„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: “ბიძინა ივანიშვილი-2016 არ არის ივანიშვილი-2012…სამწუხაროდ, მათ შორის ძალიან დიდი განსხვავებაა”
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მურმან დუმბაძესთან: “ბიძინა ივანიშვილი პრეზიდენტს მოახლოებული არჩევნების ხათრით დაუტკბა“
„საქართველო და მსოფლიო“: ინტერვიუ ვალერი კვარაცხელიასთან: „ჩვენი ხელისუფლება, ავლაბრის რეზიდენციასა და კანცელარიაში კი არა, ამერიკის საელჩოში ზის“
„საქართველო და მსოფლიო“: ინტერვიუ დავით იაკობიძესთან: „მიხეილ სააკაშვილი სულ იმას გაიძახოდა, აი, ჩვენ რომ ნავთობი გვქონდეს, ნავთობი რომ გვქონდესო… კი, მაგრამ, მანგანუმი რომ გაქვს?!»
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიორგი თავდგირიძესთან: „ჯარს ზოგიერთი არასერიოზულად უყურებს”
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ შალვა ხაჭაპურიძესთან: „ნურავინ დამაბრალებს, რომ გიორგი მარგველაშვილის მართული ვარ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: “მთავრობა მოსამართლეთა ნაწილთან ჰარმონიულად თანაცხოვრობს”
„რეზონანსი“: „შპარგალკით“ გამხდარი მოსამართლეები
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ლევან ბერძენიშვილთან: „კანონი „რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფის შესახებ“ დათვური კანონია, ამ სიტყვის ყველაზე ცუდი გაგებით”
„რეზონანსი“: გამოკითხვა: უნდა დაწესდეს თუ არა ჯარიმა რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფაზე?
„რეზონანსი“: აზერბაიჯანი “გაზპრომს” შეუთანხმდა, საქართველოს კი ფასს არ უკლებს
„რეზონანსი“: გამოკითხულთა 2/3-მა ლარის გამყარების იმედი დაკარგა // „დღეს არავითარ შემთხვევაში არ იქნება ლარის გამყარებისადმი პოზიტიური განწყობა”
—————————-
„რეზონანსი“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: “ბიძინა ივანიშვილი-2016 არ არის ივანიშვილი-2012…სამწუხაროდ, მათ შორის ძალიან დიდი განსხვავებაა”
ია აბულაშვილი
მოხდება თუ არა წინასაარჩევნოდ მკვეთრი პოლიტიკური გადაადგილებები და ახალი კავშირების ჩამოყალიბება? ამ საკითხებზე “რეზონანსი” ექსპერტ გია ხუხაშვილს ესაუბრა.
- “ქართული ოცნების” საარჩევნო სიის ირგვლივ წარმოქმნილმა ვნებათაღელვამ გააჩინა ეჭვი, რომ პარტიაში გარკვეული ცვლილებები მწიფდება, დასახელდა ახალი სიის შესაძლო კანდიდატებიც. თქვენი აზრით, საკმარისი იქნება თუ არა ახალი სახეები იმისათვის, რომ “ოცნებამ” არჩევნები მოიგოს?
- არ ველოდები, რომ ახალი სია დღევანდელზე ხარისხით უკეთესი იქნება. “ქართული ოცნება” დღეს ვითარების მძევალია. ის არ არის მიზიდულობის ცენტრი ახალგაზრდა, ამბიციური და ძველი ცოდვებით დაუმძიმებელი პროფესიული კადრებისთვის. დღეს “ქართული ოცნების” სახელით ისეთი საფრთხობელები ლაპარაკობენ, რომ ბუნებრივია ამბიციურ და პროფესიონალ ადამიანებს, რომელიც ქვეყანას სჭირდება, ეს აფრთხობს და დისტანციაზე დგებიან. მიუხედავად იმისა, რომ სახელისუფლო პარტიასთან ახლოს ყოფნას გარკვეული ხიბლი აქვს, ასეთი ადამიანები თავს იკავებენ და ძირითადად უფრო კარიერისტები და კეთილდღეობაზე ორიენტირებულები დადგებიან “ქართული ოცნების” პირველ ადგილებზე.
- არადა “ქართული ოცნების” მესვეურები აცხადებენ, რომ სწორედ ეს არის მათ ინტერესში – განახლებული სახით წარდგნენ ამომრჩევლის წინაშე და სასიკეთო ცვლილებები შესთავაზონ საზოგადოებას?
– არ ვამბობ, რომ “ქართულ ოცნებას” არ უნდა რაღაც კარგი გააკეთოს და განაახლოს ეს ყველაფერი, მაგრამ, ჩემი აზრით, ამ საკმაოდ არაჯანსაღ ვითარებაში ეს გაუჭირდება. კვირიკაშვილის სახით გარკვეული მიზიდულობის ცენტრი შეიქმნა, მაგრამ ერთი კვირიკაშვილი ამისთვის საკმარისი არ არის.
რაც შეეხება არჩევნებში გამარჯვება-დამარცხებას, მიუხედავად იმისა, რომ ვითარება არასახარბიელოა, “ქართულ ოცნებას” არ ჰყავს პოლიტიკურ ელიტაში ღირსეული მოწინააღმდეგე. ეს არის მისი მთავარი მოკავშირე. იმიტომ, რომ “ოცნებაში” შეიძლება არის პრობლემები, მაგრამ სხვა პარტიებს კიდევ უფრო დიდი პრობლემები აქვთ. სამწუხაროდ, ქართველ ამომრჩეველს აქვს განცდა, რომ მოუწევს არჩევანის გაკეთება ცუდსა და უარესს შორის; კარგი არჩევანი არ ჩანს და სწორედ ესაა “ოცნების” უპირატესობა – ნეგატივი და არა პოზიტივი, რაც სახელმწიფოებრივად ცუდია.
- რა უნდა გააკეოს ხელისუფთლებამ ნდობის დასაბრუნებლად?
- “ქართულ ოცნებას” მოუწევს იმ ზღვარზე გავლა, რასაც ჰქვია უმრავლესობის მიღების ან არ მიღების რისკი. ვინც უნდა მოვიდეს ხელისუფლებაში, რა კონფიგურაციაც უნდა შედგეს, საშუალო სტატისტიკურ ქართველს არ ექნება იმის განცდა, რომ ეს არის მისი არჩეული ხელისუფლება. პოლიტიკოსები ცდებიან, როცა პოლიტიკურ პროცესს ძალიან ვიწროდ უყურებენ. ხელისუფლების მთავარი ოპონენტი დღეს არის არა პოლიტიკური პარტიები, არამედ ქართული საზოგადოება, რომელთანაც გამარჯვებული ხელისუფლება მე ჯერ არ მინახავს. ძალიან მცირეა იმის ალბათობა, რომ “ოცნებამ” იმედგაცრუებული ამომრჩეველი დაიბრუნოს, მთლიანად შემოტრიალება კი პრაქტიკულად გამორიცხულია, რადგან ამ რამდენიმე თვეში იმედგაცრუების მიზეზების აღმოფხვრა, უბრალოდ, ვერ მოხერხდება.
- ამჟამინდელი კონფიგურაციის რომელი სუბიექტი შემორჩება კოალიციას?
- მიუხედავად იმისა, რომ “ქართული ოცნების” სუბიექტებს შორის სისტემური და შიდა წინააღმდეგობებია და ხშირ შემთხვევაში ეზიზღებათ კიდეც ერთმანეთი, საკუთარი უსუსურობის განცდა არ მისცემთ საშუალებას, ჩამოვიდნენ ბიძინა ივანიშვილის მხრებიდან.
რეალურად “ქართულ ოცნებაში” შემავალი არც ერთი პოლიტიკური სუბიექტი, არც ერთი პოლიტიკური ფიგურა არ არის ამომრჩევლის გაგებით ლეგიტიმური, ანუ მათ მიმართ ნდობა არ არსებობს და არც პოლიტიკური კაპიტალი აქვს რომელიმეს. ფაქტიურად მთელი “ოცნება” დღეს პარაზიტად ზის ივანიშვილის მხრებზე და ჩამოსვლა არც ერთს არ უნდა. ისიც კარგად იციან, რომ, თუ ამას გააკეთებენ, პოლიტიკიდან გასვლისათვის განწირულები არიან.
- ბიძინა ივანიშვილის ბრენდი იმუშავებს იმ ძალით ამ არჩევნებზე როგორც 2012 წელს?
- გარკვეულწილად იმუშავებს, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ივანიშვილი-2016 არ არის ივანიშვილი-2012. სამწუხაროდ, ძალიან დიდი განსხვავებაა, მაგრამ როგორც ძალის ცენტრმა ავტორიტეტი შეინარჩუნა. შეიძლება ადამიანებს მის მიმართ აღარ აქვთ დადებითი განწყობა, მაგრამ როგორც ძალის ცენტრს აღიარებენ. პოლიტიკაში კი მთავარი ის კი არ არის, ვის ვინ უყვარს, არამედ ვისკენ არის ძალის ცენტრი, ეს ფაქტორი მოქმედებს და ამას აქვს ხიბლი.
- ოპოზიციის მხრიდან უკვე ისმის საკმაოდ მწვავე განცხადებები ხელისუფლების დემონტაჟზე, დღეს კი ირწმუნებიან, რომ არჩევნების გზით მოვალთ ხელისუფლებაში და არეულობა არ გვინდაო, მაგრამ სიტუაცია ნელ-ნელა მაინც იძაბება. მოელით რომ ოპოზიცია გაერთიანდება და ხელისუფლებას ერთიანი ფრონტით შეუტევს?
- დღეს არ არის ტემპერატურა იმდენად მაღალი, რომ ყველა ერთის წინააღმდეგ წავიდეს. ასეთი კოალიციები იკვრება იმ შემთხვევაში, როდესაც რეჟიმი ჩამოყალიბებულია. მის წინააღმდეგ საბრძოლველად შესაძლებელია, რომ მემარჯვენე-მემარცხენე და ყველა გაერთიანდეს. დღეს საბედნიეროდ რეჟიმი არ გვაქვს. შესაბამისად, ასეთი ტიპის ეკლექტური კოალიციების შექმნის რეალურ საფუძველს მე ვერ ვხედავ.
რა თქმა უნდა ყველა ილაპაკებს არჩევნებზე და კეთილ მიზნებზე, მაგრამ დაძაბულობამ რომ მოიმატოს, ამის ორი ვარიანტი შეიძლება იყოს. ანუ დაძაბულობამ მოიმატოს არჩევნების შემდეგ მაშინვე და ბენებრივია ეს იქნება არჩევნების შედეგის არაღიარება. მეორე კი ის, რომ ვინც უნდა მოვიდეს ხელისუფლებაში, მას ექნება ძალიან სუსტი ლეგიტიმაცია;ასე რომ, ძალიან მაღალი რისკის ზონაში ვართ. დღეს უკვე გვყავს ძალიან არასტაბილური, სუსტი ლეგიტიმაციის ხელისუფლება, არჩევნების შემდეგაც ძლიერი ხელისუფლების მოსვლის შანსს ვერ ვხედავ.
„ახალი თაობა“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ მურმან დუმბაძესთან: “ბიძინა ივანიშვილი პრეზიდენტს მოახლოებული არჩევნების ხათრით დაუტკბა“
რატომ არ დათანხმდა უმრავლესობა პარლამენტში პოლიტიკური დებატების გამართვას, რატომ დაუტკბნენ მეოცნებეები მარგველაშვილს, რატომ უნდა დაითხოვოს ქვეყნის მეთაურმა აჭარის უმაღლესი საბჭო? – ამის შესახებ „ახალ თაობას“ პარლამენტის ვიცესპიკერი მურმან დუმბაძე ესაუბრება.
„პარლამენტში პრეზიდენტის ყოველწლიური მოხსენება მნიშვნელოვანი მოვლენაა. ოპოზიცია გამუდმებით ითხოვს, რომ პრეზიდენტის გამოსვლას მოჰყვეს დებატები. სამწუხაროდ, უმრავლესობა ამ დებატების წინააღმდეგია და ისინი მხოლოდ ფრაქციების თავმჯდომარეების გამოსვლას თანხმდებიან.“, – ამბობს მურმან დუმბაძე.
- ფრაქციის თავმჯდომარეების გამოსვლა საკმარისი არ არის? უმრავლესობა მიიჩნევს, რომ საკმარისია...
- ამ შემთხვევაში პარლამენტის რიგით წევრებს ერთმევათ შეკითხვის დასმის უფლება. ამ უფლების გარეშე რჩებიან ჩემნაირი ადამიანებიც.
- თქვენნაირ ადამიანებში ვის ან რას გულისხმობთ?
- მე ვარ დამოუკიდებელი დეპუტატი, ვარ მაჟორიტარი და პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილე, ამის მიუხედავად, არ მაქვს უფლება, საქართველოს პრეზიდენტს დავუსვა კითხვა. დებატებზე უარის თქმა იმ მავნე პრაქტიკის გაგრძელებაა, რასაც საპარლამენტო უმრავლესობა ყოველთვის იყენებდა.
- დებატებზე უარის თქმით ირღვევა კანონი?
- კანონი არ ირღვევა, მაგრამ რეგლამენტში წერია, რომ არსებობს მეორე ვერსიაც, რომლის თანახმადაც, გამოსვლის უფლება აქვთ დამოუკიდებელ დეპუტატებსა და პარლამენტის რიგით წევრებს. ჩემი აზრით, ეს ვერსია უფრო მისაღები იყო. სხვა თუ არაფერი, ამ მოწვევის პარლამენტში პრეზიდენტი სიტყვით ბოლოჯერ გამოვა.
- გასულ წლებში მთავრობის წევრები საკანონმდებლო ორგანოში პრეზიდენტის გამოსვლას არ ესწრებოდნენ. ახლა თქვეს, დავესწრებითო. მთავრობას გუნება რამ შეუცვალა?
- მათ გადაწყვეტილებაზე ვითარების შეცვლამ იმოქმედა. ყოველთვის ვამბობდი და ახლაც გავიმეორებ, რომ საკადრო პოლიტიკა არის უმნიშვნელოვანესი. კადრების დამოკიდებულება საკითხის მიმართ ყოველთვის გადამწყვეტია.
- რას გულისხმობთ?
- ყოფილი პრემიერი ირაკლი ღარიბაშვილი გიორგი მარგველაშვილის მიმართ კონფრონტაციულად იყო განწყობილი. ამიტომ არ მოდიოდა პარლამენტში მის მოსასმენად. პრემიერს ბაძავდნენ მინისტრები. დღეს ამ მხრივ ვითარება რადიკალურად არის შეცვლილი. გიორგი კვირიკაშვილი აცხადებს, რომ კონფრონტაციული რეჟიმი უნდა მოიხსნას. მან განაცხადა, რომ 3 თებერვალს მოვა პარლამენტში და მოუსმენს პრეზიდენტის მოხსენებას. საკანონმდებლო ორგანოში მოვლენ მინისტრებიც.
- რატომ თქვა კვირიკაშვილმა პრეზიდენტთან კონფრონტაციულ რეჟიმზე უარი?
- ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს. პირველი ისაა, რომ კვირიკაშვილი ღარიბაშვილი არ არის. ის საკითხებს უფრო სახელმწიფოებრივად უდგება.
- ღარიბაშვილის პრემიერობის დროს კვირიკაშვილიც ხომ არ ესწრებოდა პრეზიდენტის მოხსენებას. მინისტრის რანგში რატომ არ თქვა კონფრონტაციულ რეჟიმზე უარი?
