„რეზონანსი“: ახალი მინისტრები // „ეკონომიკის მინისტრი ახალი იქნება – გიორგი გახარია, დიმიტრი ქუმსიშვილი კი ფინანსთა მინისტრად დაინიშნება“ (ქართველი ექსპერტების თვალსაზრისები)
„რეზონანსი“: თქვენი აზრით, რომელ მინისტრებს უნდა შეეხოს სამთავრობო ცვლილება?! (გამოკითხვა)
„რეზონანსი“: ინტერვიუ არჩილ გამზარდიასთან: „სამინისტროების რაოდენობა ოპტიმიზირებული უნდა იყოს“ // „კულტურის სამინისტრო, შესაძლოა, განათლების სამინისტროსთან გაერთიანდეს“
„რეზონანსი“: პარლამენტის თავმჯდომარის კანდიდატურა პრაქტიკულად გადაწყვეტილია // პრემიერმა კვირიკაშვილმა, გუნდის სხვა წევრებთან ერთად, ირაკლი კობახიძის წარდგენა დაადასტურა
„რეზონანსი“: 4%-ით მეტი ქალი წინა მოწვევის პარლამენტთან შედარებით // სადეპუტატო მანდატი 24-მა ქალმა მოიპოვა, რაც პარლამენტის მთლიანი შემადგენლობის 16%-ია
—–
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიორგი ვაშაძესთან: „არ შეიძლება, საკონსტიტუციო უმრავლესობას 47%-ით იღებდე“ // „საარჩევნო სისტემა შესაცვლელია“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „პარლამენტის არჩეული პრეზიდენტი პოლიტიკის მიღმა ვერ იქნება“ // „კონსტიტუცია გადასასინჯია, მაგრამ სისტემური მიდგომაა საჭირო“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ პაატა შეშელიძესთან: „ლარის გაუფასურება ეროვნული ბანკის ბრალია“
—–
„რეზონანსი“: ლარი კომაშია, ხალხს კი სიმართლეს უმალავენ! // „ვერც მთავრობა, ვერც სებ-ი ვერაფერს აკეთებს, ვალუტა თავზე გვემხობა“
„რეზონანსი“: ჩინური ტერორი ხარაგაულში // „რატომ არიან ეს კრიმინალები ინვესტორების რანგში ჩვენს ქვეყანაში?“
„რეზონანსი“: ვინ და სად ქადაგებს ღიად „ისის“-ის იდეებს საქართველოში // „საქმე იქამდეც მივიდა, რომ ზოგიერთი სალაფიტური ლიდერი ღონისძიებას თბილისში, ერთ ცნობილ დაწესებულებაშიც აწყობს“
——————-
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ახალი მინისტრები
„ეკონომიკის მინისტრი ახალი იქნება – გიორგი გახარია, დიმიტრი ქუმსიშვილი კი ფინანსთა მინისტრად დაინიშნება“ (ქართველი ექსპერტების თვალსაზრისები)
თაკო მათეშვილი
ახალი მინისტრთა კაბინეტის დამტკიცებამდე სპეციალისტები ხელისუფლებას ეკონომიკის, ფინანსთა, საგარეო საქმეთა მინისტრების შეცვლას ურჩევენ და ამბობენ, რომ მუშაობის პროცესში ისინი აშკარად მოიკოჭლებდნენ. მიიჩნევენ, რომ მათი გადაყენება საზოგადოების თვალშიც დადებითად აღიქმება და ეს მომგებიან ნაბიჯად შეიძლება იქცეს.
პოლიტოლოგები სამინისტროების შერწყმაზეც საუბრობენ. ფიქრობენ, რომ ქვეყანაში საკმარისზე მეტი უწყებაა, რომელთა შეერთებითაც არა მხოლოდ მილიონობით ლარის დაზოგვა გახდება შესაძლებელი, არამედ გარკვეული საქმიანობაც უფრო ეფექტურად და მოქნილად შესრულდება.
სამთავრობო სტრუქტურების ოპტიმიზაციის მომხრეა პოლიტოლოგი, კონფლიქტოლოგი მამუკა არეშიძე, რომელიც ამბობს, რომ ქვეყანაში ძალიან ბევრი სამინისტროა და ბევრი სახელმწიფო მინისტრი გვყავს. იგი მიიჩნევს, რომ ამდენი საჭირო არაა და გარკვეული უწყებების გაერთიანება შეიძლება. მაგალითად, რელიგიის სააგენტო, შერიგებისა და დიასპორის სახელმწიფო მინისტრების აპარატები ერთ უწყებად შეიძლება ჩამოყალიბდეს.
მამუკა არეშიძე აცხადებს, რომ არ შეიძლება რელიგიისა და ეროვნული უმცირესობების საკითხები სხვადასხვა უწყებაში განიხილებოდეს, რადგან ხშირ შემთხვევაში საქართველოში მცხოვრები ეთნოსი საკუთარ თავს რელიგიურ კონტექსტში განიხილავს და არასწორად მიაჩნია, რომ ამ საქმისთვის ორი სხვადასხვა უწყება მუშაობდეს.გარდა ამისა, არეშიძის თქმით, ჩვენთვის უმნიშვნელოვანესია ქართული დიასპორები, რომლებიც ჩვენი საზღვრის პერიმეტრს მიღმა ცხოვრებენ – ირანში, თურქეთში, ჩრდილოეთ კავკასიაში და ა.შ. “თუ სწორ რეგიონალურ პოლიტიკას წარვმართავთ, ეს ყველაფერი ერთ უწყებაში უნდა იყოს. დიასპორებს, რომლებიც ჩრდილოეთ კავკასიაში ცხოვრობენ, კონფლიქტურ ზონაში მიმდინარე პროცესებზე გავლენა აქვთ და ასევე საქართველოში მცხოვრებ ჩდილო კავკასიურ დიასპორებსაც აქვთ კონფლიქტურ რეგიონებზე გავლენა. ამიტომ, იმისათვის, რომ კონფლიქტების მოგვარების სტრატეგიული გეგმა შევქმნათ, ეს თემები ერთად უნდა იყოს”, – აცხადებს მამუკა არეშიძე. მისივე აზრით, ოპტიმიზაციის საშუალება სხვა სამინისტროებშიც კიდევ არის. მაგალითად, მიაჩნია, რომ ევროპასთან ინტეგრაციის სამინისტრო საგარეო საქმეთა სამინისტროს შემადგენლობაში უნდა შედიოდეს.
მინისტრების ცვლილებებს რაც შეეხება, მამუკა არეშიძე ამბობს, რომ ეკონომიკური მიმართულების მინისტრების ცვლილების აუცილებლობას ვერ ხედავს.
„თუმცა, ვიცი, რომ ეკონომიკის მინისტრი ახალი იქნება. ამჟამინდელი მინისტრი დიმიტრი ქუმსიშვილი ფინანსთა მინისტრი უნდა გახდეს, ეკონომიკის მინისტრად კი [გიორგი] გახარია დაინიშნება. არ ვიცი, რა ამოცანა აქვს დასახული ხელისუფლებას, ამიტომ საფინანსო-ეკონომიკური ჯგუფის ცვლილებაზე ვერაფერს ვიტყვი”, – აღნიშნავს მამუკა არეშიძე.
პირველ რიგში, ეკონომიკური პროფილის მინისტრების შეცვლას მიიჩნევს აუცილებლად პოლიტოლოგი ნიკა ჩიტაძე. ამბობს, რომ საქართველოში ეკონომიკური ზრდა დაქვეითებულია და 2016 წლის მონაცემებით მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდამ 2.8% შეადგინა, რაც წინა წლებთან შედარებით დაბალი მაჩვენებელია. იგი საგარეო ვაჭრობისა და ექსპორტის შემცირებაზეც საუბრობს და ამბობს, რომ რომ ამან ლარის კურსზე ნეგატიური ასახვა ჰპოვა. სწორედ ამ საკითხების ვერმოგვარების გამო მიიჩნევს იგი ეკონომიკისა და ფინანსთა მინისტრების შეცვლას აუცილებლად.
“რეზონანსთან” ინტერვიუში ნიკა ჩიტაძე ყველაზე წარმატებულ მინისტრებზეც საუბრობს. აღნიშნავს, რომ ასეთად, პირველ რიგში, ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრი, დავით ბაქრაძე მიაჩნია და დასძენს, რომ მისი მუშაობის პერიოდში საქართველოს ევროპასთან და ნატოსთან ინტეგრაციის კუთხით გარკვეული წარმატებები ჰოქნდა.
“მაგალითად, საქართველოს ტერიტორიაზე ნატოს სასწავლო ცენტრი გაიხსნა. თუმცა, ამ კუთხით თავდაცვის ყოფილი მინისტრი თინა ხიდაშელიც ძალიან აქტიურობდა. ვარშავის სამიტის ფარგლებშიც ნატომ გამოთქვა მზადყოფნა შავი ზღვის რეგიონში თავისი აქტიურობა გააძლიეროს. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია და ამიტომაც მგონია, რომ ამ მიმართულებით წარმატებები იყო. ეს ყველაფერი საგარეო პოლიტიკის ნაწილია, თუმცა, მეორეს მხრივ, ვერ ვიტყვი, რომ მთლიანობაში საქართველოს საგარეო უწყების მუშაობა ეფექტური იყო, რადგან საერთაშორისო დღის წესრიგში ცხინვალისა და აფხაზეთის საკითხი მეორე პლანზეა გადაწეული უკრაინის საკითხის შემდეგ. ამ დროს, ყირიმისა და ოსეთ-აფხაზეთის პრობლემა დღის წესრიგში ერთ დონეზე უნდა იყოს, რადგან ორივე შემთხვევაში ერთი და იგივე პრობლემასთან – რუსეთის მიერ სხვა ქვეყნებშიც ტერიტორიული მთლიანობის დარღვევასთან და ოკუპაციასთან გვაქვს საქმე. ამიტომ, ამ კუთხით ქართულ დიპლომატიას მეტი აქტიურობა მართებდა”, – მიიჩნევს ნიკა ჩიტაძე.
ცალკეული მინისტრების შეცვლას პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე ფუჭ ქმედებას უწოდებს და ამბობს, რომ მინისტრთა კაბინეტის საქმიანობა მთლიანობაში უნდა განიხილებოდეს. ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზეც, მისი აზრით, კაბინეტი მთლიანადაა პასუხისმგებელი.
“ვერ ვიტყვი, რომ უსაქმური მინისტრები გვყავს, თუმცა ვერც იმას ვიტყვი, რომ ძალიან აქტიურები იყვნენ. ჯანდაცვაში, სოციალურ სფეროში, სოფლის მეურნეობაში რაღაც ნაბიჯები გადაიდგა, თუმცა ქვეყანამ სოციალურად, ან ეკონომიკურად წინ მნიშვნელოვანად ვერ წაიწია. პრობლემა სწორედ ისაა, რომ ჩვენ ისევ კონკრეტულ მინისტრებს განვიხილავთ და არა მთლიან კაბინეტს. კაბინეტის დამსახურებაა ისიც, თუ რამე გაკეთდა და ისიც, თუ არ გაკეთდა”, – აცხადებს ვახტანგ ძაბირაძე. შესაბამისად, მისი აზრით, ძირეული რეფორმებია საჭირო და არა რომელიმე მინისტრის შეცვლა. ამბობს, რომ კაბინეტს ყველა მიმართულებით მკვეთრად ჩამოყალიბებული გეგმა უნდა ჰქონდეს. სწორედ ამ პრიორიტეტებით უნდა დგებოდეს ბიუჯეტი და ის დარგები ფინანსდებოდეს, რომელიც მთავრობოს აზრით ამას განსაკუთრებით საჭიროებს.
სპეციალისტის თქმით, სამინისტროები დღესდღეისობით იმით არიან დაინტერესებულები, რომ ბიუჯეტიდან რაც შეიძლება მეტი თანხა წაიღონ. ეს კი, მისი აზრით, მოძველებული მიდგომააა, როცა სამინისტროები თავის გამოჩენას ცდილობდნენ. ამ დროს, ძაბირაძის თქმით, ცალკეული სამინისტროები ამინდს ვერსად ქმნიან.
“გარდა ამისა, უზარმაზარი ბიუროკრატიის პრობლემაა და ა.შ. ჯერჯერობით კი ვერ ვხედავ, რომ ხელისუფლება ამ პრობლემების მოსაგვარებლად მზადაა. მინისტრებს ალბათ შეცვლიან, მაგრამ მთლიანად მთავრობის სტრატეგია თუ არ ჩამოყალიბდა, დიდად არაფერი შეიცვლება. აქამდეც ხომ იყო გარკვეული ცვლილებები, მაგრამ როგორი მთავრობაც 2012 წელს გვყავდა, ახლაც ისეთი გვყავს. შეიძლება ზოგიერთი უფრო ხისტ განცხადებას აკეთებდა, ზოგიერთი – ნაკლებად, მაგრამ მთავრობის პოლიტიკა არც ადრე შეცვლილა და არც ახლა”, – დასძენს პოლიტოლოგი.
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
თქვენი აზრით, რომელ მინისტრებს უნდა შეეხოს სამთავრობო ცვლილება?!
თიკო ოსმანოვა
(შემოკლებით)
ახალი მოწვევის პარლამენტი უახლოეს მომავალში მთავრობასაც ხელახლა დააკომპლექტებს, ამასთან დაკავშირებით მმართველმა პარტიამ კონსულტაციები უკვე დაიწყო. “რეზონანსის” ინფორმაციით, “ოცნება” რადიკალური სამთვარობო ცვლილებების განხორციელებას არ აპირებს და მხოლოდ რამდენიმე მინისტრს შეეხება ცვილილება.
(…)
თქვენი აზრით, რომელ მინისტრებს უნდა შეეხოს სამთავრობო ცვლილები?! ეს კითხვა “რეზონანსმა” საზოგადოების წარმომადგენლებს დაუსვა.
