„ახალი თაობა“: თენგიზ ფხალაძე: წინააღმდეგობების არ უნდა შეგვეშინდეს. მთავარია, რიგის სამიტზე წინსვლა დაფიქსირდეს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ნატალი საბანაძესთან: ”საჭიროა ევროპა დავარწმუნოთ, რომ ჩვენ არ ვიქნებით პრობლემის იმპორტიორები”
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „არ გამოვრიცხავ პოლიტიკური ვითარება საქართველოსა და რუსეთს შორის ისევ დაიძაბოს“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ლევან ბოძაშვილთან: “პრორუსულობის დაბრალების შიშით, ხელისუფლება არ უნდა მოერიდოს ევროკავშირთან ვაჭრობას”
„რეზონანსი“: გორის სინდრომი // რატომ აფრიალებენ წითელ დროშებს ქართულ ქალაქში, რომელიც 7 წლის წინ რუსული აგრესიის შედეგად ყველაზე მეტად დაზარალდა
„რეზონანსი“: რითი აიხსნება მკვეთრად გამოხატული პრორუსული განწყობები გორში?
„კვირის ქრონიკა“: ინტერვიუ შალვა ნათელაშვილთან: „რაც შეეხება თინა ხიდაშელის თავდაცვის მინისტრობას, მე ვერ ვიტყოდი, რომ აშშ-ს ელჩის რიჩარდ ნორლანდის დამსახურებაა“
„კვირის ქრონიკა“: ინტერვიუ ნინო ბურჯანაძესთან: „რა მნიშვნელობა აქვს, რუსეთი გიკარნახებს თავდაცვის მინისტრის დანიშვნას, თუ ამერიკის შეერთებული შტატები?“
„კვირის ქრონიკა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ევროკომისიამ რაღაც ანგარიში გამოაქვეყნა. ძალიან მაგრები ვყოფილვართ, მაგრამ შედეგი არის ნული“
———————-
„ახალი თაობა“, 11 მაისი, 2015 წელი
თენგიზ ფხალაძე: წინააღმდეგობების არ უნდა შეგვეშინდეს. მთავარია, რიგის სამიტზე წინსვლა დაფიქსირდეს“
მარიამ მჭედლიშვილი
(შემოკლებით)
საქართველოს მოსახლეობას იმედი გაუცრუვდა ახლო მომავალში ევროპაში უვიზო მიმოსვლის რეჟიმის მიღებასთან დაკავშირებით. უცხოური მასმედიის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, „აღმოსავლეთის პარტიორობის“ რიგის სამიტზე ევროკავშირისაგან მსგვასი არაფერია მოსალოდნელი. შესაბამისად, საქართველოს მოქალაქეებმა ჩათვალეს, რომ შენგენის ზონაში 90-დღიანი უვიზოდ ყოფნა მათთვის შორეული პერსპექტივაა.
ისე, საქართველოს ხელისუფლება მაინც იმედიანადაა განწყობილი და უვიზო რეჟიმის მიმართულებით გაქაქტიურდა. პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი დღეს ბრიუსელში იმყოფება და იგი ევრიოკავშირის ლიდერებს შეხვდება და მონაწილეობას „აღმოსავლეთის პარტნიორობის“ კონფერენციაშიც მიიღებს. ამ ვიზიტამდე რამდენიმე დღით ადრე კი პრეზიდენტმა, პრემიერმა და პარლამენტის სპიკერმა ევროკავშირის ლიდერებს ერთობლივი მიმართვა გაუგზავნეს, რომელშიც უვიზო რეჟიმის მიღების ტხოვნაა გამოხატული.
- მარტო წერილი არაფერს ცვლის, მაგრამ ეს არის აქტივობა, რომელსაც საქართველო ახორციელებს ევროპული ინტეგრაციის პროცესისათვის. ამაში საქართველოს ხელისუფლების ყველა შტოა ჩართული, ისისნი ამ საკითხში ერთიანობას ავლენენ, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია“, – ამბობს პრეზიდენტის მრჩეველი საგარეოპოლიტიკურ საკითხებში თენგიზ ფხალაძე. მისი თქმით, სასურველია, რომ ამ საკითხზე ერთიანობა მთელმა ქართულმა პოლიტიკურმა სპექტრმა გამოიჩინოს: „რაც უფრო ერთიანი ვიქნებით, მით უფრო ადვილი იქნება მიღწევა.
თენგიზ ფხალაძის თქმით, ევროკავშირის ლიდერებისადმი მიწერილ წერილში ასახულია თუ რა გაზა გაიარა საქართველომ ვიზალიბერალიზებისსამოქმედო გეგმის შესრულებასთან დაკავშირებით. „ყველაფერს რიგის სამიტი გადაწყვეტს, რომელიც 21-22 მაისს უნდა გაიმართოს. ჩვენს მიერ შესრულებული სამუშაოს შეფასებები წლის ბოლოსაც უნდა მოხდეს. „ჩვენთვის მთავარია რიგის სამიტზე წინსვლა დაფიქსირდეს. არავის არ უნდა ჰქონდეს იმის ილუზია, რომ შეიკრიბებიან სახელმწიფოების ლიდერები და მეორე დღეს უვიზო მიმოსვლა იქნება. მაგალითად, მოლდოვამ უვიზო რეჟიმი მიიღო ვილნიუსის სამიტიდან ექვსი თვის შემდეგ“, – ამბობს თენგიუზ ფხალაძე. პრეზიდენტის მრჩეველი არ იზიარებს იმ შეხედულებას, რომ თითქოსდა საქართველოს მიმართ ინტრესი შენელებულია ევროპის მიერ რუსეთისადმი დათმობების გამო. ამასთან, იგი აღიარებს, რომ „აღმოსავლეთის პარტნიორობის“ თემა რუსეთის ფედერაციის მოქმედებამ გაართულა, თუმცა „ჩვენ წინააღმდეგობებისა არ უნდა შეგვეშინდეს“.
როგორც ცნობილია, გერმანიამ ცოტა ხნის წინ საქართველოს მიმართ ამ საკითხში მხარდაჭერა დააფიქსირა. ამასთან, შენგენის ზონის გაფართოების წინააღმდეგია საფრანგეთი, რომლის სკეპტიციზმი შეიძლება უსაფრთხოების პრობლემებითა და ახალი ტერაქტების შიშით შეიძლება აიხსნას.
„რეზონანსი“, 11 მაისი, 2015 წელი
ინტერვიუ ნატალი საბანაძესთან: “საჭიროა ევროპა დავარწმუნოთ, რომ ჩვენ არ ვიქნებით პრობლემის იმპორტიორები”
ზვიად მახარაძე (ბრიუსელი)
საქართველოს განსაკუთრებული მოლოდინი არ უნდა ჰქონდეს 21-22 მაისს რიგაში დაგეგმილი ევროკავშირის აღმოსავლეთის პარტნიორობის სამიტისაგან და ზოგადად, არცერთი სხვა სამიტისგან, რადგანაც ეს არის წინასწარ მომზადებული შეხვედრა, სადაც დაუგეგმავი, სპონტანური გადაწყვეტილებების მიღება არ ხდება. ამის შესახებ საუბრობს “მთელი კვირისათვის” მიცემულ ინტერვიუში ბელგიის სამეფოსა და ლუქსემბურგის დიდ საჰერცოგოში საქართველოს ელჩი, ევროკავშირში საქართველოს მისიის ხელმძღვანელი ნატალი საბანაძე. მისი თქმით, ევროკავშირთან უვიზო მიმოსვლის მისაღებად ევროკომისიის 2 ანგარიშია საჭირო. აქედან პირველი, რომელიც გასულ კვირას ოფიციალურად გამოქვეყნდა, საქართველოს მიერ ვიზალიბერალიზაციის მისაღებად საჭირო მოთხოვნების შესრულებას ეხება. მეორე დასკვნაში კი ის იქნება ასახული, თუ რეალურად როგორ ხორციელდება საქართველოს ხელისუფლების მიერ მიღებული ცვლილებები ცხოვრებაში და ხომ არ რჩება ეს ყველაფერი მხოლოდ ქაღალდზე.
