„რეზონანსი“: „ოცნების“ პირველი 100 დღე

„რეზონანსი“: „ოქროს შუალედი“? // სტრასბურგის სასამართლომ „რუსთავი-2“-თან დაკავშირებით გადაწყვეტილების აღსრულება რვა  მარტამდე შეაჩერა

„რეზონანსი“: ინტერვიუ კორნელი კაკაჩიასთან: „ხელისუფლებას „რუსთავი-2“-თან დაკავშირებით უკან დახევა ძალიან გაუჭირდება“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: იქნება თუ არა გარიგება „რუსთავი 2“-ის საქმეზე? // „თუ აქ ხელისუფლების ხელი არ ურევია, ქიბარ ხალვაშის ერთადერთი ინტერესი უნდა იყოს ფინანსური ზარალის ანაზღაურება“

„რეზონანსი“: დავით დვალი: „მე მგონი, ქიბარ ხალვაშს რაღაცები აერია…“ // ქიბარ ხალვაშმა ტელეკომპანიის დამფუძნებლებისათვის წილის დათმობა გადაიფიქრა?

—-

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „რუსთავი-2“-ის წაღებით ხელისუფლებამ მხოლოდ თავი დაიზიანა~ // `ძალიან კარგად მახსოვს, როგორ მოვხვდი ქიბარ ხალვაშის მმართველობის დროს „რუსთავი-2“-ის შავ სიაში“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიორგი კახიანთან: „მთავარია, რომ მედია თავისუფალი იყოს ხელისუფლების ზეწოლისგან“ // „სასამართლოს გადაწყვეტილებას პატივი უნდა ვცეთ“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუები // ნინო კალანდაძე: „რუსთავი-2“-თან მიმართებით საერთაშორისო სასამართლოს იმედი მაქვს“ // ნიკა რურუა: „რუსთავი-2“ ბიძინა ივანიშვილმა დამორჩილებული სასამართლოს ძალით ჩაახშო“ // გელა ნიკოლაიშვილი: „თავის დროზე ქიბარ ხალვაშიც „რუსთავი-2“-ის წამრთმევი იყო“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თამარ ჩხეიძესთან: „საქართველოს ხელისუფლება რუსეთის დავალებას ასრულებს“ // „რუსთავი-2“-თან მიღებული გადაწყვეტილება უსამართლო და უნამუსოა“

—-

„ვერსია“: სახიფათო არჩევანი // გახდება თუ არა „რუსთავი-2“-ის საქმე და საპატრიარქოს სკანდალი საპროტესტო აქციების საბაბი

„ვერსია“: ინტერვიუ თინა ხიდაშელთან: „ეს ქონების დაბრუნება კი არა, ეკლესიის სუბსიდირებაა“ // ბოლო ხუთ წელიწადში ხელისუფლებამ საპატრიარქოს 40-მდე სატრანსპორტო საშუალება აჩუქა

—-

„რეზონანსი“: ინტერვიუ მიხეილ რამიშვილთან: დეკანოზი გიორგი მამალაძე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს მოითხოვს // „სანამ ოჯახი დაცვით არ იქნება უზრუნველყოფილი, მანამდე დაკითხვა არ მოხდება“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ დავით ასლანიშვილთან: „ბანკებმა სავალუტო ბაზარზე ერთდღიანი სპეკულაცია მოაწყვეს“

„რეზონანსი“: საწვავის გაიაფება იწყება, ახლა მთავარია ლარის სტაბილურობა! // საბითუმო ბაზარზე საწვავი 4 თეთრით უკვე გაიაფდა, რამდენიმე დღეში იგივე საცალო ქსელშიც მოხდება

————————

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

„ოცნების“ პირველი 100 დღე

ეკატერინე ბასილაია

მეორედ არჩეული “ქართული ოცნების” მმართველობის პირველმა 100-მა დღემ ჩაიარა და პოლიტიკური ექსპერტები მის მთავარ მიღწევებსა და ჩავარდნებზე საუბრობენ. მათი ნაწილის აზრით, ახალი მთავრობის დამტკიცებიდან 100 დღის თავზე ხელისუფლება სახალხო მღელვარების მიჯნაზეც კი დგას. ახლა დაწყებულია ნერვების ომი და ხელისუფლებას დიდი სიფრთხილე მართებს, რომ ახალი მენეჯმენტის შეშვების ლოზუნგით “რუსთავი 2″-ში შეჭრა არ დაუშვას.

რა შეიცვალა 100 დღეში

2016 წლის ნოემბრის ბოლოს დამტკიცდა ხელმეორედ მოსული “ქართული ოცნების” ახალი მთავრობა და პირველი გამოწვევა, რაც არჩევნებისაშემდეგ “ოცნებას” წინ დაუდგა, ეს ლარის კატასტროფული გაუფასურება იყო. პირველი ნაბიჯებიც სწორედ ამ გაუფასურებისა და ეკონიმიკის გაცოცხლების გამო გადაიდგა, ე.წ. 4-პუნქტიანი გეგმა, რომელიც დოლარში არსებული სესხების გალარების პროგრამასა და სიგარეტსა თუ ნავთობპროდუქტებზე აქციზის გადასახადის მატებას შეეხებოდა.

ბოლო კვირაა ლარი სწრაფად მყარდება. თუმცა, ანალიტიკოსების ერთი ნაწილის თქმით, ამ 4-პუნქტიანი გეგმისგან დამოუკიდებლად, სულ სხვა ფაქტორების გამო ხდება ეს დასტაბილურება და რომ ეს გეგმა არცთუ წარმატებული აღმოჩნდა. მივიღეთ ის, რომ აქციზის გაზრდამ ფასები გააძვირა და ხალხი კიდევ უფრო გააღარიბა, ლარის გამყარების მიუხედავად კი პროდუქციის გაიაფება არსად არ შეინიშნება.

ხელმეორედ მოსული “ოცნების” მეორე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი საკონსტიტუციო რეფორმის დაანონსება და ამისათვის სპეციალური კომისიის შექმნა იყო. ორი დღის წინ უკვე ცნობილი გახდა, ის, რომ პრეზიდენტს დარჩენილი უფლებამოსილება კიდევ უფრო უნდა შეეზღუდოს და 7 წლის შემდეგ მას პარლამენტი აირჩევს. ასევე “ოცნებამ” წამოაყენა ულტიმატუმი, რომ გააუქმებს მაჟორიტარულ სისტემას, თუკი გადაუნაწილებელი პროპორციული მანდატები დარჩება მხოლოდ გამარჯვებულ პარტიას.

ამ 100 დღეში ასევე იყო “გაზპრომთან” გაფორმებული ფინანსურად წამგებიანი ახალი ხელშეკრულება; საჯარო უწყებებიდან ასობით თანამშრომლის სახლებში გაშვება, მათ შორის პოლიციიდან და ჯარიდან; “ფარული მიყურადების” ახალი კანონი, რომლიც ცალკე უწყების შექმნას გულისხმობს, რომელსაც ზედამხედველობას გაუწევს სუს-ი (სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური), რაც არასამთავრობოთა, ოპოზიციისა და ექსპერტთა დიდ კრიტიკას იწვევს.

ბოლო ორი კვირაა, ბევრი კითხვა გააჩინა პატრიარქის თუ მისი გარემოცვის წევრის მკვლელობის მომზადებისთვის დეკანოზის დაკავებამ, განსაკუთრებით პროკურატურისა და ხელისუფლების მიმართ და დიდი აურზაურია თავად საპატრიარქოში. ამ 100 დღეში ხელისუფლების აქტივში ლარის სტაბილურობასთან ერთად ჩაიწერა ვიზალიბერალიზაციის საბოლოოდ მიღება, თუმცა პარალელურად ყველაზე დიდ გამოწვევად პოლიტოლოგები მიიჩნევენ სასამართლო სისტემას, სიტყვის თავისუფლებას და მედია გარემოს.

პოლიტოლოგების მტკიცებით, საკონსტიტუციო უმრავლესობით მოსულმა “ქართული ოცნებამ” მიზნად დაისახა და უკვე შეუდგა ყველა იმ ინსტიტუტის დამორჩლებას, რაც ჯერ კიდევ მის მორჩილებაში არაა – კონსტიტუციის “პრივატიზებას”, მედიის დამორჩილებას და უკვე დამორჩილებული სასამართლოს გააქტიურებას.

„შემდგომი სამიზნე არასამთავრობოები და სახალხო დამცველია“

“დამოუკიდებელ ექსპერტთა კლუბის” პრეზიდენტის სოსო ცისკარიშვილის თქმით, ფაქტია, რომ როდესაც არჩევნები მოთავდა, როდესაც “ქართულმა ოცნებამ” გაილაღა, მისმა დამფუძნებელმა სატელევიზიო სივრცეს მიაპყრო მზერა და რამდენიმე ტელეკომპანია 100-წლიანი ხეების მსგავსად “ა” წერტილიდან “ბე” წერტილამდე მიაქვს. „ის გადაწყვეტილებაც, რომ “რუსთავი 2″-ის პროცესი 2 მარტს დასრულებულიყო და არა უფრო ადრე, შემთხვევითი არ არის და იმასთანაა დაკავშირებული, რომ ევროკავშირმა საბოლოოდ გააფორმა უვიზო მიმოსვლის გადაწყვეტილება”, – ამბობს სოსო ცისკარიშვილი. მისივე თქმით, ყველაზე დიდი კრიტიკის საგანი დღეს არის სასამართლო და პროკურატურა. ეს უწყებები ადრეც და ახლაც ერთი ადამიანის სურვილზეა ჩამოკიდებული და დღეს ორივე ეს უწყება ძალიან უსუსურად გამოიყურება.

გარდა ამისა, როგორც სოსო ცისკარიშვილი აცხადებს, დიდი სირცხვილია ის ფაქტიც, რომ სტრასბურგში ჩვენი მოსამართლეთა კანდიდატები დაიწუნეს. ასევე ქართველი მოსახლეობის დიდ შეურაცხყოფად მიაჩნია ის, რაც საკონსტიტუციო კომისიაში ხდება.

“დღეს პარტია “ქართული ოცნება” უკვე იქცა შპს “ქართულ ოცნებად” და მას ჰყავს მფლობელი, რომლის სურვილზეც არსებობს ეს შპს. არ უნდა გამოგვრჩეს ფარული მიყურადების რეგულირების თავხედური გადაწყვეტა, როდესაც უტიფრად გვარწმუნებენ, რომ კანონის ახალი ვერსია სჯობს წინა ვერსიას. ასევე არ ვიცით, რა შეიცვლება კონსტიტუციაში, რაც გვაძლევს იმის საფუძველს, გავაკეთოთ პროგნოზი, რომ “ქართული ოცნების” პარლამენტის პრივატიზაციის გარდა ხლა კონსტიტუციის პრივატიზაციის პროცესი დაიწყო”, – ამბობს სოსო ცისკარიშვილი. იგი პროგნოზირებს, რომ აქციები იქნება და ასევე პროგნოზირებს იმას, რომ ახელისუფლების მომდევნო სამიზნე არასამთავრობო სექტორი და სახალხო დამცველი გახდება.

„რუსთავი-2“ და საპატრიარქო – ეს ორი დრამა სერიოზულ კითხვებს აჩენს“

„ჩვენ ერთი და იგივე მანკიერ წრეზე ვტრიალებთ,” – აცხადებს ექსპრემიერ ბიძინა ივანიშვილის ყოფილი მრჩეველი გია ხუხაშვილი, რომლის თქმით, ჩვენ ვუყურებთ, რომ 2 დიდი დრამა ვითარდება, რაც სერიოზულ კითხვებს აჩენს და ბუნდოვანს ხდის მოვლენების განვითარებას. ესაა “რუსთავი 2″-ის თემა, რომელიც სასამართლოს თემას გადაება და აქ კითხვები დამძიმდა სიტყვის თავისუფლებასა და სასამართლოს თავისუფლებასთან დაკავშირებით; მეორე კი საპატრიარქოს ირგვლივ მიმდინარე დრამატულ-დეტექტიური ისტორიაა, საიდანაც როგორ გამოვალთ, ჯერ კიდევ არავინ არ იცის.

“ეს ორი მოვლენა რომ არ ყოფილიყო, ეს ხელისუფლება შეიძლება ნეიტრალურად შემეფასებინა. ამ ორმა მოვლენამ ხელისუფლების ნამოღვაწარი ძალიან დაამძიმა და ვფიქრობ, რომ მათ საამაყო არაფერი აქვთ. ისიც არ ვიცით, ეს ორი პროცესი სად მიგვიყვანს და რა გრძელვადიანი ნეგატიური შედეგი ექნება,” – ამბობს გია ხუხაშვილი. იგი ამბობს იმასაც, რომ საქართველოში ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ აბარებს მთავარ გამოცდას – რომ როდესაც სასწორზე იდება სახელმწიფო ინტერესები და საკუთარი პარტიული ინტერესები, პირველ ადგილზე სახელმწიფო ინტერესები დააყენოს და საკონსტიტუციო კომისიაშიც ვხედავთ, რომ ეს ხელისუფლებაც საკუთარი კომფორტისთვის ზრუნავს, ისე, როგორც ამას სააკაშვილი აკეთებდა.

“მთავარ გამოწვევად ისევ რჩება ის, რომ საშუალო სტატისტიკური ქართველი გაკოტრებულია, ისინი გადარჩენის რეჟიმში არიან და მათ მაღალი მატერიებისთვის მაინცდამაინც არ სცალიათ. ასევე გამოწვევაა ინსტიტუტების და ავტორიტეტების მსხვრევის გაგრძელება, იგივე სასამართლოს და სამართალდამცველ სისტემას და საპატრიარქოს ავტორიტეტს ვგულისხმობ, იგივე მედია პლურალიზმს და ა.შ.” – აღნიშნავს ხუხაშვილი, თუმცა ვერც ოპოზიციაში ხედავს იმ ძალას, რომ ხელისუფლებას რეალური წინააღმდეგობა გაუწიოს. დღევანდელ პოლიტიკურ ოპოზიციურ ელიტას არ მგონია, ჰქონდეს ისეთი ავტორიტეტი, რომ ამ პროტესტის სხვადასხვა ფორმის კონსოლიდირება მოახდინოს. კარვები კი გაიშალა, გავიგეთ, ქუჩაში რაღაც პროცესებიც იქნება, მაგრამ გადაულახავი კრიზსის ფორმირების შანსებს ვერ ვხედავ,” – დასძენს გია ხუხაშვილი.

„ნერვებისა და საინფორმაციო ომი დაიწყო“

“ყველაზე სერიოზული პრობლემები გამოჩნდა ადამიანის უფლებებისა და დემოკრატიის მიმართულებით, იმ სფეროში, რომლითაც “ქართული ოცნება” აქამდე იწონებდა თავს,” – ამბობს “საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტის” აღმასრულებელი დირექტორი კორნელი კაკაჩია, – “ოცნება” სწორედ იმას ამბობს ჩვენ იმიტომ მოვედით, რომ წინა ხელისუფლება არღვევდა ადამიანის უფლებებს, არ იყო დემოკრატიული, არ იყო მედია პლურალიზმი და თავისუფალი სასამართლო, თუმცა ბოლო დროს მასაც სწორედ ამ სფეროებში გაუჩნდა სერიოზული პრობლემები“. მისი თქმით, “ქართული ოცნების” ხელისუფლება, რომელმაც საკონსტიტუციო უმრავლესობა მიიღო, აქტიურად შეუდგა ხელისუფლების ყველა შტოს დამორჩილებას. სასამართლო ხელისუფლების გათავისუფლება არ მოხდა, პარალელურად კი პრობლემები დაიწყო მედიაში, როდესაც ხელისუფლებისათვის კომფორტული მედია გარემოს შექმნისთვის სამი ტელევიზია – “იმედი”, “მაესტრო” და “ჯი-დი-ესი” ერთ ჰოლდინგად გადაკეთდა, საზოგადოებრივ მაუწყებელზე “ოცნებასთან” პირდაპირ აფილირებული დირექტორი მოვიდა და ახლა, როდესაც “რუსთავი-2″ სასამართლოს გადაწყვეტილებით გადაეცა ერთ-ერთ ძველ მფლობელს და თუკი “რუსთავი 2″-ის სარედაქციო პოლიტიკა შეიცვლება, სასამართლოსთან ერთად უკვე მეოთხე ხელისუფლება – მედიაც ხელისუფლების კონტროლის ქვეშ აღმოჩნდება.

კორნელი კაკაჩიას თქმით, გამორიცხული არ არის, ხელისუფლების წინააღმდეგ საზოგადოებრივი, პოლიტიკური ჯგუფების, მედიის წარმომადგენლების კონსოლიდაცია დაიწყოს და შეიქმნას ახალი საზოგადოებრივ-პოლიტიკური მოძრაობა, რომელიც გარკვეულწილად საფუძველს ჩაუყრის რეჟიმის ცვლილებას, როგორც თავის დროზე სააკაშვილის წინააღმდეგ მოხდა. იგი ამბობს, რომ “რუსთავი 2″-ის სასამართლო გადაწყვეტილების შემდეგ ორივე მხარეს შორის ნერვებისა და საინფორმაციო ომი დაიწყო.

“არსებობს საზოგადოების ნაწილი, რომელსაც, რადგან “რუსთავი 2″ აღიქმებოდა პარტიულ ტელევიზიად, მისდამი პირდაპირი სოლიდარობის გრძნობა არ აქვს. ამიტომაც ძალიან დიდი მნიშვნელობა ექნება, ამ ჩამოუყალიბებელი ნაწილის სოლიდარობას რომელი მხარე წაიღებს, უახლოესი დღეების განმავლობაში ვინ დაუშვებს პირველ შეცდომას. რაც უნდა გაწელონ პროცესი, ადრე თუ გვიან ტელევიზიაში შესვლას მოინდომებს ახალი მფლობელი, დღევანდელი მენეჯმენტი კი არ აპირებს ეს დათმოს და თუ აქ ძალადობრივი მეთოდები გამოყენება მოხდება, ამან შეიძლება ბუმერანგის როლი შეასრულოს და სერიოზული პრობლემები შეუქმნას ხელისუფლებას. ისევე, როგორც მეორე მხრიდან არ უნდა გადაიდგას ისეთი ნაბიჯები, რომ “რუსთავი 2″-ის მხარდამჭერებში მხოლოდ და მხოლოდ პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებმა იმძლავრონ, რადგან ამან შესაძლოა ცუდი სამსახური გაუწიოს თვითონ “რუსთავი 2″-ს. ამიტომაც, პირველი შეცდომა იქნება გადამწყვეტი. თუ ეს შეცდომა ერთი ან მეორე მხრიდან იქნება უხეში, ეს გარდატეხას შეიტანს იმ აღქმაში, რაც დღეს ამ მიმდინარე პროცესების მიმართაა,” – მიიჩნევს კორნელი კაკაჩია.

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

„ოქროს შუალედი“?

სტრასბურგის სასამართლომ “რუსთავი 2″-თან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილების აღსრულება 8 მარტამდე შეაჩერა

ნინო ქეთელაური

სტრასბურგის სასამართლომ “რუსთავი 2″-ის საქმესთან დაკავშირებით უპრეცედენტო გადაწყვეტილება მიიღო და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა, რაც ნიშნავს, რომ 8 მარტამდე ტელევიზიაში ქიბარ ხალვაში არ უნდა შევიდეს. ამის შესახებ ტელევიზიის გენერალურმა დირექტორმა ნიკა გვარამიამ განაცხადა.

