრია არაკომპეტენტური თუ გენერალური შტაბი?

- ადამიანები, რომლის ხელშიც არის ჯარის მართვა, მთლიანად არაკომპეტენტურები არიან. კომპეტენტურობა განისაზღვრება იმით, რაზე ეუბნება მინისტრს უარს და როგორ იცავს თავის თვალსაზრისს. ასეთი პიროვნება არ ჩანს. მინისტრი თვლის, რომ თუ ვინმემ გაბედა მისი მოტყუება, ის იმ წუთში უნდა მოიხსნას. თუნდაც ეს სიტუაცია აჩვენებს იმას, რომ სამხედრო მოსამსახურე დღეს არაფრისგან არანაირი ვოლუნტარისტული გადაწყვეტილებისგან დაცული არ არის. როგორც გინდათ, ისე მიაბით ამას შესაბამისი დასკვნები.

———–

დავით თევზაძემ ჰააგის პროკურატურის მიერ რუსეთ-საქართველოს ომის გამოძიებაზეც გამოთქვა თავისი მოსაზრებები:

- რა პროცედურები აქვთ, არ ვიცი. საუბარია სამხედრო დანაშაულობების გამოძიებაზე. იმედი მაქვს, მხარეები ითანამშრომლებენ გამოძიებასთან.

- რუსეთი ითანამშრომლებს?

- რუსეთი ჰააგის პროკურატურასთან, ალბათ, არ ითანამშრომლებს იმ მოსაზრებებიდან გამომდინარე, რომ მისთვის მიუღებელია მის წინააღმდეგ გამოძიების დაშვება. ამის თაობაზე მათ გააკეთეს კიდეც განცხადება. ასეთი ტრიბუნალები ყოველთვის ნაწილობრივ პოლიტიკაზე დამოკიდებული პროცესებია და გააჩნია, ის ადამიანები, რომლებიც წარმართავენ პოლიტიკას, რა მიმართულებას მისცემენ. ამ გამოძიების შემდეგ დადგება გარკვეული პირების დაპატიმრების საკითხი, რომელიც შეიძლება იყვნენ რუსები, ოსები, ქართველებიც კი.

დავით თევზაძის თქმით, თუ ხელი მიუწვდებათ იმ ადამიანებზე, ვისაც ჰააგის ტრიბუნალი დამნაშავედ ცნობს, დააპატიმრებენ.

- დღესაც არიან ადამიანები, რომლებიც ძებნაში არიან, მაგრამ მათი დაპატიმრება ვერ ხერხდება. მილოშევიჩის დაპატიმრება მოხერხდა. ამიტომ, გააჩნია, როგორ წავა პროცესი, რას დადებენ ისინი დანაშაულის ფაქტად, გამოავლენენ თუ არა დამნაშავეებს, ვის გამოავლენენ, კონკრეტულ დამნაშავეზე ბრძანების გაცემა თუ შესრულება როგორ მოხდება, ვის გაიმეტებს ქართული სახელმწიფო, – აცხადებს დავით თევზაძე. იგი ფიქრობს, რომ არა ჰაიდი ტალიავინის კომისიის დასკვნა, შეიძლება ტრიბუნალს მუშაობა ამ საკითხზე არც დაეწყო.

„ახალი თაობა“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

ინტერვიუ სანდრო თვალჭრელიძესთან: „ეროვნული ბანკის ახალი პრეზიდენტი უნდა იყოს პროფესიონალი და აპოლიტიკური“

ეკონომიკის ექსპერტი სანდრო თვალჭრელიძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში ლარის კურსის გაუფასურების სამ ძირითად მიზეზს ასახელებს.

„პირველ რიგში უნდა დავასახელოთ საერთაშორისო ეკონომიკური მდგომარეობა, რომელიც არც ისე სახარბიელოა. მეორე არის საშინაო მიზეზი, რომელიც გამოწვეულია იმისგან, რომ დღემდე უცნობია, თუ ვინ იქნება ეროვნული ბანკის ახალი პრეზიდენტი. ასეთ სიტუაციაში ეროვნული ბანკის სამეთვალყურეო საბჭო სიფრთხილეს იჩენს და არსებით, აუცილებელ ქმედით ზომებს არ მიმართავს, რათა ლარი გააძლიეროს. მესამე მიზეზი არის ჩემთვის გაუგებარი“, – ამბობს სანდრო თვალჭრელიძე..

