„რეზონანსი”: ზაფხულში ევროპასთან უვიზო მიმოსვლა ამოქმედდება
„რეზონანსი”: “ბიძინა ივანიშვილი კოალიციის დაშლით სახელმწიფოს დიდ საქმეს გაუკეთებს”
„რეზონანსი”: კოალიციის დაშლის შემთხვევაში შეძლებს თუ არა პარტია “ოცნება” არჩევნებში გამარჯვებას?
„რეზონანსი”: ინტერვიუ გია ცაგარეიშვილთან: “კოალიციაში ერთმანეთზე ისე არიან გადაკიდებული, ერთად როგორ არიან, არ ვიცი”
„რეზონანსი”: ინტერვიუ ზაზა ფირალიშვილთან: “ამ სიტუაციაში დამოუკიდებელი ანალიტიკოსის პოზიცია საკმარისი აღარ არის”
„რეზონანსი”: ინტერვიუ ომარ ნიშნიანიძესთან: „კოალიციაში პარტია “ქართული ოცნება” გადამწყვეტ სიტყვას ამბობდა, ამბობს და იტყვის“
„ვერსია“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „კოალიციის დაშლა დესტაბილიზაციას შეუწყობს ხელს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ვალერი გელბახიანთან: „ქართულმა ოცნებამ“ ვერც ერთი დაპირება ვერ შეასრულა… კოალიციაში დარჩებიან „ქართული ოცნება“ და „რესპუბლიკური პარტია“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ხაბეიშვილითან: „მერია ტენდერებში რუსულ და თურქულ კომპანიებს ამარჯვებინებს“
„რეზონანსი”: რას ითხოვენ თსუ-ის სტუდენტები
„რეზონანსი”: ინტერვიუ პაატა დავითაიასთან: “აფხაზურ პრესაში საქართველოს ხელისუფლებას დასცინიან”
„რეზონანსი”: ლარის სწრაფი გამყარება დაიწყო?! // ერთ თვეში ახალი წონასწორული კურსი დადგინდება, ხოლო მაისიდან ეროვნული ვალუტა კიდევ უფრო გაძლიერდება
————————-
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
ზაფხულში ევროპასთან უვიზო მიმოსვლა ამოქმედდება
ეკატერინე ბასილაია
ზაფხულში ევროპის 30 ქვეყნის საზღვარი საქართველოს მოქალაქეებისთვის ისხნება. ვიზალიბერალიზაციასთან დაკავშირებით საკანონმდებლო წინადადება უკვე წარდგენილია.
საქართველოს ის მოქალაქეები, რომლებსაც ბიომეტრიული პასპორტი გააჩნიათ, ევროპაში თავისუფლად ჩავლენ, ოღონდ გარკვეული შეზღუდვით.
პირველი შეზღუდვა ისაა, რომ 180 დღის მანძილზე საქართველოს მოქალაქეს შეუძლია ევროპის ქვეყნის ტერიტორიაზე დაჰყოს ჯამში 90 დღე; ანუ შეუძლია იქ მრავალჯერ ჩასვლა; მეორე შეზღუდვა კი ის არის, უვიზო მიმოსვლა მუშაობის უფლებას არ იძლევა. ამასთანავე, ეს რეჟიმი არ იმოქმედებს დიდ ბრიტანეთსა და ირლანდიაში, თუმცა უვიზოდ მოგზაურობა შეგვეძლება, გარდა ევროკავშირის დანარჩენი ქვეყნებისა, ასევე არაწევრ ქვეყნებში – შვეიცარიაში, ნორვეგიაში, ისლანდიასა და ლიხტენშტეინში.
ევროკომისარმა მიგრაციის, შიდა საქმეებისა და მოქალაქეობის საკითხებში დიმიტრის ავრამოპულოსმა ევროკავშირის საბჭოსა და ევროპარლამენტს საქართველოსთან ვიზალიბერალიზაციის დაწესების საკითხზე საკანონმდებლო წინადადება გადაუზავნა.
შესაბამისი განცხადება ავრამოპულოსმა ბრიუსელში გუშინ საღამოს გამართულ საგანგებო პრესკონფერენციაზე გააკეთა. მისი შეფასებით, ეს არის პოზიტიური ამბავი, თუმცა მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო, რადგან დეკემბერში ევროკომისიამ ამ საკითხზე დადებითი რეკომენდაციები გამოაქვეყნა.
კიდევ ერთი პოზიტივი ის არის, რომ ავრამოპულოსმა თავის გამოსვლაში უვიზო მიმოსვლის ამოქმედების ვადად 3-4 თვე დაასახელა: “ვიმედოვნებ, რომ ყველაფერი მზად იქნება ზაფხულისთვის. დაახლოებით 3-4 თვეა საჭირო.”
თავის განცხადებაში ევროკომისარმა ვიზალიბერალიზაციის საკითხზე პროგრესის მიღწევის საქმეში საქართველოს მთავრობის ძალისხმევას გაუსვა ხაზი.
ამ პრესკონფერენციამდე რამდენიმე საათით ადრე ევროკომისიამ თავის დასკვნა გამოაქვეყნა, სადაც წერია, რომ საქართველოს 2013 წელს მიღებული ვიზის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმის ყველა ძირითადი მოთხოვნა დააკმაყოფილა და “გამოდინარე აქედან, აკმაყოფილებს ყველა კრიტერიუმს, რათა მისი მოქალაქეები უნდა განთავისუფლდნენ სავიზო მოთხოვნებისგან, როცა ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ტერიტორიაზე მოგზაურობენ.”
ამ დოკუმენტით, ევროკომისია, გაერთიანების აღმასრულებელი ორგანო, მიმართავს ორ საკანონმდებლო ორგანოს – ევროპარლამენტსა და ევროპულ საბჭოს (იმავე ევროკავშირის საბჭოს), რომ სავიზო რეგულაციებში განხორციელდეს შესაბამისი ცვლილებები. ანუ, იმ ქვეყნების სიიდან, რომლებსაც შენგენის ქვეყნებში შესასვლელად ვიზის აღება ესაჭიროებათ, საქართველო უნდა გადავიდეს მეორე სიაში იმ ქვეყნებისა, რომელთა მოქალაქეებიც ხანმოკლე ვიზიტებისას ვიზისგან გათავისუფლებული არიან. კანონმდებლობაში ეს ცვლილება დაახლოებით 3-4 თვეში შევა. შემდეგ საკანონმდებლო ჟურნალში გამოქვეყნდება და გამოქვეყნებიდან 20 დღეში საქართველოს მოქალაქეები ევროკავშირის ქვეყნებში ვიზის გარეშე შეძლებენ შესვლას.
ქვეყნები, სადაც საქართველოს მოქალაქეებს უვიზოდ მგზავრობა შეეძლებათ:
ევროკავშირისა და შენგენის წევრი სახელმწიფოები: ავსტრია, ბელგია, გერმანია, დანია, ესპანეთი, ესტონეთი, იტალია, ლატვია, ლიტვა, ლუქსემბურგი, მალტა, ნიდერლანდები, პოლონეთი, პორტუგალია, საბერძნეთი, საფრანგეთი, სლოვენია, სლოვაკეთი, უნგრეთი, ფინეთი, შვედეთი, ჩეხეთი;
ევროკავშირის წევრი და შენგენის არაწევრი სახელმწიფოები: ბულგარეთი, კვიპროსი, რუმინეთი და ხორვატია.
ევროკავშირის არაწევრი სახელმწიფოები: ისლანდია, ლიხტენშტეინი, ნორვეგია, შვეიცარია.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
“ბიძინა ივანიშვილი კოალიციის დაშლით სახელმწიფოს დიდ საქმეს გაუკეთებს“
ეკატერინე ბასილაია
დაიშლება თუ არა კოალიცია 2016 წლის არჩევნებისთვის, ჯერჯერობით უცნობია, თუმცა რაც დრო გადის, კოალიციის ლიდერების მხრიდან უფრო და უფრო გახშირდა საუბარი იმაზე, რომ კოალიციის დაშლა “ტრაგედია არ არის”, და სულ უფრო მეტი დეპუტატი უჭერს მხარს არჩევნებზე პარტიების ცალ-ცალკე გასვლას.
ექსპრემიერ ივანიშვილის ყოფილი მრჩეველი გია ხუხაშვილი თვლის, რომ ძალიან კარგი იქნება, თუ კოალიცია დაიშლება და ყველა პარტია ცალ-ცალკე იყრის კენჭს. მისი აზრით, კოალიციაში შემავალ პარტიებს და ადამიანებს საკუთარი უსუსურობის განცდა აერთიანებთ, ივანიშვილის სახელის გარეშე პარლამენტში მოხვედრის შანსი არ აქვთ და ამიტომაცაა, რომ პარტია “ქართული ოცნების” გარდა, ყველა სხვა პარტიას კოალიციის ნებისმიერ ფასად შენარჩუნება სურს.
“შეიძლება, ივანიშვილი ფიქრობდეს, რომ ახლა, არჩევნების წინ კოალიციის დაშლა რისკების შემცველია, მაგრამ თუ ის ამ რისკზე წავა და დაშლის კოალიციას, რათა ყველა პარტიამ ცალ-ცალკე მოსინჯოს ძალა, ამით სახელმწიფოს დიდ საქმეს გაუკეთებს,” – ამბობს გია ხუხაშვილი.
სოსო ცისკარიშვილის თქმით კი, კოალიციის დაშლის შემთხვევაში უმრავლესობით მოსვლის შანსი “ქართულ ოცნებას” არ აქვს და მაშინ, როცა პრორუსულ ძალებად მიჩნეული პარტიები გაერთიანებას გეგმავენ, მათ საპირწონედ კოალიცია ერთიანი უნდა იყოს. “ისეთი ოცნებებია არასაპარლამენტო პარტიების სივრცეში, რომ აჯაფსანდლად გადაქცეული “ქართული ოცნების” ნებისმიერი დღევანდელი კრიტიკოსი მზად იქნება, შეუერთდეს ამ კოალიციას, რომ პარლამენტში უმრავლესობის გამომხატველი იყოს,” – მიიჩნევს ცისკარიშვილი.
ჯერ კოალიციის პოლიტსაბჭო არ შეკრებილა და შესაბამისად, არც დაშლა-არდაშლის საკითხი განხილულა, თუმცა ლიდერების მხრიდან ამ თემაზე საუბრები მაინც გააქტიურდა.
ვიცე-პრემიერი კახი კალაძე აცხადებს, რომ კონკრეტული გადაწყვეტილება ამ ეტაპზე არ არის მიღებული და კოალიციის შიგნით კონსულტაციები მიმდინარეობს, თუმცა კოალიციის დაშლა ტრაგედია არ იქნება. “ჯერ ადრეა ამაზე საუბარი, თუმცა ტრაგედია ამაში არაფერი არ არის. პირიქით, ვფიქრობ, რომ დემოკრატიის განვითარებისთვის ეს შეიძლება მომგებიანი და მნიშვნელოვანი იყოს…” – განაცხადა ვიცე-პრემიერმა ჟურნალისტებთან საუბრისას.
პარლამენტის თავმჯდომარე დავით უსუფაშვილმა კი რამდენიმე დღის წინ თქვა, რომ კოალიციური ცხოვრების ერთი ეტაპი არჩევნებისთვის სრულდება და ამის შემდეგ იწყება მეორე ეტაპი და განსაკუთრებული სიხარულის ან უბედურების შეგრძნება კოალიციაში ან მის გარეთ არავის არ უნდა ჰქონდეს და ყველას სთხოვა, რომ ამ პროცესისთვის მზად იყვნენ და შეხვდნენ მშვიდად და წყნარად. “ახლა ჩვენ ერთიანი გუნდით ვმართავთ სახელმწიფოს, ხოლო მომავალ არჩევნებზე შესაძლოა ყველაფერი სხვაგვარად იყოს,” – განაცხადა დავით უსუფაშვილმა.
თამაზ მეჭიაური კი უკვე მერამდენედ აცხადებს, რომ ყველა სუბიექტმა, ვისაც მინიმუმ ბარიერის გადალახვის იმედი აქვს, დამოუკიდებლად უნდა იყაროს კენჭი და მის ამ ინიციატივას პარტიაში უფრო და უფრო მეტი დეპუტატი იზიარებს. იგი ამბობს, რომ პირველ ეტაპზე “კინაღამ თეთრი ყვავივით” იყო, დღეს კი ფაქტობრივად უმრავლესობაშია.
“ვისაც რა მხარდაჭერა ექნება მოსახლეობისგან, ქვეყნის მართვაზეც იმ პროპორციით უნდა ჰქონდეს პრეტენზია. ვისაც ორჯერ მეტი მხარდაჭერა აქვს, მისი პრეტენზიაც გაცილებით მეტი იქნება. ძალიან ბევრი მათ შორის საექსპერტო წრეებიდანაც ეთანხმება ამას, რადგან ეს არ არის ჩემი გამოგონება, ეს არის აპრობირებული მეთოდი ყველა ქვეყანაში,” – აცხადებს თამაზ მეჭიაური.
“დამოუკიდებელ ექსპერტთა კლუბის” პრეზიდენტ, სოსო ცისკარიშვილის თქმით, “ხელისუფლებაში მოსული კოალიცია, რომლესაც “ქართული ოცნება” ერქვა, ვადის გასვლასთან მიახლოებულ პერიოდში საზოგადოებაში აღიქმება როგორც კოალიცია “აჯაფსანდალი”, ეს კი ჩვენი მოსახლეობისთვის ოცნების საგანი არ ყოფილა.”
“ტერმინი “კოალიცია” უკვე ღიმილს იწვევს. ცვლილებები უკვე სახეზეა. სიტუაციას ის მზარეულები აკონტროლებენ, რომლებმაც “ოცნება” აჯაფსანდალში ჩაფშვნეს,” – აცხადებს სოსო ცისკარიშვილი.