იურისტების შეფასებით, საქართველოს, გამომდინარე იქიდან, რომ შესაბამისი ევროპული კონვენციის მონაწილეა, ამ გადაწყვეტილების შესრულების ვალდებულება აქვს. თუმცა, ევროპულ სასამართლოს იძულების მექანიზმი არ გააჩნია, რითიც ამის შეასრულებას აიძულებს.

“სტრასბურგის სასამართლომ პირველად საკუთარი არსებობის ისტორიაში შეაჩერა საქმის აღსრულება უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ. მსგავსი ზომა სტრასბურგის სასამართლოს არ გამოუყენებია არასდროს, გარდა იმ საქმეებისა, რომელიც ეხება ადამიანების წამებას, საფრთხეს უქმნის ადამიანების სიცოცხლეს ან ეხება ექსტრადირებას. არც საკუთრების უფლებასთან მიმართებაში და არც გამოხატვის უფლებასთან მიმართებით არც ერთ ვითარებაში სტრასბურგის სასამართლოს მსგავსი გადაწყვეტილება არ მიუღია”, – განაცხადა ნიკა გვარამიამ და განმარტა, რომ 8 მარტამდე, ვიდრე სტრასბურგის სასამართლო გაერკვევა, შეჩერებულია უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება, დანარჩენი განმარტებები კი მოგვიანებით გაკეთდება.

იურისტი ლია მუხაშვარია “რეზონანსთან” საუბრისას განმარტავს, რომ საქართველო სტრასბურგის სასამართლოს გადაწვეტილებას უნდა დაემორჩილოს.

“ერთი რამ ცხადა – როდესაც ჩვენ ევროსასამართლოს იურისდიქცია ვაღიარეთ და ევროპულ კონვენციას მივუერდით, ამით ვიკისრეთ ვალდებულება, რომ შევასრულებთ ყველა გადაწვეტილებას, რასაც ევროპული სასამართლო მიიღებს. აქედან გამომდინარე, ყველა გადაწყვეტილება, დროებითია ის თუ საბოლოო, ყველა სავალდებულო ხასიათისაა. აღსანიშნავია, რომ ევროპულ სასამართლოს იძულების მექანიზმი არ აქვს, რის გამოც ზოგიერთი მთავრობა არ ასრულებს ხოლმე მის გადაწყვეტილებას, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ის სავალდებულოა”, – ამბობს ლია მუხაშავრია.

რა მოხდება თუკი ქიბარ ხალვაში მაინც გადაწყვეტს ტელევიზიაში შესვლას, მუხაშავრიას თქმით, ამ შემთხვევაში გამოვა, რომ ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება საქართველოს მთავრობამ არ შეასრულა.”მე ვფიქრობ, 8 მარტამდე ეს მაინც არ გაკეთდება. მითუფრო, რომ ხალვაშის თქმით, ის ჯერ აუდიტორულ შემოწმებას გააკეთებს, ისე მენეჯმენტს არ აიღებს ხელში და მოგეხსენებათ, ამხელა კომპანიის შემოწმებას საკმაოდ დიდი დრო სჭირდება.

“მაგრამ, თუ, დავუშვათ, ხვალ ხალვაში შევა ტელევიზიაში, ეს იმას ნიშნავს, რომ მთავრობამ არ შეასრულა გადაწყვეტილება, რაც გარკვეულ გავლენას მოახდენს მომავალში, როდესაც ამ საქმის განხილვა გადაწყდება”, – ამბობს ლია მუხაშავრია.

პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი აცხადებს, რომ თუ ეს საქმე სტრასბურგში საგნობრივ-შინაარსობრივ განხილვამდე მივიდა, ამას შესაძლოა უფრო მეტი გართულება მოჰყვეს.

“პოლიტიკურად ეს გადაწყვეტილება საკმაოდ მძიმეა. იმის მიუხედავად, თუ რა ქმედებები მოჰყვება ამას საქართველოში, ჩვენ უკვე მივიღეთ ნეგატიური შედეგი. იმიტომ, რომ თვითონ გადაწყვეტილება არის უპრეცედენტო და ამას ექნება პოლიტიკური რეზონანსი არა მარტო საქართველოში, არამედ ევროპაში. ასე რომ, ახლა სიჯიუტის დრო არ არის და ყველამ ერთად უნდა ვიპოვოთ რაღაც გამოსავალი. აქ შეიძლება ჩაერთოს, მაგალითად, საკონსტიტუციო სასამართლოს ინსტრუმენტი, რომ ეს ინციდენტი ამოვწუროთ. თუ ეს საქმე სტრასბურგში საგნობრივ-შინაარსობრივ განხილვამდე მივიდა, მე ვფიქრობ, იქ შეიძლება უფრო პრობლემატური გახდეს ეს ყველაფერი”, – ამბობს გია ხუხაშვილი. მისი თქმით, ეს გადაწყვეტილება ეჭვქვეშ აყენებს როგორც საქართველოს სასამართლოს კვალიფიკაციას, ისე ჩვენი ქვეყნის ევროინტეგრაციას.

“მე ვფიქრობ, ის ძირითადი გზავნილი, რომ ქართული სასამართლო გამოირჩევა განსაკუთრებული კვალიფიკაციით, მინიმუმ ეჭვქვეშ დგება. მაგრამ ესეც არ არის მთავარი, შეიძლება ეს პრობლემა გადაიზარდოს სხვა რამეში. რომ დაუკვირდეთ, პროცესი ვითარდება ასე – ამ სარჩელს დაერთვება საელჩოების და სამოქალაქო სექტორის განცხადებები და ეს ყველაფერი გახდება ამ დიდი საქმის განუყოფელი ნაწილი. იქიდან გამომდინარე, რომ უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება, ფორმალური გაგებით, ეჭვქვეშ აყენებს კეთილსინდისიერი მყიდველის ცნებას, ეს ძალიან სერიოზულად ასუსტებს სასამართლოს არგუმენტაციას, იმიტომ, რომ კეთილსინდისიერი მყიდველის ცნება ევროპაში ხელშეუვალია. ეს კი სიტუაციას ამძიმებს. მე ვფიქრობ, საქართველო არ არის პოლიტიკურად დაინტერესებული, რომ ამ საქმეს სტასბურგში მსვლელობა მიეცეს. ასე რომ, სანამ მსვლელობაში გადასულა, უკეთესია, ქვეყნის შიგნით მოვძებნოთ რაღაც გამოსავალი, რომელიც ამ პრობლემას გადაგვაგორებინებს და ჩვენი შიგა პრობლემები უფრო დიდ საგარეო პრობლემად არ გადაიქცევა, რაც ხელს შეუშლის ქვეყნის ინტეგრაციის პროცესს ცივილიზებულ სამყაროში. ახლა უკვე თეორიულად დასაშვებია, რომ ეს მოხდეს”, – ამბობს გია ხუხაშვილი.

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ კორნელი კაკაჩიასთან: „ხელისუფლებას „რუსთავი-2“-თან დაკავშირებით უკან დახევა ძალიან გაუჭირდება“ // „ეს არის რუსეთის პასუხი ამერიკის გლობალურ რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემაზე?!“

გვანცა ღვედაშვილი

„რუსთავი-2“-ის გენერალური დირექტორის ნიკა გვარამიას ინფორმაციით, სტრასბურგის სასამართლომ ტელეკომპანიის საქმესთან დაკავშირებით საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა.

შეგახსენებთ, რომ ხუთშაბათს უზენაესმა სასამართლომ “რუსთავი 2″-ის საქმესტნა დაკავშირებით გადაწყვეტილება გამოიტანა და ტელეკომპანია ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა. აღნიშნულ გადაწყვეტილებას კრიტიკული გამოხმაურება მოჰყვა საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და დასავლეთის ლიდერების მხიდან, რომლებმაც ეს ყველაფერი მედიის დამოუკიდებლობისა და პლურალიზმის წინააღმდეგ მიმართული დარტყმად შეაფასეს.

“ფეისბუკში” თავის ოფიციალურ გვერდზე საქართველოში აშშ-ის საელჩო აღნიშნავს, რომ “შეშფოთებით ადევნებენ თვალს უზენაესი სასამართლოს მიერ “რუსთავი 2″-ის შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებას.”

ეუთოს წარმომადგენელის მედიის თავისუფლების საკითხებში, დუნია მიატოვიჩის შეფასებით, აღნიშნული გადაწყვეტილება საქართველოში მედიის დამოუკიდებლობისა და პლურალიზმის წინააღმდეგ მიმართული დარტყმაა.

მწვავე განცხადება გააკეთა ევროპის სახალხო პარტიის ვიცე-პრეზიდენტმა იაცეკ სარიუშ-ვოლსკიმ, რომელაც აღნიშნა, რომ უზენაესი სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება ევროკავშირის დაცინვა იყო და საქართველოს ვიზალიბერალიზაცია უნდა შეუჩერდეს.

“ეს გააკეთეს ვიზალიბერალიზაციის მიღებიდან მეორე დღეს, რაც ევროკავშირის დაცინვა იყო. ასეთ ვითარებაში, ვიდრე არ გაირკვევა “რუსთავი 2″-ის ბედი, ვიზალიბერალიზაცია უნდა შეჩერდეს, რადგან საქართველო არ ასრულებს კრიტერიუმებს. ევროკავშირს აქვს ყველა საბაბი, რომ საქართველოს მიერ თავი მოტყუებულად იგრძნოს”, – აცხადებს იაცეკ სარიუშ-ვოლსკი.

რა შედეგები შეიძლება მოუტანოს საქართველოს, უზენაესი სასამართლოს მიერ “რუსთავი 2″-ის საქმეზე მიღებულმა გადაწყვეტილებამ დასავლელ პარტნიორებთან ურთიერთობაში, დაზიანდა თუ არა ქვეყნის რეპუტაცია და რაზე მიუთითებს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელმაც უზენაესი სასამარლოს მიერ გამოტანილი განჩინების აღსრულება შეაჩერა – ამ საკითხებზე “რეზონანსი” პოლიტოლოგ კორნელი კაკაჩიას ესაუბრა.

კორნელი კაკაჩია: სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება არის საუკეთესო გამოსავალი შექმნილი სიტუაციიდან. ის ორივე დაპირიპირებულ მხარეს აძლევს საშუალებას, რომ კიდევ ერთხელ კარგად გაიზარონ აღნიშული მოვლენები. რაც მთავარია, ეს დროს მისცემს ხელისუფლებას, რომ მან საღად შეხედოს აღნიშნულ სიტუაციას. სტრასბურგის სასამართლოს ეს გადაწყვეტილება არ არის რიგითი. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენმა დასავლელმა პარტნიორებმა ეს საკითხი პოლიტიკურად შეაფასეს. ანუ, მათ რეალურად ეჭვი ეპარებათ ამ პროცესებში ხელისუფლების ჩაურევლობაზე. ეს შეიძლება დამაზიანებელი გახდეს იმ შემთხვევაში, თუ ხელისუფლება ჯიუტად უარყოფს ამ ფაქტს და კვლავ გააგრძელებს იმ პოლიტიკას, რომელიც მიმართული იყო “რუსთავი 2″-ის დამოუკიდებლობისა და მისი სარედაქციო პოლიტიკის წინაააღმდეგ.

- უზენაესი სასამართლოს მიერ გამოტანილ გადაწყვეტილება უარყოფითად შეფასდა საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ. რამდენად აყენებს საქართველოს იმიჯს ზიანს აღნიშნული მოვლენები?

- იმ შეფასებებიდან, რომელიც უკვე გაჟღერდა “რუსთავი 2″-ის საქმესთან დაკავშირებით, აშკარად ჩანს დასავლეთის კრიტიკული დამოკიდებულება. მით უმეტეს იმ ფონზე, როდესაც ევროპამ ვიზალიბერალიზაცია მოგვანიჭა და სწორედ ამის შემდეგ მოხდა აღნიშნული გადაწყვეტილების მიღება. ეს გარკვეულწილად ჩრიდლს აყენებს ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის გამოცხადებულ ნდობას. ძალიან მნიშვნელოვანია საერთაშორისო ორგანიზაციების გამოხმაურებები, რომლებიც მუშაობენ ამ საკითხებზე. ბუნებრივია, ყველა აღიარებს და ჩანს, რომ ამ პროცესებმა საქართველოს შესაძლოა ცუდი იმიჯი შეუქმნას. თუ აქამდე ქვეყანა რეგიონში მედია პლურალიზმისა და დემოკრატიის თვალსაზრისით ერთ-ერთი მაგალითად ითვლებოდა, ამ გადაწყვეტილებამ შესაძლოა გამოიწვიოს ჩვენი იმიჯის ვარდნა არა მხოლოდ რეგიონში, არამედ ჩვენი პარტნიორების თვალშიც.

ბევრი რამეა იმაზეც დამოკიდბული, თუ როგორ განვითარდება მოვლენები მომდევნო დღეების განმავლობაში. რაც მთავარია, რა მოხდება “რუსთავი 2″-თან დაკავშირებით – შეიცვლება თუ არა არხის პოლიტიკა ახალი ხელმძღვანელების ხელში; შეიცვლება თუ არა არხის კრიტიკული ტონი; რა ბედი ეწევათ იმ ჟურნალისტებს, რომლებიც ტელეკომპანიაში მუშაობდნენ; იქნება თუ არა ეს პროცესები გარკვეულ ექსესებთან დაკავშირებული, ანუ მოუწევს თუ არა ხელისუფლებას გარკვეული ძალდობრივი მეთოდების გამოყენება და ა.შ. ანუ იმაზე, თუ როგორ გაართმევს თავს ამ ყველაფერს ხელისუფლება, როგორ განვითარდება “რუსთავი 2″-ში მოვლენები და რა შთაბეჭდილებებს და ტოვებს ჩვენს პარტნიორებზე ეს ყველაფერი.

ის რომ, ამ პროცესმა ჩრდილი მიაყენა საქარველოს და გარკვეული კითხვები დაბადა, ეს ფაქტია. ახლა ლაპარაკი იმაზეა, თუ როგორ აღიქვამენ ამას – როგორც შემდგარ ფაქტს, რომელიც პრობლემაა ქვეყნისთვის, თუ როგორც იზოლირებულ მოვლენას.

თუ გამოიკვეთა ის, რომ არხის სარედაქციო პოლიტიკა შიეცვალა, აღარ გამოჩნდა ოპოზიციური აზრი და ის ხელისუფლების მაამებელი გახდა, ეს, ბუნებრივია, გარკვეულ რეაქციებს გამოიწვევს. განსაკუთრებით იმ ფონზე, როდესაც წინა პერიოდში ხელისუფლებამ შექმნა მედია ჰოლდინგ, ვგულიხმობ ტელეკომპანიების “იმედის”, “მაესტროსა” და “ჯიდიესის” გაერთიანებას. ამას ემატება საზოგადოებრივ მაუწყებელში ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირების მოსვლა. მთლიანობაში ეს ყველაფერი ქმნის იმ ჯაჭვს, რომელიც გარკვეულ ეჭვს უღვივებს ჩვენს დასავლელ პარტნიორებს.

- რამდენად შესაძლებელია, დასავლეთის მიერ “რუსთავი 2″-ის საქმესთან დაკავშირებით გამოთქმული საკმაოდ მწვავე და კრიტიკული შეფასებებიდან გამომდინარე, მოვლენები არხის სასარგებლოდ შემოტრიალდეს?

- ამის იმედი მე ნაკლებად მაქვს, რადგან ახლა ისე ჩანს, რომ ხელისუფლებამ გადალახა ის რუბიკონი, რომლის გადალსახვისგანაც თავს დიდხანს იკავებდა. აქედან გამომდინარე, ახლა რამდენად დაიხევს უკან ხელისუფლება, ეს ცოტა რთული წარმოსადგენია. მას უკან დახევა ძალიან გაუჭირდება, რადგან ამან შეიძლება მისი იმიჯი შებღალოს იმ ხალხის თვალშიც, რომლებიც ითხოვდნენ “რუსთავი 2″-ის წინააღმდეგ გადაწყვეტილების გამოტანას. თუმცა, კეთილგონიერება მოითხოვს, რომ მინიმუმ არ მოხდეს შენობაში შესვლასთან და კოლექტივთან დაკავშირებით ექსესები, რადგან მსგავსმა შემთხვევამ შეიძლება სერიოზული პრობლემები შეუქმნას არა მხოლოდ ხელისუფლების, არამედ მთელი ქვეყნის იმიჯს.

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: იქნება თუ არა გარიგება „რუსთავი 2“-ის საქმეზე? // „თუ აქ ხელისუფლების ხელი არ ურევია, ქიბარ ხალვაშის ერთადერთი ინტერესი უნდა იყოს ფინანსური ზარალის ანაზღაურება“

ნინო ქეთელაური

“საქმე შესაძლოა გარიგებისკენ მიდიოდეს, რომლის შედეგადაც მოხდება მოგებული მხარისათვის ფულადი კომპენსაციის გადახდა, რითაც დაკმაყოფილდება მისი კომერციული ინტერესი. “რუსთავი 2″ შეინარჩუნებს მენეჯმენტს და ხელისუფლება აიცილებს მედია პლურალიზმის ჩახშობის ბრალდებებს”, – ასეთ პროგნოზს აკეთებს პოლიტოლოგი ზაალ ანჯაფარიძე “რუსთავი 2″-ის ირგვლივ მიმიდინარე პროცესებთან დაკავშირებით. მისივე თქმით, ამ ეჭვის საფუძველს ქიბარ ხალვაშის მიერ გაკეთებული განცხადება აძლევს, რომლის მიხედვითაც, ტელევიზიის მიმართ მას ინტერესი არ აქვს და გარკვეული დროის შემდეგ შეიძლება გაყიდოს.

ზაალ ანჯაფარიძე: სასამართლოს გადაწყვტილება სრულიად მოსალოდნელი იყო, სხვაგვარად არც წარმომედგინა. რაც შეეხება მის სამართლიანობას, ამაზე პასუხი რთულია, რადგან ამას ყველა საკუთარი საზომით ზომავს და ნებისმიერ გადაწყვეტილებას რომელიმე მხარე მაინც აყენებს ეჭვქვეშ. აქედან გამომდინარე, სასამართლოს გადაწყვეტილების განსჯას არ შევუდგებოდი, ეს არის ის ვერდიქტი, რაც მან გამოიტანა და სასამართლომ ამით თავის თავზე აიღო მთელი პასუხისმგებლობა იმ შედეგზე, რაც ამ გადაწყვეტილებით დადგება.

- საბოლოოდ რა შედეგს ელოდებით?

- რა შედეგი დადგება, ამას ჩვენ ვნახავთ იმის მიხედვით, თუ ახალი მფლობელების ხელში რამდენად დამოუკიდებელი იქნება “რუსთავი 2″ ხელისუფლებისგან, ექნება თუ არა კრიტიკული რეპორტაჟები, ხომ არ გადაიქცევა სახელისუფლებო რუპორად. ამას ყველაფერს ვნახავთ და შევაფასებთ. ერთი რაც შემიძლია გითხრათ – თუკი ვნახავთ, რომ ამაში ხელისუფლების ხელი ერია და “რუსთავი 2″ გადაიქცა პროსახელისუფლებო ტელევიზიად, მაშინ ძალიან დიდი შეცდომა დაუშვიათ მათ, ვინც ამ პროცესში მიიღო მონაწილეობა.

