„რეზონანსი“: შეიარაღებული დაპირისპირების პრელუდია: შავ ზღვაზე

ამერიკული გემების პატრულირების ვადა შეიძლება 4 თვემდე გაიზარდოს, მოსკოვი საპასუხო რეაქციით იმუქრება

„რეზონანსი“: „ოცნება“ მთავრობის გადაყენების პროცედურას ამარტივებს // პოლიტოლოგებს მოსალოდნელ საკონსტიტუციო ცვლილებაზე არაერთგვაროვანი მოსაზრება აქვთ

„რეზონანსი“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: დაგეგმილი შემცირებები და სახელმწიფოს ხარჯზე ხელის გამართვის ტრადიცია // „იმედი ვიქონიოთ, რომ კადრების შემცირება შედეგის შემცირებას არ გამოიწვევს“

„რეზონანსი“: პრეზიდენტი “ოცნების” წინააღმდეგ // პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში აცხადებენ, რომ ჯერ არ გადაუწყვეტიათ, მიიღებენ თუ არა საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში მონაწილეობას

——-

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „ქართული ოცნების“ ახალი სახეები პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევას უჭერენ მხარს“ // „არ მაქვს მოლოდინი, რომ ახალი კონსტიტუცია შეიქმნება“

„ახალი თაობა“: უთანხმოება „ქართულ ოცნებაში“: ზაქარია ქუცნაშვილს ფრაქციის შექმნაზე უარს ეუბნებიან, ირაკლი ტრიპოლსკი პარტიიდან მიდის

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „დავით ნარმანია გიგი უგულავას გვერდით უნდა იჯდეს!“ // „ვიზალიბერალიზაცია კარგია, მაგრამ ხალხს ევროპაში წასასვლელი ფული არ აქვს“

——————-

„რეზონანსი“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

შეიარაღებული დაპირისპირების პრელუდია შავ ზღვაზე: ამერიკული გემების პატრულირების ვადა შეიძლება 4 თვემდე გაიზარდოს, მოსკოვი საპასუხო რეაქციით იმუქრება

ეკატერინე ბასილაია

შავ ზღვაში აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო ფლოტი სგემების პატრულირების ვადა შეიძლება 4 თვემდე გაიზარდოს, რაც მოსკოვში დიდ აღშფოთებას იწვევს. ამის შესახებ განცხადება აშშ-ის მე-6 ფლოტის სარდალმა, ვიცე-ადმირალმა ჯეიმს ფოგომ გააკეთა.

რუსული სამთავრობო მედია აქტიურად წერს, რომ პენტაგონი რუსეთთან პირდაპირი სამხედრო შეტაკების საფრთხეს გამუდმებით ზრდის და მოსკოვს “დაუპატიჟებელი სტუმრებისთვის” პასუხის გაცემა შეუძლია.

რუსული მხარე აშშ-ს მონტრეს კონვენციის დარღვევაში სდებს ბრალს. ასევე აღშფოთებით წერს, რომ ნატო პენტაგონს ამ საშიშ პროცესში ხელს უწყობს და ბრიუსელის სამიტზე განიხილეს კიდეც შავი ზღვის რეგიონში ალიანსის ძალების ყოფნის გაძლიერება.

უსაფრთხოების საკითხებში ექსპერტი ვახტანგ მაისაია ამბობს, რომ შავ ზღვაში ვითარება იძაბება, ამერიკა-რუსეთის დაძაბულობის კერა აღმოსავლეთ ევროპიდან და ბალტიის ზღვიდან შავი ზღვის აკვატორიაში გადმოდის და ამ ყველაფრის სამხედრო ინციდენტში გადასვლის შესაძლებლობა ძალიან დიდია.

რუსული მხარის აღშფოთება რამდენიმე დღის წინათ აშშ-ის მე-6 ფლოტის ვიცე-ადმირალის, ჯეიმს ფოგოს მიერ გაკეთებულმა იმ განცხადებამ გამოიწვია, რომ შავ ზღვაში ამერიკული სამხედრო ხომალდების პატრულირება შეიძლება 4 თვემდე გახანგრძლივდეს.

ვიცე-ადმირალის განმარტებით, თუ რეგიონში გამოწვევები გაძლიერდება, მაშინ ამერიკული ფლოტის რაოდენობაც და ხარისხიც გაიზრდება. რუსული მედია წერს, რომ ამას შეიძლება ნეგატიური შედეგი მოჰყვეს, რადგან პენტაგონი ევროპაში გაძლიერებას გეგმავს მონტრეს კონვენციის დარღვევით, საერთაშორისო სამართლის ნორმების დარღვევა კი, რუსული მედის მტკიცებით, მოსკოვისთვის მიუღებელია.მონტრეს კონვენციის თანახმად, იმ სახელმწიფოების სამხედრო გემებს, რომლებსაც შავ ზღვაზე გასასვლელი არ აქვთ, შავი ზღვის აკვატორიაში 21 დღეზე მეტ ხანს დარჩენის უფლება არ აქვთ. თუმცა აშშ-ის სამხედრო ფლოტის შავ ზღვაში გამაგრებას და პატრულირების ვადის გაზრდას შავი ზღვის 6 სახელმწიფოდან მხოლოდ რუსეთი ეწინააღმდეგება. დანარჩენი 5 – თურქეთი, რუმინეთი, ბულგარეთი, უკრაინა და საქართველო კი მიესალმებიან.

რუსული სამთავრობო გამოცემა “რია ნოვოსტი” წერს, რომ შავი ზღვის “რევოლუციური ცვლილების იდეოლოგ” ვიცე-ადმირალ ფოგოს “დაუსჯელობის განცდა და ილუზია აქვს” და ის თვლის, რომ შეუძლია კონვენციას გვერდი აუაროს, თუმცა რუსეთის საზღვაო ფლოტი საკუთარ ზონაში ამერიკულ ხომალდებს ყურადღებით ადევნებს თვალს.

“რუსეთი ოპერატიულად ხვდება დაუპატიჟებელ სტუმრებს. ასევე შავ ზღვაშიც, როგორც ეს იყო სექტემბერში, ამერიკულ სადაზვერვო თვითმფრინავთან დაკავშირებით”, – წერს “რია ნოვოსტი”, რომლის თქმითაც, პენტაგონი რუსეთთან პირდაპირი სამხედრო შეტაკების საფრთხეს გამუდმებით ზრდის და მოსკოვს პასუხის გაცემა შეუძლია.

“მოსკოვი არ ცდილობს დასავლეთთან კონფრონტაციას და საპასუხო ზომებს მხოლოდ ეროვნული უსაფრთხოებიდან გამომდინარე იღებს. შავი ზღვის ფლოტის განახლება ხდება ახალი გემებით და მხოლოდ ერთი ფედერალური პროგრამით მიიღებს 86 მლრდ რუბლზე მეტს. 2014 წლიდან რუსეთის გემების საწინააღმდეგო კომპლექსები “ბასტიონი”, ასევე გემების საწინააღმდეგო რაკეტები ყირიმიდან დამიზნებულია შავი ზღვის უდიდესი ნაწილისაკენ, მთელი უკრაინის სანაპიროდან თურქეთის სანაპირომდე. აი, ეს არის რუსეთის “სტრატეგიული გზავნილი”, – წერს გამოცემა.

უსაფრთხოების საკითხებში ექსპერტი ვახტანგ მაისაია ამბობს, რომ შავ ზღვაში ამ ეტაპზე აშშ-სა და რუსეთს შორის “კუნთების ომი” მიმდინარეობს, რაც შესაძლებელია დიდ ინციდენტშიც გადაიზარდოს.

ვახტანგ მაისაიას თქმით, მონტრეს კონვენცია იყო გაფორმებული ადრე, ახლა სიტუაცია შეცვლილია და ახლა ამ რეგულაციის გადახედვაზე მხოლოდ რუსეთი საუბრობს, მაგრამ მას ამ საქმეში მოკავშირე არ ჰყავს და ამიტომაც მოსკოვი აშშ-ის ფლოტს საკუთარი ფლოტის გაძლიერებით დაუპირისპირდება.

„რუსეთი კონტრზომების განხორციელებას იწყებს. ის შავი ზღვის ფლოტის საბრძოლო პოტენციალს ზრდის, ასევე შესაძლებელია გააძლიეროს წვრთნები და სწავლებები, რომ ამერიკელებს თავისი ძალა დაანახოს. ამ პირობებში ინციდენტების შექმნის ალბათობა ძალიან მაღალია. მცირე ინციდენტები იყო მანამდეც, მაგალითად, როდესაც რუსულმა სამხედრო თვითმფრინავებმა დემონსტრაციულად გადაუფრინეს ამერიკის სამხედრო გემებს შავი ზღვის აკვატორიაში და ასევე შავ ზღვაში ლამის სიმულაციური შეტევებიც იყო. ამ მხრივ სიტუაცია კიდევ უფრო დაიძაბება. უკვე აქტიური “კუნთების დემონსტრირება” წავიდა,” – ამბობს ვახტანგ მაისაია. მისივე თქმით, ჯერ ცნობილი არ არის აშშ-ის ახალი პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი რა გადაწყვეტილებას მიიღებს და როგორ განავითარებს ურთიერთობას გლობალურ გეოპოლიტიკურ დონეზე, მაგრამ ამ ეტაპზე აშშ შავი ზღვის აკვატორიაში მიზანმიმართულად აქტიურდება.

