„რეზონანსი“: უზენაესმა სასამართლომ „რუსთავი-2“ ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა
„რეზონანსი“: „რუსთავი-2“ პერმანენტულ აქციებს იწყებს // „თითოეულმა მოსამართლემ უნდა იცოდეს, რომ გადაწყვეტილებას იღებს საკუთარი სინდისის კარნახის, კანონსა და კონსტიტუციაზე დაყრდნობით“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „რუსთავი-2“-ის შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებას სახიფათო პრეცედენტული სტატუსი მიეცემა“ // „შესაძლოა ქვეყანაში ისეთი ქონების გადანაწილება დაიწყოს, როგორიც ჯერ არ გვინახავს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტანგ ხმალაძესთან: „ეკლესია მისი მრევლისგან უნდა ფინანსდებოდეს“
„რეზონანსი“: ვინ არის ნონა წოწორია, რომელიც სტრასბურგში ვანო მერაბიშვილის საქმის განხილვაში მიიღებს მონაწილეობას // მინდია უგრეხელიძე: „ნონა წოწორია ზურაბ ადეიშვილის მოადგილე იყო“ // თეა წულუკიანი: „ომბუდსმენი უჩა ნანუაშვილი ჩვენი ხელისუფლების წინააღმდეგ მოქმედებს და მოწმედ გამოდის ვანო მერაბიშვილის საქმეზე“
„რეზონანსი“: „ოცნების“ ულტიმატუმი თუ ერთგვარი დათმობა //
გადაწყვეტილია: პრეზიდენტს 7 წლის შემდეგ პარლამენტი აირჩევს, მაჟორიტარობის გაუქმების სანაცვლოდ კი „ოცნება“ გადაუნაწილებელ მანდატებს სრულად ითხოვს
„რეზონანსი“: უნდა ჰქონდეთ თუ არა პარტიებს საპარლამენტო არჩევნებში ბლოკის სახით მონაწილეობის შესაძლებლობა?
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „არცერთ ხელისუფლებას მაჟორიტარები არ ეთმობა“ // „ქართულ ოცნებას“ აქვს შანსი და ამ შანსზე უარი არ უნდა თქვას“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „საარჩევნო ბარიერმა უნდა დაიწიოს“
————————
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
უზენაესმა სასამართლომ „რუსთავი-2“ ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა
თიკო ოსმანოვა
უზენაესმა სასამართლომ „რუსთავი-2“-ის 100%-იანი წილი ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა – რაც იმას ნიშნავს, რომ არხის მართვის სადავეები ხალვაშზე გადადის. ახლა მხოლოდ წილების გადაფორმებაღა დარჩა. განაჩენს არ ეთანხმებიან „რუსთავი-2“-ის ადვოკატები, თუმცა ეს მესამე ინსტანციაა და გადაწყვეტილება არ საჩივრდება. მაგრამ, როგორც ტელეკომპანიის გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია აცხადებს, არხის იურისტები ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში გადაწყვეტილების შეჩერების თაობაზე განაცხადს შეიტანენ. აღსანიშნავია, რომ ცხრა მოსამართლისგან შემდგარი დიდი პალატა სამაუწყებლო კომპანიის საქმეზე დღის 12 საათიდან მსჯელობდა. განხილვა ზეპირი მოსმენის გარეშე, დახურულ ფორმატში წარიმართა. უზენაესმა სასამართლომ გადაწყვეტილება ოფიციალურ ვებგვერდზე გვიან საღამოს გამოაქვეყნა.
სასამართლოს გადაწყვეტილება
„ლევან ყარამანაშვილის, გიორგი ყარამანაშვილის, შპს ტელეკომპანია საქართველოს, ნინო ნიჟარაძის, შპს ჰაიდელბერგცემენტ ჯორჯიას საკასაციო საჩივრები დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 10 ივნისის განჩინება და მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება – ქიბარ ხალვაშისა და შპს პანორამა-ს სარჩელი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
გაუქმდეს შპს სამაუწყებლო კომპანია „რუსთავი-2“-ის პარტნიორების – ლევან ყარამანაშვილის 22%-ის, გიორგი ყარამანაშვილის 18%-ის, შპს “ტელეკომპანია საქართველოს” 51%-ის და ნინო ნიჟარაძის 9%-ის წილების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში და შპს სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2-ის 60% წილის მესაკუთრედ ცნობილი იქნეს ქიბარ ხალვაში და 40%-ის წილის მესაკუთრედ ცნობილი იქნეს შპს „პანორამა“. „უცვლელად დარჩეს წინამდებარე გადაწყვეტილების შესავალ ნაწილში მითითებული სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის გასაჩივრებული განჩინების წინმსწრები განჩინებები; მოპასუხეებს შპს ტელეკომპანია საქართველოს, გიორგი ყარამანიშვილს, ლევან ყარამანიშვილს და ნინო ნიჟარაძეს, ქიბარ ხალვაშსა და შპს პანორამას სასარგებლოდ, სოლიდარულად, დაეკისრათ სახელმწიფო ბაჟის სახით 5000 ლარის ანაზღაურება;
„საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატის გადაწყუვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება“, – აღნიშნულია გადაწყვეტილებაში. ამ გადაწყვეტილებას 9 მოსამართლიდან ხელი 7 მოსამართლემ მოაწერა. როგორც ჩანს, გადაწყვეტილებას არ დაეთანხმა მოსამართლე ვასილ როინიშვილი და ბესარიონ ალავიძე.
პირველი ემოციები და სამართლებრივი შეფასებები
ქიბარ ხალვაშის ადვოკატის პაატა სალიას თქმით, ახლა მხოლოდ ბიუროკრატიული საკითხების გადაწყვეტაღა დარჩა. „ახლა წილები უნდა გადაფორმდეს ქიბარ ხალვაშზე. დანარჩენ დეტალებთან დაკავშირებით ალბათ თავად ხალვაში ისაუბრებს, რომელიც საქართველოში უკვე ჩამოვიდა”, – გვითხრა პაატა სალიამ.
თავად ქიბარ ხალვაში კი მზადაა ტელეკომპანიაში დღესვე მივიდეს და დაელაპარაკოს კოლექტივს. თუ თანახმაა ტელეკომპანიის კოლექტივი, ხვალვე მივალ და დაველაპარაკები, ეს ყველაფერი კანონის ფარგლებში მოხდება. “რუსთავი 2″ იქნება ხალხის სამსახურში და არ იქნება მიკერძოებული”, – განაცხადა ქიბარ ხალვაშმა. მისივე თქმით, ტელეკომპანიის თანამშრომლები სამსახურს არ დაკარგავენ: „შევეცდებით ყველა მხარე კმაყოფილი იყოს. არ მგონია, რომ კოლექტივი უკმაყოფილო დარჩეს ჩვენთან ურთიერთობით. ძალიან ბევრი კარგი პროფესიონალი ადამიანი მუშაობს და ვთვლი, რომ ამ ადამიანებმა სამსახური არ უნდა დაკარგონ. „რუსთავი-2“ იქნება ნამდვილად ხალხის სამსახურში და არ იქნება ტენდენციური, მიკერძოებული რომელიმე პარტიის ინტერესების გამტარებელი. როდესაც ამის შესაძლებლობა იქნება, მივალ ტელევიზიაში. როდესაც მხარეები არ იქნებიან აღელვებული, როდესაც სიტუაცია დაწყნარდება, შევეცდებით მოლაპარაკებით მოხდეს ყველაფერი. ხალხს გავაგებინებთ, რომ ამით უკეთესობისკენ შეიცვლება ყველაფერი. თუ კოლექტივი თანახმაა, ხვალვე დაველაპარაკები, თუ არა და შევეცდებით, რომ დაწყნარდნენ და გავაგებინოთ, რა არის საჭირო. ეს ყველაფერი კანონის ფარგლებში მოხდება”, – განაცხადა ქიბარ ხალვაშმა.
„რუსთავი-2“-ის ადვოკატის დიმიტრი საძაგლიშვილის განცხადებით, ამ გადაწყვეტილებას სამართალთან არანაირი კავშირი არ აქვს: „ეს გადაწყვეტილება ნიშნავს იმას, რომ რეალურად „რუსთავი-2“ მიეკუთვნა ქიბარ ხალვაშს 100 პროცენტით, თუმცა ამ გადაწყვეტილებას არანაირი კავშირი არ აქვს სამართალთან. დღეს უზენაესმა სასამართლომ საბოლოოდ შეირცხვინა თავი. ეს გადაწყვეტილება არ არის მათი დაწერილი, უბრალოდ მათი პირით მოხდა ამ გადაწყვეტილების გახმოვანება”, – განაცხადა დიმიტრი საძაგლიშვილმა.
არხის გენერალური დირექტორის ნიკა გვარამიას შეფასებით, ამ გადაწყვეტილებით საქართველოში სიტყვის თავისუფლება დამარცხდა: „ჩვენ გავხდით საქართველოში დემოკრატიის მარცხის მომსწრეები, საქართველოში დამარცხდა სიტყვის თავისუფლება, დამარცხდა მართლმსაჯულება“, – განაცხადა ნიკა გვარამიამ. მისი თქმით, ეს გადაწყვეტილება საქართველოს ევროინტეგრაციას მნიშნელოვან პრობლემას შეუქმნის. „ხელისუფლების მიზანი შეიძლება ის იყოს, რომ ხვალიდან ან რამდენიმე თვის მერე ჩვენ უვიზო მიმოსვლა ისვე არ გვქონდეს“, – აცხადებს ნიკა გვარამია (ცნობისთვის – „რუსთავი-2“ საგანგებო რეჟიმში აგრძელებს მაუწყებლობას და პარალელურად ტელეკომპანიის ეზოში პოლიტიკოსები და არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები იკრიბებიან).
„ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი წევრის ნუგზარ წიკლაურის განცხადებით, უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება ნიშნავს, რომ ხელისუფლებამ ბრძოლა გამოუცხადა ქართველ ხალხს. მისი თქმით, უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეები განიცდიდნენ ზეწოლას ხელისუფლების მაღალჩინოსნების მხრიდან და სწორედ ამიტომ მიიღეს მათ ქიბარ ხალვაშის სასარგებლო გადაწყვეტილება. ნუგზარ წიკლაურის განცხადებით, ისინი არ აპირებენ საკუთარი პოზიციების დათმობას და საზოგადოებას მოუწოდებს სამაუწყებლო კომპანია “რუსთავი2″-თან შეკრებას.