- როგორ შეაფასებთ ნიკა გვარამიას იმ შეთავაზებას, რომელიც მან ქიბარ ხალვაშის მისამართით გააკეთა და ტელეკომპანიის გამოსყიდვას უკავშირდებოდა?

- საინტერესოა, როგორი კალკულაციით დაითვალა ნიკა გვარამიამ და მისმა გუნდმა ის თანხა, რაც შესთავაზეს ხალვაშს. მეორე – რატომ უნდა დაჯდეს ქიბარ ხალვაში ნიკა გვარამიასთან მოლაპარაკებაზე მაშინ, როდესაც გვარამია არ არის ამ ტელევიზიის მფლობელი და მას ტელეკომპანიის წილებიდან ფორმალურად 1%-ც კი არ ეკუთვნის?! წესით, ეს შეთავაზება უნდა ყოფილიყო ტელევიზიის ამჟამინდელი მფლობელებისგან, ძმები ყარამანაშვილებისგან. მეორე მხრივ, როგორც ხალვაში აცხადებს, მას მაინცდამაინც დიდი ინტერესი არ აქვს ამ ტელევიზიის მიმართ და მთავარი, რაც მას უნდა, მისთვის მიყენებული ფულადი და მატერიალური ზარალი აინაზღაუროს. აქედან გამომდინარე, მე ვფიქრობ, იმისათვის, რომ ამ საჩოთირო სიტუაციაში ყველა მხარემ სახე შეინარჩუნოს, უპრიანი იქნებოდა, ერთმანეთში მოელაპარაკებინათ, რათა “რუსთავი 2″-ის საქმემ არ გადაინაცვლოს პოლიტიკურ სიბრტყეში და ამას არ მოჰყვეს გართულებები.

- კონკრეტულად რა გართულებებს გულისხმობთ?

- როგორც ახლა ვხედავთ, საზოგადოების ერთი ნაწილი ირაზმება იმისთვის, რომ დაიწყოს საპროტესტო აქციები და ა.შ. ამას შემდეგ რა განვითარება მოჰყვება, რთული პროგნოზირებადია. არ არის გამორიცხული გარკვეული პროვოკაციები, ძალისმიერი მეთოდები, რომელიც შეიძლება ძალიან მძიმე შედეგით დასრულდეს და ეს უპირველეს ყოვლისა არ უნდა აწყობდეს ხელისუფლებას. გარდა ამისა, თუ გავითვალისწინებთ იმ პირველ რეაქციებს, რაც სასამართლოს გადაწყვეტილებას მოჰყვა საერთაშორისო ორგანიზაციების თუ აქ მყოფი საელჩოების მხრიდან, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ხელისუფლებას მოუწევს მძიმე კითხვებზე პასუხის გაცემა და იმ შემოტევების გაძლება, რაც მასზე განხორციელდება ქვეყნის შიგნიდან თუ გარედან.

ჩემი აზრით, უმჯობესი იქნებოდა, თუ მოიფიქრებდნენ ისეთ ფორმულას, რომლის მიხედვითაც ქიბარ ხალვაშის ფინანსური ინტერესები დაკმაყოფილდებოდა, “რუსათვი 2″-იც შეინარჩუნებდა სარედაქციო დამოუკიდებლობას, დარჩებოდა ისეთივე კრიტიკული, როგორიც არის და ხელისუფლებასაც არ ექნებოდა თავის მართლების აუცილებლობა. ოღონდ ეს იმ შემთხვევაში, თუ ამ ყველაფერში ხელისუფლების ინტერესი არ არის ჩადებული, რომ “რუსთავი 2″ გადააქციონ მათ მიერ კონტროლირებად ტელევიზიად.

- როგორც თქვენ სოციალურ ქსელში წერდით, საქმე შესაძლოა გარიგებისკენ მიდიოდეს, რომლის შედეგადაც მოხდება მოგებული მხარისათვის ფულადი კომპენსაციის გადახდა, რითაც დაკმაყოფილდება მისი კომერციული ინტერესი, “რუსთავი 2″ შეინარჩუნებს მენეჯმენტს და ხელისუფლება აიცილებს მედია პლურალიზმის ჩახშობის ბრალდებებს. რა გაძლევთ ამ ეჭვის საფუძველს?

- ამის საფუძველს მაძლევს ქიბარ ხალვაშის განცხადება, რომლის მიხედვითაც მას არ აქვს ინტერესი ტელევიზიის მიმართ და გარკვეული დროის შემდეგ მან შეიძლება “რუსთავი 2″ გაყიდოს. ეს ხომ არ იყო იმის მინიშნება, რომ ის მზად არის გარკვეული ფინანსური გარიგებისთვის?! თუკი მან ფინანსური ზარალი აინაზღაურა, რაც ხალვაშის განცხადებითვე, მისი ერთადერთი ინტერესია, მაშინ რატომ უნდა თქვას ამაზე უარი?!

როგორც ყველამ ვიცით, ტელეინდუსტრია არასდროს ყოფილა მისი ინტერესის სფერო. მაშინაც კი, როდესაც მას იძულებით აყიდინეს “რუსთავი 2″-ის აქციების საკონტროლო პაკეტი. ეს იმ დროს, როდესაც ის მიხეილ სააკაშვილთან და ირაკლი ოქრუაშვილთან დაახლოებულ პირად ითვლებოდა. რამდენადაც მახსოვს, ის მაშინაც აქტიურად არ ჩარეულა ტელევიზიის საქმეებში და “რუსთავი 2″-ის სარედაქციო პოლიტიკას განსაზღვრავდნენ სხვები.

როგორც მაშინ მისცეს მას “რუსთავი 2″-ის საკონტროლო აქციები, ისევე ჩამოართვეს მას შემდეგ, რაც ხალვაშსა და ოქრუაშვილს ხელისუფლებასთან ურთიერთობი დაეძაბათ. ამიტომ, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, თუ აქ ხელისუფლების ხელი არ ურევია, ქიბარ ხალვაშის ერთადერთი ინტერესი უნდა იყოს ფინანსური ზარალის ანაზღაურება. თუმცა, ეს მხოლოდ ჩემი ვარაუდია, რადგანაც სიტუაცია საკმაოდ წინააღმდეგობრივია.

- თუ ქიბარ ხალვაში ამ ფინანსურ გარიგებაზე წავა, ამით რა გამოიკვეთება – რომ ხელისუფლებას ამაში არანაირი ინტერესი არ ჰქონია?

- დიახ, რა თქმა უნდა. მაშინ ეს იქნება გარიგება ორ ბიზნეს სუბიექტს შორის და ხელისუფლება იტყვის, რომ განზე ვდგავარ და პროცესებში არ ვერევიო. თუ ასეთი გარიგება შედგა, ვფიქრობ, ხელისუფლება ბევრ პრობლემას აიცილებდა თავიდან.

- თქვენი აზრით, როგორ განვითარდება პროცესები, საზოგადოების მხრიდან აქტიურობას ელოდებით?

- ჯერჯერობით ის პოლიტიკური თუ საზოგადოებრივი ჯგუფები, რომლებიც დღეს “რუსთავი 2″-ის გარშემო ცდილობენ საზოგადოების მობილიზებას, ჩემი შეფასებით, საზოგადოებაში ნდობის მაინცადამაინც მაღალი მაჩვენებლით არ სარგებლობენ. ამიტომაც, ცოტა სკეპტიკურად ვუყურებ მათ შესაძლებლობას, აიყოლიონ ფართო მასები. “ნაციონალურ მოძრაობას” ან “ევროპულ საქართველოს” რატომ უნდა აჰყვეს საზოგადოების უმრავლესობა?! მათ შეიძლება საკუთარი აქტივისტები გამოიყვანონ, მაგრამ ამით არ მგონია, მასობრივი საპროტესტო აქციის აგორება შეძლონ.

- თუკი სასამართლოს გადაწყვეტილებით დადგენილი მფლობელები ტელევიზიაში შესვლას გადაწყვეტენ, პროვოკაციებს და პროტესტის უკიდურეს ფორმებს ელოდებით?

- მე ვფიქრობ, ეს “ნაციონალური მოძრაობისა” და “რუსთავი 2″-ის ტაქტიკის შემადგენელი ნაწილია, რომ ფიზიკური წინააღმდეგობა გაუწიონ ხელისუფლების წარმომადგენლებს, თუკი ისინი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას შეეცდებიან. სწორედ ამ დროს არის მოსალოდნელი პროვოკაციები და ის, რომ ხელისუფლება წამოაგონ ამაზე. როგორც ჩანს, ისინი სწორედ ამას ელოდებიან და ამაზე აკეთებენ გათვლას, რომ იქ მოხდეს ძალისმიერი ქმედებები და შესაძლოა ფატალური შედეგის დადგომაც. თქვენ გახსოვთ, როდესაც 2015 წელს “რუსთავი 2″-ის ირგვლივ სიტუაცია დაიძაბა, სააკაშვილის, ბოკერიას და გვარამიას სატელეფონო საუბრები გამოქვეყნდა, სადაც საუბარი იყო, რომ “რუსთავი 2-ის” შენობის წინ აქციებზე უნდა ყოფილიყო მსხვერპლი და ამის ნიადაგზე აგორებულიყო საპროტესტო ტალღა. ასე რომ, ეს მათი სტრატეგიაა და შესაძლოა მათ გათვლა ამაზეც აქვთ.

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

დავით დვალი: „მე მგონი, ქიბარ ხალვაშს რაღაცები აერია…“ // ქიბარ ხალვაშმა ტელეკომპანიის დამფუძნებლებისათვის წილის დათმობა გადაიფიქრა?

სალომე სარიშვილი

მიუხედავად 2015 წელს საჯაროდ გაცემული პირობისა, “რუსთავი 2″-ის 60%-იანი წილის მფლობელს, ქიბარ ხალვაშს საბოლოოდ ჯერ კიდევ არ აქვს გადაწყვეტილი გაუყოფს თუ არა მისი წილის ნახევარს ტელეკომპანიის დამფუძნებლებს – დავით დვალსა და ჯარჯი აქიმიძეს. ამ თემაზე კომენტირებისას მან განაცხადა, რომ “ზუსტად იმდენს გაუყოფს, რამდენსაც დაიმსახურებენ”.

თავად დავით დვალი კი ვარაუდობს, რომ ხალვაშს საკუთარ განცხადებებში “რაღაცეები აერია”, რადგან მისი თქმით, შეთანხმება ამ საკითხზე უკვე მიღწეული იყო, რომლის შესახებაც ხალვაშმა საჯაროდ ისაუბრა და რომელიც ვიდეოჩანაწერითაც გავრცელდა.

ტელეკომაპნია “რუთავი 2″-ის ერთ-ერთი დამფუძნებელი დავით დვალი “რეზონანსთან” საუბრისას აცხადებს, რომ ამ საკითხზე სასაუბროდ ქიბარ ხალვაშთან შეხვედრას გეგმავს, რათა დააზუსტოს რა შეიცვალა მის პოზიციაში და რა გადაწყვეტილებას მიიღებს ბიზნესმენი საბოლოოდ. “გვქონდა კომუნიკაცია, შევთანხმდით, რომ შევხვდებით. სავარაუდოდ, დღესვე, მანამდე უბრალაოდ ვერანაირ კომენატარს ვერ გავაკეთებ. ვნახოთ, შეხვედრის შემდეგ აუცილებლად მოგახსენებთ რას ვფიქრობთ და როგორია სიტუაცია,” – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას დავით დვალი.

ქიბარ ხალვაშმა ჯერ კიდევ 2015 წელს გამართულ პრესკონფერენციაზე, რომელსაც მასთან ერთად დავით დვალი და ჯარჯი აქიმიძეც ესწრენოდნენ, საჯაროდ განაცხადა, რომ ტელეკომპანიის დაბრუნების შემთხვევაში, “რუსთავი 2″-ის წილის ნახევარს სწორედ მათ გაუყოფდა. გარდა ამისა, ბიზნესმენმა ისიც თქვა, რომ ტელეკომპანიის მმართველობაში მონაწილეობას არ მიიღებდა და ამ საქმიანობას დავით დვალთან და ჯარჯი აქიმიძესთან ერთად, რევაზ საყევარიშვილი წარმართავდა.

“დღეს ჩემთან ერთად აქიმიძე და დვალი არიან… მინდა, რომ ამ ბრძოლაში სამართლიანობა აღდგეს ყველა პირისთვის, რომელიც სააკაშვილის რეჟიმის დროს დაზარლდა. დათოსთან ერთად ვილაპარაკე და შევთანხმდით იმაზე, რომ ჩვენი კომპანია პარიტეტულ საწყისებზე იქნება, ეს ჩემი კეთილი ნებაა. ხალხს უნდა, სამართლიანი იყოს ყველაფერი… ამდენად, თუ ტელეკომპანია “რუსთავი 2″ მე მეკუთვნის, მაშინ დავით დვალს და ჯარჯი აქიმიძეს ჩემი წილის ნახევარს ვუთმობ. თვითონ დათო და ჯარჯი ამ კომპანიის საწყისში არიან, ამიტომ კომპანიის მმართველობაში მონაწილეობას არ მივიღებ… ამ საქმინობას დვალი, აქიმიძე და საყევარიშვილი წარმართავენ”, – განაცხადა ქიბარ ხალვაშმა ჯერ კიდევ 2015 წლის ნოემბერში გამართულ პრესკონფერენციაზე.

თუმცა, გუშინ პოზიცია შეცვალა და „ტვ პირველთან“ თქვა, რომ “რუსთავი 2″-ის ერთ-ერთ დამფუძნებელთან, დავით დვალთან ბოლო შეხვედრისას არხის მენეჯმენტში მონაწილეობაზე უარი ამ უკანასკნელმა თავად განაცხადა. “ჩემთვის სიურპრიზი იყო გუშინწინდელი განცხადება, თითქოს ისევ იმ პირობაზე ვიყავით. ბოლოს ისე დავშორდით, ვთხოვდი, რომ თუკი წილს დავიბრუნებდი, მენეჯმენტში მონაწილეობა მიეღო, მაგრამ უარი თვითონვე განაცხადა,” – თქვა ქიბარ ხალვაშმა. მისივე განცხადებით, დავით დვალი არხის დირექტორობის ერთ-ერთი პირველი კანდიდატია. რაც შეეხება შეკითხვას – არხის რა წილის გადაცემას აპირებს დამფუძნებლებისთვის, დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძისათვის, ხალვაშმა უპასუხა, რომ ზუსტად იმდენს გაუყოფენ, რამდენსაც დაიმსახურებენ და მოილაპარაკებენ. “შეიძლება სულ დავუთმო,” – თქვა ბიზნესმენმა.

ამ განცხადების საპასუხოდ კი დავით დვალი ამბობს, რომ სატელეფონო კომუნიკაციისას ქიბარ ხალვაშთან წილზე საუბარი არ ჰქონია. “ჯერჯერობით არ გვისაუბრია იმ წილთან დაკავშირებით, რომელიც შეთანხმების თანახმად იყო დაგეგმილი. სანამ არ დავილაპარაკებთ, რაიმე ვარაუდების გამოთქმის აზრს ვერ ვხედავ,” – გვითხრა დავით დვალმა და იქვე დასძინა, რომ ქიბარ ხალვაშმა ერთდროულად რამდენიმე განცხადება გააკეთა, რაც ერთიანობაში დამაბნეველი იყო. რამდენიმე განცხადება იყო და ამიტომაც იყო დამაბნეველი… სხვადასხვა განცხადებები გააკეთა და ზუსტად ამიტომ შევთანხმდით, რომ შევხვდებოდით, დავილაპარაკებდით და გავარკვევდით ბოლო-ბოლო რაზეა საუბარი. რაც შეეხება ჩემს უარზე გაკეთებულ კონკრეტულ განცხადებას, მემგონია, რომ რაღაცეები აერია… წესით ეს განცხადება ამ შეთახმებასთან კავშირში არაა,” – ამბობს დავით დვალი და კითხვაზე – რა მოიმოქმედებს იმ შემთხვევაში, თუ ქიბარ ხალვაშთან კვლავ ძველ შეთანხმებას მიაღწევს, გვპასუხობს:

“ზუსტად ამის თქმა მინდა, რომ შეთახმება იყო… რაც იყო, ეს გავახმოვანეთ და მემგონი, ვიდეოჩანაწერიც არის, სადაც ქიბარიც იგივეს ამბობს. აქედან გამომდინარე, სხვა რამის თქმა არ შემიძლია, სანამ არ დაველაპარაკები და გავარკვევ – შეიცვალა რამე, ყველა იმავე აზრზე ვართ, თუ რამე სხვაზეა ლაპარაკი,” – აღნიშნავს “რეზონანსთან” საუბრისას დავით დვალი.

უფრო მეტი დეტალების დასაზუსტებლად “რეზონანსი” შეეცადა ინფორმაცია ქიბარ ხალვაშის ადვოკატთან, პაატა სალიასთან გადაემოწმებია, თუმცა აღმოჩნდა, რომ ბიზნესმენის უფლებადამცველი არ ფლობს ინფორმაციას შეცვალა თუ არა პოზიცია ქიბარ ხალვაშმა მის პირობასა და წილის გაყოფასთან დაკავშირებით.

„არ ვიცი, ვერ გეტყვით ვერაფერს, რადგან ბოლო კომუნიკაციისას, რომელიც ქიბართან მქონდა, მიდიოდა მსჯელობა იმაზე, რომ დავით დვალი მენეჯმენტში უნდა ყოფილიყო. ყოველ შემთხვევაში, მე ასე ვიცი. თუმცა, შეიძლება მათ შორის შეთანხმების საფუძველზე რაიმე შეიცვალა. ინფორმაცია ამ საკითხზე არ მაქვს, ამიტომ კომენტარის გაკეთება გამიჭირდება,” – გვითხრა პაატა სალიამ.

————————

„ახალი თაობა“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „რუსთავი-2“-ის წაღებით ხელისუფლებამ მხოლოდ თავი დაიზიანა~ // `ძალიან კარგად მახსოვს, როგორ მოვხვდი ქიბარ ხალვაშის მმართველობის დროს „რუსთავი-2“-ის შავ სიაში“

დაადგა თუ არა ქვეყანა ჩრდილოეთ კორეად გადაქცევის გზას, რატომ დარჩნენ ევროპელი პოლიტიკოსები შეურაცხყოფილები, რა პრობლემები შეექმნება ხელისუფლებას და რატომ არის უადგილო მათი ზეიმი? ამ თემებზე `ახალ თაობას~ ექსპერტი გია ხუხაშვილი ესაუბრა.

- „რუსთავი-2“-ის საქმეზე სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენის შემდეგ ბევრმა თქვა, რომ ქვეყანა ჩრდილოეთ კორეად ქცევის გზას დაადგა. თქვენი აზრით, დაემსგავსება თბილისი ფხენიანს?