ელჩი იმედოვნებს, რიგის სამიტზე დასახელდება კონკრეტული ვადა, თუ როდის შეძლებს საქართველო ვიზალიბერალიზაციის მეორე, გადამწყვეტი ფაზის დასრულებას და, მისი ვარაუდით, ეს 2015 წლის ბოლოს უნდა მოხდეს.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: რამდენად მნიშვნელოვნად მიგაჩნიათ რიგაში დაგეგმილი სამიტი აღმოსავლეთ პარტნიორობის შემდგომი გაღრმავების კონტექსტში?
ნატალი საბანაძე: შეიძლება ითქვას, რომ სამიტისადმი მოლოდინი ცოტა გაბუქებულია, რადგან ეს მაინც არის წინასწარ მომზადებული შეკრება, რომელზეც გადაწყვეტილებები ერთ დღეში, სპონტანურად არ მიიღება. საერთოდ, რაღაცა განსაკუთრებული მოლოდინი არ უნდა გვქონდეს არც ამ სამიტის და საერთოდ არც არცეთი სამიტის მიმართ. გარკვეულწილად ეს მაინც განსაკუთრებული სამიტია – პირველად იმართება შეხვედრა ევროკავშირსა და პარტნიორ ქვეყნებს შორის ფაქტობრივად ომის პირობებში. საერთო სამეზობლოში მიმდინარეობს ძალიან სერიოზული მოვლენები. ეს ომი მარტო უკრაინას და გარკვეულწილად ჩვენ არ გვეხება, არამედ ასევე ეხება ევროკავშირსა და იმ ფუნდამენტურ პრინციპებსა და ნორმებს, რომლებსაც ცივი ომის დამთავრების შემდეგ მშვიდობიანი საერთაშორისო თანამშრომლობა ეფუძნებოდა.
რისკის წინაშე დგას ყველა ერთნაირად, რადგან, როგორც ვიცით, ჩვენ ვცხოვრობთ ისეთ სამყაროში, სადაც ყველაფერი ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული. ამიტომ ეს სამიტი ძალიან განსაკუთრებულ პირობებში გაიმართება.
ევროკავშირის წინაშე დგას საკმაოდ სერიოზული გამოწვევა, როგორ უპასუხოს ამ კრიზისს ისე, რომ ერთი მხრივ, არ მოხდეს ესკალაცია და კიდევ უფრო არ გაიზარდოს დაძაბულობა, მეორე მხრივ, არ მოხდეს დათმობა იმ ნორმებისა და პრინციპებისა, რომელსაც ეფუძნება თავად ევროკავშირი და საერთაშორისო წესრიგი და მესამე – არ მოხდეს ისეთი პასუხი, რომელიც სამეზობლოში ევროკავშირის ინტერესების დათმობის ხარჯზე წაახალისებს რუსეთის აგრესიულ ქმედებებს.
სამივე მიზნის მიღწევა ძალიან რთული და, შეიძლება ითქვას, შეუძლებელიც კია. ამიტომ მოიძებნება კომპრომისი, რომელიც გარკვეულწილად პასუხს გასცემს ამ დილემას.
- რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმირ პუტინი ითხოვს გავლენის სფეროების დაფიქსირებას. თქვენი აზრით, რამდენად შესაძლებელია, რომ ევროკავშირი ამ მხრივ რაიმე დათმობაზე წავიდეს?
ნატალი საბანაძე: პუტინი ითხოვს ევრაზიული კავშირის, როგორც მხარის, აღიარებას და გავლენის სფეროების განსაზღვრას – ჰქონდეს გავლენის სფერო იმ ქვეყნებზე, რომლითაც რუსეთი შემოსაზღვრულია. ამის პირდაპირი აღიარება ძალიან რთულია და ამაზე ევროკავშირი არ წავა. მეორე საკითხია, რამდენად შეეწინააღმდეგება ამას. უკრაინის მაგალითზე თუ ვიმსჯელებთ, იგი საკმაოდ მაგრად დგას – ერთიანობა გამოიჩინეს, სანქციები გაგრძელდა მიუხედავად იმისა, რომ ეს სანქციები ევროკავშირსაც ვნებს.
იცით, რომ ევროკავშირი გაყოფილია, ყველა ქვეყანას ერთნაირი ინტერესი არ აქვს, თუმცა ერთიანობა ჯერჯერობით შენარჩუნებულია. მაგრამ მომავალში რამდენად შეძლებს ძლიერად შეეწინააღმდეგოს რუსეთის ამ მცდელობებს, ჩვენ ჯერ არ ვიცით.
- ასეთი რთული საერთაშორისო კონტექსტიდან გამომდინარე, რა შედეგებს შეიძლება ველოდოთ ევროკავშირისაგან?
ნატალი საბანაძე: რაც ეხება საერთაშორისო ნორმებსა და პრინციპებს, ამაზე ევროკავშირი უკან არ დაიხევს, რადგანაც ცალკეული სახელმწიფოებისაგან განსხვავებით, იგი თავის თავს წარმოადგენს ნორმატიულ და არა გეოპოლიტიკურ ძალად და ეს მისი არსებობისა და თვითდეფენიციისათვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ასევე მნიშვნელოვანია ჩვენთვის, როგორც პატარა სახელმწიფოსთვის, რომლისთვისაც ევროპა გარკვეულწილად თავშესაფარს წარმოადგენს.
რა პრინციპებზეა საუბარი? – პირველ რიგში ეს ეხება სუვერენიტეტს, ტერიტორიულ მთლიანობას, იმის დაუშვებლობას, რომ ხდებოდეს საზღვრების ძალით შეცვლა და აქვე უნდა ვახსენოთ და ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი – ყველა სახელმწიფოს სუვერენულ უფლებას, თავად აირჩიოს თავისი მომავალი განვითარების გზა, ალიანსების წევრობა მოქალაქეების მიერ გაკეთებული არჩევანის შესაბამისად.
ეს არჩევანი ახლა კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, იმიტომ, რომ რუსეთის ქმედებები სწორედ ამის წინააღმდეგაა მიმართული, რომელიც საშუალებას არ აძლევს მის სამეზობლოში მყოფ დამოუკიდებელ სახელმწიფოებს, გააკეთონ ის, რასაც მისი სტრატეგიული და გეოპოლიტიკური ინტერესების წინააღმდეგ მიმართულ ქმედებად აღიქვამს.
ამიტომ ევროკავშირიდან გვჭირდება ცალსახა მხარდაჭერა, რომ საქართველოს აქვს ამ არჩევანის გაკეთების უფლება. ჩვენ ასევე იმედი გვაქვს, რომ ამ არჩევანთან ერთად ისინი იმასაც აღიარებენ, რომ ეს არის ევროპული არჩევანი და ჩვენ, ისევე როგორც უკრაინასა და მოლდოვას, გვესახება მომავალი ევროპულ ოჯახში.
- საქართველოში 400-ზე მეტმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ მიმართვა გაავრცელა ასოცირების ხელშეკრულების ხელმომწერი ქვეყნებისათვის ევროპული პერსპექტივის თაობაზე. შეიძლება დეკლარაციაში მართლაც აღინიშნოს ეს საკითხი რაიმე ფორმით?
ნატალი საბანაძე: ჩვენ ამას პერსპექტივას დავარქმევთ თუ გაწევრიანების ამბიციას, ფუნდამენტური მნიშვნელობა ახლა არ აქვს იმ დილემიდან გამომდინარე, რომლის წინაშეც ახლა ევროკავშირი იმყოფება. ასევე გასათვალისწინებელია წევრ ქვეყნებში მიმდინარე შიდა მოვლენები და გაფართოების მიმართ მზარდი სკეპტიციზმი. ამიტომ საუბარი იმაზე, რომ გაწევრიანების პერსპექტივის მხრივ ჩვენ რამეს დაგვპირდებიან, ზედმეტად ოპტიმისტური იქნება.
ამიტომ უნდა გამოვიდეთ იქიდან, რა შესაძლებლობებიც გვაქვს. ამ სიტუაციაში შესაძლებლობა არის ის, რომ აღიარონ ჩვენი ევროპული მისწრაფებები. შესაძლებელია, მხარი დაგვიჭირონ, რომ ამ მისწრაფებების განხორციელებაში წინ წავიწიოთ. ამისათვის ძალიან სერიოზული ინსტრუმენტი უკვე გვაქვს, ეს არის ასოცირების ხელშეკრულება. ეს არის სერიოზელი ინსტრუმენტი ჩვენი ურთიერთობების განვითარების გზაზე.