- რას გულისხმობთ?

- მთავრობის პასიურობას ეროვნული ბანკის მიმართ და ასევე მთავრობის მხრიდან არარსებობას იმ ფინანსური მექანიზმებისას, რომლებიც ლარს გააძლიერებს.

- მთავრობამ ხარჯებზე უნდა თქვას უარი, რათა ლარი დასტაბილურდეს?

- არა, მე არ ვფიქრობ, რომ ეს არის გამოსავალი, ეს უფრო ზედაპირულია, მეორეხარისხოვანია. მთავარია, იმ ინსტრუმენტის გამოყენება მოხდეს, რომელიც ეროვნულ ბანკს გააჩნია და რომელსაც ის არ იყენებს.

- მონეტარულ პოლიტიკაზე საუბრობთ?

- დიახ, სწორედ მონეტარული პოლიტიკა, რომელიც ხელთ აქვს ეროვნულ ბანკს და რომელსაც უნდა მიმართოს. აქ უფრო სიღრმისეული ქმედებებია საჭირო.

- რა მექანიზმია საჭირო?

- ეს მექანიზმი მარტივია. ფინანსთა სამინისტრომ და ეროვნულმა ბანკმა შეწყობილად უნდა გააკონტროლონ ყოველდღიური თანაფარდობა მიმოქცევაში მყოფი უცხოური ვალუტის და ეროვნული ვალუტის და შეამცირონ მიმოქცევაში მყოფი ლარის ბანკნოტები, რაც თავის დროზე, 1998 წლის რუსეთის დეფოლტის შემდეგ გააკეთა ირაკლი მანაგაძემ. მაშინ ასე მოხდა ლარის კურსის შენარჩუნება.

- იგივეს ურჩევთ?

- რასაკვირველია, აუცილებელია მიმოქცევიდან ლარის ამოღება. ხისტი ქმედებებია საჭირო. ჩვენი ეკონომიკა ასეთ ხისტ ქმედებებს კარგად გაუძლებს. ასეთი ჩარევები ჩვენი მოსახლეობისთვის იქნებოდა შვება, განსაკუთრებით კი მათთვის, ვისაც ამერიკულ დოლარში აქვს სესხი აღებული.

- მთავრობის მხრიდან ხშირად ისმის არგუმენტები, რომ მეზობელ სახელმწიფოებში უარესი მდგომარეობაა ვალუტის გაუფასურების მხრივ. ეს არის მისაღები არგუმენტი?

- არასწორია იმის მტკიცება, რომ აზერბაიჯანში მათი მანათი გაუფასურდა. პრეზიდენტმა ალიევმა სპეციალურად გააუფასურა მანათი იმისთვის, რომ რუსეთთან სავაჭრო ბალანსი დადებითი ჰქონდეს. ხელოვნურ და ბუნებრივ გაუფასურებას შორის დიდი განსხვავებაა.

- გიორგი ქადაგიძეს უფლებამოსილების ვადა ორ კვირაში გასდის. ახალი კანდიდატის დასახელება პრეზიდენტ მარგველაშვილის პრეროგატივაა. რამდენად ჯანსაღი პროცესი მიმდინარეობს კანდიდატის შერჩევის?

- ვერაფერს გეტყვით, რადგან ამაში არ ვარ ჩართული.

- დაინტერესებულ ჯგუფებს, ექსპერტებს თავიანთი კანდიდატის დასახელების უფლება ჰქონდათ...

- დიახ, ამის შესახებ ჩემთვისაც არის ცნობილი, მაგრამ მე პირადად არ მიმიღია ამ პროცესში მონაწილეობა.

- ახალი პრეზიდენტი რამდენად იქონიებს გავლენას ლარის კურსის დასტაბილურებაზე?