„აშშ ცდილობს შავ ზღვაში რუსეთთან ძალთა ბალანსს მიაღწიოს, რათა მოსკოვიდან შავი ზღვის აკვატორიაში აგრესია შეაჩეროს,” – მიიჩნევს ვახტანგ მაისაია. იგი ამბობს, რომ სწორედ აშშ-ის მცდელობითაა, რომ ნატო-ში შავი ზღვის უსაფრთხოების გაძლიერებისთვის სამხედრო კონტინგენტის გაზრდა აქტიურად განიხილება, თუმცა, მისივე თქმით, ჯერჯერობით რაიმე გადაწყვეტილება მიღებული არ არის თურქეთის თავშეკავების გამო.

ვახტანგ მაისაია იმედოვნებს, რომ შესაძლოა თებერვალში ნატო-ს თავდაცვის მინისტერიალზე მაინც მოხდეს ამ საკითხზე შეთანხმება.

რა ფორმით ჩაერთვება საქართველო ამ პროცესებში, ჯერხერობით უცნობია. ერთი კვირის წინ ბრიუსელში ვიზიტით მყოფმა პრემიერმა გიორგი კვირიკაშვილმა ღიად განაცხადა, რომ ოფიციალურ თბილისს შავი ზღვის უსაფრთხოების კუთხით ნატოს მიერ დაგეგმილ ღონისძიებებში მონაწილეობა სურს.

„რეზონანსი“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

„ოცნება“ მთავრობის გადაყენების პროცედურას ამარტივებს

პოლიტოლოგებს მოსალოდნელ საკონსტიტუციო ცვლილებაზე არაერთგვაროვანი მოსაზრება აქვთ

სალომე სარიშვილი

პარლამენტის თავმჯდომარის ირაკლი კობახიძის აზრით, აუცილებელია კონსტიტუციაში შეიცვალოს მუხლი, რომელიც პარლამენტის მიერ მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადებას უკავშირდება. მისი განცხადებით, დღეის მდგომარეობით ეს პროცედურა მეტისმეტად გართულებულია და შესაბამისად, ის დახვეწასა და გადახედვას საჭიროებს.

ექსპრეტების ნაწილს აღნიშნულ საკითზე განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ. ნაწილი კი მის ამ ინიციატივას მიესალმება და ამბობს, რომ ასეთ შემთხვევაში ცვლილება სახელისუფლებო შტოებში ძალთა ბალანსს აღადგენს. ხოლო ზოგიერთი მიიჩნევს, პარლამენტის თავმჯდომარის ინიციატიავა გაუგებარია.

ცნობისთვის, პარლამენტის თავმჯდომარემ ამ თემაზე გუშინ გამართულ ბრიფინგზე ისაუბრა და თქვა, რომ მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადებასთან დაკავშირებული დებულება არის ის საკითხი, რომელზეც მას კარგა ხანია მყარი და უცვლელი პოზიცია გააჩნია.

“ზოგადად, ჩემი როლიდან გამომდინარე, საკონსტიტუციო დებულებებთან დაკავშირებით პირადი პოზიციის გამოხატვას მოვერიდები, თუმცა, ამ საკითხზე ჩემი აზრი პირდაპირ შემიძლია მოგახსენოთ. კონსტიტუციის 81-ე მუხლი, რომელიც ითვალისწინებს პარლამენტის მიერ მთავრობისათვის უნდობლობის გამოცხდებას და ამასთან დაკავშირებულ ძალიან გართულებულ პროცედურას, აუცილებლად საჭიროებს გადახედვას და დახვეწას. ეს არის ერთ-ერთი მთავარი ასპექტი, რომელიც თავისი შინაარსიდან გამომდინარე, პარლამენტისა და მთავრობის ურთიერთობაზე ნეგატიურად აისახება. მთავრობისთვისავის უნდობლობის გამოცხადების პროცედურა არის აუცილებლად დასახვეწი. ამაზე მე, როგორც ექსპერტს, თავის დროზე მქონდა ძალიან მყარი პოზიცია და ბუნებრივია, ამ პოზიციაზე ვრჩები”, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.

პოლიტოლოგების შეფასება პარლამენტის თავმჯდომარის ამ ინიციატივაზე განსხვავებულია, თუმცა კი კონსტიტუციაში ცვლილებების აუცილებლობაზე ყველა ცალსახად თანხმდება.

პოლიტოლოგი ხათუნა ლაგაზიძე მიიჩნევს, რომ ირაკლი კობახიძის ეს განცხადება მისასალმებელი კონკრეტული მიზეზების გამოა. მისი თქმით, როდესაც დემოკრატიის ერთ-ერთ ფუნდამენტურ პრინციპზე ვსაუბრობთ და რაც სახელისუფლებო შტოებს შორის ძალთა დაბალანსებას გულისხმობს, მაშინ ის უპირველესად კონსტიტუციაში უნდა იყოს ასახული.

“ყველა, ვინც 81-ე მუხლს ჩახედავს, თუნდაც არაიურისტი, დაინახავს, თუ რამდენად ჩახლართულია მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადების პროცედურა. ამიტომაც თუ ხელისუფლება საკონსტიტუციო უმრავლესობას გამოიყენებს იმ თეთრი ლაქების ამოსავსებად, რომელიც რეალურად მართლაცაა ამ კონსტიტუციაში, მაშინ ეს ძალიან კარგი იქნება. ერთ-ერთი კი მათგან მართლაც გახლავთ მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადების მუხლი,” – მიიჩნევს ხათუნა ლაგაზიძე. მისი აზრით, როდესაც პარლამენტსა და აღმასრულებელ ხელისუფლებას შორის თანაბარ გადანაწილებაზე ვსაუბრობთ, მაშინ ეს მუხლი არსებული ფორმულირებით ამ სულისკვეთებას ნამდვილად არ შეესაბამება.

“პარლამენტს მთავრობაზე ზემოქმედების რამდენიმე ბერკეტი აქვს, მაგრამ ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მისთვის უნდობლობის გამოცხადებაა. ამ ფორმულირებით, მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადება უკიდურესად გართულებული პროცედურაა, რაც თავისთავად ამ მუხლს ფორმალურ ხასიათს სძენს. ეს მუხლი პარლამენტის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ფუნქციაზე საუბრობს, რომელიც მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადების საკითხს ეხება. პარლამენტს მთავრობასთან მიმართებაში სხვადასხვა ფუნქცია აკისრია, ამ მუხლში კი მხოლოდ უნდობლობის გამოცხადებაზეა საუბარი, რომელიც გართულებულია. მისი ცვლილება კი ზრდის პარლამენტის უფლებამოსილებას მთავრობის გააყენების პროცესში. ანუ, უფრო იოლი ხდება პარლამენტის მხრიდან მთავრობის გადაყენება,” – აღშნიშნავს პოლიტოლოგი და იქვე უმატებს, რომ ასეთ შემთხვევაში ახლანდელ პარლამენტს უფრო მეტი ძალაუფლება ექნება ხელში, ვიდრე ყველა წინა მოწვევის შემადგენლობას.

ხათუნა ლაგაზიძის აზრით, ამ კონკრეტულ შემთხვევში, ცვლილების კონკრეტულ მიზეზი ან ვინმეს პირადი ინტერესი არ იკვეთება, ვინაიდან 81-ე მუხლი მართლაც აუცილებლად საჭიროებს ცლილებას სწორედ იმიტომ, რომ პარლამენტმა თავისი რეალური ძალმოსილება შეიმატოს.

“25 წლის განმავლობაში საქართველოს საკანონმდებლო ხელისუფლება აღმასრულებული ხელისუფლების დამატება იყო, ხოლო თუკი მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადების პროცედურა გამარტივდება, ეს პარლამენტსა და მთავრობას შორის საკანონმდებლო ორგანოს სასარგებლოდ ძალთა ბალანსს აღადგენს. მართალია, დღეს ამისი აუცილებლობა არ ჩანს, რადგან მთავრობა ყველა ორგანოში ერთი ძალითაა დაკომპლექტებული, მაგრამ ხვალ და ზეგ, როცა მრავალპარტიული პარლამენტი გვეყოლება, ეს პროცედურა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი იქნება, რათა ქვეყანაში პოლიტიკური კრიზისი არ შეიქმნას. დღეს ამის აუცილებლობას ვერ ვხედავთ, რადგან თუ მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადება გახდა საჭირო, ყოველგვარი სირთულეების გარეშე პარლამენტი მთავრობას მოისვრის. ეს ცვლილება გარდა საკანონმდებლო შტოებს შორის ძალთა ბალანსისა, საჭიროა იმისთვისაც, რომ ქვეყანაში პოლიტიკური კრიზისი არ შეიქმნას. როდესაც საპარლამენტო რესპუბლიკაში პარლამენტს მოქნილი მექანიზმი – გადააყენოს მთავრობა არ აქვს, ასეთ შემთხვევაში პოლიტიკურ კრიზისთან მივდივართ ხოლმე, ამიტომაც ამ ინიციატივას მივესალმები,” – დასძენს ხათუნა ლაგაზიძე “რეზონანსთან” საუბრისას.

მისგან განსხვავებით, პოლიტოლოგი და ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე მიიჩნევს, რომ ეს ინიციატივა რამდენიმე მიზეზითაა გაუგებარი. პოლიტოლოგის აზრით, პარლამენტის თავმჯდომარემ ამ საკითხზე არა როგორც საჩქაროდ აუცილებელ ცვლილებაზე, არამედ როგორც პერსპექტივაში მოსალოდნელ გადახედვაზე ისაუბრა.