_ ტენდენციები ძალიან შემაშფოთებელი, მაგრამ არც სიტუაციის ასე დრამატიზებაა საჭირო. პირადად მე შექმნილი ვითარება ჩრდილოეთ კორეაზე მეტად სააკაშვილის პერიოდს მაგონებს. ბევრჯერ მითქვამს და ახლაც გავიმეორებ, რომ ჩვენ ერთ მანკიერ წრეზე ვტრიალებთ – სისტემა ახერხებს ნებისმიერი ხელისუფლების გარყვნას და შემდეგ მის მძევლად აყვანას. სიმართლე რომ გითხრათ, ამ შემთხვევაში მედიაზე მეტად სასამართლო სისტემა მაშფოთებს. ადამიანებს სასამართლოსი აღარ სჯერათ, რაც ბევრად უფრო მძიმე შედეგის მომტანია, ვიდრე მედიათავისუფლება და მედიაპლურალიზმი. აქვე ისიც უნდა ვთქვათ, რომ ქვეყანაში აღარ დარჩა არც ერთი ავტორიტეტული ინსტიტუტი, ერთი ეკლესია იყო შემორჩენილი და იქაც ვხედავთ, რაც ხდება. დღეს ყველა ინსტიტუტი არის გადღაბნილი და ინტეგრირებული რაღაც გაუგებარ ერთპოლუსიან სისტემაში. მეტსაც გეტყვით, არა მხოლოდ ინსტიტუციური, არამედ პიროვნული ავტორიტეტებიც აღარ არსებობენ, ვინმეს რამე რომ დაეჯერებოდეს. ამის მიუხედავად, ჩრდილოეთ კორეამდე კიდევ ბევრი გვიკლია. შემიძლია დაგამშვიდოთ, რომ ჩრდილოეთ კორეა არასდროს გავხდებით.

- ამ პროცესს ვინ შეუშლის ხელს?

- ხალხი. ის აუცილებლად მიიღებს იმ გადაწყვეტილებას, რომელიც ძალიან მტკივნეული იქნება ხელისუფლებისთვის.

- სახალხო მღელვარების დაწყებაზე ბევრი პროგნოზი კეთდება. გახდება თუ არა ამის დაწყების მიზეზი „რუსთავი-2“-ის ამბავი? მას ბევრი მხარდამჭერი ჰყავს, მაგრამ ასევე ბევრი ამბობს, რომ ეს ტელეკომპანია არ არის თავისუფალი სიტყვის სიმბოლო და მის გამო ქუჩაში არ გავლენ…

- შექმნილ ვითარებას ყველა თავისი პოზიციიდან უყურებს და სწორედ ესაა უბედურება. ხელისუფლება სრულიად საფუძვლიანად აქვს იმის იმედი, რომ ეს საქმე დიდ სახალხო მღელვარებას არ გამოიწვევს. რატომ? იმიტომ, რომ ჩვენი საზოგადოების წინაშე „რუსთავი-2“-საც აქვს თავისი ცოდვები, ისევე, როგორც იმ ძალას, რომელთანაც ის არის გაიგივებული. ახლა ისინი ყველანი საკუთარ წარსულს უპირისპირდებიან. ეს მოსალოდნელიც იყო. ცხოვრება ისეა მოწყობილი, თავის ცოდვაზე ადრე თუ გვიან ყველა აგებს პასუხს. ეს ასეა, მაგრამ პრობლემაა ისაა, რომ საბოლოო ჯამში საზოგადოება ზარალდება. „რუსთავი-2“ იმ სარედაქციო პოლიტიკით, რომლითაც ბოლო პერიოდში მუშაობდა, არ იყო სახიფათო. მეტსაც გეტყვით, ასეთი რუსთავი 2 ხელისუფლებისთვის საჭიროც კი იყო, მიუხედავად იმისა, რომ ის რომელიღაც პოლიტიკურ ძალას უკავშირდება.

მედიაპროპაგანდა სახელმწიფოებრივად მხოლოდ იმ შემთხვევაშია სახიფათო თუ ის ხელისუფლებასთან არის გაიგივებული. ხელისუფლებას აქვს მონოპოლია ძალადობაზე და მედია, რომელიც ამ ძალადობას ფუთავს, არის საშიში. მედია ხელისუფლების მიმართ თუ კრიტიკულად არის განწყობილი, ვისზეც არ უნდა მუშაობდეს ის, შეუძლებელია, საზოგადოებისთვის ხიფათს წარმოადგენდეს.

- ხელისუფლებისთვის ხომ არის სახიფათო?

- ხელისუფლებისთვის არის სახიფათო, მაგრამ არა სახელმწიფო განვითარებისთვის. ხელისუფლება მუდმივი კატეგორია არ არის, შესაბამისად, ეს მისი პრობლემაა და არა სახელმწიფო განვითარებისთვის.

- ბევრი ამბობს, რომ ამ გადაწყვეტილებით სამართალი აღსრულდა და ქიბარ ხალვაშმა წართმეული ქონება დაიბრუნა. როცა ეს დავა დაიწყო, ხალვაშმა ღიად განაცხადა, რომ ის ბიზნესმენია და მას ეს ტელევიზია არ სჭირდება. ამაზე რას ფიქრობთ?

- ამაზე კომენტირებაც კი მიჭირს. საქართველოში ამნეზია არავის აქვს. ქიბარ ხალვაში ამ ტელევიზიის ისეთივე ნომინალური მფლობელი იყო, როგორც სხვები. მას შემდეგ, რაც რეალურ მფლობელებს, ანუ დვალსა და აქიმიძეს, ეს ტელევიზია წაართვეს, ოცამდე მფლობელი გამოიცვალა. ქიბარი არც ამ ტელევიზიის მფლობელი ყოფილა და არც საზოგადოებისთვის სასარგებლო საქმე გაუკეთებია. რატომღაც ადამიანებს ჰგონიათ, რომ ჩვენ იდიოტები ვართ და ყველაფერი დაგვავიწყდა. ძალიან კარგად მახსოვს, როგორ მოვხვდი ხალვაშის მმართველობის დროს რუსთავი 2-ის შავ სიაში.

- რა შავ სიაზეა საუბარი?

- ის ადამიანები, რომლებიც სააკაშვილს ვაკრიტიკებდით, შეგვიყვანეს შავ სიაში. მათზე „რუსთავი-2“-ს ან მხოლოდ ცუდი უნდა ეთქვა, ან არაფერი. ეს გააკეთა იმ „რუსთავი-2“-მა, რომელსაც ხალვაში მართავდა. არ გამოვრიცხავ, რომ ამ ადამიანმა მოინანია. ამასთან, ისიც მახსოვს, რომ მიხეილ სააკაშვილთან მებრძოლი მას შემდეგ გახდა, რაც პირადად შეექმნა ქონებრივი პრობლემები. მე ვადასტურებ, რომ წინა რეჟიმის მიერ ის ნამდვილად დაზარალებულია და მზად ვარ, იმ ზარალის ანაზღაურებაში დავეხმარო, მაგრამ იმის მტკიცება არ შეიძლება, რომ ის ოდესმე „რუსთავი-2“-ის მფლობელი იყო. არც იმის თქმა შეიძლება, რომ მან ამ ტელეკომპანიაში რაიმე გადაიხადა. ეს ზღაპრები მოუყვეს იმას, ვინც ამას ჭამს. მე პირადად ამას არ ვჭამ.

- ზემოთ თქვით, რომ ჩრდილოეთ კორეამდე ბევრი გვიკლიაო. იქ თავისუფალი სიტყვა არ არსებობს. აქ ამის გაკეთება ხომ შეუძლებელი იქნება?

- თავისუფალ სიტყვას ვერავინ ჩაახშობს. ამიტომაც მიკვირს, ხელისუფლების მომხრეებს რატომ აქვთ ჟრიამული ატეხილი. მოზეიმეებს მინდა შევახსენო, რომ თანამედროვე ტექნოლოგიებიდან გამომდინარე, ტელევიზია აღარ არის მნიშვნელოვანი აქტივი. ტელევიზიის მთავარი აქტივი ადამიანური რესურსი და საინფორმაციო ტექნოლოგიებია. სიხშირე და ტექნიკა არასერიოზულია, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც ჩვენ ციფრულ მაუწყებლობაზე გადავედით. მულტიპლექსზე ნებისმიერ ჯგუფს პრობლემების გარეშე შეუძლია ჩაერთოს ერთ კვირაში. აქედან გამომდინარე მაინტერესებს, რა მიაქვს ქიბარ ხალვაშს? ადამიანები იქიდან თუ წამოვლენ, მას ტექნიკა და კედლები დარჩება მხოლოდ. ეს ყველაფერი ერთ თვეში საპნის ბუშტივით გასკდება. პირადად მე ამ საქმეში გრძელვადიან დივიდენდს ვერ ვხედავ. ვიღაცა მართლაც დააზიანეს, მაგრამ შენ რა ხეირი მიიღე? ვერაფერსაც ვერ მიიღებ. გარდა ამისა, დღევანდელი ტექნოლოგიებით, სატელევიზიო ინფორმაცია პოლიტიკურ პროცესში გადამწყვეტი არ არის. ამის ნათელი და პირდაპირი მაგალითია აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები. მთელი ელექტრონული და ბეჭდური მედია დონალდ ტრამპის წინააღმდეგ მუშაობდა, საუბარია მედია-გიგანტებზე. დონალდ ტრამპმა თავისი კონკურენტის დამარცხება ერთი ტვიტერის მეშვეობით მოახერხა. ვინმეს თუ ჰგონია, რომ ტელევიზიის ფლობა პოლიტიკური შედეგის მისაღწევად უნივერსალური იარაღია, ის ძალიან ჩამორჩენილი გაგების მატარებელია.

- თქვენი თქმით, ამით ხელისუფლებამ ვერაფერი ვერ მოიგო, აბა რატომ არიან „ოცნების“ მხარდამჭერები ასეთი გახარებულები?

- „ოცნების“ მომხრეებს საზეიმოდ საქმე არ აქვთ. ჩემის აზრით, ხელისუფლებამ გადალახა ის წითელი ხაზი, რომლის შემდეგაც ძალიან სერიოზული საფრთხეები შეექმნა. გრძელვადიანი პერსპექტივის თვალსაზრისით ამ პროცესით ყველაზე მეტად ხელისუფლება დაზარალდა. არ დავაკონკრეტებ, საიდან და როგორ მივიღე ეს ინფორმაცია, მაგრამ გეტყვით, რომ ამ გადაწყვეტილების გამო ევროპელი პოლიტიკოსები შეურაცხყოფილად გრძნობენ თავს.

- ისინი რატომ გრძნობენ თავს შეურაცხყოფილად?

- შეურაცხყოფილად იმიტომ გრძნობენ თავს, რომ ეს გადაწყვეტილება ვიზალიბერალიზაციის ხელმოწერიდან მეორე დღეს იქნა მიღებული. ისინი ამბობენ, რომ საქართველოს ხელისუფლება ვირეშმაკულად მოექცა მათ, წინა დღეს ხელი მოაწერინეს ვიზალიბერალიზაციაზე და მეორე დღეს ასეთი რამე გააკეთესო. ამაზე მათ უკვე გააკეთეს განცხადებები.

- განცხადებების იქეთ თუ წავლენ ევროპელები?

- ამას აუცილებლად მოჰყვება ნეგატიური შედეგები. როდის დადგება ეს შედეგი, ეს უკვე სხვა საკითხია. ევროპელები ამას ხმამაღლა არ იტყვიან, მაგრამ პირველივე სისუსტის გამოვლენის შემთხვევაში ისინი ძალიან მკაცრად იძიებენ შურს.

- შურისძიებაში რას გულისხმობთ?

- შურისძიებას ფიგურალურად ვამბობ, მაგრამ საქართველოს ხელისუფლებას ამაზე პასუხს რომ აგებინებენ, ამაში დარწმუნებული ვარ. აღარაფერს ვამბობ აშშ-ის ელჩის, იან კელის განცხადებაზე, რომლის გაბიაბურებაც მიდის ახლა. ამ ვითარებაში ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენელი ძალიან სასაცილოდ გამოიყურება. ტელევიზიებთან საუბარში ამბობენ, რომ „რუსთავი-2“-ის საქმე ორ სუბიექტს შორის სამეურვეო დავაა და აქ პოლიტიკა არაფერ შუაშია. იგივე ადამიანები მიდიან სახლში, ხსნიან ფეისბუქს და ერთი ჟივილ-ხივილი აქვთ ატეხილი, წერენ, ბიძინა რა მაგარი ვინმეა, ეს რა მაგარი რამე გააკეთაო. ერთი მხრივ უარყოფენ, რომ ხელისუფლება ამ პროცესში მონაწილეობდა, ხოლო მეორე მხრივ, ფეისბუქის მეშვეობით აღიარებით ჩვენებას იძლევიან. არც კი ვიცი, მათ საქციელს რა ვუწოდო. ხელისუფლება ამაზე პასუხს აუცილებლად აგებს, ამათ კი სიხარულის ყიჟინი აქვთ გამართული.

- ეს მათი მხრიდან, როგორც თქვენ იტყვით ხოლმე, მაზოხიზმის მორიგი გამოვლინება ხომ არ არის?

- მაზოხიზმის გამოვლინებაა, აბა რა არის. „რუსთავი-2“ იმდენს არაფერს უფუჭებდა ხელისუფლებას, რაც ახლა თავისი ხელით გააფუჭეს რუსთავი 2-ის წაღებით. ვერაფრით გაიგეს, რომ პროცესებს მხოლოდ ძალაუფლების პრიზმაში არ უნდა უყურონ. ხელისუფლებას უნდა ახსოვდეს, რომ ნებისმიერი ძალის გამოყენებას ადრე თუ გვიან აუცილებლად მოჰყვება შედეგი. რაც უფრო გამოიყენებ ძალას, ხელის შემობრუნება მით უფრო მწარე იქნება. ამ ქვეყნის ისტორიას ასეთი მაგალითი ბევრი ახსოვს, მაგრამ ჭკუას ვერავინ სწავლობს და ერთი და იგივე სპირალზე ვტრიალებთ.

- ჟურნალისტმა მერაბ მეტრეველმა აღნიშნა, რომ ყველა ხელისუფლებამ, ერთი ტელევიზია მაინც თუ არ წაიღო, ისე ვერ ისვენებსო. ეს მართლაც ასეა და რაზე მიანიშნებს ეს?

- კარგზე არაფერზე. წინა ხელისუფლებისგან ეს გასაკვირი არ იყო, მაგრამ ამათგან მიკვირს. ადრეც ვთქვი, რომ `ოცნება~ თავისი ბუნებით არ არის ბოროტი და აგრესიული. იგივე ჩვენი პრემიერი ავიღოთ, ძალიან ჰუმანური ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებს. არ არიან ბოროტები, მაგრამ მიდრეკილება აქვთ, რომ ცუდ ტიპებად გამოჩნდნენ. მინდა მათ ვუთხრა, რომ მათგან ის უფრო მოგვეწონება, კარგები თუ იქნებიან. ეს ძალათი ძველბიჭობა მათ სასაცილო მდგომარეობაში აყენებს. მიხეილ სააკაშვილი ცუდს რომ აკეთებდა, ზუსტად იცოდა, რა მიზანი ჰქონდა და იმ მიზნისკენ მიდიოდა. დღევანდელმა ხელისუფლებამ ისიც კი არ იცის, რა მიზნით აკეთებს ამას. ამიტომ ვეძახი მათ მაზოხისტებს – ამ უარყოფითი რეაქციებიდან თითქოს სიამოვნებას ღებულობენ.

„ახალი თაობა“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ გიორგი კახიანთან: „მთავარია, რომ მედია თავისუფალი იყოს ხელისუფლების ზეწოლისგან“ // „სასამართლოს გადაწყვეტილებას პატივი უნდა ვცეთ“

„ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერი, პარლამენტის საპროცედურო საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე, გიორგი კახიანი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში რუსთავი 2-ის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებზე საუბრობს.

- ბატონო გიორგი, რუსთავი 2-ის საქმესთან დაკავშირებით უზენაესი სასამართლოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებას როგორ აფასებთ?

_ გადაწყვეტილება მიიღო სასამართლოს დიდმა პალატამ, რომელსაც, მოგვწონს ჩვენ თუ არ მოგვწონს, პატივი უნდა ვცეთ. მთავარი არის ის, რომ სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებისას უნდა ხელმძღვანელობდეს საქმეში არსებული მტკიცებულებებით. როგორც ჩანს. სწორედ ამ საფუძველზე სასამართლომ მიიღო ის გადაწყვეტილება, რაც მიიღო და რომელიც საზოგადოებისთვის ცნობილი გახდა. ამდენად, ჩემი პოზიცია, როგორც სახელისუფლო გუნდის წარმომადგენლის, არის ის, რომ უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების რევიზიაზე კი არ უნდა იყოს საუბარი, არამედ პატივი უნდა ვცეთ მის გადაწყვეტილებას.

- მოსაზრებები ისმის, რომ უზენაესი სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებამ ეჭვქვეშ დააყენა ქვეყანაში სასამართლო ხელისუფლების დამოუკიდებლობა, მისი თავისუფლების ხარისხი. თქვენ რა არგუმენტი გაქვთ, რომ სასამართლომ ეს გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად მიიღო?

- მე ამ მოსაზრებას ვერ დავეთანხმები. ჩვენ ძალიან კარგად გვაქვს გაცნობიერებული, რომ დემოკრატიული განვითარების აუცილებელი პირობაა სწორედ დამოუკიდებელი სასამართლო ხელისუფლება.

- არის სასამართლო დღეს დამოუკიდებელი?

- სასამართლო დღეს დამოუკიდებელი არის. ამ მიმართულებით ჩვენ არაერთი საკანონმდებლო ცვლილება თუ ქმედება განვახორციელეთ. ამდენად, სასამართლო იღებს იმ გადაწყვეტილებას, რომელიც მას საქმეზე არსებული გარემოებიდან გამომდინარე სწორად მიაჩნია. ქვეყნისთვის მედია თავისუფლება და დამოუკიდებლობა არის უმნიშვნელოვანესი რამ, რაც წლების განმავლობაში, სანამ `ქართული ოცნება~ მოვიდოდა ხელისუფლებაში, მთლიანად უზურპირებული და იგნორირებული იყო. სასამართლო ხელისუფლება რა მდგომარეობაში იყო, საზოგადოებას ამის შეხსენება ჩემგან არ სჭირდება. იგივე მდგომარეობა იყო მედიაში. ჩვენ ვთვლით, რომ ჩვენი ხელისუფლების მონაპოვარი არის სწორედ ის, რომ სასამართლო განთავისუფლდა იმ წნეხისგან, რომელიც მას ხელისუფლებისგან ჰქონდა. ასევე ვთვლით, რომ დღეს მედია თავისუფალია.

- ბატონო გიორგი, თქვენ ისაუბრეთ პლურალისტური და დამოუკიდებელი მედიის მნიშვნელობაზე, რომელიც სააკაშვილის მმართველობის დროს ხელისუფლების ხელში იყო მოქცეული. დღეს ხელისუფლების ნაბიჯები სწორედ ამისკენ ხომ არ არის მიმართული?

- ეს არის მხოლოდ ნაციონალური მოძრაობის პროპაგანდა. მცდელობა იმის, რომ პროცესი, რომელიც ახლა სამართლებრივ ჭრილში მიმდინარეობს, წარმოჩნდეს, როგორც ხელისუფლების მხრიდან მედიის თავისუფლებაზე შეტევა. რეალობა კი სრულიად განსხვავებულია.