- ეს გიორგი კვირიკაშვილს უნდა ვკითხოთ. ის ღარიბაშვილის პრემიერობის დროს რომ დასწრებოდა პრეზიდენტის გამოსვლას, ჩემგან დიდ პატივისცემას დაიმსახურებდა. აღმასრულებელი ხელისუფლების დამოკიდებულების შეცვლას საპარლამენტო არჩევნებს ვუკავშირებ. არჩევნებამდე ნახევარი წელია დარჩენილი. საქართველოს მოსახლეობას არ მოსწონს ის დამოკიდებულება, რაც დღეს ხელისუფლების სხვადასხვა შტოს შორის არის. ამას მთავრობა კარგად გრძნობს და ასეთი მიდგომით ცდილობს ამომრჩევლის გულის მოგებას.
- მარგველაშვილის მიმართ უარყოფითი დამოკიდებულება ჰქონდა კიდევ ერთ ექსპრემიერ ბიძინა ივანიშვილს. კვირიკაშვილმა მისი „კურთხევის“ გარეშე გადაწყვიტა პრეზიდენტის მოსმენა?
- მისი ნებართვის გარეშე მთავრობა ასეთ გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებდა. ივანიშვილი თავიდან, ალბათ, წინააღმდეგი იქნებოდა, მაგრამ პრემიერმა გამოიჩინა „ჯიუტობა“ და უფროსის დათანხმება მოახერხა. ამას მხოლოდ მივესალმები. დებატებიც რომ დაეშვათ, უკეთესი იქნებოდა.
- თქვენ რამდენჯერმე გამოთქვით სინანული დებატებთან დაკავშირებით. რაიმე მნიშვნელოვნის თქმას აპირებდით?
- ძალიან მნიშვნელოვან საკითხზე მინდოდა მესაუბრა. ის, რაც აჭარაში ხდება, აუცილებლად იმსახურებს საგანგებო მოხსენებას. აჭარის ავტონომიაში არის უმაღლესი საბჭო, სადაც „ქართულმა ოცნებამ“ დაკარგა უმრავლესობა და ახლა ისინი ოპოზიციაში არიან. ადგილობრივ მთავრობასა და უმაღლეს საბჭოს შორის სერიოზული დაძაბულობაა, ბიუჯეტს ხან იღებენ, ხან – ვერა. მთავრობა გასულია თავისი პასუხისმგებლობის ზონიდან.
- ამ თემებზე ხომ თქვენ ისედაც ღიად საუბრობთ. რატომ გინდოდათ ამ თემებზე პრეზიდენტის მოხსენების დროს გესაუბრათ, ამას რაიმე მნიშვნელობა აქვს?
- ერთადერთი ლეგიტიმური პირი, რომელსაც აჭარის საქმეებში ჩარევა შეუძლია, არის საქართველოს პრეზიდენტი. მისგან განსხვავებით, საქართველოს მთავრობა აჭარის მთავრობის საქმიანობაში ვერ ჩაერევა. პრეზიდენტს ამის გაკეთება შეუძლია.
- რაში უნდა ჩაერიოს მარგველაშვილი?
- აჭარის უმაღლესი საბჭოს დათხოვნა მხოლოდ მას შეუძლია. მიმაჩნია, რომ გიორგი მარგველაშვილმა ეს აუცილებლად უნდა გააკეთოს.
- რატომ უნდა დაითხოვოს პრეზიდენტმა უმაღლესი საბჭო?
- რამდენიმე მაგალითი შემიძლია დავასახელო. მათმა გადაწყვეტილებებმა მთელი აჭარა გარეთ გამოიყვანა. ადგილობრივმა მთავრობამ გადაწყვიტა, ბათუმის ძველი ბულვარისთვის იერსახე შეეცვალა. არსებული ხეივნის გაუქმებასა და მის ადგილზე გაურკვეველი ჯიხურების ჩადგმას აპირებდნენ. ამას დიდი წინააღმდეგობა მოჰყვა და მთავრობამ უკან დაიხია. ადგილობრივი ხელისუფლება კულტურულ მემკვიდრეობას პატივს არ სცემს. მეორე მნიშვნელოვანი საკითხი არის ციხისძირი. ის აჭარაში გამორჩეული ადგილია. იქ არის 120-150 წლის ხეები. თავიდან იქ იყო პარკი. კომუნისტებმა იქაურობა სანაშენე მეურნეობად აქციეს. აჭარის მთავრობის გადაწყვეტილებით, ასწლოვანი ხეების განადგურება დაიწყო. რამდენადაც ჩვენთვის ცნობილია, ეს ხეები ურეკში გადააქვთ. ამბობენ, რომ იქ ივანიშვილი დენდროლოგიური პარკის მოწყობას აპირებს საკუთარ მამულში. ეს კანონის უხეში დარღვევაა, რადგან ციხისძირი თავად არის დენდროლოგიური პარკი და იქაურობისთვის ხელის დაკარება არ შეიძლება. თითოეული ამ ხის გადატანას 300-400 ტონა მიწის ამოღება სჭირდება, გადაითხარა მთელი გორა.
- 300-400 ტონა მიწა ძალიან ბევრი ხომ არ არის?
- არა, საუბარია 120-150 წლის ხეებზე. ისინი 40-50 მეტრის ჰორიზონტალში არიან გაშლილი და მათი ამოღება ასეთი იოლი არ არის. იქ უნდა აშენდეს პორტისმაგვარი, რათა ტყიდან გამოტანილი უზარმაზარი ხეები გამოიტანო და ზღვაში შეიტანო. ზღვის გარეშე ურეკში მათი გადატანა ვერ მოხერხდება. ამ ყველაფრის გასაკეთებლად კი რამდენიმე მილიონი ლარია საჭირო. ამ დღეებში გავრცელებული ინფორმაციით თუ ვიმსჯელებთ, ხეები არა ურეკში, არამედ შესაძლოა თბილისში გადმოიტანონ.
- ეს ვინ თქვა?
- ვინ და დედაქალაქის მერმა. დავით ნარმანიამ თავად განაცხადა, რომ ივანიშვილი ჩუქნის ასწლოვან ხეებს აღმაშენებლის ხეივნის გასამწვანებლად. აქ უკვე მეორე უკიდურესობაში გადავვარდით. არჩილ ხაბაძეს დოკუმენტში უწერია, რომ ივანიშვილს პირდაპირი მიყიდვის წესით 6.000 ლარად აძლევს თითო ხეს და ისინი ურეკში უნდა დარგოს, ნარმანია კი ამბობს, თბილისს ჩუქნისო. გამოდის, რომ ამ ბიზნესპროექტის არსი ჯერაც გაურკვეველია. ამიტომაც მინდოდა ამ საკითხზე მესაუბრა პრეზიდენტის თანდასწრებით. ის ვალდებულია, სიმართლის გარკვევაში დაგვეხმაროს.
აჭარის მთავრობა აჭარის უმაღლესი საბჭოს კითხვებზე პასუხებს არ სცემს. ხაბაძე უმაღლესი საბჭოს მიმართ თავს ანგარიშვალდებულად არ თვლის. აჭარის ქონებას უდიერად განკარგავს. კანონის თანახმად, ცენტრალური მთავრობა მათ საქმეებში ვერ ჩაერევა, პრეზიდენტს კი თავისუფლად შეუძლია მთავრობის დათხოვნა და ასეც უნდა მოიქცეს.
- ეგ თქვენ თვლით, რომ პრეზიდენტი ასე უნდა მოიქცეს, მაგრამ რა გარანტია გაქვთ, რომ ის ასე მოიქცევა?
- პრეზიდენტმა აუცილებლად უნდა დაითხოვოს აჭარის მთავრობა. ისინი კულტურული მემკვიდრეობის მიმართ უპატივცემულობას იჩენენ.
„საქართველო და მსოფლიო“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვალერი კვარაცხელიასთან: „ჩვენი ხელისუფლება, ავლაბრის რეზიდენციასა და კანცელარიაში კი არა, ამერიკის საელჩოში ზის“
შორენა ცივქარაშვილი
რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა რამდენიმე დღის წინათ საქართველო, ფაქტობრივად, ტერორისტების მფარველობაში დაადანაშაულა. “მოსკოვს აქვს მტკიცებულება, რომ ისლამური რადიკალური დაჯგუფება, ე.წ. ისლამური სახელმწიფო თავისი მიზნებისთვის პანკისის ხეობას იყენებს, კონკრეტულად კი პანკისის ხეობა ამ დაჯგუფების მებრძოლების თავშესაფარია”, – განაცხადა ლავროვმა. რას მასწავებს რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის განცხადება, ელის თუ არა ქვეყანას მორიგი საფრთხე რუსეთისგან და როგორ უნდა მოიქცეს ასეთ ვითარებაში საქართველოს ხელისუფლება? – “საქართველო და მსოფლიოს” პოლიტიკური პარტია “ნეიტრალური საქართველოს” თავმჯდომარე ვალერი კვარაცხელია ესაუბრა.
- პანკისის თემაზე ლავროვის განცხადებას წინ უძღვოდა რუსეთის განცხადებები სავიზო რეჟიმის გამარტივებაზე, მაგრამ ისიც ითქვა, რომ, ვინაიდან ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის შემდეგ დიპლომატიური ურთიერთობები აღარ არსებობს, ამაზე ფიქრი და მუშაობაა საჭირო. ეს არის ძალიან საინტრესო და საჭირო გზავნილი როგორც საქართველოს ხელისუფლებისთვის, ასევე ქართველი ხალხისთვის, რომელსაც ხელისუფლება ყურადღებითა და პასუხისმგებლობით უნდა მოეკიდოს.
იქვე ახსენეს პანკისის საკითხი. პანკისის პრობლემა რომ არსებობს, ეს დღეს ყველამ იცის. ვინაიდან ეს არ არის ახალი თემა _ უკვე წლებია, ამაზე საუბრობენ. როდესაც ჩეჩნეთის საკითხი იდგა რუსეთის წინაშე, პანკისის ხეობა ჯერ კიდევ მაშინ იყო რუსეთისთვის მტკივნეული თემა. ვინაიდან სწორედ პანკისის ხეობიდან შედიოდა რუსეთში მის საწინააღმდეგოდ მომუშავე როგორც სამხედრო ტექნიკა, ასევე ცოცხალი ძალა, ფინანსები და იარაღი, ანუ საქართველოს ტერიტორიას იყენებდნენ რუსეთის წინააღმდეგ ბრძოლის პლაცდარმად. ახლა ამ ყველაფერს დაემატა ახლო აღმოსავლეთში ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს ჩამოყალიბება. წარმოიდგინეთ, რასთან გვაქვს საქმე. ტერორისტულმა დაჯგუფებამ პრეტენზია განაცხადა სახელმწიფოდ ჩამოყალიბებაზე და ისიც ხომ ვიცით, რომ პანკისიდან მართლაც მიდიან მებრძოლები “ისლამური სახელმწიფოს” მხარდასაჭერად. ანგარებით აკეთებენ ამას თუ სხვა მოტივი ამოძრავებთ, ფაქტია, რომ ასე ხდება და ისიც კარგად ვიცით, რომ “ისლამურ სახელმწიფოში” დღეს მხოლოდ საქართველოს მოქალაქეები არ იბრძვიან, მიდიან მთელი მსოფლიოდან: რუსეთიდან, ევროპიდან და შედეგ თავიანთ სახელმწიფოებში ქმნიან დაჯგუფებებს, ქსელებს და, სადაც ხელი მიუწვდებათ, ბინძურ ტერორისტულ საქმიანობას ავრცელებენ. აქედან გამომდინარე, ბუნებრივია, საქართველოდან წასული ადამიანებიც თავისთავად ქმნიან გარკვეულ საფრთხეს, თანაც ეს ხდება რუსეთის საზღვართან, რის გამოც რუსეთს ძალიან მგრძნობიარე დამოკიდებულება აქვს ამ საკითხისადმი, – ამბობს ვალერი კვარაცხელია.
- ეს რუსეთს აძლევს მიზეზს, საქართველოში ჯარი შემოიყვანოს?
- რუსეთს მიზეზს აძლევს კი არა, ის ვალდებულიცა, ასეთ რაღაცებზე რეაქცია ჰქონდეს. რადგან რუსეთის სამხედრო დოქტრინაში პირდაპირ წერია, რომ მათ შეუძლიათ ქვეყნის საზღვრებს გარეთ სამხედრი მოქმედება, თუკი ამის აუცილებლობა შეიქმნება.
საქართველოს ეს საკითხი ორი მიმართულებით უქმნის საფრთხეს: ჯერ ერთი, რუსეთთან შეიძლება კვლავ დაპირისპირებულნი აღმოვჩნდეთ, რადგან საქართველოს ხელისუფლება განაგრძობს იმ პოლიტიკურ კურსს, რომელიც მემკვიდრეობით მიიღო წინა ხელისუფლებისგან და ერთმნიშვნელოვნად აცხადებს, რომ ის არის დასავლეთის სტრატეგიული პარტნიორი, ხოლო რუსეთი მტერი და ოკუპანტია. ამიტომ, თუ რუსეთი იგრძნობს, რომ საქართველოს ტერიტორიიდან მას რაიმე საფრთხე ემუქრება, რუსეთთან დაპირისპირება, რა თქმა უნდა, რეალურ სახეს შეიძენს.
არის მეორე საფრთხეც: ე.წ. ისლამურ სახელმწიფოს დახაზული აქვს თავისი რუკა, რომელშიც შესულია საქართველოც, კავკასიის სხვა ქვეყნებთან ერთად, ამიტომ, თუ ჩვენ რუსეთის ინტერესებს დავუპირისპირდებით, ხოლო რუსეთის ინტერესები “ისლამურ სახელმწიფოში” ვერ გაიმარჯვებს, “ისლამური სახელმწიფოს” გავლენის ქვეშ აღმოვჩნდებით და ჩვენთვის ამაზე მეტი საფრთხე რაღა უნდა იყოს?!
თუმცა, ისიც ხომ ცნობილია, რომ “ისლამური სახელმწიფო” ცარიელ ადგილზე არ აღმოცენებულა?! ის შეიქმნა აშშ-ის უშუალო მონდომებითა და მეცადინეობით. ჩვენ ვხედავთ უგუნურებას პოლიტიკაში, როდესაც ქვეყანა ნებისმიერი მეთოდით ცდილობს, მოიპოვოს გაბატონებული მდგომარეობა მსოფლიოზე. ამისთვის ერთ-ერთი უნიკალური იარაღი, რომელიც აშშ-მა შექმნა, არის ტერორისტული ე.წ. ისლამური სახელმწიფო, რომელსაც საკუთარი მიზნებისთვის იყენებს. ამაში ჩათრეული აღმოჩნდა ჩვენი მეზობელი თურქეთიც და ამ ვითარებაში საქართველოსთვის გამოსავალი მხოლოდ ოპტიმალური გზის მოძებნაა. ასეთი გზა კი, ერთმნიშვნელოვნად შემიძლია განვაცხადო, არის დასავლეთთან პარტნიორულ ურთიერთობებზე უარის თქმა და რუსეთის საერთაშორისო პოლიტიკის მხარდაჭერა. ამის გარეშე საქართველოს უზარმაზარი პრობლემები შეექმნება და არამხოლოდ რუსეთის მხრიდან… ეს უნდა გაითვალისწინოს საქართველომ, რომელიც ისედაც სამ ნაწილადაა დაშლილი და უახლოეს მომავალში, შესაძლოა, უარესი პრობლემების წინაშე აღმოჩნდეს.
- საქართველოს პრეზიდენტი, თავდაცვის მინისტრი, თვით ამერიკის ელჩიც კი ამბობენ, რომ პანკისის ხეობაში არანაირი ტერორისტული ბაზა არ არის.