დიმა ჯაიანია (მსახიობი) მე რომ მკითხოთ, არცერთია შესაცვლელი. ძალიან დიდი სურვილი მაქვს, რომ ასე დარჩეს, როგორც არის, იმიტომ, რომ ქვეყანა პროგრესისკენ მიდის. არცერთს რამე დანაშუალი არ ჩაუდენიათ, თუმცა, ეს პრემიერის გადასაწყვეტია და ვნახოთ რა იქნება.
ირმა სოხაძე (მომღერალი): ცოტა არაკორექტული გამოვა ჩემგან კონკრეტული მინისტრების დასახელება. უბრალოდ ერთი თხოვნა მაქვს, შეიძლება ბევრი მინისტრია შესაცველი, მაგრამ დიდი სიფრთხილეა საჭირო – ჩანაცვლება უნდა მოხდეს მისაღები ადამიანებით, რომ ესა თუ ისე სფერო განვითარდეს და უკეთესობისკენ წავიდეს. იმიტომ, რომ თუ ნორმალური ვინმე თუ არ მოიყვანეს, მაშინ ჯობია არც შეიცვალოს. შეუჩვეველს ისე შეჩვეული ჭირი ჯობია. კულუარებში მიუღებელი კანდიდატურები სახელდება და ზოგიერთი მათგანი ჩემში შეშფოთებას იწვევს, ასე რომ, დაველოდოთ მოვლენების განვითარებას. უბრალოდ, თუ იქნება ცვლილებები, იყოს ცალსახად უკეთესი.
მიხელ ღანიშაშვილი (პოეტი): არ ვიცი, რა გითხრათ. ჩემი აზრით, ზოგადად ძველი მთავრობა ვერ მუშაობდა და ყველა შესაცვლელია, თუმცა რომელი კანდიდატურებით შეიცვლება, ამასაც მნიშვნელობა აქვს. პირველ რიგში კი ეკონომიკური გუნდის მინისტრები არიან შესაცვლელნი. ეკონომიკური და სოციალური კუთხით არაფერი გაკეთებულა, რომ ადამიანებს სიკეთე ეგრძნოთ.
დოდო ხურცილავა (თეატრმცოდნე): ამაზე არ მიფიქრია, არ ვიცი, თუმცა ჩემი აზრით, არ უნდა შეიცვალოს, ენერგეტიკის, ჯანდაცვის და დევნილთა მინისტრები. ასევე ვფიქრობ, კარგად მუშაობენ თეა წულუკიანი და ნოდარ ჯავახიშვილი. ხოლო ეკონომიკის, კულტურის და საგარეო მინისტრები თუ გაქტიურდებიან, კარგი იქნება. ან კიდევ არ ვიქნები წინააღმდეგი თუ სამათავრობო ცვლილებები კონკრეტულად ამათ შეეხებათ.
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ არჩილ გამზარდიასთან: „სამინისტროების რაოდენობა ოპტიმიზირებული უნდა იყოს“ // „კულტურის სამინისტრო, შესაძლოა, განათლების სამინისტროსთან გაერთიანდეს“
ნინო ქეთელაური
“ასეთი საკონსტიტუციო კომისიის საჭიროება არ არსებობს და რაღაც მომენტში, შესაძლოა, უფრო თვალთმაქცობაც კი იყოს,” – ასე აფასებს ანალიტიკოსი არჩილ გამზარდია საკონსტიტუციო ჯგუფის არსებობას და აღნიშნავს, რომ “წინა პარლამენტში მმართველი ძალა პრეზიდენტთან მიმართებით გარკეული “მეტიჩრობებით” გამოირჩეოდა და პრეზიდენტიც ასევე პასუხობდა”, ახლა კი იმედოვნებს, რომ ეს დამოკიდებულება შეიცვლება. თუმცა განმარტავს, რომ “ქართულ ოცნებაში” ლიდერების კუთხით არც ახლა შეიცვლება რამე და პარტიის პოლიტიკის წარმმართველნი ისევ იგივე სახეები იქნებიან.
არჩილ გამზარდია: იდეაში, წინა პარლამენტში რატომაც იყო საკონსტიტუციო კომისია, გასაგებია, და ისიც გასაგებია, რატომაც ვერ იმუშავა. მაგრამ ახლა, პრეზიდენტის პოზიციის გაგება ყველანაირი სპეციალური ფორმატის გარეშე შესაძლებელია, ისევე, როგორც საზოგადოების წევრების ჩართულობა, მათი პოზიციების გაგება. ამიტომ მას შესაძლოა სხვა ფორმატი უფრო მოუხდეს. საერთო ჯამში, გადაწვეტილების მიმღები არიან მმართველი პარტიის წევრები, თანაც ისე, რომ დამატებით არც ერთი ზედმეტი ხმის მიღებაც კი არ სჭირდებათ. ფაქტი ასეთია, მხოლოდ ხელისუფლების კეთილ ნებაზე შეიძლება იყოს დამოკიდებული აზრის სხვებისთვის კითხვა ან გათვალისწინება. შესაბამისად, საკონსტიტუციო ხმების მიღება მათ არ გაუჭირდებათ. ამიტომ იკვეთება, რომ ასეთი საკონსტიტუციო კომისიის საჭიროება არ არსებობს და რაღაც მომენტში, შესაძლოა, უფრო თვალთმაქცობაც კი იყოს.
- როგორ წარმოგიდგენიათ ამ ფორმატში პრეზიდენტის ჩართულობა და მმართველ გუნდთან მისი თანამშრომლობა?
- პირველ რიგში, სწორედ განსხვავებული აზრებისთვის, კონსულტაციების ან გადაწყვეტილების მისაღებად არის ასეთი ფორმატი საჭირო. ამიტომ, თუ პრეზიდენტი მათი გადაწვეტილების ასლი იქნება, მისი ჩართულობის ფუნქცია და მოტივი სრულიად გაუგებარია. ის, რომ ხშირ შემთხვევაში, განსხვავებული აზრი აქვს პრეზიდენტს და მმართველ ძალას, აბსოლუტურად ნორმალურია, თუ რა თქმა უნდა, ამ განსხვავებული აზრის უკან სხვა პოლიტიკური მოტივატორები არ იმალება. წინა პარლამენტში მმართველი ძალა პრეზიდენტთან მიმართებით გამოირჩეოდა გარკვეული “მეტიჩრობებით” და პრინციპში, პრეზიდენტიც ასევე პასუხობდა. გარკვეულწილად, ეს პოზიცია შეიცვალა გიორგი კვირიკაშვილის გაპრემიერების შემდეგ. წინა გუნდში ჩვენ გვახსოვს, რომ პრეზიდენტის მიმართ დამოკიდებულება ძალიან აგდებული იყო. დღეს თუ გარკვეული პირები პრეზიდენტის დროზე ადრე გაშვებაზე ისევ დაიწყებენ საუბარს, მაშინ ეს არ იქნება საქმიანი ტონი და სრულიად სხვაგან გადავა პროცესი. მაგრამ თუ “ქართული ოცნება” საქმეზე ორიენტირებული იქნება, შეიძლება პრეზიდენტის როლიც იპოვონ. დღევანდელი კონსტიტუციით, პრეზიდენტი ბოლომდე დაცლილი უნდა იყოს პოლიტიკური გავლენებისგან. ამიტომ, თუ ამ ფორმატში ერთმანეთთან კომუნიკაციას შეძლებენ, კარგია.
- რას იტყვით უსუფაშვილის მიერ ახალი პარტიის ჩამოყალიბებაზე, რამდენად რეალურად მიგაჩნიათ და ვის მოიაზრებთ ამ გუნდში?
- უახლოეს ეტაპზე არ მიმამჩნია სწორად პარტიის შექმნა იმიტომ, რომ ამ ადამიანებს ჯერ ისევ ძველი პარტიის იმიჯი მოჰყვებათ, რისი რეაბილიტაცია სჭირდებათ. ეს ეხება უსუფაშვილსაც და ალასანიასაც. ამიტომ, ასე სახელდახელოდ პარტიის შექმნა, გაუგებარია.
რაც შეეხება იდეას, უსუფაშვილი-ალასანიას გაერთიანების შესახებ, მე მგონია, რომ მაინცდამაინც გონივრული არ არის. დღეს თუ უნდათ, რომ პარტია ააგონ იმ მოთხოვნებზე, რომელიც ამომრჩეველს გააჩნია, ამ შემთხვევაში უსუფაშვილმა შესაძლოა შექმნას პარტია, მაგრამ ახალი ადამიანებით უნდა იყოს დაკომპექტებული, ისეთებით, რომლებიც პარტიული პოლიტიკით არ არიან ცნობილები. შესაძლოა, ეს ადამიანები იყვნენ სრულიად უცხოები, მაგრამ წინ კიდევ 4 წელია და არის დრო საიმისოდ, რომ იმიჯი შეიქმნან და თანმიმდევრული პოლიტიკით, პარტიას მნიშვნელოვანი პერსპექტივები შეექმნას.
თუ უსუფაშვილი-ალასანია (მარგველაშვილი მხარდაჭერით) ამ არჩევნებისთვის გაერთიანდებოდნენ, შედეგებში არ ექნებოდათ არანაირი არსებითი მიღწევა. შეიძლება როგორღაც ბარიერი გადაელახათ, მაგრამ ეს საერთო ჯამში არაფრის მომტანი იქნებოდა. ამიტომ, თუ ეს ადამიანები გაერთიანდებიან, ლოკომიტივის ფუნქცია უნდა იკისრონ და ააგონ ახალ იდეებზე. ამომრჩეველს ახალი ტიპის ლიდერებზე აქვს მოთხოვნა. ვნახავთ, რომ ლიდერობის კუთხით “ქართულ ოცნებაში” არაფერი შეიცვლება და პარტიის პოლიტიკის წარმმართველნი ისევ იგივე სუბიექტები იქნებიან.
- როგორი იქნება “რესპუბლიკური პარტიის” და “თავისუფალი დემოკრატების” ბედი, მაშინ, როდესაც ორივე პარტია ლიდერებმა დატოვეს?
- ერთადერთი ის არის, რომ მათ აღარ ეყოლებათ საპარლამენტო წარმომადგენლობა. ისინი დღემდე ითვლებიან კვალიფიციურ პარტიებად. ამიტომ, თუ იქ მყოფი ადამიანები განახლებაზე იზრუნებენ, რასაც ჩვენ რებრენდინგს ვუწოდებთ და რაც მთავარია, ეს რეალური იქნება (ჩვენ გვახსოვს “ნაციონალებმაც” გამოაცხადეს რებრენდინგი, მაგრამ რეალურად არაფერი მსგავსი არ მომხდარა), მათაც გარკვეული პერსპექტივა ექნებათ, თუმცა იქ დარჩნელი ადამიანები, რომლებმაც უნდა ეს წარმართონ, რამდენად არიან მზად, ამას ვერ გეტყვით. მარტივი ლოგიკაა, როდესაც პროდუქტი ბაზარზე აღარ იყიდება, მას უნდა შეუცვალონ შიგთავსი, გარკვეულწილად ფორმულა, მაგრამ არსებით კონცეფციას არ უნდა გასცდნენ.
- მინისტრთა კაბინეტის ცვლილებაზე მინდა გკითხოთ, საჭიროა თუ არა მინისტრთა კაბინეტის მთლიანად შეცვლა?
- მე მიმაჩნია, რომ მინისტრთა კაბინეტს მთლიანი განახლება არ სჭირდება იმიტომ, რომ არის გარკვეული სექტორები, სადაც მნიშვნელოვანი პოზიტიური დინამიკა იყო. იგივე პენიტენციალურ სისტემაში, სადაც კახიშვილზე უკეთ ამ უწყებას არა მგონია ვინმემ უხელმძღვანელოს. ერთადერთ შემთხვევაში შეიძლება აქ განახლებაზე იფიქრო, თუკი მინისტრს თავად მიაჩნია, რომ აქ რაღაც სიახლეებია საჭირო. ასევე, მაგალითად, გარკვეული მოლოდინია განათლების სამინისტროსთან მიმართებით. მართალია, ჯეჯელავა საკმაოდ სპეციფიკურია, მაგრამ ის წინამორბედებისგან განსხავებით საინტერესო და გახსნილი სუბიექტია ამიტომ, მიმაჩნია, რომ ის ამ ეტაპზე არ უნდა შეცვალონ.
ასევე დევნილთა და განსახლების სამინისტრო, რომელიც კარგად ვიცი, როგორც მუშაობს და ბოლო 4 წელში საკმაოდ პოზიტიური დინამიკა გააჩნია, ვიდრე იყო მანამდე.
კიდევ ერთი-ორი სამინისრო შეიძლება ჩამოვთვალოთ, როსადაც ჩემი აზრით, ის მართვის ტემპი უნდა შენარჩუნდეს, რაც მინისტრებმა დაისახეს. მაგრამ არის სამინისტროები, რომელიც ნამდვილად მოითხოვს სიახლეს. ასეთად მიმაჩნია ჯანდაცვის სამინისტრო, რომელიც აუცილებლად გადასახედია, რადგან ამ უწყების მუშაობა, არასაკმარისად ეფექტურია. ასევე კულტურის სამინისტრო, რომელიც არ უნდა იყოს ისეთი განხეთქილებისა და დაპირისპირების ადგილი, როგორიც ბოლო პერიოდში იყო.