კითხვაზე, თუ რა სამოქმედო გეგმა აქვს ოპოზიციას, აღნიშნულთან დაკავშირებით, ნუგზარ წიკლაური აცხადებს, რომ ამის შესახებ გადაწყვეტილება ცოტა ხანში გახდება ცნობილი, მას შემდეგ, რაც საკოორდინაციო საბჭო, რომელშიც 9 პოლიტიკური პარტიაა გაწევრიანებული, იმსჯელებს და ერთობლივ გადაწყვეტილებას მიიღებს. „ის, რაც მოხდა დღეს, არის დაუშვებელი. უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება ნიშნავს იმას, რომ ხელისუფლებამ ბრძოლა გამოუცხადა ქართველ ხალხს. ბრძოლა, რომელსაც ის აუცილებლად წააგებს. ჩვენ არ ვაპირებთ უკან დახევას. მივმართავ საზოგადოებას, მივმართავ ჟურნალისტებს, სოლიდარობა გამოუცხადონ „რუსთავი-2“-ის თანამშრომლებს და ყველანი შეიკრიბონ “რუსთავი 2″-ის შენობასთან. ჩვენ ნებისმიერი ფორმით წავალთ წინააღმდეგობაში და ამ უკანონობას, რაც დღეს მოსამართლეების სახელით, ქიბარ ხალვაშის სახელით ივანიშვილმა და „ქართულმა ოცნებამ” ჩაიდინეს, არ დავუშვებთ“, – განაცხადა ნუგზარ წიკლაურმა.
უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებას გამოეხმაურა პარლამენტის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე და როგორც მან აღნიშნა, მედიის სფეროში, მედიაპლურალიზმი დაცული უნდა იყოს:
„მედიაპლურალიზმი არის ჩვენი ხელისუფლების, „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი უმთავრესი მიღწევა. ჩვენ გვახსოვს, რა მდგომარეობა იყო ამ კუთხით 2012 წლამდე. იყო სამი ნაციონალური ტელეარხი, რომელიც მთლიანად კონტროლდებოდა მაშინდელი მმართველი პარტიის, “ნაციონალური მოძრაობის” მიერ და ეს ვითარება არის რადიკალურად შეცვლილი 2012 წლის შემდეგ. მედიაპლურალიზმი არის ის სიახლე და ის მიღწევა, რომელიც სწორედ ჩვენს გუნდს მიეწერება პირველ რიგში. აქედან გამომდინარე, ჩვენ ამ მიღწევას ვუფრთხილდებით განსაკუთრებულად. შესაბამისად, ჩვენთვის არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რომ საქართველოში, როგორც უნდა განვითარდეს პროცესები, მედიაპლურალიზმი იყოს უზრუნველყოფილი და თითოეული ჟურნალისტის, ყველა ტელეარხის, ყველა მედიასაშუალების ჟურნალისტის ინტერესები იყოს დაცული. ჩვენ, პარლამენტის უფლებამოსილების ფარგლებში, ბუნებრივია, ამისათვის გავაკეთებთ ყველაფერს. ეს არის ჩვენი პოზიცია, კიდევ ერთხელ, მედიაპლურალიზმი არის ის მიღწევა, რომელიც სახეზეა 2012 წლის შემდეგ და ამ მიღწევას განსაკუთრებულად უნდა გავუფრთხილდეთ. მთავარი არის შემდეგი – ვინც უნდა იყოს მესაკუთრე, როგორც უნდა იყოს გადანაწილებული საკუთრებითი უფლებები მედიის სფეროში, იყოს დაცული მედიაპლურალიზმი – ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი. მათ შორის ძალიან მნიშვნელოვანია, ამასაც ხაზგასმით ვიტყვი, რომ უზრუნველყოფილი იყოს მედიაში ოპონირება, უშუალოდ ხელისუფლების ოპონირება. ეს არის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი. აქედან გამომდინარე, ჩვენ უნდა გავუფრთხილდეთ მედიაპლურალიზმს და ამას აუცილებლად გავაკეთებთ და ჩვენ უნდა დავიცვათ ჟურნალისტების უფლებები”, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
„რუსთავი-2“ პერმანენტულ აქციებს იწყებს
„თითოეულმა მოსამართლემ უნდა იცოდეს, რომ გადაწყვეტილებას იღებს საკუთარი სინდისის კარნახის, კანონსა და კონსტიტუციაზე დაყრდნობით“
თიკო ოსმანოვა
უზენაესი სასამართლოს მიერ „რუსთავი-2“-ის საქმეზე გადაწყვეტილების მიღებამდე მთელი დღის განმავლობაში პროცესები შემდეგგვარად ვითარდებოდა – გადამწყვეტი ბრძოლა „რუსთავი-2“-ისთვის – უზენაეს სასამართლოში ტელეკომპანიის საქმის მორიგი პროცესი გაიმართა, ეზოში კი ტრადიციული საპროტესტო მიტინგი. აქციის მონაწილეები „რუსთავი-2“-ს სოლიდარობას უცხადებდნენ და მოსამართლეებს მოუწოდებნდენ – არ მიიღონ ქვეყნის დემოკრატიისათვის დამაზიანებელი გადაწყვეტილება.
აღსანიშნავია, რომ უზენაეს სასამართლოსთან აქცია 9 პოლიტიკური პარტიისგან ჩამოყალიბებული საკორდინაციო საბჭოს მიერ იყო ორგანიზებული. საკორდინაციო საბჭოს წევრების გარდა აქციას ესწრებოდნენ კულტურის მოღვაწეები და სხვა ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიები.
აქციის მონაწილეები სასამართლოსთან 11 საათიდან შეიკრიბნენ, ადგილზე მობილიზებული იყო პოლიციაც, თუმცა რამე ექცესები არ ყოფილა. „მოვედი “რუსთავი 2″-ის მხარდასაჭერად, ამ ტელეკომპანიის მაუწყებლობა არ უნდა შეწყდეს და არ უნდა აღმოჩნდეს ისეთი მფლობელის ხელში, რომელიც სიტყვის თავისუფლებას საფრთხეს შეუქმნის. თავისუფალი მედია აუცილებლად უნდა არსებობდეს”, – უთხრა “რეზონანსს” აქციის მონაწილე კობა ბარბაქაძემ.
საკორდინაციო საბჭოს წევრების გარდა “რუსთავი 2″-ის მხარდასაჭერ აქციაზე ასევე მივიდნენ – “თავისუფალი დემოკრატები” და “ევროპული საქართველოს” ლიდერები.
“ვაპროტესტებ თავისუფალი სიტყვის შეზღუდვის მცდელობას, რომელსაც საქართველოში ნამდვილად აქვს ადგილი. ამის ნათელი მაგალითია “რუსთავი 2″-ის თავიდანვე პოლიტიკური პროცესი. თავის დროზე “თავისუფალი დემოკრატები” შევიქმენით “ნაციონალური მოძრაობის” ოპოზიციური პარტია სწორედ იმიტომ, რომ მაშინაც ვაპროტესტებდით მედიის დამოუკიდებლობის შეზღუდვას, პროკურატურის პოლიტიკურობას, სასამართლოს დამორჩილებას, ინსტიტიტების სისუსტეს და ახლა, როდესაც “ქართული ოცნებაა” ხელისუფლებაში, ჩვენ იგივე პრინციპებს ვითხოვთ და ვაპროტესტებთ. სწორედ ამიტომ, ჩვენ ვიცავთ “რუსთავი 2-ს”, მიუხედავად იმისა, ჩვენთვის მოსაწონია თუ არა ეს მედია. ვიცავთ როგორც ხელისუფლებისგან დამოუკიდებელ მედიას და ეს არის ღირებულება. თითოეულმა მოსამართლემ უნდა იცოდეს, რომ ის გადაწყვეტილებას იღებს საკუთარი სინდისის კარნახის, კანონსა და კონსტიტუციაზე დაყრდნობით და მისი გადაწყვეტილება განსაზღვრას ამ სახელმწიფოს ევროპულ, დემოკრატიული განვითარების პერსპექტივას”, – განუცხადა “რეზონანსს” “თავისუფალი დემოკრატების” ერთ-ერთმა ლიდერმა ნინო გოგუაძემ.
ტელეკომპანია “რუსთავი 2″-ის გენერალური დირექტორის მოადგილის, ზაალ უდუმაშვილის თქმით, ისინი უსამართლო გადაწყვეტილებას არ შეეგუებიან და ქიბარ ხალვაშისთვის ტელევიზიის დათმობას არ აპირებენ. „სხდომაზე რა ხდება, არ ვიცით, რადგან სასამართლო დახურულ რეჟიმში მიმდინარეობს. არ ვაპირებთ უსამართლო გადაწყვეტილების შეგუებას. უკანონობას უნდა შეებრძოლო, არ უნდა შეეპუო. ჩვენ ვიბრძოლებთ ჩვენს ხელთ არსებული სამართლიანი ბერკეტებით, ვიბრძოლებთ იმისთვის, რომ ეს ტელევიზია ისევ ხალხის სამსახურში იყოს”, – განუცხადა “რეზონანსს” ზაალ უდუმაშვილმა.
ტელეკომპანია “რუსთავი 2″-ს და თავისუფალ სიტყვას აქციაზე მისვლით მხარდაჭერა აღუთქვა ხელოვნებათმცოდნე ლელა ოჩიაურმაც. მისი თქმით, საქართველოში არსებობს საფრთხე, რომ მსგავსი პრობლემები სხვა მედიასაშუალებებსაც შეექმნას. „ჩემი აქ მოსვლის მიზეზია, მხარდაჭერა აღვუთქვა თავისუფალ, დამოუკიდებელ მედიას. ამჯერად “რუსთავი 2″-ს სჭირდება ჩვენი მხარდაჭერა. ჩვენ ჟურნალისტები ვართ და ვიცით, რას ნიშნავს სიტყვის და მედიის თავისუფლება და ალბათ ვალდებულებიც ვართ ვიდგეთ მათ გვერდით, ვისაც დღეს უჭირს, თორემ შეიძლება ხვალ იგივე პრობლემები სხვა მედიასაშუალებას შეექმნას. სამწუხაროდ, ამის საფრთხე არის”, – გვითხრა ლელა ოჩიაურმა.
უზენაესი სასამართლოს მხრიდან ოპტიმისტური გადაწყვეტილების იმედი არ აქვს “ლეიბორისტული პარტიის” გენერალურ მდივან გიორგი გუგავას: „თუ გავითვალისწინებთ ოლიგარქის გუნებას, მის მტაცებლურობას, რომელიც მიმართულია – ყველა და ყველაფერი ხელში ჩაიგდოს და გააკონტროლოს, რაც ნაწილობრივ მოახერხა კიდეც, ალბათ არც “რუსთავი 2″-ს დატოვებს. ოპტიმისტური განწყობა არ მაქვს, მაგრამ მაინც ვიმედოვნებ, რომ დიდ პალატაში გამოჩნდებიან მოსამართლეები, რომლთათვისაც მთავარი ხელისუფლების სურვილები კი არ იქნება, მთავარი იქნება მართლმსაჯულების და სიტყვის თავისუფლების პრინციპები”, – გვითხრა გიორგი გუგავამ.