- ერთადერთი, ვინც ჩავიდა პანკისის ხეობაში აშშ-ისა და ევროკავშირის ელჩებთან ერთად, იყო საქართველოს პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი. იქ შეხვდნენ მოსახლეობის მცირერიცხოვან ჯგუფს და განაცხადეს, რომ იქ არავითარი ტერორისტები არ არიან. თითქოს ტერორისტები იქ ბირჟაზე ელოდებოდნენ. ეს არის საკითხის ყოველგვარი შესწავლისა და გამოკვლევის გარეშე გაკეთებული უპასუხისმგებლო განცხადება. აბა, რას იტყვიან აშშ-ისა და ევროპის ელჩები, რომლებიც დაპირისპირებულები არიან რუსეთთან? მაგრამ ჩვენ ხომ ვიცით, რომ პანკისში სერიოზული პრობლემებია და მათი წაყრუება და სირაქლემის პოზაში ყოფნა კარგს არაფერს მოგვიტანს?! ხელისუფლებაში ყოფნა უდიდესი ტვირთი და პასუხისმგებლობაა, მაგრამ ეს ჩვენს ხელისუფლებას არ აქვს გათვითცნობიერებული. მათთვის თანამდებობაზე ყოფნა მხოლოდ და მხოლოდ სიამოვნებაა, საკუთარი კეთილდღეობის მოწყობა. მათ უნდა დაიკისრონ პასუხისმგებლობა ქართველი ხალხის წინაშე და პასუხი უნდა აგონ ყველა შედეგზე, რომლებიც მათი უგუნური ქმედების შედეგად დადგება, ამიტომ არ შეიძლება ასეთ უმძიმეს თემებს ასე ქარაფშუტულად ეპყრობოდეს ქვეყნის ხელისუფლება.
საქართველოს ხელისუფლებას ოდნავი გონიერება რომ ჰქონდეს, ჯერ _ პუტინის და მოგვიანებით ლავროვის განცხადების შემდეგ უნდა დაეწყო სერიოზული მუშაობა, განეხილა ეს საკითხი, დაემუშავებინა, მოეწვია საზოგადოების წევრები და უნდა ყოფილიყო საპასუხო რეაქცია. ჩვენ კი მივიღეთ სრულიად გაუაზრებელი რეაქცია შაბლონებისა და სტერეოტიპების დონეზე. რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში ხელისუფლების წარმომადგენელი ზურაბ აბაშიძე აცხადებს, სანამ ქვეყნის ტერიტორია ოკუპირებულია, დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენაზე საუბარი არ შეიძლებაო. იმავეს იმეორებენ საპარლამენტო უმრავლესობის წარმომადგენლები, პრემიერი და პრეზიდენტი…
- დიახ, საქართველოს ხელისუფლება ამბობს, რომ ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის გარეშე რუსეთს არ დაელაპარაკება. არასწორია ასეთი პოზიცია?
- რა თქმა უნდა, არასწორია. პრობლემა ჩვენ გვაქვს და ამიტომ ყველა შესაძლო შემთხვევაში დიალოგი უნდა დავიწყოთ, გავარკვიოთ, რა არის რუსეთის ინტერესი, რა ჩვენი და ვეძებოთ არა კონფრონტაციის, არამედ პრობლემების დაძლევისა და გადაწყვეტის გზები.
მარგველაშვილმა ისიც განაცხადა, ლავროვს ქვეყნის პირველი პირი არ უნდა შეხვდესო. ჯერ ერთი, მან ის მაინც უნდა იცოდეს, რომ ყველა ქვეყნის პირველი პირი ხვდება სხვა სახელმწიფოს საგარეო საქმეთა მინისტრს, ეს მიღებული პრაქტიკაა და, როდესაც მარგველაშვილი, რომელიც პირველ პირად განიხილავს თავს, აცხადებს, რომ არ შეხვდება რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრს, რადგან რანგით არ შეეფერება, სიბეცე და საერთაშორისო პოლიტიკის სრული უცოდინარობაა. არ შეიძლება ასეთი ამპარტავნული, ქედმაღლური დამოკიდებულება. მაგრამ ვინ გვეუბნება, რომ, გინდა თუ არა, ლავროვს შეხვდითო? პირველი პირები შეხვდნენ ერთმანეთს, რა პრობლემაა?!
- საქართველოში ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ რუსეთის პირველი პირების მხრიდან რამდენჯერმე გაისმა განცხადებები დიალოგის დაწყების თაობაზე, რატომ ვერ დგამს საპასუხო ნაბიჯებს საქართველოს ხელისუფლება.
- რა უნდა უთხრას საქართველოს ხელისუფლებამ რუსეთს? სათქმელი არ აქვს! ამას გარდა, საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებს მათი “დირექტორები” არ აძლევენ რუსეთის ხელისუფალთან შეხვედრის უფლებას. ჩვენი ხელისუფლება, ავლაბრის რეზიდენციასა და კანცელარიაში კი არა, დიდ დიღომში ზის. საქართველოს ხელისუფლება აშშ-ის ელჩთან შეუთანხმებლად ერთ ნაბიჯს ვერ გადადგამს. ასეთი რამ რომ წარმოვიდგინოთ, მაგალითად, ხვალ რუსეთმა საქართველოს ხელისუფლებას შესთავაზოს, მზად ვართ, ვიმუშაოთ იმ მიმართულებით, რომ დაგიბრუნოთ დაკარგული ტერიტორიებიო, რა გგონიათ, მიიღებენ ამ წინადადებას? გაიქცევიან დოღომში და იქ დაიწყებენ გარკვევას, _ ასეთ უცნაურ რაღაცას გვეუბნება რუსეთი და როგორ მოვიქცეთ, თქვენ გადაწყვიტეთო. აბსოლუტურად არაფრის უფლება არ აქვს ამ ხელისუფლებას.
- ანუ, საქართველო ვერც ერთ გადაწყვეტილებას დამოუკიდებლად ვერ იღებს?
- საქართველო დღეს უფროა დამოკიდებული გარე ძალებზე, ვიდრე თუნდაც საბჭოთა პერიოდში. რა თქმა უნდა, იმ დროს სერიოზულ გადაწყვეტილებებს მოსკოვი იღებდა და ყველა მნიშვნელოვან საკითხს მასთან ათანხმებდნენ, მაგრამ იყო საკითხები, რომლებიც თბილისში წყდებოდა. დღეს კი არც ერთი საკითხი არ წყდება თბილისში. აბსოლუტურად სუვერენიტეტდაკარგული ხელისუფლება, საქართველოსთვის სასარგებლო თუნდაც ერთ პატარა ნაბიჯსაც ვერ დგამს.
- ბატონო ვალერი, კიდევ ერთი პრობლემური საკითხი რუსეთ-თურქეთის ურთიერთობაა. რამდენიმე დღის წინათ თურქეთმა რუსეთი საზღვრის დარღვევაში დაადანაშაულა და თურქეთის საჰაერო ძალებმა ავიაბაზებზე განგაშიც გამოაცხადეს. მოსალოდნელია თუ არა კონფლიქტის გამწვავება ორ მეზობელ ქვეყანას შორის და როგორ აისახება ეს ყველაფერი საქართველოზე?
- რაც შეეხება თურქეთის განცხადებებს, ამას წინათ რუსეთის სამხედრო თვითმფრინავი ხომ ჩამოაგდეს, რატომ ახლაც იგივე არ გაიმეორეს? ან არ ყოფილა მსგავსი ფაქტი, ან იყო და ვეღარ გაბედეს, თუმცა კონფლიქტის გამწვავება, რა თქმა უნდა, მოსალოდნელია. რადგან ვისმენთ აშშ-ის განცხადებებს, რომელიც ყველაფერში რუსებს ადანაშაულებს, თუმცა დღემდე არც ერთი რეალური სამხილი არ გამოუქვეყნებია. რუსეთის წინააღმდეგ აგრესია თანდათან მწვავდება, რადგან მათ დაინახეს, რომ რუსეთის დაშლა და დაჩოქება მათთვის მიუღწეველ ამოცანად დარჩა, თუმცა პუტინის მოსვლამდე ახლოს იყვნენ ამ სურვილებთან. საქართველოზე ეს სიტუაცია ცუდად აისახება. მსოფლიო მესამე მსოფლიო ომისკენ მიექანება, ამიტომ, როგორც აღვნიშნე, აუცილებელია ყველაზე ოპტიმალური გზის გამონახვა, მაგრამ ჩვენ ამ მიმართულებით რატომღაც არ ვფიქრობთ.
„საქართველო და მსოფლიო“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ დავით იაკობიძესთან: „მიხეილ სააკაშვილი სულ იმას გაიძახოდა, აი, ჩვენ რომ ნავთობი გვქონდეს, ნავთობი რომ გვქონდესო… კი, მაგრამ, მანგანუმი რომ გაქვს?!»
არმაზ სანებლიძე
ჩვენი გაზეთის რუბრიკის „გუშინ, დღეს, ხვალ…“ სტუმარია საქართველოს ლეგენდარული ფინანსთა მინისტრი, ცნობილი ეკონომისტი, პროფესორი დავით იაკობიძე.
- ნაახალწლევს დავოსში გამართულმა ყოველწლიურმა მსოფლიო ეკონომიკურმა ფორუმმა ხაზგასმით გამოკვეთა, რომ მსოფლიო მეოთხე სამრეწველო რევოლუციის პერიოდში შედის. რას ნიშნავს ეს, ბატონო დავით, საერთოდ და, კერძოდ, ჩვენი ქვეყნისთვის? როგორ ვეწერებით ამ რევოლუციაში?
- დავოსის ფორუმზე განხილული საკითხების ნუსხა მდიდარი და მრავალფეროვანია, მაგრამ მთავარი მაინც “მეოთხე სამრეწველო რევოლუცია” იყო, რომლის მამოძრავებელ ძალად წარმოგვიდგება ხელოვნური ინტელექტის, რობოტოტექნიკის, ავტონომიური სატრანსპორტო საშუალებების, ნანოტექნოლოგიურ და თანამედროვე მეცნიერების სხვა სფეროებში მოპოვებული მიღწევები. დიდი ციკლების თეორიის მიხედვით, 2018 წლიდან დაიწყება აღმასვლა ეკონომიკაში. დავოსის წლევანდელმა ფორუმმა სწორედ ეს განაცხადა. 2016 და 2017 წლები იქნება გადასვლისთვის მზადების პერიოდი. გაძლიერდება და განვითარებული გახდება ის ეკონომიკები და ის ბაზრები, რომლებიც მოემზადება ამ სიახლეების დასანერგად.
საქართველოს როგორც ახლა არ აქვს რესურსი, ისევე არ ექნება მომავალში. მაშ, რაზე ვლაპარაკობთ?! პირდაპირ გეტყვით: თუ არ შემიძლია ამ რესურსის დანახვა, არც მექნება. მიხეილ სააკაშვილი სულ იმას გაიძახოდა, აი, ჩვენ რომ ნავთობი გვქონდეს, ნავთობი რომ გვქონდესო… კი, მაგრამ, მანგანუმი რომ გაქვს – “შავი ქვა”, რომელიც რკინის მადნების შემდეგ თავისი მნიშვნელობით მეორე ადგილზე დგას მეტალურგიასა და სამთო-მომპოვებელ მრეწველობაში?!
მანგანუმს 6 მილიონი ტონის ოდენობით აწარმოებს ჩინეთი, ავსტრალია – 4 მილიონ ტონას, ამდენივეს – სამხრეთ აფრიკა, 2 მილიონ ტონამდე ავიდა გაბონი, 3 მილიონ ტონას აწარმოებს ბრაზილია. ყაზახეთი, რომელიც საბჭოთა პერიოდში საერთოდ არ აწარმოებდა, რადგან შედარებით უხარისხო მადანი ჰქონდა და ძვირიც, ამჟამად 2 მილიონ ტონაზე გავიდა, უკრაინა ერთ მილიონ ტონას აწარმოებს. და ჩვენ, ვინც 800 ათას ტონაზე მეტს ვაწარმოებდით, 300 ათას ტონამდე ჩამოვედით. თანაც, ეს მაჩვენებელი, მგონი, მაინცდამაინც ზუსტი არ არის. რა ხდება? რატომ ვერ ხედავდა და ვერ ხედავს ამ რესურსს დამოუკიდებელი საქართველოს ვერც ერთი ხელისუფლება? კი, ამოქმედდება გლობალური მსოფლიო სისტემა, მაგრამ როგორ იცხოვრებს შენი პენსიონერი, როგორ იმკურნალებს შენი ავადმყოფი, როგორ განათლებას მიიღებს შენი ახალი თაობა, რომელ ენაზე და ა.შ. ამ ყველაფერს კოსმოსიდან ვერავინ გადაგიწყვეტს. ხომ ასეა? მაშ, ამას უნდა მივხედოთ მეოთხე სამრეწველო რევოლუციის გარდამავალ პერიოდში.
- ჩვენი რუბრიკის ერთი პერიოდი - “დღეს” - ჩავთვალოთ, რომ გავიარეთ. მინდა გთხოვოთ მეორეზე გადასვლა (რომელიც რიგით პირველია) - “გუშინ”. და რადგან მანგანუმით დავიწყეთ, ეგებ, ამავე კონკრეტიკით გავნაგრძოთ საუბარი - მანგანუმი, ჭიათურა…
- გუშინ ამაზე მეტი რომ გვეფიქრა, მანგანუმის წარმოება მაღალ დონეზე გვექნებოდა. საქართველოში იყო მეტალურგიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი, პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში ვამზადებდით ამ დარგის მრავალმხრივ სპეციალისტებს და ა.შ., მაგრამ, სამწუხაროდ, არ ვიყავით კონცენტრირებული იმაზე, როგორ უნდა ვამუშაოთ ჭიათურა ქვეყნის დამოუკიდებლობის პერიოდში. ჭიათურის მნიშვნელობა კარგად რომ გვქონოდა გათვითცნობიერებული, 300 ათას ტონაზე არ გავჩერდებოდით, იმუშავებდა უფრო მეტის მოსაპოვებლად; ზესტაფონის ფეროშენადნობთა ქარხანა დაამზადებდა უფრო მეტ პროდუქციას და მსოფლიო ბაზარზე დავიმკვიდრებდით ჩვენს ადგილს.
ისიც უნდა ვთქვათ, რომ გარდამავალ პერიოდში, როცა ახალგაზრდა ბიზნესმენი დავით შალიკაშვილი მართავდა ზესტაფონის “ფეროს”, უამრავი წინააღმდეგობა შეიქნა გადასალახი: ვერ თანხმდებოდნენ მანგანუმის ფასზე, საქმეს აბრკოლებდა არაჯანსაღი ეკონომიკური გარემო, რომელიც კორუფციული ელემენტებით იყო უხვად გაჯერებული და ა.შ. დავით შალიკაშვილს ებრძოდნენ ყოვლად დაუშვებელი მეთოდებით და კიდეც შეიწირეს. ნათელში იყოს მისი სული. მაგრამ შემდეგ ვისია ჭიათურა, იცით? ვისია “ფერო”?
- არა, არ ვიცი.
- მეც მანდა ვარ. ჟურნალისტურ გამოძიებებს რომ ვისმენ, ვრწმუნდები, რომ თქვენი კოლეგები ერთ დახშულ წრეში ტრიალებენ, რაღაც წვრილმან თემებზე ხარჯავენ ძვირფას დროს და მიდის ერთი და იმავეს ღეჭვა. წადი რა, შე მამაცხონებულო, ასეთ პრობლემურ თემებში ჩაიხედე, შენს ქვეყანას უკეთესად შეისწავლი და შენც გაიზრდები, თვალსაწიერს გაიფართოვებ! ამას წინათ გაგა რაზმაძის ფილმი აჩვენეს და ითქვა, რომ პირველად აღმოაჩინეს ჭიათურის კინემატოგრაფიული სახე(!). პირველად?! როცა ნიკოლოზ სანიშვილმა გადაიღო ფილმი ჭიათურაზე ჯერ კიდევ როდის! შენ კი შენი ქვეყნის ამ სიმდიდრიდან თვითიზოლირებული ხარ! ამ შემთხვევაში ჩემი საყვედური ეკუთვნის მხატვრებსაც, კომპოზიტორებსაც, მწერლებსაც, დრამატურგებსაც, რომლებიც აცხადებენ, რომ ერის ელიტურ ნაწილს წარმოადგენენ. პოეტი იყო აკაკი წერეთელი, დრამატურგი _ შალვა დადიანი. აბა, ნახეთ, რას აკეთებდნენ ჭიათურისთვის და რა თავდადებულები იყვნენ. რატომ, იცით? იმიტომ, რომ ჭიათურამ გააგზავნა სასწავლებლად კონსტანტინე გამსახურდია, დავით კაკაბაძე, ლადო გუდიაშვილი, ბიძინა რამიშვილი… ამ ინდუსტრიულმა აკვანმა შექმნა ხელოვანთა ეს ბრწყინვალე თაობა.
