„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „ხალხში არ არის განცდა, რომ პრემიერ-მინისტრი გადაწყვეტილებებს თავად იღებს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „ოცნება“ ამომრჩეველს ადგილობრივი არჩევნების შემდეგ დაკარგავს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ანი მიროტაძესთან: „ოპოზიციას „ოცნებისა“ და „ნაციონალების“ წინააღმდეგ საერთო პოზიცია უნდა ჰქონდეს
„რეზონანსი“: ვინ მოიგებს თბილისის მერობის არჩევნებს
„ვერსია“: ინტერვიუ ვიქტორ დოლიძესთან: „არ იფიქროთ, რომ ვინაიდან ევროკავშირში უვიზო მიმოსვლა ამოქმედდა, ქართველებზე ნადირობა დაიწყება!“ // რა ელოდებათ უცხოეთში მყოფ არალეგალებს და რას გეგმავს სახელმწიფო ევროკავშირში ლეგალური სამუშაოს მაძიებელთათვის
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ნინო კალანდაძესთან: „ბიძინა ივანიშვილს ხელისუფლებაში მესამე ვადით დარჩენის შანსი არ აქვს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „პარლამენტში საგანგაშო არაფერი ხდება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლაშა ჩხარტიშვილთან: „სამარცხვინო დავით ნარმანიას სირცხვილის დერეფანში გავატარებთ“ // რას გეგმავენ დემოკრატიის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი და გარემოვაჭრეები
„ახალი თაობა“: მამა გიორგი მამალაძემ შიმშილობა დაიწყო სინოდის წევრებთან შეხვედრის მოთხოვნით // ინტერვიუ მიხეილ რამიშვილთან: „პროკურატურა ჩიხშია შესული“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მიხეილ რამიშვილთან: „პროკურატურა ჩიხშია შესული“ // მამა გიორგი მამალაძემ შიმშილობა დაიწყო სინოდის წევრებთან შეხვედრის მოთხოვნით
„რეზონანსი“: უმუშევრობა რეალურად 34%-ის ფარგლებშია // „უმუშევარია ისეთი ადამიანიც, რომელსაც საარსებო მინიმუმზე ნაკლები აქვს შემოსავალი“
„რეზონანსი“: ქვეყანა „ვალების ეკონომიკის“ მოდელს მიუბრუნდა // „წავა ეს მთავრობაც და მათ მიერ დღეს აღებული ვალი სხვისი გასასტუმრებელი გახდება“
„რეზონანსი“: მძღოლებს მგზავრობის გაძვირება სურთ, ავტოსადგურებს – შენარჩუნება // „გაზრდაზე საუბარი უაზრობაა, დაკლების საშუალება რომ იყოს, პირიქით, დავაკლებდით“
——————–
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „ხალხში არ არის განცდა, რომ პრემიერ-მინისტრი გადაწყვეტილებებს თავად იღებს“
სალომე სარიშვილი
ანალიტიკოსი და პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი ფიქრობს, რომ უკანასკნელი 2-3 წლის განმავლობაში საზოგადოებრივი განწყობა და პოლიტიკური სურათი არ შეცვლილა, რასაც სოციოლოგიური კვლევებიც ადასტურებს. ფიქრობს, რომ დღეს კრიზისში არა მხოლოდ ხელისუფლება, არამედ მთელი პოლიტიკური ელიტაა. მისი აზრით, მესამე არჩევანის მოთხოვნილება დღესაც ძალიან მაღალია და შესაბამისად, ამომრჩევლის უმრავლესობა მიიჩნევს, რომ მას ცუდი ხელისუფლება და, “ნაციონალური მოძრაობის” სახით, ცუდი ოპოზიცია ჰყავს. „ჯამურად ეს ორი პარტია 40%-ზე მეტს ვერ აღწევს, ანუ აქტიური ამომრჩვლის 60% ფაქტობრივად დღესაც არჩევანის გარეშეა დარჩენილი“, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას გია ხუხაშვილი.
- ხვალ პრეზიდენტი პარლამენტში ოფიციალური ანგარიშით წარსდგება. რამდენად მოსალოდნელია, საკანონმდებლო ორგანოში ცხარე დებატების მომსწრენი გავხდეთ?
- დებატები ალბათ პოლიტიკურ ოპონენტებს შორის გაიმართება და მისი სუბიექტი პრეზიდენტი არაა. პრეზიდენტი ანგარიშს წარადგენს და ალბათ ისაუბრებს იმ პრობლემებზე, რომლებიც ქვეყანაშია. იმედია, მას გარკვეული რეკომენდაციები ექნება და შესაბამისად, პარლამენტარებს შესთავაზებს. დებატები – ეს უკვე პარლამენტის შიდა სამზარეულოა, როდესაც ხელისუფლება და ოპოზიცია ამ თემატიკის ირგვლივ სხვადასხვა ფორმით პოლემიკას გამართავს. ანუ, პრეზიდენტი ამ დებატის სუბიექტი არაა, რა თქმა უნდა, მას შეკითხვებს დაუსვამენ და ის პასუხს გასცემს, თუმცა ეს დებატების ფორმატში არ მოხდება. ალბათ, მის მიმართ კრიტიკა იქნება, რასაც პრეზიდენტი პასუხს გასცემს.
- გუშინ “ქართული ოცნების” დეპუტატმა ლევან კობერიძემ პარლამენტის სხდომაზე განაცხადა, რომ თქვენ პრეზიდენტის ყოველწლიური ანგარიშით გამოსვლის თანამონაწილე ხართ და ისიც დაამატა, რომ გაოცებულია თქვენი წინასწარმეტყველებით. რას უპასუხებდით მას?
- ამაზე კომენტარის გაკეთებაც კი არასერიოზულია. სამწუხაროდ, ალბათ გარკვეულწილად ჩემი ბრალიცაა, რომ დღეს პარლამენტში ასეთი ადამიანები სხედან. ადამიანები, რომელთაც შეუძლიათ, ნებისმიერი სისულელე სერიოზული სახით ილაპარაკონ. ჯერ ერთი, არავის არავითარ სიტყვას არ ვუწერ და მეორე – გაუგებარია, რატომ შეიძლება დანაშაული ან სკანდალის თემა იყოს ის, რომ პრეზედენტთან თუნდაც რაიმე ტიპის კონსულტაცია მაქვს. ამგვარი კომუნიკაცია ნებისმიერი ხელისუფლების წარმომადგენელთან ექსპერტებსაც აქვთ, მათ შორის – პარლამენტსაც და პრემიერსაც. რა, მაინცდამაინც პრეზიდენტს ეკრძალება? სამწუხაროდ, ასეთი სისულელეებით არიან დაკავებული და საპარლამენტო ტრიბუნასაც ამისთვის იყენებენ.
როგორც თქვენთან ვამბობ, რომ პრეზიდენტი არსებულ პრობლემებზე ისაუბრებს, ასე მითქვამს და ვამბობ სხვაგანაც. რადგან ასე ვამბობ, ე.ი გამოდის, რომ კობერიძეს ჩემი ამ პროცესში მონაწილეობა ჰგონია. რა კავშირშია ეს ყველაფერი მონაწილეობასთან, ეს ჩემთვის გაუგებარია, ამას ნებისმიერი ექსპერტი იტყვის.
- რადგან პრეზიდენტი ვახსენეთ, ლოგიკურია გკითხავთ “აირაის” კვლევაზეც, სადაც ყველაზე რეიტინგული პოლიტიკური სუბიექტის სტატუსი მარგველაშვილმა მოიპოვა. რატომ?
- ეს ლოგიკურია, რადგან პრეზიდენტისადმი შედარებით მაღალი ნდობა მისი ლიდერის თვისებებითაა განპირობებული. როდესაც ადამიანები ამ განწყობას გამოხატავენ, ისინი აფასებენ ლიდერის თვისებებს. ვინ არის ლიდერი? – ესაა ადამიანი, რომელიც გადაწყვეტილებას თვითონ იღებს და შესაბამისად, პასუხისგებასაც. სწორია თუ არა მისი გადაწყვეტილება, ეს მეორე თემაა, თუმცა ის, რომ პრეზიდენტი ლიდერია, ფაქტია და ის ამას თავისი ქმედებით ამტკიცებს, განსხვავებით “ოცნების” ელიტისგან. საზოგადოებას არა აქვს განცდა, რომ ვინმე, მათ შორის პრემიერ-მინისტრიც კი, საკუთარ გადაწყვეტილებას იღებს და მასზე პასუხისმგებელია.
- ჯანდაცვის მინისტრ დავით სერგეენკოს რეიტინგზე რას გვეტყვით, რომელმაც პრემიერ გიორგი კვირიკაშვილსაც კი გადაასწრო?
- აქაც იგივე საზომია. იქ გაზომილია არა როგორც პოლიტიკური ლიდერი, არამედ როგორც ვიწრო პროფილის მინისტრი. საზოგადოებაში კი ნამდვილად არის იმის განცდა, რომ თავისი მიმართულებით ეს ადამიანი რაღაც გადაწყვეტილებას ნამდვილად იღებს და გარკვეული წარმატებაც აქვს. შესაბამისად, მისდამი მაღალი ნდობაც ამითაა განპირობებული, რადგან ხალხი მიიჩნევს, რომ თავის სფეროში ის პროფესიონალი და ნამდვილი ლიდერია.
- წინა კვლევებთან შედარებით მმართველი პარტიის რეიტინგი მცირედით, თუმცა მაინც დაწეულია. თქვენი აზრით, ეს შედეგი რამდენადაა ახლოს რეალობასთან?
- ეს საკმაოდ რეალურად მეჩვენება. მეტსაც გეტყვით, ამ კვლევისა და სხვა კვლევის შედეგები ახალი არაა, მათ შორის, “ქართული ოცნების” კვლევაც წინასაარჩევნოდ დაახლოებით იმავე შედეგს იძლეოდა. ენდიაისა და აირაის კვლევის შედეგების მთავარი კრიტიკა მმართველი გუნდის მხრიდან ეკუთვნოდა იმას, რომ არჩევნების შედეგები მისგან მკვეთრად განსხვავდებოდა, პარადოქსი კი ისაა, რომ საზოგადოებრივ განწყობას კვლევის შედეგები უკეთ ასახავდა, ვიდრე ეს არჩევნებმა ასახა და აგიხსნით, რატომაც.
წინასაარჩევნო ტექნოლოგიის გამოყენებამ, რასაც შეთქმულების თეორიის გამოყენება, გადატრიალების საქმეები და ა.შ. ერქვა, ფაქტობრივად, მესამე არჩევანის მოსურნე ადამიანები არჩევანის გარეშე დატოვა. ეს ადამიანები სახლში დარჩნენ და ამან საზოგადოებრივი განწყობის რეალური სურათი დაამახინჯა. თუ კვლევებით 65-67% ამბობდა, რომ არჩევნებზე წასასვლელად მზად იყო, მათი დიდი ნაწილი სახლში დარჩა, როგორც მახსოვს, აქტივობა დაახლოებით 51% იყო. რატომ დარჩნენ ეს ადამიანები სახლში? – იმიტომ, რომ შეეშინდათ. პოლიტიკური პროცესი იმდენად ორპოლუსიანი გახდა, რომ სტაბილურობის მოთხოვნა გაჩნდა, ამომრჩეველს არ სურდა, საკუთარი არჩევანი არც “ქართულ ოცნებაზე” და არც “ნაციონალურ მოძრაობაზე” გაეკეთებინა, მესამე არჩევანის გაკეთების შეეშინდა, რადგან შესაძლო იყო, ქვეყანაში რაღაც მომხდარიყო, ამ გარემოებამ კი სურათი დაამახინჯა და ადამიანები სახლში დატოვა.
არჩევნებმა საზოგადოების რეალური განწყობა არ ასახა, ეს კი ფაქტობრივად ძალადობრივი მეთოდით მოხდა. ეს ჩვენს სინამდვილეში ახალი არაა, ამას თავის დროზე მიშა სააკაშვილიც აკეთებდა. გვახსოვს ბადრი პატარკაციშვილთან დაკავშირებული მაშინდელი გადატრიალების საქმეები და ა.შ. იმავე ტექნოლოგიებს იყენებდა შევარდნაძეც ასლან აბაშიძესთან გათამაშებული დაპირისპირებით. წლების განმავლობაში ნორმალური და ცივილიზებული არჩევნების ჩატარება ვერ მოვახერხეთ, ყველა არჩევნები შეთქმულებებისა და გადატრიალების ინსპირირების ფონზე მიდის.
ძალიან მარტივ კითხვას დავსვამ: არჩევნების წინ გადატრიალების მცდელობაზე ორი სს-ის საქმე აღიძრა, ვინმეს ახსოვს ეს საქმეები?! ფაქტობრივად, რჩება შთაბეჭდილება, რომ ეს საქმეები მხოლოდ პოლიტიკური მოტივებითა და ამომრჩევლის ტვინის გამორეცხვის მიზნით აღიძრა და არანაირ სხვა მიზანს არ ისახავდა. ამას ძალადობრივ შტურმს ვეძახი, რომლის მიზანიც არა ქვეყნის უსაფრთხოების უზრუნველყოფა, არამედ საარჩევნო შედეგის მიღებაა.
- მმართველი ძალის მხრიდან კვლევის შედეგების უნდობლობას რით ახსნით?
- ესეც ადამიანურია, არავის მოსწონს, როცა სარკეში დაუვარცხნელს ახედებენ. პოლიტიკური ნარცისიზმი მთელი პოლიტიკური ელიტისთვისაა დამახასიათებელი. ყოფილა ენდიაისა და აირაის კვლევები, სადაც “ოცნება” უკეთ გამოიყურებოდა. თუ გაიხსნებთ, მაშინ ამ შედეგებს აღიარებდნენ. დღეს რომ პირიქით შედეგი დამჯდარიყო, ოპოზიცია იტყოდა, რომ არ ენდობა, “ოცნება” კი პირიქით, ანუ ენდობიან მხოლოდ იმას, რაც აწყობთ. ისინი სარკეს ენდობიან მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ საკუთარი თავი მოეწონათ, სხვა შემთხვევაში იტყვიან, რომ ეს სარკე წესრიგში არაა.
- ეკლესიაზე, როგორც ყველაზე მაღალი ნდობის მქონე ინსტიტუტზე, მინდა გკითხოთ. მიუხედავად უკანასკნელ პერიოდში ეკლესიაში განვითარებული მოვლენებისა, კვლევამ კვლავინდებურად დაადასტურა, რომ მის მიმართ საზოგადოებას კვლავ მაღალი ნდობა აქვს. როგორ ფიქრობთ, ეს შედეგი თუა ახლოს ლოგიკასთან?
- რა თქმა უნდა, ბოლო მოვლენები ამომრჩეველზე და ამ შემთხვევაში მრევლზე გავლენას მოახდენდა, მაგრამ ეს რწმენის საკითხებს ვერ არყევს. რწმენა – ეს ძალიან ფუნდამენტური, მსოფლმხედველობრივი ფენომენია, ხოლო მისი შერყევა თუნდაც ასეთი ტიპის სკანდალებით ძალიან რთულია. შესაძლოა, ადამიანებს ამ სკანდალების ფონზე ნეგატიური განწყობა კონკრეტული პირების მიმართ ჩამოუყალიბდეთ, მაგრამ მთლიანად ეკლესიის მიმართ განწყობის შეცვლა ასე სწრაფად არ ხდება.
- იპოზიციური პარტიების ბოიკოტზეც რომ გვითხრათ თქვენი აზრი. რამდენიმე ურთიერთდაპირისპირებულმა პოლიტიკურმა ძალამ მოსალოდნელ საკონსტიტუციო ცვლილებებს შესაძლოა, ბოიკოტი გამოუცხადოს, თუმცა “ოცნება” აცხადებს, რომ ისინი მაინც ვერაფერს გახდებიან. რა შეიძლება ამ პროცესს მოჰყვეს?