“ჩემი აზრით, შესაძლოა, საუბარი მხოლოდ იმაზეა, რომ ეს მუხლი შესაცვლელია, რადგან ზოგადად საკითხზე ფრაგმენტულად ითქვა და არა აუცილებელ საჭიროებაზე. უბრალოდ, ახლა ამოვდივარ თუნდაც ეკა ბესელიას განცხადებიდან, რომელიც ამბობს, რომ ყველა ცალკეული საკითხი განსახილველად საკონსტიტუციო კომისიას გადაეცემა. ვფიქრობ, ამ კონკრეტულ შემთხვევაშიც ცვლილებამ ეს გზა უნდა გაიაროს და გაივლის კიდეც. რაც შეეხება პარლამენტის თავმჯდომარის აზრს, ვფიქრობ, მან ამ თემაზე ფრაგმენტული განცხადება გააკეთა, რაც პერსპექტივაში მოსალოდნელ გადახედვას გულისხმობდა,” – გვითხრა საყვარელიძემ და თავად ცვლილების არსსაც შეეხო. თუმცა თავისთავად მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადება საპარლამენტო რესპუბლიკაში, რომლისკენაც ჩვენ მივიწევთ, ცოტა გაუგებარი და ღიმილის მომგვრელია, რადგან საპარლამენტო უმრავლესობა ირჩევს მთავრობას და შესაბამისად, მისი დამცველი ისევ საკანონმდებლო ორგანოა.

რომელი კრიტიკული მოსაზრება შეიძლება აღმოჩნდეს ამ შემთხვევაში უნდობლობის საფუძველი? კაბინეტის მიმართ ნდობის გამოცხადების დაბრკოლება ან ბიუჯეტის დამტკიცების დაბრკოლება ხომ? – ეს გახლავთ უნდობლობის გამოცხადების ტრადიციული გზები. ამიტომ არ ვიცი ახლა ეს “შავი ბორბალი” საჭიროა თუ არა,” – აღნიშნავს რამაზ საყვარელიძე.

იგორ კვესელავა კი კობახიძის ინიციატივას ცალსახად მიესალმება და ამბობს, რომ აღნიშნული მუხლი გადახედვასა და ცვლილებას ყველა შემთხვევაში საჭიროებს.

“პირადად მე მხარს ვუჭერ ირაკლი კობახიძის იმ მოსაზრებას, რომ კონსტიტუციაში ამ კუთხით ცვლილებების შეტანა აუცილებლად უნდა მოხდეს,” – ამბობს პოლიტოლოგი იგორ კვესელავა. მისი აზრით, კონსტიტუციაში იმდენადაა გართულებული პარლამენტსა და მთავრობას შორის არსებული ურთიერთობა, რომ ეს მთელ რიგ გაუგებრობებსა და უხერხულობას იწვევს. ვფიქრობ, არა მხოლოდ უნდობლობის გამოცხადების, არამედ თვითონ მთავრობის წარდგინების პროცესიც გართულებულია, რადგან როცა მთავრობის კანდიდატურების პარლამენტისთვის წარდგენა ხდება, ის ავტომატურად მხარდაჭერილი უნდა იყოს და სულაც არაა საჭირო ამდენი საკომიტეტო მოსმენა, შეკითხვები, განხილვა და მთელი ამბები. როცა მთავრობის მეთაური მინისტრებს პარლამენტს წარუდგენს, იგი თავადაა ამ გუნდზე პასუხისმგებელი და შესაბამისად, საკანონმდებლო ორგანომ მას მხარი მთელი ამ პროცედურის გარეშე უნდა დაუჭიროს. ეს ერთ-ერთი ასპექტია ამ გართულებული პროცედურისა”, – აღნიშნავს “რეზონანსთან” საუბრისას პოლიტოლოგი.

„რეზონანსი“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: დაგეგმილი შემცირებები და სახელმწიფოს ხარჯზე ხელის გამართვის ტრადიცია // „იმედი ვიქონიოთ, რომ კადრების შემცირება შედეგის შემცირებას არ გამოიწვევს“

თაკო მათეშვილი

“ასე თუ გაგრძელდა, უკმაყოფილების ტალღა აუცილებლად გაჩნდება, რაც თუ არ აფეთქდება, სახელმწიფო პარტიას მომავალი არჩევნებისათვის მაინც მძიმე სიტუაციას შეუქმნის,” – ამბობს პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე ქვეყანაში არსებულ ეკონომიკურ პრობლემებზე საუბრისას და დასძენს, რომ “ქამრების შემოჭერის”, სამინისტროებში კადრების შემცირებისა და საყოველთაო დაზღვევის გაუქმების ფონზე მთავრობამ აუცილებლად უნდა გადადგას ნაბიჯები, რაც ამ ყველაფრით დაზარალებულ ადამიანებს მდგომარეობას შეუმსუბუქებს. მისი აზრით, მკაცრად უნდა გაიწეროს კრიტერიუმები, რომელთა მიხედვითაც უწყებებიდან ადამიანების განთავისუფლებისას ისარგებლებენ, რათა სუბიექტურობას ადგილი არ ჰქონდეს.

რამაზ საყვარელიძე: მოსახლეობის ნაწილს ეკონომიური წინსვლისათვის ხარჯების შემცირება ერთ-ერთ მნიშვნელოვან კომპონენტად მიაჩნია. მეც მგონია, რომ ეს აუცილებელია, რადგან სახელმწიფომ გადაჭარბებულ ხარჯებს თავი ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა აარიდოს, მაგრამ ეკონომიკურ წინსვლას და სირთულეებისაგან თავის დაღწევას ამ ნაბიჯის გარდა კიდევ ბევრი სხვა ნაბიჯიც სჭირდება.

- რა ნაბიჯებს გულისხმობთ?

- იგივე დედოლარიზაციის პროცესი, ადგილობრივი მრეწველობისა თუ სოფლის მეურნეობის პროდუქციის რეალიზაციის ხელშეწყობა, რათა უცხოეთიდან შემოტანა ნაკლებად საჭირო იყოს და ა.შ.

- სამინისტროებში კადრების შემცირება უკვე ბევრჯერ დაანონსდა. გაქვთ მოლოდინი, რომ ეს ქვედა რგოლებიდან არ დაიწყება და რეალურად მართლაც ისეთებს გაუშვებენ, ვინც ნაკლებად საჭიროა?

- ქართული ტრადიციიდან თუ ამოვალთ, ეს მოლოდინი ნამდვილად არ მაქვს. ქართულ ტრადიციაში კი იმას ვგულისხმობ, რაც ერთ დროს ივანიშვილმაც ახსენა – ჩვენი თავისებურება ისაა, რომ ახლობელს ხელი გავუმართოთო. ხელის გამართვა სახელმწიფოს ხარჯზე საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გზაა. იმისათვის, რომ ეს არ მოხდეს, კრიტერიუმები უნდა შემუშავდეს. ვინც მათ ვერ დააკმაყოფილებს, მისი გათავისუბლების საკითხი უნდა დადგეს. კრიტერიუმები ძალიან ზუსტადაა გასაწერი, რათა სუბიექტურობის მომენტი მინიმუმამდე იქნას დაყვანილი. ობიექტურობასაც თავისი მეთოდიკა ესაჭიროება. ადამიანების კეთილი ნების იმედზე ყოფნა უპრიანი არ არის.

- ის, რომ სამინისტროების უმეტესობაში კადრების გაუქმების საშუალებაა, მიუთითებს თუ არა იმაზე, რომ ამდენი წლის განმავლობაში მათზე ბიუჯეტი ტყუილად იხარჯებოდა?

- კადრების საჭიროება ბევრი ფაქტორითაა განპირობებული. თუკი სამუშაოების ავტომატიზაცია მოხდება, კადრების საჭიროება ნაკლებად გვექნება. ამაში კომპიუტერიზაციაც იგულისხმება. მოგეხსენებათ, უცხოეთში ქარხნებიც კია ისეთი, სადაც რობოტები მუშაობენ და მაკონტროლებლად სულ ორი ადამიანია საჭირო. სამუშაოს როგორი ტიპის ცვლილებამ შეიძლება შეამციროს სამინისტროებში ადამიანები, ამას ზუსტად ვერ გეტყვით, მაგრამ ასეთი გზა არსებობს. იმის თქმა, რომ ადრე ზედმეტი ხალხი იყო აყვანილი, ძნელია. ადრე შეიძლება სამუშაო ასე მოითხოვდა. ასე რომ, სამუშაოს ოპტიმიზაციაც უნდა მოხდეს და ამ ოპტიმიზაციის პირობებში ადამიანების ოპტიმალური რაოდენობის დასაქმებაც. იმედი ვიქონიოთ, რომ კადრების შემცირება შედეგის შემცირებას არ გამოიწვევს.

- თავად სამინისტროების შემცირებაზე რას ფიქრობთ, ზოგიერთი სამინისტროს გაუქმება შესაძლებლად მიგაჩნიათ?