- თქვენი შეფასებით, შეიცვალა ევროკავშირის ხედვა აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიმართ, თუ იგი მას კვლავ ტექნოკრატიულ პროექტად განიხილავს?
ნატალი საბანაძე: უკრაინის მოვლენებმა ვილნიუსის სამიტის გარშემო აჩვენა ძალიან ნათლად, რომ აღმოსავლეთის პარტნიორობა არ არის და ვერ იქნება ტექნოკრატიული პროექტი. შეიძლება ეს თავიდან ასე იყო ჩაფიქრებული – უფრო ბიუროკრატიულ-ტექნოკრატიული, ვიდრე პოლიტიკური და მითუმეტეს გეოპოლიტიკური, მაგრამ ვილნიუსმა აჩვენა, რომ არსებობდა მეორე მხარე – ევროკავშირის მაშინდელი სტრატეგიული პარტნიორი რუსეთი, რომელიც აბსოლუტურად არ აღიქვამდა ამ პროექტს ტექნოკრატიულად და პასუხიც შესაბამისი ჰქონდა.
ამიტომ ამჟამად ევროკავშირისთვისაც იმის აღქმა, რომ იგი მხოლოდ რაღაც პატარა პროექტებსა თუ ხელშეკრულებებზე საუბრობს, უკვე არარეალისტურია. ამიტომ ახლა უკვე ყველას ესმის, რომ ეს არის ბევრად უფრო რთული, პოლიტიკური გამოწვევების შემცველი ინიციატივა და ფიქრობენ, როგორ უნდა განვითარდეს.
არსებობს სამი ქვეყანა, რომელიც ევროკავშირთან უფრო ახლო ურთიერთობების ეტაპზე გადავიდა და არის სამი ქვეყანა, რომლებსაც სხვა ინტერესები და ამბიციები აქვთ. საკმაოდ რთულია ამათი ერთად დაბალანსება და როგორ განვითარდება პროცესები, სწორედ ამ პოლიტიკური კონიუნქტურიდან გამომდინარე გადაწყდება. მხოლოდ მარტივი ტექნოკრატიული მიდგომით ამ გამოწვევის გამკვლავება შეუძლებელი იქნება.
- რიგის სამიტისაგან საქართველოში ევროკავშირთან უვიზო რეჟიმის ამოქმედების ვადის დასახელებას ელიან. რამდენად საფუძვლიანია ეს მოლოდინი?
ნატალი საბანაძე: დასკვნა დღეს უკვე ქვეყნდება – ეს არის მეორე ეტაპის პირველი შეფასება, კონსოლიდირებული მოხსენება. ბოლო თვეებში საქართველოში მოეწყო რამდენიმე მისია. შეისწავლეს ოთხივე ბლოკი და ეს ანგარიში აჩვენებს, რა პროგრესია მეორე ფაზის იმპლემენტაციის მხრივ. ჩვენ ველით, რომ იქნება კარგი შეფასება, იმიტომ, რომ მართლაც ძალიან ბევრი რამ გაკეთდა, იყო უპრეცედენტო მობილიზაცია იმისათვის, რათა მაქსიმალურად სწრაფად და ეფექტურად მომხდარიყო ამ ფაზაში წინსვლა.
იმისათვის, რომ მოხდეს საბოლოო შეფასება, ევროკავშირს სჭირდება ორი ანგარიში. მეორე ფაზა მოიცავს კანონმდებლობებს, იმპლემენტაციის შეფასებას, რომელიც პირველ ფაზაში იქნა მიღებული. ამიტომ უფრო რთული ფაზაა და უფრო მეტი დრო ესაჭიროება, რათა ინახოს, როგორ ხდება ცვლილებების ცხოვრებაში გატარება და მხოლოდ ქაღალზე ხომ არ რჩება. მე ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ გამოჩდება დროის ვადა, რომლის პერიოდშიც, ევროკომისიის აზრით, შესაძლებელი იქნება ამ ფაზის დახურვა და ჩვენ ვთვლით, რომ ეს იქნება ამ წლის ბოლომდე.
- საერთოდ, რამდენად აუცილებელია საქართველოში რეფორმების განხორციელებისათვის ევროკავშირის პერსპექტივა? აუცილებლად ვინმემ გარედან უნდა დასახოს მიზნები, ჩვენ არ გაგვაჩნია ამის ნება?
ნატალი საბანაძე: საქართველომ ძალიან სერიოზული რეფორმები ჩაატარა, მოახდინა სახელმწიფოს რეალური რესტრუქტურიზაცია, მანამდე, სანამ აღმოსავლეთ პარტნიორობა საერთოდ გაჩდებოდა. ეს ძალიან ნათლად აჩვენებს იმას, რომ შიდა მამოძრავებელი ძალა არის გადამწყვეტი და არსებობს შიდა ინტერესი, რომ შეიქმნას ფუნქციონირებადი სახელმწიფო. ეს ვალდებულებები კი არ არის, ეს არის ის, რაზეც ჩვენ შევთანხმდით ევროკავშირთან, ის, რაც ჩვენ გვინდა განვახორციელოთ და ამისთვის გვსურს მათი დახმარება. იმისათვის, რომ ეს დახმარება მივიღოთ, ეს კარგად უნდა განვახორციელოთ. ეს არის სახელმწიფოს მოდერნიზაცია, ტრანსფორმაცია, რაც დარჩენილია, რათა საქართველო ჩამოყალიბდეს ევროპული ტიპის დემოკრატიად. ნებისმიერი სახის დახმარება, თუ შეიძლება ეს ჩვენ მივიღოთ, რატომაც არ უნდა მივიღოთ?! მითუმეტეს, რომ ჩვენ გვინდა დაახლოება და ეს პროცესი გაიარა ყველა იმ ქვეყანამ, რომელიც შეუერთდა ევროკავშირს.
- როდესაც ვლაპარაკობთ საქართველოს ევროპულ გზაზე, გასაგებია, რამ განაპირობა ჩვენი არჩევანი, მაგრამ რა ინტერესი შეიძლება ჰქონდეს ევროკავშირს, რითი შეგვიძლია გავხდეთ საინტერესო მისთვის?
ნატალი საბანაძე: ის, თუ როგორ განვითარდება ევროკავშირის სამეზობლო, დიდწილად განსაზღვრავს, თუ რა ტიპის საერთაშორისო აქტორია ევროკავშირი. თუ მას არ შეუძლია, თავისი წონა, თავისი დადებითი გავლენა, რომლის პროექციასაც იგი აკეთებს, წარმატებით განახორციელოს სამეზობლოში, მისი გლობალური როლი მითუმეტეს კითხვის ქვეშ დგება. მიუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო ამბიციები არ არის ევროკავშირის, როგორც პროექტის, საფუძველი, მას ეს ამბიციები აქვს. მას ფაქტობრივად აქვს საგარეო საქმეთა სამინისტრო, ჰყავს უმაღლესი წარმომადგენელი.
წარმატებული, განვითარებული, დემოკრატიული და მშვიდობიანი სამეზობლო არის უშუალოდ ევროკავშირის განვითარებისა და უსაფრთხოების საფუძველი. სამეზობლო, რომელიც ახლა არის ძალიან არეული, უქმნის ევროკავშირს მთავარ რისკებსა და საფრთხეებს.
რატომ დებს ამდენ სახსრებს, რომ მოხდეს მეზობელი ქვეყნების ტრანსფორმაცია? საერთაშორისო ურთიერთობების ერთ-ერთი ურყევი პოსტულატი არის ის, რომ დემოკრატიული სახელმწიფოები ერთმანეთს არ ებრძვიან. ანუ, ეს დემოკრატიული მშვიდობის თეორია საკმაოდ მნიშვნელოვანია. დემოკრატიული სივრცის გაფართოება ევროკავშირისვე უსაფრთხოებისთვის არის მნიშვნელოვანი. ჩვენთვისაც მნიშვნელოვანია უსაფრთხოების და განვითარებისთვის. ამიტომ აქ არის რეალური ინტერესების გადაჯაჭვა.