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „რუსთავი-2“-ის შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებას სახიფათო პრეცედენტული სტატუსი მიეცემა“ // „შესაძლოა ქვეყანაში ისეთი ქონების გადანაწილება დაიწყოს, როგორიც ჯერ არ გვინახავს“
სალომე სარიშვილი
„უზენაესი სასამართლო ყველაზე მაღალი ინსტანციაა და შესაბამისად, მის გადაწყვეტილებას გარკვეული პრეცედენტის სტატუსი მიეცემა… ამით ფაქტობრივად, შესაძლოა ქვეყანაში ისეთი ქონების გადანაწილება დაიწყოს, როგორიც ჯერ არ გვინახავს, რადგან ყველა დაიწყებს გახსენებას, როდის რა აქვს გაყიდული, დაიწყებს მტკიცებას, რომ მას ეს აიძულეს და ა.შ.“, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ანალიტიკოსი გია ხუხაშვილი ტელეკომპანია „რუსთავი-2“-ის თემაზე მიღებული გადაწყვეტილების კომენტირებისას. მისივე თქმით, გარდა იმისა, რომ შესაძლოა ეს საქმე სახიფათო პრეცედენტად იქნას გამოყენებული, „რუსთავი-2“-ის მფლობელების შეცვლით არსებითად არაფერი იცვლება, რადგან ორივე მფლობელი ნომინალური ძალა იყო, რომელიც გარკვეული ინტერესებითა და გავლენით მოქმედებდნენ.
მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებსა და „რუსთავი-2“-ის თემაზე “რეზონანსი” გია ხუხაშვილს ესაუბრა.
გია ხუხაშვილი: დავიწყოთ იქიდან, რომ ამ პროცესს რამდენიმე ასპექტი აქვს, მათგან ერთი პოლიტიკურია. დღევანდელ მოცემულობაში მფლობელების ცვლილება და სავარაუდო სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლა დამაზიანებელი იქნება, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის გარეთ. მეორე საკითხი, წმინდა ადამიანურ ჭრილშია, ყველა ამაზე ლაპარაკობს და არჩევს საკითხს, მაგრამ სიმართლეს არავინ ამბობს, მიუხედავად იმისა, რომ ის ყველამ იცის. სიმართლე კი ისაა, რომ „რუსთავი-2“-ის დღევანდელი მფლობელებიცა და ქიბარ ხალვაშიც ნომინალური მფლობელები იყვნენ, ჩვენ ეს ყველამ კარგად ვიცით. მას შემდეგ, რაც დვალსა და აქიმიძეს თავისი წილები ჩამოართვეს და როგორ ჩამოართვეს ეს კიდევ ცალკე თემაა, ახლა ვუყურებთ დავას ორ ძალას შორის.
ქიბარ ხალვაში ისევე ემსახურებოდა მიშა სააკაშვილს, სანამ ტელევიზია მის ხელში იყო, როგორც სავარაუდოა, რომ დღეს იგივე პოლიტიკურ ძალას დღევანდელი მფლობელები ემსახურებოდნენ. შესაბამისად, ჩვენ ვსაუბრობთ ორ ნომინალურ ძალას შორის დავაზე.
პოლიტიკური ასპექტი არის ისიც, რომ „რუსთავი-2“ დღეს სახელწიფოებრივად სახიფათო არაა, რადგან ელექტრონული მედია საზოგადოებისთვის სახიფათო მხოლოდ იმ შემთხვევაში ხდება, თუ ის ხელისუფლების პროპაგანდისტური მანქანაა, რადგან ძალადობაზე მონოპოლია ხელისუფლებას აქვს. მედია კი სახიფათოა იმ შემთხვევაში, თუკი სახელწიფოს ძალადობას ფუთავს, თორემ თუკი ის რომელიმე პოლიტიკურ ძალასთან აფილირდება, ის საფრთხე ვერ იქნება. შესაძლოა ხელისფლებისთვის წარმოადგენდეს, მაგრამ არა სახელმწიფოს განვითარებისთვის.
„რუსთავი-2“ საფრთხე მიშა საკაშვილის პრეზიდენტობის პერიოდში იყო, ისევე როგორც “იმედი”, რადგან ისიც იმ ხელისუფლებას ედო ჯიბეში. დღეს რა განსხვავებაა? – ის, რომ ქიბარ ხალვაში ემსახურებოდა მიშა სააკაშვილს და დღეს მზადა “ქართულ ოცნებას” გაუწიოს სამსახური. სავარაუდოს, მომავალში მოსულ ხელისუფლებასაც მოემსახურება.
მსუბუქი ყოფაქცევის ქალები არსებობენ ელიტალურები, რომლებსაც მთელი ცხოვრების განმავლობაში ერთი საყვარელი ჰყავთ და არიან ასეთივე კატეგორიის ქალებიც, რომლებიც მზად არიან დღეს ერთთან იყვნენ და ხვალ მეორესთან, ზეგ მესამესთან.
რომელი ჯობია, ამაზე კომენტარს არ გავაკეთებ, თავად საზოგადოებამ გააკეთოს – სჯობს ის, რომელიც ყოველდღე იყიდება, თუ მეორე არჩევანია უფრო უპრიანი. ქიბარ ხალვაში აყვირდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც მის პირად ინტერესებს შეეხებიან, საზოგადოების ინტერესი მას არ აინტერესებს.
გვახოვს, რომ მისი პერიოდი იყო ის, როცა გირგვლიანის მკვლელობა მოხდა, ხალვაშს კი მიშას ზარის შემდეგ ტელევიზიის რომელი კაბელი საიდან გამოეძრო, იმას ფიქრობდა. როგორ შეიძლება ასეთი ადამიანის იმედი მქონდეს?! თუმცა, ამით არაფერი იცლება, რადგან არ მიმაჩნია, რომ ეს ქონებრივი დავაა, რადგან ორივე მფლობელი ნომინალურია, მესაკუთრე კი ამ პერიოდში არ შეცვლილა.
- თქვენი შეფასებით, როგორ განვითარდება მოვლენები მას შემდეგ, რაც უზენაესი სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება ძალაში შევა?
- ამ თემას ბიზნესგანზომილებაც აქვს. საქმე ისაა, რომ საბჭოს საბოლოო გადაწყვეტილებით შესაძლოა ჯინი ამოვიდეს ბოთლიდან და აგიხსნით რატომ – იმიტომ, რომ ჩვენ ფორმალურ სამართალზე ვსაუბრობთ, ხოლო თუ ფორმალური სამართლით დადგინდა, რომ რამდენიმე მფლობელის გამოცვლის შემდგომ შეიძლება წინა მფლობელს ხუთჯერ გაფილტრული კომპანიის წილები დაუბრუნდეს, ეს პრაქტიკულად კეთილსინდისიერი მყიდველის ცნებას ეჭქვეშ აყენებს სამართალში. უზენაესი სასამართლო ყველაზე მაღალი ინსტანციაა და შესაბამისად, მის გადაწყვეტილებას გარკვეული პრეცედენტის სტატუსი მიეცემა და ფაქტობრივად, შესაძლოა ქვეყანაში ისეთი ქონების გადანაწილება დაიწყოს, როგორიც ჯერ არ გვინახავს, რადგან ყველა დაიწყებს გახსენებას, როდის რა აქვს გაყიდული, დაიწყებს მტკიცებას, რომ მას ეს აიძულეს და ა.შ. ეს საქმე შესაძლოა სახიფათო პრეცედენტად იქნას გამოყენებული.
- საკონსტიტუციო კომისიის წევრებისა და კერძოდ, მმართველი ძალის ინიციატივებზე მინდა გკითხოთ, რომელიც პერსპექტივაში პრეზიდენტის საკმაოდ ბევრი უფლებამოსილების შეკვეცას ეხება. როგორ უყურებთ ამ თემას?
- ეს ყველაფერი უკვე ძალიან კომიკურ ხასიათს იღებს. აქამდე ხელისუფლებამ პროცესი მაქსიმალურად გაწელა, რადგან არ სურდა თქმა, როგორი პრინციპული ხედვა იყო აღნიშნულთან დაკავშირებით, დღეს კი სრულ აბსურდამდე მივიდნენ. ფაქტობრივად სურთ, პრეზიდენტი უფუნქციო პერსონად აქციონ, საუბრობენ გაუგებრად, რომ ის პოლიტიკური ფიგურა არაა და შესაბამისად, პოლიტიკაში არ უნდა ერეოდეს. რა იგულიხსმება ამაში? – მოსამართლის წარდგენა პოლიტიკაში ჩარევაა?! მათ თითქოს უნდათ, რომ პრეზიდენტი არბიტრი იყოს, თუმცა სინამდვილეში ამის ფუნქციასაც არ უტოვებენ.
- უშიშროების საბჭოს შემთხვევაშიც იმავე აზრზე ხართ?
- იგივე უშიშროების საბჭო, რომელიც თავის ფორმატში სხვადასხვა ინსტიტუტების კოორდინირებულ, შეთანხმებულ პოზიციის შეთანხმებას გულიხმობს. იდეაში ეს, რა თქმა უნდა, სახელმწიფო მეთაურთან უნდა იყოს. ის ვერ იქნება მთავრობაში, რადგან მთვრობა ხელისუფლების ერთ-ერთი შტოა, ხოლო პრეზიდენტი კი პოლიტიკურად ნეიტრალური ფიგურაა. შესაბამისად, ლოგიკურია, რომ სხვადასხვა ინსტიტუტების კოორდინაცია სახელმწიფოს მეთაურის, პოლიტიკურად დისტანცირებულ ფიგურასთან იყოს.
ახლა ამას შიგნავენ და ამბობენ, რომ მხოლოდ ომის დროს რომ დაურეკავენ, მარტო მაშინ იმოქმედოს ჩვენი დავალებითო. ამასთანავე პარადოქსია, რომ მის პირდაპირ არჩევნებზე ლაპარაკობენ. ანუ, ამბობენ, რომ პირდაპირი გზით ავირჩიოთ ადამიანი, რომელიც არაფერში არ გვჭირდება, ეს აბსურდია. თავიდანვე იყო განცდა, რომ ხელისუფლებაში ვიღაცას სადიპლომო ნაშრომი ჰქონდა დაწერილი, რომელიც უნივერსიტეტში ვერ დაიცვა და ახლა ისრულებს ბავშვობის ოცნებას. გასაგებია ვინაა მისი ხელმძღვანელი და ისიც ცხადია, რომ უმავლესობის სახით რეცეზენტებიც ჰყავს.