- ფორმალური ლოგიკით “ქართული ოცნება” მართალს ამბობს, რადგან მათ საკონსტიტუციო უმრავლესობა აქვთ და შეუძლიათ, იძალადონ, თავისი გაიტანონ, მაგრამ ამ დროს გრძელვადიან შედეგებსაც უნდა შეხედონ. აბსოლუტური უფლება, ეს მხოლოდ ძალაუფლება არაა, ეს ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა და სიმწიფეა. ასეთი ტიპის გადაწყვეტილებების მიღება ამ ქვეყანაში ძალიან ცუდად მთავრდება. მაშინ, როდესაც კვლევის შედეგები გაჩვენებს, რომ ამ ქვეყანაში 90%-ზე მეტი გეუბნება, რომ პრეზიდენტი პირდაპირ უნდა აირჩიონ, ხოლო შენ ამბობ, რომ არა, ირიბად უნდა აირჩონ, უნდა გესმოდეს, რომ ადრე თუ გვიან ამაზე პასუხისმგებლობა დაგეკისრება და თანაც – ძალიან მძიმე ფორმით.
რაც შეეხება ოპოზიციის ბოიკოტს, ამ გადანაწილებას უცნაურს არ დავარქმევდი, ესაა ორი ფრთა, რომელსაც ერთმანეთი არ უყვარს. მაგრამ ამ კონკრეტულ საკითხში მათ ერთი მოსაზრება აქვთ, ეს ლოგიკურია და მათ თანამშრომლობას სულაც არ ნიშნავს.
- და ბოლო შეკითხვა თვითმმართველობის რეფორმაზე – როგორ აფასებთ თვითმმართველი ერთეულების შემცირების იდეას?
- ძალიან უარყოფითად, რადგან თითზეა ჩამოსათვლელი ის დაპირებები, რომელთა შესრულებაც ხელისუფლებამ მეტ-ნაკლებად დაიწყო, ერთ-ერთი თვითმმართველობის თემა იყო. ახლა ჩვენ უკუსვლას ვაკვირდებით, რადგან სისტემის დამარცხება მთავარი პრობლემა იყო… ჩვენ უარი ვუთხარით სააკაშვილის მიერ დამკვიდრებულ უნიტარულ სისტემას და დავპირდით საზოგადოებას, რომ ქვეყანას თვითმმართველობის გაძლიერებისკენ წავიყვანდით, დღეს კი ამ მხრივ ხელისუფლება ძალაუფლების იმ გაგებას უბრუნდება, რაც სააკაშვილის მიერ იყო დამკვიდრებული. ხშირად გვაქვს ხელისუფლებასთან პრეტენზია, რომ ის ვერაფერს აკეთებს, მაგრამ არც არაფერს აფუჭებს, თუ სვლა ამ მიმართულებით დაიწყო, ეს იქნება იმის დადასტურება, რომ მან რაღაცების გაფუჭება დაიწყო, რაც არასასურველია. იგივე მოსმენების თემაც ამ ნეგატიურ პაკეტში შეიძლება მოვიაზროთ და ა.შ. ის, რომ თვითმმართველობის შენახვა ძვირი ჯდება, აბსოლუტურად არაა არგუმენტი.
ჩვენი ამოცანა ის კი არაა, კაპიკები ვითვალოთ, ჩვენ გვჭირდება ეფექტური სისტემები, მისი განვითარება კი ადგილებზე ინიციატივებისა და თვითმმართველობის განვითარების გარეშე შეუძლებელია. საბოლოო ჯამში, რამდენიმე მილიონის ეკონომია ქვეყანას შესაძლოა, რამდენიმე ათეული მილიონი დაუჯდეს, ზუსტად იმის გამო, რომ სისტემა ეფექტური არ იქნება. ასე რომ, კიდევ საკითხავია, თანხაში რომელი მოდელი უფრო ძვირი ჯდება.
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „ოცნება“ ამომრჩეველს ადგილობრივი არჩევნების შემდეგ დაკარგავს“
ელზა პაპოშვილი
კონსტიტუციონალისტი და პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე “მეტრონომთან” საუბრისას ამბობს, რომ ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებიდან გამომდინარე, კვლევაში მოცემული პროცენტები და პარტიების რეიტინგი რეალობას ზუსტად ასახავს. მისი თქმით, ქვეყანაში სწორედ ისეთი პოლიტიკური მდგომარეობა და ვითარებაა, რაც კვლევების მიხედვით არის განაწილებული. მისი თქმით, გასაკვირი არ არის, რომ არჩევნების შემდეგ, “ქართული ოცნებისა” და “ნაციონალური მოძრაობის” რეიტინგი დაეცემოდა. ძაბირაძე ამბობს, რომ “ნაციონალური მოძრაობის” ორად გაყოფის შემდეგ, მოსალოდნელი იყო, რომ მისი ამომრჩეველი გაიყოფოდა. ხოლო რაც შეეხება “ოცნებას” ამ შემთხვევაში მას ისევ ის ამომრჩევლი დარჩა, რაც არჩევნებამდე ჰყავდა, რადგანაც მან, საზოგადოებაზე საარჩევნო მანიპულაციის დროს, ამომრჩეველი ოპოზიციას მოჰპარა. რაც შეეხება “ევროპულ საქართველოს”, პოლიტოლოგს მიაჩნია, რომ კვლევის მიხედვით, მათ ძალიან კარგი შედეგი აქვთ.
- „აირაი“-ს კვლევებით შეიძლება ითქვას, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩეველი დაკარგა?
- „ქართულმა ოცნებამ” სტრატეგია საპარლამენტო არჩევნების დროს შეცვალა და მოსახლეობაზე გარკვეული ზემოქმედების შედეგად, ამომრჩევლის რიცხვი მოიმატა. ამაში იმ პროპაგანდას ვგულისხმობ, როდესაც მათ მოსახლეობას განუცხადეს, რომ თუ ხმას არ მისცემდნენ, ხელისუფლებაში “ნაციონალები” დაბრუნდებოდნენ, რამაც საკმაოდ კარგად იმოქმედა. შესაბამისად, ვერ ვიტყვით, რომ “ოცნებამ” ამომრჩეველი დაკარგა. თუმცა არ გამოვრიცხავ, რომ მან მომხრეები ადგილობრივი არჩევნების შემდეგ დაკარგოს. კვლევებით ჩანს, რომ ხალხის დიდი ნაწილი არც ერთ პარტიას არ სწყალობს და მოლოდინის რეჟიმში იმყოფება. რაც უფრო გავა დრო, ახალ პოლიტიკურ ძალაზე მოთხოვნილება კიდევ უფრო გაიზრდება.
- ანუ შეიძლება ვიფიქროთ, რომ მესამე ძალის მოლოდინშია?
- მესამე პოლიტიკური ცენტრის შექმნა უკვე ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში აუცილებელი გახდება. ორად გაყოფილი “ნაციონალების” პერსპექტივას, რომ “ოცნების” ამომრჩეველი მათ მხარეზე გადავა, ნაკლებად ვხედავ. ისინი უფრო ახალი პოლიტიკური ძალის მოლოდინში არიან. ვფიქრობ, “ოცნება” ამომრჩეველს ადგილობრივი არჩევნების შემდეგ დაკარგავს, რადგანაც ყველა პოზიციაზე, დიდი ალბათობით, ისინი გაიმარჯვებენ და მოსახლეობის მხრიდან უკმაყოფილების ფონი კიდევ უფრო მოიმატებს. თუმცა, ვისკენ წავა ეს ხალხი, ამას უკვე ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში განვითარებული მოვლენები და სიტუაცია გვიჩვენებს. არ ველოდები, რომ ადგილობრივ არჩევნებში რომელიმე ოპოზიციური პარტია მნიშვნელოვან პოზიციებს დაიკავებს.
- გამოკითხულთა 92%-მა რატომ მისცა ხმა პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევას, როდესაც მას კონსტიტუციით შეზღუდული უფლებები აქვს?
- ეს არცაა გასაკვირი. ამომრჩეველში ინერცია მუშაობს. მართალია, ქვეყანა გარკვეულწილად საპარლამენტო მმართველობაზე გადავიდა, მაგრამ მოსახლეობა პრეზიდენტთან ყველაფერ იმას აიგივებს, რაც აქამდე იყო. თვლიან, რომ პრეზიდენტი კვლავ მთავარი ფიგურაა, რომელიც ქვეყანაში ყველაზე და ყველაფერზე პასუხისმგებელი პირი უნდა იყოს. მოსახლეობის დიდი ნაწილი პრეზიდენტის ინსტიტუტს ოპოზიციურ ორგანოდ აღიქვამს. ფიქრობენ, რომ აუცილებლად უნდა იყოს ვიღაც, ვინც აღმასრულებელ ხელისუფლებას გააწონასწორებს.
პრეზიდენტმაც საკმაოდ სწორი პოლიტიკური ნაბიჯები გადადგა და ეს კვლევაშიც კარგად გამოჩნდა. ამიტომ მიაჩნია, რომ მარგველაშვილს საზოგადოებისგან მწვანე შუქი აქვს, რათა მან საპრეზიდენტრო არჩევნებზე ბედი კიდევ ერთხელ სცადოს. ვხედავთ, რომ პოლიტიკური ფიგურები არჩევნების შემდეგ, ფაქტობრივად, განულდა. ახალი ფიგურა ვერ და არ გამოჩნდა. ამიტომ ის ადამიანები, რომლებიც “ოცნებას” მხარს არ უჭერენ, გამოსავალს ეძებენ. აღმოჩნდა, რომ უარყოფითად დამუხტული ელიტის ყურადღების ცენტრში პრეზიდენტი დადებით კონტექსტში წარმოჩინდა. ამიტომ მგონია, რომ ეს მოვლენა ძალიან კარგია, არა იმიტომ, რომ მარგველაშვილით მოხიბლული ვარ, არამედ იმიტომ, რომ ქვეყანაში აუცილებელია ისეთი პოლიტიკური ფიგურის გაჩენა, რომელიც ბათუმის მსგავს სიტუაციას თავიდან აგვაცილებს.
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ ანი მიროტაძესთან: „ოპოზიციას „ოცნებისა“ და „ნაციონალების“ წინააღმდეგ საერთო პოზიცია უნდა ჰქონდეს
თიკო ოსმანოვა
იგეგმება თუ არა დიდი ოპოზიციური ერთობის ჩამოყალიბება და რა გეგმები აქვთ თვითმმართველობის არჩევნებთან დაკავშირებით, ამაზე “რეზონანსი” ანი მიროტაძეს გაესაუბრა.
ანი მიროტაძე: თვითმმართველობის არჩევნებთან დაკავშირებით ჯერჯერობით გამიჭირდება იმის თქმა, რომ კონკრეტული კონსულტაციები მიმდინარეობს, მაგალითად, თუნდაც კონკრეტულ კანდიდატთან დაკავშირებით. თუმცა მზადება არჩევნებისთვის დაწყებულია, რაც ნიშნავს იმას, რომ უახლოეს მომავალში გვექნება გაცხადებული სტრატეგია სამომავლო ქმედებებთან დაკავშირებით.
- „ფორუმი“ დამოუკიდებლად აპირებს არჩევნებში მონაწილეობას?
- არ შეიძლება ასე ითქვას, იმიტომ, რომ ვიმყოფებით ფიქრის რეჟიმში. პრინციპში, დროც აღარ გვაქვს და ალბათ მალე დაიწყება საარჩევნოდ მზადება, მაგრამ ამ ეტაპზე, თუ როგორი პოზიციები გვექნება, ჯერ გადაწყვეტილი არ არის. ყველა შემთხვევაში, ჩემი სურვილი იქნება, ოპოზიცია კარგად დაფიქრდეს, იმის მიუხედავად, რაიმე გაერთიანება შედგება თუ არა – კონკურეტუნარიანი კანდიდატების მხარდაჭერაში ჰქონდეს საერთო პოზიცია – „ქართული ოცნებისა“ და „ნაცმოძრაობის“ კანდიდატების საწინააღმდეგოდ.
- საზოგადოებას კარგად ახსოვს თქვენი აწ უკვე ყოფილი თანაგუნდელის, გუბაზ სანიკიძის განცხადება დიდი ოპოზიციური ერთობის შექმნაზე…
- ამის შესახებ კომენტარს გუბაზ სანიკიძესგან თუ მოისმენთ, უფრო კარგი იქნება, რას და როგორ აპირებს. შემიძლია გითხრათ, რომ ჩვენ ყველანი, ვინც ვართ ოპოზიციაში, ვფქირობთ, დღევანდელი მოცემულობა, პოლიტიკური რეალობა დამღუპველია ქვეყნისთვის. ერთი მხრივ, ეს არის ხელისუფლების სურვილი, რომ აბსოლუტური ძალაუფლება გამოიყენოს საკუთარი ძალაუფლების განმტკიცებისთვის, რაც ავტორიტარული რეჟიმის წინაპირობაა. არ არის არავინ, ვინც შეიძლება პასუხისმგებლობა აიღოს ამა თუ იმ გადაწყვეტილებაზე. მაგალითად, არ ვიცი, რამდენად დამოუკიდებლად მოქმედებს პრემიერ-მინისტრი ან მთავრობის წევრები. არიან თუ არა ისინი დამოუკიდებლები კონკრეტული ადამიანებისგან. აქედან გამომდინარე, ჩვენ გვაქვს ძალიან რთული მოცემულობა და დავუმატოთ ისიც, რომ ქვეყანაში ინსტიტუციური პრობლემები შეიქმნა, განსაკუთრებით – დემოკრატიის თვალსაზრისით. საგანგაშო ვითარებაა სასამართლოში, თანაც იმდენად, რომ ძალიან მეშინია, “ქართულმა ოცნებამ” “ნაციონალური მოძრაობის” რეკორდი არ მოხსნას. რეჟიმის ჩამოყალიბებისთვის წინააღმდეგობის არგაწევა უპასუხისმგებლო საქციელი იქნება.
- დაუჭერთ თუ არა ელისაშვილის კანდიდატურას მხარს მერიის პოსტზე?
- არ ვიცი, თვითონ ელისაშვილს აქვს თუ არა გადაწყვეტილი. ბოლო ინფორმაციით, რაც მაქვს, ჯერ კიდევ ფიქრობს. თუ მიიღო გადაწყვეტილება, საინტერესოა, როგორი პოზიციიდან იყრის კენჭს – როგორც დამოუკიდებელი თუ პარტიული კანდიდატი. ამ ყველაფერს დრო გამოაჩენს. ჯერ ძალიან ნაადრევია, კომენტარი გავაკეთო ამაზე. რაც შეეხება თვითონ ალეკოს, მას პატივს ვცემ, პრინციპული ადამიანია, დიდი ხანია ვიცნობ, თუმცა ვნახოთ, რა გადაწყვეტილებას მიიღებს თავად.
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ვინ მოიგებს თბილისის მერობის არჩევნებს
ეკატერინე ბასილაია
რომელ პოლიტიკურ პარტიას მისცემდით ხმას, ადგილობრივი არჩევნები ერთი კვირის შემდეგ რომ ტარდებოდეს? – მსგავს შეკითხვას წელს, ოქტომბერში ჩასატარებელი თვითმმართველობის არჩევნების გამო, სოციოლოგები ბევრჯერ დასვამენ და სპეკულაციებიც თუ კრიტიკაც ბევრი იქნება იმაზე, ვის სჯერა და ვის არა საქართველოში ჩატარებული სოციოლოგიური კვლევების და კრიტიკა, რატომ არ ემთხვევა კვლევები არჩევნების შედეგებს.
პარტიების ნდობა-უნდობლობის რეიტინგის გაზომვისას მაჩვენებლები შემოდგომამდე ბევრჯერ შეიცვლება, თუმცა დღეის გადმოსახედიდან ანალიტიკოსები აცხადებენ, რომ თუ რამე განსაკუთრებული არ მოხდა, თვითმმართველობის არჩევნებზეც გამარჯვების დიდი შანსი ისევ მმართველ პარტიას აქვს და მისი მთავარი მოწინააღმდეგეებიც ისევ “ნაციონალები” იქნებიან. ასევე ერთ-ერთი საკვანძო თემაა, ვის რა შანსები აქვს თბილისის მერობაზე. თუმცა ჯერ არც ერთ პარტიას ოფიციალურად კანდიდატები არ დაუსახელებია. ერთადერთი, საკრებულოს დეპუტატმა ალეკო ელისაშვილმა გამოაცხადა დამოუკიდებელ კანდიდატად მერობისთვის ბრძოლაში ჩაბმის მზადყოფნა.