ასევე უნდა გამოვყოთ ენერგორესურსების მომენტიც, თუ მერკანტილურ ინტერესებზეც ვისაუბრებთ. საქართველო სერიოზული კორიდირია. ენერგოდამოუკიდებლობა კი ახლა ძალიან მნიშვნელოვანია. რადგანაც ხდება ენერგორესურსების შანტაჟის იარაღად გამოყენება, ევროკავშირის ინტერესშია, მოხდეს დივერსიფიკაცია. საქართველოს, როგორც ტრანზიტორი ქვეყნის, როლი ძალიან მნიშვნელოვანია.
საქართველო შეიძლება განხილული იქნეს, როგორც ხიდი შუა აზიის ქვეყნებთან ურთიერთობაში. შუა აზია დიდი ბაზარია და, ამასთან, მას არ აქვს არც ამბიცია და არც ინტერესი, რომ ევროკავშირის წევრი გახდეს. საქართველოს სტრატეგიული როლი შეიძლება ძალიან საინტერესო იყოს.
- რამდენად მნიშვნელოვანია ევროკავშირი-საქართველოს ურთიერთობებში ცალკეული ქვეყნების პოზიციები? უნდა იყოს თუ არა ამ მხრივ ჩვენი განსაკუთრებული ყურადღების ცენტრში გერმანია და საფრანგეთი?
ნატალი საბანაძე: როდესაც ვლაპარაკობთ ევროკავშირის ინტერესებზე, ეს არის შეჯერებული თვალთახედვა ბრიუსელიდან, თუმცა ამის სიმძაფრის აღქმა ევროკავშირის სხვადასხვა კუთხეში განსხვავებულია. იტალია, ესპანეთი, პორტუგალია ასე მძაფრად არ აღიქვამს ჩვენთან ურთიერთობას, რადგანაც მისი სამეზობლო არის სამხრეთი. შესაბამისად, პოლონეთისთვის და ბალტიისპირეთისათვის სამეზობლო არის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები. ამიტომ ჩვენ მათთან ბევრი ახსნა არ გვჭირდება, რადგან ბუნებრივი პარტნიორები არიან და საერთო ინტერესი გვაქვს.
არიან ქვეყნები შუაში, რომლებიც ძალიან დიდ როლს თამაშობენ. მათგან ყველაზე წონიანი ქვეყნებია გერმანია და საფრანგეთი და მათთან მუშაობა ძალიან მნიშვნელოვანია და გვჭირდება, რადგან როგორც ვხედავთ, მათი მხარდაჭერის გარეშე საბოლოო ჯამში არაფერი კეთდება.
გასულ კვირას საგარეო საქმეთა მინისტრს ძალიან კარგი ვიზიტი ჰქონდა გერმანიაში და მათი მხრიდან გამოხატული იქნა საქართველოსადმი მხარდაჭერა. ეს უპირველეს ყოვლისა ეხება სავიზო ლიბერალიზაციას. თუ გეგმით გათვალისწინებული ყველა მითხოვნა შესრულდა, გერმანია გვპირდება, რომ არ დაბლოკავს ამ პროცესს.
მაგრამ როდესაც საკითხი ეხება პერსპექტივებს, ახალ ეტაპზე საუბარს, აქ გერმანია ძალიან სკეპტიკურად არის განწყობილი. ამის მიზეზი ბევრია, მაგრამ, მათი აზრით, ჩვენ სულ ახლახან მივიღეთ ასოცირების ხელშეკრულება და უმჯობესი იქნება, თუ ამ ეტაპზე შევჩერდებით და სრულად გამოვიყენებთ ყველა ახალ ინსტრუმენტს. ყურადღება უნდა გადავიტანოთ შინაარსზე და არა რაღაც ახალ ფორმულირებებზე. მათი აზრით, თუ სულ ახალი ფორმულირებების ძიებაში ვიქნებით სამიტიდან სამიტამდე, მთავარი შეიძლება გვერდზე დაგვრჩეს.
- ევროკავშირის ოფიციალური წარმომადგენლებიდან ბევრი, მათ შორის საქართველოს ევროპული პერსპექტივის აქტიური მხარდამჭერებიც, მიიჩნევენ, რომ ამ ეტაპზე ევროკავშირის წევრობის ამბიცია ჩვენთვის კონტრპროდუქტიულიც კი შეიძლება იყოს. თქვენი პოზიცია როგორია ამის მიმართ?
ნატალი საბანაძე: ჩემთვის ამის გადაჭრით თქმა ძნელია, რადგანაც გარემოებები ძალიან სწრაფად იცვლება. მაგრამ იმისთვის, რომ აქამდე მივიდეთ, აუცილებელია, ორივე მხარე იყოს მზად. ჩვენ რომ გვინდა – ეს საკმარისი არ არის. მეორე მხარესაც უნდა უნდოდეს. ჩვემ ჯერ მზად არ ვართ და არც ისინი არიან მზად. ამიტომ ასეთ პროცესში სწორი მომენტის შერჩევა ძალიან მნიშვნელოვანია და ეს მომენტი შეიძლება ძალიან სწრაფად დადგეს, ან დიდი ხნის მერე მოგვეცეს შანსი.
კიდევ ერთხელ – ჩვენთვის მნიშვნელოვანია დაველოდოთ და ავირჩიოთ სწორი მომენტი იმისათვის, რომ მაქსიმალური შედეგი მივიღოთ. საჭიროა ევროპა დავარწმუნოთ, რომ ჩვენ არ ვიქნებით პრობლემის იმპორტიორები, არამედ საქართველო არის ის სახელმწიფო, რომელიც გაამდიდრებს და გააძლიერებს საერთო ევროპულ ოჯახს.
„კვირის პალიტრა“, 11 მაისი, 2015 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „არ გამოვრიცხავ პოლიტიკური ვითარება საქართველოსა და რუსეთს შორის ისევ დაიძაბოს“
ვრცელ ინტერვიუში ექსპერტი ვახტანგ ძაბირაძე, საქართველოს საშინაოპოლიტიკურ საკითხებთან ერთად, საგარეო კურსსაც ეხება.
გთავაზობთ ამონარიდს:
შეკითხვა: “ვაზიანში ნატოს სწრაფი რეაგირების ძალებთან ერთად სწავლებაში მონაწილეობას მიიღებენ ამერიკელი ჯარისკაცები, ამერიკული სამხედრო ტექნიკა უკვე ვაზიანშია. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ამ სწავლებით ჩაეყრება საფუძველი ნატოსა და საქართველოს სასწავლო ცენტრს?”
ვახტან ძაბირაძე: იმ ფონზე, რაც დღეს ხდება რუსეთსა და დასავლეთს შორის, ვგულისხმობ გამწვავებულ ურთიერთობას, რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია ამერიკის ამგვარი ნაბიჯი, მით უფრო, თუ ამას დავამატებთ, რომ შავ ზღვაში ნატოს ფლოტი იყო შემოსული. იქმნება ისეთი სურათი, რომ ქმედითი ნაბიჯები იდგმება საქართველო-ამერიკის ორმხრივ სამხედრო ურთიერთობაში. ეს მნიშვნელოვანია საქართველოს ნატოსა და დასავლეთთან ინტეგრაციისთვის. ამასთან, ეს არის მინიშნება რუსეთისთვისაც, რომ ამ არეალში მისი სამხედრო დომინირება ვერ იქნება გადამწყვეტი. მოკლედ, ამ ყველაფერს, გარდა სამხედრო, პოლიტიკური დატვირთვაც აქვს. არ გამოვრიცხავ იმასაც, რომ პოლიტიკური ვითარება საქართველოსა და რუსეთს შორის ისევ დაიძაბოს, თუმცა, არა მგონია, ან რუსეთი, ან დასავლეთი რაიმე რადიკალურ ნაბიჯზე წავიდნენ, შესაძლოა, ამას რუსეთთან მცირე ეკონომიკური გართულებებიც მოჰყვეს”.
„კვირის პალიტრა“, 11 მაისი, 2015 წელი
ინტერვიუ ლევან ბოძაშვილთან: “პრორუსულობის დაბრალების შიშით, ხელისუფლება არ უნდა მოერიდოს ევროკავშირთან ვაჭრობას”
ვახო ბერიძე
აღმოსავლეთპარტნიორობის სამიტი რიგაში 21-22 მაისს გაიმართება, თუმცა, ცნობილია, რომ საქართველო ამ სამიტიდან მნიშვნელოვანს არაფერს უნდა ელოდოს. დეკლარაციის პროექტში არც ვიზალიბერალიზაციის მიღებაზეა ლაპარაკი და არც ევროპული პერსპექტივის აღიარებაზე. გამომდინარე აქედან, ჩნდება კითხვა: ღირს თუ არა სამიტის შემაჯამებელ დეკლარაციაზე ხელIმოწერა, თუ ამ ეტაპზე არსებულ პროექტში მნიშვნელოვანი არაფერი შეიცვალა?