- ჯერ საინტერესოა, რა ხედვები ექნება მას, როგორი იქნება მისი მუშაობის სტილი ბანკებთან, მოსახლეობასთან, მთავრობასთან ურთიერთობაში, რას შემოგვთავაზებს ის. მას შეუძლია, იქონიოს დადებითი გავლენა, რადგან სწორედ მის ხელთ იქნება ლარის კურსის დასტაბილურების მთელი რიგი ბერკეტები და ამის მაგალითები ჩვენთან არც ისე შორეულ წარსულში იყო.

- პრეზიდენტმა მთავარი აქცენტი კანდიდატის შერჩევისას რაზე უნდა გააკეთოს?

- ეროვნული ბანკის ახალი პრეზიდენტი უნდა იყო პროფესიონალი და, რაც მთავარია, აპოლიტიკური.

„რეზონანსი“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

ბიუჯეტს ლარის გასამყარებლად ამცირებენ

საარჩევნო წელს მთავრობა დიდი დილემის წინაშე აღმოჩნდა

მაკა ხარაზიშვილი

მთავრობა ბიუჯეტის შეკვეცას ლარის გაუფასურების გამო აპირებს. ხელისუფლება ამის აღიარებას ერიდება და ოფიციალურ მიზეზად საგადასახადო ცვლილებებს ასახელებს. ეკონომისტების განცხადებით, თუკი 2015 წელს ეროვნული ვალუტის სტაბილურობა დიდწილად ეროვნულ ბანკზე იყო დამოკიდებული, ამჯერად ტვირთი ფისკალურ პოლიტიკაზე გადადის. ეს პრობლემა კი მთავრობის 40-კაციან საბჭოს შარშან ბიუჯეტზე მუშაობისას გაეთვალისწინებინა.

დეკემბერში დამტკიცებულ ბიუჯეტში ცვლილებების შეტანის საკითხი დღის წესრიგში უკვე იანვარში დადგა. მთავრობა ამბობს, რომ ამის მთავარი საფუძველი საგადასახადო კოდექსის რეფორმა იქნება. რეფორმაზე მუშაობა ორი კვირის წინ არ დაწყებულა, შესაბამისად, მიზეზი თუ ეს არის მთავრობამ ბიუჯეტის სწორად დაგეგმვა უნდა ისწავლოს.

კონკრეტულად რამდენით შემცირდება ბიუჯეტი ან საერთოდ შემცირდება თუ არა ისევ ლარის კურსზე და მეზობელ ქვეყნებში მიმდინარე პროცესებზე იქნება დამოკიდებული. მთავრობის ეკონომიკური გუნდი ამტკიცებს, რომ საგადასახადო რეფორმას დაელოდებიან.

“ვაპირებთ ძალიან სერიოზულ საგადასახადო რეფორმას. ფინანსთა სამინისტროს მიღებული აქვს დავალება და აქტიურად ვმუშაობთ არა მარტო სამთავრობო დაწესებულებებთან, არამედ ბიზნესწრეებთან იმასთან დაკავშირებით, რომ მოგების გადასახადის ესტონურ მოდელთან დაკავშირებით მოსამზადებელი სამუშაოები განვახორციელოთ”, – განაცხადა ფინანსთა მინისტრმა ნოდარ ხადურმა.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, საგადასახადო კოდექსში ცვლილებეზე მუშაობა ჯერ კიდევ შარშან დაიწყო, შესაბამისად, 2016 წლის ბიუჯეტის პროექტი ამ ცვლილებებზე მორგებული უკვე უნდა ყოფილიყო. რეალურად, საბიუჯეტო ხარჯის შეზღუდვა იანვრის სავალუტო შოკმა დააყენა დღის წესრიგში. სულ ახლახან ლარი დოლართან მიმართებაში 2,54 ნიშნულს მიუახლოვდა. ეკონომისტების განცხადებით, ხელისუფლება, სამწუხაროდ, ისევ გვიან მიხვდა, რომ მდგომარეობის დასტაბილურებამდე ჯერ კიდევ ბევრი წყალი ჩაივლის, ამიტომ ბიუჯეტის ხელგაშლილი ხარჯვა ფისკალურად გაუმართლებელი იქნება.