ექსპერტების თქმით, რადგანაც ჯერ მერობის კანდიდატები არც ერთ პარტიას დასახელებული არ ჰყავს, რთულია შანსებზე ჰიპოტეტური საუბარი. თან, არც იმ სავარაუდო კანდიდატების რეიტინგებია ცნობილი, რომელთა გვარებიც კულუარულად ვრცელდება. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც აღნიშნავენ იმას, რომ ზოგადად კანდიდატების რეიტინგი მის უკან მდგომი პოლიტიკური ძალის მოწონების მაჩვენებელს უთანაბრდება და ამდენად, მიიჩნევენ, რომ თბილისის მერობაზე ბრძოლაშიც გამარჯვების შანსი “ოცნების” კანდიდატს უფრო აქვს.
„არ ვიცი, ვის დააყენებს “ქართული ოცნება” თბილისის მერის კანდიდატად, მაგრამ ეჭვი მეპარება, რომ ან ელისაშვილმა ან “ნაციონალების” ორივე განაყოფის რომელიმე კანდიდატმა მმართველი პარტიის კანდიდატს დიდი კონკურენცია გაუწიოს“, – ამბობს „რეზონანსთან“ საუბრისას ფსიქოლოგი ზურაბ ბიგვავა, რომლის საკვლევ-საკონსულტაციო ცენტრი „ფსიქოპროექტი“ წლებია, „ქართული ოცნებების“ დაკვეთით სოციოლოგიურ კვლევებს ატარებს.
პოლიტოლოგი გია ნოდია აცხადებს, რომ თვითმმართველობის არჩევნებზე “ოცნების” მთავარი კონკურენტი “ნაციონალური მოძრაობა” იქნება. თუმცა თბილისის მერის არჩევნებზე დიდი მნიშვნელობა პიროვნებებს ექნებათ, კანდიდატები კი ჯერ არ დასახელებულა. დასახელებულია მხოლოდ ალეკო ელისაშვილი, რომლის რეიტინგი არავის გაუზომავს და ჯერ ამ თემაზე საუბარს ნაადრევად მიიჩნევს.
„ჯერ არც კანდიდატები ვიცით და არც მათი რეიტინგები და რთულია რამის თქმა. „ქართული ოცნება“ დავით ნარმანიას ისევ დაასახელებს თუ არა, ესეც არ ვიცით. თუ დაასახელებს დავით ნარმანიას, ის მაინცდამაინც პოპულარული არ არის და შესაძლოა, წარმატებას ვერც მიაღწიოს. ხოლო თუ მის მაგივრად სხვა დასახელდება, ეს იქნება იმის აღიარება, რომ დავით ნარმანია წარმატებული მერი არ იყო. თუმცა ეს არ გამორიცხავს იმას, რომ მაინც “ქართული ოცნების” წარმომადგენელმა აიღოს პირველი ადგილი. ვნახოთ, იმ დროისთვის ხალხში როგორი განწყობა იქნება“, – ამბობს გია ნოდია.
ცნობისათვის: წელს პარტიების რეიტინგებზე პირველი კვლევა აი-რა-იმ (აშშ-ის საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტი) გამოაქვეყნა და პირველი კრიტიკაც სანდობა-არასანდოობაზეც უკვე დაიწყო. კვლევა 22 თებერვლიდან 8 მარტის ჩათვლითაა ჩატარებული და შედეგი ასეთია: პირველ ადგილზე არის “ქართული ოცნება” – 30%-ით. მეორე ადგილზეა “ნაციონალური მოძრაობა” – 15%-ით, შემდეგ მოდის ყოფილი “ნაციონალებისგან” ახლად შექმნილი პარტია „ევროპული საქართველო“ – 8%-ით, მეოთხე ადგილზეა ლეიბორისტული პარტია” – 6%-ით და შემდეგ არის “პატრიოტთა ალიანსი” – 4%-ით. რესპონდენტების 13% აცხადებს, რომ ისინი არც ერთ პარტიას არ მისცემენ ხმას, ხოლო 19%-მა ან არ იცის ან უარი თქვა პასუხის გაცემაზე.
ვინ იბრძოლებს თბილისის მერის პოსტისთვის, პარტიებს ჯერ კანდიდატები ოფიციალურად არ დაუსახელებიათ, მხოლოდ კულუარებში ვრცელდება ცნობები, რომ “ოცნება” კახა კალაძის დასახელებას გეგმავს, “ნაციონალური მოძრაობა” – ნიკა მელიასი, ხოლო “ევროპული საქართველო” ან გიგი უგუავას, ან ელენე ხოშტარიას დაასახელებს. ღიად ცნობილია მხოლოდ ის, რომ ალეკო ელისაშვილი დაუპირისპირდება პარტიებს. პარტიებისგან განსხავებით კი ამ ფიგურების რეიტინგი ჯერ არავის გაუზომავს.
პარტიების რეიტინგს “ქართული ოცნება” ისევ უნდობლობას უცხადებს და მკაფიოდ აღნიშნავენ, რომ ისინი ენდობიან მხოლოდ პარტიის დაკვეთით ჩატარებულ კვლევებს, სხვას – არა.
მმართველ პარტიას საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ კვლევა ჯერ არ ჩაუტარებია, თუმცა აი-რა-ის კვლევას “ოცნებისთვის” კარგ შედეგს უწოდებს “ფსიქოპროექტის” დამფუძნებელი ზურაბ ბიგვავა. იგი ამბობს, რომ აი-რა-ის კვლევები ტენდენციის მაჩვენებელი შეიძლება იყოს, ტენდენციით კი “ოცნება” პირველ ადგილზეა და თან, ორჯერ მეტი რეიტინგი აქვს, ვიდრე მეორე ადგილზე გასულ “ნაციონალურ მოძრაობას”.
ზურაბ ბიგვავა ამბობს იმასაც, რომ შემოდგომამდე “ოცნებისა” და “ნაციონალების” ორივე განაყოფის რეიტინგები კიდევ შეიცვლება და იმედი აქვს, რომ “ოცნების” მხარდაჭერა კიდევ მოიმატებს.
თვლის, რომ ახლა პროცესები “ოცნების” სასარგებლოდ მიდის, ხელისუფლება რაღაც ახალ პროექტებს იწყებს, ლარის კურსიც დასტაბილურდა და ესეც ხელს შეიწყობს “ოცნების” მიმართ დადებითი განწყობების ისევ გაზრდას. თბილისში მერობისთვის ბრძოლაში შანსებზე საუბარი კი დღევანდელი გადასახედიდან უჭირს.
“ჯერ კონკრეტული სიტუაცია უნდა ჩამოყალიბდეს. ეჭვი მეპარება, რომ “ქართულმა ოცნებამ” ნარმანია ისევ კანდიდატად წამოაყენოს. მგონი, თავად ნარმანიასაც არ სურს ეს. კალაძეზე როცაა საუბარი, ვფიქრობ, რომ თუ დასახელდება კანდიდატად, ის მოიგებს. ყველა უკვე გახმოვანებულ ფიგურებს შორის კალაძეს ყველაზე მეტი შანსი აქვს. ხელისუფლების ფენომენი სერიოზულ გავლენას ახდენს ამ ვითარებაში,” – აღნიშნავს ზურაბ ბიგვავა. მისი განცხადებით, “ოცნების” მიწინააღმდეგეებში შესაძლოა, ყველაზე მეტად ხმები ელისაშვილმა მიიღოს, მაგრამ გამარჯვება გამორიცხულია.
“გამორიცხულია, “ნაციონალებმა” თბილისის მერობა მოიგონ. გიგი უგულავას შანსი არ აქვს. ის ვერც წარადგენს თავს კანდიდატად. იმდენი რაღაც დაგროვდა უგულავას გუნდზე, თან ის საპატიმროდან შეთანხმების საფუძველზე გამოვიდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მან ნაწილობრივ აღიარა დანაშაული თუ გადაცდომა და ამიტომაც ნებისმიერი პროგნოზისტი გეტყვით, რომ მისი შანსი ძალიან დაბალია. ელენე ხოშტარია არ მგონია, სერიოზული იყოს. ნიკა მელიას ნარმანიასთან არჩევნები უკვე წაგებული აქვს. ელისაშვილს რაც შეეხება, ის ვერ შეძლებს, ხმების სერიოზული რაოდენობა აიღოს. ის საპროტესტო რიტორიკა, რომლითაც ელისაშვილია ცნობილი, ადამიანების გარკვეულ ჯგუფზეა გათვლილი და ბევრ ადამიანს გულს მოფხანს, მაგრამ იმას, რომ ქალაქს მიხედავს, მე მგონი, გონიერი ადამიანები ეჭვქვეშ დააყენებენ. თუმცა გამორიცხული არაფერი არ არის. შეიძლება, ელისაშვილმა ისეთი წინასაარჩევნო კამპანია ჩაატაროს, ისეთი პროექტები წარმოადგინოს და ისეთი გუნდი შემოიკრიბოს, ჰქონდეს გარკვეული შანსი, მაგრამ, ჩემი მოსაზრებით, ეს დიდი არ იქნება. ვნახოთ, რა მდგომარეობა ჩამოყალიბდება და კანდიდატები რას წარმოადგენენ. ჯერჯერობით მხოლოდ ჰიპოტეტურად ლაპარაკი შეგვიძლია,” – მიიჩნევს ზურაბ ბიგვავა.
მშვიდობის, დემოკრატიისა და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტის თავმჯდომარე გია ნოდია აცხადებს, რომ აი-რა-ის კვლევით, “ოცნებას” ძალიან კარგი შედეგი აქვს და სულ ტყუილად ჩხუბობენ.
“არასწორია, როდესაც არჩევნების შედეგს ვადარებთ ხოლმე სოციოლოგიურ კვლევებს, რადგან ეს კვლევის შედეგები მოიცავს იმ ამომრჩევლების საკმაოდ დიდ პროცენტს, რომლებიც ამბობენ, რომ ან არავის არ მისცემენ ხმას, ან ამბობენ, რომ არ იტყვიან. ასეთი მაჩვენებელი კი ძალიან მაღალია. ასეთ პირობებში სოციოლოგიური კვლევები აჩვენებენ გარკვეულ ტენდენციებს, მაგრამ ნაკლებად გამოდგება არჩევნების საწინასწარმეტყველოდ. ამიტომ, “ქართული ოცნება” სულ ტყუილად ჩხუბობს. თუ ამ კვლევებს არჩევნების წინა კვლევებს შევადარებთ, ამ შემთხვევაში “ქართულ ოცნებას” ძალიან კარგი მდგომარეობა აქვს, გარკვეული გაუმჯობესებაც კი. “ნაციონალების” ორივე ნაწილი რომ გავაერთიანოთ, ჯამში 23% გამოდის, “ოცნებას” კი 30% აქვს და ეს სერიოზული უპირატესობაა. გარდა ამისა, ვიცით, რომ არჩევნებზე ხელისუფლების პარტიას უკეთესი შედეგი აქვს, ვიდრე კვლევები აჩვენებს. ალბათ ადმინისტრაციული რესურსის წყალობით ან იმ ხალხის წყალობით, რომელიც შეჩვეულ ჭორს ამჯობინებს. ეს პრაქტიკულად ყოველთვის ასე იყო, 2012 წლის გარდა და მაშინ რაც მოხდა, ყველას კარგად გვახსოვს,” – ამბობს გია ნოდია.
„ვერსია“, 05 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ ვიქტორ დოლიძესთან: „არ იფიქროთ, რომ ვინაიდან ევროკავშირში უვიზო მიმოსვლა ამოქმედდა, ქართველებზე ნადირობა დაიწყება!“ // რა ელოდებათ უცხოეთში მყოფ არალეგალებს და რას გეგმავს სახელმწიფო ევროკავშირში ლეგალური სამუშაოს მაძიებელთათვის
მაია მიშელაძე
2017 წლის 28 მარტიდან, საქართველოს მოსახლეობისთვის ევროპის კარი გაიღო – ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეები ევროკავშირის 22 წევრ, 4 არაწევრ და შენგენის 4 კანდიდატ ქვეყანაში უვიზოდ 90 დღის განმავლობაში იმოგზაურებენ. მნიშვნელოვანია, რომ უვიზო რეჟიმი არ გულისხმობს ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებში გრძელვადიან ვიზიტებს განათლების მიღების, მუშაობის ან სხვა მიზნით. ამისათვის შესაბამისი ქვეყნის ვიზის მიღება დაგჭირდებათ. რას ნიშნავს ვიზალიბერალიზაცია და რეალურად, რა შეიცვალა ქვეყნის მოსახლეობისთვის? რა ბედი ელით საქართველოს იმ მოქალაქეებს, რომლებიც ევროპის ქვეყნებში არალეგალურად ცხოვრობენ? ამ და სხვა საინტერესო თემებზე, „ვერსიას“ სახელმწიფო მინისტრი ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში, ვიქტორ დოლიძე ესაუბრება.
- ბატონო ვიქტორ, ვიზალიბერალიზაცია მნიშვნელოვანი გამარჯვებაა, რასაც სრულიად ადეკვატური რეაქცია მოჰყვა, თუმცა ხუმრობის გარეშე ამ თემასაც არ ჩაუვლია. ყველაზე პოპულარული ის ფრაზაა, აეროპორტში შუქი ბოლო წამსვლელმა ჩააქროსო…
- ამგვარი შეფასება გადაჭარბებულია. ვიზალიბერალიზაციას ორი მნიშვნელოვანი კომპონენტი აქვს. პირველი – ევროკავშირის პოლიტიკური გადაწყვეტილება და სერიოზული სიგნალი, რომ ევროპის კარი ღიაა. ეს გადაწყვეტილება ბუნებრივად შეუწყობს ხელს ევროკავშირთან პოლიტიკურ ასოცირებასა და ეკონომიკურ ინტეგრაციას; მეორე – მნიშვნელოვანი ნაბიჯები, რომლებიც საქართველომ რეფორმების თვალსაზრისით გადადგა, როგორც საკანონმდებლო, ასევე აღმასრულებელ დონეზე. ახლა ქვეყანაში უმნიშვნელოვანესი ეტაპი დაიწყო. ვგულისხმობ სექტორულ რეფორმებს, რადგან ჩვენი სოციალური სისტემა ევროპულთან ჰარმონიზაციაში უნდა მოვიდეს. ვიზალიბერალიზაცია პირველი დიდი ნაბიჯია ევროპასთან ინტეგრაციის თვალსაზრისით, მაგრამ კიდევ ბევრი ნაბიჯი გვაქვს გადასადგმელი. ამიტომ უმჯობესია, სწორედ ამ კუთხით შევხედოთ და ჩვენი თანამოქალაქეები დავარწმუნოთ, იმაზე კი არ იფიქრონ, როგორ დაარღვიონ უვიზო მიმოსვლა, პირიქით, ადამიანებს მეტი ცოდნა და საშუალება მივცეთ, ევროპის ქვეყნებში ისწავლონ, მეტი კომუნიკაცია დაამყარონ და ეს კეთილდღეობისთვის გამოიყენონ.
- ვიზალიბერალიზაციის შემდგომი ნაბიჯი ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანებაა?
- დიახ და ამაზე უკვე ვმუშაობთ. ნოემბერში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტი იქნება, ამიტომ ევროკომისიებისა და ევროპარლამენტარების მხარდაჭერის მოპოვების მიზნით, ჩვენს სტრატეგიულ პარტნიორებთან, ერთგვარი კონსოლიდაცია გვინდა. ჩვენი მიზანია, მხარდაჭერისა და დახმარების მეტი პროგრამა წამოვიღოთ, მეტი ინსტრუმენტი გამოვიყენოთ, რათა სექტორული რეფორმები გავაძლიეროთ. უსაფრთხოებისა და საგარეო პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელმა მოგერინიმ, აღმოსავლეთ პარტნიორებს საინტერესო დოკუმენტი შემოგვთავაზა, რაც ჩვენი სამომავლო თანამშრომლობის კონკრეტულ ელემენტებს ეხება. ჩვენც საკმაოდ საინტერესო დოკუმენტი შევიმუშავეთ. ცუდი არ იქნებოდა, ამ ორი დოკუმენტის კომბინირებული ვარიანტიც შეგვექმნა. ჩვენი უწყებების მიერ შემუშავებული დოკუმენტი უკვე გადავეცი ევროკომისიის გაფართოებისა და პროგრამების გენდირექტორ კრისტიან დანიელსონს, რომლის ოფისთან ვთანამშრომლობთ. გიორგი კვირიკაშვილითან ერთად საინტერესო შეხვედრა გვქონდა ბრიუსელში, დონად ტუსკთან და ჟან-კლოდ იუნკერთან. დარწმუნებული ვარ, პოზიტიური შედეგი გვექნება.