სოსო ცისკარიშვილს კოალიციის დაშლის შემთხვევაში ეჭვი არ ეპარება იმაში, რომ ცალკე აღებული რომელიმე პოლიტიკური ძალა ვერ მიიღებს ხმების იმ ოდენობას, რომ უმრავლესობა შექმნას და არჩევნების შემდეგ არაპროგნოზირებადი კოალიციების შექმნის სურვილის მოწმენი გავხდებით.
“არც იმას გამოვრიცხავ, რომ ჩვენმა ჯიუტმა პოლიტიკოსებმა, რომლებსაც ერთმანეთთან გაბუტვის რეჟიმი უფრო ახასიათებთ, ვიდრე კომუნიკაციისა და თანაზიარების სურვილი, საერთოდ ვერ შექმნან კოალიცია და ქვეყანა ყოველწლიურ ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნების რეჟიმშიც კი გადავიდეს. დიდი ალბათობით, ივანიშვილი იმიტომ ვერ შლის კოალიციას, რომ ეს არაპროგნოზირებადი მომავალი არ დადგეს, თუმცა მგონია, რომ ვერც ეს კოალიცია მოახერხებს უმრავლესობის მიღებას. რთული იქნება, თუმცა ახალი კოალიციის ჩამოყალიბება მაინც საჭირო გახდება. ისეთი ოცნებებია არასაპარლამენტო პარტიების სივრცეში, რომ აჯაფსანდლად გადაქცეული “ქართული ოცნების” ნებისმიერი დღევანდელი კრიტიკოსი მზად იქნება, შეუერთდეს ამ კოალიციას, რომ პარლამენტში უმრავლესობის გამომხატველი იყოს,” – მიიჩნევს ცისკარიშვილი.
სოსო ცისკარიშვილის ვარაუდით, კოალიციაში შემავალ არც ერთ პარტიას არ სურს ცალკე გასვლა და ამომრჩევლის მოძიება, რადგან არც ერთ მათგანს 100 ათასი მხარდამჭერი არ ეგულება, ამიტომაც პროგნოზირებს, რომ კოალიცია არ დაიშლება.
გია ხუხაშვილის განცხადებით, კოალიციაში მრავალმხრივი წინააღმდეგობა და ეს არ არის მხოლოდ “რესპუბლიკელებსა” და გოგი თოფაძეს შორის, მაგრამ ამის მიუხედავად საკუთარი უსუსურობა არ აძლევს მათ ივანიშვილის მხრებიდან ჩამოსვლის საშუალებას. მათ დაკარგული აქვთ კომუნიკაცია ძალაუფლების წყაროსთან – ხალხთან და სურთ, რომ ხელისუფლება უკანა კარიდან შეინარჩუნონ. იგი ამბობს, რომ არ ესმის ივანიშვილის მოტივაცია, რატომ ინარჩუნებს ამათ და ფიქრობს, რომ დღეს ქვეყნისათვის იმაზე დიდი პოზიტივის მოტანა, ვიდრე კოალიციის დაშლაა, ადამიანს არ შეუძლია:
“ეს იქნება კლასიკური სახელმწიფო ინტერესის დაყენება ნებისმიერ პოლიტიკურ მოტივზე მაღლა, რაც ქართველ პოლიტიკოსებში ძალიან იშვიათია. ათეულობით წელია ვუყურებთ, როდესაც სახელმწიფო ინტერესებს ახურდავებენ ვიწროპარტიული ინტერესების გამო და დღეს არის მომენტი, რომ ჩვენს ქვეყანას ეძლევა საშუალება, მულტიპარტიული დემოკრატიის მოდელი მივიღოთ. ანუ, როდესაც ყველა პარტია არჩევნებზე ცალ-ცალკე მიდის, ხალხისგან ნდობის მანდატს იღებენ და ამ მანდატით შემდეგ უკვე პარლამენტში იქმნება ერთიან მსოფლმხედველობაზე დამყარებული კოალიციები. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება ივანიშვილი ფიქრობდეს, რომ ახლა, არჩევნების წინ კოალიციის დაშლა რისკების შემცველია, თუ ის ამ რისკზე წავა და კოალიციას დაშლის, ამით სახელმწიფოს დიდ საქმეს გაუკეთებს.”
გია ხუხაშვილის თქმით, კოალიციის დაშლა და პარტიების ცალ-ცალკე გასვლა შეიძლება ვიღაცამ ხელისუფლების შენარჩუნებისთვის მაღალ რისკად დაასახელოს, მაგრამ ფიქრობს, რომ “ქართული ოცნება” ცალკე იმდენივე ხმას დააგროვებს, რამდენსაც კოალიციის ფორმატში, რადგან ხალხი მაინც მხოლოდ ისევ ბიძინა ივანიშვილის ფაქტორს მისცემს ხმას:
“არ მგონია, მაგრამ დავუშვათ, რომ შესაძლოა ასე ცალ-ცალკე ძალების მოსინჯვა ხელისუფლების შენარჩუნებისთვის, რაც მაღალი რისკია. მიუხედავად ამისა, არსებობს უფრო მაღალი ინტერესი – სახელმწიფო ინტერესი. ის ადამიანი შედის ისტორიაში, ვინც სახელმწიფო ინტერესს უფრო მაღლა აყენებს, ვიდრე ვიწროპარტიულს. შესაბამისად, ვისურვებდი, რომ ივანიშვილს ასეთი მასშტაბური გადაწყვეტილება მიეღო”.
კითხვაზე “რესპუბლიკელების” გარეშე არჩევნებზე გასული “ქართული ოცნების” ევროატლანტიკური კურსის მიმართ გაჩნდება თუ არა კითხვები დასავლეთში, გია ხუხაშვილი პასუხობს, რომ – არა.
“ბიძინა ივანიშვილს პარტია “ქართული ოცნებით” სავსებით შეუძლია ამ რისკის დაზღვევა. დღევანდელი გადმოსახედიდან ჩანს, რომ გიორგი კვირიკაშვილმა ძალიან კარგი კომუნიკაცია გააბა დასავლეთში და მას ძალიან პოზიტიურად უყურებენ. თუ კვირიკაშვილი პარტია “ქართულ ოცნებაში” 3-4 პროგრესულად მოაზროვნე პროდასავლელი ადამიანით გაძლიერდება, არ მგონია დასავლეთში რაიმე კითხვები გაჩნდეს. მით უმეტეს, კიდევ ერთ გარანტად გამოდის პრეზიდენტი, რომელიც შესაძლოა არ არის “ქართულ ოცნებასთან” ასოცირებული, მაგრამ სახელმწიფო პოლიტიკას აზღვევს. ის არის საგარეო პოლიტიკის კურატორი და მასაც პროდასავლურობას ვერავინ დაუწუნებს. ასე რომ, თუკი კოალიცია მთლიანად დაიშლება, რესპუბლიკური პარტიაც გავა და პრორუსულში თუ ნოსტალგიურში დადანაშაულებული კომპონენტებიც ჩამოშორდებიან, ბალანსი დაცული იქნება და არ მგონია, დასავლეთში ვიღაცამ კითხვების დასმა დაიწყოს. უბრალოდ, ამ პროცესს სწორად წარმართვა უნდა,” – აცხადებს გია ხუხაშვილი და კოალიციის დაშლის შემთხვევაში რამდენი პარტია შევა პარლამენტში, ამაზე პროგნოზსაც აკეთებს.
“ჩემი პროგნოზით, პარლამენტში 6-7 პარტია შევა. “ქართული ოცნება” იქნება ყველაზე დიდი, იქიდან გამომდინარე, რომ ის ბიძინა ივანიშვილთან ასოცირდება და მისი ავტორიტეტი ყველაზე მაღალია. ასევე პარლამენტში შევა “ნაციონალური მოძრაობა”, დავუშვათ “თავისუფალი დემოკრატები”, ასევე წარმოდგენილი იქნება “პატრიოტთა ალიანსის” და ბურჯანაძის ფრთა, ალბათ პაატა ბურჭულაძეც გადაწყვეტს პოლიტიკაში წასვლას და ისიც გადალახავს ბარიერს. “ლეიბორისტულ პარტიას” აქვს ახლა შანსი. კოალიციიდან გასულმა პარტიებმა პირდაპირ მიმართონ ხალხს, ხომ აქვთ გონორი, რომ მაგრები არიან?! მიიღონ ხალხის ლეგიტიმაცია. კოალიციიდან “ქართული ოცნების” გარდა კიდევ ერთმა პარტიამაც რომ გადალახოს ზღვარი, პარლამენტში 6-7 პარტიას მივიღებთ და შემდეგ თუკი “ქართულმა ოცნებამ” ვერ მოახერხა უმრავლესობის მოპოვება და მთავრობის დაკომპლექტება, იქ შეიქმნას საპარლამენტო ერთიან პრინციპებსა და ერთიან გეგმებზე აშენებული კოალიცია. ეს არის საარჩევნო პროცესის ევროპული მოდელი. ეს იქნებოდა სწორი გამოსავალი და ამ შემთხვევაში შეიძლება მივიღოთ ქვეყნის განვითარების საფუძველი. დაგვიმტკიცონ პარტიებმა, რომ ხალხის ლეგიტიმაცია აქვთ,” – დასძენს გია ხუხაშვილი.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
კოალიციის დაშლის შემთხვევაში შეძლებს თუ არა პარტია “ოცნება” არჩევნებში გამარჯვებას?
გვანცა ღვედაშვილი
თუკი ადრე კოალიცია “ქართული ოცნება” კატეგორიულად გამორიცხავდა დაშლას, ბოლო დროს ხმამაღლა საუბრობენ იმასთან დაკავშირებით, რომ კოალიციის დაშლა ტრაგედია არ იქნება. ამ განცახდებას “ქართული ოცნების” წევრი დავით ლორთქიფანიძე და კახა კალაძეც ეთანხმებიან. “კოალიციის დაშლაზე საუბარი ჯერ ადრეა, თუმცა ტრაგედია ამაში არაფერი არ არის. ყოველთვის ვამბობდი, რომ კოალიციაში არის გაწევრიანებული სხვადასხვა მსოფლმხედველობის პარტიები. ასე რომ, თუ ერთ მშვენიერ დღეს კოალიცია არ იქნება, ამაში ტრაგედია არაფერი არ არის, პირიქით, ეს შეიძლება დემოკრატიის განვითარებისთვის კარგი იყოს,” – განაცხადა ვიცე-პრემიერმა კახა კალაძემ.
აღნიშნული განცხადებებიდან და ბოლო დროს კოალიციაში მიმდინარე ღია დაპირისპირებებით თუ ვიმსჯელებთ, შესაძლოა პარტია “ქართულმა ოცნებამ” არჩევნებში მონაწილეობა დამოუკიდებლად მიიღოს.
თქვენი აზრით, კოალიციის დაშლის შემთხვევაში შეძლებს თუ არა პარტია “ქართული ოცნება” არჩევნებში გამარჯვებას? – ამ კითხვით “რეზონანსმა” საზოგადოების ცნობილ წარმომადგენლებს მიმართა.
ზურაბ ვადაჭკორია (ილუზიონისტი): “ეს პირველ რიგში მათზეა დამოკიდებული, არჩევნებამდე როგორ წაიყვანენ საქმეს. თუ მართლა უნდა “ქართულ ოცნებას”, მაშინ მოიგებს არჩევნებს, თუ წააგეს – ე.ი. თვითონ არ უნდოდათ, რომ მოეგოთ. პოლიტიკაში ყველაფერი უცებ ხდება. როგორც მედიცინაში არ არის ორჯერ ორი ოთხი, ისე პოლიტიკაშიც. ასე რომ, წინასწარ რაიმეს თქმა ძნელია.
ანა რატიანი (ჟურნალისტი): დარწმუნებული ვარ, მოიგებენ არჩევნებს. ვფიქრობ, ახალი სახეები უნდა მიიღოს პარტიამ, თუმცა გარკვეული მიზეზების მიუხედავად “ქართულ ოცნებას” ბევრი დადებითი აქვს და ხალხი მაინც მისცემს ხმას.
ლევან ღვინჯილია (ენათმეცნიერი): გააჩნია, საარჩევნო სიის როგორ შემადგენლობას წარმოადგენს პარტია “ქართული ოცნება”. საზოგადოდ, თუ მათი შესაძლებლობების მიხედვით ვიმსჯელებთ, ვფიქრობ, ეს შემადგენლობა არ არის ისეთი, როგორიც უნდა იყოს ერის მიერ საკანონმდებლო ორგანოში წარგზავნილი დეპუტატი. სამწუხაროდ, საქართველოში 150 რჩეული დეპუტატის შერჩევა და მისთვის იმ საპასუხისმგებლო ტვირთის აკიდება, რომელსაც ჰქვია პარლამენტი, ვერ მოხერხდა. ჩემს საჯარო გამოსვლებში მათ მოვიხსენიებდი როგორც სახელმწიფო კაცებს, ასეთი ადამიანი კი არ შეიძლება იყოს მხოლოდ მის პროფესიაში წარმატებული. გარდა შენს პროფესიაში წარმატებულობისა, სახელმწიფო კაცს კიდევ სხვა ბევრი თვისება უნდა გააჩნდეს. ასეთი კაცების შერჩევის კრიტერიუმები საქართველოში ან არ არის დადგენილი, ან მას არავინ იყენებს. სანამ ამას არ მივეჩვევით და ვისწავლით, მანამდე ქვეყნის ჯეროვან მართვას ვერ მოვახერხებთ.
ლადო ვარდოსანიძე (არქიტექტორ-ურბანისტი): რას ნიშნავს გამარჯვება? არ მგონია, 50%-ს მიაღწიოს. ალბათ გაცილებით ნაკლებს აიღებს, რაც წინა არჩევნების დროს ჰქონდა. რომ გითხრათ, კოალიცია ხელს უწყობს “ქართულ ოცნებას”, არც ეს მგონია. შეიძლება ამძიმებს კიდეც. ასე რომ, დაშლა შეიძლება “ქართული ოცნებისთვის” სასარგებლოც კი იყოს.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ცაგარეიშვილთან: “კოალიციაში ერთმანეთზე ისე არიან გადაკიდებული, ერთად როგორ არიან, არ ვიცი”
ლიკა ამირაშვილი
“თავისუფალი დემოკრატების” წევრ გია ცაგარეიშვილს “რეზონანსი” მიმდინარე მოვლენებზე გაესაუბრა.