როცა ჩვენს თანამედროვე ამათ კოლეგებს მოვუწოდებდით, მოდით, ერთად ვიმუშაოთ ჭიათურის პრობლემების გადასაწყვეტად, იცით, როგორ ეკიდებოდნენ ჩვენს შეთავაზებებს? ტვინი წაიღეს ამათ თავიანთი ყიყინითო…
იოსებ სტალინს, რომელსაც უზარმაზარი რუსეთი ჰყავდა ფეხზე წამოსაყენებელი, ხელი ვეღარ მიუწვდა ჭიათურაზე და ისღა დარჩენოდა, რომ 1925 წლის 12 ივნისს მანგანუმის საბადოს კონცესია გადაეცა ამერიკულ ფირმა “ჰარიმანისთვის”, ყველაზე მოწინავე მეტალურგიული სისტემისთვის. 1900-იანი წლების დასაწყისში მსოფლიოში ამოღებული მადნის “ქართული წილი” 54,4 პროცენტი იყო, 1925 წლისთვის 18,8 პროცენტამდე დაეცა. დღევანდელ ვითარებაზე ზემოთ მოგახსენეთ.
ჰარიმანმა რა ჰქმნა? საქმე ისე ააწყო, რომ ეს დარგი მომგებიანი გახადა. შემოსა ხალხი, აქტიურად განაგრძო საბაგირო გზების გაყვანა, ბილიარდი ჩამოიტანა ჭიათურაში, ჩოგბურთის თამაში დაიწეს აქაურებმა (ეღიმება), ანუ კაპიტალიზმის სისტემური ელემენტი შემოიტანა ჭიათურაში გაგანია ინდუსტრიალიზაციის პერიოდში, “სტალინური დესპოტიზმის” პირობებში. ჭიათურაში დაფრთიანებული სპეციალისტების ერთი ნაწილი, რომელიც აქ ვერ გამოვიყენეთ, ახლა საზღვარგარეთ განაგრძობს მუშაობას. მაგალითად დაგისახელებთ გაბონის რესპუბლიკას, ცენტრალური აფრიკის ერთ-ერთ ყველაზე მდიდარ და სტაბილურ ქვეყანას, რომელიც გამორჩეულია მანგანუმისა და ოქროს საბადოებით.
ისევ იმ შეკითხვას ვუბრუნდები: ვისია დღეს ჭიათურა? არავითარი გამართლება არ აქვს ჩვენი მთავრობის პოზიციას, რომელიც იხსნის პასუხისმგებლობას და ამას ამართლებს კერძო საკუთრებაში ჩაურევლობის პრინციპით.
მთავრობა რომ ხარ, სახელმწიფო პოლიტიკის შემუშავებისას გაითვალისწინე თუნდაც დასაქმების პრობლემა. ახლა, მაგალითად, 3500 კაცი დარჩა დაუსაქმებელი. შენ რას გააკეთებ? ახალ საწარმოოს გაუხსნი?
ისეთ რა ეკონომიკურ პოლიტიკას განახორციელებ, რომ ამხელა საწარმოს, რომელიც ყოველწლიურად 300 ათას ტონა ნედლ მანგანუმს იძლევა (უფრო მეტის მოპოვება შეუძლია), გაჩერება არ გეხება?! როცა კრედიტების, პროცენტების გაზრდა-შემცირების საკითხებს განიხილავენ, მთავრობაში იბარებენ ბანკების პრეზიდენტებს და საზოგადოებრიობა ხედავს, ვინ არიან ეს ადამიანები. აქ რატომ არ ჩანან ხელმძღვანელები? მეორე და მესამე კი არა, მეათე რიგის პირებთან საუბრით რატომ იფარგლება მთავრობა?!
ამას მარტო ჭიათურაზე კი არ ვამბობ, მადნეულის კომბინატსაც ვგულისხმობ, სხვა საწარმოებსაც, მაგალითად, ცემენტის ქარხნებს, რომელთა ფაქტობრივი პატრონები არიან ვიღაც-ვიღაცები საქართველოდან, აღჭურვილნი დეპუტატის ან რომელიმე სხვა ქვეყნის საპატიო კონსულის სტატუსით, ან, სულაც, – “ჩვენ უჩინონი” გახლავან! ჩემთვის გაუგებარია, ჭიათურას ასე რომ ჰკრავენ ხელს ქვეყნის მთავრობის ეკონომიკური გუნდის ხელმძღვანელები.
ჩემს ეჭვს გაგიზიარებთ. პოსტსაბჭოთა სივრცეში უკრაინა, როგორც გითხარით, აწარმოებს მილიონ ტონა მანგანუმს, ჭიათურა, როგორც ვთქვით, – 300 ათას ტონას. ნიკოპოლში წარმოებული მანგანუმის შენაერთს ძირითადად გამოიყენებენ მარიუპოლის, კრივოი როგისა და სხვა ქალაქების საწარმოებში. მარიუპოლში ამჟამად საომარი სიტუაციაა, წარმოება ჩავარდნილია, ე.ი. ზესტაფონის ნამზადი ჭარბია, ზედმეტია, აბა, უკრაინაში ხომ არ გააჩერებენ საწარმოო პროცესს?! ე.ი. ვიღაც მაინც იღებს გადაწყვეტილებებს ამ რთულ სიტუაციაში. ვინ? – იკითხავ და გეტყვიან, მაგალითად, რომ ეს ვიღაც მოღვაწეობს ამერიკაში, მაფიოზია. შეგაშინებენ. შიშს თესავენ, ოღონდ ხმა ჩაგაკმენდინონ. ამას თუ ხედავ შენ, მინისტრი რომ გქვია, არ ჩახვიდე იქ, ჭიათურაში, და თუნდაც სამი-ოთხი დღე არ “დაკარგო” იქაური ვითარების შესასწავლად, ე.ი. საკუთარი ფუნქციები მაინცდამაინც კარგად არ გცოდნია.
მინისტრების გუნდზე ვლაპარაკობ, რომლებსაც პირდაპირ ევალება ამ პრობლემების მოგვარება – ეკონომიკის მინისტრ ქუმსიშვილზე, რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის მინისტრ ნოდარ ჯავახიშვილზე, ფინანსთა მინისტრ ნოდარ ხადურზე, სოფლის მეურნეობის მინისტრ ოთარ დანელიაზე და, რაც მთავარია, გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის მინისტრ გიგლა აგულაშვილზე. აი, მათ სჭირდება თავმოყრა, ფუნქციების შეჯერება.
ერთიც. ვიცი, რომ შეუძლებელია, მთავრობაში არ იყო და მთავრობას მართავდე, მაგრამ ურჩევდე, წინადადებებს სთავაზობდე, ამას წინ არაფერი უდგას. იცით, ვისაც ვგულისხმობ. არ მოვერიდები და პირდაპირ ვიტყვი: ბიძინა ივანიშვილის მამას ცხრა პირი ტყავი აქვს ზურგზე გადამძვრალი მაღაროში მუშაობით, მაღაროში ნაშრომი კაპიკებით გაზარდა შვილები, დავიჯერო, ბიძინა ივანიშვილს ამ ჭიათურის არავითარი სიყვარული არ აქვს?! არ უფიქრია, მამამისი, ბავშვობაში იმ ყველსა და მჭადს რომ აჭმევდა, სად შოულობდა, რა შრომის ფასად? თან, სად ცხოვრობდა და ფეხით დადიოდა რვა კილომეტრს მაინც ყოველდღიურად, ცვლებში მუშაობდა. ყველა, ვინც ჭიათურის მაღაროებში მუშაობდა, გმირია, ვაჟკაცი ხალხი! გვერდით გადგე და შორიდან უყურო, რა ხდება იქ?! არ მესმის, ვერ ვიგებ!
- ჭიათურის კონკრეტიკაზე რომ გადავიდეთ?
_ თუ იმ მოცულობის მანგანუმს ვაწარმოებთ, რამდენსაც ამჟამად (ოდენობის გაზრდას თავი დავანებოთ), ამ პროდუქციას ოფშორების გარეშე თუ გავყიდით, დასაქმების, ბაზრის განვითარების დონე გაცილებით მაღალი გვექნება, ექსპორტ-იმპორტის სალდო გაგვიუმჯობესდება, რაც, საბოლოო ჯამში, სასიკეთოდ აისახება ბიუჯეტზე და ჩვენი მოქალაქეების კეთილდღეობაზე.
————-
P.S. მხოლოდ ასე და ამ გზით, ბატონმა დავითმა რომ ბრძანა, თორემ ჭიათურა, სადაც ჯერ კიდევ გზაც არის და კვალიც, რკინიგზაც მივიდა და ქალაქიც გაშენდა, შეიძლება, აკაკი წერეთლის ნათქვამის არ იყოს, კვლავ უდაბნოდ იქცეს.
„ახალი თაობა“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ გიორგი თავდგირიძესთან: „ჯარს ზოგიერთი არასერიოზულად უყურებს”
თავდაცვის მინისტრის მრჩეველი გიორგი თავდგირიძე აცხადებს, რომ შეიარაღებულ ძალებში პროცესები ნორმალურად მიდის. კონტროლის მექანიზმი მუშაობს. რაღაც ცვლილებები ჩქარა ვითარდება, რაღაც – ნელა, მაგრამ არაფერი არაორდინარული არ ხდება. ვიღაც თუ ამბობს, რომ რაღაც პრობლემაა, იმ პრობლემას სახელი უნდა დაარქვას.
- ბატონო გიორგი, ყოფილმა თავდაცვის მინისტრმა გააკრიტიკა მოქმედი მინისტრი და განაცხადა, ქართულ ჯარს არაკომპეტენტური ხალხი მართავსო. მართლა არაკომპეტენტური ხალხი მართავს სამინისტროს?
- ვინც თქვა, ჯარი არაკომპეტენტურად იმართებაო, არგუმენტებიც უნდა მოეყოლებინა, რას გულისხმობს ჯარის არაკომპეტენტურ მართვაში, სად ხედავს პრობლემას, როგორ იმართებოდა ჯარი 2000-2004 წლებში, როდესაც თვითონ იყო უწყების ხელმძღვანელი, რა გაუარესდა, ჯარის მართვის გაუარესება რა შედეგებით გამოიხატება. ზოგადი ნათქვამია, ჯარს არაკომპეტენტური პირები მართავენო. ამას ვინც ამბობს, უნდა დაასაბუთოს, რა არის კომპეტენციის მოთხოვნები. რით გამოიხატება, გეგმებით, კონკრეტული გადაწყვეტილებებით? ზოგადად, რას უწუნებს?
- მინისტრს არავინ ეპასუხება მაშინაც კი, როცა საჭიროაო.
- კომიკური მტკიცებულებაა. სად არ ეპასუხებიან? მართვის კომპეტენტურობის საზომშია, მინისტრს ეპასუხებიან თუ არა? საიდან დაადგინა, სად ნახა, რომ არ ეპასუხებიან.
- ზოგადად როგორი სიტუაციაა თავდაცვის უწყებაში?
- თავდაცვის უწყებაში ნორმალური სიტუაციაა. მიდის ჯანსაღი დისკუსია, პროცედურულად გამართული დისკუსიები, ამა თუ იმ თემაზე ხდება მოსაზრებების მოსმენა და გადაწყვეტილებების მიღება სხვადასხვა საკითხზე, სხვადასხვა ფორმატში, თათბირებზე, საბჭოებზე და სხვადასხვა შეხვედრაზე. ვის რა კომპეტენცია აქვს, ის იღებს პასუხისმგებლობას და კომპეტენციის ფარგლებში იღებენ გადაწყვეტილებას, არის რეალისტური გეგმები და შედეგები, რომელიც გადაწყვეტილების მიღების შედეგად დგება ამა თუ იმ ქმედებისა და ღონისძიების გატარების შემდეგ.
- სამხედრო მანქანა სათამაშო ჰგონიათო...
- ეს საკითხისადმი ძალიან არასერიოზული მიდგომაა. რით გამოიხატება ის, რომ ვიღაცას თავდაცვის უწყება სათამაშო ჰგონია? როგორ უნდა მოქცეულიყო კონკრეტული პირი, რომ სამხედრო მანქანა სათამაშო არ ეგონოს? თუ პოლიტიკური განცხადებაა, გასაგებია, პოლიტიკური ოპონენტზე კარგს არავინ ამბობს. თუ ეს არის სამხედრო პირის შეფასება და ექსპერტული დასკვნა, ექსპერტული დასკვნა მოითხოვს ვითარების ანალიზს, კონკრეტულ მაგალითებს, შემდეგ ვარაუდს, თუ რა ტენდენცია დაინახა, ეს ტენდენცია, სავარაუდოდ, რა შედეგებამდე მიგვიყვანს. ეს იქნებოდა პატიოსანი ქცევა, კოლეგიალობა და არგუმენტირებული მსჯელობა.
- როგორც მინისტრის მრჩეველი, ალბათ, მინისტრს არ გააკრიტიკებთ...
- თუ გასაკრიტიკებელია, შეიძლება გავაკრიტიკოთ.
- შეიძლება ინფორმაციის დამალვისთვის სამხედრო პირი სამსახურიდან გაათავისუფლო?
- საუბარი იყო ინფორმაციაზე, სადაც მეთაურს უნდა შეეფასებინა და პასუხისმგებლობა აეღო პროცესებზე. საუბარი არ არის იმაზე, რომ დანაშაულებრივად და მიზანმიმართულად მოხდა ინფორმაციის დამალვა. ერთია დანაშაული და მეთაური, რომელიც მალავს დანაშაულს, მეორეა _ მეთაურს აქვს ვალდებულება, ჰქონდეს კომპეტენცია, ფლობდეს სიტუაციას და, თუ არის რაიმე ეჭვები ან კითხვები, ამ კითხვებზე ისაუბროს ზემდგომთან, რომ არ მოხდეს დანაშაულის ჩადენა. ამაზე ჯერ მიდის მოკვლევა, დასრულებული არ არის. საუბარი იყო იმაზე, რომ მინისტრს არ მოახსენეს შესაძლო…
- დანაშაულის შესახებ...