- ბევრი სკეპტიკოსის განცხადებით, ვიზალიბერალიზაცია მათთვისაა კარგი, ვინც აქამდეც უპრობლემოდ დადიოდა ევროპაში, ასეა?
- არა, ეს მითია! ევროკავშირის ქვეყნებში უვიზოდ მოგზაურობისას, მოქალაქეს ბიომეტრიული პასპორტი უნდა ჰქონდეს, რაც განსაკუთრებულობას არ გულისხმობს. დიპლომატიური პასპორტი მაქვს, მაგრამ ავიღე ჩვეულებრივი პასპორტი და მეამაყება, რომ მეც რიგითი მოქალაქე ვარ. ვიზალიბერალიზაციას შეუდარებლად გახსნილი შესაძლებლობები ახლავს. წარმოიდგინეთ, როგორც რიგითი ავსტრიელი გადაფრინდება 25 ევროდ რომში, ასე შეძლებთ ქუთაისიდან ბუდაპეშტში გადაფრენას. ამბობენ, რომ ტუროპერატორებმა ბილეთები გააძვირეს, მაგრამ ეს საკითხიც დარეგულირდება.
- ანუ ცნობილ ფრაზას, 37 მანეთად მოსკოვში მივფრინავდითო, ევროპაში 37-ევროიანი ფრენებით შევცვლით?
- დიახ, იყოს 37-ევროიანი ბილეთი, რატომაც არა? ვთხოვ ტუროპერატორებს, ავიაბილეთები 37 ევროდ გაყიდონ, რათა საბჭოთა რელსებიდან, პირდაპირ ევროპულზე გადავიდეთ!
- პანიკაა ევროკავშირის ქვეყნებში მყოფ არალეგალებში. რას აკეთებს სახელმწიფო მათი სტატუსის დასარეგულირებლად და ვიზალიბერალიზაციის შემდეგ მათ საქართველოში ხომ არ დააბრუნებენ?
- რა თქმა უნდა, არა! ვიზალიბერალიზაცია ამ ადამიანებს არ ეხება! რა თქმა უნდა, უმჯობესია, ლეგალურად იყვნენ და კანონი არ დაარღვიონ. არ იფიქროთ, რადგან უვიზო მიმოსვლა ამოქმედდა, ქართველებზე ნადირობა დაიწყება!
- ფიქრობს თუ არა სახელმწიფო იმაზე, რომ საქართველოს მოქალაქეებმა ევროპის ქვეყნებში მუშაობა ლეგალურად შეძლონ?
- დიახ, ეს ერთ-ერთი უმთავრესი საკითხია. ძირითადად, ეს ორმხრივი შეთანხმების შედეგად ხდება ცალკეულ ქვეყნებთან, რაც პირდაპირ კავშირშია ჩვენი ქვეყნის შიდამოწყობასა და ჰარმონიზაციასთან, როგორც კანონმდებლობის, ისე აღმასრულებელ დონეზე. მაგალითად, როცა მიგრანტი საზღვარგარეთ იწყებს მუშაობას კონკრეტული სპეციფიკით, მას ხვდება გამართული სოციალური და საპენსიო სისტემა. შესაბამისად, ჩვენც ვალდებულები ვართ, ანალოგიური სისტემები გვქონდეს. საპენსიო რეფორმა უკვე დავიწყეთ და გვინდა, ამ ტიპის სოციალური პროგრამები ჰარმონიზაციაში იყოს ევროკავშირთან.
- ევროკავშირის რომელ ქვეყნებში შეიძლება გამგზავრება ლეგალურად დასაქმების მიზნით და რა პროფესიებზეა მოთხოვნა?
- ახლა ვმუშაობთ ევროკავშირის სხვადასხვა ქვეყნებთან, მათ შორის პოლონეთთან, საფრანგეთთან, გერმანიასთან, ბალტიის ქვეყნებთან და აქ ჩვენი მოქალაქეების ლეგალურად დასაქმება რეალისტურია. გარკვეული პროფესიები უკვე გამოკვეთილია, თუმცა დრო დაგვჭირდება, რომ ქვეყნებმა, თავისი საჭიროებისამებრ მოთხოვნები წამოგვიყენონ. ამ ეტაპზე, განსაკუთრებული მოთხოვნაა შემდუღებლებზე, მშენებლებსა და ექთნებზე, მაგრამ არ გამოვრიცხავ, მომავალში მოთხოვნა მეტ პროფესიაზე გაჩნდეს. რეალურად, ამას საფრთხეც ახლავს, რადგან პირველ რიგში, ამ პროცესს კადრების, სამუშაო ხელის გადინება მოჰყვება. ჩვენი ეკონომიკური წინსვლა და განვითარება, აუცილებლად მოითხოვს ჩვენივე მუშახელის ყოლას. პირიქით, შესაძლოა, მეტი ადამიანიც კი დაგვჭირდეს. ჩვენი თანამოქალაქეების მასიური გადინების წინააღმდეგი ვარ, თუმცა თუ ამ პროცესს თანმიმდევრულად და ეტაპობრივად განვახორციელებთ, მხარს დავუჭერ.
- თუ ხელშეკრულებაში ჩაიდება, რომ ადამიანი საზღვარგარეთ სამუშაოდ მხოლოდ გარკვეული ვადით გავა, კადრების გადინების პრობლემა არ შეიქმნება. პირიქით, კვალიფიკაციის ამაღლების თვალსაზრისით, ეს პოზიტიური იქნება, არა?
- გეთანხმებით. კადრების ზრდისა და კვალიფიკაციის ამაღლების კარგი პრეცედენტები არსებობს ევროკავშირში უკვე ინტეგრირებულ ხორვატიასა და პოლონეთში. დასაქმების მიზნით წასული მოქალაქე უკან უნდა დაბრუნდეს და ეს წინაპირობა ყველა შეთანხმებაშია. ცირკულარული მიგრაცია ჯერ არ დაგვიწყია და შესაბამისად, გამოცდილებაც არ გვაქვს. ამ პირობებს გავითვალისწინებთ.
- რა ფორმით შეიძლება ჩაერთოს ვიზალიბერალიზაციის პროცესში აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს მოსახლეობა?
- ზუსტად ისე, როგორც საქართველოს სხვა მოქალაქეები. ეს საკითხი თავიდანვე გავითვალისწინეთ. ეს ძალიან დიდი სიკეთეა, რომლითაც შეიძლება ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრებმა თანამოქალაქეებმაც ისარგებლონ, თუ საქართველოს მოქალაქეობის დამადასტურებელ, ბიომეტრიულ პასპორტს აიღებენ! გამიხარდება, თუ აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონებში ბევრი მოქალაქე აიღებს ბიომეტრიულ პასპორტს და ევროკავშირის ქვეყნებში უვიზოდ გაემგზავრება! სახელმწიფო ამ პროცესს ხელს შეუწყობს. მეტიც, ამ ხალხის მომავალი რეინტეგრაციის თვალსაზრისით, სრულიად ახალი ხედვა შევიმუშავეთ. მხოლოდ ტერიტორიები კი არა, ხალხიც დასაბრუნებელია და გვინდა, ევროპული საქართველო მეტად განვითარებული, განათლებული და ეკონომიკურად ძლიერი იყოს, რათა მომხიბვლელი გახდეს ჩვენი აფხაზი და ოსი ძმებისთვის.
- კონკრეტულად, რა ახალ ხედვას გულისხმობთ?
- ესაა მეტი მიმოსვლა, ბევრი ეკონომიკური და საინვესტიციო პროექტის ერთობლივად განხორციელება, აფხაზი და ოსი მოქალაქეების ხელშეწყობა, როგორც სოციალური, ასევე ჯანდაცვითი პირობების გასაუმჯობესებლად. უნდა იგრძნონ, რომ საქართველოს ხელისუფლება მათზეც ზრუნავს. სტატუსი უმნიშვნელოვანესია, ტერიტორიული მთლიანობა და სუვერენიტეტი უმთავრესი პრობლემა და პრიორიტეტია, მაგრამ ჯერ ამ ხალხის დაბრუნებაზე უნდა ვისაუბროთ. თანმიმდევრულად, ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნებისა და დეოკუპაციის პარალელურად, შესაძლებელია თავისუფალი მიმოსვლის, ასევე ეკონომიკური ხელშეწყობის პროგრამებზეც ვიფიქროთ.
- ვიზალიბერალიზაციასთან დაკავშირებით, რუსულ ნარატივს ევროკავშირის არაერთი ქვეყანა აყვა. რა კონკრეტულ ნაბიჯებს დგამს სახელმწიფო ამ მხრივ?
- ესაა სტრატეგიული კომუნიკაცია საკუთარ მოსახლეობასთან, პარტნიორ ქვეყნებთან, შინ და გარეთ. სამოქალაქო სექტორთან ერთად, სამთავრობო სტრატეგიული კომუნიკაციის დოკუმენტი შევიმუშავეთ, რომელიც მთავრობის უახლოეს სხდომაზე დამტკიცდება. მასში დეტალურადაა გაწერილი პრინციპები, რის საფუძველზეც სამოქმედო გეგმა შემუშავდება. რიგაში, სტრატეგიული კომუნიკაციების ცენტრში გახლდით, სადაც ნატო-ს ფარგლებში, სერიოზულად მუშავდება ამგვარი თემები. მაგალითად, რუსულ პროპაგანდასთან ბრძოლის, სირიისა და ერაყის, ასევე მიგრაციის პრობლემის კუთხით. ეროვნული უმცირესობებით დასახლებულ და მაღალმთიანი რეგიონების მოსახლეობას უნდა გავაგებინოთ, რატომ ვირჩევთ ნატო-სა და ევროკავშირს, რა სიკეთეები მოაქვს მათ და რატომაა ევროპული საქართველო უფრო დაცული და ძლიერი, რომელსაც ეკონომიკური განვითარების მეტი პერსპექტივა აქვს, რატომ ვირჩევთ ევროპულ განათლებას და არა ჩარაზულ ევრაზიულ კავშირს. ადგილობრივ მეწარმეებს ინფორმაცია უნდა მივაწოდოთ, რა შეუძლიათ გააკეთონ და როგორ შეიძლება ისარგებლონ ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცით, რათა ევროკავშირის 500-მილიონიან ბაზარზე პროდუქცია გაიტანონ. ბევრი საკითხია და ამაზე მუშაობა უკვე დაწყებულია.
„ვერსია“, 05 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ აკაკი ბობოხიძესთან: „გოგა ხაჩიძის ნათქვამში ლოგიკას ვერ ვხედავ“ // მიზეზი, რის გამოც ყოფილი „ნაციონალები“ ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ
თათია გოჩაძე
სოციალური ქსელის მეშვეობით, პარტიების პოლიტიკური შიდასამზარეულო საზოგადოებისთვის ხელმისაწვდომი ხდება. ამის თვალსაჩინო მაგალითი გოგა ხაჩიძისა და გოკა გაბაშვილის ფაცებოოკ-დაპირისპირებაა. „გირჩის“ წევრის, იაგო ხვიჩიას Fაცებოოკ-გვერდზე ხაჩიძემ დაწერა, პოლიტიკიდან წავედი და უფრო მარტივად შემიძლია ვთქვა სიმართლე: ,,როცა ზურა ჯაფარიძემ და მე ნაცმოძრაობის დატოვება გადავწყვიტეთ, გაბაშვილმა და ბოკერიამ შემოგვთავაზეს, ჯერ პარლამენტში შევიდეთ და პარტია მერე ერთად დავტოვოთო, რაზეც უარი განვაცხადეთ”. გაბაშვილმა ხაჩიძის ნათქვამი უარყო. იმის გასარკვევად, რა ხდება ენმ-დან წამოსულ პარტიებში, „ვერსია“ ევროპული საქართველოს წარმომადგენელს, აკაკი ბობოხიძეს დაუკავშირდა.
- ბატონო აკაკი, რასაც გოგა ხაჩიძე ამბობს, მართალია?
- არა, რადგან მაშინ საპარლამენტო სიაში გაცილებით მაღალი რანგის ლიდერები ვერ მოხვდნენ და არ ვიცი, რამდენად ჰქონდა შანსი ხაჩიძეს. პარლამენტში შესვლა ადვილი არ იყო, რაც არჩევნებმა დაადასტურა. მის ნათქვამში ლოგიკას ვერ ვხედავ.
- სამაგიეროდ ლოგიკა იმაშია, რომ თქვენ მართლაც პარლამენტში შესვლის შემდეგ დატოვეთ ენმ და არა არჩევნებამდე…
- დიახ, არჩევნების შემდეგ დავიშალეთ, თუმცა მე პარტიაში დარჩენის და ბოლომდე ბრძოლის მომხრე ვიყავი. თუ ივანიშვილს შევეკარით, როგორც გვაბრალებენ, რატომ 2012 წელს არ გავედით პარტიიდან?! იქნებ ამ პერიოდში პარტიის კრიზისის გადატანაში ვმონაწილეობდით?! სამწუხაროდ, რამდენიმე ადამიანის გამო საკმაოდ წარმატებული არჩევნები კრახად გამოვაცხადეთ… დინამიკაში ენმ-მ საოცარი წინსვლა აჩვენა ამ საპარლამენტო არჩევნებში. „ოცნებას“ კი საზოგადოების დიდმა ნაწილმა მოსყიდვის, დაშინების გამო დაუჭირა მხარი.
- ხალხმა ხომ ენმ-ს სახელით დაგიჭირათ მხარი…
- მე ენმ-ს წევრი არ ვიყავი და ამ პარტიის წარმატებაში წვლილი არ მიმიძღვის?!
- სხვა რამეს გეკითხებით, თუ ამ არჩევნებს წარმატებულად მიიჩნევთ, პარტია რაღატომ დატოვეთ?
- ყრილობის მოწვევა ხდებოდა ყოველგვარი წესების გარეშე, მოდიოდნენ წინასწარ ანგაჟირებული და დესტრუქციულად განწყობილი ადამიანები. დარწმუნებული ვიყავი, 7000 კაცში მოიძებნებოდა 400 ტვინგაცხელებული და დიდი დაპირისპირება მოხდებოდა…. მოვა არჩევნები და ვნახავთ, რამდენი დაუჭერს მხარს ენმ-ს და რამდენი ჩვენ პარტიას. დამოკიდებულება, რომ პარტია მხოლოდ ერთი კაცია, ჩემთვის მიუღებელია.
- თუ ასეა, ის „9 წელი“ პარტიაში როგორ გაძელით?
- ცდებით, ძვირფასებო!!! ნაცმოძრაობაში ყოველთვის იყო დისკუსია. პრეზიდენტი და ენმ სწორედ ტაშის დამკვრელებმა დაღუპეს. არასდროს მქონია პრობლემა, სააკაშვილს დავლაპარაკებოდი და არც მას უსაყვედურია განსხვავებული აზრის გამო. უბედურება იმ ადამიანებში იყო, ვინც თავს ვალდებულადაც არ თვლიდა, განსხვავებული აზრი გამოეთქვა დავალებებს ისე ასრულებდა, ამიტომ გვითხრა უარი ხალხმა. რეალურად, ერთი ნიშნით გავიყავით – უნდა მართავდეს თუ არა პარტიას ერთი კაცი და წარსულში შეცდომები გვქონდა თუ არა. ეს ორი რამ ერთმანეთს ემთხვევა. ამ ,,ერთ ადამიანს” წარსულში შეცდომა მოუვიდა და თუ მას წინააღმდეგობას გავუწევდით, მზად იყო, აზრი შეეცვალა, რაც არაერთხელ უთქვამს. დარჩა გუნდი, რომელსაც აზრადაც არ მოსდის განსხვავებული აზრის გამოთქმა.