- რამდენად კმაყოფილი ხართ ალექსი პეტრიაშვილზე განხორციელებული თავდასხმის გამოძიებით?
- თქვენ იცით, რომ ალექსი პეტრიაშვილის თავდასხმის ფაქტზე ერთი პირია დაკავებული, რომელიც ამჟამად წინასწარი დაკავების საკანშია მოთავსებული. ამასთან დაკავშირებით ჩვენ კმაყოფილება გამოვხატეთ. ახლა მეორე დამნაშავის დაკავებას ველოდებით, რომლის ძებნაც მიმდინარეობს. იმედს ვიტოვებთ, რომ მასაც დაიჭერენ.
მინდა ხაზი გავუსვა, რომ ეს იყო მკვლელობის მცდელობა და არა სხეულის განზრახ დაზიანების მცდელობა. ვფიქრობ, 117 მუხლი 109 მუხლზე უნდა გადაკვალიფიცირდეს, რაც მკვლელობის მცდელობას გულისხმობს. ალექსი პეტრიაშვილს სხეულზე ძალიან ბევრი ჭრილობა აქვს მიყენებული, რკინის ჩაქუჩითა და ბეისბოლის ჯოხით უმოწყალოდ არის ნაცემი. ეს დანაშაული იმხელა ცინიზმითაა ჩადენილი, რომ ცეცხლსასროლი იარაღიდან მრავალჯერადი გასროლის შემდეგ, ცემას კიდევ აგრძელებდნენ.
ალექსი პეტრიაშვილი ღმერთმა გადაარჩინა და იმედი მაქვს, რომ აქტიურ ცხოვრებას მალე დაუბრუნდება. ჩვენი მთავარი მოთხოვნა შემკვეთის დაჭერაა. მნიშვნელობა არ აქვს, ის რას წარმოადგენს – პოლიტიკოსია, ექიმი თუ აგრონომი, აუცილებლად უნდა დააკავონ. ვფიქრობ, განგაშის ზარები უნდა შემოვკრათ, მით უმეტეს, როცა ოპოზიციური პარტიის ერთ-ერთ ლიდერს ასე უსწორდებიან. ამ დანაშულის დამკვეთის დასჯა ყველასთვის სამაგალითო იქნება. საქმის ბოლომდე მიყვანას დაველოდებით. ვფიქრობ, საბოლოოდ მაინც გაიხხნება. როდესაც შსს მეორე შემსრულებელსაც მიაგნებს, გამოძიება დამკვეთზეც გავა, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია.
- რა ხდება მმართველ კოალიციაში? თქვენ ხომ ერთ დროს მათი წევრი იყავით?
- ორი წელია, უკვე უმრავლესობაში აღარ ვიმყოფებით, ამიტომ ნაკლებად მაინტერესებს, “რესპუბლიკელები” კოალიციაში იქნებიან თუ მის მიღმა. ეს მათი გადასაწყვეტია და ვფიქრობ, რომ ჩვენი მოსახლეობის ინტერესის საგანი არ უნდა იყოს. ქართველს სხვა სადარდებელი უფრო გააჩნია, ვიდრე იმაზე ფიქრი, როგორი სახის შეთანხმებას გააფრმებს “რესპუბლიკური პარტია” “ქართულ ოცნებასთან”.
“ქართული ოცნების” ლიდერები, ყველა ერთხმად – კალაძე, ვოლსკი და ა.შ. – აცხადებენ, რომ მათ არ იციან, რა ორმხრივ შეთანხმებაზეა საუბარი. სად უნდა ვეძებოთ სიმართლე, სიმართლეს ვინ ღაღადებს, რომელი მხარე? “რესპუბლიკელები”, რომლებიც ამბობენ, რომ რაღაც კონტრაქტი უნდა გავაფორმოთო “ქართულ ოცნებასთან”, როგორც პრივილეგირებულმა პარტიამ, თუ ვოლსკისა და კალაძის სიტყვებშია სიმართლე, როცა ამბობენ, რომ “რესპუბლიკელები” არავითარი განსაკუთრებული პარტია არ არის და არავითარი ორმხრივი შეთანხმება მათთან არ გაფორმდებაო?!
- გოგი თოფაძე ხშირად რადიკალური განცხადებებით გამოირჩევა და ხშირად მისი თანაგუნდელებიც ემიჯნებიან. თქვენც ერთ დროს მისი თანაგუნდელი იყავით. მაშინ როგორი პოზიცია ჰქონდა?
- ორი დღის წინ 47 წლის გავხვდი. რაც თავი მახსოვს, მას შემდეგ ვიცნობ ბატონ გოგი თოფაძეს. ჩემი და ჩემი ოჯახისთვის ძალიან ახლო ადამიანია, სხვათა შორის, ამგვარი მჭექარე განცხადებებით ყოველთვის გამოირჩეოდა. 1999 წელს მასთან ერთად პარტია “მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს” ვაფუძნებდი. ამის შემდეგ მასთან ერთად კომპანიაში იურიდიული სამსახურის უფროსად 6 წლის განმავლობაში ვმუშაობდი. მახსოვს, ყოველთვის ასეთი გაცხარებებით გამოირჩეოდა. ახლა მისი განცხადება, როგორც ჩანს, “რესპუბლიკურ პარტიას” არ მოსწონს და ამას ღიად აფიქსირებენ კიდეც. ეს, რა თქმა უნდა, კოალიციისთვის ძალიან დიდი პრობლემაა, ვერც ღარიბაშვილმა და ვერ კვირიკაშვილმა დაპირისპირებული მხარეები ვერ მოთოკეს და ეს გაუთავებელი საჯაროდ კინკლაობა და ლანძღვა-გინება გრძელდება და არ სრულდება. ვერ გეტყვით, ვინ არის მართალი და ვინ არა. სიმართლე გითხრათ, არც ეს მადარდებს. ეს ყველაფერი კოალიციას დიდ ჩრდილს აყენებს და ყოველდღიურად მის პოზიციას არყევს. ოპოზიციამ ხმა რომ არ ამოიღოს, ერთმანეთზე ისე არიან გადაკიდებული, რომ კოალიცია ერთად როგორ არის, არ ვიცი.
- რა პოზიცია გაქვთ “ქართული ოცნების” ინიციატივაზე, რომ კონსტიტუციაში ქორწინება ქალისა და მამაკაცის ერთობად უნდა განსაზღვროს?
- ვფიქრობთ, ამ ინიციატივას მხარი უნდა დავუჭიროთ და თანაინიციატორებიც კი გავხდით. ფრაქციის წევრებმა ხელი უკვე მოვაწერეთ. ვფიქრობ, რომ ქორწინება დიახაც ქალისა და მამაკაცის ნებაყოფლობითი კავშირია და არა სხვა რამ. აუცილებელია ეს კონსტიტუციითაც გამყარდეს, რომ არავის არასდროს სურვილი არ გაუჩნდეს, საწინააღმდეგო იფიქროს. ამავე დროს ჩვენ ანტიდისკრიმინაციულ კანონს დავუჭირეთ მხარი. ხორვატიამ, რომელიც ევროკავშირში ბოლოს შევიდა, მანამდე ქვეყანაში რეფერენდუმი ჩაატარა და კონსტიტუციაში მსგავსი რამ ასახა. ამიტომ ის მოსაზრებები, რომელიც რუსეთუმეებმა ქვეყანას მოახვიეს, რომ თითქოს ევროპა ერთსქესიანთა ქორწინებას თავზე გვახვევს, თავიდან ბოლომდე სიცრუე და სიყალბეა, რომელიც საპნის ბუშტივით გასკდება.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ ზაზა ფირალიშვილთან: “ამ სიტუაციაში დამოუკიდებელი ანალიტიკოსის პოზიცია საკმარისი აღარ არის”
თიკო ოსმანოვა
“კულტურული იდენტობის დაცვის სახელით გამოდიან შენიღბული პრორუსული ძალები და სურთ, ხელთ იგდონ ილიასეული ტრიადის – მამული, ენა, სარწმუნოება – დაცვის დროშა. ამიტომ, ამ სიტუაციაში დამოუკიდებელი ანალიტიკოსის პოზიცია აღარ არის საკმარისი. დღეს ჩვენი ეროვნული სახელმწიფოს იდეაა გადასარჩენი ნებისმიერი ყაიდის ექსტრემისტული წარმოდგენებისაგან”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ფილოსოფოსი ზაზა ფირალიშვილი, რომელმაც პოლიტიკაში აქტიურად ჩართვა გადაწყვიტა და ირაკლი ალასანიას “თავისუფალ დემოკრატებს” შეურთდა.
რატომ გადაწყვიტა პოლიტიკაში ჩართვა და ვის გულისხმობს “პრორუსულ ძალებში”, ამ და სხვა საკითხებზე “რეზონანსი” ზაზა ფირალიშვილს გაესაუბრა. „მოგეხსენებათ, პოლიტიკიდან შორს არც არასოდეს ვყოფილვარ. უბრალოდ, დადგა მომენტი, როდესაც მივიჩნიე, რომ პროცესების გარედან ცქერა და ანალიზი არ იყო საკმარისი. იმედი მაქვს, რაღაც მცირედს მაინც შევძენ ამ სამყაროს», – ამბობს ზაზა ფირალიშვილი.
- რატომ მაინცდამაინც “თავისუფალი დემოკრატები”?
- აქ რამდენიმე ფაქტორმა ითამაშა როლი. 2011 წლის ოქტომბრიდან 2012 წლის არჩევნებამდე განმავლობაში მე მჭიდროდ ვთანამშრომლობდი “თავისუფალ დემოკრატებთან” და არც მას შემდეგ შემიწყვეტია მათთან ურთიერთობა. ყველაზე მეტად მომწონდა ის, რომ ყველაზე რთულ მდგომარეობაში მაქსიმალურად ინარჩუნებდნენ რაციონალიზმს, წონასწორობას და პოპულისტური ცეცხლოვანი რიტორიკის ცდუნებას არ ეძლეოდნენ. ესაა ის, რაც დღეს ჩვენს პოლიტიკურ ცხოვრებას სჭირდება. მეორე მნიშვნელოვანი მიზეზი არის ის, რომ ისინი ცდილობენ თავისუფლებისა და დემოკრატიის იდეალები ჩვენი კულტურის ორგანულ ნაწილად აქციონ. ისე, რომ არ დაუპირისპირდნენ კულტურის ძირეულ პარადიგმებს.
გლობალურ სამყაროსთან შეხების სიტუაციაში ამგვარი სტრატეგია ძალზე მნიშვნელოვანია. ჩვენ ვერსად გავექცევით გლობალურ სამყაროს. პიროვნული თავისუფლება და დემოკრატია კი თანამედროვე საზოგადოებისათვის უმნიშვნელოვანესი ისტორიული ინსტრუმენტია. ნებისმიერი ყაიდის თვითიზოლაცია თვითმკვლელობის ტოლფასია. სწორედ გლობალური სამყაროს პირობებში უნდა დავადასტუროთ ჩვენი ღირსებაც და ღირებულებაც.
ამგვარი სტრატეგიის სისუსტის მიზეზით, ეროვნულ, რელიგიურ და ზნეობრივ ღირებულებებზე ინიციატივის აღებას შეეცადნენ ის ძალები, რომლებიც იმ სამყაროში გვიპირებენ მიბრუნებას, კულტურული იდენტობის დაცვის სახელით გამოდიან დაუფარავად თუ ცუდად შენიღბული პრორუსული ძალები. არადა აშკარაა, რომ კონფლიქტი ჩვენს სულიერებასა და ევრო-ამერიკულ სამყაროს შორის მხოლოდ მავანთა წარმოსახვაში არსებობს.
- იქნებით თუ არა საარჩევნო სიაში?
- დიახ, ვიქნები.
- რაც შეეხება ქვეყანაში შექმნილ ვითარებას, რას ფიქრობთ ამასთან დაკავშირებით?
- ძალზე მოკლედ ვიტყვი: ახალი პრემიერი ცდილობს ქვეყნის ცხოვრება სტაგნაციის მდგომარეობიდან გამოიყვანოს და პოლიტიკური ძალები ერთიან სახელმწიფოებრივ ღირებულებებზე შეათანხმოს. რამდენად გამოუვა, მის ხელთ არსებული საკადრო რესურსების პირობებში, ძნელი სათქმელია. “ქართულ ოცნებაში” კრიტიკულად ბევრია ისეთი ადამიანი, ვისაც არსებული მდგომარეობა აწყობს. პოლიტიკური პარადიგმების შეცვლის შემთხვევაში მათ პოზიციების დათმობა მოუწევთ. ეჭვს იწვევს მისი დამოუკიდებლობის ხარისხიც. არადა, ამის გარეშე მისი სურვილები სურვილებადვე დარჩება.
- ამბობთ, რომ კულტურული იდენტობის დაცვის სახელით გამოდიან შენიღბული პრორუსული ძალები. რას და ვის გულისხმობთ?