დამოუკიდებელი ექსპერტი ლევან ბოძაშვილი ხელისუფლებას ევროკავშირთან დიპლომატიურ ვაჭრობას ურჩევს, თუმცა, დასძენს, რომ მმართველი გუნდი საკუთარი იმიჯის ხარჯზე არაპოპულარული ნაბიჯის გადადგმას ერიდება.
- ხელისუფლებას უნდა ჰქონდეს სამოქმედო არეალი რიგის სამიტის წინ. პრაქტიკულად, ვილნიუსის სამიტის შემდეგ ამ დეკლარაციაში არაფერი შეცვლილა, არადა, ორი წელი გავიდა მას შემდეგ და პირიქით, პროექტი უფრო სუსტია. ვილნიუსის დეკლარაცია იყო ევროკავშირის გაცილებით პერსპექტიული და ძლიერი განაცხადი, ვიდრე რიგის სამიტის დეკლარაცია იქნება. გამოდის, ვრჩებით ნომინალურ პარტნიორებად.
ევროკავშირმა მიაღწია იმას, რაც სურდა. ვგულისხმობ ასოცირების ხელშეკრულების გაფორმებას.ჩანს, ეს მაქსიმუმია, რასაც ამ ეტაპზე გვთავაზობენ.
ამიტომ საქართველოს ხელისუფლებამ უნდა დაიწყოს საჯარო განხილვა, რათა ევროკავშირმა დაინახოს, რომ ის არ არის ხელისუფლება, რომელსაც რასაც ეტყვიან, ყველაფერს გააკეთებს. ეს მესიჯი იქნება ევროკავშირისთვის.
- თუკი ხელს არ მოვაწერთ დეკლარაციას, ეს ევროკავშირს დააზარალებს თუ ისევ საქართველოს?
- სამწუხაროდ, 2013 წლიდან ჩვენ ბევრი მომგებიანი პოზიცია გავუშვით ხელიდან. ახლა ევროკავშირისთვის აღმოსავლეთპარტნიორობის გადარჩენა პრინციპულად მნიშვნელოვანია. იმიტომ, რომ ამ პროექტიდან სამი ქვეყანა გამოთიშულია: ბელორუსია, აზერბაიჯანი და სომხეთი – ასოცირების ხელშეკრულებას არც ერთი ეს ქვეყანა არ აწერს ხელს. უკრაინის საკითხი თვითონ ევროკავშირისთვის იმდენად სერიოზული პრობლემაა, რომ ის აღმოსავლეთპარტნიორობას სცილდება, მოლდავეთს სავიზო ლიბერალიზაცია უკვე მიღებული აქვს. ამრიგად, რჩება საქართველო, რომელზეც დამოკიდებულია აღმოსავლეთ პარტნიორობის ბედი.
- ანუ აღმოსავლეთპარტნიორობის გადარჩენა საქართველოზეა დამოკიდებული?
- სწორედ ამაზეა საუბარი. ეს არის არა მხოლოდ ჩემი, არამედ ევროპელი ანალიტიკოსების აზრი. საქართველო წმინდა დიპლომატიური ვაჭრობის თვალსაზრისით მომგებიან პოზიციაშია და ეს ვითარება უნდა გამოვიყენოთ. არ უნდა ვიყოთ ევროკავშირთან ისეთ ურთიერთობაში, რომ 28 სახელმწიფო, თავისი ბიუროკრატიული მექანიზმებით, წლების განმავლობაში რასაც გადაწყვეტს, იმას დაველოდოთ. მხოლოდ იმის ძახილი, რომ ხელისუფლება რაღაცას ვერ აკეთებს, საკმარისი არ არის. თვითონ ევროკავშირის ტენდენცია მიდის იქით, რომ თავად იყოს თავშეკავებული ჩვენს საკითხში და, ბუნებრივია, ეს ცვლის საზოგადოების განწყობას. ამიტომ ეს მომენტიც უნდა გამოიყენოს ჩვენმა ხელისუფლებამ ევროკავშირთან ურთიერთობაში. უნდა გამოეყენებინა საბაჟო გადასახადთან დაკავშირებული ცალმხრივად მიღებული გადაწყვეტილებაც.
ევროკავშირი 4 წელიწადში ერთხელ დაახლოებით 400 მილიონ ევროს გვაძლევს, რაც მიზერული თანხაა, მაშინ, როდესაც თავის საქონელზე საბაჟო გადასახადი რომ გადაეხადა, ერთ-ორ წელიწადში გაცილებით მეტ მოგებას მივიღებდით, მაგრამ ამაზე არავინ ევაჭრა ევროკავშირს.
მაგალითად, უკრაინელები და იანუკოვიჩი ითხოვდნენ… თუ ჩვენ ფულს არ ვითხოვთ, რაღაც მექანიზმი მაინც მოგვცენ, რომელსაც გამოვიყენებთ. სამწუხაროდ, ამაზე საუბარი პრორუსულობად ითვლება, არადა, ასე არ არის. ჩვენ შეგვიძლია ვივაჭროთ ნებისმიერ მექანიზმზე, მით უმეტეს, ამას ასოცირების ხელშეკრულება ითვალისწინებს.
- ვაჭრობის იანუკოვიჩისეული ტაქტიკა ხომ არ დააზარალებს ხელისუფლების იმიჯს როგორც დასავლეთში, ისე ქვეყანაში?
- ევროკავშირში არსებობს უამრავი ქვეყანა, რომლებიც მუდმივი ვაჭრობის პროცესში არიან. იმის შიშით, რომ ვიღაცამ სოციალურ ქსელებში ერთი ამბავი არ ატეხოს და პრორუსულობა არ დააბრალოს, ხელისუფლება არ უნდა მოერიდოს ევროკავშირთან ასეთი ტიპის დიპლომატიურ ვაჭრობას. თუ ამ პიართან გამკლავების თავი ხელისუფლებას არა აქვს, მაშინ ის არაკვალიფიციურად ჩაითვლება. ასეთი შიშებით ხელისუფლება შორს ვერ წავა. კი ბატონო, ამას შეიძლება ვუწოდოთ დიპლომატიური შანტაჟი, მაგრამ ეს არის აპრობირებული მეთოდი თანამშრომლობის პროცესში და მას ევროკავშირის ყველა ქვეყანა იყენებს.
- დიპლომატიური ვაჭრობა დაგვიანებული ხომ არ არის? რიგის სამიტი უკვე კარს მოგვადგა…
- დაგვიანებულია. ჩვენ რამდენიმე შანსი გავუშვით როგორც ასოცირების ხელმოწერამდე, ისე მას შემდეგ. დემოკრატიულ სახელმწიფოში ხელისუფლება უნდა ზარალდებოდეს და არა – ქვეყანა. როცა ცდილობენ, კარგ ხელისუფლებად მოგვაჩვენონ თავი, სწორედ მაშინ ჩნდება კითხვები მის ავკარგიანობაზე.
- თუ ვილნიუსის სამიტის შემდეგ დეკლარაციაში არაფერი იცვლება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ მაინც არის გათვალისწინებული რუსეთის ინტერესები?
- ევროკავშირს აქვს ორი ძირითადი მექანიზმი, რომლითაც პარტნიორ ქვეყნებს იზიდავს: ეს არის უვიზო რეჟიმი და ევროკავშირის წევრობის პერსპექტივა. ისეთი კანდიდატი ქვეყნების, როგორიც არის სერბეთი, კოსოვო და ა.შ. წევრობა მხოლოდ 2025 წლისთვის არის სავარაუდო. გამოდის, ჩვენთვის ეს პერსპექტივა კიდევ უფრო ტაბუდადებულია.