- როგორც მივხვდი, მიხეილ სააკაშვილთან პრეტენზია არ გაქვთ, არადა ისე ჩანდა, თითქოს სწორედ მას დაუპირისპირდით…
- მიხეილ სააკაშვილს მას შემდეგ დავუპირისპირდით, რაც დისკუსიები აღარ გახდა საჭირო. როგორც კი განსხვავებული აზრის შეჯერება შეუძლებელი გახდა, ჩვენმა გუნდმა გაცლა ამჯობინა. თუმცა ვიმეორებ, დარჩენისა და ბრძოლის მომხრე ვიყავი, რადგან ნაცმოძრაობაში რიგით წევრებსაც არანაკლებ მნიშვნელოვანი როლი აქვთ შესრულებული. ძლიერია ის პარტია, ვისაც ადგილობრივ ერთეულებში ძლიერი ჯგუფი ჰყავს.
- თქვენ გყავთ ასეთი ძლიერი ჯგუფები რაიონებში?
- დიახ, მაგალითად ხონი, თერჯოლა მთლიანად ჩვენთან წამოვიდა.
- ალბათ იმიტომ, რომ ხონიდან ხართ…
- დიახ. არასდროს მქონია ილუზია, რომ მხოლოდ მე ვიყავი ხონის ორგანიზაცია. სოფლებში ჩვენი წარმომადგენლების გარეშე, ჩემი შესაძლებლობები შესუსტდებოდა. ეს არ ნიშნავს, რომ ვერ ვაფასებ სააკაშვილის როლს. ნებისმიერი იდეის განხორციელება მხოლოდ მიშასთან ერთად შევძელი. ოღონდ, მისთვისაც ყველა რიგითი პარტიელი საჭირო იყო. როცა სააკაშვილი არ ეწინააღმდეგება გუნდელებს, რომლებიც ამბობენ, პარტია მხოლოდ მიშააო, შეცდომას უშვებს. გამოდის, მიშას შემდეგ პარტია აღარ იარსებებს. ,,გენიოსი სტალინის” შემდეგ იმპერია დაიშალა, ამერიკელი მამების შექმნილი სახელმწიფო კი, რომელიც ჩვეულებრივი ადამიანებისაგან იმართება, დღეს უძლიერესია.
- არადა, გიორგი ვაშაძემ განაცხადა, პარტიაში სწორედ გიგა ბოკერიასგან გვესმოდა „პარტიული ვერტიკალი“ და მსგავსი კომუნისტური განწყობაო...
- პარტიული ვერტიკალი უნდა არსებობდეს… ისე, აქტიურად ვცდილობდი ვაშაძის როლის წინა პლანზე წამოწევას. ოღონდ რისთვისაც მის ბანაკში ვიყავი, იმ პროექტის განხორციელებაში სწორედ ბოკერიამ და მისმა ჯგუფმა გამიწია პარტნიორობა…
- დააზუსტეთ, გიორგი ვაშაძის გუნდიდან ბოკერიას გუნდში რატომ გადახვედით?
- მიმაჩნდა, რომ უნდა დამთავრებულიყო დრო, როცა მხოლოდ თბილისი წყვეტდა პარტიული სიის შემადგენლობას. 2012 წლის ყრილობაზე სიას ყველამ ერთად უყარა კენჭი, ვინ ვის რატომ დაუჭირა მხარი, გაუგებარია. ამ სიაში იქნებ ერთი მომწონს და მეორე არა! კოლექტიური კენჭისყრის არ მესმის! სიაში აუცილებლად უნდა იყოს რეგიონული კვოტები, რაც ენმ-ს ამ ყრილობაზე პირველად მოხდა. ეს ჩემი იდეა იყო და ევროპულ საქართველოში მუდმივად ასე იქნება. სამწუხაროდ, ამაში ვერ მივიღეთ სააკაშვილის მხარდაჭერა, სიის შედგენა მხოლოდ მას სურდა.
- თქვენ როდის აპირებთ ყრილობის მოწვევას?
- ალბათ, მაისში… შეიძლება, 7 000-კაციანი იყოს, მაგრამ დარწმუნებული ვარ 1200-ზე მეტი ხმოსანი წევრი არ იქნება. კენჭისყრას ბიულეტენებით ჩავატარებთ, ისე, მაქვს მოსაზრება, არჩევნებამდე დროებითი მმართველობა ავირჩიოთ, რადგან წესით, ყველა არჩევნების შემდეგ პარტია შედეგების მიხედვით უნდა გადაეწყოს.
- ანუ პარტიული დემოკრატიის დონე თქვენთან მაღალი იქნება და სიაში მხოლოდ „ელიტური კასტა“ არ მოხვდება?
- დიახ. პოლიტიკა ისევე, როგორც ყველა სფერო მონოპილიზებულია თბილისის მიერ. ხონში დავიბადე და გავიზარდე, მაგრამ თბილისში რომ არ გადმოვსულიყავი, შვიდჯერ კი არა, მეორეჯერაც ვერ ვიქნებოდი პარლამენტის წევრი. დეპუტატების 80% ახლა თბილისელია, რატომ?! თბილისში აუტანელი გახდება ცხოვრება თუ სფეროების დეცენტრალიზაცია არ მოხდა.
- პარლამენტი ხომ ქუთაისშია, ხონში რატომ არ გადადიხართ საცხოვრებლად?
- ჩვენი იდეის მიხედვით, ქუთაისში პარლამენტის გადმოტანის მეშვეობით პარლამენტარები მუდმივად ამ ქალაქში უნდა ყოფილიყვნენ, მაგრამ დღეს „ოცნებამ“ პროფანაცია მოახდინა და ორი დღით თბილისში მოვრბივართ, მერე ისევ ვბრუნდებით… ეს არაა პოლიტიკური ცენტრი.
- კეთილი… ბატონო აკაკი, ნაციონალმა მეგი გოცირიძემ განაცხადა, „ევროპულმა საქართველომ“ გაძარცვა ენმ-ს ოფისები, ხელსაბანი ნიჟარებიც კი წაიღოო… სიმართლეა?
- ჰკითხეთ ერთი მეგი გოცირიძეს, ამის შემდეგ რატომ უკვირს გავრცელებული ჭორები?! მეგონა, ე.წ. ქოცობა პარტიული კუთვნილება იყო, გაცილებით ფართო სიმპტომი და ავადმყოფობა ყოფილა. აი, ეს ,,ვითომ გმირები” დაღუპავენ ენმ-ს, საქმე საქმეზე რომ მიდგება, Facebook-ს და ტელეეკრანებს არ სცილდება მათი აქტივობა. სადაც პირველადი მოძრაობა ენმ-ში დარჩა, შტაბბინები მათია, 90% კი ჩვენთან წამოვიდა, მაგრამ რადგან ხელშეკრულება ზოგს ენმ-სთან ჰქონდა გაფორმებული, მათ დარჩათ ოფისები. ჩემი ახლობლობით იყო ვინმესთან ხელშეკრულება გაფორმებული, ჩვენთან წამოვიდნენ!
- ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობას მიიღებთ?
- დიახ, თუმცა მძიმე მდგომარეობაში ვართ, ცოტა დრო გვაქვს. პოლიტიკური ლიდერების ადგილზე მოძიება რთულია. თუმცა ძლიერი ჯგუფი გვყავს პარლამენტში, რაც კარგი წინაპირობაა. გადავწყვიტეთ, სოფელ-სოფელ ვიაროთ და ხალხს ავუხსნათ ჩვენი ხედვები. ახლაც ხონში ვხვდები მოსახლეობას.
- მერის პოზიციაზე ელენე ხოშტარიას წარადგენთ?
- ამ გადაწყვეტილებას თბილისის ორგანიზაცია მიიღებს. გამოკვეთილი ფიგურაა და არ გამოვრიცხავ.
- თქვენი პარტიიდან ორი ლიდერი ითვლება გამოკვეთილად - გიგა ბოკერია და დავით ბაქრაძე. რომელს ისურვებდით პარტიის თავმჯდომარედ?
- ასე ლიდერების გამოკვეთა პირობითია, მათთან ერთად გიგი უგულავა, ელენე ხოშტარია, გოკა გაბაშვილიც მიმაჩნია გამოკვეთილ ლიდერებად. თუმცა მიმაჩნია, ამ ეტაპზე დათო ბაქრაძეს ალტერნატივა არ ჰყავს. ისე, ჩემ თავსაც არ ვთვლი ნაკლებად გამოკვეთილ ლიდერად, ოღონდ ეს სასარგებლოა თუ არა, სხვა თემაა.
„ახალი თაობა“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ ნინო კალანდაძესთან: „ბიძინა ივანიშვილს ხელისუფლებაში მესამე ვადით დარჩენის შანსი არ აქვს“
„ახალი თაობის“ კითხვებს „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი ნინო კალანდაძე პასუხობს.
- ნინო, აირაის კვლევების თანახმად, ნაციონალური მოძრაობა კვლავ მთავარ ოპოზიციურ ძალად რჩება 15%-ით. ხელისუფლებას კი 26% აქვს და ის ამ კვლევებს უნდობლობას უცხადებს. როგორია თქვენი შეფასებები? ასახავს ეს კვლევები რეალობას?
- მე არა მგონია, რომ რაიმე საფუძველი არსებობდეს, რომ ჩვენ ამ კვლევებს არ ვენდოთ. ცდომილება ყოველთვის არსებობს და ესეც უნდა გავითვალისწინოთ. მე არ მესმის, რის საფუძველზე უნდა გამოცხადდეს უნდობლობა.
- ანუ ეს რეიტინგები რეალურია?
- მეტ-ნაკლებად ეს რეალობის ამსახველი სურათია, იმის გათვალისწინებით, რომ ხელისუფლებას მართლაც უპრეცედენტოდ დაბალი მაჩვენებელი აქვს. ეს არის ის რეალობა, რომელიც არჩევნებამდეც ასე იყო, რაც კიდევ ერთხელ ცხადყოფს იმას, რომ ხელისუფლების მხრიდან უხეშად მოხდა არჩევნების გაყალბება, იმიტომ, რომ კონსტიტუციური უმრავლესობა საერთოდ არ არის ადეკვატურ შესაბამისობაში იმ სურათთან და იმ განწყობასთან, რომელიც სახელისუფლო პარტიის მიმართ ხელისუფლებას გააჩნია. რაც შეეხება ნაციონალურ მოძრაობას, აშკარაა, რომ ის რჩება ერთადერთ ოპოზიციურ ძალად, რეალურ ალტერნატივად, რომელსაც მოსახლეობა განიხილავს, როგორც ხელისუფლების ალტერნატივას და როგორც ძალას, რომელსაც შეუძლია მისი პრობლემების მოგვარება.
- „ნაციონალებს“ შეუძლიათ არსებული პრობლემების მოგვარება?
- რასაკვირველია. ჩამონათვალში სოციალური თემებია წინა პლანზე წამოწეული, ეს არის ის, რაც მოსახლეობას აღელვებს და სწორედ ამ ნაწილში, კითხვაზე, თუ ვის ენდობით, რომ ამ პრობლემებს მოგიგვარებთ, მოწინავე რიგებშია ნაციონალური მოძრაობა.
- ხელისუფლების დაბალ რეიტინგზე საუბრობდით, რომელიც კვლევითაც დასტურდება. ეს რითაა განპირობებული?
- ხელისუფლების დაბალი რეიტინგი მიანიშნებს იმაზე, რომ ხელისუფლება არ არის ქმედითი. ჩვენს ქვეყანაში მდგომარეობა მკვეთრად არის გაუარესებული, როგორც სოციალური, ისე ეკონომიკური თვალსაზრისით. ამიტომ მოსახლეობის დამოკიდებულება ამის პირდაპირი მაჩვენებელია. ასევე მოსახლეობა უკმაყოფილოა კრიმინალის ზრდით, უკმაყოფილოა იმ ნაბიჯებით, რომლებიც ტერიტორიული მთლიანობის მიმართულებით იდგმება. ჯამში ეს ყველაფერი ასახავს იმას, რომ მოსახლეობა უკმაყოფილოა ხელისუფლებით.
- აცნობიერებს ამ სირთულეებს ხელისუფლება?
- დღეს ბიძინა ივანიშვილი და მისი გუნდი ძალიან კარგად აცნობიერებს, რომ მესამე ვადით ხელისუფლებაში დარჩენის თეორიული პერსპექტივაც კი აღარ არსებობს და ყველა მხრივ მიმდინარეობს ძალაუფლების კონსოლიდაცია საკანონმდებლო დონეზე. ბიძინა ივანიშვილი ხელისუფლების შენარჩუნებას ეცდება ყველა გზით, განურჩევლად იმისა, მას მოსახლეობის მხარდაჭერა ექნება თუ არა!
- გამოკითხულთა 92% პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევას უჭერს მხარს. რამდენად იქნება გათვალისწინებული მოსახლეობის დამოკიდებულება?
- მე არ მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ეს ხელისუფლება რამე ფორმით ითვალისწინებს მოსახლეობის დაკვეთას. დღეს ხელისუფლების მხრიდან ინსტიტუტების მიზანმიმართულ დაკნინებას აქვს ადგილი. განსაკუთრებით კი ბოლო არჩევნების შემდეგ, როდესაც გაიმყარეს კონსტიტუციური უმრავლესობა, რომელიც სწორედ იმისთვის შეიქმნა, რომ ყველა დამოუკიდებელი ინსტიტუტი ერთი ვერტიკალის ქვეშ მოექცეს. ახლა საუბარია პრეზიდენტის ინსტიტუტზე, რომელსაც საკონსტიტუციო კომისია დაჩქარებული წესით იხილავს და ესეც გულისხმობს იმას, რომ ვიღაცა, გასაგებია ვინც, ძალიან ჩქარობს თავის კონტროლქვეშ მოაქციოს ყველა სახელმწიფო ინსტიტუტი და ყველა დამოუკიდებელი შტო, რომელიც შეიძლება მის კონტროლს არ ექვემდებარებოდეს. ასეთი არის პრეზიდენტის ინსტიტუტი, თუ ის რჩება დამოუკიდებელ არჩევით თანამდებობად.
- პოლიტიკოსთა რეიტინგში გიორგი მარგველაშვილი ლიდერობს. ამაზე რას იტყოდით?
- აქ უფრო ინსტიტუციონალური საკითხია არსებითი, ვიდრე პერსონალური მოწონების რეიტინგი. პერსონალური მოწონების რეიტინგი, როგორც წესი, პირდაპირ პროპორციული არ არის ელექტორალური განწყობის და ჩვენ ეს გვინახავს ალასანიას და უსუფაშვილის მაგალითზე.
- რას გულისხმობთ ამ შემთხვევაში?
- ისინი ყოველთვის ლიდერობდნენ, როგორც პერსონალური რეიტინგის მატარებელი ადამიანები, მაგრამ მათი პარტია ვერ ლახავდა ბარიერსაც კი. ამიტომ აქ პერსონალური მოწონების რეიტინგი იმდენად არსებითი არ არის, როდესაც არჩევნებზეა საუბარი. დღეს საზოგადოების განწყობა ნათლად ასახავს იმას, რომ მას უნდა პრეზიდენტის ინსტიტუტი, როგორც ასეთი, დამოუკიდებლად შეინარჩუნოს და სწორედ ამისთვის უნდა პირდაპირი წესის შენარჩუნება და არა სრული საპარლამენტო მოდელი, რაც გულისხმობს იმას, რომ გაყალბებული არჩევნების შედეგად მიღებული კონსტიტუციური უმრავლესობა იმთავითვე თავის კონტროლირებად მარიონეტს დასვამს. ამას გრძნობს მოსახლეობა და ამას ეწინააღმდეგება. კვლევაშიც სწორედ ეს განწყობებია ასახული.
- ხედავთ იმის შანსს, რომ პრეზიდენტის ინსტიტუტის დამოუკიდებლობა შენარჩუნებულ იქნას?
- ეს დამოკიდებული იქნება იმაზე, რამდენად კრიტიკული იქნება საზოგადოება. ეს საკონსტიტუციო კომისია თუ უახლოეს მომავალში ამ საკითხის გადახედვით არ დაკავდება, მაშინ ეს კომისია ლეგიტიმაციასაც დაკარგავს. იმედი მაქვს, რომ ადეკვატური რეაქციაც ექნება ამ იდეის ავტორს. თუმცა ამის მოლოდინი ნაკლებია, რადგან ივანიშვილს გადაწყვეტილი აქვს, რომ ინსტიტუტები დააკნინოს და თავის კონტროლქვეშ მოაქციოს. მას საზოგადოების განწყობები ნაკლებად აინტერესებს. ის ხეების აქეთ-იქეთ ტარებითაა დაკავებული.