საზოგადოებამ უნდა დაინახოს ამ სამინისტროს ადგილი. მაგალითად, ხადური უკვე როგორც სალანძღავი სიტყვა ისე აკერია მოქალაქეებს პირზე, რეალურად, აქ საკმაოდ კრიზისული სიტუაციაა, მაგრამ ხადურის შეცვლა არა მგონია რამეს ცვლიდეს. პირიქით, მისმა შეცვლამ შესძლოა დადებითი მოლოდინი შექმნას საზოგადოებაში და თუ ეს არ გამართლდა, ისევ იგივე კრიტიკის რეჟიმში გადავა. ამ შემთხვევაში ხადური შესაძლოა უფრო ფსიქოლოგიურად მდგრადი იყოს ამ კრიტიკის მიმართ და უფრო სასურველიც, რომ ის დატოვონ.
- საუბარია სამინისტროების გაუქმებაზეც, თქვენ რომელი სამინისტროები მიგაჩნიათ გასაუქმებლად?
- მაგალითად, როდესაც არსებობს დევნილთა სამინისტრო, იქ რეინტეგრაციის სამინისტროს საჭიროებას ვერ ვხედავ. ასევე ვერ ვხედავ დიასპორის სამინისტროს დანიშნულებას. ესეც შეიძლება აპარატის დონეზე იყოს დაყვანილი. მე თუ მკითხავთ, კულტურის სამინისიტრო შეიძლება სულაც განათლების სამინისტროსთან გაერთიანდეს. ზოგადად, მასზე ყველას თავის დამოკიდებულება აქვს, მაგრამ ის, რომ სამინისტროების რაოდენობა უნდა იყოს ოპტიმიზირებული, ეს ფაქტია.
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
პარლამენტის თავმჯდომარის კანდიდატურა პრაქტიკულად გადაწყვეტილია
პრემიერმა კვირიკაშვილმა, გუნდის სხვა წევრებთან ერთად, ირაკლი კობახიძის წარდგენა დაადასტურა
სალომე სარიშვილი
რამდენიმედღიანი კონსულტაციებისა და მსჯელობის შემდგომ, “ქართულ ოცნებაში” უკვე ღიად საუბრობენ იმის შესახებ, რომ მე-9 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე პარტიის აღმასრულებელი მდივანი ირაკლი კობახიძე იქნება. თუმცა, ამასთანავე, როგორც “ქართული ოცნების” პოლიტსაბჭოს წევრი და პარტიის წევრი ეკა ბესელია ირწმუნება, კონსულტაციები მმართველ გუნდში ჯერ კიდევ გრძელდება და, შესაბამისად, დეპუტატმა დაკონკრეტებისგან თავის შეკავება ამჯობინა. პრემიერ გიორგი კვირიკაშვილის თქმით, კი საბოლოო გადაწყვეტილებას აღნიშნულთან დაკავშირებით, სავარაუდოდ, კვირის ბოლოს მიიღებენ.
ცნობისთვის: პარლამენტის რეგლამენტის თანახმად, პარლამენტის თავმჯდომარეს პარლამენტი პირველივე სესიაზე ფარული კენჭისყრით ირჩევს. თავმჯდომარის არჩევას კი სულ მცირე 76 დეპუტატის ხმა სჭირდება. არსებული რეგლამენტის თანახმად, კანდიდატურის წარდგენის უფლება აქვთ უმრავლესობას, უმცირესობას, დამოუკიდებელ ფრაქციას, ასევე პარლამენტის წევრთა ექვსკაციან ჯგუფს.
გუშინ ტელეკომპანია “რუსთავი 2″-ს პრემიერმა, პრინციპში, ცალსახად დაუდასტურა, რომ პარლამენტის თავმჯდომარის კანდიდატურაზე პარტიის აღმასრულებელი მდივანი ირაკლი კობახიძე განიხილება. მისი თქმით, საბოლოო გადაწყვეტილებას საზოგადოებას, სავარაუდოდ, კვირის ბოლოს გააცნობენ. ირაკლი კობახიძის პარლამენტის თავმჯდომარის პოსტზე განხილვას ადასტურებს “ქართული ოცნების” პოლიტსაბჭოს წევრი და პარტიის წევრი ეკა ბესელიაც.
თავად ირაკლი კობახიძე კი დიდი ხანია ამ თემაზე საუბრისა და კონკრეტული ინფორმაციის გასაჯაროებისგან თავს იკავებს და ამბობს, რომ ამის შესახებ პარტია უახლოეს მომავალში ისაუბრებს. ორიოდე კვირის წინ კი კობახიძე ამბობდა, რომ პოლიტსაბჭოს ამ საკითხზე მჯელობა ჯერ კიდევ არ ჰქონდა წარმოებული. “პარლამენტის მომავალ თავმჯდომარესთან დაკავშირებით ცნობილია, რომ წარდგენილი იქნება ირაკლი კობახიძის კანდიდატურა და, უდავოდ, მას ექნება გუნდის მხარდაჭერა, – ამის შესახებ ჟურნალისტებს “ქართული ოცნების” პოლიტსაბჭოს წევრმა ეკა ბესელიამ განუცხადა.
ეკა ბესელიას თქმით, ამ ეტაპზე გრძელდება კონსულტაციები, რის გამოც კონკრეტიკისგან თავს იკავებს. “სახელდება ბევრი სხვადასხვა პოზიცია, მე ვერც ჩემს თავთან და ვერც სხვასთან დაკავშირებით, გარდა პარლამენტის მომავალი თავმჯდომარისა, ვერ დავადასტურებ ვერაფერს. არის სხვადასხვა შემოთავაზებაც, თუმცა საბოლოო გადაწყვეტილებას მივიღებთ პოლიტიკურ საბჭოზე. პარლამენტის მომავალ თავმჯდომარესთან დაკავშირებით ცნობილია, რომ წარდგენილი იქნება ირაკლი კობახიძის კანდიდატურა და, უდავოდ, მას ექნება გუნდის მხარდაჭერა”, – განაცხადა ეკა ბესელიამ.
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
4%-ით მეტი ქალი წინა მოწვევის პარლამენტთან შედარებით
სადეპუტატო მანდატი 24-მა ქალმა მოიპოვა, რაც პარლამენტის მთლიანი შემადგენლობის 16%-ია
გვანცა ღვედაშვილი
უკვე ცნობილია იმ დეპუტატთა შემადგენლობა, რომლებიც მეცხრე მოწვევის პარლამენტში შემდგომი 4 წლის განმავლობაში იქნებიან. საბოლოო მონაცემებით, საქართველოს პარლამენტში სადეპუტატო მანდატი 24-მა ქალმა მოიპოვა, რაც პარლამენტის მთლიანი შემადგენლობის 16%-ია. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული მაჩვენებელი წინა მოწვევის პარლამენტთან შედარებით 4%-ით არის გაზრდილი, “ჟურნალისტთა ქსელი გენდერული თანასწორობისათვის” პროექტის კოორდინატორის, ინგა ალავიძის თქმით, ეს არ ნიშნავს, რომ კარგია, რადგან ქალთა რაოდენობა მაინც ცოტაა.
ანალიტიკოს არჩილ გამზარდიას მოსაზრებით კი, პოლიტიკაში ქალთა დაბალი აქტივობის ერთ-ერთი მიზეზად საზოგადოების დამოკიდებულებაც შეგვიძლია დავასახელოთ. მისი თქმით, მოსახლეობა გაცილებით ლოიალურია მამაკაცების მიმართ, ვიდრე ქალების. 2016 წლის მოწვევის პარლამენტში 13 ქალი პარტია ქართული ოცნების წარმომადგენელია, 7 – ნაციონალური მოძრაობის; 3 – პატრიოტთა ალიანსის და 1 დამოუკიდებელი დეპუტატია. აქვე გეტყვით, რომ მე-8 მოწვევის პარლამენტში ქალთა რაოდენობა 18-ს შეადგენდა.
პროექტის “ჟურნალისტთა ქსელი გენდერული თანასწორობისათვის” კოორდინატორი ინგა ალავიძე “რეზონანსთან” საუბრისას აცხადებს, რომ არსებული შედეგი, რომელიც დღეს პარლამენტში ქალთა რაოდენობასთან დაკავშირებით მივიღეთ, თავად პოლიტიკური სუბიექტების ბრალია, რადგან მათ ქალები პარტიულ სიებში არ ჩასვეს.
“ჩვენ, იმ ორგანიზაციის ერთ-ერთი წევრი ვიყავით, რომლებიც სავალდებულო კვოტების შესახებ კანონის მიღებას ვითხოვდით, თუმცა წინა მოწვევის პარლამენტმა ეს ინიციატივა ჩააგდო. მაგრამ, ჩვენ არ გავჩერებულვართ და აქტიურად ვაგრძელებთ შეხვედრებს და მუშაობას. მიუხედავად იმისა, რომ წინა მოწვევის პარლამენტთან შედარებით ახალ პარლამენტში ქალთა რაოდენობა გაიზარდა, ეს მაინც არ არის დამაკმაყოფილებელი შედეგი. ქალთა რიცხობრივი სიმცირე იმითაც იყო გამოწვეული, რომ პარტიებმა სიაში ნაკლები ქალი ჩასვევს. იყო პარტიები, რომლებსაც საერთოდ არ ჰყავდათ ქალი. სტერეოტიპულია, ის დამოკიდებულება, რომ ქალი მეორეხარისხოვან ფუნქციას ასრულებს. არადა სინამდვილეში ყველაზე მეტი სიმძიმის სამუშაოს ასრულებინებენ, თუმცა, როცა საქმე იქამდე მიდის, ქალები ჩასვან თუ არა სიაში, აქ დამკვიდრდებული სტერეოტიპი იჩენს ხოლმე თავს, რომ კაცი უფრო მაგარია”, – ინგა ალავიძე. მისივე თქმით, მიზეზი, თითქოს ქვეყანაში არ გვაქვს ისეთი ქალების რესურსი, რომლებიც პოლიტიკაში მნიშვნელოვან როლს შეასრულებენ, არარეალურია. ამასთან, მსოფლიოში არსებული გამოცდილება გვაჩვენებს, რომ ქალები უფრო ეფექტურად აგვარებენ სოციალურ-ყოფით, თუ შრომის უფლებებთან დაკავშირებულ საკითხებს.
“ჩვენ ძალიან ხშირად დავდივართ რეგიონებში და ძალიან დიდი რესურსი არსებობს აქტიური ქალბატონებისა, რომლებიც წინ უნდა წამოიწიონ და იყვნენ გადაწყვეტილებების მიმღებნი. ანუ მიზეზი, რომ ქალებში არ მოგვეპოვება რესურსი, არარეალურია. ძალიან მნიშვნელოვანია, როცა ქალი გადაწყვეტილების მიმღებია. ყველა ქვეყანაში, სადაც ეს კვოტირების კანონი მიიღეს, დააკვირდნენ იმ სტატისტიკას თუ რა დადებითი შედეგები მოჰყვა ამ კანონის მიღებას. აღმოჩდა, რომ ბევრ სოციალურ-ყოფით საკითხებში, შრომისა და ქალის უფლებებთან დაკავშირებულ პრობლემებს ქალები უფრო წარმატებით ართმევენ თავს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, ამ მხრივ გაიზარდოს ქალების როლი და ისინი მმართველ თანამდებობებზე ვიხილოთ”, – გვითხრა ინგა ალავიძემ.
ანალიტიკომა არჩილ გამზარდიამ “რეზონანსთან” საუბრისას განაცხადა, რომ არსებობს გარკვეული მიზეზები, რის გამოც პოლიტიკაში ქალთა აქტუალობა ნაკლებია. ამასთან, მისი თქმით, მნიშვნელოვანია, ისიც, რომ საქართველოში არ გვყავს ისეთი პარლამენტარი ქალი, რომელსაც წარმატებული მოღვაწეობით თავი მნიშვნელოვნად ესახელებინოს.
“სამწუხაროდ, ხშირ შემთხვევაში პარლამენტში მყოფ ქალებს თავი არც ისე უსახელებიათ. საპარლამენტო მოღვაწეობაში ქალის ძალიან სანიმუშო ვარიაცია არ გვაქვს, რის გამოც პარლამენტში ქალის მონაწილეობის გაზრდის საკითხი ბოლომდე არ გაიშალა. ჩვენ გვახსოვს, რომ არსებობდა შეხედულებები, პარლამენტში ქალთა სავალდებულო კვოტირების შესახებ, თუმცა, ვფიქრობ, უნდა არსებობდეს შესაბამისი რაოდენობა, რომ საზოგადოებას წარუდგინო და დაანახო, რომ აი, ასეთი წარმატებულები ქალები გვყავს. ამიტომ ჩვენთან რატომღაც არ არის ეს თემა განსაკუთრებულად აქტუალიზებული. ერთ-ერთი საკითხი ისიც არის, რომ ჩვენთან სანიმუშო პოლიტიკოსი ქალები არ გვყავს. ამიტომ ნაკლებად ჩნდება საზოგადოებაში მოთხოვნილება, რომ ბევრი ქალი პოლიტიკოსი იხილოს.
პოლიტიკაში ქალი იმ მიზეზითაც არის იშვიათი, რომ ეს, ხშირ შემთხვევაში მოითხოვს საზოგადოებრივ აქტივობას, რისი ხელშეწყობაც მას ხშირ შემთხვევაში სჭირდება. მესამე, იმიტომ, რომ ზოგადად პოლიტიკური სივრცე დღეს არ ითვლება ყველაზე სასურველ და ღირსეულ საქმედ. ამ შემთხვევაში ქალსა და კაცზე არ ვლაპარაკობთ. ქალები ხშირად იწყებენ აქტიურ ცხოვრებას, მაგრამ არა პოლიტიკაში. წინა პლანზე წამოწეული ქალები, რომლებსაც არჩევნებზე ამომრჩეველი სიამოვნებით აირჩევდა და ხმას მისცემდა, ნაკლებია. შესაბამისად გვაქვს ის რეალობა, რაც გვაქვს”, – გვითხრა არჩილ გამზარდიამ. მისივე აზრით, სავალდებულო კვოტირების შემოღებას შესაძლოა პოლიტიკაში გარკვეული კრიზისიც შეექმნა. გარდა ამისა, აღსანიშნავია ის აზრით, რომ საზოგადოება კაცების მიმართ უფრო ლოიალურია, ვიდრე ქალების მიმართ.