- როგორია რეალობა?

- ჩვენ კარგად გვესმის, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მედიაპლურალიზმი და თავისუფალი მედია გარემო იმისთვის, რომ სახელმწიფო დემოკრატიულად განვითარდეს. ამ თვალსაზრისით ჩვენ მიერ გადადგმული ნაბიჯები არაერთ საერთაშორისო კვლევაში არის ასახული და მედია თავისუფლების ინდექსის მაჩვენებლები ამ წლების განმავლობაში გაზრდილია.

- ახლა „რუსთავი-2“-ზეა საუბარი...

- „რუსთავი-2“ თავისუფალია ხელისუფლების ზეწოლისგან, მაგრამ მე არ ვთვლი, რომ ის არის თავისუფალი მედია. ის კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფის ინტერესების გამომხატველია.

- თუმცა, მას აქვს არსებობის უფლება...

_ რა თქმა უნდა. არ აქვს მნიშვნელობა, მედია რომელი პოლიტიკური ჯგუფის ინტერესის გატარებას ცდილობს. რა თქმა უნდა, მას აქვს არსებობის უფლება. მთავარი არის, რომ მედია თავისუფალი იყოს ხელისუფლების ზეწოლისგან. ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ჩვენ სახეზე გვაქვს ხელისუფლებისგან დამოუკიდებელი განშტოების, სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, რომელიც მე, როგორც პოლიტიკოსს, შეიძლება მომწონდეს ან არ მომწონდეს, მაგრამ ეს მეორეხარისხოვანია. აქ მთავარია სასამართლოს უმაღლესი ინსტანციის გადაწყვეტილება. მომავალში არ ვიცი, როგორ განვითარდება პროცესები, კიდევ შეიძლება სამართლებრივი დავის მოწმენი გავხდეთ, მაგრამ ახლა სასამართლომ ეს გადაწყვეტილება მიიღო და მე სხვა არაფერი დამრჩენია, თუ არა პატივი ვცე ამ გადაწყვეტილებას.

- ვიზალიბერალიზაციის ხელმოწერიდან მეორე დღეს მიიღო გადაწყვეტილება უზენაესმა სასამართლომ, რატომ არა, მაგალითად, ორი კვირის მერე? ეს კითხვის ნიშნების საფუძველი გახდა. რა შეგიძლიათ უპასუხოთ იმ ადამიანებს, ვისაც აქვს ეს კითხვები?

- ამ კითხვაზე კონკრეტული პასუხის გაცემა გამიჭირდება. ზოგადად კი შემიძლია გითხრათ, რომ სასამართლო გარკვეულ ვადებში არის მოქცეული. არ ვიცი, ამ შემთხვევაში როდის ეწურებოდა საკასაციო ინსტანციის სასამართლოს ამ საქმეზე გადაწყვეტილების გამოცხადების ვადა, მაგრამ ის, რომ გადაწყვეტილება მაშინ გამოაცხადა, როდესაც გამოაცხადა, არის სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება. მე არ ვარ ის სუბიექტი, ვინც ამაზე კომენტარი უნდა გააკეთოს. ამ დეტალებზე, ალბათ უპრიანია, სასამართლომ ისაუბროს.

- ბატონო გიორგი, არ არის გამორიცხული, მწვავე პოლიტიკური პროცესები დაიწყოს. კარვები არის გაშლილი და კონკრეტული პოლიტიკური პარტიები გარკვეულ მოქმედებას აანონსებენ. როგორ შეიძლება მოვლენები განვითარდეს, როგორია თქვენი მოლოდინი?

- ეს პროცესი თუ როგორ პოლიტიკურ განვითარებას ჰპოვებს, ეს მხოლოდ ამ კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფის გადასაწყვეტია. ხელისუფლების პოზიცია ამ შემთხვევაში შეიძლება მხოლოდ ერთადერთი იყოს: იმას, რაც კარვების ფარგლებში ხდება და რაც მათი გამოხატვის თავისუფლებასთან არის კავშირში, ხელისუფლება უზრუნველყოფს და ამაში პრობლემას ვერ ვხედავ, მაგრამ თუ პროცესები კანონის ჩარჩოებს გასცდება, რა თქმა უნდა, ამ შემთხვევაში ხელისუფლება ადეკვატური იქნება, კანონდარღვევაზე შესაბამისი რეაგირება იქნება.

„ახალი თაობა“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუები // ნინო კალანდაძე: „რუსთავი-2“-თან მიმართებით საერთაშორისო სასამართლოს იმედი მაქვს“ // ნიკა რურუა: „რუსთავი-2“ ბიძინა ივანიშვილმა დამორჩილებული სასამართლოს ძალით ჩაახშო“ // გელა ნიკოლაიშვილი: „თავის დროზე ქიბარ ხალვაშიც „რუსთავი-2“-ის წამრთმევი იყო“

„რუსთავი-2“-ის ირგვლივ განვითარებულ პროცესებს „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პოლიტიკოსები და უფლებადამცველები აფასებენ.

ნინო კალანდაძე, „ნაციონალური მოძრაობა“:

- არაფერს განსაკუთრებულს და განსხვავებულს არ ველოდი. ეს გადაწყვეტილება დიდი ხნის წინ იყო მიღებული. უბრალოდ, აქამდე პრობლემები შეექმნა ბიძინა ივანიშვილს, მათ შორის სასამართლოში, საერთაშორისო ზეწოლის ფარგლებში და ასევე აშკარაა, რომ ის გრძნობდა საფრთხეს. ვიზალიბერალიზაციის საბოლოო გადაწყვეტილებამდე მისთვისვე სასურველი არ იქნებოდა „რუსთავი-2“-ის მიმართ ასეთი უხეში გადაწყვეტილების მიღება, რომელიც ცალსახად შეფასებულია, როგორც პოლიტიკური პროცესი, მათ შორის საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ დაგმობილია, როგორც მიუღებელი და რეალურად უკიდურესი ზომა, რა ფორმითაც ის ებრძვის სიტყვის თავისუფლებას. არა მხოლოდ სიტყვის თავისუფლებას.

- სხვა მიმართულებითაც იკვეთება ეს ბრძოლა?

- ჩვენ აქ არ ვსაუბრობთ მხოლოდ მედიაპლურალიზმზე. ჩვენ ვსაუბრობთ სახელმწიფოებრიობის განადგურების მცდელობაზე.

- ეს რით გამოიხატება?

- რეალურად ბიძინა ივანიშვილი ცდილობს ყველაფერზე კონტროლის დამყარებას. ამას ცდილობდა 2012 წლის არჩევნების შემდეგ. მისი ამოცანა იყო, რომ 2012-შივე კონსტიტუციური უმრავლესობით მოსულიყო ხელისუფლებაში, მათ ეს, უბრალოდ, არ გამოუვიდათ. 2016-ში მან მიზნად დაისახა, რომ ყველა გზა გამოეყენებინა, მიეღო კონსტიტუციური უმრავლესობა და ასევე მიზნად დაისახა, რომ სახელმწიფო ინსტიტუტები ბოლომდე თავის კონტროლქვეშ მოაქციოს. ინსტიტუტები, როგორიც არის საქართველოს პარლამენტი, მთავრობა, რომელსაც მისივე დანიშნული კონსტიტუციური უმრავლესობა ამტკიცებს, ასევე სასამართლო ხელისუფლება, სადაც თავისი მორჩილი მოსამართლეები წარადგინა. ვინც არ იყო მორჩილი, ის დააშინა და დააშანტაჟა. ზოგს მიწები გადაუფორმა და ზოგს ბინები უყიდა. ახლა ცდილობს პრეზიდენტის ინსტიტუტის დაკნინებასა და მის მთლიანად გაუქმებას!

- ამ ყველაფერთან „რუსთავი-2“-ის საქმეს რა კავშირი აქვს?

- ამის სრულიად უნისონშია და სწორედ ამ კონტექსტში განიხილება, რომ მედია, როგორც დამოუკიდებელი ინსტიტუტი, არ უნდა არსებობდეს. აი, ეს არის კლასიკური ოლიგარქიული მმართველობა! საქართველოს ხელისუფლება და მისი არაფორმალური მმართველი მთლიანად გასული არიან კონსტიტუციური ჩარჩოებიდან. საქართველოს არ ჰყავს ლეგიტიმური პარლამენტი, არ ჰყავს დამოუკიდებელი სასამართლო ხელისუფლება, ჰყავს ერთი კაცის მიერ კონტროლირებადი სასამართლო ხელისუფლება და რუსთავი 2 იყო წითელი ხაზი! საზოგადოებამ ხელისუფლებას ყველა კომფორტი შეუქმნა იმისთვის, რომ ეს ბოლო შანსი გამოეყენებინა. რადგან ვერ გამოიყენა, მან უნდა დათმოს მანდატები.

- ხელისუფლების მხრიდან საპირისპირო განცხადებები ისმის, რომ ეს იყო კერძო დავა და სასამართლომ მიიღო სწორი გადაწყვეტილება და ტელევიზია კანონიერ მფლობელს დაუბრუნა. ქიბარ ხალვაში არ არის კანონიერი მფლობელი?

- არა მარტო მე მიმაჩნია, არამედ ყველა, ვინც ამ საკითხშია ჩახედული, ასე თვლის! იგივე საერთაშორისო თანამეგობრობა, რომელსაც ზედმიწევნით კარგად აქვს შესწავლილი ამ პროცესის ყველა მხარე, მათ შორის სამართლებრივი, ცალსახად თანხმდება იმაზე, რომ ამ ყველაფერს სამართლებრივ საკითხთან კავშირი არ აქვს. ხალვაშს არანაირი სამართლებრივი დაინტერესება ამ საკითხში არა აქვს, ასევე არც კომერციული. ეს არის ზედმეტად აშკარა. ეს არის ცალსახად პოლიტიკური პროცესი და 2012 წლიდან უკვე ღია გახდა, თუ რა გეგმას ემსახურებოდა ეს სასამართლო პროცესები.

- ამ საქმემ სასამართლოს ყველა ინსტანცია გაიარა. ფიქრობთ, რომ ყველგან ზეწოლის შედეგად გამოვიდა გადაწყვეტილება?

- სასამართლოს ყველა ინსტანციაში პროცესი უდიდესი ზეწოლის ქვეშ მიმდინარეობდა. უზენაეს სასამართლოში კი იმდენჯერ გადაიდო პროცესი, სანამ სრულად არ მოხდა მოსამართლეების დამორჩილება. გადაწყვეტილების გამოტანის წინ კი სპეცნაზი და პოლიციის ავტობუსები იყო მობილიზებული. ეს ხომ ნიშნავდა, რომ გადაწყვეტილება გუშინვე უნდა გამოცხადებულიყო. ეს ისეთი თეთრი ძაფით იყო ნაკერი, რომ ამაში ეჭვი არავის ეპარებოდა!

- ნიკა გვარამიამ ქიბარ ხალვაშს წილის მიყიდვა შესთავაზა. ეს რას ნიშნავს, რომ გვარამიამ აღიარა სასამართლოს გადაწყვეტილება?

- ამის თაობაზე ნიკა გვარამიამ თვითონ უნდა გააკეთოს განცხადება, მაგრამ სრულიად გასაგები იყო ამ განცხადების შინაარსი. მიუხედავად იმისა, რომ ნიკა გვარამია მიიჩნევს, სასამართლოს გადაწყვეტილება არის უკანონო, არის პოლიტიკური და უსამართლო, ბოლო შანსს ტოვებს საქართველოში თავისუფალი მედიის გადარჩენისას და თხოვნით მიმართავს ამჯერად უკანონო მფლობელს, რომ მიიღოს შესაბამისი ზომები, ხალხის ნება გაითვალისწინოს და მენეჯმენტი გადააბაროს იმ ხალხს, რომელიც მართლა დაინტერესებულია, რომ შეინარჩუნოს დამოუკიდებელი მედია საქართველოში.

- რა გზები რჩება საბრძოლველად, თუ გაქვთ საერთაშორისო სასამართლოს იმედი?

- ნამდვილად მაქვს საერთაშორისო სასამართლოს იმედი. ცხადია, ქართველმა საზოგადოებამ უნდა გამოხატოს თავისი პროტესტი და მიიღოს შესაბამისი გადაწყვეტილება, უნდათ დიქტატორულ რეჟიმში ცხოვრება თუ უნდათ ევროპული საქართველო.

- აქციები რამდენად პერმანენტულ ხასიათს მიიღებს და რამდენად გამწვავდება ვითარება?

- აქციები იქნება ძალიან მწვავე. ქართველი საზოგადოება არ არის ის საზოგადოება, რომელსაც შეიძლება დასცინო და შემდეგ ეხუმრო.

———-

ნაციონალური მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი ნიკა რურუა მიიჩნევს, რომ ეს არ იყო სამართლებრივი დავა და იყო წმინდა წყლის პოლიტიკური გადაწყვეტილება.

- ბატონო ნიკა, მიგაჩნიათ, რომ ქიბარ ხალვაში არ არის რუსთავი 2-ის კანონიერი მფლობელი?

- რა თქმა უნდა, არ არის. ეს არ იყო სამართლებრივი დავა, ეს იყო სუფთა პოლიტიკური საქმე. „რუსთავი-2“ და სიტყვის თავისუფლება ივანიშვილმა უკვე დამორჩილებული სასამართლოს ძალით ჩაახშო! მას ამის უფლება არ უნდა მისცეს საზოგადოებამ, ვინაიდან სიტყვის თავისუფლება არის წინაპირობა ყველა სხვა უფლებისა. ეს არის საყოველთაო უფლებაზე გალაშქრება, ძალიან ღია და თავხედური, ოლიგარქის მხრიდან! ეს არის სრულიად დაუშვებელი და ხელისუფლების ლეგიტიმურობას აყენებს ეჭვქვეშ. ხელისუფლება დაქირავებული მსახურია. როდესაც ეს მსახური დამქირავებელს თავზე აჯდება, ის უნდა შეიცვალოს! ეს არის სიგნალი და ამაზე მკაფიო სიგნალი არ არსებობს, რომ ქვეყანაში ტირანიის დამყარება სურთ.

- ხელისუფლების მხრიდან გვესმის შეფასებები, რომ ისინი არ ერევიან, რომ ეს არის კერძო დავა და ტელევიზიები წართმეული და დამორჩილებული სწორედ ნაციონალების დროს იყო. ამაზე რით უპასუხებთ?

- ეს ტყუილია! არ ერევიან კი არა, ეს გადაწყვეტილება თავიდან ბოლომდე არის აღმასრულებელი ხელისუფლებისა და არაფორმალური მმართველის ბრძანება!

- ყველა მიანიშნებს საერთაშორისო სასამართლოზე. გაქვთ იმედი, რომ იქ მოხდება სამართლიანობის აღდგენა?

- სამართლიანობის აღდგენა არის ბიძინა ივანიშვილის მოგონილი ტერმინი. სამართლიანობის აღდგენა კი არ უნდა მოხდეს, უნდა მოხდეს დემოკრატიის დაცვა და ეს მოხდება!

——–

უფლებადამცველი გელა ნიკოლაიშვილი მიიჩნევს, რომ უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება ნაწილობრივ იყო სამართლიანი. ადვოკატის აზრით, ამ არხის კანონიერი მფლობელი არც ქიბარ ხალვაშია.

- ნაწილობრივში რას გულისხმობთ?

- თუ თავიდანვე და ძირფესვიანად დაიწყებდა გინდ სასამართლო და გინდ ხელისუფლება იმ საკითხის გარკვევას, სულ თავიდან ვინ წაართვა ჯარჯი აქიმიძესა და დვალს ეს ტელევიზია, აი, ეს იქნებოდა სრული კანონიერების აღდგენა. ეს ტელევიზია სწორედ მათი შექმნილია, ეროსი კიწმარიშვილთან ერთად. თავის დროზე ქიბარ ხალვაშიც რომ ამ ტელევიზიის წამრთმევი იყო, ესეც ფაქტია. ამიტომ სამართალი ნაწილობრივ აღდგა.

- რამდენად იკვეთება ამ ყველაფერში ხელისუფლების ინტერესი და მართლაც მოისყიდეს თუ არა მოსამართლეები?

- ძალიან ძნელია ამაზე ლაპარაკი, როცა არანაირი ფაქტი და მტკიცებულება ხელთ არ გაქვს. როდესაც სამი ინსტანციის სასამართლოს ერთი და იგივე გადაწყვეტილება გამოაქვს, არა მგონია, აქ მართებული იყოს ლაპარაკი იმაზე, რომ ყველა მოსყიდული და დაშანტაჟებულია, მით უმეტეს, ახლა არ არის ის დრო, რომ ხელისუფლება ტოტალურად აკონტროლებს სასამართლოს, როგორც ეს სააკაშვილის დროს იყო. მე ვფიქრობ, რომ სამართლებრივად ეს არის გამართული და სამართლიანობა ნაწილობრივ აღდგა. თავის დროზე ხალვაშის საშუალებითაც მოხდა ამ ტელევიზიის წართმევა პოლიტიკოსების დაკვეთით.

- რამდენად ხედავთ საფრთხეს, რომ პროცესები გამწვავდეს და უმართავ სიტუაციაში გადაიზარდოს?

- ჩვენ ვნახეთ, რომ აგორებითაც ვერ ააგორეს, მასობრივი ხასიათი ვერ მისცეს ამ პროცესს. ეს მოხდა ერთი მარტივი მიზეზის გამო.

- რა მიზეზის?

- როდესაც ამტკიცებენ, რომ „რუსთავი-2“ თუ არ იქნება, არ იქნება საქართველოში დემოკრატია და სიტყვის თავისუფლება, ეს არის ძალიან ფარისევლური სიტყვები. ხალხი ხედავს, რომ უამრავი საშუალება არსებობს თავისუფალი სიტყვის გამოსახატავად. აშკარა ტყუილია, რომ „რუსთავი-2“-ზე დგას დემოკრატია და სიტყვის თავისუფლება, მით უმეტეს, ყველამ იცის, რომ „რუსთავი-2“ თვითონ არ არის თავისუფალი და ის პარტიული ტელევიზიაა. ტყუილს გრძნობს საზოგადოება და პროტესტი მასობრივ ხასიათს ვერ მიიღებს. იქნება გარკვეული ხანი და შემდეგ ეს პროცესი ჩაცხრება. კარგი შეთავაზებაა, თუ ჟურნალისტები დარჩებიან იქ და გააგრძელებენ თავიანთ საქმიანობას. კარგი იქნება, ეს ტელევიზია თუ შეინარჩუნებს სარედაქციო პოლიტიკას და გათავისუფლდება პარტიული ზეგავლენისგან.