ეკონომიკის მინისტრის დიმიტრი ქუმსიშვილის განცხადებით, ბიუჯეტის კორექტირება განხორციელდება იმ შემთხვევაში თუ ხელისუფლება გაატარებს რეფორმებს, რაც მთავრობისთვის პრინციპულად მნიშვნელოვანია.

“აღნიშნულ რეფორმებზე, ბიუჯეტის კორექტირების პროპორციებზე ან ნებისმიერ სხვა ცვლილებაზე, მე პირადად მიმაჩნია, რომ უნდა გააკეთოს განცხადება პრემიერ-მინისტრმა, ეს ძალიან დიდი რეფორმაა, რომელმაც ქვეყანა წინ უნდა წასწიოს”, – აღნიშნა ქუმსიშვილმა. ამ შემთხვევაში საგადასახადო კოდექსში მთავარი ცვლილება რეინვესტირებისას მოგების გადასახადის გაუქმება იქნება.

აუდიტორი ირაკლი შავიშვილის განცხადებით, აღნიშნული ცვლილება ბიუჯეტის შემოსავლებზე მნიშვნელოვან გავლენას იმ შემთხვევაში მოახდენს, თუკი ცვლილებები დროულად განხორციელდება და 2015 წლის მოგების გადასახადს შეეხება. ბიზნესმენები ამ გადასახადს აპრილში იხდიან, შესაბამისად, პარლამენტმა ამ პერიოდადმდე უნდა დაამტკიცოს საგადასახადო კოდექსში ცვლილებები.

“თუ ეს ცვლილებები გავრცელდება 2015 წლის მოგების გადასახადზე, მაშინ წლევანდელ ბიუჯეტზე გავლენას მოახდენს, ვინაიდან ეს გადასახადი პირველ აპრილამდე გადაიხდება”, – ამბობს ირაკლი შავიშვილი. იმ შემთხვევაში თუკი ცვლილებები აპრილამდე არ ამოქმედდა, მაშინ გადასახადის გადამხდელებს გადასახადი უკან უნდა დაუბრუნდეთ ან სხვა გადასახადში ჩაეთვალოთ, ანუ წლევანდელ ბიუჯეტს არც ეს სქემა შეეხება.

ბიზნესმენ ზურაბ ლალაზაშვილს ბევრი კითხვა უჩნდება იმასთან დაკავშირებით წელს საგადასახადო კოდექსში შევა თუ არა ცვლილებები. თუკი შევა, მაშინ 2017 წლის იანვრიდან უნდა ამოქმედდეს.

“თუკი ცვლილებები წელს ამოქმედდება, ალბათ, ამ მოტივით ბიუჯეტის კორექტირება გახდება საჭირო, თუმცა ამასთან დაკავშირებით ჯერ კიდევ ბევრი კითხვის ნიშანია. ვფიქრობ, წელს არ უნდა შევიდეს ცვლილება, უმჯობესია 2017 წლიდან ამოქმედდეს, ვინაიდან ძალიან ბევრი საკითხი იქნება, რომელიც ერთიმეორეს ეთანხმება”, – ამბობს ზურაბ ლალაზიშვილი.

აღნიშნული ცვლილებების დაანონსების შემდეგ გამოითქვა ვარაუდი, რომ ბიუჯეტს 300-400 მილიონი ლარი დააკლდება. ირაკლი შავიშვილის აზრით, ეს თანხა გაცილებით ნაკლები იქნება.

დავიწყოთ იქიდან, რომ კოდექსში დაუბეგრავი მინიმუმის ცნება გაუქმდა და აქედან ბიუჯეტი, დაახლოებით, 200 მილიონი ლარის ეკონომიას აკეთებს. ბიუჯეტში მოგების გადასახადის დიდი ნაწილი შედის სახელმწიფო საწარმოებიდან, როგორებიცა “საქართველოს რკინიგზა”, “საქართველოს ფოსტა” და სხვა. სახელმწიფოს შეუძლია ამ საწარმოებიდან მოგების გადასახადის ნაცვლად, თანხა დივიდენდის სახით აიღოს.