“გეტყვით, რომ კვოტირების შემოსვლას, შესაძლოა, პოლიტიკური სუბიექტებისთვის კრიზისი უფრო შეექმნა, რადგან უბრალოდ ვერ ენახათ იმ რაოდენობის ქალები, რომლებიც პოლიტიკაში ხალისით წამოვიდოდნენ და რაც მთავარია, შესაბამისი ხარისხით იმუშავებდნენ. ჩვენთან უკვე არსებობენ პარლამენტარი ქალები, რომლებსაც ზუსტად იგივე უფლებები აქვთ, როგორიც კაც პარლამენტარებს. მაგრამ მაჩვენეთ, ბევრი ისეთი ქალი, რომელიც საზოგადოებაში სიმპათიით სარგებლობდა. რომ ჩავატაროთ საზგადოებრივი აზრის გამოკითხვა არსებული დეპუტატებიდან ჰქონდათ თუ არა დადებითი განწყობა რომელიმე წარმომადგენლის მიმართ, ან რამდენის მიმართ, შეიძლება ბევრად ცუდი პასუხები მივიღოთ. შესაძლოა, ერთ-ერთი ფაქტორი, ისიც არის, რომ საზოგადოება ქალის მიმართ ნაკლები ლოიალურობით გამოირჩევა, ვიდრე მამაკაცის მიმართ. მაგალითად ნაკლებკრიტიკულად შეაფასონ პარლამენტში კაცების ჩხუბი, ვიდრე ქალების, თუნდაც სიტყვიერი აგრესია. ანუ ეს თემები ისეთია, რომელსაც თვისობრივი ძიება უფრო სჭირდება. ხელოვნურად ქალის ჩასმა კვოტირების ვალდებულების კუთხით არასწორი მგონია. გაცილებით მომგებიანია ქალზე ორიენტირებული აქტივობები, რომელიც მათ დაინტერესებას შეუწყობს ხელს. ჯობია ნელ-ნელა ეტაპობრივად გავაჩინოთ ქალებში პოლიტიკის ინტერესი, ვიდრე სწრაფად და ხელოვნურად”, – განაცხადა არჩილ გამზარდიამ.
შეგახსენებთ, რომ წინა პერიოდის განმავლობაში პარლამენტში ქალის რაოდენობის გასაზრდელად რამდენიმე კანონპროექტი მომზადდა, მათ შორის იყო კვოტების სავალდებულო რაოდენობა, რომელიც პარტიაში ქალების 30%-იან კვოტების შემოღებას ისახავდა მიზნად. კანონპროექტი პირველ მოსმენაზე გავიდა, თუმცა შემდეგ იურიდიულ საკითხთა კომიტეტმა მხარი არ დაუჭირა და ჩავარდა. ამის შემდეგ იყო მანანა კობახიძისა და გუგული მაღრაძის მიერ მომზადებული კანონპროექტი, რომლის მიხედვით, პარტია, რომელიც 5%-იან საარჩევნო ბარიერს გადალახავდა, ბიუჯეტიდან 30%-იან ფინანსურ დანამატს მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიიღებდა, თუ საარჩევნო სიის ყოველ სამეულში ერთი ქალი კანდიდატი მაინც ეყოლებოდა. კანონპროექტის ინიციატორები თვლიდნენ, რომ ეს იქნებოდა შესაძლებლობა, რომ პარლამენტში რაც შეიძლება მეტი ქალი მოხვედრილიყო, თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, პოლიტიკური სუბიექტებისთვის ინიციატივა არცთუ ისე მიმზიდველი გამოვიდა.
———————
„ახალი თაობა“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გიორგი ვაშაძესთან: „არ შეიძლება, საკონსტიტუციო უმრავლესობას 47%-ით იღებდე“ // „საარჩევნო სისტემა შესაცვლელია“
„ახალი თაობის“ კითხვებს „ახალი საქართველოს“ ლიდერი გიორგი ვაშაძე პასუხობს.
- ბატონო გიორგი, დასრულდა საპარლამენტო არჩევნების მეორე ტურიც. რა მოლოდინიც იყო, სწორედ ის შედეგი დადგა. „ქართული ოცნება“ პარლამენტში უმრავლესობით შედის. როგორია თქვენი შეფასებები, რა პროცესებს ელოდებით?
- „ქართულ ოცნებას“ საკონსტიტუციო უმრავლესობა აქვს. შეიძლება, ეს მათთვის მნიშვნელოვანი გამარჯვებაა, თუმცა, მეორე მხრივ, ძალიან სერიოზული პასუხისმგებლობაც არის.
- რა თვალსაზრისით?
- რადგან ასეთმა საკონსტიტუციო უმრავლესობამ ხშირად იცის მოდუნება და მნიშვნელოვან საკითხებზე ყურადღების ნაკლებად გამახვილება, რაც, საბოლოო ჯამში, პრობლემებს შეუქმნის თვითონ `ქართულ ოცნებასა~ და ქვეყანას. ამ სიტუაციაში ოპოზიციის როლი ძალიან მნიშვნელოვანია. ჩვენ უნდა ვიყოთ მაქსიმალურად აქტიურები. საპარლამენტო ოპოზიცია იქნება სუსტი, რადგან მას არ აქვს იმის ბერკეტი, რომ ზეგავლენა მოახდინონ სხვადასხვა კანონის მიღებაზე, ამიტომ არასაპარლამენტო ოპოზიციის როლი იქნება ძალიან მნიშვნელოვანი და აქტუალური. არასაპარლამენტო ოპოზიციას ეძლევა შანსი, აქტიურად მიიღოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობა.
- რომელ ოპოზიციაზე საუბრობთ, მარტივ მამრავლებად რომ დაიშალა?
- ოპოზიცია მარტივ მამრავლებად კი არ იშლება, არამედ ეს უფრო პოლიტიკური გადაჯგუფებაა. ოთხწლიანი პერიოდია წინ და ზუსტად ახლაა დრო, ჩამოყალიბდნენ ახალი პოლიტიკური ჯგუფები, რომლებიც ითანამშრომლებენ ერთმანეთთან. ზოგიერთი მიდის საერთოდ პოლიტიკიდან. ვიღაცა რჩება პოლიტიკაში. თუმცა ვფიქრობ, რომ აქვე არის ძალიან დიდი ადგილი თავისუფალი ადამიანებისთვის, რომლებიც შეიძლება გამოჩნდნენ პოლიტიკაში.
- სულ იყო საუბარი ამ მესამე ძალაზე, მაგრამ ვერა და ვერ შეიქმნა. ახლა არის ამის შანსი?
- მე ვფიქრობ, რომ ახლა ნამდვილად არის ამის შანსი. აქამდეც, რომ არა „ქართული ოცნებისა“ და ნაციონალური მოძრაობის სტრატეგიაში თანხვედრა, ნამდვილად შეიქმნებოდა მძლავრი მესამე ფლანგიც, მაგრამ ვართ იმ ფაქტის წინაშე, რა ფაქტის წინაშეც ვართ. შესაბამისად, ვფიქრობ, სავსებით შესაძლებელია, მომავალში მესამე პოლიტიკური ძალა, მძლავრი ცენტრი ჩამოყალიბდეს.
- რესპუბლიკელებიდან წამოსული დავით უსუფაშვილი აპირებს ახალი პოლიტიკური ცენტრის შექმნას. ხომ არ იწყება კონსულტაციები თქვენ შორის, ან რას ფიქრობთ პარტიების ასე მოულოდნელ დაშლაზე?
- როგორც ჩანს, რესპუბლიკელებში აზრთა სხვადასხვაობა იყო. პირდაპირ გეტყვით და ძალიან გამიკვირდა. რესპუბლიკური პარტია მაინც სტაბილურობით გამოირჩეოდა. თუმცა ეს რესპუბლიკური პარტიის წევრების, მათ შორის დავით უსუფაშვილის გადაწყვეტილებაა.
რაც შეეხება სამომავლო გეგმებს, მე ნამდვილად არ მქონია საუბარი და საკითხის არანაირი განხილვა, თუმცა მეც არაერთხელ მითქვამს, რომ პროდასავლურ ძალებს შორის თანამშრომლობა ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება, თუნდაც იმისთვის რომ თვითმმართველობის, შემდეგ კი საპარლამენტო არჩევნებზე სერიოზული შედეგი დაიდოს.
- თქვენთან რა ხდება? ამ ეტაპზე, რაღაც, სიჩუმეა.
- რაც შეეხება კოალიციას, ეს იყო საარჩევნო ბლოკი. ბლოკი თავისთავად დასრულებულია არჩევნების დასრულების შემდეგ. რა ფორმით გავაგრძელებთ თანამშრომლობას, ამაზე, ალბათ, განცხადებას გავაკეთებთ და ჩამოვყალიბდებით. ვფიქრობ, შესაძლოა, ამ სუბიექტისგან შემდგარი ბლოკი არ იყოს საკმარისი და ამიტომ ჯობდეს, სხვა ფორმატებზე ვიფიქროთ. რეალურად ეს არჩევნებმაც გვიჩვენა. ამ ყველაფერს ერთად გადავწყვეტთ.
- თავად პაატა ბურჭულაძე რჩება პოლიტიკაში?
- ჩემი ინფორმაციით, ჯერჯერობით რჩება. ალბათ, მომავალ კვირაში თავის სამომავლო გეგმებთან დაკავშირებით განცხადებას თავად გააკეთებს.
- ოპოზიციის მხრიდან აქტიურად კეთდება განცხადებები, რომ ადგილი ჰქონდა სერიოზულ გაყალბებას, კანონდარღვევას. როგორია თქვენი შეფასებები, იყო გაყალბება?
- ეს ყველაფერი სამი კომპონენტისგან შედგება – წინასაარჩევნო პერიოდი, შავი ფულის დარიგების პროცესი და არჩევნების დღე. ამ სამივე კომპონენტში თუ ანალიზს გავაკეთებთ, სამწუხაროდ, საკმაოდ ბევრი პრობლემა იყო. ძალიან ბევრი ფინანსური რესურსი დაიხარჯა ხელფასებით სახით. ამ არჩევნებმა ორი კონკრეტული დასკვნა უნდა გაგვაკეთებინოს.
- კერძოდ?
- საპარლამენტო საარჩევნო სისტემა ნამდვილად შესაცვლელია, რადგან არაადეკვატურია, 47%-ით იღებდე საკონსტიტუციო უმრავლესობას. მეორე მნიშვნელოვანი საკითხი არჩევნების დღეა. არჩევნების დღე მოძველებულია, თავისი კომისიის წევრების დაკომპლექტებით დაწყებული, დამთავრებული ხმის დათვლით. ვხედავდით კონკრეტულ ფაქტებს, თუ როგორ აბათილებდნენ ბიულეტენებს. ფაქტია, რომ ცესკოს მიერ დანიშნული წევრები ხელისუფლების მხარდამჭერები არიან. არანაირ დამოუკიდებელ და პროფესიონალ წევრებზე საუბარი არ არის.
- ამ კომისიებში ხომ იყვნენ ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებიც?
- თვითონ ოპოზიციური პარტიის წევრები აცხადებენ, რომ მათ ვერ შეძლეს საკუთარი კომისიის წევრების გაკონტროლება, რომ მათი კომისიის წევრები გარიგებაში იყვნენ „ქართული ოცნების“ კომისიის წევრებთან. ეს ყველაფერი აჩვენებს, რომ მთელი ეს ხმის მიცემის სისტემა, რომელიც დამოუკიდებლობის პერიოდიდან არსებობს, მოძვლებულია და სრულიად ახალი ტექნოლოგიების დანერგვაა საჭირო.
- როგორ ფიქრობთ, შევა ცვლილებები საარჩევნო კანონმდებლობაში?
- ბოლო პერიოდში რა განცხადებებსაც მე ვუსმენ, ვფიქრობ, რომ `ოცნება~ შეეცდება, როგორმე შეინარჩუნოს ეს სისტემა და სხვადასხვა მიზეზი მოიფიქროს, მათ შორის ორპალატიანი პარლამენტი და ასე შემდეგ. ორპალატიან პარლამენტთან დაკავშირებით მე ცოტა სკეპტიკურად ვუყურებ ამ ინიციატივას.
- რატომ?
- ნამდვილად არ მესმის, რაში სჭირდება საქართველოს ორპალატიანი პარლამენტი და ბიუროკრატიის კიდევ უფრო დამძიმება, კომპეტენციების კიდევ უფრო გაყოფა სხვადასხვა ორგანოს შორის. რაც შეეხება სხვა საკითხებს, მე ვფიქრობ, რომ ისინი იქნებიან აქტიურები ისეთ საკითხებზე, როგორიც არის პრეზიდენტის არჩევის წესი, რომლის შეცვლაც მათ სურთ.
ამ შეცვლის მთავარი მიზანი, ალბათ, არის ის, რომ ორ წელიწადში საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარებას ურჩევნიათ, პრეზიდენტი პირდაპირ პარლამენტიდან აირჩიონ. ეს არასწორია. ბევრი მაგალითი მოჰყავთ ხოლმე ევროპიდან, მაგრამ ყველაზე კარგი, ადეკვატური მაგალითია მოლდოვა, სადაც 90-იანი წლების მერე პარლამენტი ირჩევდა პრეზიდენტს და ამ ქვეყანაში მუდმივი პოლიტიკური ქაოსია.
- ანუ პრეზიდენტი მოსახლეობამ უნდა აირჩიოს? თქვენ ამ პოზიციაზე ხართ?