„ახალი თაობა“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ თამარ ჩხეიძესთან: „საქართველოს ხელისუფლება რუსეთის დავალებას ასრულებს“ // „რუსთავი-2“-თან მიღებული გადაწყვეტილება უსამართლო და უნამუსოა“

„რუსთავი-2“-ის გარშემო შექმნილ სიტუაციასა და სხვა პრობლემებზე `ახალი თაობა~ ესაუბრა ყოფილ დისიდენტსა და დეპუტატ თამარ ჩხეიძეს

თამარ ჩხეიძე:

- გადაწყვეტილება „რუსთავი-2“-ის ქიბარ ხალვაშისათვის გადაცემის შესახებ აღმაშფოთებელია. ეს უსამართლობა და უნამუსობაა. მას არანაირი კავშირი არა აქვს ქონებრივ და სამართლებრივ თემასთან. ამ ტელეკომპანიამ თავისი არსებობის განმავლობაში უამრავი მფლობელი გამოიცვალა. გაუგებარია, რატომ არის მათ შორის ყველაზე კანონიერი ქიბარ ხალვაში. ქიბარ ხალვაშმა ბიძინა ივანიშვილის დავალება შეასრულა. ის, რომ „ქართული ოცნება“ „რუსთავი-2“-ს „მიხედავდა“, თავიდანვე არ იმალებოდა. ამაზე საჯარო განცხადებები აქვთ გაკეთებული ბიძინა ივანიშვილს, კახა კალაძეს, სხვებს. ხელისუფლებას უნდა, გააჩუმოს მისგან დამოუკიდებელი არხი. მთავარია, რომ ეს ხელისუფლებისგან დამოუკიდებელი ტელევიზიაა და მნიშვნელობა არა აქვს, ასოცირდება თუ არა ის რომელიმე პარტიასთან. საზოგადოების ნაწილს ეს ვერ შეუგნია.

- საზოგადოების ამ ნაწილში ეს არხი „ნაცმოძრაობასთან“ არის გაიგივებული?

- დიახ. ეს არის მძლავრი ტელევიზია, საიდანაც ისმის ხელისუფლებისგან განსხვავებული მოსაზრებები. არის თუ არა ის დამოკიდებული „ნაციონალურ მოძრაობაზე“, ეს არსებითი არაა. ქვეყნის განვითარებას, დემოკრატიას ეს ტელევიზია სჭირდება. ამ გადაწყვეტილების დაჩქარებას თავისი ახსნა აქვს.

- რა ახსნა?

- რუსეთს ეჩქარება საქართველოში სტრატეგიული საკითხების გადაწყვეტა. ის აჩქარებს საქართველოს ხელისუფლებას, რომელიც მის დავალებებს ასრულებს. იგულისხმება აფხაზეთის გავლით რკინიგზის ამუშავება, დეოკუპაციის კანონის გაუქმება, ოკუპაციის თემის დავიწყება. „რუსთავი-2“ ამ პრობლემებს ყურადღებას უთმობს. ამიტომ რუსეთს ძალიან უშლის ხელს ასეთი ტელევიზიის არსებობა.

- გამოითქვა იდეა, რომ „რუსთავი-2“ გარკვეულ ფასად მის თანამშრომლებს გადაეცეს...

- ეს არარეალურია. ეტყობა, ეს განცხადება პროტესტის ნიშნად გაკეთდა. ქიბარ ხალვაში ამაზე არ წავა.

- სტრასბურის სასამართლოში ჩივილი რას მოიტანს?

- სტრასბურის სასამართლოში საჩივრის შეტანა და განხილვა ხანგრძლივი პროცესია. კიდევ არსებობს გადაწყვეტილების 24 საათში შეჩერების მექანიზმი. ხანგრძლივი განხილვის დროს იქნება სიტყვის თავისუფლებისთვის მებრძოლების გაჩუმების მცდელობა. ბუნებრივია, ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში ურთმელიძისა და ნაზღაიძის მსგავსი მოსამართლეები არ არიან. არის შანსი, რომ სამართალმა იზეიმოს, თუმცა, შესაძლოა, რუსეთი ევროპულ სასამართლოში შეეცადოს ხალხის მოსყიდვას. რუსეთი დასავლეთში ერევა მთელ რიგ პროცესებში. ამიტომ არაფრისგან დაზღვეული არა ვართ.

- რკინიგზის აფხაზეთის მონაკვეთი ახსენეთ. ბოლო დროს გამოიკვეთა, რომ ხელისუფლება რკინიგზის ამოქმედების მომხრეა?

- ხელისუფლება ამას უარყოფს, თუმცა არსებობს შეკითხვები და ეჭვები. საქართველოში ჩამოსულმა სომხეთის ოფიციალურმა პირებმა ახსენეს ტრანსპორტის საკითხი და აქედან კმაყოფილი წავიდნენ. ცნობილია, რომ ამ რკინიგზით რუსეთთან ერთად დაინტერესებულია სომხეთი. რუსეთის მედიაში იწერება და ადრეც იწერებოდა, რომ ეს იგეგმება. ივანიშვილს ღიად აქვს გაცხადებული, რომ ამ რკინიგზის გახსნა მისი სასურველი მიზანია. თუ „რუსთავი-2“-ს ჩაახშობენ, მას ამაში გამკრიტიკებელი მოაკლდება.

- ძნელი წარმოსადგენია, რომ ეს რკინიგზა გაიხსნას რუსთავი 2-ის გაჩერების შემთხვევაშიც კი...

- დიახ. ინფორმაცია, სიმართლე მაინც გავრცელდება. საზოგადოება რკინიგზის გახსნას ეწინააღმდეგება. სამწუხაროდ, ხშირად ჩვენი საზოგადოება არაადეკვატურად ან საერთოდ არ რეაგირებს მოვლენებზე და, სწორი პოზიციაც რომ ჰქონდეს, ამას არ გამოხატავს.

- წინა ინტერვიუში აღნიშნეთ, რომ ხელოვნების მუზეუმიდან დათხოვნა ემუქრებათ გამოცდილ თანამშრომლებს. რა ბედი ეწიათ მათ?

- ესენი კვალიფიციური სპეციალისტები არიან, რომელთა ერთგულებითა და თავდადებით შევინარჩუნეთ საგანძური. ეს მუშაკები გადაფოფრილი არიან ეროვნულ საგანძურსა და სიწმინდეებს, რომლებიც უნიკალურია როგორც ხელოვნების, ისე რელიგიის თვალსაზრისით. მათი დათხოვნის მცდელობა კარგა ხნის წინ დაიწყო, განსაკუთრებით მაშინ, როცა მუზეუმების გაერთიანება მოხდა. ახლა ოპტიმიზაციისა თუ რემონტის საბაბით ისევ განახლდა ეს თემა. დღეისათვის, საპატრიარქოსა და საზოგადოების ნაწილის ჩარევით, დათხოვნის პროცესი შეჩერდა. რა იქნება შემდეგ, არ ვიცი. მუზეუმში ამბობენ, რომ იქ ცუდი ვითარებაა შექმნილი და ვიღაცას არ უნდა, საგანძური დაცული იყოს.

————————-

„ვერსია“, 03 მარტი, 2017 წელი

სახიფათო არჩევანი

გახდება თუ არა „რუსთავი-2“-ის საქმე და საპატრიარქოს სკანდალი საპროტესტო აქციების საბაბი

თათია გოჩაძე

ქვეყანაში ბოლო დროს განვითარებულმა მოვლენებმა, ორი უმთავრესი სფერო გამოკვეთა, სადაც სერიოზული პრობლემებია: მედია და ეკლესია. ,,რუსთავის 2”-ის სასამართლო დავა, გარკვეულწილად, სიტყვის თავისუფლებისთვის ბრძოლასთან ასოცირდება, „ციანიდის საქმე“ კი საუკუნის სკანდალია, რომელიც ყველაზე მნიშვნელოვან ფასეულობას – რელიგიას შეეხო. პარალელურად, ქვეყანაში არასახარბიელო სოციალურ-ეკონომიკური ფონია, ამიტომაც საინტერესოა, საპატრიარქოსა და ,,რუსთავი 2”-ის მოვლენები, ყველა პრობლემასთან ერთად, რამდენად გახდება იმ ,,სოციალური აფეთქების” მიზეზი, რომელიც არაერთმა ოპოზიციურმა ძალამ აპრილისთვის დააანონსა? ,,ვერსიამ” ამ კითხვით პოლიტიკურ ექსპერტებს მიმართა.

არჩილ გამზარდია: „სოციალური ფონი მძიმეა, მაგრამ ხალხს უარესი გადაუტანია. შეიძლება, ხელოვნურად იყოს პროვოცირებული გარკვეული ჯგუფების აქტივობებით, მაგრამ არა საზოგადოებრივი მხარდაჭერით. ხელისუფლება სარგებლობს, რომ სოციალური აფეთქება საქართველოში ასე მარტივად არ ხდება. „რუსთავი 2“-ის საქმე თავისუფალი სიტყვის შეზღუდვასთან კი არა, ხელისუფლების თავნებობასთან ასოცირდება და დაინტერესებული პირების გარდა, ამ ტელევიზიას კი არ უჭერენ მხარს, ხელისუფლებას ეწინააღმდეგებიან. მეც ვიყავი აქციაზე, თუმცა ჩემი მხარდაჭერა უფრო განზოგადებულია სხვა მედიასაშუალებებთან მიმართებაში, ხელისუფლების თავნებობის წინააღმდეგ… საზოგადოებრივი კონკრეტული მხარდაჭერის არარსებობაც ამცირებს ძლიერ სოციალურ საპროტესტო მუხტს. „რუსთავი 2“-ის მხარდამჭერთა სივრცე არაა ის მოცემულობა, რომელსაც ძლიერი საზოგადოებრივი პროცესის წარმართვა შეუძლია. რაც შეეხება ეკლესიას, ცდილობენ, მაგრამ ვერ ახერხებენ, ეს საკითხი ხელისუფლებასთან დააკავშირონ. ამიტომაც ორიენტირდა ოპოზიცია ხელისუფლების გარკვეულ შეფასებებზე. კი, არის ორი ძირითადი მუხტი – ხელისუფლების განცხადებები და პროკურატურის დუმილი, მაგრამ ეს არაა საკმარისი, ეკლესიაში პატრიარქის წინააღმდეგ დაწყებული პროცესი ხელისუფლების წინააღმდეგ გამოიყენონ. ტრაგიკულობის მიუხედავად, ის, რაც ეკლესიაში ხდება დროის ნაკარნახევი კრიზისია. საზოგადოება აცნობიერებს, რომ ეკლესიაში რაღაც უნდა შეიცვალოს.

ამ ფონზე, მცირე გამოვლინებების გარდა, მნიშვნელოვან საზოგადოებრივ აქტივობებს არ ველი; მით უმეტეს, ხელისუფლების ალტერნატივა ისევ ყოფილი ხელისუფლებაა. თან ,,ოცნებას” სპეცსამსახურები საკმაოდ კარგად ჰყავს მომზადებული იმ ადამიანების მარგინალიზაციისთვის, რომლებიც ახალი ლიდერების სახით ნაციონალებს დაუდგებიან გვერდით. არც პოლიტიკურ ასპარეზზე ახალი ძალის შემოსვლას ველი, რადგან საზოგადოებაც არაა ამისთვის მზად. თუმცა არ გამოვრიცხავ, თავად ბიძინა ივანიშვილმა შექმნას ალტერნატიული ძალა. ლიდერები და სახეები საზოგადოებას არ ჰყავს, ყოფილი პოლიტიკოსები დახლზე დარჩენილ ნაძვის ხის სათამაშოებს ჰგვანან თებერვლის თვეში – გამოუსადეგარნი არიან. ,,ოცნება“ კი ძალიან ქვეშ-ქვეშა და გაიძვერაა. მმართველი ძალის მიმართ დაძრული ნეგატივი მხოლოდ ივანიშვილზე გადადის, მას კი ვერაფერს მოსთხოვ, რადგან ხელისუფლებაში არაა. ეს კარგი გათვლაა. ივანიშვილის ადგილას, გუნდისგან იმედგაცრუებული ვიქნებოდი, მაგრამ სხვა საკითხია, რამდენად ზუსტად ფლობს ინფორმაციას”.

გია ხუხაშვილი: ,,აქციები შეიძლება დაიწყოს. თუმცა, მიუხედავად არსებული ბევრი გამოწვევისა, ლომის წილი სოციალურ განწყობაზე მოდის. საქართველოში სოციალური პროტესტის გააქტიურება პოლიტიკურ თემებზე ხდება, რადგან ქართველს არ უყვარს სოციალური ნიშნით გარეთ გამოსვლა. „რუსთავი 2“-ისა და საპატრიარქოს საკითხები შეიძლება გამხდარიყო პროტესტის დროშაზე აღმართული, მაგრამ კრიზისს სჭირდება წარმმართველი პოლიტიკური ძალა, რომელიც საქართველოში არ არსებობს. ხელისუფლება მოსახლეობას უვარგისად მიაჩნია, ნაცმოძრაობა კი დაზიანებული ბრენდია. ეს ეხმარება ხელისუფლებას, პროცესები მასშტაბურ კრიზისში არ გადაიზარდოს, თუმცა ამის იმედზე ყოფნაც სახიფათოა, რადგან პოლიტიკურ ბაზარზე თუ არსებობს მოთხოვნა, ადრე თუ გვიან ვიღაც აუცილებლად გამოჩნდება და ამის კაპიტალიზაციას მოახდენს. საპატრიარქოს თემა ძალიან დრამატულია, მრევლი ჯერ დაბნეულია. თუ საზოგადოებრივი განწყობა ისე ჩამოყალიბდა, რომ უდანაშაულო ადამიანი გახდა შეთქმულების მსხვერპლი, მძიმე შედეგი მოყვება. რა ფორმით და როდის, ამის თქმისგან თავს შევიკავებ. „რუსთავი 2”-ის საკითხი კი, სასამართლოს მიმართ ნდობის ნგრევის პროცესთან გადაიჯაჭვა, რაც სახიფათოა.

„საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ მიმდინარე პროცესები, GDS-ში საინფორმაციო გამოშვების გაუქმება, იმედის გადაჯგუფება – ბევრ კითხვას ბადებს. „რუსთავი 2“ საზოგადოების დიდი ნაწილის მხრიდან „მხილებულია“ კონკრეტულ პოლიტიკურ გემოვნებაში, რაც ამ არხის პოზიციებს ასუსტებს. არ მიმაჩნია კონკრეტული პოლიტიკური გემოვნების ტელევიზია საფრთხედ, თუ ის ხელისუფლებასთან არაა დაკავშირებული. ის სააკაშვილის დროს უფრო სახიფათო იყო. ქიბარ ხალვაში თავის დროზე სააკაშვილს ემსახურებოდა, როგორც მისი ნომინალური მფლობელი და არავის სჯერა, რომ რეალური მფლობელი იყო. ანუ, მიშას ერთი ჯიბე ებრძვის მეორეს. ეს დავა ჩემთვის ფარსია, ხალვაში კი არაფრით სჯობს ყარამანიშვილებს. ისინი ერთს ემსახურებიან პოლიტიკურად და ხალვაში მზადაა, ნებისმიერ ხელისუფლებას მოემსახუროს. სასამართლო ელიტაც ასე იქცეოდა და იქცევა. თუ მსუბუქ ყოფაქცევაზე ვსაუბრობთ, გემოვნების საკითხია, რომელი ქალი უფრო წესიერია, ვისაც ერთი საყვარელი ჰყავს, თუ ვინც მზადაა ნებისმიერს დაუწვეს. ეს პროტესტი ითხოვს ახალ ლიდერს, რომელიც არაა შემჩნეული მავნებლობაში. ისტორიას კანონზომიერება ახასიათებს. ქვეყანაში ასეთი ქმედებები არასოდეს დასრულებულა კარგად ხელისუფლებისთვის. საქართველოს აქვს ბრძოლისუნარიანობა – რაც უფრო უჩნდება მადა ხელისუფლებას, იზრდება წინააღმდეგობა მის მიმართ. თავისუფლების წყურვილი ქართველში რაღაც პერიოდით შეიძლება იძინებს, მაგრამ როცა იღვიძებს თელავს ყველას და ყველაფერს. სახიფათო ფაზაში შედის ხელისუფლება, რაც ცუდად დასრულდება. ის სააკაშვილის სისტემის მსხვერპლი გახდა, რადგან მისი კომფორტი იგრძნო. როცა ხელისუფლებაში მოვედით, ვთქვი, რომ ძნელია რეჟიმის დამარცხება, მაგრამ ბევრად ძნელი სისტემის დამარცხებაა. სამწუხაროდ, ხელისუფლება ამ „ურჩხულის“ მძევალი აღმოჩნდა და ახლა რაიმეს შეცვლა უჭირს. „ოცნების“ დღევანდელი ელიტა სასათბურე პირობებში გამოყვანილი პოლიტიკოსები არიან, არც იციან ქვეყნის ისტორია. ჰგონიათ, ნებისმიერი ლუკმის გადაყლაპვა შეუძლიათ და არ იციან, რომ საბოლოოდ, ყელზე დაადგებათ. თუ ხალხმა ჩათვალა, რომ საარჩევნო გზით ცვლილების უზრუნველყოფა არ შეუძლია, ამ ქვეყანაში რევოლუცია არავის უკვირს”.

რამაზ საყვარელიძე: ,,დებულება, რომ სოციალური აფეთქებაა მოსალოდნელი, ობიექტურ საფუძველს მოკლებულია. საზოგადოების ნაწილისთვის, რომელიც მხარს არ უჭერს ენმ-ს, „რუსთავი 2“-ის მესაკუთრის შეცვლა არ წარმოადგენს სიტყვის თავისუფლების ხელყოფას, რადგან ეს ტელევიზია აღქმულია, როგორც პარტიული ტელევიზია. შესაბამისად, მედიის თავისუფლებაზე საუბარი არაადეკვატურია. ,,რუსთავი 2” იმისთვის იბრძვის, ენმ-ს დაქვემდებარებაში იყოს. მეეჭვება, ენმ-ს მიერ დაძრულმა საკითხებმა ისეთი ემოციები გამოიწვიოს, პროცესმა სოციალურად მნიშვნელოვანი მასშტაბები მიიღოს. რაც შეეხება საპატრიარქოს საკითხს, ხელისუფლების დისკრედიტაცია ამ საკითხში ოპოზიციის ინტერესში შედის. მგონია, რომ მიუხედავად ყველაფრისა, არ უნდა ,,გახსნილიყო ფრჩხილები” და არ იყო გათვლილი, რა მოხდებოდა. ხალხი გამოვა იმ შემთხვევაში, თუ პატრიარქს საფრთხე დაემუქრება, მაგრამ იმის წინააღმდეგ გამოვა, ვისგანაც ეს საფრთხე წამოვა”.

თორნიკე შარაშენიძე: ,,ციანიდის სკანდალს” მოყვება უფრო იმედგაცრუება, ვიდრე ,,აფეთქება”. რა აქციები უნდა მოაწყო, როცა ვერავინ ვერაფერი გაიგო. საპატრიარქო ნდობას უცხადებს გამოძიებას და ხალხმა პროტესტი ვის გამოუცხადოს? ერთი კვირის წინ ჩანდა, რომ ხელისუფლება მთლიანად თუ არა, საპატრიარქოს ნაწილს მაინც ებრძოდა. ეს ყველაფერი გააჟღერა ,,რუსთავი 2”-მა, რომელსაც მაშინ ჰქონდა ფანტასტიკური შანსი, დაეძრა ხალხი არა მხოლოდ თავისუფალი სიტყვის, არამედ ეკლესიის დასაცავადაც. ახლა კი აბსოლუტური ქაოსი და გაუგებრობაა ეკლესიაში”.