- დავაზუსტებდი: მე ვთქვი შეუნიღბავი თუ ცუდად შენიღბული პრორუსული ძალები-მეთქი. უკვე დიდი ხანია, სწორედ ისინი ცდილობენ, ხელთ იგდონ ილიასეული ტრიადის – მამული, ენა, სარწმუნოება – დაცვის დროშა. სამწუხაროა, რომ ამას ხელი ზოგი ჩვენი ლიბერალის ექსტრემისტულმა რიტორიკამაც შეუწყო ხელი. საუკუნეების მიჯნა ე.წ. “ლიბერალური შტურმის” წლები იყო, რომელსაც მოჰყვა არა ცხოვრების ტრადიციული ფორმების ნგრევა და ლიბერალიზმისთვის სივრცის გათავისუფლება, არამედ სწორედ რომ ნაციონალ-ფუნდამენტალიზმის ყველაზე მძიმე ფორმების გამოცოცხლება. ამის წინასწარმეტყველება ძნელი არ იყო და ამის შესახებ არაერთხელ მითქვამს. სწორედ აქ შეეცადნენ პრორუსული ძალები თავისი ფუნქციის მოძებნას. ამ სიტუაციაში დამოუკიდებელი ანალიტიკოსის პოზიცია საკმარისი აღარ არის. დღეს ჩვენი ეროვნული სახელმწიფოს იდეაა გადასარჩენი ნებისმიერი ყაიდის ექსტრემისტული წარმოდგენებისაგან.
- ხედავთ თუ არა ამაში ხელისუფლების კვალს?
- თუ ხელისუფლების როლზე ვილაპარაკებთ, მისი მთავარი დანაშაული ამ თვალსაზრისით ამორფული იდეოლოგიური პოზიციაა. “ნაციონალების” ყველა მოწინააღმდეგის თავმოყრა სრულიადაც არ ნიშნავდა იდეოლოგიური გარკვეულობის შეძენას.
- ემუქრება თუ არა საფრთხე ქვეყნის ორიენტაციას, როგორც ამას ოპოზიციის ნაწილი აცხადებს?
- საეჭვოა, საქართველოში პუტინისტების ოდენობა ისეთი დიდი იყოს, რომ ამან გეოპოლიტიკური ორიენტაციის შეცვლა გამოიწვიოს. მე უფრო მათი აქტიურობა მაფიქრებს. არჩევნებში წარმატებას აღწევს არა მხოლოდ დიდი მხარდაჭერის მქონე, არამედ ისიც, ვინც თავისი მხარდამჭერების მობილიზებას შეძლებს.
- კონკრეტულად ვის გულისხმობთ?
-პირველ რიგში იმათ, ვინც დუგინისტური განათლებით აღიჭურვა და ერთგვარი “განათლებული პუტინიზმი” შემოგვთავაზა. ასეთები დღეს უკვე რამდენიმეა.
- ტელეკომპანია “მაესტროს” გარშემო კვლავ აჟიოტაჟია – მიმდინარე პროცესებში ხედავთ თუ არა ხელისუფლების ჩარევის მცდელობას?
- ჩვენს მდგომარეობაში ხელისუფლების კვალის ძიება ბუნებრივი რამ არის. ეს უნდა გაითვალისწინოს ხელისუფლებამ და პროცესების გამჭვირვალობა უზრუნველყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მუდამ იარსებებს მისი როლის შესახებ ეჭვი.
- ალექსი პეტრიაშვილზე თავდასხმაში ბრალდებული ლევან მექვაბიშვილი დააკავეს. რა ინფორმაცია გაქვთ ამ ადამიანზე? გაქვთ თუ არა კითხვები ამ საქმესთან დაკავშირებით?
- ცხადია, კითხვები ბევრია. იმედი მაქვს, ყველა ამ კითხვას პასუხი გაეცემა. “თავისუფალი დემოკრატები” საკითხს სვამენ საქმის კვალიფიკაციის შეცვლის შესახებ და, ვფიქრობ, ეს სრულიად გამართლებულია. აშკარაა, რომ საქმე გვაქვს მკვლელობის მცდელობასთან.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ ომარ ნიშნიანიძესთან: „კოალიციაში პარტია “ქართული ოცნება” გადამწყვეტ სიტყვას ამბობდა, ამბობს და იტყვის“
თიკო ოსმანოვა
“კოალიციის ზოგიერთ სუბიექტს ჰგონია, რომ ის უნდა იყოს წამყვანი ძალა. ჩემი აზრით კი წამყვანი აქ არის პარტია “ქართული ოცნება” და გადამწყვეტ სიტყვას ის ამბობდა, ამბობს და იტყვის. ზოგიერთ პარტიას გადამეტებული ამბიციები აქვს და ეს უნდა დაგვიდასტურონ არგუმენტებით”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას “ქართული ოცნებიდან” პარლამენტის წევრი ომარ ნიშნიანიძე, რომელსაც კოალიაციაში არსებულ ვითარებაზე გავესაუბრეთ.
„კოალიაციის დაშლის სიმპტომებს ნამდვილად ვერ ვხედავ, მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეული სიძნელეები არის. ეს გასაგებიცაა, რადგან კოალიციაა და ცალკეულ წევრებს განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ», – ამბობს ომარ ნიშნიანიძე.
- არის ინფორმაცია, თითქოს კოალიაციის ერთობა ბიძინა ივანიშვილმა შეინარჩუნა. მან დაურეკა დავით უსუფაშვილს და ამით საბოლოო წერტილი დაუსვა “რესპუბლიკელებისა” და “მრეწველების” დაპირისპირებას, რას იტყვით ამასთან დაკავშირებით?
- ვინც ამბობს, ის ადასტურებს კიდეც. მე არ ვიცი, ვერ დაგიდასტურებთ, მაგრამ არ არის გამორიცხული. უპრიანი იქნება თუ ამ კითხვას ბატონი დავითი უპასუხებს.
- ორშაბათს გამართულ პოლიტსაბჭოს სხდომაზე რა საკითხებზე მიმდინარეობდა მსჯელობა, რას ამბობდნენ დაპირისპირებული მხარეები?
- სხდომაზე რა ხდებოდა, არ ვიცი, არ ვყოფილვარ, ამიტომ ვერაფერს გეტყვით, თუმცა სხვა საკითხებთან ერთად, ალბათ არსებულ დაპირსპირებაზეც იქნებოდა საუბარი.
- კახი კალაძის თქმით, კოალიციის დაშლა ტრაგედია არ არის. ამასთან გაისმა მოსაზრება, რომ კოალიციაში შემავალმა პარტიებმა არჩევნებში ცალ-ცალკე მიიღონ მონაწილეობა…
- კოალიციის ზოგიერთ სუბიექტს ჰგონია, რომ ის უნდა იყოს წამყვანი ძალა. ჩემი აზრით, კი წამყვანი აქ არის “ქართული ოცნება” და გადამწყვეტ სიტყვას ის ამბობდა, ამბობს და იტყვის. ზოგიერთ პარტიას გადამეტებული ამბიციები აქვს და ეს უნდა დაგვიდასტურონ არგუმენტებით.
- “რესპუბლიკურ პარტიას” გულისხმობთ?
- “რესპუბლიკური პარტია”, შეიძლება ითქვას, ერთ-ერთი წამყვანი პარტიაა. საკმაოდ გამოცდილი პარტიაა, ამას ვაფასებთ და იმიტომაც მოვდივართ ამდენი ხანი ერთად, მაგრამ ის თუ ფიქრობს, რომ მარტო ის უნდა იყოს და სხვა არავინ, ეს არაკოლეგიალურობაა. ვფიქრობ, საერთო ჯამში ერთად დასხდომის და მსჯელობის საგანია. ალბათ მომავალში ასეც იქნება.
- საარჩევნო კვოტების გადანაწილებასთან დაკავშირებით რა ხდება კოალიციაში?
- ვერ გეტყვით, ამაზე მსჯელობა არ გვქონია, თუმცა ალბათ ვიღაცები ერთმანეთს ელაპარაკებიან ამ საკითხზე. ვფიქრობ, გარკვეული თვალსაზრისით პოზიციები უნდა დარჩეს იგივე, როგორიც იყო 2012 წლის არჩევნების დროს.
- ანუ ყოველ ათ კაცში 5 “ქართულ ოცნებას” და თითო-თითო დანარჩენ პარტიებს?
- დაახლოებით ასე ვფიქრობ.
„ვერსია“, 09-10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „კოალიციის დაშლა დესტაბილიზაციას შეუწყობს ხელს“
ნინო კომახიძე
„ქართული ოცნება“ არ უნდა დაიშალოს და კოალიცია „თავისუფალ დემოკრატებს“ უნდა შეურიგდეს, ხოლო სხვა პარტიებსა თუ პერსონებთან მოლაპარაკებები დაიწყოს“ - ეს რესპუბლიკელების ყოფილი წევრისა და მრეწველების ერთ-ერთი დამფუძნებლის, 2003 წელს პოლიტიკიდან საბოლოოდ წასული კონსტიტუციონალისტ ვახტანგ ძაბირაძის შეფასებაა, რომლებიც ექსპერტების დიდი უმრავლესობის აზრს არ ემთხვევა.
- ალალად რომ გითხრათ, რესპუბლიკელები და მრეწველები ერთმანეთს ვერასოდეს გაუგებენ: რესპუბლიკელებმა ბიზნესი არ იციან, მრეწველებმა – პოლიტიკა. ხოლო საზოგადოების უდიდესი ნაწილი პროდასავლურადაა განწყობილი, ამიტომ რამდენიც უნდა ილაპარაკონ, ერთი პარტია ან თუნდაც პარტიების ჯგუფი ვერც ამ განწყობას შეცვლის და ვერც მისი განმაპირობებელი იქნება. ზოგადად, პოლიტიკური სპექტრი ჩამოსაყალიბებელია, რადგან კლასიკური გაგებით, საქართველოში არც მემარცხენე სოციალისტური იდეოლოგიის პარტიები გვყავს, არც მემარჯვენე და მხოლოდ ერთჯერად განცხადებებს ვეკიდებით. ვიღაც იტყვის, რუსეთი კარგიაო და ვამბობთ, რომ ის პრორუსია. ასეთ მარტივ საკითხებში რომ ვხედავთ დასავლურობასა და პრორურულობას, ესაა ყველაზე დიდი პრობლემა. ახლა გოგისთვის მისი ფრაზები სტალინზე საერთაშორისო სკანდალი კი არა, ჩვეულებრივი ამბავია. თინა ხიდაშელი კი უფრო ,,ენჯეოშნიკობს”, ვიდრე პოლიტიკოსობს. როცა პოლიტიკაში ხარ, ენას კბილი უნდა დააჭირო და იმაზე მეტი არ თქვა, ვიდრე საჭიროა, რაც ბევრმა დღემდე ვერ გაითავისა. ფაქტობრივად, ჩამცხრალი კონფლიქტი ხიდაშელის ვრცელმა სატელევიზიო ინტერვიუმ განაახლა, ამიტომ სრულად ვეთანხმები პრემიერის განცხადების პათოსს – მან მინისტრს მეტი თავშეკავებისკენ მოუწოდა, – ამბობს ვახტანგ ძაბირაძე.
- ეს განცხადება ზოგმა თოფაძის მხარდაჭერად შეაფასა, ზოგმა პრემიერისა და რესპუბლიკელების პრივატული შეხვედრა მიიჩნია ამ პარტიის მხარდაჭერად. რა რას ნიშნავდა სინამდვილეში, როგორ ფიქრობთ?
- ამ ორ პარტიას შორის კონფლიქტი საკმაოდ გაჭიანურდა. ფაქტია, მათ ურთიერთობაში ჩარევაც არავის სურდა, ალბათ, არც ბიძინა ივანიშვილს, ამიტომაც გადაიდო პოლიტსაბჭოს სხდომები არაერთხელ და რადგან ეს დავა აღარ დასრულდა, გიორგი კვირიკაშვილმა აგრესიის გარეშე, მოზომილად და არამიკერძოებულად დასვა აქცენტები თავის განცხადებაში. რაც შეეხება პარტიისა და პრემიერის შეხვედრას, ალბათ, რესპუბლიკელებს კითხვები გაუჩნდათ, თუმცა არა მგონია, კოალიციიდან და პოსტებიდან გაშვებას ელოდნენ. პრემიერს ეს რომ ნდომებოდა, საჯარო განცხადებას საერთოდ არ გააკეთებდა. ფაქტია, დავისთვის წერტილი ვიღაცას უნდა დაესვა და ეს ან პრემიერს უნდა გაეკეთებინა, ან ბიძინა ივანიშვილს. რა თქმა უნდა, სჯობდა, პრემიერი ყოფილიყო.
- მთავარი კითხვა ახლა ისაა, რატომ შეინარჩუნა ბიძინა ივანიშვილმა რესპუბლიკელები კოალიციაში?
- არჩევნები მოდის და ძალიან ბევრმა არ იცის, იქნება თუ არა სიაში, ამიტომ თუ კოალიციიდან ვიღაცები გავლენ, ადგილები გათავისუფლდება. ანუ ახლა მიდის კოალიციიდან ვიღაცის, ასე ვთქვათ, განაპირება – კონკრეტული ძალის კონკრეტული თემით გვერდზე გაყვანა. რესპუბლიკელების რეიტინგის შესახებ ყველამ იცის, მათ ე.წ. ლგბტ თემის საკითხებს აბამენ და ერთი სიტყვით, კოალიციიდან რესპუბლიკელების გაყვანა დღეს ყველაზე ადვილია. ამას ცდილობს ყველა, როგორც კოალიციის შიგნით, ისე მის გარეთ. ზოგიერთი ადამიანისთვის კი, თუ თვითონ არ იქნება სიაში, ,,ოცნება” მოვა ხელისუფლებაში თუ ნაციონალები დაბრუნდებიან, სულ ერთია. ხედავენ რა ადგილების უკმარისობას, ყველა მეთოდით ცდილობენ, სიაში ადგილები გამოთავისუფლდეს. კითხვაზე, რატომ შეინარჩუნა ბიძინა ივანიშვილმა რესპუბლიკელები, პასუხი მარტივია: იმიტომ, რომ მოიყვანა ხელისუფლებაში, სხვა ძალებთან ერთად და ინარჩუნებს მთელ კოალიციას. შესაბამისად, დღეს პარლამენტში იდეურ დაპირისპირებას ვერ ვხედავ.