- ზუსტად იგივე ლოგიკით, რა ლოგიკითაც კადრების შემცირებაზე ვსაუბრობდით, სამინისტროების შემცირებაზეც შეიძლება გადავიდეთ. კერძოდ, თუკი მთავრობა ამა თუ იმ სფეროს მოვლის უფრო ეფექტურ ხერხს იპოვის, მაშინ სამინისტროები მართლაც აღარ იქნება აუცილებელი. ამ შემთხვევაში ასეთ ხერხად რობოტიზაცია, რა თქმა უნდა, ვერ ჩაითვლება, მაგრამ კერძო სექტორზე რაც შეიძლება მეტი ფუნქციის გადაცემა შესაძლებელია. რიგ ქვეყნებში კულტურის, განათლების, მეცნიერების სამინისტროები გაერთიანებულია. ზოგჯერ ამ ჩამონათვალს სხვა რაღაცებიც ემატება. ეს ამ ქვეყნებში ჩამოთვლილი სფეროების განვითარების პრობლემას არ ქმნის. ასე რომ, რაც ნაკლებად იქნება სახელმწიფოს ფული საჭირო ამა თუ იმ სფეროს განვითარებისათვის, რა თქმა უნდა, უკეთესია.

- როგორც ირკვევა, ჯანდაცვის სფეროში სერიოზული რეფორმები გველის წინ. საყოველთაო ჯანდაცვა უქმდება და კერძო დაზღვევის მქონეებს სახელმწიფო აღარ მოემსახურება. ამაზე რას ფიქრობთ?

- როგორც ჩანს, აქაც ეს გეზია აღებული – უნდათ სახელმწიფოზე დატვირთვა შემცირდეს. ისეთი ევროპული ქვეყნებიც კი, სადაც ბევრი სფერო სახელმწიფოზეა “ჩამოკიდებული”, ვერ აძლევენ საკუთარ თავს იმის უფლებას, რომ ბიუჯეტის ხარჯზე საყოველთაო დაზღვევა შემოიღონ. ჩვენი ეკონომიკისათვის კერძო და სახელმწიფო სტრუქტურებს შორის ამ ფუნქციის გადანაწილება უფრო ბუნებრივი იქნება. ყველაფერი ძალიან მძიმე სურათით დაიწყო – იმისათვის, რომ ადამიანი გადაერჩინათ, საჭირო იყო მის ოჯახს ყველაფერი გაეყიდა და ქუჩაში დარჩენილიყო. რაიმე მოდელის შემოტანა, რაც ამ კატასტროფულ მდგომარეობას აგვარიდებდა, აუცილებელი იყო. ეს კატასტროფულობა მოიხსნა და ლოგიკური და გასაგებია, რომ ახლა ისეთ მოდელზე ფიქრი დაიწყოს, რომელიც სხვადასხვა ტიპის დაფინანსებებს შორის აზრიან და ოპტიმალურ გადანაწილებას მოახდენს.

- აღნიშნული ინიციატივა ბიუჯეტში სერიოზულ თანხას გამოანთავისუფლებს?

- ალბათ აგურ-აგურ ყველა სფეროში რაღაც ნაბიჯების გადადგმა – ზოგან კადრების და ზოგან სახელმწიფოს დატვირთვის შემცირებით, საბოლოო ჯამში, სახელმწიფოს მდგომარეობას შეუმსუბუქებს.

- მოსახლეობისათვის რამდენად ადვილად გასაგები იქნება ეს, კადრების მასობრივი შემცირება თუ დაიწყო და საყოველთაო დაზღვევაც გაუქმდა, ეს საზოგადოების პროტესტს არ გამოიწვევს, განსაკუთრებით ლარის კურსის ფონზე?

- ლარის მდგომარეობა ბევრნაირ პროტესტს ალბათ ისედაც გამოიწვევს. განთავისუფლებით კმაყოფილი არავინ იქნება, მაგრამ იმისთვის, რომ კატასტროფული მდგომარეობა არ შეიქმნას, სახელმწიფომ ამ ნაბიჯების გადადგმასთან ერთად კერძო სექტორში სამუშაო ადგილების შექმნის წახალისებასა და ზოგადად, კერძო სტუქტურების განვითარებაზე უნდა იზრუნოს. წვრილ და საშუალო ბიზნესს ვგულისხმობ. სიმართლე გითხრათ, ჯერ არ მსმენია, რომ ეს ნაბიჯები იდგმებოდეს და სახელმწიფო ზრუნავდეს, რომ უწყებებიდან გათავისუფლებული ადამიანები კერძო სექტორში სამუშაოს ადვილად შოულობდნენ. დიდი ეჭვი მაქვს, ეს კომპონენტი გამოტოვებულია. ასე თუ გაგრძელდა, უკმაყოფილების ტალღა აუცილებლად გაჩნდება, რაც თუ არ აფეთქდება, სახელმწიფო პარტიას მომავალი არჩევნებისათვის მაინც მძიმე სიტუაციას შუქმნის.

- თვითმმართველობის არჩევნებს გულისხმობთ?

- დიახ, პირველივე არჩევნებს, სადაც პარტია თავის კანდიდატებს წამოაყენებს.

- ამ პრობლემებს ვიზალიბერალიზაციის სასიკეთოდ დაგვირგვინება ვერ გადაწონის?

- ვიზალიბერალიზაცია – ევროპაში სამ თვიანი უვიზო გასვლა – მოსახლეობისათვის მნიშვნელოვანი პრაქტიკული შედეგის მომტანი ალბათ ვერ იქნება. თუმცა ჩვენთანაც და უკრაინაშიც ხალხში იმის განცდას გააჩენს, რომ ევროპა გვენდობა და კარს გვიხსნის, რომ ობოლი ერი აღარ ვართ. ანუ, ვიზალიბერალიზაცია ევროპის დამოკიდებულების ილუსტრაციაა და მას უპირველეს ყოვლისა პოლიტიკური დატვირთვა აქვს.

უაღრესად დადებითია ისიც, რომ მოსახლეობა ევროპაში სამი თვით უვიზოდ იმოგზაურებს, მაგრამ მთლიანობაში, განწყობის შეცვლაში ასეთი ადამიანების რიცხვმა გადამწყვეტი როლი შეიძლება ვერ ითამაშოს. ევროპის მხრიდან ნდობის გამოხატვა და ჩვენი სურვილის დაკმაყოფილება კი უფრო დამაჯერებელი ფორმულაა როგორც ჩვენი მოსახლეობისათვის, ისე ჩვენ სამეზობლოში არსებული ქვეყნებისათვის.

- უკანასკნელ პერიოდში შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე, ვიზალიბერალიზაციას უახლოესი თვეები აღარ ველოდით, თუმცა ვითარება უცებ რადიკალურად შეიცვალა. თქვენი აზრით, რა მოხდა?

- ამ შემთხვევაში ქართულ კონტექსტზე არ ვისაუბრებდი, რადგან ვიზალიბერალიზაცია საკმაოდ კომპლექსურია და ბევრ საკითხს მოიცავს. ვიზალიბერალიზაციის პროცესში თავად ევროკავშირის ლიდერებმა არაერთხელ გაუსვეს ხაზი, რომ ამ ნაბიჯის გადადგმა ევროპის თავმოყვარეობის საქმეა და რომ ამ პროცესის გაჭიანურებით ევროპის სტატუსი და პრესტიჟი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება. როგორც ჩანს, არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ უკრაინაშიც ევროპული პოლიტიკით იმედგაცრუება უცხო ხილი აღარაა. ევროპულ სტრუქტურებს კი არ უნდათ დაკარგონ ის გავლენის სფეროები, რომლებიც საბჭოთა კავშირის დანგრევის შემდგომ ავტომატურად ერგოთ – ვინც საბჭოთა კავშირიდან გამოვიდა, ყველა ქვეყანამ გეზი ევროპისაკენ აიღო. თავად ევროპელი ექსპერტები საუბრობენ იმაზე, რომ დღევანდელ ევროპას ძალიან უუნარო, პასიური და არაეფექტური პოლიტიკა აქვს. ამ შეფასებების შესაცვლელად, როგროც ჩანს, ევროპამ მეტი ენერგიით გადადგა ნაბიჯი.

ვნახოთ, ასევე ენერგიულად გაგრძელდება თუ არა პროცესი. მოგეხსენებათ, იგი ჯერ არ დასრულებულა. კენჭისყრა ჯერ კიდევ წინაა. იმედი ვიქონიოთ, რომ ის პოლიტიკური მოტივი, რომელზედაც წეღან მოგახსენებდით, კენჭისყრის დროს გაძლიერებული იქნება და წარმატებულ შედეგს წინ არაფერი დაუდგება.

- ანუ, მთავრობაში ეს სასიამოვნო შედეგი კვირიკაშვილის ბრიუსელში ვიზიტს რომ მიაწერეს, ამას არ ეთანხმებით?

- ვეთანხმები, მაგრამ არ ვეთანხმები იმას, რომ მხოლოდ ამ მიზეზზე ვისაუბროთ. ვიზიტები მანამდეც ბევრი იყო, მაგრამ შედეგიანობა – ნაკლები. ამ ვიზიტმა კი შედეგი გამოიღო – ე.ი მეორე მხრიდანაც რაღაც მომწიფდა. ეს ვიზიტი რომ არ ყოფილიყო, შესაძლოა, წინ მხოლოდ უკრაინის თემა წამოწეულიყო. ასე რომ, ასეთი აქტიურობა აუცილებელია. თუმცა, როდესაც ბევრი ფაქტორი მოქმედებს, მათ ერთმანეთთან ჰარმონიაში უნდა შექმნან შედეგი.