- არა, დანაშაულზე არ არის საუბარი. მინისტრს არ მოახსენეს, რომ რაღაც პრობლემები შეიძლებოდა ყოფილიყო. ამაზე უფრო დეტალურად მინისტრთან შეიძლება საუბარი. მოკვლევის ერთ-ერთი თემაა, რამდენად სწორად არის ორგანიზებული ინფორმაციის მიწოდება. იხვეწება ბიუროკრატია, იხვეწება სისტემები. ეგება ახალი ვალდებულებები. ხომ არ გავიწყდებათ, რომ საუბარია იმ შეიარაღებულ ძალებზე, რომელიც 9 წლის განმავლობაში იმართებოდა მახინჯი სისტემებით, სადაც ბევრი საკომუნიკაციო ხაზი, ბევრი სამეთაურო ინფორმაციული ურთიერთობა დამახინჯებულია, რომელსაც უნდა ეტაპობრივად გამოსწორება ახალი ტენდენციების გაჩენით. ასე ერთბაშად გამოსწორება შეუძლებელია, დრო სჭირდება. ურთულესი პროცესია, სამხედრო მანქანის ტრანსფორმაციის პროცესია, ფაქტობრივად, 9 წლის განმავლობაში ერთმანეთში აღრეული სამხედრო და სამოქალაქო კომპეტენციები. ყველაფერი სწორდება და სისტემა გამართულად მუშაობს. თუ გამოჩნდება, რომ რაღაც არაჯანსაღად მუშაობს, თავდაცვის უწყებას – სამოქალაქო ოფისსა და სამხედრო გენერალიტეტს უნდა შეეძლოს მოქნილი რეაგირება, პრობლემის დაუყოვნებლივ გამოსწორება და არა დამალვა და საზოგადოებისაგან ფარული ქმედება.
- თუ არის არაკომპეტენტური მართვა, სისტემის ბრალი შეიძლება იყოს და არა პიროვნებების?
- დიახ. ტრანსფორმაციის ერთ-ერთი მიზანია ყველა ინსტიტუციური პრობლემის აღმოფხვრა. პიროვნებებსა და მის დანაშაულზე კი ვერ ვისაუბრებთ, გამოძიებამ უნდა თქვას თავისი სიტყვა. ხომ არ გავიწყდებათ, რომ ის ამბავი, რომელზეც ამხელა აჟიოტაჟია ატეხილი, ორი წლის წინანდელია. მაშინ ჯერ კიდევ პოსტნაციონალური ვითარება იყო შეიარაღებულ ძალებში და ნაციონალური სინდრომიდან არ იყო გამოსული.
- რა ამოცანა აქვს დღეს შეიარაღებულ ძალებს?
- შეიარაღებულ ძალებს აქვს ერთი დიდი ამოცანა – დაკისრებული ვალდებულებების შესრულება როგორც საზღვარგარეთ, მისიებში, ასევე ქვეყნის შიგნით. ის მუშა ორგანოა. ჩვენ ვსაუბრობთ ამ მუშა და დიდი ამოცანების მქონე ორგანოზე.
- აფრიკაში ქართულ მისიასთან დაკავშირებული ბრალდებები უწყების მხრიდან მაღალ დონეზე გასაჯაროებას ექვემდებარებოდა?
- ყველა ის საკითხი, რომლებიც არ შეიცავს საიდუმლოს და არ დააზარალებს თავდაცვის უწყებას, ქვეყნის ინტერესებს, იქნება ღია, საჯარო. ქვეყნის თავდაცვა არის ყველა მოქალაქის ვალდებულება. აქედან გამომდინარე, საზოგადოებას გარკვეულ პროცესებს არავინ დაუმალავს, რაც მისასალმებელია და დემოკრატიული ქვეყნის შესაბამისი ქმედებაა. ერთი მხრივ, ქვეყანა არ დაზარალდება, ხოლო საზოგადოება საქმის კურსში იქნება.
- როდესაც საუბარია სამხედრო მანქანის მართვაზე, იგულისხმება შეიარაღებული ძალების მართვა?
- თავდაცვის სისტემის შემადგენელი ნაწილია შეიარაღებული ძალები, რომელსაც ხელმძღვანელობს თავისი შტაბი, გენერალიტეტი. ასევე ქვეყანაში არსებობს კანონმდებლობა. სამხედრო მართვა თავდაცვის მინისტრს არ ავალია. თავდაცვის მინისტრს ავალია თავდაცვის პოლიტიკის განხორციელება, მათ შორის, შეიარაღებულ ძალებზე დემოკრატიული კონტროლის განხორციელება. სამხედრო პირები, რომლებიც ჯარის მართვას ახორციელებენ, რამდენად კომპეტენტურები არიან, ამაზე პასუხს არ გაგცემთ. მე არ მაქვს ვიღაცის კომპეტენტურობის საზომი.
- ზოგადად რა კრიტერიუმებია იმის შესაფასებლად, კომპეტენტურია თუ არა ჯარის მართვა?
- არსებობს უამრავი ღონისძიება, რომლებიც ჯარის სხვადასხვა შესაძლებლობას ზომავს. ეს არის ბრძოლისუნარიანობა, სამხედრო მომზადების ხარისხი, განათლების ხარისხი, აქტიურობის ხარისხი. ეს არის შეიარაღებული ძალების მექანიზმი, სადაც თითოეული კომპონენტი არის.
- მონიტორინგი ხორციელდება?
- ყველაფრის მონიტორინგი ხორციელდება. არის ერთიანი მექანიზმი, რომელიც მუშაობს.
- ე.ი. საზოგადოება შეიძლება მშვიდად იყოს? ჯარის ამბოხება და ამგვარი კატაკლიზმები მოსალოდნელი არ არის?
- შეიარაღებულ ძალებში პროცესები მიდის. კონტროლის მექანიზმი მუშაობს. რაღაც ცვლილებები ჩქარა ვითარდება, რაღაც – ნელა. არაფერი არაორდინარული არ ხდება. ვიღაც თუ ამბობს, რომ რაღაც პრობლემაა, იმ პრობლემას სახელი უნდა დაარქვას. შეიარაღებულ ძალებში ჯანსაღი პროცესები მიდის.
„ახალი თაობა“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ შალვა ხაჭაპურიძესთან: „ნურავინ დამაბრალებს, რომ გიორგი მარგველაშვილის მართული ვარ“
სასამართლო სისტემაში მიმდინარე რეფორმებთან დაკავშირებით `ახალი თაობა~ უფლებადამცველ შალვა ხაჭაპურიძეს ესაუბრა.
- ბატონო შალვა, მოხშირდა აქციები სასამართლო რეფორმასთან დაკავშირებით. ეს პროტესტი მხოლოდ მურუსიძეს უკავშირდება თუ სხვა მიზეზებიც არსებობს? ითქვა ისიც, რომ ეს აქციები მართულია და მის უკან გიორგი მარგველაშვილი დგას...
- მე არ ვიცი, ეს აქცია ვისგან იმართება. ან რატომ უნდა იმართებოდეს ვინმეს დაკვეთით? მურუსიძეს რომ მოსამართლედ დანიშნავ და ამაზე მე რომ პროტესტი მაქვს, მარგველაშვილის მართულიაო, უნდა მითხრან?! ეს რომ ვინმემ მითხრას, ხომ ცოცხალი ვერ გამასწრებს. სწორედ მე ვარ პირველი, ვინც ვაპროტესტებ იმას, რომ მურუსიძე და სხვა მურუსიძეები არ უნდა იყვნენ სასამართლოებში.
- სხვა მოსამართლეებზე რას იტყვით?
- მთელ სასამართლო სისტემაში იქნება დაახლოებით 60 მოსამართლე, რომლებიც მართლაც ღირსეული ადამიანები არიან და რომლებიც უნდა დარჩნენ სისტემაში. ეს ის ადამიანები არიან, რომელთა გადაწყვეტილებებიც იმ ავბედით პერიოდში სანთლის შუქივით ანათებდა და იმედს გვიტოვებდა, რომ ოდესღაც სასამართლოში დაბრუნდებოდა სამართალი. ამ ხალხის გაშვება რომ არ შეიძლება, ამაში ორი აზრი არ არსებობს.
- დანარჩენები უნდა წავიდნენ?
- ის ზონდერმოსამართლეები, რომლებიც არ არიან ღირსნი, ეკავოთ ესოდენ საპასუხისმგებლო და პატივსაცემი თანამდებობები, უნდა წავიდნენ.
- თუ დატოვეს, რა იქნება?
- ასეთ შემთხვევაში ჩვენ ვერ მივიღებთ დემოკრატიულ, თავისუფალ, მიუკერძოებელ და პროფესიონალურ სასამართლოს. მე ერთს გეტყვით, მურუსიძე სასინჯი ქვა იყო.
- რას გულისხმობთ?
- მურუსიძის დანიშვნით იქ ითქვა, რომ მათ, ვინც ამ წლების განმავლობაში ამ უკანონობებს ჩადიოდნენ, უთხრეს, ნუ იხმაურებთ და თქვენც დაინიშნებითო.
- რატომ წავიდა ამაზე ხელისუფლება? ეს ხომ საკმაოდ არაპოპულარული ნაბიჯია.
- მე მეეჭვება, რომ ამაზე ხელისუფლება მიდიოდეს. ხელისუფლება ცოტა სხვა რამეზე მიდის. იმაზე, რომ არ ჩატარდეს სასამართლო რეფორმა იმ ფორმით და იმ გზით, როგორც ეს ჩატარდა ნაციონალური მოძრაობის დროს. მაშინ დაუძახეს მათთვის არასასურველ მოსამართლეებს, რომელთა 99% იყო ღირსეული და უთხრეს, წახვალთო. ზოგი წავიდა, ვინც არ წავიდა, ძალით გააგდეს და ვინც ბრძოლა დაუწყო, ის დაიჭირეს.
- ამბობთ, რომ ხელისუფლება არაფერ შუაშია. სწორედ `ოცნებამ~ არ დაუჭირა მხარი მურუსიძის დანიშვნას? სწორედ ივანიშვილმა არ გამოხატა დადებითი პოზიცია ამ ფაქტთან დაკავშირებით?
- ივანიშვილმა თქვა, მურუსიძე იმ რეჟიმის მსხვერპლი იყოო. ივანიშვილს ცოტა სხვაგვარი მიდგომა აქვს.
- მაინც როგორი?
- ძალიან ძნელია ამ ცხელ გულზე ეს ყველაფერი გაიგო, მაგრამ მათ არ მოინდომეს სიტუაციის გამწვავება და რატომღაც ასე არჩიეს.
- მაშინ ყველა მოსამართლე გამოვა და იტყვის, რომ იმ რეჟიმის მსხვერპლი იყო...
- ამბობენ კიდეც. ბევრ მათგანთან ვისაუბრე უკვე და ყველა ერთსა და იმავეს იმეორებს, ჩვენ სხვა გზა არ გვქონდა, ჩვენ გვაიძულებდნენ, ჩვენც იმ რეჟიმის მსხვერპლი ვართ, ძლივს თავისუფლება ვიგრძენითო.
- თუ ასე იყო, წასულიყვნენ, რატომ დარჩნენ სისტემაში?
- საქმეც ეგაა, უნდოდათ და დაემონნენ სააკაშვილს, გახდნენ მისი ყურმოჭრილი მონები. მათი ერთი სიტყვისაც არ მჯერა. არც იმის მჯერა, რომ შეიცვლებიან და დამოუკიდებლები გახდებიან. მთელი 10 წელი რომ სხვის დაკვეთებს ასრულებდი, ეს უკვე სისხლში გაქვს გამჯდარი და სხვა ხელისუფლებასაც ისევე დაემონები.
- მაშინ, გამოდის, რომ ამ ხელისუფლებასაც აწყობს ასეთი სასამართლო სისტემა?
- ასეც ნუ ვიტყვით. აქ სხვა მომენტია.
- რა მომენტი? დასავლეთის შიში?
- არა მგონია. ხელისუფლება ცდილობს, ქვეყანაში სტაბილურობა შეინარჩუნოს და ამის გამო ბევრ დათმობაზე მიდის. როგორც იქნა, მივუახლოვდით არჩევნებს. ძალიან მძიმე ოთხი წელიწადი გადავიტანეთ. ყოველ წუთს იყო იმაზე საუბარი, რომ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები დაინიშნებოდა, რაზეც ივანიშვილი კატეგორიულ უარს ამბობდა და ამ მეთოდმა გაამართლა. რაღაც სტაბილურობის განცდა გაგვიჩნდა. სასამართლოშიც იგივე სიტუაციაა.
- მაინც როგორი?
- ძალიან რთულია ერთი ხელის მოსმით ამდენი მოსამართლის გაშვება, თუმცა სააკაშვილმა ეს თავის დროზე გააკეთა. რა კადრები დაგვიტოვა, ამასაც კარგად ვხედავთ.
- ის პროტესტი, რომელიც საზოგადოების ნაწილმა წამოიწყო სასამართლო სისტემის წინააღმდეგ, სწორია?
- რასაკვირველია, სწორია და ეს უნდა გაძლიერდეს. სასამართლოს წინააღმდეგ არ წამოუწყიათ, მოდით, სწორი ფორმულირება მივცეთ. ეს წამოიწყეს კოლექტიური მურუსიძეების წინააღმდეგ.
- რატომ დაბრალდა პრეზიდენტ მარგველაშვილს ამის ორგანიზატორობა?
- ვიღაცას ხომ უნდა დაბრალებოდა?! აბა, სხვას რას იტყოდა მურუსიძე? იმას ხომ არ იტყოდა, მე ვარ ცუდი და ამიტომ მართავენ ამ აქციასო. თან ნახეთ, რა კარგი გათვლა იყო, თუ მარგველაშვილს დააბრალებდნენ, ეს ბიძინას ესიამოვნებოდა. ბიძინას მოსწონს, მარგველაშვილს რომ ლანძღავენ.
- ანუ ივანიშვილს ასიამოვნეს?
- სწორედ რომ ეს გათვლა იყო. ხომ ხედავთ, ირაკლი ღარიბაშვილს არავინ ლანძღავს, ყველა თავს იკავებს. რატომ, თუ იცით?! იმიტომ, რომ ივანიშვილი ორაზროვან განცხადებებს აკეთებს, არც კარგს ამბობს ღარიბაშვილზე და არც ცუდს. ამათ ვერ გაიგეს ივანიშვილის პოზიცია, ეს ჯერ გაურკვეველია და ურჩევნიათ, ჯერჯერობით ჩუმად იყვნენ. იცით, ფეისბუქზე რა საინტერესო დეტალი აღმოვაჩინე? აქამდე ღარიბაშვილის სურათი რომ დაიდებოდა ცოლ-შვილთან ერთად, ატყდებოდა ერთი ამბავი, მოწონება, კომენტარები, ლოცვები, ხოტბა, დიდება. ახლა ღარიბაშვილის სურათი დევს ცოლ-შვილთან ერთად ფეისბუქზე და ერთი მოწონებაც კი არ აქვს.
მურუსიძეებს ხომ კვაჭი კვაჭანტირაძის ფიქრები აქვთ. ამას დავაბრალებ მარგველაშვილს და ამით ივანიშვილს ვასიამოვნებო, ფიქრობენ. აბა ერთი სალანძღავი სიტყვა წამოსცდეს ივანიშვილს ღარიბაშვილზე, ნახავთ, როგორ ყვავ-ყორნებივით დაესევიან. სეთურიზმი მეფობს ჩვენზე, ვერ მივდივართ წინ. ასი ბიძინა რომ მოიყვანო, ამათ მაინც ვერ უშველის!
- ანუ საშველი არ არის?
- ჩვენში, საზოგადოებაშია პრობლემა. ვერ გავიზარდეთ, აზროვნება ვერ შევიცვალეთ. სამოქალაქო საზოგადოება ვერ შედგა საქართველოში!
- იმსახურებს ჩვენი საზოგადოება კოლექტიურ მურუსიძეებს?
- დღევანდელი საზოგადოება, სამწუხაროდ, იმსახურებს მურუსიძეებს. რომ არ იმსახურებდეს, არც ეყოლებოდათ. ჩვენი ვალია, ამაზე ავიმაღლოთ ხმა და ნურავინ მაკადრებს, მარგველაშვილის მართვადი ხარო! სერიოზული რეფორმებია ჩასატარებელი არა მარტო სასამართლო სისტემაში, არამედ ყველგან. ჩვენ ამ რეფორმებს უნდა ველოდოთ. ისინი აუცილებლად ჩატარდება!