ზვიად კუპრავა (არასამთავრობო ორგანიზაცია „სამართალდამცავი რეფორმების ცენტრი“): ,,საპატრიარქოს თემა ყველას ეხება საქართველოში, რადგან პატრიარქს ყველაზე დიდი ნდობა და რეიტინგი აქვს. ძნელად წარმომიდგენია, ამ მდგომარეობიდან ხელისუფლება მარტივად გამოვიდეს. ამას ერთვის არსებული სოციალური ფონი და სიღარიბე. ყველაფერი მზადაა, საზოგადოება აჯანყდეს. ,,რუსთავი 2”-ის საკითხი კი სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვასა და სასამართლოს მიმართ ნდობის დაკარგვასთან ასოცირდა. როცა უამრავი პრობლემაა და სახელმწიფო ეხება ასეთ სენსიტიურ თემებს, ხალხი მალე აჯანყდება და დაასრულებს ხელისუფლებას. თუმცა ოპოზიციურ სპექტრს არ აქვს ნდობის მანდატი და არ ჩანს ძალა, ვინც ხალხს წარუძღვება. ენმ-ს მიმართაც კრიტიკული ვიქნები, რადგან უნდა მოახერხონ განახლება და ხალხს შესთავაზონ რეალური პროგრამა, ახალი ენერგია, ადამიანები, ვინც ნამდვილად შეცვლიან რეალობას”.

„ვერსია“, 03 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ თინა ხიდაშელთან: „ეს ქონების დაბრუნება კი არა, ეკლესიის სუბსიდირებაა“ // ბოლო 5 წელში ხელისუფლებამ საპატრიარქოს 40-მდე სატრანსპორტო საშუალება აჩუქა

მაია მიშელაძე

საპატრიარქოში განვითარებული მოვლენების პარალელურად, ხელისუფლების მიერ სასულიერო პირებისთვის, სხვადასხვა დროს ნაჩუქარი ,,შავი ჯიპების” თემა ისევ გააქტიურდა. შეიძლება ითქვას, ეს პროცესი სააკაშვილმა აგვისტოს ომის შემდეგ, 2009 წლიდან დაიწყო, როდესაც საქართველოს თითქმის ყველა ეპარქიის მმართველ მეუფეებს ძვირადღირებული ჯიპები ჩამოურიგა. მაღალმთიანი რეგიონების ეპარქიებს ჯიპები მართლაც სჭირდება, რადგან სხვა ტრანსპორტი იქ არ გადაადგილდება, სამონასტრო კომპლექსები კი მიუვალ ადგილებშია. თუმცა სასულიერო პირებისთვის ნაჩუქარი ჯიპები ყბადაღებულ თემად არ იქცეოდა, ხელისუფლების მაღალი თანამდებობის პირები ძვირადღირებულ ავტომობილებს საკუთარი ჯიბიდან რომ ყიდულობდნენ და არა ბიუჯეტიდან… ორი წლის წინ, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მაშინდელმა მოადგილემ დიმიტრი ქუმსიშვილმა, ბრძანების საფუძველზე, 22 011 ლარის ღირებულების, შავი ,,ტოიოტა ლანდკრუიზერი”, საკუთრების უფლებით გადასცა კათალიკოს-პატრიარქის ქორეპისკოპოსს, მეუფე იაკობს (იაკობიშვილი).

,,ვერსია” დაინტერესდა, ვინ აძლევს უფლებას ჩინოვნიკებს, სახელმწიფოს კუთვნილი ქონება ან თუნდაც თანამდებობის პირებისთვის ბიუჯეტიდან ნაყიდი ჯიპები სასულიერო პირებს საჩუქრად გადასცენ.

სასულიერო პირებისთვის საჩუქრად გადაცემული ,,შავი ჯიპების” თემამ ისევ კონკორდატთან მიგვიყვანა, რასაც ჩინოვნიკები საკუთარი სურვილის მიხედვით იყენებენ. საქართველოს სახელმწიფოსა და ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიას შორის, 2002 წელს, საკონსტიტუციო შეთანხმება _ კონკორდატი გაფორმდა. კონკორდატის მიხედვით, სახელმწიფო აღიარებს, რომ მე-19 და მე-20 საუკუნეებში, განსაკუთრებით, 1921-1990 წლებში, ეკლესიას მატერიალური და მორალური ზიანი მიადგა. ამიტომ სახელმწიფო, როგორც ეკლესიისთვის ჩამორთმეული ქონების მფლობელი, მატერიალური კომპენსაციის ვალდებულებას იღებს. ამ მიზნით, კონკორდატის გაფორმებიდან ერთ თვეში, სახელმწიფო კომისია შეიქმნა, რომელიც ეკლესიას ეტაპობრივად უბრუნებს მის კუთვნილ ქონებას. სწორედ კონკორდატი ითვალისწინებს იმასაც, რომ პრეზიდენტის განკარგულებით, შენობა-ნაგებობები ეკლესიას სიმბოლურ ფასად – 1 ლარად გადაეცეს.

მარტივად რომ ავხსნათ, კონკორდატში არაფერი წერია იმის შესახებ, რომ პრეზიდენტმა, პრემიერ-მინისტრმა, მინისტრმა თუ მუნიციპალიტეტის გამგებელმა, ბიუჯეტიდან გამოყოფილი თანხით ნაყიდი და ვითომ ცვეთის, სინამდვილეში კი ავტოპარკინგის განახლების მიზნით ჩამოწერილი, ძვირადღირებული ჯიპი საკუთარი შეხედულებისამებრ აჩუქოს რომელიმე მეუფეს, ეპისკოპოსს ან რიგით მოძღვარს. თუ ჩინოვნიკი ჯიპს საკუთარი თანხით იყიდის, რა პრობლემაა, მაგრამ როდესაც ამას გადასახადების გადამხდელების ხარჯზე აკეთებს, ეს უკვე ,,ინდულგენციაა” და არაფერი აქვს საერთო ეკლესიისთვის გაღებულ შესაწირთან. რაც მთავარია, სახელმწიფოს კუთვნილი უძრავი ან მოძრავი ქონების ეკლესიისთვის გადაცემას აუცილებლად უნდა ახლდეს ამის დამადასტურებელი ოფიციალური დოკუმენტი, სადაც ამ ქონების ჩუქების მიზნობრიობა დეტალურად იქნება გაწერილი.

2015 წელს, არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,ტოლერანტობისა და მრავალფეროვნების ინსტიტუტმა“ (TDI) ეკონომიკის სამინისტროდან საჯარო ინფორმაცია გამოითხოვა. გაირკვა, რომ 2015 წლის 26 იანვარს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ქორეპისკოპოსის, ბოდბელი ეპისკოპოსის იაკობის (იაკობიშვილი) წერილის საფუძველზე, სამინისტროს ბრძანებით, სსიპ სახელმწიფო ქონების ეროვნულმა სააგენტომ, საპატრიარქოს 22 011 ლარის ღირებულების TOYOTA LANDCRUISER, საკუთრების უფლებით გადასცა. ესაა 2000 წელს გამოშვებული შავი ფერის ჯიპი, რომლის სახელმწიფო ნომერია ROS-300. საქართველოს საპატრიარქომ მაშინვე უარყო TDI-ს გავრცელებული ინფორმაცია და განმარტა, რომ მეუფე იაკობმა მართლაც მიმართა ეკონომიკის სამინისტროს ავტომობილების თაობაზე. თუმცა საპატრიარქოს განცხადებით, მიმართვა ეხებოდა სვანეთის ეპარქიისთვის უკვე გამოყოფილი ორი ავტომობილის სარგებლობის უფლების ნაცვლად, საკუთრებაში გადაცემას. საპატრიარქოს მტკიცებით, მეუფე იაკობის ეს მიმართვა ეკონომიკის სამინისტრომ არ დააკმაყოფილა. თუმცა საპატრიარქოს პასუხად, არასამთავრობო ორგანიზაციამ ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილის, დიმიტრი ქუმსიშვილის ხელმოწერილი, 2015 წლის 20 იანვრის ბრძანება #1-1/13, ასევე შავი ჯიპის მიღება-ჩაბარების აქტები გამოაქვეყნა…

კონკრეტულად, რომელი კანონი ანიჭებს უფლებას, საკუთარი სურვილით განკარგოს სახელმწიფოს კუთვნილი ქონება? ,,ვერსიას” თავდაცვის ექსმინისტრი, თინა ხიდაშელი ესაუბრება:

- ქალბატონო თინა, სინამდვილეში, რა ქონება უნდა გადასცეს სახელმწიფომ ეკლესიას?

- ამ ტიპის კონკრეტული განმარტება არ არსებობს. შეუძლებელია, ეს კონკორდატში დეტალურად იყოს გაწერილი. ჩვენ ვსაუბრობთ კონკორდატის პრინციპზე, რომელსაც საფუძვლად უდევს სტანდარტული, ე.წ. ლუსტრაციისა და ქონების რესტიტუციის პროცესი (რესტიტუცია – სამართლის დარგი, რომელიც არეგულირებს, როგორ უნდა მიიღოს პირმა უკანონოდ დაკარგული ქონება ან მისი საზღაური, – ავტ). საბჭოთა ხელისუფლების მიერ, გასაბჭოების დროს, უკანონოდ ჩამორთმეული ქონება მესაკუთრეს უნდა დაუბრუნდეს.

ეკლესიის შემთხვევაში, ეს პროცესი კონკორდატით განისაზღვრება, ჩვეულებრივ სამოქალაქო ცხოვრებაში კი სხვა კანონებით უნდა განსაზღვრულიყო. ეკლესიის შემთხვევაში, რესტიტუციის თემა მნიშვნელოვანი, ღირებული და ძვირფასია, მაგრამ ამასობაში, თავად ბოლშევიკების მიერ ნაციონალიზებული ქონება ორ ნაწილად უნდა გავყოთ. ერთი, როცა ეს ქონება ისევ მისი ფიზიკური ფორმით არსებობს და სახელმწიფოს საკუთრებაშია და მეორე, ჩამორთმეულ ქონებას უკვე სხვა, ოღონდ კანონიერი მფლობელი ჰყავს. ასეთ დროს, სხვადასხვა სახის სქემა მოქმედებს, მათ შორის, ფინანსური კომპენსაციის ან ალტერნატიული ქონებით ჩანაცვლების სახით. არის მესამე შემთხვევაც, როცა ჩამორთმეული ქონება აღარ არსებობს, მაგალითად, იყო ტაძარი, რომელიც საბჭოთა პერიოდშივე დაანგრიეს და მის ადგილზე, პირობითად, ქარხანა ააშენეს. ანუ ერთიანი მიდგომა, რომელსაც კონკორდატში ჩაწერდნენ, არ არსებობს. სახელმწიფო დაფინანსება, რომელსაც ბიუჯეტიდან მხოლოდ მართლმადიდებელი ეკლესია იღებს, სწორედ ამ ფორმულას უნდა დაქვემდებარებოდა ანუ კომპენსაციის ფორმით, სახელმწიფო ყოველწლიურად იხდის ბიუჯეტიდან გარკვეულ თანხას, რომელიც საბოლოოდ, დიდი ვალის მომსახურებას უნდა მოხმარდეს! მაღალი თანამდებობის პირების მიერ, ეკლესიისთვის გაღებული ნებისმიერი საჩუქარი, სასულიერო პირების ლოიალობის ყიდვაა ქონების სანაცვლოდ! ეს ნიშნავს, მე – ხელისუფალი, შენ – სასულიერო პირს გაჩუქებ ჯიპს ან გარკვეულ შენობას, სამაგიეროდ, შენს მრევლში, ჩემს მხარდაჭერას უზრუნველყოფ!

- რომელი კანონი აძლევს უფლებას ჩინოვნიკს, ჯიპი ან სხვა სახის ქონება აჩუქოს ეკლესიას?

- არც ერთი კანონი ასეთ უფლებას არ აძლევს და ამ შემთხვევაში, კონკორდატი არაფერ შუაშია! თუნდაც ერთ დოკუმენტს თუ მაჩვენებთ, რომელიც მთავრობის მიერ ქონების ეკლესიის სასარგებლოდ დათმობაში ფიგურირებს, რომ ესა თუ ის მიწა, ქარხანა ან შენობა ეკლესიას უნდა გადაეცეს, რადგან 1917 წელს, გასაბჭოების დროს ჩამოართვეს, გავჩუმდები და ხმას არ ამოვიღებ! თუმცა ასეთი დოკუმენტი ბუნებაში არ არსებობს, რადგან ჩვენს ქვეყანაში ამაზე არავინ ფიქრობს, აქ გაცილებით ,,მარტივად” წყდება ყველაფერი.

- გამოდის, ჩინოვნიკები თანამდებობასა და კონკორდატსაც ბოროტად იყენებენ?

- არა, მათი ქმედება უფლებამოსილების გადამეტება არ არის, რადგან მთავრობას უფლება აქვს, სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული ქონება განკარგოს. ესეც მარტივი და გასაგებია, რადგან ქონებას იმიტომ განკარგავს, რომ სამომავლოდ ბიზნესს გადასცეს, რათა მომგებიანი გახდეს, ხალხი დასაქმდეს და ბიუჯეტში ფული შევიდეს, მაგრამ ჩვენს სახელმწიფოში ყველაფერი არანორმალურად ხდება. მარტივად აგიხსნით, ისეთი ვითარებაა, როცა ხაშმის ღვინის ქარხნის მსგავს ისტორიას ვიღებთ. ეს ქარხანა მთავრობამ ჯერ ეკლესიას აჩუქა, რომელმაც ვერ მოუარა, ვალები დააგროვა, რის გამოც ქარხანა გაკოტრდა. ამის შემდეგ ვალები ჩამოაწერეს და ისევ ყველაფერი თავიდან დაიწყო. საბოლოოდ, წაგებულია ბიუჯეტიც, ის ხალხიც, ვინც იქ მუშაობს და ქვეყნის ეკონომიკაც. პრობლემას სახელმწიფო თანამდებობის პირები, საკუთარი არაადეკვატური დამოკიდებულებებით ქმნიან. თამამად შემიძლია გითხრათ, რომ ამ ქვეყანაში ერთადერთი თავდაცვის მინისტრი ვიყავი, საპატრიარქოსთვის არცერთი სანტიმეტრი მიწის ნაკვეთი არ მიმიცია! ჩემს შემდეგ რა ხდება არ ვიცი, მაგრამ ჩემამდე, პირველი თავდაცვის მინისტრი ვიყავი, რომელმაც საპატრიარქოს გაუბედა და უარი უთხრა, რადგან ქართულ ჯარში იმდენი პრობლემაა, გასაჩუქებელი ქონება ნამდვილად არ აქვს.

- არც ერთი საწარმო, რომელიც ეკლესიის წილობრივი მონაწილეობით იქმნება, გადასახადებისგან არ თავისუფლდება, მაგრამ ამიხსენით, რა ხიბლი აქვს ამ საწარმოების შექმნას?

- ეკლესიის წილობრივი მონაწილეობით შექმნილი საწარმოები გადასახადებისგან არ არიან გათავისუფლებულნი, მაგრამ ხშირად გადასახადებს არ იხდიან, დაგროვილ საბიუჯეტო დავალიანებას კი, როგორც წესი, ჩამოაწერენ ხოლმე. მაგალითად, ისევ ხაშმის ღვინის ქარხანა ავიღოთ, ეს ისტორია კარგად ვიცი, რადგან საგარეჯოში ვიყრიდი კენჭს. ხაშმის ღვინის ქარხანა შევარდნაძის პრეზიდენტობის დროს აჩუქეს ეკლესიას, მაგრამ არ იხდიდა გადასახადებს, დაუგროვდა ვალები, სააკაშვილის პრეზიდენტობის დროს გაკოტრდა, დაახლოებით, ორ მილიონ ლარამდე დავალიანება ჰქონდა, მერე ეს დავალიანება ჩამოაწერეს. მართალია, გადასახადებს არ იხდიდა, მაგრამ საბოლოოდ, ეს ყველაფერი ,,გაპრავდა”.

———–

,,ვერსია” დაინტერესდა, გადასცა თუ არა ეკონომიკის მინისტრის მაშინდელმა მოადგილემ, დიმიტრი ქუმსიშვილმა შავი ჯიპი მეუფე იაკობს. არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,ტოლერანტობისა და მრავალფეროვნების ინსტიტუტის” იურისტმა, ეკა ჭითანავამ ,,ვერსიას” განუცხადა, რომ კონკრეტულად ეს ავტომობილი წინა ხელისუფლების დროს გამოუყვეს სვანეთის ეპარქიას. 2015 წელს კი შესაბამისი ბრძანების საფუძველზე, სარგებლობის უფლებით ადრე გადაცემული ქონება, საქართველოს საპატრიარქოს საკუთრებაში გადასცეს.

,,ვერსიის” კითხვაზე, ისევ გრძელდება თუ არა ჩინოვნიკების მიერ, საპატრიარქოსთვის ჯიპების გადაცემის მავნე ტრადიცია, ეკა ჭითანავამ გვიპასუხა: ,,ჩვენ ჩავატარეთ კვლევა, რომელიც 2014-2015 წლებში, რელიგიური ორგანიზაციების სახელმწიფო დაფინანსების პოლიტიკას ასახავს. ამ კვლევით დადასტურდა, რომ ავტომობილების გადაცემის პრაქტიკა ისევ გრძელდება. საქართველოს მთავრობის მიერ, საპატრიარქოსთვის გადაცემილი ნივთები მრავალფეროვანია და სხვა დანარჩენთან ერთად, ავტომობილებს, ავტობუსებსა და სხვადასხვა ტექნიკას მოიცავს. 2014 წელს, საქართველოს მთავრობამ საპატრიარქოს გადასცა 2012 წელს გამოშვებული HYUNDAI-ს ფირმის ორი ავტობუსი და ორი ავტომობილი. 2015 წელს, მთავრობამ საპატრიარქოს ორი ერთეული სატრანსპორტო საშუალება – SAME SOLARIS 55 ტიპის ბორბლიანი ტრაქტორი აჩუქა. ამავე წელს, დამატებით, მთავრობამ 32 ერთეული სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების ტექნიკა, მათ შორის, 14 ტრაქტორი BELARUS MTZ 82.1 და SAME SOLARIS 55 ტიპის 1 სათიბელა, 8 გუთანი, 5 კულტივატორი და 3 სიმინდის სათესი გადასცა. 2015 წელს, სახელმწიფოს მიერ საპატრიარქოსთვის საკუთრებაში გადაცემული მოძრავი ნივთების ღირებულების შეფასება არ განხორციელებულა. ეს კიდევ ერთი დასტურია, რომ აღნიშნული ნივთების მიწოდება ხორციელდება არა საბჭოთა პერიოდში მიყენებული მატერიალური ანაზღაურების ნაწილში, არამედ ეკლესიის სუბსიდირების მიზნით”.

————————-

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ მიხეილ რამიშვილთან: დეკანოზი გიორგი მამალაძე ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს მოითხოვს // „სანამ ოჯახი დაცვით არ იქნება უზრუნველყოფილი, მანამდე დაკითხვა არ მოხდება“

გვანცა ღვედაშვილი

“მკერავს” ნამდვილად ვერ დაგისახელებთ, მაგრამ, ყოველი შემთხვევისთვის, ძალიან აბსურდული ბრალდებებია, რომელიც განხორციელებულ საგამოძიებო მოქმედებებთან არანაირ შესაბამისობაში არ მოდის”, – ამის შესახებ “რეზონანსთან” ინტერვიუში ე.წ. ციანიდის საქმეზე დაკავებული დეკანოზ გიორგი მამალაძის ადვოკატმა მიხეილ რამიშვილმა ისაუბრა. მისივე თქმით, დეკანოზი მანამადე არ მისცემს ჩვენებას პროკურატურას, სანამ ეს უკანასკნელი მისი ოჯახის წევრების დაცვას არ უზრუნველყოფს.