რაც შეეხება სავიზო რეჟიმს, საქართველოში მოსახლეობის აზრი პროევროპულიდან პრორუსულისკენ რომ არ შეიცვალოს, ევროკავშირი ქმედითი დანაპირებით კვებავს საზოგადოებას. როდესაც ელოდები უვიზო რეჟიმს ევროკავშირისგან, რა თქმა უნდა, მისკენ იხრები, როგორც კი ევროკავშირი ამას მოგვანიჭებს, მას მექანიზმი აღარ დარჩება, რაიმე დანაპირები მოგვცეს, გარდა იმისა, რომ პატარ-პატარა გრანტები ჩაგვირიცხოს. ერთადერთი, რაც ამის შემდეგ რჩება, ევროპული პერსპექტივის აღიარებაა. ცხადია, ეს არ სურს ევროკავშირს და, შესაბამისად, სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციას რაც გვიან მოგვცემს, მით უკეთესი მისთვის, რადგან მანამდე შეეცდება მაქსიმალური სარგებელი მიიღოს ასოცირების ხელშეკრულების ამოქმედებისგან.
სამწუხაროდ, ხელისუფლება პოზიორობს, ცდილობს, არ გაიფუჭოს ურთიერთობა ევროპელებთან, რათა არ გაჩნდეს თანამდებობრივი პრობლემები. თუ ისინი საკუთარი იმიჯის ხარჯზე არ გადადგამენ ქმედით ნაბიჯებს ევროკავშირთან ურთიერთობაში, ეს პროცესი უსასრულოდ გაჭიანურდება.
- მინდა გკითხოთ საკადრო ცვლილებებზეც… ხომ არ უკავშირდება ეს ცვლილება სწორედ რიგის სამიტს, რადგან, თუნდაც თავდაცვის მინისტრის პოსტზე ვიხილეთ მკვეთრად პროდასავლელი თინა ხიდაშელი…
- როდესაც ალასანიას გუნდის სახით ერთი პროდასავლური ძალა გამოეცალა კოალიციას, საჭირო იყო მეორე პროდასავლური ფლანგის გაძლიერება, რადგან ეს სეგმენტი სჭირდება ხელისუფლებას. თუმცა, კოალიციას სჭირდება ისეთი პრორუსული ძალაც, როგორიც არის გოგი თოფაძე. თუნდაც ევროპელებთან ურთიერთობის თვალსაზრისით, ესეც დიპლომატიური ვაჭრობის ელემენტია.
„რეზონანსი“, 11 მაისი, 2015 წელი
გორის სინდრომი
რატომ აფრიალებენ წითელ დროშებს ქართულ ქალაქში, რომელიც 7 წლის წინ რუსული აგრესიის შედეგად ყველაზე მეტად დაზარალდა
ეკატერინე ბასილაია
(შემოკლებით)
2008 წლის აგვისტოში რუსულმა ავიაციამ გორი დაბომბა. 7 წლის შემდეგ კი, 9 მაისს, გორის ცენტრში ქართველებმა რუსული დროშები ააფრიალეს. თუკი აქამდე პრორუსული ძალები ძირითადად მხოლოდ ანტიდასავლური პროპაგანდით იყვნენ დაკავებული, 9 მაისი, ფაშიზმზე გამარჯვების აღნიშვნის გარდა, მათი მხრიდან რუსეთის ახალი იმპერიული ამბიციების ხმამაღალ მხარდაჭერად იქცა.
გორში ფაშიზმზე გამარჯვების 70-ე წლისთავზე 1000-კაციან დემონსტრაციაზე შეკრებილებმა სტალინის უზარმაზარი პლაკატებისა და საბჭოთა წითელი დროშების ფრიალით რუსეთთან პოლიტიკური ერთობა მოითხოვეს.
წითელი დროშების ფრიალით არა, მაგრამ რუსული იმპერიალისტური სიმბოლოთი – წმინდა გიორგის ლენტებით გამოვიდნენ თბილისში ვაკის პარკში ევრაზიული კავშირის მომხრეები, რასაც შეხლა-შემოხლა მოჰყვა კიდეც.
9 მაისს გიორგის ლენტები გამოჩნდა კასპშიც, თელავის სოფელ აკურაში კი ერთი დღით სტალინის ბიუსტი დააბრუნეს.
ანტიდასავლური პროპაგანდიდან პრორუსულ პროპაგანდამდე
კითხვაზე, არის თუ არა რუსული პროპაგანდა საქართველოში, პასუხი ერთმნიშვნელოვანია – კი და ეს 9 მაისსაც გამოჩნდა. ხოლო გაიზარდა თუ არა პრორუსული გავლენა ქვეყანაში, ამაზე ერთმნიშვნელოვანი პასუხი არ არის. აშკარაა მხოლოდ ის, რომ პრორუსულად განწყობილი ჯგუფები საკუთარი სურვილის ხმამაღლა გამოხატვას არ ერიდებიან.
ლიტერატურის მუზეუმის დირექტორი, ფილოსოფიის დოქტორი, ლაშა ბაქრაძე აცხადებს, რომ თუ წინათ მხოლოდ ანტიდასავლური პროპაგანდა ხდებოდა, ახლა პირდაპირ პრორუსულ პროპაგანდაზე გადავიდნენ. ეს კი ძალიან შემაშფოთებელია და სამწუხაროა ის, რომ ამაზე სახელმწიფოს მხრიდან სერიოზულ წინააღმდეგობასაც ვერ ვხედავთ. მისი თქმით, ბევრი ქართველი ეწევა ამ პროპაგანდას და ეს სწორედ 9 მაისსაც გამოჩნდა.
ლაშა ბაქრაძე: “სამწუხაროდ, პრორუსულ პროპაგანდაზე სახელმწიფოს მხრიდან სერიოზულ წინააღმდეგობას ვერ ვხედავთ. მაგალითად, ისეთმა დემოკრატიულმა ქვეყანამ, როგორიც პოლონეთია, შეუშალა ხელი რუსი ბაიკერების პოლონეთში შეშვებას. საქართველოში კი ბაიკერები დაუბრკოლებლად შემოვიდნენ, თანაც გიორგის ბაფთებით.
პრორუსული ძალები ძლიერდებიან და ეს, რასაკვირველია, ძალიან სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს საქართველოსთვის, რადგან რუსეთმა დიდი თანხები გამოყო იმისათვის, რომ ეს პროპაგანდა მიდიოდეს და ზეგავლენას ახდენდეს საქართველოში საზოგადოების გარკვეულ ნაწილზე. მე გორში ვიყავი და ჩემი თვალით ვნახე ეს დემონსტრაცია. გორში, როგორც სტალინის დაბადების ადგილზე, ყოველთვის არის სტალინისტური განწყობა, მაგრამ, გარდა ამისა, იქ დემონსტრაციაზე ხაზგასმით იყო ნათქვამი, პლაკატები და ბანერებიც ეჭირათ, რომ მათ არ უნდათ ევროკავშირი, უნდათ ევრაზიული კავშირი. სტალინი კი ასოცირდება სოციალიზმთან, საბჭოთა კავშირთან. დღეს სტალინი ასოცირდება რუსულ იმპერიალიზმთან”.
როგორც ბაქრაძე აღნიშნავს, მისთვისაც გასაკვირი იყო, როდესაც გორში, რომელიც 7 წლის წინ რუსების მიერ დაიბომბა, დღეს, 7 წლის შემდეგ ასეთი პრორუსული დიდი დემონსტრაცია მოეწყო. “მართლაც, წლების განმავლობაში არ ყოფილა გორში ასეთი დემონსტრაცია. 1000 ადამიანი იქნებოდა. უნდა ითქვას, რომ საქართველოს სხვადასხვა კუთხებიდანაც იყვნენ ჩამოსული, აჭარა ჩანდა განსაკუთრებით. იყვნენ ახალგაზრდებიც. უნდა ვთქვა, რომ ეს გორისთვისაც არ იყო დიდი რაოდენობა, უბრალოდ, იყო ყველაზე დიდი, რაც ბოლო 15 წლის განმავლობაში გვინახავს. ნუ ვიტყვით, რომ მთლიანად გორი არის სტალინისტური. იყვნენ ადამიანები, რომლებიც ამ დემონსტრაციას კრიტიკულადაც უყურებდნენ, ძალიან ბევრი ახალგაზრდისათვის იყო ეს აქცია მიუღებელი და ეს სასიამოვნო იყო”, – ამბობს ბაქრაძე.