- თქვენი აზრით, არის იმის საშიშროება, რომ შეჩერების მექანიზმის ამოქმედება, რის მიღებასაც ამდენი ხანი ველოდეთ, საქართველოსთან მიმართებაში საჭირო გახდეს?

- შეჩერების მექანიზმის ამოქმედების რისკი ალბათ უფრო უკრაინას ემუქრება, ვიდრე საქართველოს. იქ არსებული საომარი მდგომარეობა მიგრანტების ტალღას გააჩენს. მიგრანტებმა შეიძლება ეს სამთვიანი უვიზო ინტერვალი გამოიყენონ და ამან რიგი სირთულეები შექმნას. საქართველოს რაც შეეხება, რისკის ფაქტორები საქართველოსაც აქვს. საქართველო სატრანზიტო ქვეყანაა, როგორც პოზიტიური ტრანზიტების, მაგალითად ნავთობის, ისე ნეგატიურის – ნარკოტიკის, ტერორისტების და ა.შ. თუ ეს უარყოფითი ტრანზიტი ევროპისაკენ დაიძრა და ევროპამ აღმოაჩნია, რომ საქართველოდან არასასურველი ტვირთი ან ადამიანები შედიან, მაშინ შეჩერების მექანიზმის ამოქმედების რისკი საქართველოსაც ემუქრება.

„რეზონანსი“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

პრეზიდენტი “ოცნების” წინააღმდეგ

პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში აცხადებენ, რომ ჯერ არ გადაუწყვეტიათ, მიიღებენ თუ არა საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში მონაწილეობას

გვანცა ღვედაშვილი

საკონსტიტუციო კომისიას პარლამენტის თავჯდომარე უხელმძღვანელებს და ისეთივე ფორმატით შეიქმნება, როგორც ეს სამი წლის წინ იყო. ამის შესახებ პარლამენტის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რაც იმას ნიშნავს, რომ კომისიის თანათავჯდომარეობაზე პრეზიდენტს უარი ეთქვა.

აღნიშულთან დაკავშირებით, პრეზიდენტის პოლიტიკურმა მდივანმა ფიქრია ჩიხრაძემ აღნიშნა, რომ მმართველის გუნდის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება კომისიის მუშაობასთან დაკავშირებულ ეჭვებს კიდევ უფრო მეტად გააღრმავეს.

თუმცა, კონსტიტუციონალისტების შეფასებით, ვინაიდან კონსტიტუციაში შესატან ცვლილებებთან დაკავშირებულ საბოლოო გადაწყვეტილებას პარლამენტი იღებს, უმჯობესია, კომისიის ერთპიროვნული ხელმძღვანელი სწორედ პარლამენტის თავჯდომარე იყოს.

საკონსტიტუციო კომისიის ფორმატი

პარლამენტის თავჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, კომისიის დაფუძნება ზუსტად სამი წლის წინანდელი ფორმატით მოხდება. მიუხედავად იმისა, რომ მათ სხვადასხვა შემოთავაზებები ჰქონდათ, მათ შორის პრეზიდენტისგანაც, მიაჩნიათ, რომ არსებული კონსტიტუციური სისტემის ლოგიკა ყველაზე მეტად სწორედ ასეთ ფორმატს მოითხოვს. ამასთან, კობახიძე აცხადებს, რომ კომისიის საქმიანობა გამჭირვალე იქნება და მასში უცხოელი პარტნიორებიც იქნებიან ჩართულნი.

“იყო პრეზიდენტის შემოთავაზება, ინიციატივა, რასაც, ბუნებრივია, ვაფასებთ. ჩვენ გვქონდა კომუნიკაცია როგორც პრეზიდენტის ასევე, მთავრობის ადმინისტრაციასთან. იყო მსჯელობა სხვადასხვა ფორმატთან დაკავშირებით. საბოლოო ჯამში, ჩვენ შევჯერდით არსებულ პოზიციაზე, რომელიც მიგვაჩნია, რომ ყველაზე ლოგიკური და ეფექტურია.

“კომისიის შემადგენლობაში შევლენ როგორც საპარლამენტო და არასაპარლამენტო პარტიები, ასევე, კონსტიტუციური ორგანოების წარმომადგენლები, სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები და ექსპერტები. კომისიის საქმიანობა დაეფუძნება გამჭვირვალობის პრინციპს და მასში უზრუნველყოფილი იქნება ყველა დაინტერესებული მხარის ფართო ჩართულობა. გარდა ამისა, უზრუნველყოფილი იქნება შემუშავებული პროექტის შეფასებაში ჩვენი უცხოელი პარტნიორების, განსაკუთრებით ვენეციის კომისიის აქტიური მონაწილეობა, რასთან დაკავშირებითაც უკვე იმართება მოლაპარაკებები ჩვენს უცხოელ მეგობრებთან. კომისიის მიზანია, კონსტიტუციის გადასინჯვის იმგვარი კანონპროექტის შემუშავება, რომლის მიღება უზრუნველყოფს კონსტიტუციის სრულ შესაბამისობას კონსტიტუციური სამართლის ფუნდამენტურ პრინციპებთან და ქვეყნის გრძელვანიანი დემოკრატიული განვითარების ინტერესის შესაბამისი კონსტიტუციური სისტემის ჩამოყალიბებას”, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ. მისივე განმარტებით, კომისია მუშაობას მიმდინარე წლის ბოლომდე შეუდგება, ხოლო კონსტიტუციის გადასინჯვის პროექტს მომავალი წლის 30 აპრილამდე შეიმუშავებს, რის შემდეგაც პროექტის საყოველთაო-სახალხო განხილვა და საპარლამენტო მოსმენები დაიწყება.

როგორც კონსტიტუციონალისტმა ვახტანგ ხმალაძემ “რეზონანსთან” საუბრისას განაცხადა, სამი წლის წინანდელი კომისიის შემადგენლობაში არსებული წევრების მესამედს პარლამენტის წევრები შეადგენდნენ, მესამედს – არასაპარლამენტო პარტიები და ხელისუფლების სხვა ინსტიტუტების წარმომადგენლები, პრეზიდენტისა და მთავრობის წარმომადგენლები, საკონსტიტუციო და უზენაესი სასამართლოს თავჯდომარეები და დარჩენილ მესამედს კი პროფესიონალი კონსტიტუციონალისტები და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები.

“ვფიქრობ, ეს იყო ის წყობა, რომელზეც კობახიძემ განაცხადა. კომისიაში ასევე შექმნილი იყო სამუშაო ჯგუფები, რომლებიც ალბათ ახლაც შეიქმნება. თუმცა, ვინ რა საკითხზე იმუშავებს, ამას ალბათ თავად თავმჯდომარე ან კომისია განსაზღვარვს. წინასწარ იმის თქმა, ეფექტური იქნება თუ არა კომისიის მუშაობა, შეუძლებელია. რა თქმა უნდა, მინდა, რომ კომისია წარმატებული იყოს. ეს იქნება თუ არა, ეს მას შემდეგ გამოჩნდება, როცა კომისია მუშოაბას დაიწყებს. რთულია იმის გაგება, როგორი დამოკიდებუყლება ექნებათ კომისიის წევრებს კონკრეტულ საკითხებთან მიმართებაში, ასევე როგორი იქნება მმართველი პარტიის დამოკიდებულება კომისიის მიმართ. დღეს ხომ უნიკალური ვითარება გვქვს, როდესაც პარლამენტში ერთპარტიული კონსტიტუციური უმრავლესობა არსებობს და ამ პირობებში მზად იქნება თუ არა ეს უმრავლესობა, დაივიწყოს საკუთარი პარტიული კუთვნილება და მათი ინტერესებიდან გამომდინარე არ შეეცადოს გადაწყვეტილებების მიღებას, რთული სათქმელია, ამაზე ბევრი რამ იქნება დამოკიდებული”, – განაცხადა ვახტანგ ხმალაძემ.

პრეზიდენტის რეაქცია

პრეზიდენტის პოლიტიკური მდივანის, ფიქრია ჩიხრაძის განცხადებით, მმართველი გუნდის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება კითხვის ნიშნებს ბადებს და საკონსტიტუციო პროცესებთან დაკავშირებულ ეჭვებს აღრმავებს.

“ძალიან დასანანია ის გადაწყვეტილება, რომელიც მმართველმა გუნდა მიიღო. ეს ყველაფერი აჩენს კითხვის ნიშნებს და აღრმავებს იმ ეჭვს, რომელიც საკონსტიტუციო პროცესისადმი აქამდე არსებობდა. სამწუხაროდ, როგორც ჩანს, ეს საქმიანობა იმავე წესით გაგრძელდება, რომელიც წინა ხელისუფლებების პერიოდში არსებობდა. ამავდროულად, დასანანია, რომ პარლამენტის თავმჯდომარემ, ახალგაზრდა პოლიტიკოსმა, პირველი სერიოზული პოლიტიკური ნაბიჯი გადადგა არა ფართო პოლიტიკურ კონტექსტის გათვალისწინებით, არამედ საკმაოდ ვიწრო, ფორმალისტური მიდგომებიდან გამომდინარე, რაც, კიდევ ვიმეორებ, ამ ძალიან მნიშვნელოვან პროცესს სერიოზულად აზარალებს”, – განაცხადა საქართველოს პრეზიდენტის პოლიტიკურმა მდივანმა. მისივე ცნობით, საპარლამენტო უმრავლესობას პრეზიდენტთან კონსულტაციები არ გაუვლია და მას უბრალოდ გადაწყვეტილება აცნობეს.