- გასულ კვირას ვენეციის კომისიის წარმომადგენლები სტუმრობდნენ ჩვენს ქვეყანას, აღნიშნული თემით დაინტერესდნენ, თუმცა შენიშვნები არ გამოუთქვამთ...
- მე ეს არ ვიცი. ვენეციის კომისიის დასკვნის მიხედვით, ისინი ცალსახად მოითხოვენ ამ ინსტიტუტის დამოუკიდებლობას და არ მიესალმებიან პრეზიდენტის არჩევითობის წესის გადახედვას. ვენეციის კომისია იძლევა რეკომენდაციებს, თუ რამდენად უფრო დემოკრატიულად შეიძლება იმართებოდეს ესა თუ ის სახელმწიფო და ამ პირობებში, როდესაც ოლიგარქიული მმართველობა მძვინვარებს, ცხადია, რომ ფორმალურად მაინც უნდა შენარჩუნდეს ინსტიტუტების დამოუკიდებლობა.
- „აირაის“ გამოკითხვაში მოხვდა გაზპრომის თემაც, გამოკითხულთა უმრავლესობა ახალ ხელშეკრულებას ნეგატიურად აფასებს. არის კიდევ სერიოზული კითხვები ამ თემაზე?
- ცხადია, არის, იმიტომ, რომ ამ კითხვებს არასდროს პასუხი არ გასცემია. გაზპრომს საქმეში ჩახედული ყველა ადამიანი აღიქვამს დიდ საფრთხედ და ფაქტია ისიც, რომ ხელისუფლება აწარმოებს მოლაპარაკებას გაზპრომთან ყოველ ჯერზე ისე, რომ საზოგადოება არ არის ინფორმირებული დეტალების თაობაზე. უფრო მეტიც, საზოგადოება შემთხვევით იგებს ამის თაობაზე. შემდეგ კი ხელისუფლება თავს იმართლებს არადამაჯერებელი არგუმენტებით. ამიტომ ყველა გრძნობს ამ საფრთხეს და იმას, რომ მისი ხელისუფლება არ არის გულწრფელი ამ საკითხთან მიმართებით. ეს საკითხი კვლავაც აქტუალური რჩება. როგორც ჩანს, რაღაც ტიპის ვალდებულებები აქვს ჩვენს ხელისუფლებას აღებული მეზობელ სახელმწიფოსთან, რომელთა ბოლომდე მიყვანასაც გეგმავს.
„ახალი თაობა“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „პარლამენტში საგანგაშო არაფერი ხდება“
კონსტიტუციონალისტი ლევან ალაფიშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პრეზიდენტის პარლამენტში გამოსვლაზე და საკონსტიტუციო ცვლილებებზე საუბრობს.
- ბატონო ლევან, კონსტიტუციით როგორ რეგულირდება პრეზიდენტის ყოველწლიური მიმართვა პარლამენტისადმი?
- გიორგი მარგველაშვილს პირველს მოუწია არსებული კონსტიტუციის რედაქციით სახელმწიფოს მეთაურობა. კონსტიტუციით არის განსაზღვრული, როგორ უნდა იყოს პრეზიდენტის გამოსვლა პარლამენტში. სწორედ მას მოუწია პირველს, თუ როგორი უნდა იყოს პრეზიდენტი ვიწრო პარტიული ინტერესებისგან დისტანცირებული. ამავე კონტექსტში არის განსახილველი ქვეყნის მეთაურის ყოველწლიური მოხსენება წარმომადგენლობით ორგანოში, როგორიც არის პარლამენტი. ხალხის მიერ პირდაპირი გზით არჩეული სახელმწიფოს მეთაური თავის პოლიტიკურ ხედვას წარუდგენს მეორე არჩეულ, მაგრამ პოლიტიკურ ორგანოს. ეს არის ხელისუფლებათა პოლიტიკური გაწონასწორების მოდელი, როდესაც სახელმწიფოს მეთაუარი მიმართავს პოლიტიკურ ორგანოს და თავის ხედვას ან შენიშვნას გააცნობს. ამას კონსტიტუცია არეგულირებს.
- რატომ გამოიწვია კონსტიტუციაში ასე გაწერილმა პროცედურამ ასეთი აჟიოტაჟი?
- სავსებით გასაგები და ახსნადია: ეს ყველაფერი არის პოლიტიკა. ეს ქცევა არის პოლიტიკოსთა ქცევა, რასაც, ბუნებრივია, სახელმწიფოს მეთაური, ვიმეორებ, პარტიული პოლიტიკისგან დისტანცირებული, ვერ აყვება. ის უნდა მიყვეს კონსტიტუციას და არა პოლიტიკას. სალაპარაკო ორგანო არის პარლამენტი და, ბუნებრივია, რომ საკუთარი დღის წესრიგიდან გამომდინარე, პარტიული ინტერესებიდან გამომდინარე, იქცევიან პოლიტიკოსები. სიმართლე გითხრათ, ამაში უცნაური და მოულოდნელი არც არაფერია. ეს ყველაფერი მისაღებია, არ არის საგანგაშო. იმედი მაქვს, რომ ჩვენი პოლიტიკოსები შეძლებენ, მალე დადგება ის დრო, როდესაც საკუთარ პოლიტიკურ დღის წესრიგზე ამაღლდებიან და ამ ყველაფერს სახელმწიფოებრივად შეხედავენ. ისინი დაინახავენ, რომ პრეზიდენტის ფუნქცია სწორედ ეს არის, რომ ყველა პოლიტიკური ძალა, პარტია სახელმწიფოს სამსახურში ჩააყენოს. შეიძლება იყოს გადახრა, შეცდომა, ამ დროს პრეზიდენტის, როგორც სახელმწიფოს მეთაურის ფუნქციაა, რომ ამაზე მიუთითოს.
- რასაც მწვავედ აღიქვამენ ხოლმე პოლიტიკოსები...
- დიახ და არც ამაშია რაფერი მოულოდნელი. ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, საბოლოო ჯამში ქვეყნის ინტერებიდან გამომდინარე უნდა ხდებოდეს.
- პრეზიდენტისა და მმართველი ძალის, რომლებმაც საბოლოო ჯამში საკონსტიტუციო ცვლილებებს უნდა უყარონ კენჭი, შეხედულებები ერთმანეთს არ ემთხვევა. როგორ განვითარდება მოვლენები?
- დიახ, ეს ნამდვილად ასეა. თუმცა, მე შევახსენებ თქვენს მკითხველს, რომ არც მმართველ ძალაში არ ემთხვევა ერთმანეთს საკონსტიტუციო ცვლილებებზე აზრი.
- კონკრეტულად?
- მაგალითად, ერთ-ერთ ისეთ ყველაზე მნიშვნელოვან საკითხზე, როგორიც არის პრეზიდენტის არჩევის წესი. მე ვიცი და ღიადაც დაუფიქსირებიათ `ქართული ოცნების~ დეპუტატებს ამ საკითხზე თავიანთი პოზიცია. ბევრი მათგანი პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევის მომხრეა. პარლამენტში წარმოდგენილი ახალი პოლიტიკოსები უმრავლესობიდან, სწორედ პირდაპირ არჩევნებს ემხრობიან. თუმცა, აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ კონსტიტუცია უკვე დაწერილია და საკონსტიტუციო კომისია, უბრალოდ, ფასადია.
- ასეთი განცდა გრჩებათ?
- არა მხოლოდ.
- კონკრეტული ფაქტი გაქვთ?
- პირველი ფაქტი უკვე ვთქვი, როდესაც გუნდში ერთიანი პოზიცია არ არის საკითხზე, მაგრამ ვიცით, რომ არჩევის წესი შეიცვლება, მართალია ამ არჩევნებზე არა, მაგრამ იცვლება. მეორე, საკონსტიტუციო კომისიის წევრმა განაცხადა, რაც მოგვიანებით სხვებმაც დაადასტურეს, ვენეციის კომისიას პარლამენტიდან გადაეცა კონსტიტუციის ცვლილებების პროექტი, რომელიც ჯერ საკონსტიტუციო კომისიას არ განუხილავს.
- უნდა განეხილა?
- რასაკვირველია, უნდა განეხილა და შემდეგ უნდა გადასცემოდა ვენეციის კომისიას. ეს იცით რას ნიშნავს, იმას, რაც მე ვთქვი. სხვათა შორის, იგივე მოხდა შევარდნაძის პრეზიდენტობის დროსაც, როდესაც საკონსტიტუციო ცვლილებები მოხდა. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ კომისიაზე არ მიიღება კონსტიტუციის ახალი რედაქცია, საბოლოო ვარიანტს პარლამენტი კენჭისყრით მიიღებს. თუმცა, საზოგადოებას შევახსენებ პრემიერის და შემდეგ პარლამენტის თავმჯდომარის მიერ საჯაროდ დადებულ პირობას არჩევნებიდან მეორე დღეს, როდესაც ორივე ლიდერმა განაცხადა: ჩვენ, საკონსტიტუციო უმრავლესობას პარტიული ინტერესებისთვის არ გამოვიყენებთ და ახალი რედაქცია მიღებული იქნება კონსენსუსისა და საზოგადოების წარმომადგენლების ფართო ჩართულობით. ჯერჯერობით საწინააღმდეგოს ვხედავთ. თუმცა, დაველოდოთ, როგორ განვითარდება მოვლენები ამ მიმართულებით, გამიხარდება თუ მე ვცდები და „ქართული ოცნების“ ლიდერები, ქვეყნის პრემიერი თავის დადებულ პირობას დაიცავს
„ახალი თაობა“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ ლაშა ჩხარტიშვილთან: „სამარცხვინო დავით ნარმანიას სირცხვილის დერეფანში გავატარებთ“ // რას გეგმავენ დემოკრატიის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი და გარემოვაჭრეები
როდისთვის უნდა ელოდოს დედაქალაქის მერი სიურპრიზს, რამდენი ადამიანი დარჩა ლუკმაპურის გარეშე, რა არის გარევაჭრობასთან ბრძოლის ნამდვილი მიზეზი? ამის შესახებ „ახალ თაობას“ დემოკრატიის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი ლაშა ჩხარტიშვილი ესაუბრება.
ლაშა ჩხარტიშვილი:
- სახეზე გვაქვს „ქართული ოცნების“ „ქოცმოძრაობად“ გადაქცევის პროცესი. ივანიშვილი და მისი მარიონეტი დავით ნარმანია სააკაშვილისა და უგულავას გზას დაადგნენ. „ქოცმოძრაობამ“ გადაწყვიტა, გარემოვაჭრეები სრულად განდევნოს თბილისიდან, რასაც თავისი მიზეზი აქვს და ეს არ არის დაკავშირებული ქალაქში არსებული პრობლემების მოგვარებასთან.
- აბა რასთან არის კავშირში?
- გარემოვაჭრეებს ქალაქიდან ერთი მიზეზით დევნიან – მალე თბილისში ახალი სავაჭრო ქსელები გამოჩნდება. გაძლიერდება კარფურის პოზიციები, კულუარული ინფორმაციით, ქალაქში ჯიხურების ახალი ქსელის ჩადგმაც იგეგმება. ამის გარდა, მოხდა ბაზრობებთან კორუფციული გარიგება. ეს არის რეალური მიზეზი, თუ რატომ ებრძვიან გარევაჭრობას. სხვა შემთხვევაში სრულიად გაუგებარია, რატომ არ მიყვებიან იმ გზას, რომელიც გაიარა ევროპამ. რაც გარევაჭრობისთვის ცივილური სახის მიცემას ითვალისწინებს. რამდენიმე ადგილას უკვე მოხდა გარემოვაჭრეების აყრა და დარბევა. ჩვენ ვცდილობთ, ამ ადამიანებს საკუთარი პროტესტის ორგანიზებაში დავეხმაროთ. ჩვენ უკვე დავიწყეთ აქციები, რომლებიც პერმანენტულ ხასიათს ატარებს.
- სად ატარებთ ამ აქციებს?
- 5 აპრილს დედაქალაქის მერიასთან გავმართეთ აქცია. 7 აპრილს აქცია პარლამენტის შენობასთან გაიმართება.
- თბილისის თუ ქუთაისის პარლამენტთან?
- თბილისის პარლამენტთან შევიკრიბებით. მოვუწოდებ ყველა გარემოვაჭრეს, ნუ დაელოდებიან, როდის დაარბევენ მათ, მოვიდნენ და ერთად გავაპროტესტოთ უკანონობა. მერიის უკანონო გადაწყვეტილებას მომავალ კვირაშიც გავაპროტესტებთ. 11 აპრილს დედაქალაქის საკრებულოში აპირებს დავით ნარმანია მისვლას. დილიდან შევიკრიბებით საკრებულოს შენობასთან და ისედაც სამარცხვინო მერს სირცხვილის დერეფანში გავატარებთ. ის მხოლოდ ამ გზით მოხვდება საკრებულოს შენობაში, სადაც ძალიან არ უნდოდა მისვლა. მინდა იცოდეს ხელისუფლებამ, ყველა მეთოდს მივმართავთ იმისთვის, რომ გარევაჭრობა აღდგენილ იქნას, ოღონდ ცივილური სახით. ეს არის ერთადერთი გზა ათასობით ჩვენი თანამოქალაქის გადასარჩენად. არავითარ შემთხვევაში არ დავუშვებთ, რომ მათი ლუკმაპური ვიღაცამ გააერთიანოს და ტორტის სახით მიირთვას.
- გარევაჭრობის თემაზე უკვე რამდენიმე კვირაა მიმდინარეობს ვნებათაღელვა. შეხვდა ვინმე მოვაჭრეებს ხელისუფლებიდან?
- რაღაც მოლაპარაკებები იყო. თითქოს შეთავაზებაც მიიღეს ამ ადამიანებმა, მაგრამ ეს არ არის რეალური შეთავაზება.
- არარეალურ შეთავაზებად ბაზრებში გადასვლას გულისხმობთ? ხელისუფლება ამბობს, რომ მოვაჭრეებს ასეთი გამოსავალი შესთავაზეს...
- ეს არ არის გამოსავალი და ის არარეალურია. გარემოვაჭრეები მცირე რაოდენობის საქონლით ვაჭრობენ და მათთვის კომერციულ ბაზრებში ვაჭრობა ხელმისაწვდომი არ არის. ერთადერთი გამოსავალი გარევაჭრობის მარეგულირებელი წესების დადგენაა, რაც ამ ადამიანებს ცივილიზებული ნორმებით ვაჭრობის შესაძლებლობებს მისცემს. საქართველოში გარევაჭრობა კანონით აკრძალული არ არის. გარევაჭრობა ნებართვის გარეშე იკრძალება. ნებართვის წესი კი შეგნებულად არ არის დადგენილი, რათა ხელისუფლებას მანიპული-რების საშუალება ჰქონდეს – საარჩევნოდ ნებართვას მისცემენ, როცა აღარ დასჭირდებათ მათი თავი, აყრიან და ულუკმაპუროდ დატოვებენ.
- რამდენი ადამიანია გარევაჭრობით თბილისში დაკავებული?
- ამის ზუსტი სტატისტიკა არ არსებობს. ჯამში თბილისში ამ საქმიანობით რამდენიმე ათასი ადამიანია დაკავებული. ის ფაქტი, რომ ამ ადამიანების რაოდენობა აღრიცხული არაა, მიუთითებს ხელისუფლების დამოკიდებულებაზე. მათი პრობლემების შესწავლაზე ხომ საერთოდ არავინ ფიქრობს. ნარმანიას და ივანიშვილს არც მათი ბედი ანაღვლებს და არც სხვა ჩვეულებრივი ადამიანების. მათი მიზანია, რაც შეიძლება მეტი ფული იშოვონ.
- ხელისუფლების დამოკიდებულება გასაგებია, მაგრამ გარემოვაჭრეების მიმართ დიდ თანაგრძნობას არც ოპოზიცია და არასამთავრობო სექტორი იჩენენ. მე მათი მხრიდან არანაირი განცხადება არ მომისმენია ამ თემაზე, თქვენ რას იტყვით, იყო გამოხმაურება?