- მმართველ ძალაში ფიქრობენ, რომ საქართველოში უნდა ჩამოყალიბდეს ისეთი საარჩევნო სისტემა, რომელშიც კიდევ უფრო გაძლიერდება ოპოზიციის პოზიციები და ამის მთავარი ინსტრუმენტი, არსებითად პროპორციულ სისტემაზე გადასვლაა. ამ იდეას როგორ უყურებთ?
- არჩევნებთან დაკავშირებით მათი პოზიცია ასევე აბსოლუტურად გაუგებარია. ერთი მხრივ ლაპარაკობენ პროპორციულ არჩევნებზე, მაგრამ იქვე აცხადებენ, რომ ნაშთი რაც დარჩება, მთლიანად პირველ ადგილზე გასულ პარტიას დარჩება. აბსოლუტურად იმეორებენ იგივე გზას, რომელსაც თავის დროზე სააკაშვილი გადიოდა. როდესაც საქმე საკონსტიტუციო პროცესთან გაქვს, ეს ადამიანისთვის დიდი გამოცდაა, რადგან სასწორზე ყოველთვის იდება ერთი მხრივ, სახელმწიფო ინტერესი და მეორე მხრივ, ვიწრო პარტიული ინტერესი. ყველა გახმოვანებულ ინიციატივაში პოლიტიკური ინტერესები იკვეთება. წმინდა პრაგმატული მოტივებისა, იგრძნობა პირადი შუღლი პრეზიდენტთან. სასაცილოა, რომ არა პრეზიდენტის ინსტიტუტთან არსებული შუღლია, არამედ კონკრეტულად მარგველაშვითან მიმართებაში. რატომღაც ეს ყველაფერი მის მიმართ არსებული დამოკიდებულებითაა განპირობებული.
ერთმა დეპუტატმა ამ ცვლილებების არგუმენტად ისიც კი თქვა, ნახეთ მარგველაშვილი რას აკეთებსო. ვეტო კი ნებისმიერ დემოკრატიულ საზოგადოებაში ჩვეულებრივი ინსტრუმენტია იმისთვის, რომ ძალაუფლების უზურპაცია არ მოხდეს. პრეზიდენტი კი ამ ინსტრუმენტს ყოველთვის სწორად იყენებდა, რომელსაც დროთა განმავლობაში თავად პარლამენტიც აღიარებდა. იგივე ვეტო ეროვნული ბანკიდან ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის გამოყვანასთან დაკავშირებით, რომელიც პარლამენტმა გადალახა, თუმცა დღეს ამას უკან თავადვე აბრუნებენ. მეორე ეს იყო მოსმენების კანონზე დადებული ვეტო, რომელიც ასევე გადალახეს და რომელიც საკონსტიტუციო სასამართლომ გააუქმა, იქაც მეორე წრეზე წასვლა მოუწიათ.
ფაქტობრივად, ისტორიამ აჩვენა, რომ პრეზიდენტის ვეტო სახელმწიფოებრივად ჯანსაღი და სწორი იყო და ერთ და მეორე შემთხვევაში შეცდომას თავისი სიჯიუტით პარლამენტი უშვებდა. პრობლემად იმას კი არ თვლიან, რომ მათ ეშლებათ, არამედ სრული კომფორტის შექმნა უნდათ. მათ სურთ აკეთონ ის, რაც თავად სურთ.
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ხმალაძესთან: „ეკლესია მისი მრევლისგან უნდა ფინანსდებოდეს“
თიკო ოსმანოვა
„ვფიქრობ, საკმაოდ დიდია იმის ალბათობა, რომ საკონსტიტუციო სასამართლომ ე.წ. მოსმენების კანონთან დაკავშირებით ისეთივე გადაწყვეტილება მიიღოს, როგორც შარშან”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ხმალაძე. მისივე თქმით, ის მოდელი, რომელსაც პარლამენტი ამტკიცებს, არასწორია. საპატრიარქოს გარშემო განვითარებულ მოვლენებზე და ე.წ მოსმენის კანონზე “რეზონანსი” ყოფილ დეპუტატ ვახტანგ ხმალაძეს ესაუბრა.
ვახტანგ ხმალაძე: ე.წ ციანიდის საქმეში ბევრი რამ ძალიან ბუნდოვანია. ყოველ შემთხვევაში ის, რაც ხმამაღლა ცხადდება, მხარეების მიერ ურთიერთგამომრიცხავია. არასწორი და არაადეკვატური განცხადებები გაკეთდა, რაც ძალიან ცუდია. იმედი მინდა ვიქონიო, რომ სიმართლე გამოირკვევა, თუმცა ბევრჯერ გვინახავს ისიც, რომ სიმართლე არ გამორკვეულა და კითხვის ნიშნები დარჩენილა. ყოველ შემთხვევაში, ყველაფერი კარგად არ არის და არის ბევრი პრობლემები როგორც საპატრიარქოში ისე სამართლდამცავ სტრუქტურებში, აშკარაა.
- თქვენი აზრით, საპატრიარქოში მიმდინარე პროცესები არის თუ არა გარედან მართული?
- არ ვიცი. სანამ რამე საფუძველი არ იქნება, მანამდე რაღაცის თქმა ძალიან ძნელია. ვერსიები კი შეიძლება უამრავი მოიფიქრო. გამოძიებამ უნდა შეისწავლოს შესაძლო ვერსიები და შემდეგ არსებულ მტკიცებულებეზე დაყდნობით უნდა შეამციროს და ბოლოს უნდა დაიყვანოს ორიოდე ვერსიაზე, რომელზეც მუშაობის შედეგად შესაძლებელი გახდება სინამდვილის გამოვლენა.
- დეკანოზ გიორგი მამალაძის ადვოკატის თქმით, შესაძლოა, მისი უფლებადამცველის ბრალეულობა კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგეს…
- ჩვენ არცერთს არ გვაქვს სრული ინფორმაცია, თუ რა ხდება. თანაც არსებული ინფორმაციებიდან ზოგი სინამდვილეა, ზოგი ალბათ არა. ამის გამორკვევა, თუ სად არის სიმართლე და სინამდვილერა არის, გამოძიების პრეროგატივაა
- თქვენი აზრით, უნდა შეიცვალოს თუ არა საპატრიარქოს დაფინანსების წესი?
- პირველ რიგში აღვნიშნავ, რომ ის, რასაც აქამდე ვლაპარაკობდი, არანაირ კავშირში არ არის საპატრიარქოს დაფინანსების წესთან.
- დიახ, თუმცა მიმდინარე პროცესებმა ეს საკითხი კიდევ ერთხელ გაააქტიურა. სხვათა შორის, ამ ინიციატივით თქვენი ყოფილი თანაგუნდელები გამოვიდნენ…
- ჯერ ერთი, ფინანსდება ინსტიტუტი – მართმადიდებელი ეკლესია და არა კონკრეტული პირები. დაწესებულებაში კი შეიძლება ამას სწორად განკარგავდნენ, მიზანშეწონილად იხარჯებოდეს და შეიძლება არა. შესაძლოა, დაწესებულებაში არსებობდეს კორუმპირებული პირი ან პირიქით. ასეთივე პირი შეიძლება არსებობდეს ეკლესიაში. ასე რომ, მიმდინარე ვითარება დაფინანსების წესთან კავშირში არ არის.
- და მაინც, როგორია თქვენი პოზიცია დაფინანსების წესთან დაკავშირებით?
- ვფიქრობ, საჭიროა შეფასდეს მრავალი ათეული წლის განმავლობაში ქართული ეკლესიისთვის მიყენებული ზიანი და შესაბამისად შეფასდეს კომპენსაციის ოდენობა და შემდეგ ურთიერთშეთანხმებით გაიწეროს კომპესაციის დაფარვის გრაფიკი. თავის დროზე ეკლესიას ძალიან დიდი ზიანი მიადგა და, შესაძლებელია კომპენსაცია ერთბაშად ვერ გაიცეს. შემდეგ ვფიქრობ, ეკლესია უნდა ფინანსდებოდეს მისი მრევლისგან, როგორც ეს არის ძალიან ბევრ სახელმწიფოში. ზოგან ამას აქვს სავალდებულო გადასახადის სახე, ზოგან შემოწირულობის. სხვათა შორის, ამას ითვალისწინებდა სახელმწიფოსა და ეკლესიას შორის არსებული შეთანხმება – კონკორდატი.
- რა პოზიცია გაქვთ, ე.წ მოსმენის კანონთან დაკავშირებით, რომელსაც მიმდინარე კვირაში დაამტკიცებენ?
- ვფიქრობ, რომ ის მოდელი, რომელიც იქნა მიღებული, არასწორია. ამას ვამბობდი ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც პირველი ცვლილებები შევიდა კანონში, როცა უსაფრთხოების სამსახური შინაგან საქმეთა სამინისტროს გამოეყო. ჩემი აზრით, ტექნიკური სამსახური, რომელიც ახორციელებს მოსმენას, უნდა იყოს ცალკე სტრუქტურა, რომელიც არ შედის რომელიმე სამართალდამცავ ორგანოში. ეს უნდა იყოს სტრუქტურა, რომელსაც არანაირი საკუთარი ინტერესი არ აქვს ფარული მოსმენის. ასეთი ინტერესი კი არ აქვს ისეთ სტრუქტურას, რომელიც თავად არ აწარმოებს გამოძიებას და სისხლის სამართლის დევნას.
ახლად მიღებული ვერსიით კი, სააგენტო ფაქტობრივად რჩება სუსის სტრუქტურაში, ის უამრავი ძაფით არის დაკავშირებული გომელაურის უწყებასთან, მათ შორის თანამდებობის პირების დანიშვნით და სახელმწიფო კონტროლით, რომელსაც ამ სამსახურზე განახორციელებს. დღევანდელ ვითარებაში სულ რომ არცერთი უკანონო მოქმედება არ გააკეთოს სუს-მა, საზოგადოებას მაინც ვერავინ დაარწმუნებს, რომ არ ხდება უკანონო ფარული მოსმენა. ამიტომ, ამ რისკის შემცირებისთვის სწორი იქნება, რომ ეს სამსახური საერთოდ არ იყოს დამოკიდებული არცერთ სამართალდამცავ სტრუქტურაზე.
- სამოქალაქო სექტორი ამ კანონს საკონსტიტუციო სასამართლოში კიდევ ერთხელ გაასაჩივრებს – გაქვთ იმედი, რომ სასამართლომ ანალოგიური გადაწყვეტილება გამოიტანოს და ეს კანონი კონსტიტუციასთან წინააღმდეგობაში ხელახლა ცნოს?
- ვფიქრობ, საკმაოდ დიდია იმის ალბათობა, რომ სასამართლომ ისეთივე გადაწყვეტილება მიიღოს, როგორც შარშან.