„ახალი თაობა“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: “მთავრობა მოსამართლეთა ნაწილთან ჰარმონიულად თანაცხოვრობს”
კონსტიტუციონალისტი, სამართლის ექსპერტი ლევან ალაფიშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში სასამართლო სისტემაში მიმდინარე პროცესს საშიშს უწოდებს.
- ბატონო ლევან, იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ პრეზიდენტი ზეწოლაში დაადანაშაულა. თქვენ ხედავთ პრეზიდენტის მხრიდან სისტემაზე ზეწოლის ნიშნებს?
- პრეზიდენტის მხრიდან მოსამართლეებზე ზეწოლის გამოვლინებას ადგილი არ ჰქონდა და ვერც ექნებოდა. ეს ყველაზე კარგად თავად მოსამართლეებმა იციან. პრეზიდენტს მოსამართლეებზე ზეწოლა რომ სდომებოდა, მას ჰყავს მრჩევლები და ამას ისე გააკეთებდა, რომ სალაპარაკო არ ყოფილიყო, მით უფრო ასეთი შეფასებისთვის ადგილი არ დაეტოვებინა. საქმე ჩვენ სრულიად სხვა რამესთან გვაქვს.
- რასთან?
- უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის კანდიდატის შერჩევის დროს პირობითად სამი დაჯგუფება იყო წარმოდგენილი. მაშინ პრეზიდენტმა არცერთი ჯგუფის სასარგებლოდ არ მიიღო გადაწყვეტილება. მან სულ სხვა კანდიდატი შეარჩია და წარუდგინა პარლამენტს დასამტკიცებლად. ნინო გვენეტაძე იყო ის კანდიდატი, რომლის წინააღმდეგაც ხმის მიცემა თავად საპარლამენტო უმრავლესობას დააზარალებდა. მიუხედავად ამისა, ნინო გვენეტაძე სისტემის მართვის თვალსაზრისით სუსტი აღმოჩნდა. მე ვისურვებდი, რომ ის უფრო ძლიერი იყოს.
- რა უნდა მოიმოქმედოს, რომ უფრო ძლიერი იყოს?
- უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე ამ პროცესში მარტო ვერაფერს გახდება. მას სჭირდება აღმასრულებელი და საკანონმდებლო ხელისუფლების სრული მხარდაჭერა. სხვადასხვა ნოტზე არ უნდა საუბრობდნენ იუსტიციის მინისტრი და უზენაესის სასამართლოს თავმჯდომარე, როდესაც სისტემის რეფორმირებაზეა საუბარი.
- რა სურათი გვაქვს დღეს?
- მმართველი კოალიციის პოლიტიკური ტაქტიკა შეიცვალა. პროცესს ახლდა და ახლავს პოლიტიკური შემადგენელი. საზოგადოებას შევახსენებ მურუსიძის მისვლასა და შეხვედრას ყოფილ პრემიერთან და შემდეგ გაკეთებულ განცხადებებს. პოლიტიკურ შემადგენელს სასამართლო სისტემა შეეწირება, ასე არ შეიძლება, ეს დაუშვებელია. სასამართლო სისტემა პოლიტიკის მიღმაა. ის ამ ყველაფერზე მაღლა დგას. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩვენ მივიღებთ პოლიტიზებულ და მიკერძოებულ სასამართლო სისტემას. პოლიტიკური მოტივაციებით მიღებული გადაწყვეტილებები დიდი კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება. ეს კი ქაოსსა და რყევებს გამოიწვევს, რასაც არცერთ სახელმწიფოს არ ვუსურვებდი. მთავრობა მოსამართლეთა ამ ნაწილთან ჰარმონიულად თანაცხოვრობს, კოჰაბიტაციაშია.
- მოსამართლეებს უნდათ თუ არა, იყვნენ დამოუკიდებლები, აქვთ თუ არა რეალური სურვილი, არავინ ჩაერიოს მათ გადაწყვეტილებაში?
- ძალიან გულგატეხილი მოქალაქე ვიქნებოდი, მოსამართლეებში რომ არ ვხედავდე ამის სურვილს. ისინი არ შეუშინდნენ თავიანთ შეცდომებს, მაგრამ რამდენი მოსამართლეა ასეთი, ვერ გეტყვით.
- საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარე მამუკა ახვლედიანმა განაცხადა, რომ მოსამართლეებმა ტესტები წინასწარ იცოდნენ. თუ ეს ფაქტი დადასტურდა, რა შედეგი შეიძლება დადგეს?
- ამ ინფორმაციის დღეს გავრცელებას საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარის მხრიდან შევაფასებდი პროცესის გაგრძელებად. თუ გახსოვთ, მან სკანდალური განცხადება გააკეთა იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარისა და საბჭოს გადადგომასთან დაკავშირებით. ეს ტაქტიკური თამაშია. მე ვსაუბრობ სასამართლო სისტემაში სამ დაჯგუფებაზე. როგორც ჩანს, სავარაუდოდ, რომელიღაც ჯგუფის ინტერესები არ დაკმაყოფილდა ან არასრულად დაკმაყოფილდა. ეს მათში იწვევს განცდას, რომ პროცესის მიღმა ან შესაძლოა საერთოდ თანამდებობის მიღმა რჩებიან, შესაბამისად, ცდილობენ, საჯარო სივრცეში გამოჩენითა და ყურადღების მიპყრობით საჯარო სივრცის მიღმა მიმდინარე პროცესებზე მოახდინონ გავლენა. შემთხვევით ასეთი ინფორმაციების გასაჯაროება არ ხდება.
- თქვენ ამ ინფორმაციას ეჭვქვეშ აყენებთ?
- ნებისმიერმა იურისტმა იცის, რომ თუ ასე იყო, მაშინ მინიმუმ პროცედურულ გადაცდომასთან გვაქვს საქმე. ინფორმაცია თუ გაქვს, არათუ მტკიცებულება, და მას ინახავ, ეს კითხვის ნიშნებს აჩენს.
- თუ ინფორმაცია ჰქონდა, რა გააკეთა ახვლედიანმა იმისთვის, რომ რეალობა გაერკვია?
- დახურულ რეჟიმში გახდა თუ არა ეს საკითხი მისი მხრიდან მსჯელობის საგანი?! ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. ინფორმაციაც კი, არათუ მტკიცებულება, მისი მხრიდან იმსახურებდა ყურადღებას გადამოწმების კუთხით. მაინტერესებს, გააკეთა თუ არა ეს საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარემ?
- ბატონო ლევან, ის, რასაც ვხედავთ, რეფორმის ნაწილია?
- არა. თუ ასე გაგრძელდა, ეს იქნება სისტემის დასასრულის დასაწყისი, არა მხოლოდ სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობის, არამედ სახელმწიფოებრიობის საფუძვლების შერყევის. პოლიტიკისგან არგამიჯნული სასამართლო ნიშნავს სწორედ სახელმწიფოს, დემოკრატიის საფუძვლების რეალურ შერყევას.
„რეზონანსი“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
“შპარგალკით” გამხდარი მოსამართლეები
ეკატერინე ბასილაია
იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს ირგვლივ სკანდალი გრძელდება – შესაძლოა, ქართულ სასამართლოებში საქმეები “შპარგალკით” გამოცდაჩაბარებულმა მოსამართლეებმა განიხილონ. საუბარია იმაზე, რომ გასული წლის 21 ნოემბერს ჩატარებულ საკვალიფიკაციო გამოცდაზე მოსამართლეთა ნაწილმა ტესტების პასუხები წინასწარ იცოდა და თან ეს ინფორმაცია იუსტიციის უმაღლესი საბჭოდან გავიდა.
“იუსტიციის უმაღლესი საბჭოდან მოსამართლეების ჩასაბარებელი ტესტები გადიოდა. არიან ადამიანები, რომლებიც სასამართლოს კეთილმოსურნეები არიან და სწორედ მათ მომაწოდეს აღნიშნული ინფორმაცია”, – განაცხადა საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარე მამუკა ახვლედიანმა და ამ დანაშაულის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია მან გუშინ არასამთავრობო ორგანიზაციებს გადასცა.
მამუკა ახვლედიანი არასამთავრობო სექტორთან ერთად მოსამართლეთა ხელახალი დანიშვნის პროცედურების სასწრაფოდ შეჩერებას ითხოვს. კერძოდ იმას, რომ ნოემბრის გამოცდების შედეგები გადაიხედოს და საკითხზე სს საქმე აღიძრას.
იუსტიციის საბჭოში ბოლო ორ თვეში ეს უკვე მეორე სკანდალია. პირველი გირგვლიანის საქმის განმხილველი ლევან მურუსიძის სამუდამო ვადით მოსამართლედ არჩევას უკავშირდებოდა. ამ არჩევას დიდი პროტესტი მოჰყვა და არასამთავრობიებთან, იურისტების ნაწილთან ერთად, ფაქტს “მიუღებელი და უხერხული” თვით ქვეყნის პრეზიდენტმაც კი უწოდა. ახლა კი საქმე უკვე სასამართლო სისტემაში სისტემურ დანაშაულს ეხება. კონფიდენციალური ინფორმაციის, ტესტირების პასუხების გაჟონვაზე ბრალდებას იუსტიციის საბჭოს მდივანი ლევან მურუსიძეც ეხმიანება. ის აცხადებს, რომ ამ საქმის შესახებ ინფორმაციას ფლობდა და საჭირო არ იყო “ვადაზე ადრე გამოტანილიყო გარეთ”, სანამ მოკვლევა არ მოხდებოდა.
ლევან მურუსიძე მიანიშნებს, რომ მოკვლევა სხვა “სკანდალურ თემებზეც” მიმდინარეობს, თუმცა ამბობს, რომ მათზე მოკვლევის დასრულებამდე არ ისაუბრებს. მან მინიშნება სისტემაში შესაძლო კორუფციის შესახებაც გააკეთა.
“ეს განცხადება და კიდევ სხვა თემები გარკვეულ კორუფციულ საკითხებს უკავშირდება, რომელზეც მე უკვე კარგა ხანია ვმუშაობ. მინდოდა, როცა დასრულდებოდა მოკვლევა, შემდეგ მოჰფენოდა ყველაფერს ნათელი, ეტყობა ამით ვიღაც ცდილობს, რომ თავდაცვის რეჟიმში ჩადგეს,” – განაცხადა ლევან მურუსიძემ. მისი თქმით, ეს ინფორმაცია გასაჯაროვდება მაშინ, “როცა საჭირო იქნება”. “არ იფიქროთ, რომ ამით რაღაცნაირად ლევან მურუსუძე ან იუსტიციის უმაღლესი საბჭო შეტორტმანდება და რაღაც ისეთი სასწაული მოავლინა, რომლითაც შეილახება საბჭოს უფლებები,” – განაცხადა მან.
მამუკა ახვლედიანმა იუსტიციის საბჭოსაც მიმართა. მის განცხადებაში ნათქვამია, რომ ერთ-ერთმა კანდიდატმა, ტესტურ გამოცდაზე მიიღო მაქსიმუმი (100) ქულა. მეტიც, ზოგიერთი კანდიდატის წერითი კაზუსების ამოხსნა აბსოლუტურად, სიტყვა-სიტყვით ემთხვევა კაზუსის ავტორის მიერ დაწერილ ვერსიას, რითაც დარღვეულია მოსამართლეობის საკვალიფიკაციო გამოცდის ტესტებისა და კაზუსების კონფიდენციალურობის წესი.
“აღვნიშნავ, რომ წერითი კაზუსის ავტორის ამოხსნის ვერსია და კონკურსანტის მიერ საგამოცდო კაზუსში დაწერილი ვერსია იმდენად იდენტურია, რომ დამთხვევის ალბათობა გამორიცხულია და იმთავითვე ნათელი ხდება, რომ კონკურსანტმა წინასწარ იცოდა კაზუსის სწორი პასუხი. ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ მხოლოდ დამოუკიდებელი, მიუკერძოებელი, სამართლიანი და მაღალკვალიფიციური კადრებისგან დაკომპლექტებული კადრებით შექმნილ სასამართლო სისტემას შეუძლია პრეტენზია განაცხადოს დამოუკიდებელ და მიუკერძოებელ მართლმსაჯულებაზე, ხოლო სათავე, ამ მიზნის მისაღწევად არის სწორედ მოსამართლეობის საკვალიფიკაციო გამოცდა, რომელმაც პირველ ეტაპზევე უნდა უზრუნველყოს მაღალკვალიფიციური და დამოუკიდებელი კადრის შერჩევა. ყველასათვის ნათელია, თუ რა ტიპის მოსამართლე შეიძლება მივიღოთ პირისაგან, რომელიც წინასწარ ფლობდა მოსამართლეობის საკვალიფიკაციო გამოცდის ტესტებს ან კაზუსებს და შემდგომში, მისი მოსამართლედ გამწესებისას, რა ზეწოლის მექანიზმები შეიძლება არსებობდეს მასზე,” – ნათქვამია განცხადებაში.
მამუკა ახვლედიანი ამბობს, რომ მოსამართლეების ნაწილი ტესტირების პასუხების გაჟონვაზე გამოცდის შემდეგ მალევე ალაპარაკდა, თუმცა მას ამ დრომდე დამადასტურებელი დოკუმენტაცია არ გააჩნდა და დღეს არასამთავრობოებთან ერთად პასუხისმგებლობას იუსტიციის საბჭოს აკისრებს.
ტესტირებაში ყველაზე მაღალი – 100 ქულა – მოსამართლე ირინე ხერხეულიძეს აქვს მიღებული. საუბარია იმაზე, რომ ის ნინო გვენეტაძესთან დაახლოებული პირია და უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე მისი სადოქტორო ნაშრომის ხელმძღვანელი იყო.
ამ დროისთვის იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ნინო გვენეტაძე მივლინებაში იმყოფება და დიდი ალბათობით, მისი დაბრუნების შემდეგ ამ სკანდალის განხილვა საბჭოში დიდი სიმწვავით მოხდება.
გუშინ იუსტიციის საბჭო ამ სკანდალის გარდა კიდევ სხვა თემითაც იყო აქტუალური. სასტუმრო “რედისონში” საბჭოს ორგანიზებით გამართულ კონფერენციზე საბჭოს წევრებმა საუბარი წნეხზე, პოპულისტური მიზნებით წრეგადასულ კრიტიკასა თუ სასამართლოს მიმართ მიზანმიმართული სიძულვილის გავრცელებაზე ისაუბრეს და პრეზიდენტი მათ მიმართ საძრახის კამპანიაში დაადანაშაულეს.
მოსამართლეებმა პრეზიდენტთან ერთად სხვა პოლიტიკოსები და არასამთავრობო სექტორი მოსამართლეებზე ზეწოლაში დაადანაშაულეს. მათი თქმით, უსაფუძვლოა კრიტიკა, რაც მათ მიერ მოსამართლეების დანიშვნის პროცედურებს მოჰყვა.
გიორგი მარგველაშვილმა მაშინ იუსტიციის უმაღლეს საბჭო მურუსიძის მიმართ მიღებული გადაწყვეტილების გამო გააკრიტიკა. ორი დღის წინ კი მოსამართლეს კონსტიტუციაში ჩახედვა ურჩია.
კონფერენციაზე ერთგვარი კამათი მოჰყვა პარლამენტის ვიცე-სპიკერის, მანანა კობახიძის განცხადებასაც. რაც უნდა უცნაური იყოს, მოსამართლეები დღეს არსებულ წნეხზე და უმაღლესი თანამდებობის პირების მხრიდან გავლენის მოპოვების მცდელობაზე საუბრობდნენ, ხოლო როდესაც კობახიძემ მოსამართლეებს ყოფილი ხელისუფლების დროს არსებული დაშინებებისა და წნეხის აღიარებისაკენ მოუწოდა, ამას დიდი კრიტიკა მოჰყვა. მოსამართლეების აზრით, მათ საღიარებელი და საბოდიშო არაფერი აქვთ.