“ოფიციალური კონსულტაციები ნამდვილად არ გამართულა. უკვე გადაწყვეტილების გამოქვეყნებამდე ამ მიღებული გადაწყვეტილების თაობაზე ჩაგვაყენეს საქმის კურსში. ამას, რა თქმა უნდა, კონსულტაცია ვერ დაერქმევა, რადგან ეს იყო მიღებული გადაწყვეტილების გამოცხადებამდე შეტყობინება, მხოლოდ ასე შეგვიძლია დავაფორმულიროთ”, – განაცხადა ფიქრია ჩიხრაძემ.

კითხვაზე, უკავშირდება თუ არა აღნიშნული გადაწყვეტილება, იმას, რომ მმართველ გუნდს პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით კონსტიტუციაში შესატანი ცვილებები უკვე გადაწყვეტილი აქვს, ფიქრია ჩიხრაძე პასუხობს, რომ მარგველაშვილის ინიციატივა სწორედ იმას ემსახურებოდა რომ მსგავსი კითხვები და ეჭვები არ გაჩენილიყო.

“რაც შეეხება პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ჩართვას ამ პროცესში, ამის თაობაზე ჩვენ ალბათ ვნახავთ დადგენილებას, რომელიც იქნება მიღებული, რა სამუშაო წესია შეთავაზებული საერთოდ საზოგადოებისათვის და ამასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილებას დამატებით მივიღებთ”, – განაცხადა ფიქრია ჩიხრაძემ.

შეფასებები

უმრავლესობის გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევრი სერგო რატიანი აცხადებს, რომ “ქართული ოცნების” ხელისუფლების მხრიდან პრეზიდენტი იგნორირებულ იქნა, რითაც გამოჩნდა, რომ “ოცნება” ინსტიტუციებს არ სცემს პატივს.

“ინსტიტუციებს შორის ბალანსი და ურთიერთპატივისცემა დღეს ხელისუფლებას აღარ აქვს. ეს ბიძინა ივანიშვილის კაპრიზია, რომ პრეზიდენტი უნდა იყოს გარიყული და დასჯილი. სწორედ ამასთან არის დაკავშირებული ის გადაწყვეტილება, რომელიც დღეს ხელისუფლებამ მიიღო”, – განაცხადა სერგო რატიანმა.

განსხვავებული პოზიცია აქვთ კონსტიტუციონალისტებს. მათი თქმით, ვინაიდან კონსტიტუციაში შესატან ცვლილებებთან დაკავშირებულ საბოლოო გადაწყვეტილებას პარლამენტი იღებს, უმჯობესია, რომ კომისიის ერთპიროვნული ხელმძღვანელი სწორედ პარლამენტის თავმჯდომარე იყოს.

კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ძაბირაძე, რომელიც წინა მოწვევის პარლამენტის მიერ შექმნილი საკონსტიტუციო კომისიის წევრიც იყო, “რეზონანსთან” საუბრისას აღნიშნავს, რომ კომისიას სწორედ პარლამენტის თავჯდომარემ უნდა უხელმძღვანელოს, პრეზიდენტს კი შეუძლია კომისიის საქმიანობის ყველა სფეროში ჰყავდეს საკუთარი წარმომადგენელი, რომელიც მის აზრს დააფიქსირებს.

“კონსტიტუცია უნდა მიიღოს პარლამენტმა და მე არ მესმის, თვითონ თანათავმჯდომარეობა რას ნიშნავს. დარწმუნებული ვარ, რომ პრეზიდენტის ინსტიტუტმა უნდა მიიღოს კომისიის საქმიანობაში მონაწილეობა, ისევე, როგორც ორივე სასამართლომ და აღმასრულებელმა ხელისუფლებამ, მაგრამ თანათავმჯდომარეობას საპატიო ტიტულად არ აღვიქვამ. პრაგმატული თვალსაზრისით ჯობს კომისიას პარლამენტის თავმჯდომარემ უხელმძღვანელოს, რადგან საბოლოო ჯამში, კონსტიტუცია უმრავლესობამ უნდა მიიღოს და კარგი იქნება, თუ მისი ორგანიზატორი თავად იქნება. პრეზიდენტს კი შეუძლია ყველა ჯგუფში ჰყავდეს წარმომადგენელი, რომელიც მის მოსაზრებებს გააჟღერებს. მეტი რა ფუნქცია უნდა ჰქონდეს და რა მექამიზმებით უნდა მოქმედებდეს, მე არ მესმის”, – გვითხრა ვახტანგ ძაბირაძემ.

კონსტიტუციონალისტი ვახტან ხმალაძე აღნიშნავს, რომ საკონსტიტუციო კომისიის თანათავმჯდომარედ პრეზიდენტის დანიშვნა არაეფექტური იქნებოდა. მისი თქმით, ერთი და იგივე უფლებების მქონე ორი ხელმძღვანელი კომისიაში რეალურად საქმეს ვერ გააკეთებდა, რადგან შესაძლოა აზრთა სხვადასხვაობის გამო ორგანიზაციულ საკითხებზეც კი ვერ შეთანხმებულიყვნენ. ამასთან, კომისიის მიერ მომზადებულ პროექტს გაცილებით მეტი მხარდაჭერა ექნება, თუ მისი ხელმძღვანელი სწორედ პარლამენის თავმჯდომარე იქნებოდა.

“თანათავმჯდომარეობის იდეა არც მაშინ მომწონდა, როცა ამის შესახებ პრეზიდენტმა განაცახადა და არც შემდგომ, რადგან მიმაჩნია, რომ ერთ საქმეს არ უნდა ჰყავდეს ერთზე მეტი თანაბარი უფლების მქონე პირი. ასეთ დროს შესაძლებელია ისინი ართუ მნიშვნელოვან, არამედ ორგანიზაციულ საკითხებზეც კი ვერ შეთანხმდნენ. გამომდინარე იქიდან, რომ კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანის საშუალება პარლამენტს აქვს, მიმაჩნია, რომ უმჯობესია კომისია პარლამენტის მიერ იყოს შექმნილი, რადგან კომისიის მიერ შექმნილი დოკუმენტი შეიძლება იყოს მხოლოდ სარეკომენდაციო ხასიათის და მასზე დაყრდნობით შეიძლება პარლამენტის წევრთა ნახევარზე მეტმა შეიტანოს საკანონმდებლო ინიციატივა, ანუ ისევ პარლამენტის წევრებმა უნდა გადაწყვიტონ, რას დაუჭირონ მხარი.

მათ შეიძლება საერთოდ უარი თქვან კომისიის მიერ მომზადებულ კანონპროექტზე. იმის ალბათობა, რომ პარლამენტი და უმრავლესობა არ იტყვის ამ პროექტებზე უარს მაშინ იქნება, როცა ამ უმრავლესობის წარმომადგენლობა არის კომისიაში და თავად მონაწილეობს მის შექმნაში. ამიტომ ვფიქობ, რომ შეიძლება ეს არ არის იდეალური ვარიანტი, თუმცა გამოსავალი ის არის, რომ კომისია შექმნას პარლამენტმა, რომლის ეგიდითაც იმუშავებენ.

შესაბამისად, ეს ვარიანტი არის უფრო ოპტიმალური და რაციონალური. თუმცა მთავარი ის იქნება, რაზე იმუშავებს კომისია, როგორ განისაზღვრება ის ჩარჩო, რომლის ფარგლებშიც მან უნდა იმუშოს და თავად კომისიის შემადგენლობა, იქნება კი ის ისეთი, რომელიც შეძლებს კოლეგიურად მუშოაბს თანაც ისე, რომ დაივიწყონ საკუთარი პარტიული კუთვნილება”, – გვითხრა ვახტანგ ხმალაძემ.

——————–

„ახალი თაობა“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ლევან ალაფიშვილთან: „ქართული ოცნების“ ახალი სახეები პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევას უჭერენ მხარს“ // „არ მაქვს მოლოდინი, რომ ახალი კონსტიტუცია შეიქმნება“

კონსტიტუციონალისტი ლევან ალაფიშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიაზე საუბრობს.

- ბატონო ლევან, უკვე ცნობილია, რომ სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისია პარლამენტთან შეიქმნება და მას პარლამენტის თავმჯდომარე უხელმძღვანელებს. კობახიძე იღებს პასუხისმგებლობას კომისიის მუშაობის შედეგსა და თავად დოკუმენტის შინაარსზე. ამბიციური განაცხადია თუ რეალურად მიღწევადი?

- სამწუხაროდ, ეჭვი მეპარება, რომ საკონსტიტუციო უმრავლესობამ შეძლოს, ვიწროპარტიულ პოლიტიკაზე ამაღლდეს და გადაწყვეტილება სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე მიიღოს. პარლამენტის თავმჯდომარის ასეთი მყარი განცხადების საფუძველი სწორედ საკონსტიტუციო უმრავლესობაა, მაგრამ არა მგონია, ისინი მზად იყვნენ შეეჭიდონ ისეთ საკითხებს, როგორიც არის, მაგალითად, ტერიტორიული მოწყობა, ოკუპაციის საკითხები. ასევე, რას შესთავაზებენ აფხაზებსა და ოსებს, როგორი იქნება პარლამენტის სტრუქტურირება, როგორი იქნება ავტონომიური რესპუბლიკების სტატუსი. ეს ის საკითხებია, რომლებიც სცილდება კონსტიტუციის, როგორც რიგითი სამართლებრივი დოკუმენტის ფარგლებს.