- დიახ. ამ ეტაპზე ნამდვილად ასეა. მოსახლეობამ უნდა აირჩიოს პრეზიდენტი, იმიტომ, რომ ჯერ ჩვენი დემოკრატიაც და პოლიტიკური კულტურაც, სამწუხაროდ, ძალიან მყიფეა.
- როგორი ოთხი წელი გველის წინ? სულ იყო შეფასებები, რომ მრავალპარტიული პარლამენტი გვეყოლებოდა, თუმცა თითქმის ორპარტიული პარლამენტი მივიღეთ. რატომ გაკეთდა ასეთი არჩევანი?
- ამაზე მთელი სისტემა მუშაობდა იმისთვის, რომ შუაში ხმები აღარ დარჩენილიყო. ეს არჩევანი გააკეთა ხალხმა. „ქართული ოცნების“ სტრატეგიაც ეს იყო. ამას მშვენივრად მოერგო ნაციონალური მოძრაობის სტრატეგია. საბოლოო ჯამში, მოხდა ისე, რომ ამ ორმა ძალამ თითქოს ხმები გადაინაწილა, მაგრამ ბოლოს ვნახეთ, რომ ყველაფერი „ქართულმა ოცნებამ“ წაიღო.
„ახალი თაობა“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „პარლამენტის არჩეული პრეზიდენტი პოლიტიკის მიღმა ვერ იქნება“ // „კონსტიტუცია გადასასინჯია, მაგრამ სისტემური მიდგომაა საჭირო“
კონსტიტუციონალისტი ლევან ალაფიშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში საკონსტიტუციო ცვლილებებზე საუბრობს.
- ბატონო ლევან, უკვე დაანონსებულია, რომ ხელისუფლება კონსტიტუციის გადასინჯვას აპირებს და ამ მიზნით სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიაც შეიქმნება, თუმცა ჯერ არ არის დაზუსტებული, თუ რა საკითხებს გადასინჯავს ეს კომისია. შეიძლება, ერთ-ერთი საკითხი პრეზიდენტის არჩევის წესს შეეხებოდეს.
- მმართველი პარტიის არც საარჩევნო პროგრამაში, არც ოფიციალურ განცხადებებში არ არის სისტემური ხედვა, ერთიანი პოზიცია ჩამოყალიბებული ამ საკითხზე, თუ რა წარმოუდგენიათ პრობლემად და როგორ ფიქრობენ ამ პრობლემის გადაჭრას. პროგრამაში საუბარია მხოლოდ იმაზე, რომ 2012 წლის არჩევნების შემდეგ აღდგა ხელისუფლების შტოებს შორის დარღვეული ბალანსი და ჩამოყალიბდა დემოკრატიული მმართველობა, არადა, მეტი სიცხადე, მეტი სისტემურობა და ახსნაა საჭირო. მმართველი პოლიტიკური ძალა ნელ-ნელა გააცნობიერებს იმ პასუხისმგებლობის ტვირთს, რომელიც ახლავს საკონსტიტუციო უმრავლესობის არსებობას. თუნდაც ის თემა, რომელიც ამ ბოლო პერიოდში აქტუალურია, არ არის მხოლოდ ერთი პოლიტიკური ჯგუფის გადასაწყვეტი საკითხი.
- არც ამბობენ, მხოლოდ ჩვენ გადავწყვეტთო. მმართველი გუნდი ფართო ჩართულობაზე საუბრობს. ფიქრობთ, ეს მხოლოდ საუბარია?
- აღმასრულებელი მდივნის, კობახიძის მკაფიო განცხადებების შემდეგ, რომელმაც ყველაზე კარგად იცის ეს საკითხები, ცოტა ნათელი მოეფინა, მაგრამ მაინც საჭიროა გამახვილებული ყურადღება, მით უფრო, როდესაც საუბარია პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით. ვინ ირჩევს, როგორ ირჩევს? ეს არის იმ რანგის საკითხები, რომლებიც უნდა იყოს ფართო მსჯელობისა და კონსენსუსის შედეგად მიღებული გადაწყვეტილება. მხოლოდ პარლამენტი არ არის ის ორგანო, რომელმაც უნდა მიიღოს ამ საკითხზე გადაწყვეტილება, რაც უნდა საკონსტიტუციო უმრავლესობა ჰქონდეს. ამის ექსკლუზიური უფლება პარლამენტს არ აქვს. მას მანდატი მოსახლეობის მხოლოდ 25%-მა მისცა.
- სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიამ რა საკითხებზე უნდა გააკეთოს მთავარი აქცენტი?
- საქართველო იქნება უნიტარული თუ ფედერაციული, ვართ ამის განსახილველად მზად? პირველ რიგში, არის ეს პოლიტიკური ძალა ამისთვის მზად? მე არ ვარ დარწმუნებული ამაში. თუ ფედერაციული იქნება, როგორი ტიპის ფედერაცია იქნება?! ფედერაციის სუბიექტებს შორის, მათ კომპეტენციებს შორის რა განსხვავება შეიძლება იყოს?! მაგალითად, აფხაზეთსა და აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკას შორის? ავტონომიური წარმონაქმნების კომპეტენცია როგორი განსხვავებული იქნება სხვა ტერიტორიული ერთეულებისგან? ამ ყველაფერს რომ დავუმატოთ ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობის საკითხი, ასევე რუსეთისა და საერთაშორისო პარტნიორების დაინტერესების ხარისხი და 25% მოსახლეობის მხარდაჭერა, ეს ძალიან რთული საკითხებია.
- ანუ კონსტიტუციის მოქმედი რედაქციის გადასინჯვა სულაც არ არის საჭირო და იყოს, როგორც არის?
- არა, არა, ეს არ მითქვამს. პირიქით, მე ვამბობ, რომ რაც შეიძლება მეტი კომპეტენცია და მეტი სისტემური მიდგომაა საჭირო. მე წარმოგიდგინეთ ის პრობლემები, რომლებიც საჭიროებს კვალიფიციურ ხედვასა და გადაწყვეტას. როდესაც პრეზიდენტის არჩევის წესზეა საუბარი, ჩვენ ისიც უნდა დავინახოთ, თუ რასთან არის ეს დაკავშირებული.
- თუ ამოქმედდა ეს კომისია, მისი პირველი ნაბიჯი რა უნდა იყოს?
- პირველ რიგში, მმართველობითი ხარვეზები, სახელისუფლებო კრიზისები უნდა აღმოფხვრას. ეს უნდა გაასწოროს ამ კომისიამ. მოქმედ რედაქციაში არის ისეთი მექანიზმი, რომელსაც ჩიხში შევყავართ და არ იძლევა მისი დაძლევის შესაძლებლობას. პირველ რიგში, სწორედ ეს უნდა გასწორდეს. 2020 წლისთვის თუ შეძლებს ეს კომისია ამ კანონპროექტის შემუშავებას, მე მის მუშაობას წარმატებად ჩავთვლი.
- პრეზიდენტის არჩევა როგორი უნდა იყოს, პირდაპირი წესით თუ ხალხის ლეგიტიმაცია მას არ სჭირდება?
- პრეზიდენტი უნდა იყოს ნეიტრალური ფიგურა, არბიტრი, რომელსაც ბმა არ ექნება არც პარლამენტთან, არც პარტიულ საქმიანობასთან და არც აღმასრულებელ ხელისუფლებასთან. ის იქნება პოლიტიკის მიღმა. ეს იქნებოდა ოპტიმალური ვარიანტი. პოლიტიკური ორგანოს მიერ არჩეული პრეზიდენტი პოლიტიკის მიღმა ვერ იქნება. ხშირად მოჰყავთ საპარლამენტო უმრავლესობის ლიდერებს გერმანიის მაგალითი, სადაც პრეზიდენტს პარლამენტი ირჩევს, მაგრამ ავიწყდებათ, როგორი პარლამენტია იქ.
- ორპალატიანი პარლამენტი...
- დიახ, სწორედ ორპალატიანი პარლამენტი ირჩევს, ასევე გერმანია ფედერაციული რესპუბლიკაა, ფართო ავტონომია აქვთ მიწებს. ამ ყველაფრის გათვალისწინება არგუმენტაციის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია.
„ახალი თაობა“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ პაატა შეშელიძესთან: „ლარის გაუფასურება ეროვნული ბანკის ბრალია“
რა ელოდება ლარს? რა პროცესები ვითარდება ქართულ ეკონომიკაში? როგორია მთავრობის ეკონომიკური გუნდის როლი ამ პროცესებში? გველის თუ არა კუპონიზაცია? „ახალი თაობის“ ამ და სხვა კითხვებს ექსპერტი, თავისუფალი ეკონომიკური სკოლის ხელმძღვანელი პაატა შეშელიძე პასუხობს.
- ბატონო პაატა, ლარის კურსი ყოველდღიურად უფასურდება, თუმცა ეკონომიკური გუნდი დამაიმედებელ პროგნოზებს აკეთებს და აცხადებს, რომ საგანგაშო არაფერია. რას იტყვით თქვენ?
- უპირველეს ყოვლისა, უნდა ვთქვათ, რომ იგივე ხალხი ამბობდა იმავეს ერთი წლის წინ, ორი წლის წინ და თუნდაც 1993 წლის ბოლოს, როცა ეს ყველაფერი დაიწყო. ამიტომ ამ ადამიანების მიმართ ნდობა ძალიან შერყეულია. მათი დაპირებები და მათი ხედვა, როგორც ჩანს, არ ასახავს რეალობას. ეს კურსი სინამდვილეში კიდევ ერთხელ გვიდასტურებს, რომ ღრმა პრობლემებში ვართ! ის ადამიანები, რომლებიც უარყოფდნენ ამ პრობლემას, ისევ არიან ხელისუფლებაში და ისევ აპირებენ, გააგრძელონ იგივე პოლიტიკა.
- ძირითადად რაშია პრობლემა?
- ეს არის ეროვნული ბანკი! ეროვნული ბანკი არ არის გამოწვევების ადეკვატური. მას აქვს მუდმივად მცდელობა, მიიღოს გადაწყვეტილებები, რომლებიც ლოგიკურად არ ასახავს მოვლენებს. ფულის მიწოდება სისტემატურად იზრდება მაშინ, როცა არ არის საჭირო. ინტერვენციები ხდება მაშინ, როცა უკვე გვიანია, სარეზერვო განაკვეთები ხელოვნურად არის მანიპულირებული. ასევე რეფინანსირების განაკვეთი კრიზისის დროს კიდევ უფრო იზრდება. მთელი ჯამია, ბუკეტია შეცდომების, რომლებიც მუდმივად გროვდება. ჩვენ არ გვჭირდება ის ინსტიტუტი, რომელიც მუდმივად ნეგატიურ გავლენას ახდენს მოვლენების განვითარებაზე!
- რას გულისხმობთ?
- ჩვენ შეგვიძლია, არსებითად განსხვავებული მონეტარული პოლიტიკა ვიქონიოთ, მინიმუმ, შეგვიძლია ლარი მივაბათ დოლარს და, უკეთეს შემთხვევაში, საერთოდ თუ ამოვიღებთ ლარს და დავიტოვებთ დოლარს, ეს ინსტიტუტი, როგორც ასეთი, თავისი სიმახინჯეებით საერთოდ აღარ დაგვჭირდება. ეკონომიასაც გავაკეთებთ ამ უსაქმურ ბიუროკრატიაზე.
- მთავრობის მხრიდან რა არის გასაკეთებელი?
- მთავრობა მუდმივად ლაპარაკობს ეკონომიკის წახალისებაზე, მაგრამ წახალისებას ახდენს გამომუშავებული ფულის გადანაწილებით ერთი ჯიბიდან მეორეში. პრობლემა ის არის, რომ ადამიანებს, რომლებსაც მანამდე არ ჰქონდათ ფული, უჩნდებათ ფული. ისინი ცდილობენ, რაღაც საქმე წამოიწყონ, რომლის წამოწყებაც მათ მანამდე არ შეეძლოთ. ამ პროექტების მიზანი ის არის, რომ რაღაცის კეთება წაახალისონ.
- მერე ეს ცუდია?
- ამ კეთებას სჭირდება უცხოური ინვენტარი, ტექნოლოგიები და ასე შემდეგ. ამიტომ ხელოვნურად არის გაზრდილი მოთხოვნა ამერიკულ დოლარზე, რომლითაც ეს ყველაფერი შეძენილ უნდა იქნეს. სესხს იღებენ ლარში, ყიდულობენ ამერიკულ დოლარს, შემდეგ მიდიან საერთაშორისო ბაზარზე, ყიდულობენ ტექნოლოგიებს და ასე შემდეგ. ეს არის ერთ-ერთი მანკიერი წრე.
- კიდევ რა ხარვეზები არსებობს?
- ხარვეზის მეორე ნაწილი არის ის, რომ ფინანსთა სამინისტრო ხშირად იღებს ვალებს, შიდა ვალს იღებს ინტენსიურად. შიდა ვალის აღების ერთ-ერთი მექანიზმი არის ის, რომ გამოუშვას სახაზინო ვალდებულებები და ღია ბაზარზე გაყიდოს. ღია ბაზარზე ამ ვალდებულებებს, როგორც წესი, ყიდულობენ ბანკები. ბანკები, თავის მხრივ, იღებენ სესხებს რეფინანსირების სახით ეროვნული ბანკიდან ანუ დამატებით რესურსს იღებენ ეროვნული ბანკიდან. ამ წრეზე ბრუნვა მუდმივად არის. გარდა ამისა, რეფორმა პრივატიზების კუთხით, პრაქტიკულად, შეჩერებულია.
- რას გულისხმობთ?
- თუ რამე დიდი პროექტია, ყველა სახელმწიფოს ხელშია. მის გარეშე ვერავინ შემოდის, რომ რამე გააკეთოს. ამიტომ, არ უნდა გაგვიკვირდეს, რომ ჩვენ გვაქვს ლარის კურსის ასეთი გაუფასურება!