ფსიქოლოგი და პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე აცხადებს, რომ რუსეთისკენ ორიენტირებული ჯგუფები ძალიან ცოტაა, თან ისინი სერიოზულ ძალას არ წარმოადგენენ და ეს ძალიან სასიხარულოა.
“არ დაგვავიწყდეს, რომ რუსეთში თუ მილიონი არა, ასიათასობით ქართველია, რომელთა დიდი ნაწილი ფინანსურად კარგად ცხოვრობს, ამიტომაც მათი ოჯახის წევრებს დასავლეთის დემოკრატიას და მაღალ ღირებულებებს რუსეთი და შემოსავალი ურჩევნიათ. მაგრამ ამის მიუხედავად, ამდენი ხნის, 25-წლიან ბრძოლის დროს რუსეთისკენ ორიენტირებული სერიოზული ძალები ცოტა გამოჩნდა, მათგან ნაწილი გაქრა კიდეც, მაგალითად, კომუნისტური პარტია გამქრალია. მათ საქართველოში ვერ იხარეს.
“ვერ ვიტყვი, რომ დღეს პრორუსული ჯგუფები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენენ. თან ეს იმ პირობებში, როდესაც ქართველებს შუა ბრძოლის ველზე ზურგის შექცევა და სხვა მხარეს მოტრიალება სჩვევიათ. აღმაშენებელმა დიდგორის ომის დროს ტყუილად კი არ ჩახერგა ზურგი.
“მეორეც, ჩრდილოელი მეზობელი ცდილობს ასეთი ჯგუფები გააჩინოს და მიიზიდოს. რუსეთის ამ სურვილისა და ქმედებების მიუხედავად, სერიოზული პრორუსული კლიმატი არ დგას. ფრაგმენტები თუ გაჩნდება, ის გაგვიკვირდეს, რომ სერიოზული არაფერი ჩნდება,” – მიიჩნევს საყვარელიძე.
სტალინის სიყვარული თუ პრორუსულობა
რამაზ საყვარელიძე მიიჩნევს, რომ პრორუსული განწყობა და სტალინის სიყვარული უნდა გავმიჯნოთ, რადგან სტალინის მოყვარულ ქართველებს სტალინისადმი თავისი ქართული სიყვარული აქვთ. 9 მაისს წითელი დროშების გამოჩენაც არ არის დიდად გასაკვირი. ეს ნოსტალგიაც არ არის, რამდენადაც გახსენება. ამ გახსენებაში კი ის დროშა და ის სახეებიც ამოტივტივდებიან, რაც მაშინ იყო. თუმცა, მისი თქმით, ეს წითელი დროშების ფრიალი თუკი შემდეგაც გაგრძელდება, ეს უკვე საშიში ტენდენცია იქნება.
“ბევრს ეამაყება, რომ მისი ქვეყნის შვილმა მსოფლიო ლიდერობას მიაღწია, თუნდაც მსოფლიო მნიშვნელობის ტირანი იყოს. საამაყოა ის, რომ მსოფლიო მნიშვნელობისაა. დღეს სტალინის სიყვარული მაინც ძირითადად გორში შემორჩა, სხვა რეგიონებში გადაიარა მაინც, თორემ 1956 წლის ტრაგედია ხომ ძირითადად იმის რეაქცია იყო – ჩვენი გაზრდილი კაცი რატომ დაჩაგრეთო.
“დღევანდელი სტალინისტები პოლიტიკაში ჩართულები ძალაუნებურად აღმოჩნდნენ. მეეჭვება, რომ ამ ჩართულობაში პოლიტიკური მოტივები იყოს. გიორგის ლენტებს რომ იკეთებს ვიღაც, ეს უსიამოვნო ფაქტია, მაგრამ ვინც ამას იკეთებს, იცის კი, რისი სიმბოლოა?! ეს გენიალური ქართული თათქარიძეობაა თუ რუსოფილობა?!
“ამ საბჭოთა სამბოლოებში ჯერჯერობით არ ჩავდებდი ძალიან ღრმა შინაარსს. არც იმათ ქცევაში ჩავდებდი ღრმა შინაარსს, ვინც ეს ბაფთები გააპროტესტა და კონფლიქტები შექმნა, რადგანაც პოლიტიკური შინაარსის ინტერესი რომ ჰქონოდათ, მიხვდებოდნენ, რომ რუსი ბაიკერების ნაკადი და ბაფთები წმინდა წყლის პროვოკაცია იყო და უამრავი სხვა სახე შეიძლებოდა კონფლიქტს მისცემოდა. შეიძლებოდა ამ ხალხის დისტანციიდან დაცინვა, ბოლოს და ბოლოს დადგომა და საქართველოს ჰიმნის სიმღერაც პროტესტის ნიშანი იქნებოდა.
“გავიხსენოთ თუნდაც ბალტიისპირეთის ადრინდელი მსგავსი პროტესტის ფორმები. ამიტომაც ბალტიისპირეთში რუსულმა პროვოკაციებმა არსად არ გაიხარა. ჩვენ კი ოღონდ გული მოვიოხოთ და არ ვფიქრობთ, პოლიტიკურად რა უფრო მომგებიანი იქნება,” – ამბობს საყვარელიძე.
რას უნდა ველოდოთ რუსეთისგან
რამაზ საყვარელიძის თქმით, პრორუსული გავლენა სხვა სახით წამოვა საქართველოსკენ. ამბობს, რომ რუსეთისთვის მთავარია ანტიდასავლური პოლიტიკა არსებობდეს, რადგან თვლის, რომ თუკი საქართველო დასავლეთისგან გაირიყება, გზა მას რუსეთთან მიიყვანს. ამიტომ დიდი შანსია, რომ ისე როგორც რუსეთში, რუსულმა პოლიტიკურმა ელიტამ აქაც პატრიოტიზმზე გააკეთოს აქცენტი და დასავლეთს ამით დაუპირისპირდეს.
“რუსეთისთვის მთავარია, საქართველოში ასეთი ფორმულა შემოიტანოს – ეროვნული თვითმყოფადობის შენარჩუნების გამო არ გვინდა დასავლეთი. ამ ტიპის განწყობილების მომტან პროცესებში უნდა ვეძებოთ რუსული გავლენა. ერთმანეთისგან რთული გასარჩევი იქნება რეალური პატრიოტი და პრორუსი, რადგან ერთი და იმავე ტექსტებს იტყვიან. თუმცა, შესაძლოა რუსეთის პოლიტიკა ამაზეც იყოს გათვლილი, რომ მისი პოლიტიკის ასეთი უნებლიე გამტარებლებიც აღმოჩნდნენ მისი საქმის მკეთებლები და ამით, რა თქმა უნდა, მოიგებს,” – მიიჩნევს საყვარელიძე.
ლაშა ბაქრაძის თქმით, რუსეთი ყველა მიმართულებით ცდილობს და სხვადასხვა მეთოდებით მუშაობს. ის გამოცდილი ქვეყანაა ამაში, სხვანაირად ის ამხელა იმპერია ვერ გახდებოდა.
“ძალიან კარგად ვიცით, რომ რუსეთი ხვალ იარაღსაც დიდი სიხარულით გამოიყენებს საქართველოს წინააღმდეგ, როგორც დღეს იყენებს მსუბუქ ძალას – პროპაგანდას და აგენტურას, რომელიც მათი მეშვეობით აშკარად იზრდება საქართველოში. ეს უაღრესად საშიშად მიმაჩნია საქართველოს სახელმწიფოებრიობისათვის, რომლისათვისაც ამდენმა ადამიანმა თავი გასწირა და რომლის გამოც ამდენი ხანია ვიბრძვით”, – ამბობს ბაქრაძე. იგი საუბრობს იმაზეც, რომ რუსული პროპაგანდა მიდის მედიითაც და ეს საკმარისად საშიშია.