“გაზრდილი მოგების დიდი ნაწილი კერძო პირებისთვის დივიდენდებში წავა და აქედან ბიუჯეტი საშემოსავლო გადასახადის სახით მიიღებს იგივე თანხას, ნაწილი წარმოების გაფართოებაზე დაიხარჯება. მათი დიდი ნაწილი ისევ ხელფასებზე მიიმართება, შესაბამისად, ბიუჯეტი აქედანაც საშემოსავლო გადასახადის სახით მიიღებს შემოსავალს. ასე რომ, ძირითადი დანაკლისი იქნება საავანსო გადასახდელები”, – ამბობს ირაკლი შავიშვილი.

ეკონომისტ ლევან ქისტაურს მიაჩნია, რომ წელს ლარის კურსის სტაბილურობასა და ეკონომიკის გაჯანსაღებისთვის, ფულად-საკრედიტო პოლიტიკასთან ერთად, დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ფისკალურ პოლიტიკას. საბიუჯეტო ცვლილებები სწორედ ამიტომაც არის საჭირო.

“ბიუჯეტი უნდა შემცირდეს არა მხოლოდ ეროვნული კურსის სტაბილურობის შესანარჩუნებლად, არამედ ეკონომიკის სტიმულირების გათვალისწინებითაც. აბსოლუტურად შესაცვლელია როგორც ხარჯების მუხლი, ისე პრიორიტეტები. ამას შარშანაც ვამბობდი, როდესაც პარლამენტი წლევანდელი ბიუჯეტის პროექტს განიხილავდა. 2015 წლიდან მოყოლებული, ფინანსური სტაბილურობის თუ ეკონომიკის ზრდის თვალსაზრისით, განსაკუთრებული მნიშვნელობა სწორედ ბიუჯეტს ენიჭება”, – ამბობს ლევან ქსიტაური.

მისი აზრით, გარდა ყბადაღებული პრემიებისა და დანამატებისა, უნდა შემცირდეს არამწარმოებლური ხარჯები, სოციალური დახმარებები, სუბსიდიები.

“პრემიები და დანამატები ყურს ხვდება კარგად, მაგრამ მთლიანობაში ეს არ არის ისეთი დიდი თანხა, რომ გადამწყვეტი როლი ითამაშოს. საერთოდ, ბიუჯეტის სტრუქტურა უნდა გადაიხედოს არამწარმოებულური ხარჯის შემცირების თვალსაზრისით. იგი ორიენტირებული უნდა იყოს დასაქმებასა და ეკონომიკურ ზრდაზე”, – ამბობს ლევან ქისტაური.

გამომდინარე იქიდან, რომ წელს საარჩევნო წელია, მთავრობა რთული დილემის წინაშეა: ხელფასის (პრემიის, დანამატის) ხარჯი ან უნდა შეამციროს და ფული ეკონომიკის სტიმულირებაზე მიმართოს, ან პოლიტიკური ერთგულების გამო იგივე დატოვოს და ეკონომიკის გაჯანსაღების საკითხი 2017 წლისთვის გადადოს.

„რეზონანსი“, 02 თებერვალი, 2016 წელი

116 ათასი სახელმწიფო მოხელე წელიწადში 1,5 მილიარდს ისრუტავს

“საჭიროა სახელმწიფო სტრუქტურებში დასაქმებული ადამიანების რაოდენობის შემცირება”

მაკა ხარაზიშვილი

116 ათასი დასაქმებული და 1,5 მილიარდი ლარის სახელფასო ხარჯი. სახელმწიფო უწყებებში დასაქმებულთა რაოდენობა არჩევნებიდან არჩევნებამდე საოცარი სისწრაფით მატულობს. ბიუროკრატია იმდენად გაიზარდა, რომ ბიზნესმენი თუ უბრალო მოქალაქე თავგზააბნეულია – აღარ იცის, კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით ვის მიმართოს.

ბოლო 5 წელიწადში სახელმწიფო ბიუჯეტში სახელფასო მომსახურებაზე ხარჯი 420 მილიონ ლარზე მეტით გაიზარდა. შეიქმნა ათეულობით სიპ-ი, შპს, სააგენტო, დეპარტამენტი, ფონდი, ცენტრი… არა მარტო სამინისტროებში, არამედ სამინისტროს დაქვემდებარებულ ორგანიზაციებშიც შტატები ზედმეტად გაბერილია.