- ეს არის პოლიტიკური შეთანხმებისა და მოლაპარაკების საგანი აფხაზებთან და ოსებთან, მაგრამ რაღაც ნაბიჯი ხომ უნდა გადაიდგას?

- რა თქმა უნდა, მაგრამ ეს იქნება ურთულესი და ისინი ვერ იქნებიან ისეთი თამამნი გადაწყვეტილების მიღების დროს, რომ ჩვენ გადაჭარბებული მოლოდინები შევქმნათ. ამიტომ, მე, ნაკლებად მაქვს მოლოდინი, რომ ახალი კონსტიტუცია შეიქმნება და მოქმედი კონსტიტუცია სრულად გადაისინჯება, მიუხედავად მმართველი პოლიტიკური ძალის წინასაარჩევნო დაპირებისა. მათ პირდაპირ უწერიათ დაპირებებში კონსტიტუციის ახალი რედაქციის შემუშავება-მიღება. ახალი კონსტიტუციის მიღება კი ნიშნავს მთელი სახელმწიფო სეგმენტის ხელახალ გააზრებასა და ახალი მექანიზმის შემუშავებას. მე გამიხარდება, თუკი მხოლოდ საკონსტიტუციო კომისიის ფორმატში იქნება შესაძლებელი ასეთი სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საკითხებზე კონსენსუსის მიღწევა, მაგრამ ამის საფუძველს დღეს ვერ ვხედავ.

- ირაკლი კობახიძე აცხადებს, რომ მთავარი აქცენტი გაკეთდება ხელისუფლების დანაწილების პრინციპზე, რომელიც დღეს არ არის დაცული...

- ვთვლი, რომ ეს იყო პასუხი პრეზიდენტის განცხადებაზე. პრეზიდენტმა თქვა, რომ, შესაძლოა, ვიფიქროთ ფართო კონსენსუსის მიღწევაზე და პრეზიდენტის ჩართულობაზე. არ ველი, რომ არ იქნება კუნთების თამაში, მანიპულირებები, მაგრამ ეს იქნება უპატიებელი თამაში, მით უფრო, თუ სახელმწიფოს ინტერესები არ იქნება გააზრებული და ვიწროპარტიული ინტერესები იქნება ამოსავალი წერტილი. მაშინ ეს იქნება ერთი ინსტიტუტის, პარლამენტის მიერ მიღებული კონსტიტუცია და არა – საერთო კონსენსუსის შედეგად მიღებული ქვეყნის მთავარი დოკუმენტი. ერთ მხარეს იქნება პარლამენტი და მეორე მხარეს – მოსახლეობის დიდი ნაწილი, ამ მძიმე სოციალურ ფონზე კი ეს, შესაძლოა, სახელმწიფოებრივ პრობლემაში გადაიზარდოს, მაგრამ მე გონიერების მჯერა.

ასევე მჯერა, რომ სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიაში არ იქნება ძალაზე დაფუძნებული მიდგომა და ძირითადი აქცენტი იქნება იმ ხარვეზების გამოსწორებაზე გაკეთებული, რომელთა წინაშეც დგას ჩვენი სახელმწიფო.

- შეიძლება კვლავ დღის წესრიგში დადგეს პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევის საკითხი?

- კარგია, რომ ამ საკითხზე აქცენტი გააკეთეთ, რადგან ეს არ არის უმნიშვნელო საკითხი. ბატონი ვოლსკი იყო პირველი, ვინც ეს საკითხი გახსნა. ამ საკითხზე თვითონ მმართველ პარტიაშიც არ არის ერთიანი პოზიცია ჩამოყალიბებული. `ქართული ოცნების~ ძველი სახეები პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევის გაუქმებას უჭერენ მხარს. ახალი გუნდი კი პირიქით, არსებულ მოდელს უჭერს მხარს ანუ პირდაპირი წესით არჩევას. ამდენად, შეიძლება რთული პროცესის მოწმენი გავხდეთ. კიდევ ერთი საკითხი ეხება ვადებს. ირაკლი კობახიძემ გვითხრა, რომ აპრილამდეო, ეს ძალიან არასერიოზული განცხადებაა.

- რატომ? რაღაც დედლაინი ხომ უნდა დასახელებულიყო?

- იმიტომ, რომ ეს მიუთითებს, რომ ან კონსტიტუციის პროექტი უკვე არსებობს და ფორმალურად აპირებენ პროცედურების გატარებას. აპრილამდე უბრალოდ შეუძლებელია კონსენსუსის მიღწევა ყველა საკითხზე, თუნდაც პროფესიულ წრეებშიც კი.

მზად არის ეს მთავრობა, რომ, მაგალითად, აფხაზებს გაუგზავნოს კონკრეტული გზავნილი და ეს საკითხი დაძრას?! ეს არ არის მარტივი საკითხები. თუ ამ საკითხებს გამოვტოვებთ, მაშინ გამოდის, რომ კონსტიტუციის მხოლოდ სათაურს შევცვლით, ამისთვის კი ამ ძვირფას დროს ნუ დახარჯავენ. სამ თვეში ამ პროცესის დასრულება წარმოუდგენელია. თან მომავალ წელს, ადგილობრივ არჩევნებთან ერთად გეგმავს კონსტიტუციის შეცვლას პარლამენტი?! არჩევნები და ახალი კონსტიტუციის მიღება შეიძლება ერთმანეთს დაემთხვეს, ეს არ იქნება სწორი და კარგი. მე უფრო დინჯი და გონივრული გადაწყვეტილებების მომხრე ვარ, ვიდრე ნაჩქარევი გადაწყვეტილებების. ვურჩევდი, რომ არ იჩქარონ და დრო გააგრძელონ.

„ახალი თაობა“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

უთანხმოება „ქართულ ოცნებაში“: ზაქარია ქუცნაშვილს ფრაქციის შექმნაზე უარს ეუბნებიან, ირაკლი ტრიპოლსკი პარტიიდან მიდის

საკანონმდებლო ორგანოში ფრაქციების შექმნა გრძელდება. ამ პროცესს შესაძლოა დიდი უთანხმოება მოჰყვეს. მიღწეული შეთანხმების თანახმად, ფრაქცია ზაქარია ქუცნაშვილსაც უნდა შეექმნა, მაგრამ ეს საკითხი დღის წესრიგიდან მოიხსნა. არადა პარლამენტში 4 ახალ ფრაქციას ელოდებიან.

რეგლამენტის თანახმად, საპარლამენტო ფრაქციის შესაქმნელად 6 კაცია საჭირო. ფრაქციების შექმნის მსურველები ახლა საჭირო ხალხის შემოკრებაზე არიან გადასული.

დმანისის, წალკის და კაზრეთის მაჟორიტარმა დეპუტატმა კახა ოქრიაშვილმა ჯერ კიდევ პარლამენტის შეკრებამდე განაცხადა, რომ ჰყავდა თანამოაზრეები და მათთან ერთად შექმნიდა ფრაქციას.

მაჟორიტარმა ამ მიზანს თითქმის მიაღწია. გავრცელებული ინფორმაციით, ამ ფრაქციაში ოქრიაშვილთან ერთად ენზელ მკოიანი, გოგი მეშველიანი, თამაზ ნავერიანი, გიორგი კოპაძე და გოდერძი ჩანქსელიანი გაწევრიანდებიან.

ადამიანის უფლებათა დაცვის საპარლამენტო კომიტეტის თავმჯდომარეობას უმიზნებდა გედევან ფოფხაძე. კომიტეტის თავმჯდომარე ვერ გახდა და, ეტყობა, ფრაქციის თავმჯდომარეობით აპირებს ამ დანაკლისის შევსებას. პარლამენტში ამბობენ, რომ ეს საკითხიც თითქმის გადაწყვეტილია.

საკუთარი ფრაქციების შექმნა სურთ სოციალ-დემოკრატებსა და კონსერვატორებს. არც ერთსა და არც მეორეს ფრაქციების შესაქმნელად საჭირო რაოდენობის ხალხი არ ჰყავს. მიზნის მისაღწევად ისინი უმრავლესობის დეპუტატებთან მართავენ კონსულტაციებს. გავრცელებული ინფორმაციით, ისინი დანაკლისს მეოცნებე მაჟორიტარებით შეავსებენ.

სოციალ-დემოკრატებში, შესაძლოა, ბიძინა ივანიშვილის მეგობარი ირაკლი ტრიპოლსკი შევიდეს. ის პარლამენტში „ქართული ოცნების“ სიით შევიდა, მაგრამ „ოცნებაზე“ ნაწყენია. წინა მოწვევის პარლამენტის მსგავსად, მისთვის კომიტეტი აღარ ჩაუბარებიათ და ძველებურად აღარც მაჟორიტარად წარუდგენიათ.

დუშეთის მაჟორიტარად ზაქარია ქუცნაშვილი იქნა წარდგენილი. ამ რაიონის გარდა, მას თიანეთის და ყაზბეგის რჩეულის ტიტულიც აქვს. სამგზის მაჟორიტარი, როგორც უკვე ვთქვით, საპარლამენტო ფრაქციის შექმნასაც აპირებდა. მაგრამ ამის უფლება რატომღაც არ მისცეს.