მანანა კობახიძის თქმით, თუკი კანონია გასასწორებელი, კი ბატონო, ამაზე ვისაუბროთ, თუმცა დღეს სწორედ ის მოსამართლეები საუბრობენ კანონის გაუმართაობაზე, რომლებსაც წინა წლებში ერთი კრიტიკაც არ გამოუხატავთ.
პრეზიდენტის მისამართით გამოთქმულ ბრალდებებს პრეზიდენტის მრჩეველმა ადამიანის უფლებათა საკითხებში, კახა კოჟორიძემ უპასუხა. მისივე თქმით, იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს საქმიანობა რომ პრობლემურია, ამაზე მხოლოდ პრეზიდენტი კი არა, პარლამენტის თავმჯდომარე, არასამთავრობო სექტორი და ადვოკატთა ასოციაციაც საუბრობენ, ამაზე მიუთითებენ სახალხო დამცველი და ადამინის უფლებათა დაცვის საკითხებში ევროკომისარიც.
“თუ წარმოჩინდება ისე, რომ იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს ებრძვის პრეზიდენტიც, პარლამენტის თავმჯდომარეც, ადვოკატთა ასოციაციაც, მთელი სამოქალაქო სექტორი, სახალხო დამცველი, ევროსაბჭო და მხოლოდ ისინი არიან სწორი პოზიციის მქონენი, ეს არ იქნება თვითკრიტიკული დამოკიდებულება, ეს არ იქნება პრობლემის გადაწყვეტაზე ორიენტაცია, ეს იქნება ორიენტაცია იქითკენ, რომ ვაკრიტიკოთ და დავინახოთ არა პრობლემა, არამედ ის ადამიანები, რომლებიც ამ პრობლემაზე საუბრობენ”, – აღნიშნა პრეზიდენტის მრჩეველმა.
„რეზონანსი“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
ინტერვიუ ლევან ბერძენიშვილთან: “კანონი „რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფის შესახებ“ დათვური კანონია, ამ სიტყვის ყველაზე ცუდი გაგებით”
თაკო მათეშვილი
“ეს კანონი პარლამენტმა არ უნდა მიიღოს,” – ასე ეხმაურება საპარლამენტო უმრავლესობის დეპუტატი, “რესპუბლიკელი” ლევან ბერძენიშვილი ინიციატივას, რომელიც “რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფისათვის” ჯარიმების შემოღებას ითვალისწინებს და რომელსაც ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტმა პირველი მოსმენით მხარი უკვე დაუჭირა. კანონპროექტის ავტორი დემოგრაფიული განვითარების ფონდის დირექტორი ზვიად ტომარაძეა, ხოლო ინიციატორი – სოსო ჯაჭვლიანი. კომიტეტზე განხილვისას, მასში შესწორებები შევიდა და შემდეგი ფორმულირება მიიღო: პირის რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფა გამოიწვევს დაჯარიმებას 300 ლარის ოდენობით, განმეორების შემთხვევაში 600 ლარით. რელიგიური სიწმინდეების და საკულტო ნაგებობების წაბილწვა კი 500 ლარით დაჯარიმებას გამოიწვევს.
კანონპროექტის განმარტებით ბარათში ვკითხულობთ: “რამდენიმე წელია, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების საბაბით პერიოდულად ხდება ფარული თუ პირდაპირი შეურაცხყოფა როგორც საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესიის, ასევე ქვეყანაში არსებული სხვადასხვა ტრადიციული რელიგიის მიმართ. გაურკვეველი ჯგუფები და პიროვნებები მიზანმიმართულად ახორციელებენ რელიგიური სიწმინდეების, ნაგებობების და სიმბოლოების შეურაცხყოფას. სოციალურ ქსელში შექმნილია რამდენიმე ათეული გვერდი, რომელთა პირდაპირი დანიშნულებაა ღვთის გმობა, მართლმადიდებლური ეკლესიის, მისი წინამძღოლისა და იერარქების შეურაცხყოფა. 2012 წლის 9 სექტემბერს გაურკვეველმა პირებმა ქაშუეთის ეკლესიის გალავანზე დახატეს წმინდა ნინოს კარიკატურა წარწერით: Pussy Riot.”
კანონპროექტს მხარი ეკა ბესელიამ, გედევან ფოფხაძემ, ფატი ხალვაშმა, მერაბ კაჭახიძემ და ვლადიმერ აჩბამ დაუჭირეს. სოსო ჯაჭვლიანმა განაცხადა, რომ იგი საკმაოდ რბილია და დასძინა, რომ ევროკავშირის წევრ ზოგიერთ ქვეყანაში რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფა კრიმინალიზებულიც კია. ლევან ბერძენიშვილი ამ ინფორმაციას ტყუილს უწოდებს და კოლეგებს სთხოვს დაასახელონ ქვეყნები, სადაც ამგვარი კანონი მოქმედებს. ამბობს, რომ ეს ყველაფერი ევროპასთან დასაახლოებლად ხელს ნამვილად არ შეგვიწყობს. „ვფიქრობ, პარლამენტმა ეს კანონპროექტი არ უნდა მიიღოს. ჩემი აზრით, იგი ადამიანის კონსტიტუციურ უფლებებს ეწინააღმდეგება. მიმაჩნია, რომ ეს კანონპროექტი გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვას ემსახურება და მას მხარს არ დავუჭერ. დაახლოებით ვხვდები, ვინ როგორ მოიქცევა, მაგრამ განხილვებს დაველოდოთ. შესაძლოა იმათაც არ დაუჭირონ მხარი, ვინც კომიტეტში პირველი მოსმენით ხმა უკვე მისცა“, – აცხადებს დეპუტატი.
- კომიტეტის წევრები განხილვისას ამბობდნენ, რომ ამგვარი კანონი ევროპის არაერთ ქვეყანაში მოქმედებს და ზოგან კრიმინალიზებულიც კია. ეს მართლაც ასეა?
- ეს ინფორმაცია ძალიან გაზვიადებულია. შეიძლება სადმე რამე არსებობს, მაგრამ ასეთი კანონი ევროპული სტანდარტი არაა. ეს ტყუილია. ვწუხვარ, რომ ასეთ კანონებს ჩემი კომიტეტი არ იხილავს, რადგან სწორედ ჩვენ ვადგენთ თუ რამდენად შეთავსებადია ესა თუ ის პროექტი ევროპულ კანონმდებლობასთან. სესიას აუცილებლად მოვახსენებ თუ რამდენად ევროპულია ეს კანონი. ეგღა გვაკლია ევროპულად გამოგვიცხადონ ის, რაც ევროპული არაა. მოკლედ, ეს დათვური კანონია ამ სიტყვის ყველაზე ცუდი გაგებით.
- ანუ, თუ მიიღეს, ეს კანონი, ევროპასთან დაახლოებაში ხელს შეგვიშლის?
- საერთოდ, ასეთი ტიპის კანონები ევროპასთან ჰარმონიზაციის პროცესს ხელს უშლის. მითუმეტეს მაშინ, როცა ქცეყანას ევროკავშირის წევრობაზე პრეტენზია აქვს. ამ წუთას ვიზალიბერალიზაციის მისაღებად ხელს არ შეგვიშლის, მაგრამ არც შეგვიწყობს. კარგ ფონს ნამდვილად არ შეგვიქმნის და სწორედ ამის თქმას ვაპირებ სესიაზე.
- თქვენი აზრით, როგორ უნდა განისაზღვროს რა არის შეურაცხყოფა?
- ვინაიდან კანონი მთლიანად არასწორად მიმაჩნია და ძირშივე გამოხატვის თავისუფლებას ეწინააღმდეგება, საერთოდ არ მინდა საუბარი იმაზე თუ რა შეიძლება აღიქმებოდეს შეურაცხყოფად. შესაძლოა გამოხატვისა და რწმენის თავისუფლება ერთმანეთთან კონფლიქტში მოვიდეს, მაგრამ პრიორიტეტი გამოხატვის თავისუფლებაა. ზგადად, თავისუფლებაა პრიორიტეტი. მოკლედ, ვფიქრობ, რომ ეს კანონი პარლამენტმა არ უნდა მიიღოს.
- როგორ ფიქრობთ, უმრავლესობაში აღმოჩნდებით?
- არ ვიცი, ვნახოთ. ჩვენ ჩვენს სათქმელს ვიტყვით და შევეცდებით, რომ ამაში კოლეგებიც დავრწმუნოთ. გასაგებია, რომ ყველა ასე არ ფიქრობს და მიაჩნია, რომ უფრო მკაცრი კანონებიც უნდა არსებობდეს, მაგრამ ვეცდებით ჩვენი პოზიციაც ვაჩვენოთ.
ზოგადად, როცა რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფაზე ლაპარაკობენ, მე თუ არარელიგიური ვარ, ჩემი გრძნობები გრძნობები არაა? რატომ უნდა დამითვალონ რამდენი ლარი მაქვს გადასახდელი თითო სიტყვაში? ეს არსებითად არასწორი კანონია და მიკვირს, რომ მას კომიტეტმა მხარი დაუჭირა, სადაც იურისტებიც არიან და ევროპის კანონმდებლობა კარგად უნდა იცოდნენ. მოუწევთ გაგვცენ პასუხი თუ რომელი ქვეყნის კანონმდებლობას გულისხმობდნენ ისინი, როცა ამ ჯარიმებს აწესებდნენ.
საერთოდ, რომელი გრძნობები ითვლება რელიგიურ გრძნობებად? რწმენაა რელიგიური გრძნობა და ღმერთი თუ არ სწამს ადამიანს, ეს როგორი გრძნობაა? ურწმუნო და მორწმუნე კონსტიტუუციურად თანასწორი არის თუ არა? თუ ჩემსა და ჩემ კოლეგას შორის 300-ლარიანი განსხვავებაა? ეს ყველაფერი ძალიან სასაცილო იქნებოდა სერიოზულად, კანონპოექტად რომ არ იყოს პარლამენტში შემოტანილი. იმედი მაქვს, რამენაირად მივხვედავთ ამ საკითხს და არ შევრცხვებით.
„რეზონანსი“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
გამოკითხვა: უნდა დაწესდეს თუ არა ჯარიმა რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფაზე?
თიკო ოსმანოვა
პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტმა პირველი მოსმენით განიხილა და მხარი დაუჭირა დეპუტატ სოსო ჯაჭვლიანის ინიცირებულ კანონპროექტს, რომლის თანახმადაც, “რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფა” დასჯადი ხდება. კომიტეტზე განხილვისას ჯარიმების დაწესება კანონპროექტში შესწორებები შევიდა და შემდეგი ფორმულირება მიიღო – “პირის რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფა გამოიწვევს დაჯარიმებას 300 ლარის ოდენობით, ხოლო განმეორების შემთხვევაში ჯარიმა 600 ლარია. რელიგიური სიწმინდეების და საკულტო ნაგებობების წაბილწვა 500 ლარით დაჯარიმებას გამოიწვევს”.
“მეორე მოსმენისთვის შეგვიძლია დამატებითი კონსულტაციები გავიაროთ იმ რელიგიურ ორგანიზაციებთან, ვისაც შეიძლება ჰქონდეს ინტერესი, რომ მათი უფლებები იყოს დაცული. თუ ავტორი გარკვეულ კონსულტაციებს გაივლის, კარგი იქნება. ჩვენ კი შევთანხმდით, რომ მარტივი ჩანაწერი მიზნისთვის უფრო უკეთესი იქნება”, – თქვა კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილემ გედევან ფოფხაძემ.
საჭიროა თუ არა ამ კანონის მიღება?! ეს კითხვა “რეზონანსმა” საზოგადოების წარმომდგენლებს დაუსვა.
გია ბურჯანაძე (მსახიობი): ეს ისეთი მგრძნობიარე თემაა, რომ ამის შესახებ კანონი აქამდეც უნდა მიეღოთ. არ შეიძლება რელიგიური გრძნობების შეუარაცხყოფა. ეს უნდა გახდეს დასჯადი. ადამიანებს არ უნდა ჰქონდეთ საშუალება, რომ რელიგიას შეურაცხყოფა მიაყენონ.
თათული ედიშერაშვილი (მსახიობი): კონკრეტულად მე რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფას არ შევსწრებივარ, არ ვიცი, ხდება თუ არა, მაგრამ შესაძლოა ხდებოდეს, რადგან სოციალურ ქსელში მინახავს ასეთი სახის გარჩევები. მაგალითად, სასულიერო პირებზე. აქედან გამომდინარე, ალბათ ხდება, რაც ძალიან სამწუხაროა. რელიგია, ვფიქრობ, უფრო მორალთან და მრწამსთან არის კავშირში, ადამიანის სულიერი სამყაროა და ამ შემთხვევაში იურიდიულმა კანონმა შესაძლოა ადამიანი უფრო აგრესიული გახადოს და უფრო მეტი ბრძოლა წავიდეს ხილული თუ მალული. ადამიანმა მორალური წესები თვითონ, თავის თავში უნდა დაამკვიდროს.
ნიკუშა შენგელაია (მხატვარი): ძალიან ტოლერანტულია საქართველო. ამდენი კონფესიის ტაძარი არც ერთ ქვეყანაში არ დგას. ვერ ვხედავ ჩვენთან რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფას. შესაბამისად ამ კანონის მიღების აუცილებლობას ვერ ვხედავ.
მაია ბარათაშვილი (მუსიკოსი): არც ერთი რელიგიის შეუარაცხყოფა დაშვებული არ უნდა იყოს არავითარ შემთხვევაში. არ ვიცი, რამდენად საჭიროა ამის კანონით გამყარება, თუმცა, ჩემი აზრით, ამ ადამიანს უნდა აეხსნას, რომ ამის უკან დგას ეთიკის ნორმები. ჩემს განსაკუთრებულ გაღიზიანებს იწვევს, როდესაც შეურაცხყოფენ მართლმადიდებელ სარწმუნებას და ჩვენს პატრიარქს.
„რეზონანსი“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
აზერბაიჯანი “გაზპრომს” შეუთანხმდა, საქართველოს კი ფასს არ უკლებს
მაკა ხარაზიშვილი
“აზერენერჯი” რუსეთიდან ბუნებრივი აირის შემოსატანად აზერბაიჯანის მთავრობის თანხმობას ელოდება. კომპანიას დამატებითი გაზის მოცულობა ელექტროენერგიის წარმოებისთვის სჭირდება. საქართველოს მთავარობაც გაზის მოხმარების გაზრდის მოტივად ასევე ახალი თბოსადგურების ექსპლოატაციაში შესვლასა და ელექტროენერგიის წარმოების გაზრდას ასახელებს. მეორე მიზეზი კი კომერციული სექტორისთვის აზერბაიჯანული გაზის სიძვირეა.
აზერბაიჯანში გაზის შესყიდვაზე “გაზპრომთან” მოლაპარაკება ჩვეულებრივ ამბად მიიჩნევა და ორ კერძო სექტორს შორის ურთიერთობად განიხილება. საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროსა და “გაზპრომს” შორის მოლაპარაკება კი მეზობელ ქვეყანაში ლამის ღალატის ტოლფასად მიიჩნიეს. რამდენიმე კვირის განმავლობაში კახა კალაძესა და “გაზპრომის” წარმომადგენლებს შორის შეხვედრები აზერბაიჯანული მედიისთვის ერთ-ერთი მთავარი თემა იყო. ბუნებრივია, აზერბაიჯანს ურჩევნია, რომ საქართველოში გაზის ერთადერთი მომწოდებელი იყოს. ასევე, ელექტროენერგიის დეფიციტის დროს, “გაზპრომის” გაზით წარმოებული დენი ჩვენვე მოგვყიდოს.