მიხეილ რამიშვილი: დეკანოზის დაკითხვა როდის გაგრძელდება, არ არის გადაწყვეტილი იქიდან გამომდინარე, რომ ჯერ უნდა გაირკვეს, განახორციელებს თუ არა პროკურატურა მამა გიორგის ოჯახის წევრების დასაცავ ღონისძიებებს. როგორც ვიცით, პროკურატურამ ამ საკითხზე ოჯახის წევრები დაიბარა. ოფიციალური წერილით ჩვენ უკვე მივმართეთ მათ და ველოდებით, როდის მიიღებენ შესაბამის გადაწყვეტილებას.

- ანუ, ოჯახისთვის დაცვის გამოყოფამდე დეკანოზი კატეგორიულ უარს ამბობს ჩვენების მიცემაზე?

- დიახ, სანამ ოჯახი დაცვით არ იქნება უზრუნველყოფილი, მანამდე დაკითხვა არ მოხდება.

- ბოლო დღეების განმავლობაში ვინ მოინახულა დეკანოზი?

- ჩვენს, ანუ ადვოკატების გარდა, საპატრიარქოდან იყო ერთ-ერთი მამაო მობრძანებული, რომელმაც დეკანოზი მოინახულა. ამასთან, მგონი, გადაწყვეტილია ზიარებასთან დაკავშირებული საკითხიც და მამა გიორგის ექნება ზიარების მიღების შესაძლებლობა.

- თქვენ აცხადებთ, რომ 2 სხვადასხვა ოქმზე ერთი და იგივე პროკურორის ხელმოწერა ერთმანეთს არ ემთხვევა. რაზე მიუთითებს ეს ფაქტი?

- საქმე ისაა, რომ ვიზუალური შეხედვით ერთი და იგივე ხელმოწერა არ იყო. ამას ორშაბათს კიდევ გადავხედავთ და თუ ეს ეჭვის შეტანის საფუძველი იქნება, მაშინ სხვა სამართლებრივ პროცედურებს მივმართავთ.

- ასევე აცხადებთ, რომ იმ პასუხებიდან გამომდინარე, რომელიც დეკანოზმა მამალაძემ პროკურატურის კითხვებზე გასცა, შესაძლოა, თავად პროკურატურასაც მოუწიოს გარკვეულ კითხვებზე პასუხის გაცემა. კონკრეტულად რა კითხვები ჩნდება პროკურატურის მიმართ?

- იქიდან გამომდინარე, რაც მასალებიდან ჩანს, ძალიან ბევრი პროცესუალური დარღვევები იკვეთება, რაზეც პასუხის გაცემა გამოძიებას მოუწევს.

- თქვენი თქმით, თუკი პროკურატურა საქმეს კარგად შეისწავლის, შესაძლოა, საქმე სხვა მიმართულებით წავიდეს…

- ეს უკვე პროკურატურის პრეროგატივაა. ჩვენ ბრალის წაყენება გვაქვს მხოლოდ და მხოლოდ ორ ეპიზოდზე – ეს არის მკვლელობის მომზადება და იარაღის უკანონო შეძენა-შენახვა. დანარჩენი, თუ პროკურატურას დააინტერესებს, მას შეუძლია მასალები მოიპოვოს, მათ შორის არაერთი საჯარო ინფორმაციაც იყო გავრცელებული.

- იმის გათვალისწინებით, რომ ბევრი გაურკვეველი დეტალი არსებობს, ფიქრობთ თუ არა, რომ აღნიშნული საქმე “შეკერილია“?

- რა თქმა უნდა, “მკერავს” ნამდვილად ვერ დაგისახელებთ, მაგრამ ყოველი შემთხვევისთვის, ძალიან აბსურდული ბრალდებები არის. არანაირ შესაბამისობაში არ მოდის წაყენებული ბრალდება და განხორციელებული საგამოძიებო მოქმედებები ერთმანეთთან. ამიტომ მე არაერთხელ მითქვამს, რომ გამოხატოს პროკურატურამ კეთილი ნება და თავისი პრესტიჟის შესანარჩუნებლად შეწყვიტოს ეს საქმე. თუ არ შეწყვეტენ, სასამართლო გაიმართება და იმედია, ის მაინც იქნება დამოუკიდებელი და სამართლიანი.

საბოლოოდ, თუ საქმე გაგრძელდება და სასამართლომდე მივიდა, ჩვენ აუცილებლად ჩავრთავთ ნაფიც მსაჯულთა ინსტიტუტს და ერთ მოსამართლეზე აღარ ვიქნებით დამოკიდებულნი.

- საუბარი მიდის იმასთან დაკავშირებით, რომ ყველა კითხვაზე პასუხის გაცემის შემდეგ მამა გიორგის სიცოცხლეს შესაძლოა, საფრთხე შეექმნას. კონკრეტულად საიდან შეიძლება მოდიოდეს აღნიშნული საფრთხე?

- აღნიშნულს ზუსტად იმის გათვალისწინებით ვამბობთ, რომ ყველას მხრიდან არის შესაძლებელი, დეკანოზს საფრთხე შეექმნას. შესაძლებელია, ეს საერო პირებიდანაც მოდიოდეს. მოგეხსენებათ, როგორი რეზონანსულია ეს საქმე. ყველას თავისი შეხედულებები აქვს. შესაძლებელია, სრულიად გაურკვეველმა ადამიანმა თავისი შეხედულებიდან გამომდინარე რაიმე ქმედება განახორციელოს. თუკი პროკურატურა ვარაუდობს, რომ დეკანოზმა დანაშაული ჩაიდინა, ჩვენ ვვარაუდობთ, რომ მამა გიორგის ჩვენებამ და პასუხებმა, შესაძლოა, გარკვეული საფრთხე შეუქმნას მისი ოჯახის წევრებს და მას.

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ დავით ასლანიშვილთან: „ბანკებმა სავალუტო ბაზარზე ერთდღიანი სპეკულაცია მოაწყვეს“

ნათია ლომიძე

ბოლო დრო სავალუტო ბაზარზე განვითარებულმა მოვლენებმა გარკვეული ეჭვი გააჩინა. მთელი კვირის განმავლობაში ლარი თავბრუდამხვევი სისწრაფით მყარდებოდა, ხოლო ხუთშაბათს, დღის მეორე ნახევარში ასეთივე სისწრაფით დაიწყო ვარდნა და რამდენიმე საათში თითქმის 7 თეთრით გაუფასურდა. ფინანსისტი დავით ასლანიშვილი სავალუტო ქაოსის შექმნაში ეროვნული ბანკის და კომერციული ბანკების პასუხისმგებლობას ხედავს.

- სავალუტო ბაზარზე ხომ არ შეინიშნება სპეკულაციის ნიშნები?

- ლარის საბიუჯეტო პარამეტრამდე (ბიუჯეტით 2017 წელს გათვალისწინებულია 2,50) ჩამოსვლა ნორმალური მოვლენა იყო. ფინანსთა სამინისტრომ საგადასახადო გეგმა მაღალ დონეზე შეასრულა (თებერვალში 800 მლნ ლარამდე ჰქონდა მობილიზებული ნაშთი სახაზინო ანგარიშზე, შარშან ამ დროს 300 მლნ იყო). კარგად ორგანიზებული იყო ზამთრის სეზონზე ტურისტების მოზიდვის სქემაც, რამაც სავალუტო შემოდინებას ხელი შეუწყო. გარდა ამისა, რეფინანსირება შემცირდა, ასევე ფულადი გზავნილების რაოდენობამაც მოიმატა. ამ ყველაფერმა ლარის გამყარებას შეუწყო ხელი. თუმცა ბოლო დღეებში მიმდინარე მოვლენები ცდება ლოგიკას. ოთხშაბათსა და ხუთშაბათს გამყარება დიდი სისწრაფით გაგრძელდა და შემდეგ ასეთივე ტემპით საპირისპირო მოვლენები განვითარდა. სავარაუდოდ, ეს იყო სავალუტო სპეკულაცია. ამიტომ მოვუწოდე ეროვნულ ბანკს (თუ ის არ არის ის კომერციული ბანკების მძევალი) ჩარეულიყო და შეეძინა დოლარის რესურსი, რათა შეევსო ქვეყნის რეზერვი. სამწუხაროდ, მართალი აღმოვჩნდი, ეროვნული ბანკი არ ჩაერია საქმეში, რაც ცხადყოფდა, რომ ეს იყო საბანკო ოლიგოპოლიის სცენარი.

- როგორ ფიქრობთ, რა როლი უჭირავს ეროვნულ ბანკს მიმდინარე პროცესებში?

- გამომდინარე იქიდან, რომ რეფინანსირების სესხი გაძვირდა, მათ მოაწყვეს ერთდღიანი სპეკულაცია ბაზარზე. სესხების გალარების პროგრამა 17 მარტამდე გრძელდება, ამიტომ კარგი იქნება, ეროვნულმა ბანკმა მიიღოს შესაბამისი ზომები. იმისთვის, რომ გავარკვიოთ, ეს ვინ რა მიზნით გააკეთა, სებ-ს მოვუწოდე, გაარკვიოს და გვაცნობოს, რომელმა ბანკმა დადო ეს გარიგება, რა თანხა გაყიდა ან იყიდა, რა მიზეზით და რა კურსით. ამის შესახებ ჩააყენოს საზოგადოება საქმის კურსში. ერთ დღეში კურსი რომ დაფრინავს 2.60-დან 2.40-მდე და პირიქით და ამაში არ ერევა ეროვნული ბანკი, ეს არის პრობლემა. საერთოდ რას აკეთებს სებ-ის მმართველი გუნდი, ჩემთვის გაუგებარია მისი ფუნქციები. როდესაც ბანკებმა გამოიტანეს დოლარი გასაყიდად, ეროვნულ ბანკს ასეთი ქაოსის პირობებში უნდა შეესყიდა და ბაზარი დაემშვიდებინა. ეს იქნებოდა ადეკვატური ქმედება, თუმცა არ გააკეთა და გამოტანილი დოლარი სებ-ის ნაცვლად იყიდეს სპეკულანტებმა.

- რამდენად მუშაობს სესხების გალარების პროგრამა?

- პროექტი, რომელსაც ლარიზაცია გულისხმობს, კარგია, თუმცა შეიძლებოდა უფრო მკვეთრი ნაბიჯების გადადგმა. მაგალითად, სახელმწიფო მეთაურს და სახელმწიფო აპარატის ჩინოვნიკებს, გადაეტანათ თავიანთი სესხები ლარში. თუ ემსახურებიან ქვეყნის კეთილდღეობას და არიან პასუხისმგებლები ლარის კურსზე, გადადგან პირველი ნაბიჯი, რაც პროგრამისადმი ნდობას აამაღლებს. ხალხის ნაწილმა გაალარა თავიანთი კრედიტები კურსით – 2.60-2.70. ამისთვის ბანკებმა გარკვეული თანხა მიიღებს. მეორე ნახევარში როდესაც კვლავ მოხდა ლარის რესურსის კომერციულ ბანკებზე გაცემა სებ-ის მხრიდან, მივიღეთ ის შედეგი, რაც დღეს სავალუტო ბაზარზეა.

- როგორ ფიქრობთ, მოუწევს თუ არა ეროვნულ ბანკს მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრება?

- ყველასთვის ცნობილი იყო, რომ აქციზის ზრდა გამოიწვევდა ინფლაციას, თუმცა უფრო მეტი პასუხისმგებლობა ინფლაციაზე ეკისრებათ ისევ კომერციულ ბანკებს და მათ მძევალ ეროვნულ ბანკს იმიტომ, რომ ატრიალებენ მოკლევადიან რეფინანსირების სესხებს (1-დან 7 დღემდე), რომელიც საქართველოში 10-ჯერ აღემატება სტანდარტს და კატასტროფულ ზღვარზეა ასული. ეს თანხა შარშან თუ იყო 700 მლნ, ახლა არის 1,5 მლრდ. ამხელა ფულის მასა მიმოქცევაშია და რატომ უკვირთ, რომ ინფლაცია მაღალია? ეს არის, პირველ რიგში, რეფინანსირების სესხების შედეგი, დაპ ამასთან, აქციზიც გარკვეულ როლს თამაშობდა. ამიტომ ეროვნული ბანკი იძულებული იქნება, მონეტარული პოლიტიკა გაამკაცროს.

„რეზონანსი“, 04 მარტი, 2017 წელი

საწვავის გაიაფება იწყება, ახლა მთავარია ლარის სტაბილურობა!

საბითუმო ბაზარზე საწვავი 4 თეთრით უკვე გაიაფდა, რამდენიმე დღეში იგივე საცალო ქსელშიც მოხდება

მარი ჩიტაია

ლარის რევალვაციის გავლენა საწვავის ბაზარზე ჯერჯერობით არ შეინიშნება. მართალია, ბოლო დღეების განმავლობაში საბითუმო ფასი შემცირდა, თუმცა საცალო ქსელში საწვავის გაიაფებას მომდევნო 2 კვირის განმავლობაში არ ვარაუდობენ. იმპორტიორები ადასტურებენ, რომ ლარის გამყარება საწვავზე ფასის კლების საშუალებას იძლევა, მაგრამ ეს ცოტა მოგვიანებით გახდება შესაძლებელი. დაახლოებით 10-12 დღის შემდეგ ავტომფლობელები შეღავათს იგრძნობენ.

ბოლო დღეების განმავლობაში საწვავი, საშუალოდ, 10 თეთრით გაძვირდა. ცვლილება შეეხო როგორც ბრენდირებულ, ისე არაბრენდირებულ ავტოგასამართ სადგურებს. ვითარება სასიკეთოდ ორშაბათიდან შეიცვალა, როდესაც ეროვნული ვალუტა ერთბაშად გამყარდა.

მიუხედავად ამისა, იმპორტიორები საწვავის გაიაფების შესაძლებლობას ჯერჯერობით არ უშვებენ. ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც საწვავის გაიაფება ვერ ხერხდება, საერთაშორისო ფასია. ამ ეტაპზე, “პლატცის” მიხედვით, 1 ტონა ბენზინი 549 დოლარი ღირს, ხოლო 1 ტონა დიზელი – 494,4 დოლარია. რაც შეეხება საქართველოში საბითუმო ფასს, 1 ლიტრი ბენზინი 1,83 ლარად იყიდება, ხოლო დიზელის ფასი 1,71-1,72 ლარია. იმ შემთხვევაში თუ ლარის კურსი თუნდაც დღევანდელ ნიშნულზე შეჩერდა (2,43), რამდენიმე დღეში საწვავის საბითუმო ღირებულება 7-10 თეთრით დაიკლებს. შესაბამისად, ბენზინი და დიზელი გაიაფდება ავტოგასამართ სადგურებშიც.

კომპანია “სენტას” დამფუძნებელი ზაალ იაკობიძე “რეზონანსთან” აცხადებს, რომ ლარის გამყარება აუცილებლად აისახება ფასზე იმ შემთხვევაში, თუკი არსებული კურსი შენარჩუნდება. თუკი რევალვაციის ტენდენცია გაგრძელდება, ეს საწვავის ფასს საგრძნობლად დაეტყობა.

“ლარის კურსის გამყარება აუცილებლად აისახება საწვავის ღირებულებაზე. საბითუმო ბაზარზე კლება უკვე შეინიშნება, საწვავი 3-4 თეთრით გაიაფდა. ცვლილებაზე, როგორც წესი, პირველად საბითუმო ბაზარი რეაგირებს და შემდეგ აისახება საცალო ქსელში.

ჩვენთვის მთავარია, ლარის გამყარების ტენდენცია ხანგძლივ პერიოდში შენარჩუნდეს, მაგრამ, ამავე დროს, საერთაშორისო ფასმაც უნდა შეგვიწყოს ხელი. ერთიც და მეორეც გახლავთ ფასის ძირითადი მდგენელი საქართველოში. ამიტომ ვამბობ, რომ საწვავის გაიაფება შესაძლებელია არსებული კურსის პირობებშიც, თუ მსოფლიო ბაზარზე ნავთობპროდუქტების ფასი არ მოიმატებს.

არა მგონია, მომავალ კვირაში ვითარება საგრძნობლად შეიცვალოს. ფასის ასახვა საცალო ქსელში ასე სწრაფად არ ხდება. ვფიქრობ, 2 კვირა დაგვჭირდება იმისათვის, რათა საფასო დინამიკა შეიცვალოს”, – განმარტავს ზაალ იაკობიძე.

იმპორტიორების პოზიციას იზიარებენ ნავთობპროდუქტების იმპორტიორთა კავშირშიც და ადასტურებენ, რომ საწვავის ფასზე ლარის კურსის ასახვას, სულ მცირე, 2 კვირა დასჭირდება. კავშირის თავმჯდომარე ვანო მთვრალაშვილი რამდენიმე ფაქტორს ასახელებს, რომელიც საწვავის ღირებულებაზე ახდენს გავლენას – “პლატცის” ფასი, აქციზის ზრდა და ეროვნული ვალუტის გაცვლითი კურსი.

“საერთაშორისო ბაზარზე ბოლო პერიოდის განმავლობაში მეტ-ნაკლებად სტაბილური ვითარებაა. 1 ბარელი ნავთობი, საშუალოდ, 55-56 დოლარის დიაპაზონშია. ოპეკის წევრი ქვეყნების შეთანხმებამ ფასებზე გარკვეული გავლენა მოახდინა და გაძვირდა ნავთობი. დადებული პირობა რეალურად სრულდება და ეს არის მიზეზი, რომ ნავთობის ფასი სტაბილურ ნიშნულზეა ბოლო 2 თვის განმავლობაში.

საქართველოში არის სხვა მნიშვნელოვანი კომპონენტები, მათ შორის, აქციზი, დღგ-ს გადასახადი და სხვა, რაც ფასზე აისახება. დიდი მნიშვნელობა აქვს ასევე ლარის გაცვლით კურსს, რომელსაც საწვავის თვითღირებულაებაში 70% უკავია. როდესაც გამყარებაზეა საუბარი, ეს არის უდავოდ პოზიტიური მოვლენა, თუმცა მან ფასზე რომ იმოქმედოს, სჭირდება დრო, ჩვენ შემთხვევაში კიდევ 2 კვირა”, – განმარტავს მთვრალაშვილი და დასძენს, რომ კურსის ფაქტორი ფასზე მყისიერად ვერ ახდენს გავლენას.

“ვაჭრობის სექტორში ვერ დამისახელებთ ვერც ერთ დარგს, სადაც ლარის გამყარების გავლენა უკვე იგრძნობა. ასეთი ცვლილებისთვის დროა საჭირო. სამომავლოდ, თუ კიდევ დაბლა წამოვა კურსი, ბიზნესისთვის დიდი შეღავათი იქნება. დაბალი ფასი არის მეტი რეალიზაცია, მეტი ბრუნვა და არც ერთი კომპანია ასეთ შესაძლებლობაზე უარს არ იტყვის”, – განუცხადა “რეზონანსს” ვანო მთვრალაშვილმა.