პარლამენტში ამ მომენტისთვის ხუთი საპარლამენტო ფრაქციაა. ორი ფრაქცია ჰყავს „ქართულ ოცნებას“, ორი – „ნაციონალურ მოძრაობას“ და ერთიც – პატრიოტთა ალიანსს.

„ახალი თაობა“, 10 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „დავით ნარმანია გიგი უგულავას გვერდით უნდა იჯდეს!“ // „ვიზალიბერალიზაცია კარგია, მაგრამ ხალხს ევროპაში წასასვლელი ფული არ აქვს“

ყოფილი დიპლომატი მამუკა გამყრელიძე `ახალ თაობასთან~ ინტერვიუში ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე საუბრობს.

- ბატონო მამუკა, ხელისუფლება აცხადებს, რომ ყველა დაბრკოლება დაძლეულია და ახალი წლიდან უვიზო მიმოსვლა იქნება შესაძლებელი. როგორია თქვენი შეფასებები ამ საკითხთან დაკავშირებით?

- პროცესი არ არის საბოლოოდ დასრულებული. ამ კუთხით ძალიან დიდი ნაბიჯი გადაიდგა. თუ რაიმე განსაკუთრებული არ მოხდა, ეს, პირველ რიგში, ეხება მედიათავისუფლებას. თუ კიდევ რაღაც ახალი შეტევა არ მოხდა რუსთავი 2-ზე, ვიზალიბერალიზაციას მივიღებთ ყველა შემთხვევაში. ეს, თავისთავად, კარგია, მაგრამ, ფული თუ არ გაქვს, ვერსად გახვალ. ჩვენი შემოსავლები ლარშია, თუ მოგვინდება სადღაც გასეირნება ევროპაში, ცხადია, ლარი უნდა გადავიყვანოთ ევროებში. ბოლო პერიოდში ლარი ევროსთან 30%-ით გაუფასურდა. შესაბამისად, ევროპაში წასვლის საშუალება შეგვეზღუდა. ვიზალიბერალიზაცია კარგია, მაგრამ, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენს შემოსავლებს უნდა შევხედოთ.

- ეკონომიკაზე საუბრობთ და კულუარებში საუბრობენ იმის თაობაზეც, რომ, შესაძლოა, დღის წესრიგში ეკონომიკური გუნდის შეცვლის საკითხი დადგეს. ამბობენ, რომ კვირიკაშვილსა და ქუმსიშვილს შორის დაპირისპირებაა. უნდა ველოდეთ ცვლილებებს?

- ჩემამდეც მოვიდა ინფორმაცია დიმიტრი ქუმსიშვილსა და პრემიერს შორის არსებული დაპირისპირების შესახებ. ეს ძალიან სამწუხაროა, იმიტომ, რომ ეს ორი ადამიანი ერთი გუნდის წევრებად განიხილებოდნენ. ვერ გეტყვით, რამ გამოიწვია ეს პროცესი. ორივე ადამიანი ძალიან დაახლოებულია ბიძინა ივანიშვილთან. რაღაც შიდა პროცესებთან გვაქვს საქმე. იქ რა იხარშება, ჩემთვის უცნობია. შიგნიდან ასევე გამოვარდა ჭორი, რომ კახა კალაძე შეიძლება დანიშნონ შინაგან საქმეთა მინისტრად. მირჩევნია, ისევ ენერგეტიკის მინისტრად რჩებოდეს, ვიდრე ასეთი მნიშვნელოვანი პოსტი ჩააბარონ. სამწუხაროდ, ფაქტია, რომ შიგნით ყველაფერი რიგზე ვერ არის.

- ოპტიმიზაციის მიზნით სამინისტროებში სერიოზული შემცირებები იწყება. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ პროცესისადმი?

- უპირველეს ყოვლისა, მივესალმები შემცირებას. თუ ეს მართლა მოხდა, თუ ასეთი მკვეთრი ნაბიჯი გადადგა მთავრობამ, მივესალმები ამ გადაწყვეტილებას და ვფიქრობ, რომ ეს იქნება ძალიან სწორი, ძალიან დროული და საღი გადაწყვეტილება. როდესაც შემოსავლები გიმცირდება, ამ დროს გაუგებარი ნაბიჯები კი არ უნდა გადადგა, არამედ ხარჯების რაციონალური შემცირება უნდა დაიწყო. ბიუჯეტის შეკვრა სხვანაირად შეუძლებელია.

- ეყოფა ამ ნაბიჯის გადადგმა ჩვენს ბიუჯეტს?

- საკითხავია, ეყოფა თუ არა. მეორე საკითხია ისიც, რომ ეს გამოიწვევს გარკვეულ სოციალურ უკმაყოფილებას, მაგრამ, რას ვიზამთ. თავის დროზე არ უნდა წასულიყვნენ ამაზე, უაზროდ რომ გაზარდეს ჩინოვნიკების შტატები იმისთვის, რომ საკუთარი მომხრეები დაეკმაყოფილებინათ. ხელფასებიც ძალიან მნიშვნელოვნად არის შესამცირებელი.

- ვის გაუშვებენ, მათ მიერ მოყვანილ კადრებს თუ ძველებს?

- რა თქმა უნდა, თავიანთ მომხრეებს დატოვებენ. უკვე მიმდინარეობს ეს პროცესი. მომდის ინფორმაციები, რომ ძველი და პროფესიონალი კადრების გაშვება იგეგმება, რადგან ისინი ნაციონალების დროსაც იქ მუშაობდნენ. განსაკუთრებით თავდაცვის სამინისტროში მიმდინარეობს ეს პროცესი. მიმდინარეობს ძლიერი პროფესიონალების შემცირება.

- მხოლოდ თავდაცვის სამინისტროში?

- რატომ ხდება ასე განსაკუთრებულად თავდაცვის სამინისტროში, როცა კულტურის სამინისტროს უფრო სჭირდება შემცირება?! უსარგებლო ხალხით არის გამოტენილი! რეინტეგრაციის სამინისტრო რომ ავიღოთ, საერთოდ საჭირო არ არის ეს სამინისტრო! ეს ოპტიმიზაცია უნდა მოხდეს წინასწარ გათვლილი გეგმის მიხედვით და არა – სპონტანურად, რომ 30% ადგე და გაუშვა და მთლიანად გაყარო ძველი თანამშრომლები. ზოგადად ძველ თანამშრომლებზე დგას ხოლმე ეს სამინისტროები. მათ უკვე გავლილი და ნასწავლი აქვთ ყველაფერი.

- მხოლოდ ოპტიმიზაციის პროცესი უშველის ჩვენს ეკონომიკას?

- აქ ორმხრივი პროცესი უნდა მიმდინარეობდეს. ერთი მხრივ, უნდა შემცირდეს ხარჯები და ასევე უაზრო ხარჯები არ უნდა იყოს თუნდაც ჯანდაცვის სამინისტროში, რომელიც მხოლოდ სოცუზრუნველყოფის სამინისტროდ გადაიქცა. უაზროდ ხარჯები სერიოზულ ტვირთად აწვება ბიუჯეტს და ქვეყანას განვითარების საშუალებას არ აძლევს. ამხელა სოციალური ხარჯები მხოლოდ ძლიერ სახელმწიფოებს შეუძლიათ გაიღონ. ხარჯები უნდა შემცირდეს! ან თუნდაც სოფლის მეურნეობაში გადაყრილი მილიონობით ლარის გამო ძალიან მკაცრად უნდა მოეთხოვოთ პასუხი მაშინდელ პრემიერ ივანიშვილსა და ღარიბაშვილს.

- თქვენი აზრით, ეს თანხები გადაყრილია?

- ჰაერში გაუშვეს ეს ხვნაზე წასული მილიონები! სად წავიდა ეს ფული, რატომ წავიდა?! სადმე გამოჩნდა? აისახა?! არამიზნობრივად ხდება ბიუჯეტის ხარჯვა! თუნდაც თბილისის მერია ავიღოთ. მე, მაგალითად, ქალაქის მერს დავაპატიმრებდი! კი არ მოვხსნიდი, დავაპატიმრებდი!

- რატომ, რა დაგიშავათ?

- რასაც ის ჩადის, მხოლოდ მატერიალური კი არა, უმძიმესი დანაშაულია! მას აუცილებლად უნდა მოეთხოვოს პასუხი. თუ გიგი უგულავა ზის ციხეში ფინანსური დარღვევების გამო, რატომ არ უნდა იჯდეს ნარმანია?! რატომ არ ვაპატიმრებთ ამ უგვანო, უმსგავს, სრულიად უუნარო და სამარცხვინო მერს?! ჭამა-სმაში გადაყრილია ფული, მაშინ როდესაც ხალხს ასე უჭირს! ეს არ არის პოპულისტური განცხადებები. ხალხი შიმშილის ზღვარზეა! ამცირებ ხარჯებს სასადილოებისთვის, სადაც მიუსაფარი ხალხი სადილობს, ფულს ჭამა-სმაში ხარჯავ და მიდიხარ იმის სასწავლებლად, ჭამის დროს დანა-ჩანგალი უნდა იხმარო თუ ფიწალი! ეს უკვე კრეტინიზმის დონეა!

- ფიქრობთ, რომ დადგება დავით ნარმანიას პასუხისმგებლობის საკითხი?

- დავით ნარმანია გვერდში უნდა მიუსვან გიგი უგულავას და გაცილებით მეტი სასჯელი მისცენ ამ სამარცხვინო საქციელის, იმ ხარჯების გამო, რომლებსაც დღეს მერია ახორციელებს!

——————–