მიუხედავად იმისა, რომ საწარმო არის ზარალზე, სუბსიდიაზე და მისი მუშაობის ეფექტურობა ნაკლებია, კადრების ოპტიმიზაციაზე არავინ ფიქრობს. სპეციალისტების აზრით, ქვეყანა ბიუროკრატიისკენ მიექანება და აუცილებელია სახელმწიფო სტრუქტურების შეკვეცა. მაგალითად, ენერგეტიკის სამინისტროში არსებობს 12 დეპარტამენტი და სამმართველო, რომელთა მიზანია ქვეყანაში ენერგეტიკული პოლიტიკის განხორციელება. ქვეყანაში ენერგეტიკული ობიექტები თითქმის პრივატიზებულია. გარდა ამისა, არსებობს გაზისა და ნავთობის საერთაშორისო კორპორაცია, რომლის ფუნქციაა ნავთობისა და გაზის რესურსების მოძიება, ნავთობისა და გაზის ექსპორტი, იმპორტი, ტრანზიტი; საქართველოში არსებული მაგისტრალური გაზსადენების მოვლა, ახალი მაგისტრალური გაზსადენების დაპროექტება და მშენებლობა; ასევე, საყოფაცხოვრებო და სამრეწველო ობიექტების გაზით უზრუნველყოფა.

რაც შეეხება სატარიფო პოლიტიკის განსაზღვრას, კომპანიების საქმიანობის რეგულირებას, ანუ ელექტროწარმოების გადაცემის, დისპეჩერიზაციის, განაწილების, გაზის ტრანსპორტირებისა და განაწილების ლიცენზირების წესებისა და პირობების დადგენა, აგრეთვე ლიცენზიების გაცემა, გაუქმება და იქ ცვლილებების შეტანა საქართველოს ენერგეტიკის მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიას, ანუ სემეკს ევალება.

სამინისტროში ცალკე ჩამოყალიბდა სსიპ “ენერგეტიკის განვითარების ფონდი”, რომელსაც რამდენიმე ჰესის მშენებლობის პროექტი აბარია. ამასთანავე, ენერგეტიკულ პროექტებს (ჰესები, თბოსადგურები) ახორციელებს საპარტნიორო ფონდი. ასევე სამინისტროში შექმნილია, ნავთობისა და გაზის სააგენტო. ქვეყანაში მოქმედებს ნავთობისა და გაზის კორპორაციაც.

კიდევ უფრო დიდი ბიუროკრატიაა ეკონომიკის სამინისტროში, სადაც დაახლოებით 18 დეპარტამენტი და დამატებით კიდევ 12 სამსახური, სააგენტო და ჯგუფია შექმნილი. ამასთანავე, საპარტნიორო ფონდის ბალანსზე გადავიდა მსხვილი სახელმწიფო ქონება. ეკონომიკის სამინისტროს გამოეყო კიდევ რამდენიმე სამსახური და ცალკე სახელმწიფო სტრუქტურად მონათესავე ფუნქციებით საქმიანობს. გამოდის, რომ ერთი და იგივე საკითხზე, რამდენიმე უწყება და ათეულობით ადამიანი მუშაობს.

ქვეყანაში იქმნება ხელოვნური ბიუროკრატია. მაგალითად, ინვესტორი, რომელსაც საქართველოში რაიმე პროექტის განხორციელება სურს, უნდა ესაუბროს საპარტნიორო ფონდს, ეკონომიკის სამინისტროს, გარემოს დაცვის სამინისტროს (თუ ენერგეტიკის მიმართულებაა ენერგეტიკის სამინისტროსაც, ხოლო თუ სათბობს უკავშირდება ამას ემატება ნავთობისა და გაზის კორპორაცია) და იმ რეგიონის ხელისუფლებას, სადაც პროექტი უნდა განხორციელდეს.

სპეციალისტები ამბობენ, რომ აუცილებლია სახელმწითფო ორგანიზაციების ოპტიმიზაცია. გაზრდილი ბიუროკრატიით შეშფოთებულმა ეკონომისტთა ნაწილმა რამდენჯერმე სამინისტროების შეკვეცის საკითხიც კი განიხილეს.

ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაციის წარმომადგენელი მერაბ ჯანიაშვილი მიიჩნევს, რომ სამინისტროების შექმნა დამოკიდებულია სახელმწიფოს პრიორიტეტებზე. შესაბამისად, თუკი სამინისტრო არსებობს ესე იგი მას გარკვეული ფუნქციაც აქვს. სხვა საკითხია ამ სამინისტროების ბალანსზე შექმნილი მონათესავე უწყებები.

“ნებისმიერ ქვეყანაში სამინისტროები პრიორიტეტების მიხედვით იხსნება და იხურება. საქართველოშიც ასეა. თუკი ქვეყანამ ახალი მიმართულებით გაააქტიურა მუშაობა, შეიძლება დამატებითი უწყება შეიქმნას. მიუხედავად ამისა, ახლა თამამად შეიძლება თქმა, რომ საჭიროა სახელმწიფო სტრუქტურებში დასაქმებული ადამიანების რაოდენობის შემცირება. გამოთავისუფლებული თანხა კი ეკონომიკის უფრო ეფექტურ მიმართულებებს უნდა მოხმარდეს”, – ამბობს მერაბ ჯანიაშვილი და აღნიშნავს, რომ ხშირ შემთხვევაში სახელმწიფო სტრუქტურები იმის მიხედვით კომპლექტდება, თუ რომელი პარტია იმარჯვებს არჩენებში. ლიდერი პოლიტიკური პარტიები მოსახლეობის ლოიალურობისა და კეთილგანწყობის მოსაპოვებლად საჯარო სამსახურში დასაქმებულთა რაოდენობის გაზრდას ცდილობენ. ამ დროს, სჯობს, სამი ერთმანეთის მონათესავე სამსახურის ნაცვლად, რომელიც ხშირ შემთხვევაში ერთსა და იმავე საქმეებს აკეთებს, დატოვო ერთი და ხელფასები გაზარდო. ამდენი ორგანიზაცია, ერთი მხრივ ბიუროკრატიულ ხარჯს ზრდის და თანაც მათთან ურთიერთობაც ძნელია. მაგალითად, ბიზნესმენები გაურკვევლობაში არიან და ვეღარ იგებენ კონკრეტულ საკითხზე რომელ უწყებას მიმართონ”, – აცხადებს მერაბ ჯანიაშვილი.

იურისტ ლევან ალაფიშვილის აზრით, შესაძლებელია სახელმწიფო სტრუქტურების გადაჯგუფება როგორც ეკონომიკურ, ისე სოციალურ და სამართალდამცავ სტრუქტურებში.

“თუკი მიზანია, ბევრი საჯარო მოხელის ყოლა და ერთი და იგივე საქმის კეთება სამ სხვადასხვა უწყებაში, მაშინ პოზიცია გასაგებია, მაგრამ არა მისაღები. მაგალითად, როდესაც საუბარი გვაქვს ჰიდროენერგეტიკაზე, აქ ყველაფერი ერთიანად უნდა იყოს განსაზღვრული – რესურსების მართვა, ლიცენზირება და ა.შ. შესაბამისად, შესაძლებელია, გარემოს დაცვა, ეკონომიკა და ენერგეტიკა ერთ სისტემაში მოექცეს”, – ამბობს ალაფიშვილი და დასძენს, რომ ინვესტორს ბევრი წინააღმდეგობის გადალახვა უწევს. 2012 წლის შემდეგ “ქართული ოცნება” შეგვპირდა მცირე, მობილურ და ეფექტურ მთავრობას, არადა, პროცესი საპირისპირო მიმართულებით წავიდა. ამ საკითხის გადასაწყვეტად საჭიროა პოლიტიკური ნება, კულტურა და გამოცდილება. “მხედველობაში მაქვს პროგრამული ბიუჯეტირება, სადაც შედეგი წინასწარ იქნება განსაზღვრული, შესაბამისად, ფუნქციებიც ამის მიხედვით გაიწერება”, – დასძენს ლევან ალაფიშვილი.