- დღეს საუბარია ეკონომიკური გუნდის მთლიანად შეცვლაზე, ითქვა, რომ მთავრობაში აქტიურად განიხილება ეს საკითხი. ეს რამდენად გამოასწორებს ვითარებას?
- გუნდი აუცილებლად შესაცვლელია, მაგრამ ინტელექტუალურად განსხვავებული ხალხია მოსაყვანი. მე არ ვიცი, ვინ არის ეს ხალხი. ამათი გვარები არ ვიცი, პროგრამა არ ვიცი, გვარები არ ვიცი, არაფერი არ ვიცი.
- ანუ გუნდი უნდა შეიცვალოს?
- გუნდი კი არა, მთელი ეს ხალხია შესაცვლელი, ვინც ამ გადაწყვეტილებებს იღებდა ამდენი ხნის განმავლობაში და უპასუხისმგებლოდ ექცეოდა ქვეყანას, მაგრამ, სამწუხაროდ, არჩევნებმა სხვანაირად განსაჯა. არც ჰქონდა ხალხს ბევრი არჩევანი. ვაის გავეყარე, ვუის შევეყარე სიტუაციაში იყო ამომრჩეველი. მე, უბრალოდ, იმის იმედი მაქვს, რომ ჭკუა ეყოფათ და უარს იტყვიან პოლიტიკანობასა და იმ მანკიერ ტრადიციაზე, რომელიც ამ ბოლო დროს ჰქონდათ.
- თუნდაც ერთი წლის წინ ყველაფერი ქადაგიძეს ჰბრალდებოდა. ახლა ვის უნდა დააბრალონ?
- ქადაგიძე ისეთივე დამნაშავეა, როგორიც ეროვნული ბანკის ახალი პრეზიდენტი, იმიტომ, რომ ერთსა და იმავე პოლიტიკას მისდევენ. პიროვნებაზე კი არ არის დამოკიდებული, ეს დამოკიდებულია პოლიტიკაზე, მიდგომაზე, ხედვაზე. მათ კი განსხვავებული არაფერი ჰქონიათ. ამიტომ შედეგებიც იგივეა. უმჯობესია, ეს ინსტიტუტი გაუქმდეს, რომ არასოდეს არავის აღარ ჰქონდეს `თავის გამოჩენის~ უფლება.
- თქვენ ინვესტიციები ახსენეთ. ამბობენ, რომ ინვესტიციების შემოდინებამ იკლო. რატომ?
- თუ სამთავრობო ინვესტიციებს გამოვრიცხავთ, კერძო სექტორში ინვესტიციები იკლებს.
- შექმნილი მდგომარეობა რამდენად დაარტყამს მოსახლეობის ჯიბეს?
- რასაკვირველია, პირველ რიგში, მას დაარტყამს. საზოგადოება მუდმივი პრობლემის ქვეშაა. ადამიანებს დანაზოგები აქვთ, გეგმები აქვთ და ამ დროს ეს გეგმები თვალსა და ხელს შუა ეფუშებათ! ასე არ შეიძლება. ჯერ ადამიანებს დააძალო, რომ ლარი გამოიყენონ და მერე გაუუფასურო ეს ლარი! ეს ხომ გავიარეთ 90-იან წლებში, კუპონის დროს.
- იგივე სიტუაციაა?
- თითქმის იგივე სიტუაციაა, ოღონდ ჯერჯერობით ისეთი ტემპები არ აქვს. აძალებ ლარის გამოყენებას, თან უუფასურებ, ამავდროულად, აცხადებ, რომ ეს არის თავისუფალი კურსი და მწარედ იტყუები. ლარის არანაირი თავისუფალი კურსი არ არსებობს. ლარის კურსს აწესებს ეროვნული ბანკი! ეს არაკეთილსინდისიერი განცხადებებია. როდესაც ასეთ განცხადებებს ადამიანი აკეთებს, მას მეორედ ხელი აღარ უნდა ჩამოართვა! სამწუხაროდ, ასეთი ადამიანები მთავრობაში მოდიან, ჩვენ კი აქ ზღაპრებსა და თეორიებს ვაგებთ.
———————-
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ლარი კომაშია, ხალხს სიმართლეს უმალავენ!
„ვერც მთავრობა, ვერც სებ-ი ვერაფერს აკეთებს, ვალუტა თავზე გვემხობა“
მარი ჩიტაია
ლარის მიმართ ხალხმა ნდობა დაკარგა. უკვე არავის სჯერა ფუჭი დაპირებების, რომელსაც ლამისაა, ყოველდღიურად ვისმენთ. მთავრობა და ეროვნული ბანკი მუდმივად არასწორ პროგნოზს აკეთებენ, როდესაც ლარის კურსთან დაკავშირებით დამაიმედებელ განცხადებებს ავრცელებენ. არც ერთი მათ მიერ გაკეთებული პროგნოზი არ გამართლებულა. ამ მხრივ განსაკუთრებით მთავრობა სცოდავს. ფინანსთა მინისტრის, ეკონომიკის მინისტრისა და გნებავთ, პრემიერ-მინისტრის განცხადება, რომ ლარი გამყარდება, მოსახლეობის დასაშოშმინებლად გამოგონილი სატყუარაა.
სებ-ის სათავეში გიორგი ქადაგიძის ყოფნის პერიოდში და შემდეგაც ფინანსთა მინისტრ ნოდარ ხადურს ხშირად მოუწია განცხადება კურსთან დაკავშირებით. ის მუდმივად ირწმუნება, რომ “კურსი დასტაბილურდება და საშუალოვადიან პერიოდში საკმაოდ სერიოზულად გამყარდება”. ასე ამბობდა იგი 2016 წლის 29 იანვარს, როცა კურსი 2,46 ლარი იყო, შემდეგაც, როცა ლარი კიდევ 2,49-მდე გაუფასურდა და ასე ამბობს დღესაც. “უახლოეს მომავალში უნდა ველოდოთ კურსის გამყარებას. აუცილებლად გამყარდება ლარი”, – სულ ახლახან განაცხადა ხადურმა.
“ვალუტის კურსი იქნება სტაბილური, მათ შორის, არჩევნების შემდეგაც. ჩვენ გვაქვს მცურავი გაცვლითი კურსი, თუმცა ის იქნება სტაბილური”, – ამ განცხადებით შემოიფარგლა სექტემბერში ეკონომიკის მინისტრი დიმიტრი ქუმსიშვილი. მაშინ კურსი 1 დოლარი 2,33 ლარი ღირდა. მსგავსი შინაარსის ფუჭი განცხადება მინისტრმა სხვა დროსაც გააკეთა.
პრემიერ-მინისტრ გიორგი კვირიკაშვილის ინფორმაციით კი, რომელიც არაფრით განსხვავდება მინისტრების “ფრთიანი ფრაზებისგან”, ყველა ის ფაქტორი, რომელიც ჩვენი ვალუტის კურსზე ზემოქმედებს ამოწურულია და არანაირ მნიშვნელოვან რყევებს აღარ უნდა ველოდოთ.
ყველაზე ნაკლები ტყუილის თქმა ეროვნულ ბანკს უწევს, გამომდინარე იქიდან, რომ ამ უწყების ახალი მმართველი კობა გვენეტაძე ლარის კურსთან დაკავშირებით იშვიათად აკეთებს განცხადებას. ყველაზე ვრცლად მან სექტემბერში ისაუბრა, როცა ლარის გაუფასურების მიზეზად მსხვილი ტრანზაქციები დაასახელა. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ საშუალოვადიან პერიოდში სებ-იც ეროვნული ვალუტის გამყარებას პროგნოზირებს.
მთავრობა წლის ბოლოს 2,25-იან ნიშნულს ელოდება, ამასობაში კი ლარი კატასტროფულად უფასურდება. ოფიციალური გაცვლითი კურსი, 2.4371-ია, ხოლო სავალუტო პუნქტებში უკვე 2,48-ს მიაღწია.
ლარი საშუალოვადიანი გაუფასურების პერიოდიდან, ვერ იქნა და ვერ გამოვიდა. ამ დროს ყველა მაკროეკონომიკური მაჩვენებლებით იწონებს თავს და ჩავლილ საგარეო შოკზე საუბრობს. სიმართლე უნდა ითქვას: ხალხს აინტერესებს არა ეკონომიკური პარამეტრები, არამედ მყარი და სტაბილური ლარი, რომელიც ბანკებმა და ხელისუფლებამ საფრთხეში ჩააგდო. სწორედ ასე ფიქრობენ საქართვლეოს მოქალაქეები, რომელთაც საბანკო ვალების გამო, ყოველდღიური ცხოვრება ძალიან დაუმძიმდათ.
ეკონომიკის სფეროს სპეციალისტი ვაჟა კაპანაძე ლარის კურსთან ფუნდამენტური ფაქტორების კავშირს არასწორად მიიჩნევს. მისი აზრით, პროგნოზი ლარის მიმართ არასწორად კეთდება, რაც კიდევ უფრო ზრდის აჟიოტაჟს და ეროვნული ვალუტის კიდევ უფრო გაუფასურებას უწყობს ხელს.
“ვინც ლარის კურსზე პროგნოზს აკეთებს, ან კომპეტენცია არ ყოფნის, ან იტყუება. ნებისმიერი ვარაუდი გარკვეულ მონაცემებზე დაყრდნობით უნდა გამოითქვას. ჩემთვის არადამაჯერებელია, როცა დევალვაციის მიზეზად ფუნდამენტური ფაქტორები სახელდება. ფაქტია, რომ სახეზე გვაქვს გაუარესების ტენდენციაა. ასეთ შემთხვევაში სხვა ღონისძიებებია გასატარებელი და არა ინექციები სავალუტო ბაზარზე, რასაც შედეგი რეალურად არ მოაქვს. 2016 წლის განმავლობაში მნიშვნელოვანი საგარეო და საშინაო ვალების გასტუმრება მოგვიწია. სებ-მა უნდა განსაზღვროს, რა პერიოდში რა ფინანსური ვალდებულებები აქვს ქვეყანას მთლიანად. თუ ეს ერთჯერადი მოთხოვნაა, ამან კურსზე არ იმოქმედოს. გამოდის, რომ ან თვალში ნაცარს გვაყრიან, ან არ ყოფნით კომპეტენცია, რომ სწორი პროგნოზი გააკეთონ. შეხედეთ რა ნიშნულზეა ლარი. საერთოდ რა პროგნოზზეა საუბარი, როცა ეროვნული ვალუტა თავზე გვემხობა და რეალურად ვერც მთავრობა, ვერც სებ-ი ვერაფერს აკეთებს”, – განუცხადა “რეზონანსს” ვაჟა კაპანაძემ.
ლარზე პროგნოზის კეთება ტოტალიზატორში ფეხბურთის თამაშზე დადებულ ფსონს დაემსგავსა. ექსპერტის აზრით, პრობლემაა “ბლუმბერგის” სავაჭრო სისტემის არსებული მექანიზმიც, რომელიც გაუმჭვირვალეა და კომერციული ბანკების მიმართ სერიოზულ ეჭვებს აღძრავს.
“კომერციულ ბანკებს ვადანაშაულებ იმაში, რომ ლარმა დაკარგა დაგროვების ფუნქცია, ყველას დოლარში გადააქვს დანაზოგი, რაც აჟიოტაჟის შედეგია. ტოტალიზატორის პრინციპით თამაშობენ ლარის კურსზეც. იმის ნაცვლად, რომ ვალუტას უშველონ, მაკროეკონომიკურ პარამეტრებზე გადააქვთ საუბარი. თუ ამ მხრივ ყველაფერი წესრიგშია და ლარი მაინც უფასურდება, გამოდის, რომ დამნაშავე ის უნიათო ადამიანებია, რომლებიც ლარის კურსის სტაბილურობაზე არიან პასუხისმგებელნი. სერიოზულ პრობლემას ქმნის ისიც, რომ “ბლუმბერგის” სავაჭრო სისტემა გაუმჭვირვალეა. თუ ეს ასეა, უარი ვთქვათ ამ პლატფორმაზე და სავალუტო აუქციონზე გადავიდეთ. ამის გამბედაობაც არ ყოფნით. არ შეიძლება ლარის გაუფასურებას გულდამშვიდებით ვუყუროთ, ტენდენცია უარესობისკენ თუ წავა, ქვეყნისთვის დამღუპველი იქნება. ბოლოს და ბოლოს, ფულის მასის რეგულირებით უნდა შეძლონ კურსის სტაბილურობა. თუკი “ყველაფერი წესრიგშია”, რატომ არ მიდის კურსი გამყარებისკენ? უამრავი კითხვაა, რომლის პასუხიც საზოგადოებას ჯერჯერობით ვერავინ გასცა”, – აცხადებს ვაჟა კაპანაძე.
სპეციალისტები უკვე დაუფარავად საუბრობენ, რომ ქვეყნის ეკონომიკური პოლიტიკა არასწორი გზით მიდის, რაც საბოლოოდ ლარზე აისახება. ლარის დევალვაციის ერთ-ერთ მიზეზად ბიზნეს კონსულტანტი და კომპანია “კარ.გე”-ს დამფუძნებელი ტარიელ ზივზივაძე გამოსავალს ქართული წარმოების განვითარებაში ხედავს. მისი თქმით, დაგროვებითი ფუნქციის დაკარგვით ლარმა ვალუტის დანიშნულება დაკარგა და უბრალო ფულის ნიშანი გახდა.