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
ვინ არის ნონა წოწორია, რომელიც სტრასბურგში ვანო მერაბიშვილის საქმის განხილვაში მიიღებს მონაწილეობას // მინდია უგრეხელიძე: „ნონა წოწორია ზურაბ ადეიშვილის მოადგილე იყო“ // თეა წულუკიანი: „ომბუდსმენი უჩა ნანუაშვილი ჩვენი ხელისუფლების წინააღმდეგ მოქმედებს და მოწმედ გამოდის ვანო მერაბიშვილის საქმეზე“
თიკო ოსმანოვა
უახლოეს მომავალში ადამიანის უფლებთა ევროპული სასამართლო ყოფილი პრემიერ-მინისტრის, ამჟამად პატიმრობაში მყოფი ვანო მერაბიშვილის საქმესთან დაკავშირებით გადაწყვეტილებას ხელახლა გამოიტანს. დიდმა პალატამ საქმის განსახილველად პირველი სხდომა 8 მარტს დანიშნა.
იუსტიციის მინისტრის თეა წულუკიანის განცხადებით, სტრასბურგში, როგორც მხარე, მყარი არგუმენტებით იქნებიან წარმოდგენილები: „ეს არის ძალიან იშვიათი გადაწყვეტილება, რომ დიდმა ინსტანციამ გადაუსინჯოს პირველ ინსტანციას გადაწყვეტილება. იმდენად იშვიათია, რომ მაგალითად 1998 წელს, როცა დაიწყო სასამართლომ მუშაობა, დღემდე 5000 საქმეზე მიმართეს მთავრობებმა და მხოლოდ 160 საქმეზე დაკმაყოფილდა, რომ გასაჩივრებილიყო. ასე რომ, ეს უკვე იყო ჩვენი მხარის დიდი გამარჯვება ოქტომბერში. 8 მარტს გაიმართება ზეპირი განხილვა დიდ პალატაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ საქმის განხილვა შედგება ნულიდან ყველა მუხლზე და საქმის ბედი გადაწყდება ძალიან მალე, იმიტომ, რომ დიდი პალატა გადაწყვეტილებებს იღებს გაცილებით სწრაფად. თუმცა, წერილობითი და მოტივირებული გადაწყვეტილება რამდენიმე კვირაში ან თვეში გამოგვიცხადდება. მაგრამ, ეს არ არის მთავარი, მთავარი ის არის, რომ ჩვენ მივდივართ სტრასბურგში როგორც მხარე, მყარი არგუმენტებით და სიახლე არის ის, რომ რამდენიმე დღის წინ მეორე მხარეს, ვანო მერბიშვილის მხარეს ოფიციალურად, მის სასარგებლოდ, ჩვენს საწინააღმდეგოდ სტრასბურგში მოწმედ დაუდგა ჩვენი ომბუდსმენი და მან გააგზავნა მოწმის ჩვენება ბატონი ოთარ კახიძის ხელით, რომელიც ჩვენი მოწინააღმდეგე მხარის ადვოკატია. ასე ვთქვათ, ჩვენი ქვეყნის ომბუდსმენი მოწმედ გამოდის ვანო მერაბიშვილის საქმეზე”, – განაცხადა თეა წულუკიანმა.
თავად სახალხო დამცველი უჩა ნანუაშვილი მის მიმართ წულუკიანის განცხადებას უპასუხისმგებლოს უწოდებს: „ნებისმიერი პატიმრის საკნიდან გაყვანა ღამის საათებში და მასზე ზეწოლა ამა თუ იმ ჩვენების მიღების მიზნით კანონს ეწინააღმდეგება და როცა ამ ფაქტებზე პატიმარი საუბრობს, მიუხედავად პატიმრის მონაყოლის სანდოობისა, საგამოძიებო უწყებამ უნდა გამოიძიოს სავარაუდო დანაშაულის არსებობის გამო, შესაბამისად, მერაბიშვილის განცხადებაც უნდა ყოფილიყო გამოძიებული. გამოძიების დაწყებას ითხოვდა სახალხო დამცველი 2013 წლის 17 დეკემბრიდან და ამაზე საუბარია სახალხო დამცველის 2013 წლის საპარლამენტო ანგარიშშიც”, – განაცხადა უჩა ნანუაშვილმა. მისივე თქმით, ქალბატონ მინისტრს სურს საკუთარი შეცდომა და პროცესის არასწორი წარმართვა სხვას გადააბრალოს. ომბუდსმენის განცხადებით, ევროსასამართლოს მიაწოდა მის ხელთ არსებული ინფორმაცია, როგორც პირმა, რომელიც პირადად შეხვდა მერაბიშვილს ციხეში და მოისმინა პატიმრის მონაყოლი.
შეგახსენებთ, რომ 2016 წლის 13 სექტემბერს, იუსტიციის სამინისტრომ გაასაჩივრა, სრასბურგის სასამარლოს მიერ, მერაბიშვილის შესახებ გამოტანილი გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც, ყოფილი მინისტრის წინასწარი პატიმრობა კანონიერი იყო, თუმცა, კითხვებს ბადებდა 2013 წლის 14 დეკემბერს მერაბიშვილის საკნიდან სავარაუდო გაყვანა.
იუსტიციის სამინისტროს ოფიციალურ ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებული ინფორმაციის მიხედვით, აღნიშნული სარჩელის განხილვას დათანხმდა სასამართლო და მერაბიშვილის საქმე დიდ პალატას გადაეცემა.
აქვე შეგახსენეთ, რომ მერაბიშვილის საქმეს ევროპელ კოლეგებთან ერთად საქართველოდან წარგზავნილი ქართველი მოსამართლე ნონა წოწორია განიხილავს, რომელიც თავის დროზე ზურაბ ადეიშვილის მოადგილე იყო. იგი სტრასბურგის სასამართლოში 2008 წლის 1 თებერვალს დაინიშნა და 9 წლის ვადით არის არჩეული, რაც იმას ნიშნავს, რომ 2017 წელს მას სტრასბურგში მოსამართლეობის ვადა გაუვიდა, თუმცა რადგანაც ჯერჯერობით ვერ მოხერხდა ახალი მოსამართლის წარდგენა და დამტკიცება, მანამდე უფლებამოსილების გაგრძელება მოუწევს.
“ნონა წოწორიას აქვს უფლება საქმის განხილვაში მონაწილეობა მიიღოს, მიუხედავად იმისა, რომ ვადა გაუვიდა, რადგან სანამ ახალ მოსამართლეს არ აირჩევენ და ფიცს არ დადებს, მანამდე არსებული მოსამართლე ვალდებულია, გააგრძელოს თავისი უფლებამოსილების აღსრულება. წოწორიას საქმის განხილვაში მონაწილეობის უფლება იმ შემთხვევაში არ ექნება, თუ მოსამართლედ დანიშვნამდე იყო რამენაირად დაკავშირებული მერაბიშვილთან. ის იყო ადეიშვილის მოადგილე და სტრასბურგში რომ ახლა ადეიშვილს ასამართლებდნენ, მას არ ექნებოდა საქმეში მონაწილეობის უფლება. ახლა არ ვიცი, აქვს თუ არა მას მერაბიშვილის საქმეზე უფლება, რადგან არ ვიცი, რამდენად იყო სამსახურეობრივად დაკავშირებული მასთან”, – უთხრა “რეზონანსს” სტრასბურგის სასამართლოს ყოფილმა მოსამართლემ მინდია უგრეხელიძემ.
როგორც მოსამართლე აღნიშნავს, წოწორია სტრასბურგში მოსამართლედ დანიშვნამდე “ნაციონალური მოძრაობის” მხარდამჭერი იყო, თუმცა მოსამართლედ დანიშვნის შემდეგ მას თავისი პარტიული კუთვნილებისა და გემოვნების დავიწყება ევალებოდა. უგრეხელიძე კი იმედს გამოთქვამს, რომ წოწორიამ ეს შეძლო.
“რეზონანსმა” შეკითხვით მიმართა ადამიანის უფლებათა სასამართლოს პრესსამსახურს დიდი პალატის შემადგენლობასთან დაკავშირებით. მათი ინფორმაციის მიხედვით, ნონა წოწორია მონაწილეობას მიიღებს დიდი პალატის სხდომაში, როგორც საქართველოს წარმომადგენელი, როგორც ეს განსაზღვრულია კონვენციის შესაბამისი მუხლით. თუმცა პასუხში აღნიშნულია, რომ ბოლო მომენტში პალატის შემადგენლობაში შეიძლება ცვლილები, შევიდეს.
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
„ოცნების“ ულტიმატუმი თუ ერთგვარი დათმობა
გადაწყვეტილია: პრეზიდენტს 7 წლის შემდეგ პარლამენტი აირჩევს, მაჟორიტარობის გაუქმების სანაცვლოდ კი „ოცნება“ გადაუნაწილებელ მანდატებს სრულად ითხოვს
ეკატერინე ბასილაია
ქვეყნის პრეზიდენტს 2018 წელს მოსახლეობა აირჩევს, შემდგომ არჩევნებზე (2023 წელს) კი – პარლამენტი, – როგორც ირაკლი კობახიძემ განცხადა, “ეს არის საბოლოო წერტილი” და ოპოზიციის კრიტიკის მიუხედავად, ის არ შეიცვლება. ახლა ჯერი მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებაზეა, ამ საკითხს მაინც დათმობს თუ არა “ოცნება” და გუშინ გაცხადდა, რომ შესაძლოა დათმოს, ოღონდ ერთი პრინციპული დათქმით თუ ულტიმატუმით – ყველა გადაუნაწილებელი პროპორციული მანდატი უნდა დარჩეს პირველ ადგილზე გასულ პარტიას. ეს კი ოპოზიციის აღშფოთებას იწვევს და კეთდება განცხადებები, რომ ახლა პროპორციული მანდატებით სურს ხელისუფლებას, ოპოზიციას წაართვას და თავად მიიღოს იმაზე მეტი ადგილი პარლამენტში, ვიდრე მას ამომრჩეველი უწესებს.
გუშინ საკონსტიტუციო კომისიაზე საარჩევნო სისტემის ცვლილებასა და პრეზიდენტის არჩევის წესის ცვლილებაზე მსჯელობდნენ. ოპოზიციისა და არასამთავარობოთა ნაწილის დიდი წინააღმდეგობის მიუხედავად, ხელისუფლება არ აპირებს დათმოს და ისევ მტკიცედაა იმ აზრზე, რომ პრეზიდენტის არჩევა უნდა მოხდეს არაპირდაპირი წესით.
გუშინ ოპონენტების ერთგვარი დამშვიდებისთვის ახალ დათქმაზე ისაუბრეს. პარლამენტის სპიკერმა და საკონსტიტუციო კომისიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ გუშინ განაცხადა ის, რომ სპეკულაციების თავიდან ასაცილებლად ეს ახალი წესი 7 წლის შემდეგ არჩევნებზე ამოქმედდება.