- ამ ეტაპზე მხოლოდ ჩერნოვეცკიმ გააკეთა განცხადება. ის თავის დროზე კიევის მერი იყო და მაშინ ამ ქალაქშიც სერიოზულად იდგა გარევაჭრობის პრობლემა. ჩერნოვეცკი თავისი გამოცდილების გაზიარებას გვთავაზობს. როგორც ის ამბობს, კიევში გარევაჭრობის პრობლემა მუნიციპალური ბაზრებით გადაიჭრა. ჩვენთანაც შეიძლება ამის გაკეთება _ ამ ადამიანებს სავაჭროდ რაღაც ადგილები უნდა გამოუყონ.
- წავა მერია ამ დათმობაზე?
- ჩვენ ვიბრძოლებთ ამისთვის. აქციები უკვე დავიწყეთ და საქმეს ბოლომდე მივიყვანთ.
„ახალი თაობა“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ინტერვიუ მიხეილ რამიშვილთან: „პროკურატურა ჩიხშია შესული“ // მამა გიორგი მამალაძემ შიმშილობა დაიწყო სინოდის წევრებთან შეხვედრის მოთხოვნით
რატომ გადაიდო ციანიდის საქმის განხილვა, რა საჩივრით მიმართეს ადვოკატებმა პროკურატურას, რატომ ვერ მოხერხდა სინოდის წევრების გამოკითხვა, როგორია დეკანოზ გიორგი მამალაძის ჯანმრთელობის მდგომარეობა, ამის შესახებ „ახალ თაობას“ ადვოკატი მიხეილ რამიშვილი ესაუბრება.
- მამა გიორგი მამალაძემ შიმშილობა დაიწყო. რას ითხოვს ის?
- მამა გიორგი მამალაძემ შიმშილობა 4 აპრილს დაიწყო. მის მოსანახულებლად 5 აპრილს ვიყავი. ის პატრიარქთან და სინოდის წევრებთან შეხვედრას ითხოვს. მართალია, მამა გიორგი ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ არის, მაგრამ მე მისი მდგომარეობა არ მომეწონა.
- ცუდად იყო მამა გიორგი?
- მე ექიმი არა ვარ და ზუსტად ვერ გეტყვით, როგორია მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა. მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ შიმშილობა აბსოლუტურად ჯანმრთელი ადამიანისთვისაც ძნელი გადასატანია, მამა გიორგის კი საკმაოდ მძიმე ოპერაცია აქვს გადატანილი გულის არეში. მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა სახარბიელო არც დაკავების მომენტში ყოფილა. შიმშილობა მისთვის მძიმე იქნება, მაგრამ მას ამის უფლება აქვს.
- თქვენი აზრით, შეხვდებიან მას სინოდის წევრები?
- ვერ გეტყვით, ამას დრო გვაჩვენებს. თავიდან მას რამდენიმე ეპისკოპოსი შეხვდა. იმაზეც კი იყო საუბარი, რომ პატრიარქიც კი აპირებდა მის მონახულებას. შემდეგ მათთან მივიდნენ საგამოძიებო უწყების წარმომადგენლები და რეკომენდაცია მისცეს, რომ სახელმწიფოს უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, არ მისულიყვნენ მამა გიორგისთან.
- სინოდის წევრები ვახსენეთ და რატომ არ მოგცათ სასამართლომ მათი გამოკითხვის უფლება?
- ვერ გეტყვით. ჩვენ ამაზე ორმა ინსტანციამ გვითხრა უარი. არადა ეს საქმისთვის აუცილებელია. მათი გამოკითხვა სიმართლის დასადგენად იყო საჭირო.
- სინოდის რამდენიმე წევრი შეურაცხყოფილიც კი დარჩა იმის გამო, რომ თქვენ მათი გამოკითხვა მოითხოვეთ. ამაზე რას იტყვით?
- ამაზე მე ვერაფერს გიპასუხებთ. ჩვენ მხოლოდ სიმართლის დადგენა და მამა გიორგის უდანაშაულობის დამტკიცება გვინდა.
- ციანიდის საქმის განხილვა 5 აპრილს უნდა დაწყებულიყო, მაგრამ პროკურატურამ დამატებით ერთი თვე ითხოვა კიდევ. ამაზე რას იტყვით?
- პროკურატურა ჩიხშია შესული. მას არ გააჩნია სათანადო მტკიცებულებები. ეტყობა, ფიქრობენ, რომ ამ ერთ თვეში რაღაცას იპოვიან, რაც ვითარებას შეცვლის. ამის იმედი ტყუილად აქვთ, იმის პოვნა წარმოუდგენელია, რაც ბუნებაში არ არსებობს.
- პროკურატურის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ დღემდე არაა ის პიროვნება ნაპოვნი, ვისგანაც მამა გიორგიმ ციანიდი შეიძინა...
- ამ პიროვნებას ვერც ვერასოდეს იპოვიან, რადგან ციანიდის შეძენა არ მომხდარა. იმ დროს, როცა, პროკურატურის მტკიცებით, მამა გიორგიმ ციანიდი შეიძინა, მასზე მეთვალყურეობა იყო დაწესებული. მას ვიღაცისგან რომ შეეძინა ციანიდი, ის პირი აქამდე უკვე დადგენილი და დაკავებული იქნებოდა.
- ამ საქმეში თუ არის რაიმე სიახლე?
- არის სიახლეები, რაზეც ახლა ვერ ვისაუბრებ. სხვა ადვოკატების მსგავსად, მე გაუთქმელობაზე ხელი არა მაქვს მოწერილი, მაგრამ ყველაფრის თქმას მაინც არ ვაპირებ. ყველაფერს თავისი დრო აქვს. როცა დრო დადგება, მაშინ ვიტყვი სათქმელს.
- თქვენმა კოლეგებმა, რომლებიც ასევე მამა გიორგის იცავენ, პროკურატურაში სარჩელი შეიტანეს. ისინი ჩივიან, რომ მხარეთა თანასწორობის პრინციპი დარღვეულია...
- როგორც უკვე გითხარით, მე გაუთქმელობაზე ხელი არ მაქვს მოწერილი, მაგრამ ჩემმა კოლეგებმა მოაწერეს ხელი და ეს სერიოზულ პრობლემებს გვიქმნის. ჩემი კოლეგები მთელი ამ ხნის განმავლობაში მხარეთა თანასწორობის პრინციპის დარღვევის შედეგად ჩვენი უფლებების აღდგენას ითხოვდნენ. ჩვენ ვითხოვდით, მოგვცემოდა სრული შესაძლებლობა, რომ ყოველმხრივ მომხდარიყო მამა გიორგი მამალაძის უფლებების დაცვა, რისი შესაძლებლობაც ამ დრომდე ნამდვილად არ გვეძლევა. არის მხარეთა თანასწორობის პრინციპი დარღვეული, რაც კომპლექსურად იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ მხარეთა შეჯიბრებითობა და თანასწორობა ვერ ხორციელდება და ყოველმხრივ მისი დარღვევა ხდება.
ჩემმა კოლეგებმა ამის თაობაზე რამდენიმე კვირის წინ შეიტანეს პროკურატურაში განცხადება, საიდანაც უარი მოვიდა. ახლა მათ გადაწყვეტილებას ვასაჩივრებთ.
- თუ პროკურატურიდან ისევ უარი მიიღეთ, მაშინ რას იზამთ?
- კანონით პასუხი 3 დღეში უნდა მივიღოთ. პროკურატურა თუ ისევ უარს იტყვის, მაშინ ჩვენ სტრასბურის სასამართლოს მივმართავთ.
———
საპატრიარქოში დეკანოზ გიორგი მამალაძის გადაწყვეტილება უარყოფითად შეაფასეს. დეკანოზი გიორგი თევდორაშვილის თქმით, ეს სასულიერო პირისგან არასწორი ქმედებაა, რადგან სასულიერო პირები არ შიმშილობენ. მან „ინტერპრესნიუსთან“ საუბარში განაცხადა, რომ სინოდის წევრებთან და პატრიარქთან შეხვედრა არანაირი პრობლემა არ არის. „შეიძლება, რომ მისი მღვდელმთავარი, მეუფე დიმიტრი შევიდეს და მოინახულოს. ალბათ, თავად უნდა მოითხოვოს“, – განაცხადა დეკანოზმა გიორგი თევდორაშვილმა.
მამა გიორგის თქმით, როდესაც პატიმრები შიმშილობენ, მათ სასულიერო პირები მიმართავენ, რომ შიმშილობა არ შეიძლება, სასულიერო პირისგან შიმშილი კი ცოტა უცნაურია.
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
უმუშევრობა რეალურად 34%-ის ფარგლებშია
„უმუშევარია ისეთი ადამიანიც, რომელსაც საარსებო მინიმუმზე ნაკლები აქვს შემოსავალი“
ნათია ლომიძე
საქართველოში უმუშევრობის გადაჭრის გზები ჯერჯერობით არ არსებობს. მთავრობა მხოლოდ ციფრებს ამცირებს, რეალურად კი უმუშევართა მაჩვენებელი მაღალია და ქვეყანაში 34%-ის ფარგლებშია. გაერთიანებულ პროფკავშირებში მიაჩნიათ, რომ უმუშევართა რიცხვს ემატება იმ ადამიანების რაოდენობა, რომელთა საარსებო მინიმუმი 157 ლარია. ასეთი მოსახლეობის 22%-ია.
ოფიციალური მონაცემების მიხედვით, უმუშევართა პიკური მაჩვენებელი 2009 წელს დაფიქსირდა. “საქსტატის” ინფორმაციით, მაშინ 335 000 ადამიანი (16.9%) იყო სამსახურის გარეშე. 2012 წელს მაჩვენებელი 305 000-მდე შემცირდა (15%), ხოლო 2015 წელს უმუშევრობის დონემ 12%-ს მიაღწია და დღეის მდგომარეობით, 241 000 ადამიანი ითვლება უმუშევრად.
„რეზონანსთან“, საქართველოში უმუშევრობის პრობლემაზე, გაერთიანებული პროფკავშირების ხელმძღვანელი ირაკლი პეტრიაშვილი საუბრობს. იგი სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ გამოქვეყნებულ მონაცემს, რომლის მიხედვითაც ქვეყანაში უმუშევრობის დონე შემცირებულია, სანდოდ არ მიიჩნევს.
„ჩვენთვის, პროფკავშირებისთვის უმუშევარია ისეთი ადამიანიც, რომელსაც საარსებო მინიმუმზე ნაკლები აქვს შემოსავალი. ასეთი დასაქმებულთა 22%-ია. ეს კატეგორია უნდა დაემატოს “საქსტატის” ოფიციალურ მაჩვენებელს (12%). თუ სახელმწიფო ამბობს, რომ ადამიანს არსებობისთვის სჭირდება 157 ლარი და არ გააჩნია, შესაბამისად, ის არც მუშაობს და საკუთარ თავსაც ვერ უზრუნველყოფს. გარდა ამისა, დასაქმებულად თვლიან იმ ადამიანს, რომელსაც 1000 კვ/მ მიწა აქვს სოფლად (არ აქვს მნიშვნელობა, ეწევა თუ არა მეურნეობას). სამწუხაროდ, მიწის ფლობა გლეხისთვის არ არის სოციალური შემოსავლის გარანტია. პრობლემას გლობალურად უნდა მივუდგეთ. ოფიციალური სტატისტიკით ვუპირისპირდებით სოფლად მცხოვრები ადამიანების კატეგორიას და ასევე საარსებო მინიმუმზე ნაკლები შემოსავლის მქონე ხალხს”, – განუცხადა “რეზონანსს” ირაკლი პეტრიაშვილმა და იქვე ისაუბრა იმ ნაბიჯებზე, რომელიც მთავრობამ პრობლემის გამოსასწორებლად უნდა გადადგას.
„პირველ რიგში, მთავრობამ რეალური სურათი უნდა აჩვენოს და ამის გასაჯაროების არ უნდა ეშინოდეს. როდესაც ჩვენ რეალობას მოწყვეტილი ვართ, პრობლემის მოგვარებასაც ვერ ვახერხებთ. უნდა იყოს შექმნილი შრომის ბირჟა, დასაქმების სახელმწიფო სამსახური, რომელიც დაითვლის, ვინ არის უმუშევარი, ვის სურს მუშაობა და ვერ შოულობს სამსახურს, რა კვალიფიკაცია გააჩნია მას. ასე ხდება მეტ-ნაკლებად ცივილიზებულ ქვეყნებში. სხვაგვარად ვერ მოვაგვარებთ პრობლემას და მუდამ კითხვის ნიშნები დარჩება, რომელსაც პასუხს მთავრობა ვერ გასცემს. ამ ეტაპზე რაც ხორციელდება, ნამდვილად არ არის ცუდი, ვგულისხმობ პროფესიულ გადამზადებას. ეს ნამდვილად წაადგება ჩვენს ქვეყანას, თუმცა არ არის საკმარისი. ჩვენ უნდა ვიცოდეთ უმუშევრობის რეალური სურათი და რეალური რიცხვები“, – განუცხადა “რეზონანსს” ირაკლი პეტრიაშვილმა.
უმუშევრობის მოგვარება დაუძლეველ პრობლემად ექცა მთელ ქვეყანას. აკადემიკოს ავთანდილ სილაგაძის აზრით, პრობლემა საკმაოდ ღრმაა და ოფიციალური მონაცემები ბევრ პასუხგაუცემელ კითხვას ბადებს.
„ეს არის ის პრობლემა, რომლის გამოსწორებაზე მთელმა ქვეყანამ უნდა იმუშაოს. ბოლო წლებში ნამდვილად შემცირდა უმუშევრობის დონე, მაგრამ 12% არ არის ადეკვატური მაჩვენებელი. დასაქმებულთა უმრავლესობას მიეკუთვნებიან ადამიანები, რომლებიც ფლობენ მიწის ნაკვეთს, თუნდაც არ ამუშავებდნენ მას. აქედან გამომდინარე, ოფიციალური სტატისტიკა ძალიან ბევრ პასუხგაუცემელ კითხვას ბადებს და რეალობას არ ასახავს. “საქსტატის” ინფორმაციით, უმუშევართა რაოდენობა – 241 000, 2012 წელთან შედარებით შემცირებულია, თუმცა პირადად მე მიმაჩნია, რომ გაცილებით მეტია ჩვენს ქვეყანაში დაუსაქმებელ ადამიანთა რაოდენობა, ვიდრე ეს სტატისტიკის სამსახურს აქვს მონაცემებში”, – აღნიშნა ავთანდილ სილაგაძემ.
აკადემიკოსი ხაზს უსვამს იმ საკითხებსაც, რომლების გამოც ქვეყანაში უმუშევრობის პრობლემა მწვავედ დგას.
„უპირველესად ყოვლისა, თავად უმუშევარი არ ცდილობს, დარეგისტრირდეს, რადგან იცის, რომ ვერც სამსახურს შესთავაზებს სახელმწიფო და ვერც შემწეობას ფინანსური დახმარების სახით. ნორმალურ ქვეყნებში, სადაც მოწესრიგებულია სისტემა და არსებობს დასაქმების სამსახური, მაღალია რეგისტრაციის მაჩვენებელიც. საქართველოში სისტემა მოუწესრიგებელია, ეს დიდი ხარვეზია. არ შეიძლება, პრეტენზია გვქონდეს ევროპელობაზე და სისტემა არ არსებობდეს. სახელმწიფომ, პირველ რიგში, უნდა განავითაროს ეროვნულ რესურსებზე დამყარებული წარმოება, მრეწველობა და სოფლის მეურნეობა. ამას არ უნდა განსაკუთრებით დიდი სახსრების მოზიდვა. ჩვენ აგრარული ქვეყანა ვართ და ნახევარზე მეტ პროდუქტს უცხოეთიდან ვიძენთ. მესმის, რომ ქვეყანას ამ ეტაპზე გაუჭირდება უმუშევრების ფინანსურად დახმარება, თუმცა ეტაპობრივად მუშაობა აუცილებლად უნდა დაიწყოს. ეროვნულ წარმოებაზე დამყარებული ახალი სამუშაო ადგილების შექმნა, ეს უნდა იყოს ქვეყნის უპირატესი მიზანი. მანამ კი ნებისმიერი სტატისტიკური მაჩვენებელი რეალობას მოკლებული იქნება, ისე როგორც ეს დღესაა”, – განაცხადა ავტანდილ სილაგაძემ.
აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ ბოლო 8 წლის განმავლობაში, ევროზონაში უმუშევრობა ყველაზე დაბალ ნიშნულზეა. გასული წლის განმავლობაში, ევროზონის ქვეყნებში 1 მილიონზე მეტად შემცირდა უმუშევართა რაოდენობა. ამის შედეგი ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესებაა.
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
ქვეყანა „ვალების ეკონომიკის“ მოდელს მიუბრუნდა
„წავა ეს მთავრობაც და მათ მიერ დღეს აღებული ვალი სხვისი გასასტუმრებელი გახდება“
მარი ჩიტაია
საქართველოს საგარეო ვალი დიდი სისწრაფით იზრდება. იმის ნაცვლად, რომ ვალის ტვირთი შემსუბუქდეს, მთავრობა მიდგომას არ ცვლის და ახალი ფინანსური ვალდებულებების აღებაზე უარს არ ამბობს. როგორც ჩანს, ხელისუფლების პრიორიტეტი არის არა ინვესტიციები და მეწარმეობის განვითარება, არამედ ვალის აღება. შესაბამისად, ქვეყანა “ვალების ეკონომიკის” მოდელს მიუბრუნდა.
ეროვნული ბანკის ინფორმაციით, საქართველოს მთლიანმა საგარეო ვალმა, 2016 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, 15.5 მლრდ აშშ დოლარი (41.0 მლრდ ლარი) შეადგინა, რაც 2016 წლის მშპ-ის 108.2 პროცენტია; 2016 წლის მეოთხე კვარტალში საქართველოს მთლიანი საგარეო ვალი 149.0 მლნ აშშ დოლარით გაიზარდა. საგარეო ვალი მთლიან ეკონომიკასთან მიმართებაში 44%-ს შეადგენს. საქართველოს წმინდა საგარეო ვალმა, 2016 წლის მდგომარეობით, 9.5 მლრდ აშშ დოლარი (25.1 მლრდ ლარი) შეადგინა, რაც 2016 წლის წლიური მშპ-ის 66.1 პროცენტია.
სახეზეა აშკარად ცუდი ტენდენცია, რასაც საპარლამენტო ოპოზიციის წევრები მთავრობის უპასუხისმგებლობით ხსნიან და ამ აზრს სპეციალისტების უმეტესობაც იზიარებს.
„ევროპული საქართველოს” წევრ ზურაბ ჭიაბერაშვილის მტკიცებით, საგარეო ვალის მაჩვენებელი შევარდნაძის დროინდელ მონაცემზე მაღალია. ხალხი ელოდება, როდის გამოსწორდება ეკონომიკური მდგომარეობა. შემაშფოთებელია სამთავრობო ვალის მოცულობა. წელს გადავაჭარბეთ იმ მონაცემს, რაც შევარდნაძემ დატოვა 2003 წელს. 2003 წელს მთლიანად ეკონომიკასთან მიმართებაში სამთავრობო ვალი იყო 43% და 2016 წელს არის 44%, ანუ მომავალ თაობებს, მოქალაქეებს მოუწევთ იმ ფულის გადახდა, რაც დღეს ბიუჯეტიდან უყაირათოდ იფლანგება”, – აცხადებს ზურაბ ჭიაბერაშვილი.
ექსპერტთა აზრით, საქართველოს საგარეო ვალი 2017 წელსაც მნიშვნელოვნად მოიმატებს, რაც ქვეყანაში შექმნილი არასტაბილური ეკონომიკური მდგომარეობით იქნება გამოწვეული. “ახალი ეკონომიკური სკოლის” პრეზიდენტ პაატა შეშელიძისთვის მიუღებელია, რომ ქვეყანა ვალს თუნდაც ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელების ან სხვა მიზნით იღებდეს. ეს ძალიან ცუდ მდგომარეობამდე მიგვიყვანს. როცა ეს ხელისუფლება არ იარსებებს, მათ მიერ აღებული ვალდებულებების გასტუმრება სხვებს მოუწევთ.
“ვფიქრობ, ვალის ზრდა კარგი არ არის და ეს მთავრობამაც უნდა გაითვალისწინოს. როგორც ჩანს, ახალი ვალდებულებების აღება არ აშინებთ, შესაძლოა იმიტომაც, რომ ვალის გასტუმრება დღევანდელი მთავრობის საქმე ნამდვილად აღარ იქნება. წავა ეს მთავრობაც და მათ მიერ დღეს აღებული ვალი რამდენიმე წლის შემდეგ სხვისი გასასტუმრებელი გახდება. ეს ჩვეულებრივი ამბავია. პოლიტიკოსებს ძალიან უყვართ სესხის აღება ქვეყნის სახელით, რადგან იციან, რომ ვალის გასტუმრების უშუალო პასუხისმგებლობა მათ არ აკისრიათ. მესმის, ჯერ კიდევ გვაქვს ლიმიტი, მაგრამ არ არის აუცილებელი, ამ ზღვარს მივუახლოვდეთ”, – აცხადებს პაატა შეშელიძე.
რაც შეეხება კერძო სექტორის ვალს, იგი ნაკლები საფრხეა, რადგან მას კერძო ბიზნესი იღებს გარკვეული გარანტიებით. ეს მისი პასუხისმგებლობაა, რომლის მიღმაც ორჯერ და სამჯერ მეტი ქონება და ფასიანი ქაღალდებია.
ანალიტიკოს გიორგი პაპავას მიაჩნია, რომ საგარეო ვალის მოცულობას ჯერჯერობით საგანგაშო ნიშნულისთვის არ მიუღწევია. რომ ქვეყნისთვის მთავარი ვალის მიზნობრიობაა, თუ რამდენად სწორად იხარჯება სახელმწიფოს მიერ აღებული თანხა, რომლის გასტუმრებაც საბოლოოდ შთამომავლობას მოუწევს.
“რაღაც პერიოდში გვქონდა მდგომარეობა, როცა დოლარში გამოხატული საგარეო ვალი მნიშვნელოვნად არ იზრდებოდა. რეალურად სახელმიწფო ამ ვალს, საბოლოოდ, ხალხის მიერ გადახდილი გადასახადებით იხდის. ახლა ეს მოცულობა საგრძნობლად გაზრდილია. თუ ეს ტენდენცია გაგრძელდა, დიდი რისკის წინაშე შეიძლება დავდგეთ. სახელმწიფო ცდილობს უფრო მეტი თანხის ხარჯვას ბოლო პერიოდში და ეს სახარბიელო ტენდენცია არ გახლავთ. ცალკე საკითხია, რამდენად სწორად იხარჯება ეს ფული. ვალის აღების ტენდენცია უსასრულოდ ვერ გაგრძელდება. რაღაც მომენტში უნდა მივაღწიოთ ისეთ ეკონომიკურ განვითარებას, რომ ფინანსური ვალდებულების ნაწილობრივ დაფარვა შევძლოთ. ვერ ვეთანხმები აზრს, რომ ვალი არ უნდა ავიღოთ. არის ისეთი პროექტები, რომელთა დასაფინანსებლადაც უცხოეთი შეღავათიან სესხს გვაძლევს, განსაკუთრებით – ინფრასტრუქტურული პროექტებისთვის. როცა ვალს კონკრეტული მიზნობრიობა აქვს, მისი გამართლება სავსებით შესაძლებელია”, – აცხადებს ვლადიმერ პაპავა.
საგარეო ვალის ზრდას არც ანალიტიკოსი ვახტანგ ჭარაია იწონებს. მისი აზრით, საქართველოს ეკონომიკა არ არის იმ დონეზე, რომ ზღვარს მიუახლოვდეს.
“ვალის დაბრუნების დრო როცა დადგება, ქვეყნიდან უნდა გავიდეს უცხოური ვალუტაი, რაც ლარს დამატებით აუფასურებს. დარგობრივი ეკონომიკა თუ არ მოძლიერდება და ინვესტიციებისა და ფულადი გზავნილების მოცულობა არ მოიმატებს, ვალების გასტუმრება ძალიან გაგვიჭირდება. ვალის გასტუმრების დინამიკა მომდევნო წლებშიც იმავე დონეზეა და საკმაოდ რთული პერიოდი გველის”, – აცხადებს ვახტანგ ჭარაია.
„რეზონანსი“, 06 აპრილი, 2017 წელი
მძღოლებს მგზავრობის გაძვირება სურთ, ავტოსადგურებს – შენარჩუნება
„გაზრდაზე საუბარი უაზრობაა, დაკლების საშუალება რომ იყოს, პირიქით, დავაკლებდით“
თეო გუდავაძე
აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულთან დაკავშირებით საქალაქთაშორისო ტრანსპორტი არ გაძვირდება, ყოველ შემთხვევაში, ასე ამბობენ ავტოსადგურების მეპატრონეები. ისინი პირობას ყოველ წელს იძლევიან, მაგრამ უშუალოდ დღესასწაულების წინ რეგიონებში წამსვლელები ბილეთში მაინც მაღალ ფასს იხდიან. აღსანიშნავია, რომ ბოლო წლებში სატრანსპორტო სფეროში კონკურენცია მკვეთრად გაიზარდა.
ავტოსადგურების მფლობელთა უმეტესობა სააღდგომოდ მგზავრობის გაძვირებას გამორიცხავს. ამის მიზეზად კი მაღალ კონკურენციას ასახელებენ. მიუხედავად საწვავის ფასის მკვეთრი ცვლილებისა, ყველა ცდილობს, მგზავრები არ დააფრთხოს. დიდუბის ავტოსადგურის მეპატრონე ნესტორ მიქატაძე ამბობს, რომ კონკურენცია იმდენად მაღალია, ტარიფის ზრდა ამ შემთხვევაში შეცდომადაც კი შეიძლება ჩაითვალოს.
„დიდუბის ტერიტორიაზე ძალიან ბევრი საქალაქთაშორისო მიკროავტობუსი იყრის თავს. მგზავრი იმას აირჩევს, რომელიც იაფი ღირს, შესაბამისად, ვერც სააღდგომო პერიოდი მაიძულებს გაძვირებას, რადგან ასე კლიენტებს დავკარგავ. ზოგადად წლის დასაწყისიდან ფასების მკვეთრი ცვლილება არც მომხდარა. თუ რამე განსაკუთრებული არ მოხდა, მაგალითად, მკვეთრად არ მოიმატა საწვავის ფასმა, დღევანდელი მდგომარეობა შენარჩუნდება“, – განუცხადა „რეზონანსს“ ნესტორ მიქატაძემ.
ავტოსადგურებში აცხადებენ, რომ საწვავის გაძვირების შემდეგ მოთხოვნამ ცოტათი მოიმატა კიდეც, რადგან ვისაც სახლში მანქანა ჰყავს, არ უღირს დიდი ფულის დახარჯვა გზაში და საქალაქთაშორისო ტრანსპორტს იყენებს გადასაადგილებლად. ამ ყველაფერს ემატება მაღალი კონკურენციაც. რომელი ავტოსადგურიც უფრო დაბალ ტარიფს შესთავაზებს მომხმარებელს, სწორედ იმ კომპანიას ეყოლება მეტი მგზავრი.
სხვათა შორის, კონკურენციას ამძაფრებს რეგიონებისკენ მოძრავი პატარა მანქანები, ე.წ. მინივენები, რომელთაც საკმაოდ ჰყავს მომხმარებელი. ეს ყველაფერი კი პირდაპირ აისახება ავტოსაგურებსა და იქ მომუშავე მძღოლებზე. ისინი კლიენტებს იზიდავენ და „სადგურამდე არ უშვებენ“.
ალიკა ქუფარაშვილი ავტოსაგურ “ტრანსქველის” მეპატრონეა. იგი ამბობს, რომ იყო დრო, როდესაც დღესასწაულებზე ფასები იზრდებოდა, მაგრამ წელს აღარ მოხდება, რადგან ხალხს ისედაც უჭირს და სატრანსპორტო სფეროში კონკურენციაც ძალიან მაღალია.
„სხვა ავტოსადგურებზე რომ აღარაფერი ვთქვა, ვაგზლის მიმდებარე ტერიტორიაზე, ყოფილი “ბავშვთა სამყაროს” წინ დგანან პატარა მანქანები, რომლებიც ზუსტად იმავე მიმართულებით დადიან, როგორც ჩვენ. გვართმევენ კლიენტებს, რადგან ფასი იდენტური აქვთ. ეს ძალიან ცუდია. მე ვარ კომპანიის მეპატრონე, რომელიც იხდის ყველანაირ გადასახადს. თუ მე 10 ლარს ვაწესებ ტარიფს, მასაც 10 ლარი არ უნდა ჰქონდეს ან უნდა იხდიდეს ისიც გადასახადს. ფასის გაზრდაზე საუბარი უაზრობაა, დაკლების საშუალება რომ იყოს, პირიქით, დავაკლებდით. არც მომავალში იგეგმება ცვლილება, უბრალოდ, არ გამოდის ასე”, – განაცხადა „ტრანსქველის” მეპატრონემ “რეზონანსთან” საუბრისას.
როგორც მძღოლებისა და ავტოსადგურების მეპატრონეების საუბრიდან გაირკვა, მთავარი ფაქტორი ფასების შენარჩუნებისა კონკურენციაა. მძღოლების უმრავლესობა ამ ყველაფერს არ ეთანხმება, თუმცა სხვა გამოსავალი რეალურად არც არის და კომპანიები, რომლებიც ტარიფს გაზრდიან, კლიენტების გარეშე დარჩებიან.
ბადრი რობაქიძე ერთ-ერთ კომპანიაში მუშაობს ავტობუსის მძღოლად. იგი “რეზონანსთან” ადასტურებს, რომ ბილეთები ცოტათი მაინც გაძვირდება. წინასააღდგომო პერიოდში ამ ფაქტს ყოველთვის უარყოფენ ავტოსადგურების მეპატრონეები, თუმცა უშუალოდ დღესასწაულზე 2 ლარით მაინც იმატებს ტარიფი.
„ყოველთვის ასე იყო, იზრდებოდა ახალ წელს და აღდგომას ორი ლარით მაინც. რთულია, ოჯახს მოწყდე და მთელი დღე გზაზე იყო გამოკიდებული, უნდა გიღირდეს და თუნდაც ცოტათი მეტი მოგება გრჩებოდეს. სხვაგვარად, უბრალოდ, არ გამოდის. ხალხისაც მესმის, ყველას გვაქვს ოჯახი, მაგრამ რას ვიზამთ, მძღოლებსაც სჭირდებათ ასეთ დროს ოჯახში ყოფნა და თუ ვმუშაობთ, უნდა გვიღირდეს”, – აღნიშნა “რეზონანსთან” საუბრისას ბადრი რობაქიძემ.
შარშანდელ წინასააღდგომო პერიოდთან შედარებით, წელს რეგიონების მიმართულებით მოძრავი ავტომობილების რაოდენობა ნაკლებია. მგზავრთა დიდი უმრავლესობა შორ მანძილზე მგზავრობას მაღალი ხარჯის გამო ერიდება. საწვავის ფასი მოქალაქეებს საკუთარი მანქანებით მგზავრობის ფუფუნების საშუალებას ჯერაც არ აძლევს. შესაბამისად, მგზავრთა რაოდენობა სადღესასწაულო დღეებში მკვეთრად მოიმატებს. ამიტომ მძღოლები ფიქრობენ, რომ მინიმუმ 2-3 ლარით უნდა გაძვირდეს ტარიფი, რომ ღირდეს განუწყვეტლივ რეისების შესრულება.
მანუჩარ უგრეხელიძე თბილისი-ზუგდიდის მიმართულებით მოძრაობს და ამტკიცებს, რომ დღესასწაულების პერიოდში აუცილებელიც კი არის ტარიფის ზრდა:
“ყველა ოჯახისთვის დღესასწაულია და ამ დროს მე მთელ დღეს მუშაობაში ვატარებ. იმის ღირსი არ ვარ, რომ თუნდაც 2 ლარით მეტი მოგება დამრჩეს? კლიენტისთვისაც არ იქნება პრობლემა, რადგან სადღესასწაულო მომსახურებაა და 2 ლარის დამატება არაფერს წყვეტს მათთვის”, – აღნიშნა “რეზონანსთან” საუბრისას მანუჩარ უგრეხელიძემ.