“ვინც უნდა იყოს, მთავრობის წარმომადგენელი თუ ეროვნული ბანკის ხელმძღვანელი, პროგნოზს აკეთებს იმიტომ, რომ ეკითხებიან, სხვა გამოსავალი არ აქვს და იძულებულია, ასე მოიქცეს. სინამდვილეში ლარის კურსზე საუბარმა უკვე აზრიც დაკარგა. ამ ქვეყანას აქვს უზარმაზარი მინუსი, სავაჭრო დეფიციტი, რაც უტოლდება 6 მილიარდს წელიწადში. წელს, ალბათ, რეკორდს მოვხსნით. ეს არის ძალიან ცუდი ფაქტი. სანამ ამ საკითხს არ ეშვველება, რაც არ უნდა ისაუბრონ პირდაპირ ეთერში, თუ პრესის ფურცლებიდან, რეალურად საქმე წინ ვერ წაიწევს. კურსთან დაკავშირებული პროგნოზები სიცრუეა. მესმის, ადამიანებს აინტერესებთ ლართან დაკავშირებული ყველა საკითხი, მაგრამ რასაც ჩვენ ვისმენთ, ყველაფერი არასწორია. რეალურად ძალიან ცუდად გვაქვს საქმე. საზოგადოების 90% ვერ ხვდება, რა დღეშია ლარი. პირველ რიგში, ის უკვე ვალუტა აღარ არის, რადგან არ აქვს დაგროვებითი ფუნქცია. დიდი ხანია, რაც ეს ნიშა ლარმა დაკარგა და უბრალოდ, ფულის ნიშანი გახდა”, – აცხადებს ტარიელ ზივზივაძე.
ამიტომ, ექსპერტის აზრით, თუკი ლარს მხოლოდ შიდა ინვესტიციების განვითარებით თუ ეშველება, რაც ერთ-ერთი სერიოზული გამოწვევაა ქვეყნისთვის.
“მე თუ მაქვს სიცხე, არ უნდა ვეჩხუბო თერმომეტრს, რომელმაც ავადმყოფობა დამიდასტურა. ლარი ამ შემთხვევაში აჩვენებს, რომ ეკონომიკა არის ცუდად და ამ მიმართულებით ბრძოლაა საჭირო. ამ ქვეყანას პატრონი არ ჰყავს, იმდენად მძიმეა მდგომარეობა. თუკი რამე ეშველება ლარს, ეს იქნება შიდა რესურსის ამოქმედება. ქართული პროდუქციის მეტი წარმოება და გაყიდვა უნდა იყოს მნიშვნელოვანი. შიდა ინვესტიციების ოდენობა 20 მლრდ-ზე მეტია, რომელსაც ჯერჯერობით ვერ ვიყენებთ. შეიძლება, ვიღაცას გადაჭარბებულად მოეჩვენოს, მაგრამ რეალურად ასეა. გასაგებია, რომ პოლიტიკური ოკუპაცია გვაქვს, მაგრამ ეკონომიკური ოკუპაცია ჩვენთან 99%-ია, რაზეც არავინ საუბრობს. ბაზრის დაცვას, ანტიდემპინგურ კანონმდებლობას, კონკურენციის დაცვას და სხვა საკითხებს თუ არ მიეხედება ისე, რომ ქვეყნის შიგნით მეწარმის ინტერესი იყოს დაცული, შედეგი არასდროს გვექნება. ლარი კატასტროფულ ნიშნულზეა, მაგრამ ჯერ კიდევ არ არის გაუფასურების ბოლო ეტაპზე. ვფიქრობ, უარესი გველოდება, სანამ სწორი ეკონომიკური პოლიტიკა არ განხორციელდება ქვეყანაში”, – დასძენს ტარიელ ზივზივაძე.
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ჩინური ტერორი ხარაგაულში
„რატომ არიან ეს კრიმინალები ინვესტორების რანგში ჩვენს ქვეყანაში?“
ნათია ლომიძე
ქვეყანაში არსებული სხვადასხვა უცხოურ კომპანიებში დასაქმებული საქართველოს მოქალაქეები თავს დაუცველად გრძნობენ. მათი უფლებები ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ირღვევა. ამიტომ ხშირია კონფლიქტი. მორიგი ასეთი შემთხვევა, გუშინ ხარაგაულის რაიონის სოფელ ზვარეში მოხდა. ქართველი მუშები ჩინური კომპანიის ხელმძღვანელობის შეცვლას ან ინვესტორის მიერ ქვეყნის დატოვებას მოითხოვენ. შრომის ინსპექციის უმოქმედობის გამო, კომპანიის თანამშრომლები ხშირად ზარალდებიან.
დაპირისპირება საქართველოს მოქალაქეებსა და “ჩინეთის რკინიგზის 23-ე ბიუროს” ხელმძღვანელებს შორის მოხდა. შემთხვევა კომპანიის ტერიტორიაზე მოხდა. ჩხუბის მიზეზი სოფელ ზვარეს მკვიდრთა მიერ ტყეში მოჭრილი ხის მასალა გახდა. სიტყვიერი შელაპარაკება ჩინური კომპანიის თანამდებობის პირებმა წამოიწყეს. სიტყვიერი კამათი ფიზიკურ დაპირისპირებაში გადაიზარდა. პირველი ჩხუბი გვიან ღამით მოხდა და 3 დაშავებული საავადმყოფოში გადაიყვანეს. ადგილზე საპატრულო პოლიცია გამოიძახეს, თუმცა როგორც რკინიგზელთა პროფკავშირების წარმომადგენლები ამბობენ, პოლიციას რეაგირება არ მოუხდენია.
შემთხვევის ადგილიდან სამართალდამცველების წასვლის შემდეგ მორიგი დაპირისპირება უკვე გამთენიისას მოხდა. ინციდენტის დროს საქართველოს კიდევ 4 მოქალაქე დაშავდა, ისინი ზესტაფონში გადაიყვანეს. დაშავებულების ინფორმაციით, მათ ჩინური კომპანიის ხელმძღვანელები ნაჯახებითა და არმატურით გაუსწორდნენ. მომხდარზე გამოძიება ცემის მუხლით მიმდინარეობს. შესაბამისი განცხადება შს სამინისტრომ უკვე გაავრცელა.
გაერთიანებულ პროფკავშირებში განმარტავენ, რომ ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როცა კომპანიის ხელმძღვანელებსა და თანამშრომლებს შორის დაპირისპირება ხდება. პროფკავშირების წარმომადგენელმა ვიტალი გიორგაძემ მომხდარს ვანდალური ფაქტი უწოდა და მასზე პასუხისმგებლობა შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და “საქართველოს რკინიგზას” დააკისრა. მისივე თქმით, შრომის კანონის უფუნქციობამ გამოიწვია ის შედეგი, რაც სოფელ ზვარეში მოხდა.
“გუშინ და დღეს ორჯერ მოხდა დაპირისპირება ჩინელ დამსაქმებლებსა და ქართველ მუშებს შორის. პირველი ინციდენტის შემდეგ, ადგილობრივებმა სიტუაციის გარკვევა სცადეს, რამაც მეორე დაპირისპირება გამოიწვია.
სოფლის მცხოვრებნი ტყიდან ეზიდებოდნენ შეშას სახლისთვის. ჩინელმა დამსაქმებელმა ჩათვალა, რომ ეს ტყე და შეშა მათი იყო და მოთხოვა დაეტოვებინა შეშა. ამ ყველაფერს მოჰყვა ის ვანდალური ფაქტი, ჩინელი კრიმინალებისგან, რაც უკვე ყველასთვის ცნობილია. მათი ლიდერის შესახებ, ჩვენ რამდენჯერმე მივაწოდეთ ინფორმაცია “საქართველოს რკინიგზასაც” და სხვა შესაბამის უწყებებსაც. მათ რომ სათანადოდ გაემახვილებინათ ყურადღება, გუშინდელი ფაქტი არ მოხდებოდა. იმედია, ახლა მაინც მიეცემიან სისხლის სამართლის პასუხისგებაში.
ჩვენ, გაერთიანებული პროფკავშირები, არ შემოვიფარგლებით ზოგადი განცხადებებით. შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოვუწოდებთ ოფიციალურად დააპატიმროს ეს კრიმინალური ბანდა. მომხდართან დაკავშირებით პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს “საქართველოს რკინიგზამაც”, როგორც დამკვეთმა კომპანიამ. რატომ არიან ეს კრიმინალები ინვესტორების რანგში ჩვენს ქვეყანაში? ვინ აკონტროლებს მათ საქმიანობას და რატომ ხუჭავს რკინიგზა და შესაბამისი სახელმწიფო ორგანოები ამაზე თვალს? რატომ გაწირეს ეს ხალხი ასეთ მონურ პირობებში სამუშაოდ? ყველამ თავისი წილი პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს”, – განუცხადა “რეზონანსს” გიორგაძემ.
მომხდარის ერთ-ერთ მთავარ მიზეზად კომუნიკაციის პრობლემას ასახელებს რკინიგზელთა ახალი პროფკავშირების წარმომადგენელი ილია ლეჟავა. როგორც ის ამბობს, რკინიგზელთა ახალმა პროფკავშირმა არაერთხელ გააფრთხილა ამ პრობემის შესახებ “საქართველოს რკინიგზის” ხელმძღვანელები, თუმცა მათი მხრიდან რეაგირება არ ყოფილა.
“ჩვენ რამდენჯერმე გავაფრთხილეთ რკინიგზა, რომ ზვარეში დამსაქმებელსა და დასაქმებულებს შორის არის კომუნიკაციის პრობლემა. ყველა პრობლემის დასაბამი ენობრივი ბარიერია. გაფრთხილებას რეაგირება არ მოჰყოლია და ეს გუშინდელმა ფაქტმა ცხადყო.
ჩინური კომპანიის წარმომადგენლები იქცეოდნენ სრულიად არაადეკვატურად. ისინი ხელკეტებით და ცივი იარაღით დაერივნენ როგორც მუშებს, ასევე ადგილობრივებს. ყველაფერი კი საქართველოში შრომის პოლიტიკის ბრალია. ეს მუშები, რამდენიმე დღის წინ ხარაგაულში გამართულ აქციაშიც იღებდნენ მონაწილეობას და ითხოვდნენ შრომის პროცესის ინსპექტირებას”, – აღნიშნა “რეზონანსთან” საუბრისას ლეჟავამ და დაამატა, რომ გადამწყვეტი მნიშვნელობა არ აქვს, ვინ იქნება დამსაქმებელი – ჩინელი, რუსი, ქართველი თუ სხვა ინვესტორი. მთავრობის ლიბერალური პოლიტიკის გამო, დამსაქმებლები თავს გრძნობენ ბატონებად და დასაქმებულებს მონებად მიიჩნევენ.
“თუ ამას ყურადღება არ მიექცევა, კიდევ უფრო მძიმე შედეგს მივიღებთ მომავალში. როდესაც უცხოელი ხედავს, როგორ არ იცავს საკუთარი მოქალაქეების უფლებებს სახელმწიფო, ისინი უფრო მეტს ბედავენ. ეს გაგრძელდება მანამ, ვიდრე სახელმწიფო სათანადო პასუხს არ გასცემს ურჩ დამსაქმებელს, რომელიც არღვევს კანონს და ადამიანის უფლებებს”, – განუცხადა “რეზონანსს” ლეჟავამ.
მომუშავე პერსონალის უფლებების დარღვევად მიიჩნევს გუშინდელ ფაქტს ადამიანის უფლებათა ცენტრის აღმასრულებელი დირექტორი ალეკო ცქიტიშვილი. “როდესაც ასეთი კონფლიქტი შუქდება, დასაქმებულებსა და დამსაქმებლებს შორის არ უნდა კეთდებოდეს აქცენტი, ამა თუ იმ პიროვნებაზე და ეთნიკურ კუთვნილებაზე. თუმცა გუშინდელი ინციდენტი ნამდვილად გაუმართლებელია. იქ დაირღვა ადამიანის უფლებები და აუცილებლად უნდა გამახვილდეს ყურადღება ამ მხრივ. მოსაწესრიგებელია კანონმდებლობა, შრომის ინსპექცია უნდა ამოქმედეს, რაც ძალიან დიდ როლს შეასრულებს დასაქმებულთა უფლებების დაცვაში”, – აღნიშნა ცქიტიშვილმა.
არსებულ კონფლიქტთან დაკავშირებით “რეზონანსი” ესაუბრა ჯანდაცვის სამინისტროს. სახელმწფიო უწყებაში ფიქრობენ, რომ ეს არის კონკრეტულ ადამიანებს შორის მომხდარი გაურკვევლობა და არ არიან ამ საქმეში ჩართულნი, რადგან მათთვის არც ერთ მხარეს არ მიუმართავს.
„რეზონანსი“, 04 ნოემბერი, 2016 წელი
ვინ და სად ქადაგებს ღიად ისის-ის იდეებს საქართველოში
„საქმე იქამდეც მივიდა, რომ ზოგიერთი სალაფიტური ლიდერი ღონისძიებას თბილისში, ერთ ცნობილ დაწესებულებაშიც აწყობს“
ეკატერინე ბასილაია
ტერორისტული ორგანიზაციის “ისლამური ხალიფატის” მიერ საკუთარი მებრძოლებისადმი მოწოდება, ბრძოლის ველი თურქეთში გადაიტანონ, ქართველი ანალიტიკოსების თქმით, საფრთხეებს საქართველოსთვისაც მოიცავს – ზაალ კასრელიშვილი თვლის, რომ დაზღვეული არ ვართ ტერაქტებისგან. მამუკა არეშიძის განცხადებით კი, დღეს ქვეყანაში ყველაზე დიდი საფრთხე ბოლო დროს ძალიან გაძლიერებული ისის-ის იდეების პროპაგანდაა, რადგან აღმოსავლეთ საქართველოში რადიკალი ისლამისტების ლიდერებმა პირდაპირი საჯარო ქადაგებები დაიწყეს.