ოპოზიციაც ამტკიცებს, რომ ახალი წესი 7 წლის შემდეგაც მიუღებელია, რადგან ქართველ ხალხს უნდა დარჩეს უფლება, პრეზიდენტი აირჩიოს თავად. ყველაზე დიდი გარჩევა კი მოჰყვა საარჩევნო სისტემის განხილვას.
ირაკლი კობახიძემ საკონსტიტუციო კომისიაზე გუშინ პირველად დააფიქსირა 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებაზე “ოცნების” მზადყოფნა, თუმცა ოპოზიცია ამ წინადადებაზეც არ მალავს უკმაყოფილებას. მათთვის მიუღებელია, გადაუნაწილებელი მანდატები პირველ ადგილზე გასულ პარტიას მიეცეს. ასევე მათთვის სადავოა პარლამენტში შესასვლელად დაწესებული ბარიერიც და 5%-იანი ბარიერის მინიმუმ 4%-მდე დაწევას ითხოვენ.
პრეზიდენტს 2018 წელს ხალხი აირჩევს, შემდეგ – აღარ
ირაკლი კობახიძის განცხადებით, “ეს არის საბოლოო წერტილი” და უკვე გადაწყვეტილია, რომ 2018 წელს პრეზიდენტის არჩევა კვლავ პირდაპირი წესით მოხდება, ამის შემდეგ კი ქვეყნის პირველ პირს პარლამენტი აირჩევს.
ირაკლი კობახიძის მტკიცებით, არაპირდაპირ წესზე 7 წლის შემდეგ გადასვლა სპეკულაციების გამოსარიცხად გადაწყდა: „ხშირად იყო საუბარი იმაზე, თითქოს მთავარი და ერთადერთი მიზანი ამ კომისიის შექმნის და რეფორმის გატარების იყოს ის, რომ ჩვენ არ მიგვეცა მოქმედი პრეზიდენტისთვის ხელახლა არჩევნებში მონაწილეობის შესაძლებლობა. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ასეთი სპეკულაციებისთვის საბაბიც კი არ უნდა დავტოვოთ. ჯერ ჩატარდეს პირდაპირი არჩევნები და შემდეგ გადავიდეთ იმ სისტემაზე, რომელზეც ჩვენ შეიძლება შევჯერდეთ”, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ. მისი თქმით, პრეზიდენტი უნდა იყოს არბიტრი და არა პოლიტიკური ფიგურა, ესაა საპარლამენტო მმართველობის ერთ-ერთი მთავარი ფუნდამენტი და, ამდენად, სპეკულაციაა ისიც, როდესაც ოპონენტები პრეზიდენტის უფლებამოსილების კიდევ უფრო შეზღუდვის მცდელობაში სდებენ ბრალს ხელისუფლებას.
„გამოვიდა ისე, რომ კონსტიტუციაში პრეზიდენტის თავიდან ვერაფერს ვერ ამოიღებ, იმდენად რადიკალურად და ფუნდამენტურად შეზღუდულია უკვე პრეზიდენტის უფლებამოსილება 2010 წელს. მხოლოდ მინიმალურ კორექტივებს თუ შევიტანთ”, – აღნიშნა ირაკლი კობახიძემ.
თუმცა “ოცნების” მიერ წარმოდგენილი გეგმით პრეზიდენტს დღეს არსებული რამდენიმე უფლებამოსილება ეკვეცება. მაგალითად, საუბარია იმაზე, რომ უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის კანდიდატურების პარლამენტისთვის წარდგენისას პრეზიდენტს პრემიერის თანხმობა უნდა ჰქონდეს. გარდა ამისა, ცვლილება შეეხება ასევე პრეზიდენტთან არსებული, უშიშროების საბჭოს, ის ეროვნული თავდაცვის საბჭოდ უნდა გარდაიქმნას და ის მხოლოდ საომარი მოქმედებების დროს ამოქმედდება.
„ქართული ოცნების“ დეკლარირებული ამოცანაა, მოხდეს პრეზიდენტის ინსტიტუტის მაქსიმალური შევიწროება. ხელისუფლებას არ სურს ძლიერი ინსტიტუტები, რომელიც მათ რამეში შეუშლის ხელს”, – აცხადებს “ევროპული საქართველოს” წევრი სერგი კაპანაძე და დასძენს, რომ გაგრძელდება ბრძოლა, ივანიშვილმა ყველა სფეროში ტოტალურ კონტროლს არ მიაღწიოს.
“ევროპული საქართველოს” წევრის ზურაბ ჭიაბერაშვილის განცხადებით, პრეზიდენტი ხალხმა უნდა აირჩიოს და არა პარლამენტმა: „2018 წელს საპრეზიდენტო არჩევნები პირდაპირი წესით ჩატარდება, ეს უბრალოდ კონსტიტუციური ლოგიკაა. ეს პარლამენტი არ არჩეულა იმ მანდატით, რომ სახელმწიფო მეთაური აირჩიოს. რამდენად გამართლებულია, ხალხს პრეზიდენტის არჩევის უფლება წაართვა? ჩვენ ვრჩებით იმ აზრზე, რომ ქართველ ხალხს უნდა დარჩეს უფლება, თავად აირჩიოს პრეზიდენტი და არა პარლამენტმა”, – აღნიშნავს ზურაბ ჭიაბერაშვილი.
რა დათქმით გაუქმდება მაჟორიტარული სისტემა
გუშინ გაცხადდა ის, რომ “ოცნების” ლიდერები მზად არიან, 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის დათმონ მაჟორიტარული სისტემა, ოღონდ გადაუნაწილებელი მანდატები დარჩეს პირველ ადგილზე გასულს და მაგალითად მოჰყავთ საბერძნეთის საარჩევნო სისტემა. პარალელურად “ოცნების” სურვილია, პარტიებს ბლოკების სახით არჩევნებში მონაწილეობა აეკრძალოს და 5%-იანი ბარიერიც უცვლელი დარჩეს.
არის კიდევ ერთი ნიუანსი. მართალია, პარლამენტის სპიკერმა ირაკლი კობახიძემ მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებაზე “ოცნების” მზადყოფნა გამოთქვა, თუმცა იქვე ითქვა ისიც, რომ მაჟორიტარები ისევ ძველ აზრზე რჩებიან და აცხადებენ, რომ სრულად პროპორციულზე გადასვლა მათთვის მიუღებელია.
საკონსტიტუციო კომისიის წევრი “ოცნებიდან”, მაჟორიტარი კახა ოქრიაშვილი აცხადებს, რომ მისი ინფორმაციით, 40-50 მაჟორიტარი ამ ცვლილებას მხარს არ დაუჭერს. მათ შორის, არც თავად და, ამდენად, გამორიცხული არ არის, პარლამენტში კენჭისყრაზე გატანისას ეს საკითხი ჩავარდეს კიდეც.
საკონსტიტუციო ცვლილების განხორციელებას 113 დეპუტატის ხმა სჭირდება, ხოლო თუკი 40 მაჟორიტარი ხმას არ მისცემს, საჭირო ხმების მოგროვება ვერ მოხდება.
პროპორციულ სისტემაზე გადასვლაზე მმართველ გუნდში კონსენსუსის მიღწევა შეიძლება მნიშვნელოვან სირთულეებთან იყოს დაკავშირებული, ამაზე ირაკლი კობახიძეც საუბრობს. მისი თქმით, მმართველი გუნდის ხელმძღვანელობაში არის ცვლილების მზაობა, თუმცა ეს საკითხი 116 დეპუტატთან არ გაუვლიათ, სადაც სხვადასხვაგვარი განწყობა და ვიდრე კონსულტაციები არ იქნება, რამეს გადაჭრით თქმა გაუჭირდება.
ამ განცხადებით ხელისუფლება ოპოზიციას ერთგვარად ევაჭრება კიდეც იმაზე, რომ მაჟორიტარებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში გადაიბირებენ, თუ ოპონენტები დათმობენ და დათანხმდებიან, გადაუნაწილებელი მანდატები პირველ ადგილზე გასულ პარტიას დარჩეს.
ამ პოლიტიკური ვაჭრობისას ოპოზიცია არ აპირებს, მანდატების გადანაწილების ახალ სქემას დათანხმდეს.
“დემოკრატიული მოძრაობის” წევრ გიორგი ახვლედიანის თქმით, მისთვის მიუღებელია, არჩევნებში ყველა გადაუნაწილებელი მანდატი პირველ ადგილზე გასულმა პარტიამ წაიღოს და ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ საპარლამენტო მანდატი ყველა ბარიერგადალახულ პარტიაზე უნდა გადანაწილდეს: „რატომ უნდა შევიდეს პარლამენტში 80 დეპუტატით პარტია, რომელმაც, მაგალითად, საზოგადოების მხარდაჭერა მიიღო იმის შესაბამისად რომ 50 დეპუტატი ჰყავდეს. ერთი უსამართლო სისტემის მეორე უსამართლო სისტემით შეცვლა შედეგს არ გამოიღებს”, – ამბობს გიორგი ახვლედიანი.
“ევროპული საქართველოს” წევრი ხათუნა გოგორიშვილი ამბობს, რომ საკონსტიტუციო კომისიის სხდომაზე ულტიმატუმის სახით დაისვა წინადადება, რომ პირველ ადგილზე გასულ პარტიას ჰქონდეს ყველა გადაუნაწილებელი მანდატი და მთავრობის ფორმირების საშუალება, წინააღმდეგ შემთხვევაში, “ოცნება” მაჟორიტარული სისტემას არ გააუქმებს: „აღნიშნული წინადადება ნიშნავს შემდეგს: „ქართულმა ოცნებამ“ საპარლამენტო არჩევნებში ხმების 48%-ით საპარლამენტო მანდატების 78% აიღო. შემოთავაზებული სისტემით ხმების 48%-ით მანდატების 73%-ს მიიღებს“, – განუცხადა ჟურნალისტებს გოგორიშვილმა და იმედს გამოთქვამს, რომ „ოცნების“ ამ ინიციატივას პოლიტიკური პარტიების მხრიდან აქტიური წინააღმდეგობა მოჰყვება.
„რეზონანსი“, 03 მარტი, 2017 წელი
უნდა ჰქონდეთ თუ არა პარტიებს საპარლამენტო არჩევნებში ბლოკის სახით მონაწილეობის შესაძლებლობა?