- აბა, ხედავთ ბრძოლას სიაში ადგილისთვის?
- რეალურად, მაინც აქამდე მოვდივართ _ ეს დაპირისპირება არის ბრძოლა სიაში ადგილისთვის, თორემ 3 წელი ისე გავიდა, რესპუბლიკელებსა და მრეწველებს ახლა გაახსენდათ, რომ ერთმანეთისთვის მიუღებლები არიან?
- პრემიერთან შეხვედრამ უფრო დიდი კითხვა დატოვა - მაინც რას ნიშნავს ორპარტიული სტრატეგიული თანამშრომლობა „ოცნებასა“ და რესპუბლიკელებს შორის, რაც უკვე რამდენიმე დღეა გარჩევის საგანია?
- საერთოდ, რესპუბლიკელების ადგილას პრემიერთან შეხვედრას არ მოვითხოვდი, რადგან ვერანაირ გადაწყვეტილებასა და შედეგს ვერ მიიღებდნენ… თან, თუ კვირიკაშვილის განცხადებასაც გავითვალისწინებთ, რომ ეს შეთანხმება მაშინ იქნება ძალაში, თუ კოალიციის დანარჩენი პარტიებიც დაეთანხმებიან, ისღა დაგვრჩენია ვივარაუდოთ, რომ ეს ორპარტიული სტრატეგიული შეთანხმება მომავალ პერსპექტივებს გულისხმობს. ითვლება, რომ ეს ორი ძალა, როგორც ჩანს, წამყვანი და გადამწყვეტია კოალიციაში. ვფიქრობ, ეს არის სტრატეგიული პარტნიორობა მთელი კოალიციის სამოქმედო გეგმის შექმნაზე არჩევნების შემდეგ. მერე, თუ ამ გეგმას ალიანსმაც დაუჭირა მხარი, კარგი იქნება, თუ არადა ალტერნატიული პროგრამა უნდა დაწერონ. ამის გამკეთებელი ვინ არის? ალბათ, ამას დაარქმევენ „ოცნება“ და რესპუბლიკელები სტრატეგიულ თანამშრომლობას. თანაც რესპუბლიკელები 1-2 წლის წინაც ამბობდნენ, კოალიციური ურთიერთობების წესები უნდა დაზუსტდესო. შესაძლოა, ამ ორ პარტიას შორის ახლა სწორედ ამ დოკუმენტზეა მსჯელობა, სადაც გაიწერება კოალიციური ურთიერთობების წესდება ან რაღაც ამგვარი, იმ პრობლემების გათვალისწინებით, რაც კოალიციაში იყო და არის. ახლა შეიძლება, ჩვენ რაღაც მესიჯებს ვუგზავნით ამ ძალებს, მაგრამ მთავარია, ამ მესიჯებიდან სწორი დასკვნებიც გამოიტანონ.
- როგორც ვხვდები, ბევრი სხვა ექსპერტისა და პოლიტიკოსისგან განსხვავებით, თქვენ არ ფიქრობთ, რომ კოალიცია უნდა დაიშალოს…
- ჯერ ერთი, ამ ეტაპზე ეს უკვე ძალიან გვიანაა. თუ კოალიციის დაშლას აპირებდნენ, ეს შარშან შემოდგომაზე მაინც უნდა გაეკეთებინათ. ,,ოცნების” დაშლა, პირველ რიგში, ხელისუფლების წინააღმდეგ იმუშავებს. ამას ყველა ოპოზიციური პარტია გამოიყენებს, ელექტორატი კი მთლიანად გაიშლება და ხალხის ის მცირე ნაწილიც კი, ვინც შესაძლოა, არჩევნებზე მოსულიყო, საერთოდ აღარ მოვა. ამას დიდი მიხვედრა მართლა არ სჭირდება.
- ამ დროს, ძალიან ბევრი პირდაპირ მოუწოდებს ივანიშვილს, დაშალოს კოალიცია და ყველას მისცეს საკუთარი რეიტინგის ჩვენების საშუალება…
- სრულიად გულწრფელად გეუბნებით, პირადად ჩემთვის, რესპუბლიკელები იქნებიან თუ არა მომავალ პარლამენტში, არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს. როცა ერთიანობაზე ვლაპარაკობ, იმ საფრთხიდან ამოვდივარ, რასაც კოალიციის დაშლით ვხედავ. იცით, რა, საგარეჯოს არჩევნები იმით კი არ იყო ცუდი, რომ შესაძლოა, ვიღაცამ გააყალბა, არამედ იმით, რომ მის მაგალითზე ისე ინტენსიურად ინერგება აზრი საზოგადოებაში, რომ ,,ოცნება” არჩევნებს გააყალბებს, უკვე საგარეჯო კი არა, 2016 წლის არჩევნები აინტერესებთ და ხალხს ამისთვის წინასწარ ამზადებენ. სწორედ ამის მეშინია, კოალიციის დაშლა კი ხელს შეუწყობს დესტაბილიზაციის საფრთხეს, რომელიც, ჩემი აზრით, საკმაოდ რეალურია. შესაძლოა, ამ კოალიციაში ვიღაცები ერთმანეთს ვერ იტანენ, მაგრამ ერთობა უნდა შენარჩუნდეს. საზოგადოებაში არის იმედგაცრუება ,,ოცნებისადმი”, მაგრამ ჯერჯერობით, არ არის მიუღებლობა. კოალიციის დაშლით კი ხელისუფლება, გარდა ამ იმედგაცრუების გაძლიერებისა, სხვას რას მიიღებს?
- ალბათ, მეტი ადგილი რჩება პარლამენტში სხვა ოპოზიციური პარტიებისთვის, ან „ოცნება“ და რესპუბლიკელები კოალიციურ მთავრობას მართლა შექმნიან. ისიც შესაძლებელია, გამოთავისუფლებული ადგილები მართლა ე.წ. პრორუსულმა ძალებმა დაიკავონ…
- ეს ძალიან ცუდი სცენარია. ქართული საზოგადოების უდიდესი ნაწილი დასავლეთისკენ იხრება და არა რუსეთისკენ, ამ განწყობის წინააღმდეგ წასვლას კი ვერც ერთი პოლიტიკური ძალა ვერ გაბედავს. ყველაზე ცუდ ვარიანტში, თუ ეს ვინმემ გაბედა, აუცილებლად მივიღებთ იმას, რაც მოხდა მაიდანზე და ეს პროცესი ბრიუსელიდან და ნატო-დან არ იქნება ნაკარნახევი. ღმერთმა ქნას, ვცდებოდე, მაგრამ ძალიან მაწუხებს 2016-2020 წლები, შიდა და გარეფაქტორებიდან გამომდინარე. ვერაფრით დავიჯერებ, რომ ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერა რუსეთმა ასე მშვიდად გადაატარა. საქმე ასე მარტივად არ იქნება ჩვენთან მიმართებაში, რომ საქართველო პატარაა და უკრაინა დიდია. რა შეიძლება მოხდეს, წინასწარ ვერავინ იტყვის, მაგრამ ზოგადად, ეს საფრთხე სულ არსებობს და ამიტომაც ვამბობ, ქვეყანაში უნდა იყოს სტაბილური პოლიტიკური ვითარება.
„ოცნების“ ადგილას რომ ვიყო, არათუ დაშლაზე ვიფიქრებდი, ირაკლი ალასანიასთანაც და სხვებთანაც ისევ დავიწყებდი მოლაპარაკებას. ხოლო თუ ამ ყველაფერს მართლა დაედება საფუძვლად წესდება, სადაც კოალიციურ ურთიერთობებს წესიერად და დეტალურად გაწერენ, მაშინ ერთობა უფრო მყარიც იქნება და უკეთაც იმუშავებს. ,,ოცნებამ” ახლა დაშლაზე კი არა, გაძლიერებაზე უნდა იფიქროს.
- ირაკლი ალასანიას გარდა, კიდევ ვისთან შეიძლება საუბარი?
- არ ვიცი, ამას ასე მარტივად ვერავინ იტყვის, თუმცა მგონია, არათუ პარტიები, პერსონებიც უნდა ეძებონ, ვინც მეტ-ნაკლებად მისაღებია, ,,ოცნების” კოალიციამ ყველასთან უნდა დაიწყობს საუბარი.
- ნებისმიერ შემთხვევაში, „ოცნების“ რეიტინგი მკვეთრად დაეცა, თუმცა დაკარგული პროცენტები ნაციონალებს არ შემატებიათ და ეს მათმა ბოლო „ჯაჭვმაც“ აჩვენა…
- დიახ, ამბობენ, საკმაოდ წყვეტილი ჯაჭვი იყოო… ნაციონალური მოძრაობა ყოველ წელს აკეთებს ასეთ აქციებს, რათა ნახოს, რა ხდება, რა განწყობაა მისდამი, საზოგადოებაში დამოკიდებულება შეიცვალა თუ არა… როგორც აღმოჩნდა, საკმაოდ მძიმე მდგომარეობაც აქვთ და თან პარტიის რიგებს ვიღაცები ტოვებენ. ყველაზე უკეთ ეს პროცესი საარჩევნო სიის ფორმირების დროს გამოჩნდება. ვფიქრობ, დღეს პარტიიდან გადინების თუ არა, გვერდზე გადგომის პროცესი მაინცაა დაწყებული, ამიტომ მგონია, მომავალ პარლამენტში მათი რიცხვი 10-15 კაცზე მეტი არ იქნება.
- მაშინ დავაკონკრეტოთ, ვის რა შანსი აქვს მომავალ პარლამენტში? ბევრი ფიქრობს, რომ „ოცნება“ უმრავლესობით ვეღარ მოვა…
- ამ ვითარებაში ძალიან ცუდი ისაა, რომ „ოცნების“ დაკლებული რეიტინგი მარტო ნაციონალებს კი არა, სხვა არც ერთ პარტიას არ მიმატებია. პოტენციური ამომრჩეველი, ასე ვთქვათ, სახლში წავიდა და არჩევნებზე არ გამოვა. მთავარ ხიფათად, მომავალში, სწორედ არჩევნებზე პასიურობაა და მისი შედეგების დაბალი ლეგიტიმაცია მიმაჩნია… ამიტომ მომდევნო 4 წელი ჩვენთვის ძალიან რთული იქნება. ამას ხელს უწყობს კამპანია, რომ საგარეჯოში არჩევნები გაყალბდა და მიდის წინასწარი განწყობის მომზადება 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის. იქ არ ვყოფილვარ, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, არჩევნები არ გაყალბებულა, რადგან კითხვები პერსონებისა და არჩევნების კანონიერების კი არა, თავად საარჩევნო კანონის მიმართ მიჩნდება. ეს ყველაფერი იმისთვის მუშაობს, რომ ხალხი არჩევნებზე არ მოვიდეს.
პირდაპირ ვიტყვი, მთელი ოპოზიცია ეცდება, ხალხი არჩევნებზე არ მოვიდეს და რაც შეიძლება დაბალი აქტივობა იყოს, რადგან აქტიური ელექტორატიდან, როგორც წესი, ოპოზიციას ხმას ნაკლებად აძლევენ. ჯამში, ალბათ, „ოცნება“ მაინც აიღებს საკონტროლო პაკეტს, თუმცა იმდენს ვეღარ გაიყვანს, რამდენი კაციც ახლა ჰყავს პარლამენტში. აქ დიდი მნიშვნელობა ექნება, ზოგადად, რამდენი ამომრჩეველი მოვა არჩევნებზე. გარდა ამისა, თავის როლს შეასრულებს მაჟორიტარულ არჩევნებში ბარიერის 50%-მდე აწევა. ეს თითქოს კარგი ცვლილებაა, მაგრამ ცუდიცაა, რადგან ხელისუფლებას მეტი შანსი აქვს, ასეთი მაღალი ბარიერი გადალახოს… ამიტომ ვფიქრობ, პარლამენტში დიდი რაოდენობით სწორედ მაჟორიტარების ხარჯზე შევა, ისიც, თუ ურთიერთობას არჩევნებამდე ნორმალურად გააგრძელებენ, ხოლო თუ დაიშალნენ, ქვეყანაში ცუდი ვითარება შეიქმნება.
„ახალი თაობა“, 10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვალერი გელბახიანთან: „ქართულმა ოცნებამ“ ვერც ერთი დაპირება ვერ შეასრულა… კოალიციაში დარჩებიან „ქართული ოცნება“ და „რესპუბლიკური პარტია“
ბოლო დროს გააქტიურებული პოლიტიკური საქმიანობა კიდევ უფრო გამრავალფეროვნდა – მმართველ კოალიციაში გადაწყვიტეს, რომ პარლამენტმა უნდა დაიწყოს გახმაურებული კანონპროექტის განხილვა. ამ პროექტით, ოჯახი, როგორც ქალისა და კაცის ერთობა, კონსტიტუციაში უნდა ჩაიწეროს. ყოფილი დეპუტატი, იურისტი ვალერი გელბახიანი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აღნიშნავს, რომ ამ თემის წამოწევა წინასაარჩევნოდ ქულების დასაწერად ხდება.
„ქართული ოცნებისთვის“ ეს პოპულისტური თემაა. მმართველ კოალიციას ეს საკითხი სასპეკულაციოდ სჭირდება. უმრავლესობის წევრებმა კარგად იციან, რომ ამ პროექტის გასატანად ხმები არ ეყოფათ”, – ამბობს ვალერი გელბახიანი.
- ამის შემდეგ ამ თემაზე რეფერენდუმს გვპირდებიან...
- რეფერენდუმი პრეზიდენტმა უნდა დანიშნოს. ამასთან დაკავშირებით გასარკვევია პრეზიდენტის პოზიცია.
- ოჯახის შესახებ ჩანაწერს მხარს არ უჭერენ უმრავლესობის წევრი რესპუბლიკელები, სამაგიეროდ, კრიტიკის მიუხედავად, მისთვის ხმის მიცემას აპირებენ „თავისუფალი დემოკრატები“...