აზერბაიჯანული მედიის ინფორმაციით, რუსეთიდან დამატებითი აირის შემოტანა კომპანია “აზერენერჯისთვის” გახდა საჭირო, რომელიც ელექტროენერგიას აწარმოებს. საუბარია 2 მლრდკბ/მ გაზზე. აზერბაიჯანის ელექტროენერგეტიკული სისტემის გენერაციის სიმძლავრე ბოლო 5 წლის განმავლობაში 30%-ით გაიზარდა, რაც ქვეყანას შესაძლებლობას აძლევს, ყოველწლიურად 2,1 მილიარდი კვტ/სთ ელექტროენერგიის ექსპორტი განახორციელოს.
“სააქციო საზოგადოება “აზერენერჯის” დამატებითი მოცულობის გაზი სჭირდება. არსებული მარაგი არ არის საკმარისი. ამიტომაც გადაწყდა გაზის იმპორტი”, – განაცხადა “სოკარის” საინვესტიციო დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ელშად ნასიროვმა. კომპანია გაზის იმპორტისთვის აზერბაიჯანული მთავრობის თანხმობას ელოდება.
შარშან, ივნისში, აზერბაიჯანის ნავთობის სახელმწიფო კომპანიის პრეზიდენტი როვნაგ აბდულაევი პეტერბურგში შეხვდა “გაზპრომის” ხელმძღვანელ ალექსეი მილერს. “გაზპრომმა” მზადყოფნა გამოთქვა, რომ დაეკმაყოფილებინა აზერბაიჯანის გაზზე მოთხოვნილება.
აზერბაიჯანში ბუნებრივი აირის შიდა წლიური მოხმარება 10-11 მლრდ კბ/მ-ს შეადგენს. დაახლოებით 8 მილიარდ კბ/მ-ს ნავთობის მოპოვების მიზნით რეზერვუარებში წნევის გასაზრდელად ტვირთავენ. საკმაოდ დიდი ნაწილი ჰაერში იფრქვევა. მოპოვება კი 29 მლრდ კბ/მ-ია. მიუხედავად ამისა, ზამთარში აზერბაიჯანს გაზის დეფიციტი აქვს, ისევე როგორც საქართველოს, ამიტომ იძულებულია, რომ იმპორტი რუსეთიდან განახორციელოს.
საყურადღებოა, რომ 2010 წლიდან რუსეთი, პირიქით, ყიდულობდა აზერბაიჯანისგან გაზს. 2013 წელს რუსეთს აზერბაიჯანმა მიაწოდა 1.4 მილიარდი კბ/მ გაზი. 2014 წელს ეს მიწოდება შემცირდა 0.21 მლრდ კბ/მ-მდე, ხოლო 2015 წლიდან საერთოდ შეწყდა.
2015 წლის 11 სექტემბერს კი “გაზპრომ ექსპორტსა” და “აზერბაიჯანის მეთანოლის კომპანიას” შორის ხელი მოეწერა გაზის საშუალოვადიან ყიდვა-გაყიდვის ხელშეკრულებას 5 წლის ვადით, წელიწადში 2 მილიარდი კუბური მეტრი აირის მოცულობაზე.
რაც შეეხება საქართველოს, “რეზონანსის” ინფორმაციით, ამ რამდენიმე თვის წინ ბიზნესმენებმა მთავრობას მიმართეს, რომ მსოფლიო ბაზარზე გაზის გაიაფების მიუხედავად, აზერბაიჯანულ აირს ისევ ძველ ფასად ყიდულობდნენ. ამას დაემატა ლარის 40%-იანი გაუფასურება და წარმოების ხარჯი მკვეთრად გაიზარდა. მთავრობამ თხოვნით მიმართა აზერბაიჯანს, რომ ფასის კორექტირება მოეხდინათ, მაგრამ მეზობლებმა ეს ყურად არ იღეს. შესაბამისად, მთავრობამ ალტერნატიული გზებიდან ყველაზე ხელსაყრელად რუსული გაზი ჩათვალა, ვინაიდან ირანული გაზის შემოსატანად საქართველოში შესაბამისი ინფრასტრუქტურა არ არსებობს.
რამდენიმე თვის წინ ენერგეტიკის სამინისტრომ, მთავრობის დავალებით “გაზპრომთან” მოლაპარაკება დაიწყო. მოლაპარაკების მთავარი თემა, სწორედ კომერციული სექტორისთვის რუსული გაზის მიწოდება იყო. მოგვიანებით, “გაზპრომმა” კალაძეს ტრანზიტის საფასურად სომხეთში გატარებული გაზის 10%-ის ნატურით მიღება გაუხსენა და ახალი ხელშეკრულებით თანხით ანგარიშსწორება მოთხოვა. ამ წინადადებამ მოლაპარაკება ჩიხში შეიყვანა.
პარალელურად საქართველოში “გაზპრომის” საწინააღმდეგო აქციები დაიწყო. საზოგადოების ნაწილი ამ თემას პოლიტიკური ქულების მისაღებად იყენებს. ნაწილს კი, გამომდინარე იქიდან, რომ რუსეთი ოკუპანტია, “გაზპრომთან” ურთიერთობა რეალურად აშინებს. როგორც უკვე აღვნიშნეთ “გაზპრომთან” მოლაპარაკების დაწყებით ქართველებზე არანაკლებ შეშფოთებულია აზერბაიჯანი.
ენერგეტიკის ექსპერტი ლიანა ჯერვალიძე “კომერსანტთან” საუბარისას ადასტურებს, რომ აზერბაიჯანთან ფასზე მოლაპარაკება კარგა ხანია მიმდინარეობს.
“შარშან, გაზაფხულიდან, როგორც კი ლარის კურსი მნიშვნელოვნად დაეცა, ენერგოკომპანიებმა დაიწყეს მოლაპარაკება საქართველოს ხელისუფლებასთან. მათ დოლარში დაანგარიშებული შემოსავალი ძალიან შეუმცირდათ და მოითხოვეს ტარიფების გადასინჯვა. რასაკვირველია, ეს ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, მაგრამ გართულდა მოლაპარაკება იმ მხრივ, რომ კომერციულ სეგმენტში შენარჩუნდა ძალიან მაღალი ფასი გაზზე, რაც არ ასახავს საერთაშორისო ბაზარზე არსებულ მდგომარეობას”, – ამბობს ლიანა ჯერვალიძე და აღნიშნავს, რომ როდესაც ბარელი ნავთობის ფასი 110 დოლარი იყო და მასზე მიბმული 1000 კბ/მ ბუნებრივი აირის ფასი 450 დოლარის ფარგლებში მერყეობდა, ხოლო როდესაც ნავთობი 35 დოლარზე ჩამოვიდა, შეუძლებელია იგივე ფასი შენარჩუნდეს.
“ეს არის ინდივიდუალური კონტრაქტები – 3-6 თვიანი, მაგრამ გაზგასამართ სადგურებზე მოხმარება ძალიან გაიზარდა იმიტომ, რომ მოსახლეობამ ავტომობილები მასიურად გადაიყვანა გაზზე. იქ გაზის ფასი არის დაახლოებით 350 დოლარი (1000 კბ/მ). ეს გაუგონარი ფასია. დღეს რუსეთი უკრაინას სთავაზობს გაზს 230 დოლარად და უკრაინა არ იღებს, უფრო დაბალი ფასი უნდა. თქვენ წარმოგიდგენიათ 350 დოლარი რა ფასია?” – აცხადებს “რეზონანსთან” ჯერვალიძე.
ცოტა ხნის წინ “სოკარმა” გაავრცელა განცხადება, სადაც მითითებულია, რომ საქართველოს ზამთრის პერიოდში ბუნებრივი აირის მიწოდებას 50 მლნ კბ/მ-ით გაუზრდის. “ქართული მხარის მხარდაჭერა კიდევ ერთი თვალსაჩინო მაგალითია აზერბაიჯანსა და საქართველოს შორის კეთილმეზობლობის და მომავალში ორმხრივი თანამშრომლობის გამყარებას უწყობს ხელს”, – ნათქვამია განცხადებაში, სადაც ფასთან დაკავშირებით არაფერი წერია.
საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროს ინფორმაციით, მიწოდების მხოლოდ 50 მლნ კბ/მ-ით გაზრდა თბოსადგურების სრული დატვირთვით ასამუშავებლად საკმარისი არ არის. აქედან გამომდინარე, “გაზპრომთან” მოლაპარაკება ისევ გაგრძელდება.
„რეზონანსი“, 03 თებერვალი, 2016 წელი
გამოკითხულთა 2/3-მა ლარის გამყარების იმედი დაკარგა
“დღეს არავითარ შემთხვევაში არ იქნება ლარის გამყარებისადმი პოზიტიური განწყობა“
ელზა წიკლაური
ეროვნული ვალუტა ისევ მაღლა მიცოცავს. მთავრობაშიც და ეროვნულ ბანკშიც ლარის მერყეობას ჩვეულ მოვლენას უწოდებენ და ერთ-ერთ მთავარ მიზეზად გარე ფაქტორებს ასახელებენ. ხალხი კი აღშფოთებულია და მიიჩნევს, რომ კურსის შესაჩერებლად არავინ არაფერს აკეთებს. შესაბამისად, მოსახლეობის დიდი ნაწილი ლარის კიდევ უფრო გაუფასურებას არ გამორიცხავს.
ამაზე მეტყველებს “რეზონანსის” ვებ-გვერდზე ჩატარებული გამოკითხვის შედეგიც, რომლის მიხედვითაც რესპონდენტთა 55% თვლის, რომ ეროვნული ვალუტის კურსი დაეცემა ან დღეს არსებულ ნიშნულზე დიდხანს დარჩება.
გუშინ და გუშინწინ ლარი კიდევ გაუფასურდა. ეროვნული ბანკის ოფიციალური მონაცემებით, დღეს ერთი ამერიკული დოლარი ოფიციალური ფასი 2,4763 ლარი იქნება. ეროვნული ვალუტა ბოლო 14 თვის განმავლობაში თითქმის 43%-ით გაუფასურდა.
ასეთ ვითარებაში მოსახლეობის დიდ ნაწილს იმის იმედი, რომ ლარი გამყარებას დაიწყებს, აღარ აქვს. “რეზონანსის” ვებ-გვერდზე ჩატარებული გამოკითხვის მიხედვით ჩანს, რომ ხალხი აშკარად პესიმისტურადაა განწყობილი. კითხვაზე – როგორია თქვენი მოლოდინი ლარის კურსთან დაკავშირებით? – 43,2% პასუხობს, რომ ეროვნული ვალუტა გაუფასურდება. არსებული კურსის შენარჩუნების იმედი აქვს 12,1%-ს, პასუხის გაცემა კი 9,4%-ს გაუჭირდა. ეს ნიშნავს, რომ გამოკითხულთა თითქმის 2/3-ს ლარის გამყარების იმედი თითქმის დაკარგული აქვს.
რაც შეეხება ოპტიმისტურად განწყობილებს, მათი რაოდენობა, “რეზონანსის” გამოკითხვით, 35,1%-ს შეადგენს, სწორედ გამოკითხულთა ამ რაოდენობას მიაჩნია, რომ ეროვნული ვალუტა სამომავლოდ აუცილებლად გამყარდება.
ვალუტის მომავალთან დაკავშირებით საზოგადოების ასეთ განწყობას ჩვეულ მოვლენას უწოდებს ეკონომისტი და სოციოლოგი ნოდარ კაპანაძე. ის ნეგატიური დამოკიდებულება, რაც ლართან მიმართებაში მედიით ვრცელდება, ხალხის განწყობაზე პირდაპირ აისახება და შესაბამსიად, მათი უმრავლესობის ზედაპირული პასუხიც პესიმისტურია.
“ასეთ გამოკითხვებში მოსახლეობის განწყობა, ანუ პირველი პასუხი, ყოველთვის არის ისეთი, როგორსაც მას მედია აწვდის. საქართველოში საინფორმაციო გარემო გაჯერებულია უკიდურესი ნიჰილიზმით, ჩვენთან პოზიტივს ვერსად გაიგებ. ასე რომ, ემოციის პირველი შრე არის სრული პესიმიზმი. ასეთ ფონზე არავითარ შემთხვევაში არ იქნება ლარის გამყარებისადმი პოზიტიური განწყობა.
ამიტომ ის, რომ ხალხის განწყობა ასეთია, ამაში გასაკვირს ვერაფერს ვერ ვხედავ. მაგრამ ხალხში აჟიოტაჟია და ეს აჟიოტაჟი საზოგადოების განწყობაზე მოქმედებს”, -განაცხადა ნოდარ კაპანაძემ.
რაც შეეხება ზოგადად ლარის გაუფასურებას, კაპანაძის თქმით, ეს გამოწვეულია ნაწილობრივ ობიექტური მიზეზებით, მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებით და იმით, რომ რუსეთში, აზერბაიჯანში რაღაც ცუდი ხდება.
“საქართველო ამ ყველაფერს გვერდს ვერ აუვლიდა. შესაბამისად, ბუნებრივი და გასაგები მოვლენაა, რომ ლარის დევალვაცია ხდება. ეს პროცესი ასე კატასტროფული არ იქნება, თუკი მთავრობა ამას გამოიყენებს ჭკვიანურად, მაგრამ ჩვენ გვყავს ამხანაგი ქადაგიძე, რომელიც დიდი ხანია დამწვარზე ასხამს მღდუღარეს და ლარის კურსის დაცემას ხელს უწყობს. ეს არის ის ობიექტურობა, რაც რეალურად ხდება”, – დასძინა კაპანაძემ.
მოსახლეობის უმეტესობა კი მიიჩნევს, რომ ხელისუფლება მაღლა მცოცავი კურსის შესაჩერებლად არაფერს აკეთებს, რაც ეროვნული ბანკის მიერ გატარებული პოლიტიკის ხელშეწყობას ნიშნავს. სწორედ ასეთი მოსაზრება დააფიქსირეს ორიოდე დღის წინ “რეზონანსის” მიერ ჩატარებულ მცირე გამოკითხვაში რიგითმა მოქალაქეებმა.
“იმის ნაცვლად, რომ მმართველმა გუნდმა ეს თაღლითობა შეაჩეროს და პრობლემა გადაჭრას, პირიქით, ასე მგონია, ლარის გაუფასურება მათ წისქვილზე ასხამს წყალს და ხალხის გაჭირვებაზე ხელებს ითბობენ. მე ვიყავი ერთ-ერთი მათგანი, ვინც “ქართული ოცნების” ხელისუფლებაში მოსვლისთვის აქტიურად იბრძოდა, თუმცა ის დაპირებები, რაც მათ მოსვლამდე ჰქონდათ, ოცნებად დარჩა. არ დავმალავ და ვიტყვი, ერთ-ერთი მათგანი ვიქნები, ვინც ამ მთავრობის გადადგომას აქტიურად დაუჭერს მხარს იმიტომ, რომ ყოველგვარ საზღვრებს სცდებიან თავიანთი უაზრო პოლიტიკით”, – უთხრა “რეზონანსს” თბილისელმა გიორგი გულიაშვილმა.
რესპონდენტთა ნაწილი კი ლარის მკვეთრ ვარდნაზე პასუხისმგებლობას მხოლოდ ეროვნულ ბანკს აკისრებს და ამ პროცესში მთავრობის როლს ვერ ხედავს. სალომე გოგიაშვილი ერთ-ერთი მათგანია ვინც თვლის, რომ ლარის კურსის დასტაბილურება მხოლოდ ეროვნულ ბანკს ევალება და ხელისუფლებას მათ სამზარეულოში ჩახედვის შესაძლებლობა არ გააჩნია. სწორედ ამის გამო ის მთავრობის დადანაშაულებას სრულიად უადგილოდ მიიჩნევს და თანამემამულეებს მიკერძოებაში ადანაშაულებს.