ნინო ქეთელაური
შესაძლოა, პარტიებს საპარლამენტო არჩევნებში ბლოკის სახით მონაწილეობის შესაძლებლობა აღარ მიეცეთ. აღნიშნული ინიციატივა მმართველ გუნდს ეკუთვნის და ის საკონსტიტუციო ცვლილებების პროექტში უკვე გაწერილია. ამავე ცვლილების მიხედვით, პოლიტიკურ გაერთიანებებს არჩევნებში მონაწილეობა მხოლოდ დამოუკიდებლად მოუწევთ. ამასთან დაკავშირებით როგორც საპარლამენტო უმრავლესობის ლიდერი არჩილ თალაკვაძე განმარტავს, საარჩევნო ბლოკების არსებობა და გამოყენება არასწორი მიზნით ხდება და შედეგი საპარლამენტო დემოკრატიისა და მრავალპარტიული დემოკრატიის გაუმჯობესება არ არის. „ბლოკების არსებობა პარტიებს საშუალებას აძლევს, ეს მექანიზმი გარკვეული მანიპულაციებისა და დამატებითი დაფინანსების მისაღებად გამოიყენონ. შემიძლია დავასახელო რამდენიმე ბლოკი, რომელში შემავალი პოლიტიკური ძალების შესახებ საზოგადოებამ არც კი იცის”, – აცხადებს არჩილ თალაკვაძე.
უნდა ჰქონდეთ თუ არა პარტიებს საპარლამენტო არჩევნებში ბლოკის სახით მონაწილეობის შესაძლებლობა? – ამ კითხვით “რეზონანსმა” საზოგადოების წარმომადგენლებს მიმართა.
ლადო ვარდოსანიძე (არქიტექტორ-ურბანისტი): მე ვფიქრობ, ამის შესაძლებლობა პარტიებს უნდა ჰქონდეთ, რადგან დღეს პრაქტიკულად, ორპარტიული სისტემა ჩამოყალიბდა. საზოგადოება კი მესამე ძალას ეძებს. ჯერჯერობით ეს წვრილი პარტიები ძალიან სუსტად გამოიყურებიან, როგორც რაოდენობრივად, ისე ინსტიტუციურად, ფინანსურად და ა.შ და მათ არ აქვთ რესურსი, რომ ეს ორთაბრძოლა რაღაცნაირად დააბალანსონ. ასე რომ, ჩემი აზრით, კოალიციები და ბლოკები საჭიროა. სხვა საკითხია, მერე პარლამენტში როგორ მოიქცევიან, მაგრამ არჩევანი უნდა გაფართოვდეს და უფრო მრავალფეროვანი პოლიტიკური მენიუ უნდა არსებობდეს.
თემურ ნანეიშვილი ფიზიოლოგი): ჩემი აზრით, პარტიებს უნდა ჰქონდეთ გაერთიანების უფლება, მაგრამ მასში დაშლის მექანიზმიც წინასწარ უნდა იყოს ჩადებული.
ქეთი ბექაური (იურისტი): ყველა გადაწყვეტილებას თავისი არგუმენტაცია აქვს და მე გამიჭირდება, რომ პირდაპირ გიპასუხოთ, თუ რა არგუმენტაცია ჰქონდა პარლამენტს, როდესაც ამაზე ფიქრობდა. ალბათ, ამას ასაბუთებენ კიდეც. ევროპის ქვეყნებშიც არის ასეთი გამოცდილება, მაგრამ ზოგადად, დემოკრატიულ ქვეყანაში არ უნდა იყოს აკრძალვა. კონკრეტულად მმართველ გუნდს რა არგუმენტაცია აქვს, არ ვიცი.
მიხეილ ღანიშაშვილი (პოეტი): მე ვფიქრობ, ეს დემოკრატიული პროცესების შეზღუდვაა და ხელისუფლების მხრიდან მიზანმიმართული ქმედება. რა თქმა უნდა, სწორად არ მიმაჩნია.
სერგო ვარდოსანიძე (ისტორიკოსი): ეს ინიციატივა სწორად არ მიმაჩნია. თუ არჩევნები დემოკრატიულია, პოლიტიკურ პარტიებს უნდა ჰქონდეთ არჩევანის უფლება, უნდათ, ბლოკებად ჩამოყალიბდნენ, უნდათ, ინდივიდუალურად მიიღონ მონაწილეობა.
————————
„ახალი თაობა“, 03 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „არცერთ ხელისუფლებას მაჟორიტარები არ ეთმობა“ // „ქართულ ოცნებას“ აქვს შანსი და ამ შანსზე უარი არ უნდა თქვას“
პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში საარჩევნო სისტემებზე საუბრობს.
- ბატონო სოსო, სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიაში საარჩევნო სისტემის შესახებ იმსჯელეს. ირაკლი კობახიძე აცხადებს, რომ პერსპექტივაში ქვეყანას გამოადგება პროპორციული სისტემა, მაგრამ დღეს კონსენსუსის მიღწევა შერეული მოდელიდან მთლიანად პროპორციულ სისტემაზე გადასვლასთან დაკავშირებით რთული იქნება...
- არცერთ ხელისუფლებას არ ეთმობა მაჟორიტარები. არადა, პრაქტიკამ დაამტკიცა, რომ მაჟორიტარული სისტემა უმახინჯესია. მაჟორიტარული სისტემა მოქალაქეების პოლიტიკური კულტურის დონეს მოითხოვს. ხშირად არგუმენტად ამერიკა მოჰყავთ, სადაც სწორედ მაჟორიტარული სისტემაა. ამ არგუმენტის მოყვანა იმთავითვე სიყალბეა.
- რატომ?
- ამერიკაში დემოკრატიის ურყევი და საუკუნოვანი ტრადიცია არსებობს. პოლიტიკური კულტურა სრულიად სხვაა. ამერიკელი კონგრესმენებისა თუ სენატორების მიუკერძოებლობა, დამოუკიდებლობა არ შეიძლება, ჩვენი მაჟორიტარების დამოუკიდებლობას შევადაროთ. ედუარდ შევარდნაძის მმართველობის დროს ძირითადად ფულიანი ხალხი იყრიდა კენჭს მაჟორიტარად. შემდეგ ეს ტრადიცია გადავიდა სააკაშვილის დროსაც. მაშინ მაჟორიტარები ქართულ პარლამენტში მინიოლიგარქები იყვნენ. თქვენ გახსოვთ რომელიმე მაჟორიტარი მეცნიერი?! თანაც ეს მინიოლიგარქები საერთოდ არ ჩანდნენ პარლამენტში, სხდომებზე არ დადიოდნენ. ამ ადამიანებს ჰქონდათ ინტერესები და ამიტომაც იყრიდნენ კენჭს პარლამენტში. როგორც წესი, ყველა მაჟორიტარი იყო რეზერვი. როდესაც მმართველ პარტიას ხმები დასჭირდებოდა, გამზადებული ყულაბა იქვე იყო.
ჩვენ ეს პერიოდი გამოვიარეთ, ახლა დროა, წინ წავიდეთ და უფრო სამართლიან და დემოკრატიულ სისტემას გავუხსნათ გზა.
- თავის დროზე „ქართულმა ოცნებამ“ ოპოზიციას 2020 წლის არჩევნებისთვის სრულად პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა შესთავაზა, მაგრამ მაშინ ოპოზიცია არ დათანხმდა. შეცდა ოპოზიცია?
_ დღევანდელი გადმოსახედიდან ვფიქრობ, რომ მართლაც შეცდა. მაშინ გვახსოვს, როგორი პოლიტიკური ბატალიები ახლდა ამ პროცესს, მაგრამ დღეს ვფიქრობ, რომ უნდა დათანხმებულიყო. „ოცნებამ“ თვითონ დაიგო ხაფანგი, როდესაც ეს პოლიტიკური დაპირება გასცა და არ შეასრულა. ქართულ პოლიტიკაში დაპირების შეუსრულებლობა შეიძლება, ბევრს არაფერს ნიშნავს, მაგრამ, როგორ არ ნიშნავს, როდესაც ამომრჩეველს ატყუებ. 2012 წლის არჩევნებზე მათ პირობა დადეს, რომ ამ სისტემას შეცვლიდნენ. არ ცვლიან, რადგან არ ეთმობათ. მაჟორიტარებს ადვილად შეელეოდა „ოცნება“, 2016 წლის არჩევნებზე ძლიერი პოზიცია რომ ჰქონოდა.
_ რომ არა მაჟორიტარები, „ქართული ოცნება“ საკონსტიტუციო უმრავლესობას ვერ მოიპოვებდა...
- დიახ. ყველა მმართველი პარტიის ხელში მაჟორიტარები გაუჭრელი კოზირის კარტია, მაგრამ „ოცნებას“ პირობა რომ აქვს დადებული, რატომ არ უნდა, რომ განსხვავებული იყოს წინა ხელისუფლებისგან, რატომ უნდა, რომ დაემსგავსოს?! „კი დაგპირდით, მაგრამ შევცდით“ – ეს ფრაზა ხომ პირველად არ ესმით ჩვენს მოქალაქეებს.
- პარლამენტის თავმჯდომარემ თქვა, რომ პროპორციული სისტემა პერსპექტივაში ქვეყანას წინ წაიყვანს...
_ დიახ, კობახიძეს ესმის, რას ნიშნავს, ეს შანსი წაართვა ქვეყანას, წაართვა შანსი, რომ ქვეყანა განვითარდეს. არ გამოვრიცხავ, რომ სახელისუფლებო გუნდის შიგნით ამ საკითხზე იყოს აზრთა სხვადასხვაობა, დაპირისპირებაც კი. ვინ გაიმარჯვებს, საღი აზრი თუ არა?! ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება, რადგან საუბარია ქვეყნის პოლიტიკურ მომავალზე. ეს არ არის რიგითი საკითხი, რომელიც შეიძლება, ისე გადაწყდეს, რომ არც კი დაფიქრდე.
არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება არსებული მოდელის შენარჩუნება. ეს უნდა გააცნობიერონ და ძალაუფლებაზე მაღლა დადგნენ. ყველა მთავრობას ჰგონია, რომ ის არის მუდმივი და შეუცვლელი, მაგრამ, ხომ ვიცით, რომ ასეთები ბუნებაში არ არსებობენ. „ქართულ ოცნებას“ აქვს შანსი და ამ შანსზე უარი არ უნდა თქვას. თუ ხელისუფლება ამ მახინჯ სისტემას შეცვლის, მაშინ ის ძალიან დიდ საქმეს გააკეთებს ქვეყნის მომავლისთვის. მათ უნდათ, რომ თან შეელიონ და თან ხეირი არ დაკარგონ.
- ერთგვარი დათქმა არსებობს, რომ გადაუნაწილებელი მანდატები პირველ ადგილზე გასულ პარტიას დარჩეს. ხელისუფლება ბერძნულ მოდელზე საუბრობს. ეს რამდენად იქნება დათმობა?