მამუკა არეშიძე ამბობს, რომ დღეს საფრთხე ბევრად უფრო დიდია, ვიდრე ეს იყო ადრე. აღსანიშნავია, რომ ტერორისტული დაჯგუფება “ისლამური სახელმწიფოს” (შთშთ) ლიდერმა აბუ ბაქრ ალ-ბაღდადიმ გუშინ 3 ნოემბერს 31-წუთიანი აუდიომიმართვა გაავრცელა, სადაც თურქეთს ისლამისტების ახალ სამიზნეს უწოდებს.
მიმართვაში ნათქვამია, რომ მოსულის მოსახლეობამ უფლის მტრების წინააღმდეგ ჯიჰადი არ შეასუსტოს, მათ თავიანთი ბრაზი თურქი მებრძოლებისკენ მიმართონ და ბრძოლის ველი თურქეთში გადაიტანონ. გარდა ამისა, ალ-ბაღდადი თავის მიმდევრებს მოუწოდებს დაიწყონ ბრძოლა საუდის არაბეთში უშიშროების ძალების, სახელმწიფო თანამდებობის პირების, სამეფო ოჯახის წევრებისა და მედია ორგანიზაციების წინააღმდეგ.
ჩანაწერის ავთენტურობა დადასტურებული არ არის. თუკი ჩანაწერი ნამდვილია, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში ეს ალ-ბაღდადის პირველი მიმართვაა. მისი ხანგრძლივი დუმილის გამო მედიაში წერდნენ, რომ ისის-ის ლიდერი ლიკვიდირებული იყო.
შეგახსენებთ, 17 ოქტომბერს ერაყის სამთავრობო არმიამ ისის-ის მებრძოლებისგან ერაყის სიდიდით მეორე ქალაქის, მოსულის გათავისუფლების ოპერაცია დაიწყო, რომელსაც ტერორისტები 2014 წლის ივნისიდან აკონტროლებენ. ბოლო ინფორმაციით, ერაყელმა ჯარისკაცებმა ქალაქში შესვლა მოახერხეს.
მოსულთან მდებარე ბაზაზე იმყოფებიან თურქი ჯარისკაცებიც. საერთაშორისო კოალიცია, რომელსაც აშშ ხელმძღვანელობს, ვარაუდობს, რომ მოსულში ე.წ. “ისლამური სახელმწიფოს” დაახლოებით 5000 მებრძოლია დარჩენილი და ქალაქის გათავისუფლება მთელი ქვეყნის მასშტაბით “ისლამურ სახელმწიფოზე” გამარჯვებას ნიშნავს.
თურქეთზე ჯიჰადის გამოძახილი საქართველოში
კავკასიელ ხალხთა კონფედერაციის პრეზიდენტი, პოლიტოლოგი ზაალ კასრელიშვილი ამბობს, რომ ალ-ბაღდადის მოწოდების შემდეგ “ისლამური ხალიფატი” ყველაგან გააქტიურდება და თუკი საბრძოლო ველი თურქეთის გადმოვა და ტერაქტები იქნება, საფრთხეები რა თქმა უნდა საქართველოს და მთელ კავკასიასაც ემუქრება.
“საფრთხეები რა თქმა უნდა, კავკასიასაც ემუქრება, ასე რომ, კარგად არ არის საქმე. ეს საერთო ბრძანება გამოცხადდა, მაგრამ კონკრეტულ ქვეყნებში, კონკრეტულ ქვედანაყოფებს ვის რა დავალებას მისცემენ, ეს არავინ იცის, სალაფიტების ხელმძღვანელების გარდა. მათი საქმიანობა კი ძირითადად ტერაქტებია”, – აცხადებს “რეზონანსთან” საუბრისას ზაალ კასრელიშვილი. მისი თვალსაზრისით, ტერაქტების საფრთხე ყველგანაა, სადაც კი სალაფიტები ჯგუფებად არიან წარმოდგენილები. უფრო მეტიც, პოლიტოლოგი თვლის, რომ წარმოშობით პანკისელი თარხან ბათირაშვილის მოკვლის შემდეგ საქართველოში საფრთხეებმა არა თუ მოიკლო, პირიქით – იმატა. ბათირაშვილი კატეგორიული წინააღმდეგი იყო საქართველოში და მთელ კავკასიაში სიტუაციის აფეთქებისა და მის სიცოცხლეში უფრო დაცულები ვიყავით, ვიდრე ახლა ვართ”, – აღნიშნავს კასრელიშვილი.
პოლიტოლოგი ასევე იხსენებს იმასაც, როდესაც ერთი წლის წინ საქართველოს მიმართ მუქარის მიმართვები აჭარელი სალაფიტებისგან გაკეთდა და თვლის, რომ შემთხვევით არაფერი ხდება. მიუხედავად იმისა, რომ ამბობს, ეს ადამიანები ისის-ის მმართველობის მაღალ ეშელონებში არ არიან, არავინ იცის მათ უკან რა ძალა დგას და ვინ როგორ გამოიყენებს მათ. მითუმეტეს დღეს, როდესაც ისის-ი დაშლილი და გაფანტულია.
“მას შემდეგ, რაც კოალიციამ შეტევები მიიტანა “ხალიფატზე”, მათ ერთი ცენტრიც არ აქვთ, საველე მეთაურების დონეზე დაიშალნენ და გაიფანტნენ მთელი მსოფლიო მასშტაბით. ვინ სად არის, ვის რა პოზიცია აქვს და ვინ რა დავალებას მიიღებს, ეს არავინ იცის. ჩვენ მეზობელ ქვეყნებში რომ ეს უბედურება ხდება, ჩვენთვისაც სახიფათოა. ადრე ბრძანება არ ყოფილა, ახლა კი ოფიციალურად ბრძანება გაიცა. დაიწყება გადაჯგუფებები და გამოჩნდება ვინ სად და რა ძალით ამოქმედდება და რა გველოდება ჩვენ”, – დასძენს კასრელიშვილი.
“სტრატეგიული კვლევების კავკასიური ცენტრის” ხელმძღვანელი მამუკა არეშიძის თქმით, რთული სათქმელია ალ-ბაღდადის მიერ არის თუ არა ეს ინფორმაცია გავრცელებული, მაგრამ აშკარაა, რომ ეს მუქარა “ისლამური სახელმწიფოს” ხელმძღვანელობიდან მოდის, რადგან თურქეთმა განსაკუთრებული აქტიურობა გამოიჩინა სირიის ტერიტორიაზე ბრძოლებში. იგი ამბობს, რომ ახლა ახლო აღმოსავლეთში დიდი საქმის “გარჩევა” მიმდინარეობს და საქართველოსთვის მაინცდამაინც არავის სცხელა. თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ფხიზლად არ უნდა ვიყოთ და მოვლენების განვითარებას დიდი სიფრთხილით არ უნდა მივადევნოთ თვალი. ის ტერაქტებს გამორიცხვას, მაგრამ ამბობს, რომ საქართველოში პროპაგანდის გაძლიერების კუთხით შეინიშნება დიდი საფრთხეები.
„ისის“-ის ახალი, სახიფათო ტაქტიკა საქართველოში
მამუკა არეშიძის განცხადებით, ისლამისტური ორგანიზაციის წევრებმა კავკასიაში, მათ შორის საქართველოში, ტაქტიკა შეცვალეს და რადიკალური ისლამიზმისგან ვითომ ზომიერ ისლამიზმში გადავიდნენ. თუმცა ეს “ზომიერება” მხოლოდ შირმაა და ისინი ისევ “ისლამური ხალიფატის” პროპაგანდისტები არიან. იგი ამბობს, რომ ძალიან ნიშანდობლივია ფაქტი, რომ რუსულ მედია და პოლიტოლოგიაში გაჩნდა ტერმინი – ზომიერი ისლამისტი და რუსეთში ზომიერი ისლამიზმის საფარქვეშ მოქმედი დაჯგუფებები იმდენად ღიად მოქმედებენ, რომ პოლიტიკური პარტიის რიგებშიც კი არიან გაერთიანებულები, მათ დაღესტნის ტერიტორიაზე გამართულ ადგილობრივ არჩევნებშიც მიიღეს მონაწილეობა და გარკვეულ შედეგს მიაღწიეს კიდეც.
მამუკა არეშიძის განცხადებით, საქართველოშიც და აზერბაიჯანშიც ანალოგიური პროცესი ვითარდება – რადიკალმა ისლამისტებმა ტაქტიკა შეცვალეს.
“დღეს ისინი ვითომ ცდილობენ გაემიჯნონ “ისლამურ ხალიფატს”, იარაღს და რადიკალიზმს. ამ თვალსაზრით ნიშანდობლივი პროცესები ხდება აღმოსავლეთ საქართველოში, სადაც ისლამისტური ორგანიზაციების ლიდერებმა საზოგადოებასთან ღიად ურთიერთობა და საზოგადოების დარწმუნებისთვის ღია ქადაგებები აირჩიეს. ისინი გაემიჯნენ ტერმინს “ვაჰაბიზმს” და მხოლოდ ტერმინ “სალაფიზმს” იყენებენ. სალაფიზმი თავისთავად სუფთა ისლამში დაბრუნებას ნიშნავს, თავის თავში ხიფათის შემცველი არ არის და ამიტომაც ეს ტერმინი აირჩიეს და ამ ტერმინის ქვეშ მოქმედებენ. მათი ურთიერთობები ღიაა და მოზომილია. თუმცა, სინამდვილეში, როგორც კი საშუალება მიეცემათ, ცდილობენ თავისი რადიკალური მიზნების პროპაგანდა მოაწყონ. ეს ხდება ქართულენოვან ისლამისტებში, უფრო მეტად არ დავაკონკრეტებ”, – აღნიშნავს მამუკა არეშიძე, რომლის თქმითაც, ეს ახალი ტაქტიკა ძალიან დიდი საფრთხის შემცველია. იგი ამბობს, ბოლო პერიოდში საქართველოდან სირია-ერაყში საბრძოლველად გაპარვა აღარ ხდება, ვინც წასასვლელი იყო, უკვე წასულები არიან, შესაძლოა მხოლოდ კანტი-კუნტად იპარებოდნენ, დარჩენილები კი ცდილობენ მიდგომები შეცვალონ და მთავარი მიზანი ისაა, რაც შეიძლება მეტი ადამიანი მოაქციონ საკუთარი გავლენის ქვეშ.
“ეს პროცესი დღეს არის “მშვიდობიანი”, ხვალ და ზეგ რა იქნება, კაცმა არ იცის. მათ ძალიან ბევრი ახალგაზრდის გადაბირება მოახერხეს, ქვემო ქართლშიც და კახეთშიც და ეს პროცესი გრძელდება. ახალგაზრდების რამდენი პროცენტი ჰყავთ საკუთარ გავლენის ქვეშ მოქცეული, ამის დადგენა რთულია, რადგან ამას ყველა ასაიდუმლოებს. პანკისი შემთხვევაში ვიცით მარტო, რომ იქ ახალგაზრდების 70% არის გადაბირებულია”, – მიიჩნევს არეშიძე. კავკასიოლოგი თვლის, რომ ამ წუთში საქართველოში აგრესიულ მოქმედებებს აზრი არ აქვს. ისლამური ხალიფატი” დღეს სხვა პრობლემებითაა დაკავებული, საკუთარ დედაქალაქად გამოცხადებული რაქას შესანარჩუნებლად იბრძვიან და საქართველო მათთვის საინტერესო არ არის.
მამუკა არეშიძე: “ყოველთვის გამოვრიცხავდი და ახლაც გამოვრიცხავ, რომ საქართველოში საქართველოს მოქალაქეების წინაშე ტერაქტებს აზრი აქვს, მაგრამ ტერაქტებს აზრი ჰქონდა აქ წარმოდგენილი დიპლომატიური წარმომადგენლობების წინააღმდეგ. ეს ჩანაფიქრში არსებობდა კიდეც. თუმცა საქართველოში ტერაქტები ისე არ ჟღერს, როგორც მაგალითად პარიზში ან ლონდონში და ამიტომ იქ უკეთესია მათთვის. საერთოდ, ჯიჰადისტები აღმოსავლეთ ევროპას მხოლოდ საბაზოდ იყენებენ, ტერაქტების დასაგეგმად იყრიან თავს და შემდეგ ტერაქტს დასავლეთ ევროპაში ახორციელებენ. ანუ, აღმოსავლეთ ევროპა ხალიფატისთვის მეორეხარისხოვანია, მით უმეტეს – საქართველო, მაგრამ მე სხვა რამეს მინდა ყველამ ყურადღება მიაქციოს. დღეს მთავარი ხიფათი იდეოლოგიური პროპაგანდაა, რომელსაც ისინი საქართველოში ძალიან აქტიურად და წარმატებით ახორციელებენ და რომელიც მომავალზეა გათვლილი. ამ მხრივ მუშაობა ერთი წამითაც არ შეუწყვეტიათ. საქმე იქამდეც მივიდა, რომ ზოგიერთი სალაფიტური ლიდერი ღონისძიებას თბილისში, ერთ ცნობილ დაწესებულებაშიც აწყობს. ამ ღონისძიებაში ერთი შეხედვით არაფერი საშინელება არ ხდება, მაგრამ მე ვიცი ამ ლექციის უკან ვინ დგას და რა ხდება რეალობაში“.
მამუკა არეშიძის განცხადებით, რადიკალური ისლამისტების ლიდერების, ისის-ის პროპაგანდისტების მიერ საქართველოში ტონალობის შეცვლა ბევრად უფრო სახიფათოა, ვიდრე ღია და აგრესიული პროპაგანდა, რადგან ღია პროპაგანდას შეებრძოლები, ასეთ ფარულთან ბრძოლა კი ძალიან რთულია. “რბილი, გააზრებული პროპაგანდა ბევრად უფრო ეფექტურია და ბერად უფრო ხიფათის შემცველი, ვიდრე აგრესიული და ეს ხდება დღეს ჩვენთან”, – დასძენს მამუკა არეშიძე.