- რესპუბლიკელები ამ საქმეში მარტო არ არიან. საპარლამენტო უმცირესობა, ანუ ნაციონალური მოძრაობაც ამ პოზიციაზეა. თუ „ოცნებას“ ამ ჩანაწერის მიღება მართლა უნდა, რატომ არ გამართა კონსულტაციები ნაციონალურ მოძრაობასთან? რატომ არ მიაღწია შეთანხმებას, რომ საკონსტიტუციო ცვლილებისათვის საკმარისი ხმა მიიღონ?
- ანუ, ყველამ წინასწარ იცის, რომ პარლამენტი ამ ჩანაწერს კონსტიტუციაში ვერ შეიტანს?
- ცხადია. „ქართულ ოცნებას“, პოპოლისტური სურვილის გარდა, უნდა, რომ ეს საკითხი ჩააგდოს და ამით ერთხელ და სამუდამოდ მოხსნას დღის წესრიგიდან. “ქართული ოცნება“ ოპოზიციაში იყო, როცა ქრისტიან-დემოკრატიულმა მოძრაობამ ზუსტად ეს ინიციატივა წამოაყენა. „ოცნება“ მაშინ ამის წინააღმდეგი იყო. საინტერესოა, ახლა რა მოუვიდათ, რომ ამავე ინიციატივას თვითონ აყენებენ? იმის მაგივრად, რომ ხალხისათვის მიცემული დაპირებების ნაწილი მაინც შეესრულებინათ, ქულებს იწერენ ოჯახის თემით. რეალურად, ამის დაკანონება არც უნდათ.
- ამით ხალხი მოტყუვდება?
- ხალხით მანიპულირება ხდება. მალე 4 წელიწადი გახდება, რაც ხელისუფლებაში არიან და თითქმის არც ერთი დანაპირები არ შეუსრულებიათ. მოუგვარებელია სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემები, რის გამოც მოსახლეობის მდგომარეობა მძიმეა.
- „ქართულ ოცნებაში” მიმდინარე ბოლოდროინდელი დაპირისპირებით რა შეიცვალა?
_ სააშკარაოზე გამოვიდა ის, რაც ადრე დაფარული იყო. უფრო ცხადი გახდა, რომ „ქართული ოცნება“ დაშლის პირასაა. ბევრი ნიშნის მიხედვით, კოალიციაში „ქართული ოცნება“ და რესპუბლიკური პარტია დარჩებიან. დანარჩენები სხვაგან გადავლენ. ვერც იდეოლოგიურად და ვერც თემატურად ამ გაერთიანების შენარჩუნება ვერ ხერხდება. „ქართულმა ოცნებამ“ თითქმის 4 წელი ნაციონალურ მოძრაობასთან ბრძოლაში, ასევე შიგნით ერთმანეთთან კინკლაობაში გაატარა. ამ ხელისუფლებამ ვერ გაატარა ვერც ერთი რეფორმა და ვერ მიიღო ვერც ერთი აუცილებელი კანონი, შესაცვლელი კანონები უცვლელად დატოვა.
- ხელისუფლება დარწმუნებულია, რომ საგარეო პოლიტიკაში დიდი წარმატებები აქვს...
- საუბედუროდ, არც საგარეო პოლიტიკაში გაკეთებულა არაფერი. ძირითადად, გაგრძელდა ის, რაც ნაცმოძრაობის დროს იყო დაწყებული. თუ ნაცმოძრაობის საქმის გამგრძელებლები არიან, მაშინ წარმატებულები ყოფილან.
- „ქართული ოცნების“ პლუსად ითვლება რუსეთთან სავაჭრო ურთიერთობების აღდგენა...
- რის ხარჯზე აღდგა სავაჭრო ურთიერთობები – დიპლომატიური ურთიერთობების ხარჯზე? თუ რუსეთთან რაიმე კონტაქტი იყო, ისინი რუსეთის ინტერესში შედიოდა.
- რუსეთის ინტერესად ითვლება საქართველოსა და რუსეთის პირველი პირების შეხვედრის მომზადებაც...
- ეს საკითხი ისევ აქტუალური გახდა. აქ ახალი არაფერია. რუსეთის ზედა პოლიტიკური ეშელონებიდან, პირადად პუტინისაგან, სამი ინიციატივა იყო შეხვედრაზე. საქართველოს ხელისუფლებამ ამას დუმილით უპასუხა. ახლა კი დიდ საგარეო წარმატებებზე გველაპარაკებიან!
- ეს არჩევნები განსაკუთრებულად დაძაბული იქნება?
- მუხტის აწევა ყოველ საარჩევნო წელს შეინიშნება. ახლა არაა ის სიტუაცია, როცა სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლა იყო გამოცხადებული ნაციონალური მოძრაობის წინააღმდეგ და მთავარი მიზანი იყო ნაციონალების შეცვლა. ამჟამად მრავალპლანიანი, მრავალსუბიექტიანი რეალობა გვაქვს. მადლობა ღმერთს, არ არის ძალადობა. დიდი დაძაბულობაა რეგიონსა და მთელ მსოფლიოში. რუსეთსა და თურქეთს შორის დაპირისპირება ახდენს გავლენას საქართველოზეც.
„ახალი თაობა“, 10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ ლევან ხაბეიშვილითან: „მერია ტენდერებში რუსულ და თურქულ კომპანიებს ამარჯვებინებს“
დავით ნარმანიას წყალობით, ქართველებს სულიკოს გარდა, მილიონი ხის და ახლა უკვე მილიონი ვარდის ძებნაც მოგვიწევს. თბილისის ყვავილნარად გადაქცევის მიზნით ქალაქის თავს ტენდერებიც გამოუცხადებია. ეჭვები სწორედ ამ ტენდერებმა გამოიწვია. ამ საკითხზე „ახალ თაობას“ მონიტორინგის ცენტრ `მედიატორის~ ხელმძღვანელი ლევან ხაბეიშვილი ესაუბრება.
„ჩვენს მერს უცნაური ახირებები და ფობიები აღმოაჩნდა. მილიონი ხის „დარგვის” შემდეგ დავით ნარმანიამ ახალი გასართობი იპოვა და დედაქალაქში მებაღჩეობის განვითარებას აპირებს. ამ მიზნის მისაღწევად 2016 წლის იანვრიდან მოყოლებული, 20 ტენდერი აქვს გამოცხადებული. ამ ტენდერების ნახევარზე მეტი უკვე დაკონტრაქტებულია. უკვე გაფორმებულმა კონტრაქტებმა სერიოზული ეჭვები გააჩინა. ერთ-ერთი ფირმა, რომელმაც 4 ტენდერი მოიგო და რომელთანაც 500.000 ლარის ღირებულების კონტრაქტია გაფორმებული, მიმდინარე წლის იანვარშია დაფუძნებული. თებერვლისთვის კი უკვე 4 ტენდერი აქვს მოგებული. ფირმა თურქულია და მას ხასან გიულუკი ხელმძღვანელობს. საინტერესო ფაქტია ისიც, რომ ის კონკურსში მოგვიანებით ჩაერთო. 3 შემთხვევაში ამ გიულუკს კონკურენტიც კი არ ჰყოლია. პირველ ეტაპზე ამ ფირმას 4 კონკურენტი ჰყავდა. მერიის მიერ გამოცხადებული ტენდერი, რომელიც 110.000 ლარის ღირებულების იყო, ამ გიულუკმა მოიგო 39.000 ლარად. მთელი 70%-ით შეამცირა ფასი, რაც არანორმალურია და ეჭვებსაც აჩენს.“, -ამბობს ლევან ხაბეიშვილი.
- რა ეჭვებს აჩენს?
- მერიას გამოცხადებული ჰქონდა, რომ ამა და ამ სამუშაოს შესრულებაზე 110.000-იან ტენდერს აცხადებს. ფირმა კი მზადაა იგივე სამუშაოები 39.000-ად შეასრულოს, ეს იმას ნიშნავს, რომ ან თურქულ ფირმას წარმოდგენა არა აქვს, რა უნდა გააკეთოს, ან მერიის თანამშრომელი, რომელმაც ეს სამუშაოები დაიანგარიშა, არასწორად მოიქცა და არარეალური ფასი მიუთითა, რაც საბიუჯეტო თანხების გაფლანგვას გამოიწვევდა. მას შემდეგ, რაც თურქულმა კომპანიამ ფასები 70%-ით დააგდო, სხვებმა გადაწყვიტეს, მასთან აღარ ეჭიდავათ. დანარჩენი 3 ტენდერი გიულუკმა იოლად მოიგო. მართალია, მას კონკურენტები აღარ ჰყოლია, მაგრამ სამივე შემთხვევაში ფასები მაინც დააკლო.
- როდის უნდა დაიწყოს ამ ფირმამ ყვავილების დარგვა?
- როდის და როგორ უნდა დაიწყოს, არ ვიცით. მისთვის ბევრი რამ არ მოუთხოვია მერიას და უპრობლემოდ გაუფორმეს ნახევარი მილიონი ლარის ღირებულების კონტრაქტები. ასეთივე ტენდერები არის სხვა მიმართულებით. ეს ყველაფერი დედაქალაქს ააყვავებს თუ კორუფციას, ამას მომავალი გვანახებს.
- ის მაინც თუ ვიცით, სად უნდა დაირგოს ნარმანიას საოცნებო ყვავილები?
- ამის თქმა გამიჭირდება. კონტრაქტში წერია მხოლოდ ის, რომ ეს სამუშაოები დედაქალაქში უნდა შესრულდეს.
- მეტი არაფერი?
- მეტი არაფერი. ხელშეკრულებაში კონკრეტული მისამართები მითითებული არ არის. კორუფციული თვალსაზრისით, ეს ძალიან საშიში ამბავია. შემოწმებითაც ბევრს ვერაფერს შეამოწმებენ. გეტყვიან, რომ წვიმა იყო ძლიერი და ნარგავები გააფუჭა, ანდა იტყვიან, ვიღაცამ მოგლიჯა და წაიღოო. ამის გადამოწმება არის შეუძლებელი. შესაბამისად გაჭირდება იმის დადგენა, დაიხარჯა თუ არა საბიუჯეტო სახსრები თბილისის აყვავებაზე. ასევე იყო ხეების ამბავიც. გამოიტანეს რაღაც რუკა, სადაც დატანილი იყო ხეები, რომლებიც რეალობაში დარგული არ არის. არადა, ამაში მილიონობით ლარი დაიხარჯა. მილიონ ხეს ვინ ჩივის, ის თითო-ოროლა ნერგიც გადახმა, რაც დარგეს. ბოლო პერიოდში საქართველოში ტენდერებთან დაკავშირებით კიდევ ერთი საინტერესო ტენდენცია შეინიშნება. რუსეთში დაფუძნებული კომპანიების შვილობილი კომპანიები თბილისში ტენდერს ტენდერზე იგებენ.
ჩვენ ამ საკითხზე ვმუშაობდით და ბევრი საინტერესო რამე გავარკვიეთ. გამაგრებითი სამუშაოების ტენდერი იმ რუსულ კომპანიებს მოაგებინეს, რომლებსაც ამ მიმართულებით მუშაობის არანაირი გამოცდილება არ ჰქონდათ. თებერვლის თვეში რუსეთის ერთ-ერთ მოქალაქე მახმედოვს 905.000 ლარის ღირებულების ხელშეკრულება გაუფორმეს. მან ქალაქში ნახაზები უნდა გააკეთოს, ჟარგონის ენაზე რომ ვთქვათ, ტრასა უნდა დახაზოს.
- ამ კომპანიასაც არ აქვს ამ ტიპის სამუშაოები ჩატარებული?
- ეს არ ვიცი. საინტერესო ისაა, რომ ეს კომპანია 2016 წლის იანვარშია დაფუძნებული და თებერვალში ლამის მილიონიანი კონტრაქტი გაუფორმეს. რუსულმა კომპანიებმა მოიგეს ერთ-ერთი ბოლო ტენდერიც. გლდანის რაიონში უნდა მოხდეს სკვერების მოწყობა. ტენდერში რუსეთში დაფუძნებული კომპანიის შვილობილმა კომპანიამ გაიმარჯვა და მას 260.000 ლარის კონტრაქტი გაუფორმეს. სატენდერო პირობებში ეწერა, რომ კომპანიას, რომელსაც ტენდერის მოგება სურს, 2013 წლიდან მოყოლებული, ამ მიმართულებით 150.000 ღირებულების სამუშაო მაინც უნდა ჰქონდეს ჩატარებული. აღნიშნული კომპანია ამ სამუშაოების შესრულებას უბრალოდ ვერ მოასწრებდა. ისიც მიმდინარე წლის იანვარშია დაფუძნებული. ჩვენ მის მამობილ კომპანიაზეც მოვიძიეთ ინფორმაცია, გვაინტერესებდა, იქნებ ისინი მაინც მუშაობდნენ ამ მიმართულებით. არც მამობილს აქვს სკვერების მოწყობის სამუშაოების ჩატარების გამოცდილება. ეს არის აბსოლუტურად გაურკვეველი კომპანია.
ჩვენ გვაქვს გარკვეული ეჭვები, რომ ასეთ კომპანიებთან შეგნებულად ფორმდება მილიონიანი კონტრაქტები. ხარისხიან სამუშაოებს და ვადების დაცვას მათგან არავინ ითხოვს. თავად დავით ნარმანიაც ამბობს, რომ ისინი დაკისრებულ მოვალეობებს არ ასრულებენ. საპარლამენტო არჩევნები ახლოვდება და ალბათ ამიტომაც გააქტიურდნენ რუსული კომპანიები. არ გამოვრიცხავთ, რომ მათი შვილობილი კომპანიების გამარჯვება სწორედ არჩევნებთან იყოს რაღაც კავშირში.
- რა კავშირი შეიძლება იყოს?
- არაა გამორიცხული, ამ ფირმებმა არჩევნებზე „ქართული ოცნება“ დააფინანსონ.