- ეს არ იქნება ის, რაზეც მე ვსაუბრობ, მაგრამ საერთოდ არაფრის შეცვლას აჯობებს. თუმცა, თუ დათმობაა. უნდა დათმო ბოლომდე, როგორც იტყვიან. ყვავს კაკალი გააგდებინო, ეს არის. ძალიან უჭირს „ოცნებას“, სამართლიან არჩევნებზე წავიდეს.
- ოპოზიცია უნდა დათანხმდეს ბერძნულ მოდელს?
- არა, ოპოზიციამ ბოლომდე უნდა იბრძოლოს. თუ პროპორციული სისტემა იქნება, მაშინ კლასიკური პროპორციული სისტემა უნდა იყოს და არა – გამოგონილი მოდელები.
„ახალი თაობა“, 03 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „საარჩევნო ბარიერმა უნდა დაიწიოს“
„ახალ თაობას“ ექსპერტი, ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე ესაუბრება.
- ბატონო რამაზ, საკონსტიტუციო კომისიის ბოლო სხდომა ძირითადად საარჩევნო კანონმდებლობაში შესატან ცვლილებებს დაეთმო. პარლამენტის თავმჯდომარის მხრიდან გაჟღერდა ინფორმაცია, რომ, შესაძლოა, არჩევნები პროპორციული სისტემით ჩატარდეს. როგორია თქვენი შეხედულებები აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით?
_ მე საერთოდ არ მეჩვენება, რომ ამ კომისიას გამართული სტრატეგია აქვს. მან, ფაქტობრივად, განხილვამდე გადაწყვიტა, რომ არ იქნება კამათი იმის თაობაზე, საქართველო საპრეზიდენტო რესპუბლიკა უნდა იყოს თუ საპარლამენტო. მე ეს მიმაჩნია შეცდომად იმიტომ, რომ 2016 წლის მერე შექმნილ სიტუაციაში ასე უპირობოდ საპარლამენტო რესპუბლიკის ლიანდაგზე ყოფნა, არა მგონია, გამართლებული იყოს.
- რატომ?
- იმიტომ, რომ 2016 წლის მერე საერთოდ მოიშალა პარტიული სტრუქტურები. ერთადერთი მყარად მდგომი პარტია სახელისუფლებო პარტიაა, ხოლო საპარლამენტო რესპუბლიკის არჩევანი გულისხმობს, რომ ხელისუფლების ყველა შტო უსაზღვრო დროით ამ პარტიის ხელში გადავა. ისედაც გვაქვს ტენდენცია ერთპარტიულობისკენ და მივიღებთ უკვე კონსტიტუციურად გამყარებულ ერთპარტიულობას.
- პარლამენტის თავმჯდომარე აცხადებს, რომ უნდა ჩამოყალიბდეს ისეთი საარჩევნო სისტემა, სადაც ოპოზიციის პოზიციები გაძლიერდება. რამდენად გჯერათ, რომ ასე იქნება?
- რა თქმა უნდა, ეს თავისთავად კარგი სურვილია, ოღონდ რეალობა ამ სურვილს დააშორებს ყველას, რადგან ჩვენ ვნახეთ, რომ საქართველოს ამომრჩეველს ოპოზიციის მიმართ დიდი ინტერესი და ნდობა არა აქვს. ჩვენთან არის ტენდენცია, რომ ყველამ ერთ პარტიას მისცეს ხმები. რამდენიც არ უნდა ვიძახოთ, ოპოზიციას უფრო მეტი ყურადღება მივაქციოთო, თუ კვოტებს დაუდგენენ ოპოზიციას, არ ვიცი, თორემ, ამომრჩევლის ნებაზე თუ იქნება, საერთოდ არ მიაქცევს ყურადღებას ოპოზიციას, რამაც, შესაძლოა, სერიოზული ხარვეზი შეიტანოს დემოკრატიის გააზრებაში.
- ანუ თქვენ არ მოგწონთ საპარლამენტო რესპუბლიკა და საპრეზიდენტოსკენ იხრებით?
- დაახლოებით ასეა. პლუსები საპარლამენტო მმართველობაშიც არის, მაგრამ არის მთელი რიგი მინუსები, რამაც ამერიკას უარი ათქმევინა საპარლამენტო რესპუბლიკაზე და საპრეზიდენტოზე გადავიდა. ჩვენ ამერიკის გამოცდილებას არ ვიზიარებთ და ყურადღებას არ ვაქცევთ, ასევე არ ვაკვირდებით იმას, რომ იმავე ამერიკის შეერთებულ შტატებს მაჟორიტარული სისტემა აქვს. რადგან ამერიკელებს მიაჩნიათ, რომ პროპორციული სისტემის დროს პარლამენტში შედიან ადამიანები, რომლებსაც მოსახლეობა არ იცნობს და არავითარი პასუხისმგებლობა იმ ადამიანებს მოსახლეობის მიმართ არა აქვთ. მხოლოდ იმ ლიდერის მიმართ აქვთ, რომელიც აკომპლექტებს ამ სიებს. ეგ სიტუაცია იქნება ჩვენთანაც.
- ოპოზიცია 5%-იანი ბარიერის დაწევის ინიციატივითაც გამოდის. უნდა დაიწიოს ბარიერმა?
- რაც უფრო დაიწევს ბარიერი, მით უკეთესია ამ მხრივ, რომ ორკაციანი პარტიებიც შევლენ. მე ნამყოფი ვარ ასეთ პარლამენტში და ორკაციანი პარტიის ორივე წარმომადგენელი იჯდა ე.წ. იმელის პარლამენტში. კი ბატონო, გავიმეოროთ ეგ სურათი, ოღონდ რატომ არის ბარიერი შემოღებული?! ძალიან ჭრელი თუ იქნა პარლამენტი, მასში მუშაობა გაძნელდება.
- ეს იდეა მაინცდამაინც არ მოგწონთ?
_ თუკი ჩვენ მიზნად გავიხადეთ, რომ ისეთი ოპოზიცია, რომელიც ხალხს არ უნდა, მაინცდამაინც უნდა გვყავდეს პარლამენტში, მაშინ ეს იდეა გამართლებულია. მე თვითონ ეს მიზანი არ მესმის. პროპორციულს რაც შეეხება, მე ამერიკის მაგალითზე მოგახსენეთ, თუმცა ჩვენთანაც სულ ისმის კრიტიკა, ვინ არიან ეს ადამიანები, რომლებსაც ვუყურებთ პარლამენტში, მათი სახელები და გვარები არც კი გაგვიგია. თუ გადავალთ პროპორციულ სისტემაზე, მაშინ მათი პროცენტი კიდევ უფრო გაიზრდება!
- ვინ დარჩება ამით მოგებული?
- ამით მოიგებენ პატარ-პატარა პარტიები, იმიტომ რომ მათ მკაფიო ლიდერები საიმისოდ, რომ მაჟორიტარულ ოლქში გაიყვანონ, არ ჰყავთ, მაგრამ ამითვე მოიგებს მმართველი პარტიაც. ისიც დადებს უსასრულო სიას. ამ სიის ყველა მონაწილე იქნება ლიდერის მიმართ ვალდებული, რომ მისი პრეტენზიები გაატაროს და მიიღებენ პარლამენტს, რომელიც ავტომატურად დაეთანხმება მმართველ ხელისუფლებას. მე მგონი, შორსმჭვრეტელობა აკლიათ ოპოზიციურ პარტიებს. როცა ასე ბეჯითად ითხოვენ საპარლამენტო რესპუბლიკას, წესით, ეს მაგათ ინტერესში არ უნდა იყოს. რას ვიზამთ, რაც არიან, ეგ არიან! ამით რასაც მივიღებთ, მერე მოვიმკით ყველანი ერთად!
- პრეზიდენტის არჩევის წესზეც აქტიური მსჯელობა მიმდინარეობს. მმართველი გუნდის მხრიდან გაჟღერდა ისიც, რომ, შესაძლოა, 2018 წელს კვლავ პირდაპირი წესით მოხდეს პრეზიდენტის არჩევა და მისი დანიშვნის წესი ძალაში 2020 წლიდან შევიდეს. ამაზე რას ფიქრობთ?
- ეს მიუთითებს იმაზე, რომ თვითონ ეს პუნქტიც პრინციპული არ არის კანონმდებლებისთვის. თუკი ერთი წელიწადი შეგიძლია მოითმინო, მაშინ საერთოდ მოითმინე! რატომ შემოგაქვს განსხვავებული ნორმა?! თუ პოლიტიკურ კონიუნქტურას უწევ ანგარიშს, ე.ი. არც იურიდიული და არც პოლიტიკური აზროვნების პროდუქტი არ არის ის, რასაც შენ ამბობ, ისევ და ისევ კონიუნქტურის პროდუქტია.
- როდესაც მისი უფლებების შეკვეცაზეა საუბარი, ასევე ითქვა ისიც, რომ სასამართლოსთან დაკავშირებული კომპეტენციები მთლიანად ჩამოერთმევა პრეზიდენტს. რის უფლებას უტოვებენ საერთოდ?
- დაახლოებით იგივე უფლებები, რაც ჩვენს პრეზიდენტს აქვს, აქვს ინგლისის დედოფალს. იმას საერთოდ არ ირჩევენ, მემკვიდრეობით იღებს ამ თანამდებობას, მაგრამ ამის გამო ინგლისელები არ გაჰკივიან, დემოკრატია აღარ გვაქვსო. ამით იმის თქმა მინდა, რომ ამ უფლებების მქონე პირს აირჩევ თუ ამ თანამდებობას მემკვიდრეობით მიიღებს, ამას ქვეყნისთვის დიდი მნიშვნელობა არ ექნება. შეუმცირებენ უფლებებს თუ გაუზრდიან, რა მნიშვნელობა აქვს?!
- რატომ არა აქვს? მაშინ რისთვის არსებობს ეს ინსტიტუტი?
- დღეს მმართველ გუნდს იმხელა უფლებები აქვს, რომ ქვეყნის ბედ-იღბალი არ წყდება სასამართლო სისტემაშიც კი, სადაც მას წარდგენის მეტი საშუალებები აქვს. უფრო კარდინალური ცვლილებებია საჭირო, თუ გვინდა, რომ არსებობდეს ერთი პოლიტიკური ძალის ალტერნატივები. პოლიტიკურ პლურალიზმს ამერიკული სისტემა უფრო უზრუნველყოფს, ვიდრე ევროპული საპარლამენტო რესპუბლიკა. ჩვენ მაინცდამაინც წავედით ევროპული მოდელისკენ და მერე ვიწყებთ წვრილმანების გადანაწილებაში პლურალიზმის ძებნას, ორი თანამდებობის პირის დანიშვნის უფლება ექნება პრეზიდენტს თუ სამის და ამით გვინდა, პლურალიზმი დავიცვათ? ეს ცოტა გულუბრყვილოა!