- ქართულ ფირმებისგან ვერ მიიღებდნენ დაფინანსებას?
- მათგანაც მიიღებდნენ, მაგრამ აქაურ ფირმებზე იმდენი სკანდალი აგორდა, თავს იკავებენ. სულ მაგათი ნათესავები იგებდნენ ტენდერებს. მახმედოვს და გიულუკს კი ნარმანიასთან ვერავინ დააკავშირებს.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
რას ითხოვენ თსუ-ის სტუდენტები
სალომე სარიშვილი
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტები დაწესებულებაში არსებულ ვითარებას აპროტესტებენ და თსუ-ის რექტორატს საუნივერსიტეტო სახსრების მკაცრი კონტროლისკენ მოუწოდებენ. მათი გაღიზიანება თსუ-ის სტუდენტური თვითმმართველობის მიერ გახარჯული 24 600 ლარით დაიწყო, რომელიც, ამბობენ, რომ თვითმმართველობამ არა მიზნობრივად, არამედ საკუთარი კომფორტისა და დასვენებისთვის უნივერსიტეტის ბიუჯეტიდან გამოიყენეს, თუმცა ეს მხოლოდ პროტესტის ერთ-ერთი მიზეზია.
სტუდენტების პროტესტის სამი ძირითადი თემაა: სტუდენტური თვითმმართველობის მიერ გახარჯული არამიზნობრივი ხარჯები, რომელსაც თავად თვითმმართველობა არ ადასტურებს; უნივერსიტეტში კანცლერის პოზიციაზე გიორგი გაფრინდაშვილის არჩევა და მისი დამტკიცება, რომელიც საუნივერსიტეტო საზოგადოებისთვის მიუღებელია; ხოლო მესამე მიზეზია უნივერსიტეტში ე.წ. ოდეერების ჩანერგვა, რასაც სახელწიფო უსაფრთხოების სამსახური არ ადასტურებს. სტუდენტები ამბობენ, რომ ეს სამი პრობლემა ერთმენეთთან მჭიდროდაა დაკავშირდებული.
შეგახსენებთ, რომ რამდენიმე დღის წინ თსუ-სთან სტუდენტებმა საკმაოდ მასშტაბური აქციაც გამართეს და თავიანთი აზრი ამგვარი ფორმით გამოხატეს. აქციის ერთ-ერთი ორგანიზატორისა და თსუ-ის სენატის წევრის, ირაკლი კუპრაძის თქმით, ე.წ. ოდეერის არსებობა უნივერსიტეტში არაოფიციალურად დადასტურებულია და თავის გამოსვლაში ეს ინფორმაცია უნივერსიტეტის რექტორმა ლადო პაპავამაც დაადასტურა.
“გიორგი გაფრინდაშვილი თავის დროზე უნივერსიტეტში სტუდენტური თვითმმართველობის ერთ-ერთი ფაკულტეტის პრეზიდენტი იყო. ეს ის პერიოდია, როცა სტუდენტებზე ძალადობდნენ, ავიწროებდნენ და სცემდნენ. იმავე პერიოდში, პროფესორებს საკუთარი შეხედულებების გამოხატვის გამო უნივერსიტეტიდან აძევებდნენ. მთელი ამ დროის განმავლობაში გაფრინდაშვილს არასოდეს გამოუხატავს პროტესტი. უფრო მეტიც, მან სტუდენტებზე მოძალადე ადამიანებს მაშინ ხელი დააფარა. როცა ადამიანს ასეთი წარსული აქვს, ის 2 და 3 ათასი სტუდენტის უფლებას ნამდვილად ვერ დაიცავს. ამასთანავე, 70 მილიონი, რომელიც კანცლერის ხელში უნდა იყოს მობილიზებული, არ მგონია სტუდენტური თვითმმართველობის ფავორიტი პირის ხელში გონივრული იყოს. თვითმმართველობა თავის მხრივ გაფრინდაშვილს ლობირებს და საპასუხოდაც იმავეს ელოდება. დარწმუნებული ვარ, რომ გაფრინდაშვილი მისთვის სასურველ 22 ხმას ვერ მოაგროვებს, რადგან მგონია, რომ გონიერება არსებობს და იგი ან თვითონ მოხსნის კანდიდატურას, ან სენატი მხარს არ დაუჭერს. თუ ასე არ მოხდა, მაშინ, ჩემდა სამწუხაროდ უნივერსიტეტი გაიხლიჩება და უკონტროლო პროცესები დაიწყება, რაც უნივერსიტეტს ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდებს,” – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ირაკლი კუპრაძე.
რაც შეეხება თვითმმართველობის მიერ გახარჯულ თანხას, კუპრაძის თქმით, ტრენინგი, რომელიც ბაკურიანში თვითმმართველობამ გამართა, ყოველწლიურია, თუმცა ეს სინამდვილეში არა რაიმე კონფერენცია, არამედ დასვენებაა. ამბობს, რომ თსუ-ის რექტორს სტუდენტების პროტესტზე გაურკვეველი პოზიცია აქვს, რის გამოც მას მეტი კრიტიკულობისკენ მოუწოდებენ.
“ტრენინგისა და კონფერენციის ჩატარება, კვალიფიკაციის ამაღლება უნივერსიტეტის პირველ კორპუსშიც შეიძლება, სადაც ეს 20-ჯერ უფრო იაფი დაჯდებოდა, თუმცა ამის ნაცვლად დასასვენებლად სხვადასხვა კურორტზე მიდიან. გასულ წელს საამისოდ 19 ათასი ლარი გამოიყო, წელს კი 24 ათასი ლარი. რა თქმა უნდა, ამას თვითმმართველობა უარყოფს და ამაში უდიდესი დანაშაული რექტორატსა და ადმინისტრაციას მიუძღვის, რაშიც ჩვენ მას ვადანაშაულებთ და ვთხოვთ მეტად კრიტიკული იყოს. ჩვენ ასევე მოვითხოვთ შეიქმნას ახალი კომისია, რომელიც უნივერსიტეტში გახარჯული თანხების მიზნობრიობას განსაზღვრავს. სამწუხაროდ ერთი წლის წინ მიღებული პირობა კომისიის შექმნის შესახებ, ჯერაც არ შესრულებულა, რაც ადმინისტრაციის სისუსტეზე მეტყველებს,” – გვითხრა კუპრაძემ.
სტუდენტების პროტესტს გასაგებსა და ბუნებრივს უწოდებს თსუ-ის სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ასოცირებული პროფესორი კორნელი კაკაჩია. ის ამბობს, რომ არსებული ვითარებით, არა მხოლოდ სტუდენტები, არამედ აკადემიური პერსონალი და უნივერსიტეტთან დაკავშირებული ყველა ადამიანი წუხს.
“უნივერსიტეტს რეალური რეფორმები სჭირდება და ეს ეხება არა მხოლოდ ადმინისტრაციას, არამედ სხვა მიმართულებასაც – დაწყებული მატერიალურ-ტექნიკური ბაზიდან, სერვისებთან დაკავშირებული საკითხებითა და უამრავი სხვა მიმართულებით. ბევრი რამაა შესაცვლელი მართვის სისტემაშიც და რაც ყველაზე მთავარია, დეპარტამენტებსა და ფაკულტეტებს მეტი დამოუკიდებლობა უნდა ჰქონდეს, ასევე თვითონ უნივერსიტეტს, რომელიც სახელმწიფოსაა მიბმული. მოკლედ რომ ვთქვათ, თსუ-ში ძალიან ბევრი პრობლემაა და ბუნებრივია, რომ სტუდენტები ამას პოზიტიურად ვერ შეხედავენ.
რაც შეეხება კანცლერის კანდიდატურას, სტუდენტებს არ სჯერათ, რომ გაფრინდაშვილის კანდიდატურას რაიმე ახლის შემოთავაზება შეუძლია, რადგან ის ძველ ნომერკლატურასთანაა დაკავშირებული. ბუნებრივია, რომ უნდობლობა მის მიმართ არსებობს. ვფიქრობ, ვითარების შესაცვლელად პროცესში ხელისუფლება აუცილებლად უნდა ჩაერთოს. იგივე განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო, პარლამენტის განათლების კომიტეტი და ა.შ სტუდენტების პრობლემებით უნდა დაინტერესდნენ. თუ ამას ყურადღება ახლავე არ მიექცა, ეს სამომავლოდ ძალიან ცუდ შედეგს გამოიღებს. ამგვარი ვითარება აკადემიურ პროცესს ხელს ნამდვილად არ უწყობს,” – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას კორნელი კაკაჩია. მისი აზრით, იმ პერიოდში, როცა უნივერსიტეტს არ ჰყოფნის თანხა სამეცნიერო კვლევების ჩასატარებლად, ამგვარი სახის ხარჯების გაწევა, როგორიც თვითმმართველობამ გახარჯა, არასწორია.
“ვფიქრობ, ამ საკითხში მეტი გამჭვირვალობაა საჭირო, თუმცა, მეორე პრობლემა ისაა, რომ, როგორც ჩანს, ადმინისტრაცია თვითმმართველობას წინააღმდეგობას რაღაც მიზეზების გამო ვერ უწევს,” – ამბობს კორნელი კაკაჩია და დასძენს, რომ თსუ-ში ე.წ ოდეერების შესახებ ინფორმაცია მედიით შეიტყო.
“ვფიქრობ, რომ აუცილებელია უნივერსიტეტი დეპოლიტიზირებული ორგანო იყოს. აქედან გამომდინარე, სახელმწიფო წარმომადგენელი უნივერსიტეტის საქმიანობაში არ უნდა ერეოდეს. რაც შეეხება თვითმმართველობის სისტემას, მას თავიდანვე ეჭვის თვალით ვუყურებდი, რადგან სისტემამ იმ ფორმით, როგორიც ახლაა, თავისი თავი ამოწურა, რეალურად მათი შინაარსი სტუდენტების უმრავლესობის აზრს ვერ გამოხატავს. საბოლოო ჯამში, ვფიქრობ, რომ სტუდენტების პროტესტი გასაგები და მართებულია, თუმცა ამ ყველაფერს მხოლოდ რეალური რეფორმები და განათლების სისტემის ძირეული ცვლა სჭირდება, რაზეც სამწუხაროდ, ხელისუფლების მხრიდან მზაობასა და ამ საკითხის პრიორიტეტად გამოყოფას ვერ ვხედავ,” – აღნიშნავს კორნელი კაკაჩია.
“რეზონანსი” შეეცადა სტუდენტების პროტესტზე აზრი თსუ-ის სტუდენტური თვითმმართველობის პრეზიდენტისა და უნივერსიტეტის ადმინისტრაციის წარმომადგენლებისგან მოესმინა, თუმცა მათ ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ უპასუხეს. შეგახსენებთ, რომ თსუ-ის კანცლერის არჩევნები უნივერსიტეტში დღეს გაიმართება.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
ინტერვიუ პაატა დავითაიასთან: “აფხაზურ პრესაში საქართველოს ხელისუფლებას დასცინიან”
თაკო მათეშვილი
“აფხაზეთში რუსეთი არ უნდათ, მაგრამ არც ჩვენ ვუნდივართ,” – ამბობს “საქართველოს ევროპელი დემოკრატების” ლიდერი, აგვისტოს მოვლენების შემსწავლელი დროებითი საპარლამენტო კომისიის ყოფილი თავმჯდომარე პაატა დავითაია კონფლიქტის მოგვარების პერსპექტივებზე საუბრისას და აცხადებს, რომ საქართველოს ხელისუფლებას მის დასარეგულირებლად ხედვა საერთოდ არ გააჩნია. იგი სიცრუეს უწოდებს შერიგებისა და თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის განცხადებებს იმასთან დაკავშირებით, რომ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრებ მოსახლეობაში საქართველოს მიმართ განწყობა იცვლება, რომ ქართული პასპორტების აღებითა თუ ჩვენთან დაახლოებით დაინტერესებული არიან და დასძენს, რომ ბოლო წლების განმავლობაში ხელისუფლებამ სიტუაცია არათუ დაალაგა, არამედ კონფლიქტი კიდევ უფრო გააღრმავა.
„კონფლიქტის მოსაგვარებლად არც ამ და არც წინა ხელისუფლებებისგან არანაირი ნაბიჯი არ გადადგმულა. ფაქტი სახეზეა – წინ ერთი მილიმეტრითაც კი არ წაგვიწევია. პირიქით, მუდამ უკუსვლა გვაქვს. უკვე არა მხოლოდ ოკუპაცია გვაქვს სახეზე, არამედ ანექსიაც. ხელისუფლებას კონფლიქტის მოგვარებასთან დაკავშირებით არანაირი ხედვა არ გააჩნია. მარტივ მაგალითს მოგიყვანთ – აფხაზეთის ლეგიტიმურ მთავრობას თბილისში თავმჯდომარე არ ჰყავს. უკვე მესამე წელია, ვახტანგ ყოლბაიაა მოვალეობის შემსრულებელი, რაც ნონსენსია. მთავრობამ თავმჯდომარეც კი ვერ შეარჩია. ეს ცხადყოფს, რომ ამ საკითხისადმი საქართველოს ხელისუფლების ინტერესი ნულია.
აქედან გამომდინარე, არანაირ წინსვლაზე არ შეიძლება საუბარი. საქართველოს მთავრობას არც არავინ ელაპარაკება. პირიქით, აფხაზურ პრესაში მას დასცინიან. არც აფხაზური ე.წ. ოპოზიცია განიხილავს ჩვენთან ურთიერთობას. რა წინსვლაზეა ლაპარაკი?
ერთადერთი, რაც მუშაობს, ჯანდაცვის პროგრამაა, რადგან უჭირთ და იძულებულები არიან, აქეთ გადმოვიდნენ. ენერგეტიკას რაც შეეხება, საქართველო აფხაზეთს ყოველთვის ამარაგებდა. იმასაც გეტყვით, რომ ამით ფული კეთდება. აფხაზებს საქართველო იმდენ ელექტროენერგიას აწვდის, რასაც 1 მილიონი ადამიანი მოიხმარს. არადა, აფხაზეთის მოსახლეობა 200 ათასს შეადგენს. სად მიდის ელექტროენერგია? სად იყიდება? უამრავი კითხვაა», – ამბობს პაატა დავითაია.
- წარმატებებზე საუბრისას მინისტრი აცადებს, რომ იმ 3 წლის განმავლობაში, რაც “ქართული ოცნება” ხელისუფლებაშია, ქვეყანას არ ჰყავს არც ერთი დამატებითი დევნილი და აღარ დაუკარგავს არც ერთი დამატებითი ქალაქი თუ სოფელი. ასევე, სიტუაცია სტაბილურია და არაა განცდა, რომ მალე შეიძლება ომი დაიწყოს.
- ყველაფერი ოკუპირებულია, ვინც აფხაზეთში დარჩა, ყველამ აფხაზური პასპორტი აიღო, და როგორღა გვეყოლება დევნილები? ვინღაა გამოსადევნი?
- ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრებნი ქართულ პასპორტებს არ იღებენ?
- სისულელეა. დამისახელეთ აფხაზი, ვინც ქართულ პასპორტს იღებს. ასეთი შეიძლება მაქსიმუმ 5-6 კაცი იყოს. ფე-ეს-ბე თავიდან ბოლომდე ყველაფერს აკონტროლებს და ვინ აიღებს ქართულ პასპორტს? ბატონი ზაქარეიშვილი ტყუის, როცა ამბობს, რომ აფხაზეთში მცხოვრები ადამიანები ქართულ პასპორტებს იღებენ.
- თქვენი აზრით, ეს პორცესი ვიზალიბერალიზაციის ამოქმედების შემდეგაც არ გააქტიურდება?
- სიტუაციას გააჩნია. ეს იმაზეა დამოკიდებული, თუ რა სიტუაცია იქნება მაგ დროისათვის შიგნით.
- ხელისუფლება ამბობს, რომ ჯანდაცვის პროგრამით ოკუპირებული ტერიტორიებიდან ბევრი სარგებლობს და მათი აზრით, ეს იქაური მოსახლეობის ჩვენდამი დამოკიდებულებას ცვლის, დაახლოების პროცესს უწყობს ხელს.
- ეს ყველაფერი სისულელეა. ჯანდაცვის პროგრამა ბევრ რამეს უწყობს ხელს, მაგრამ დაახლოებას და ხალხის შემობრუნებას ნამდვილად არა. აქ ჩამოსვლის ერთადერთი მიზეზი ისაა, რომ უჭირთ და უფასო ან იაფი მკურნალობის მიღება ესაჭიროებათ. ამას ეუბნებიან ფე-ეს-ბესაც და სწორედ ამიტომ, აფხაზეთის დე ფაქტო მთავრობამ ხალხს დართო ნება, რომ სამკურნალოდ თბილისში იარონ. ეს სეპარატისტების თანხმობით ხდება და არა კეთილი სურვილებით.
- ანუ, მიიჩნევთ, რომ ბოლო წლების განმავლობაში გაუცხოება კიდევ უფრო გაღრმავდა?
- რა თქმა უნდა. თავად განსაზღვრეთ – აფხაზეთში მცხოვრებ ახალგაზრდა თაობას ჩვენთან შეხება არ ჰქონია და შესაბამისად, ურთიერთობა საერთოდ არ უნდათ; ძველი თაობა ვერაფერს წყვეტს; პროცესებს კი საშუალო თაობა მართავს, რომელიც ჩვენ წინააღმდეგ იბრძოდა. ყველაფერი მარტივია – სად ხედავთ დაახლოებას? ვინმემ დამისახელოს მაგალითი, რომლითაც ჩანს, რომ მათ ჩვენთან ურთიერთობა უნდათ. აფხაზეთში რუსეთი არ უნდათ, მაგრამ არც ჩვენ ვუნდივართ.
„რეზონანსი”, 10 მარტი, 2016 წელი
ლარის სწრაფი გამყარება დაიწყო?!
ერთ თვეში ახალი წონასწორული კურსი დადგინდება, ხოლო მაისიდან ეროვნული ვალუტა კიდევ უფრო გაძლიერდება
მარი ჩიტაია
უახლოეს ერთ თვეში ლარის ახალი წონასწორული კურსი გვექნება. რამდენიმე დღეა “ბლუმბერგის” ელექტრონულ პლატფორმაზე ეროვნულ ვალუტას გეზი გამყარებისკენ აქვს აღებული, გუშინ კი ნახტომისებურად დაიწყო გამყარება. ვაჭრობის მიმდინარეობისას კურსი 2,4620-დან 2.4225-მდე ჩამოვიდა. არის თუ არა ეს დიდი გამყარების დასაწყისი?
დანამდვილებით ძნელია თქმა, რა ელოდება ლარს სამომავლოდ და როგორი კურსი გვექნება უახლოეს პერიოდში, მაგრამ სპეციალისტები დარწმუნებული არიან, რომ დღევანდელი ტენდენცია არჩევნებამდე შენარჩუნდება. ფაქტია, რომ ინვესტიციების გააქტიურებამ და ლარზე სპეკულაციური წნეხის მოხსნამ ეროვნული ვალუტის სტაბილურობას, ხოლო შემდეგ მის გამყარებას შეუწყო ხელი.
ფინანსთა მინისტრი ნოდარ ხადური “რეზონანსთან” ინტერვიუში ირწმუნებოდა, რომ ლარი მალე გამყარებას დაიწყებდა და როგორც ჩანს, ეს დრო უკვე დადგა.
ეკონომისტებიც ადასტურებენ, რომ დევალვაციის პერიოდი ლარმა ჩამოიტოვა და დოლართან მიმართებაში დისბალანსი აღმოფხვრილია. ახლა ეროვნული ბანკის ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევად რჩება არსებული ტენდენციის შენარჩუნება. ეს კი, საბოლოოდ იმაზეა დამოკიდებული, რა პოლიტიკას გაატარებს სებ-ის მომავალი პრეზიდენტი და რამდენად შეძლებს იგი ეროვნული ვალუტის დაცვას?
საბანკო სფეროს სპეციალისტი ვახტანგ ხომიზურაშვილი საუბრობს რამდენიმე რეალურ მიზეზზე, რამაც კურსზე არსებითი გავლენა მოახდინა.
“ბოლო პერიოდში ვალუტის გადინების მასშტაბები შემცირდა, რაც საგარეო ვალდებულებების დაფარვის თვალსაზრისით ხდებოდა. ამ პერიოდში დიდი ფულადი ნაკადი აღარ გადის ქვეყნის გარეთ. პირიქით, ადგილო ჰქონდა ინვესტიციის შემოსვლას ენერგეტიკის სექტორში. გარდა ამისა, ბანკები ჩვეულ ჰიპერაქტიურობას აღარ იჩენენ და ამ ყველაფერმა ერთად ლარის გამყარება უზრუნველყო. ფაქტობრივად, ეს იყო მიზეზი, რამაც ლარსა და დოლარს შორის დისბალანსი აღმოფხვრა.
ბანკები მოუთმენლად ელიან, თუ რა პოლიტიკას გაატარებს ეროვნული ბანკის ახალი პრეზიდენტი და რა ორიენტირს დაუსახავს მათ. საგულისხმოა ახალი მონეტარული პოლიტიკაც. ჯერ არავინ იცის გამკაცრდება თუ არა იგი. ამ მხრივ კობა გვენეტაძის პოზიციას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. ცხადია, ბანკებს არ უნდათ, თვალში შეეჩხირონ სებ-ის საბჭოს ახალ წევრს, სანამ თამაშის წესები ხელახლა არ დადგინდება. ამიტომ კომერციული ბანკები ჯერ კიდევ მოლოდინის რეჟიმში არიან”, – განმარტავს ხომიზურაშვილი.
მისი ვარაუდით, გამყარების ტენდენცია მინიმუმ არჩევნებამდე შენარჩუნდება. “მცირე თანხის მოძრაობაც კურსზე გარკვეულ გავლენას ახდენს. ჯერჯერობით ვერ ვივარაუდებთ, რომ ეს დიდი გამყარების დასაწყისია, ამის ილუზია არ უნდა გვქონდეს. ჩემი აზრით, ლარი მეტ-ნაკლებად სტაბილური იქნება არჩევნებამდე მაინც. ამ პერიოდში, როგორც წესი, იწყება თანხების ხარჯვა საარჩევნო კამპანიის ჩასატარებლად.
არჩევნების იქით პროგნოზის გაკეთება კი მიჭირს. მთლად დარწმუნებული არ ვარ, ოქტომბრის შემდეგ ლარი მნიშვნელოვან გამყარებას თუ გააგრძელებს. ეროვნულ ვალუტას ამ ეტაპზე ჯერ არაფერი ეტყობა, რომ სამომავლოდ გაუფასურდება ან პირიქით, სწრაფი ტემპით დაიწყებს დაკარგული პოზიციების დაბრუნებას”, – დასძენს ვახტანგ ხომიზურაშვილი.
საბანკო სფეროს სპეციალისტი ვაჟა კაპანაძე დარწმუნებულია, რომ დევალვაციის საფრთხემ ჩაიარა და უახლოეს ორ თვეში ლარის გამყარებას ტენდენციის სახე მიეცემა.
“ლარის გამყარება დაიწყო და ეს პროცესი ემთხვევა ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის ვადის ამოწურვის პერიოდს. გიორგი ქადაგიძესთან უამრავი შეკითხვა დაგროვდა და მან ყველას სათითაოდ უნდა გასცეს პასუხი: პირველ რიგში, თუ რატომ გაუფასურდა ლარი და რა გარიგებაში იყო იგი კომერციულ ბანკებთან? მისი დაუდევრობით უამრავი ადამიანი ჩავარდა გაჭირვებაში და ქვეყანაში ეკონომიკური ზრდა შეჩერდა. ადრე თუ გვიან, ქადაგიძეს მოუწევს ამ კითხვებისთვის პასუხის გაცემა. დანამდვილებით შემიძლია თქმა, რომ გამყარების უფრო ძლიერი ტენდენცია, სავარაუდოდ, მაისიდან გვექნება. ამ პერიოდისთვის საქართველოს ექსპორტ-იმპორტში მნიშვნელოვან ცვლილებას ველოდებით”, – განმარტავს ვაჯა კაპანაძე და დასძენს, რომ უახლოეს ერთ თვეში ლარის ახალი წონასწორობის კურსი ჩამოყალიბდება და ზეწოლა უკვე გამყარებისკენ იქნება.
“თავის დროზე კომერციული ბანკები ბაზარზე სპეკულირებდნენ და ამ პროცესში მათ გიორგი ქადაგიძე უწყობდა ხელს. ჩემი აზრით, ეს გარიგება არცთუ უანგარო იყო. ახლა სად არის გარე ფაქტორები, ასე ერთბაშად მოიხსნა? არავითარ კორელაციაში არ იყო ეს პროცესები ლართან, მაგრამ ბანკებს ბინძური ქმედებებისთვის სჭირდებოდათ. იმედი მაქვს, მალე, სავარაუდოდ, 1 თვეში ჩამოყალიბდება ახალი წონასწორობის კურსი და ამ პროცესში ეროვნული ბანკი გონივრულ ფარგლებში ჩაერევა. ყოველთვის არ იქნება ჰარმონიული ბალანსი, მაგრამ ეროვნული ვალუტა სწრაფად გამყარდება. დარწმუნებული ვარ, პრობლემა უკან დარჩა და ლარი პოზიციას საგრძნობლად გაიუმჯობესებს”, – აცხადებს ვაჟა კაპანაძე.
განსხვავებული მოსაზრება აქვს ექსპერტ გიორგი ჭეიშვილს. მართალია, ის ფიქრობს, რომ ლარის კურსს მოკლევადიან პერიოდში არაფერი ემუქრება, მაგრამ, იმავდროულად, მოსალოდნელ საფრთხეზეც ამახვილებს ყურადღებას. მისი შეფასებით, ამ მხრივ სერიოზულ გავლენას მოახდენს როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე მსოფლიოში მიმდინარე პროცესები. კერძოდ, აშშ-ის ფედერალური სარეზერვოს სისტემის საბაზისო საპროცენტო განაკვეთის ცვლილება და ნავთობის ფასები.
“ეროვნული ვალუტის გაცვლითი კურსი სამომავლოდ მრავალ ფაქტორზეა დამოკიდებული. რთულია იმის პროგნოზი, თუ როგორი იქნება სავალუტო შემოდინებები ექსპორტის, ფულადი გზავნილებისა და ინვესტიციების თვალსაზრისით. გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს კაპიტალის გადინებას, ვგულისხმობ, საგარეო ვალების გასტუმრებას, ინვესტორების მიერ კუთვნილი დივიდენდების გატანას და სხვა.
ასევე მნიშვნელოვანია მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებიც. ნავთობის ფასები თუ უცვლელად შენარჩუნდა ან კვლავ განაგრძო კლება, მაშინ ნავთობდამოკიდებული ქვეყნების ეკონომიკაში პრობლემები კვლავ გაგრძელდება. იქედან წამოსული ფულადი ნაკადი კი მცირე იქნება და შესაბამის გავლენას მოახდენს ლარის გაცვლით კურსზეც”, – განმარტავს გიორგი ჭეიშვილი. იგი არ გამორიცხავს, შემოდგომაზე ახალი გამოწვების წინაშე აღმოვჩნდეთ, რადგან წინ არჩევნებია, როცა ყოველთვის იზრდება პოლიტიკური არასტაბილურობა ქვეყანაში. ეს კი ნეგატიურად ზემოქმედებს ბიზნესის განწყობებსა და ზოგადად ეკონომიკურ გარემოზე ქვეყანაში.