პარტია “ქართული ოცნებიდან” საპარლამენტო უმრავლესობის წევრის თამარ კორძაიას თქმით, ძალიან სამწუხაროა, როდესაც ასეთი პრორუსული განწყობა და საბჭოთა ტოტალიტარული სიმბოლოები გამოჩნდა, მაგრამ ეს გამოხატვის თავისუფლების სფეროა და საქართველოში არც ერთი კანონი, არც “თავისუფლების ქარტია” კერძო პირისათვის კომუნისტური სიმბოლიკის გამოყენებას არ კრძალავს. მისივე თქმით, კომუნისტურ-ტოტალიტარული სიმბოლიკა და ტოტალიტარიზმში დაბრუნებისკენ მოწოდებები, ისე როგორც ფაშიზმი, ყველა ნორმალურ დემოკრატიულ ქვეყანაში შეზღუდულია და არსად ის გამოხატვის თავისუფლების ნაწილი არ არის. მსგავსი ტიპის მოწოდებების შეზღუდვას ევროსაბჭოს რეზოლუციაც ითხოვს.
თამარ კორძაია: “პოლონეთში საბჭოთა სიმბოლიკის აკრძალვა ფიზიკურ პირებსაც ეხებათ და იქ გიორგის ბაფთებით არავის შეუშვებდნენ, ჩვენთან კი “თავისუფლების ქარტიის” თანახმადაც ადმინისტრაციულ ორგანოს ეკრძალება ქუჩების სახელდება, ასევე ძეგლების აღმართვა, მაგრამ ეს კანონი კერძო ფიზიკური პირების მიერ საკუთარი აზრის გამოხატვას და სიმბოლიკის ტარების აკრძალვას არ ითვალისწინებს. შესაბამისად, თუ აქციაში მხოლოდ ფიზიკური პირების მიერ გამოხატული მოსაზრება იყო, პირდაპირი გაგებით კანონი არ დაურღვევიათ, მაგრამ სამწუხაროა, როდესაც ეს დღეს საქართველოში ხდება. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ მთელი 25 წლის განმავლობაში ვერც ერთმა ხელისუფლებამ ვერ მოახერხა და ვერ დაანახა საზოგადოებას, თუ არ დიდი საშინელება იყო საბჭოთა ტოტალიტარიზმი”.
კორძაიას თქმით, გორში მომხდარი მოვლენები აძლევს საფუძველს, რომ კანონმა რაღაც ტიპის შეზღუდვები ფიზიკურ პირებზეც უნდა გაითვალისწინოს და ასევე, მაგალითად, მოხდეს იმის გათვალისწინება, რომ უცხო სახელმწიფოს წარმომადგენლებს შეეზღუდოთ კომუნისტური სიბოლიკის შემოტანა.
თამარ კორძაია: “არ ვთვლი, რომ პრორუსული განწყობა გაიზარდა, უბრალოდ ადამიანებს საკუთარი პოზიციების გამოხატვის თავისუფლება აქვთ. საქმე ისაა, რომ ჩვენ საკმარისი დიალოგი არ გვაქვს ხალხთან. ჩვენ მათ უნდა ავუხსნათ, რომ ისინი ცდებიან. ჩვენ წარსული უნდა გადაგვეფასებინა. შესაძლოა ვიღაცას მართლა მოსწონდეს ტირანი ლიდერი. ხელისუფლებას ეს არ მოსწონს, მაგრამ მან მხოლოდ და მხოლოდ კანონით დადგენილ ფარგლებში უნდა იმოქმედოს. ადეკვატური იქნება ის, რომ ანტიტოტალიტარული კომისია შეიკრიბოს, გარკვეული რეკომენდაციები მოამზადოს და მაგალითად, საქართველოს პარლამენტს რჩევა მისცეს, საჭიროა თუ არა ამ კანონმდებლობის შეცვლა. მე, როგორც პარლამენტის ერთი წევრი, ვხედავ, რომ ცვლილება საჭიროა, იმიტომ, რომ ამან უფრო საშიში და ფართო ხასიათი არ მიიღოს”.
„რეზონანსი“, 11 მაისი, 2015 წელი
რითი აიხსნება მკვეთრად გამოხატული პრორუსული განწყობები გორში?
თაია არდოტელი
(შემოკლებით)
რითი აიხსნება პრორუსული განწყობის გაზრდა ქალაქში, რომელიც რუსული აგრესიის შედეგად ყველაზე მეტად დაზარალდა? – ამ კითხვით “მთელმა კვირამ” საზოგადოების წარმომადგენლებს მიმართა.
ლადო ვარდოსანიძე (არქიტექტორი): “არ მგონია, პრორუსული განწყობა იყოს, ეს უფრო პროსტალინური განწყობაა. მოგეხსენებათ, გორელების დამოკიდებულება სტალინის ფიგურის მიმართ. მ ემგონი, ინსპირირებულია ეს პროვოკაციები, რასაც თავი უნდა დავანებოთ. ვფიქრობ, გორის განუყოფელი კომპონენტია სწორედ ის ფაქტი, რომ გორია ერთადერთი ადგილი, სადაც შეიძლება ამ პიროვნების ძეგლი თუ ხსოვნა დარჩეს.”
ქეთა გაბიანი (კოალიცია “ევროპული საქართველოსთვის”): “მსგავსი განწყობა ყოველთვის იყო და ეს ვინმეს გაუკვირდა?! მე არ გამკვირვებია. გორის მოსახლეობა დაახლოებით 50 ათასია, აქციაზე კი დაახლოებით 200 ადამიანი იქნებოდა გასული. ეს ტენდენციები გორში ყოველთვის იყო, ეს ყველამ ვიცით. ის, რომ საქართველოში საბჭოთა სიმბოლიკა აკრძალულია და სახელმწიფომ რეაგირება არ მოახდინა, რომ ამდენი წითელი დროშა, ნამგალი და ურო გამოიტანეს ქუჩაში, ეს უკვე ძალიან ცუდია.”
ვაჟა ოთარაშვილი (პოეტი): “რუსეთის აგრესიას და გორის დაზარალებას რაც შეეხება, ეს რუსეთის აგენტის მიხეილ სააკაშვილის დიდი დამსახურებაა. ჩემი და არა მარტო ჩემი აზრით, გორში სტალინის სახლ-მუზეუმთან სტალინის ძეგლი, რომელიც განათლებით და გენით ქართველი იყო, აუცილებლად უნდა დაიდგას, რადგან მსოფლიოში და განსაკუთრებით საქართველოში განვითარებულმა მოვლენებმა აჩვენა, რომ სტალინი დიდი პიროვნება იყო. “ხალხმა არ იცის ის რეალობა, რომ სტალინმა ფაქტობრივად ერთიანი სახელმწიფოებრიობა შეუნარჩუნა იმდროინდელ საქართველოს. ის ექსცესები, რაც გუშინ იყო, ხალხის სამართლიანი მოთხოვნაა. სამარცხვინოა, რომ მერაბიშვილის, თარგამაძეების, ბოკერიების სურვილით სტალინის ძეგლი აიღეს გორში და ბუშის და რეიგანის ძეგლები დადგეს.”
ია ანთაძე (ჟურნალისტი): “არავისთვის უცხო არ არის, რომ გორში განსაკუთრებული სენტიმენტები აქვთ სტალინის მიმართ და შესაბამისად, მათთვის სტალინი საბჭოთა კავშირთან, ომთან, მოგებასთან არის გაიგივებული. ეს თემა ძალიან მგრძნობიარეა გორელებისთვის, თუმცა, არც იმას გამოვრიცხავ, რომ გარდა მოქალაქეთა თვითორგანიზებისა, იყო ჯგუფი, რომელიც დაინტერესებულია ასეთი განწყობის და ჯგუფების არსებობით. ის ჯგუფი, რომელიც 9 მაისს ქუჩაში იყო, მთელი გორის განწყობას სტალინისა თუ რუსეთის მიმართ არ გამოხატავს. გორი რჩება ქალაქად, სადაც მეტი სამოქალაქო აქტივობაა და განათლებაა საჭირო. სანამ კანონი არ ირღვევა, ადამიანებს გამოხატვის თავისუფლება უნდა ჰქონდეთ. როდესაც კანონი ირღვევა, სამართალდამცავები დროულად უნდა ერთვებოდნენ.”
„კვირის ქრონიკა“, 11 მაისი, 2015 წელი
ინტერვიუ შალვა ნათელაშვილთან: „რაც შეეხება თინა ხიდაშელის თავდაცვის მინისტრობას, მე ვერ ვიტყოდი, რომ აშშ-ს ელჩის რიჩარდ ნორლანდის დამსახურებაა“
ინტერვიუში ლებორისტული პარტიის ლიდერი შალვა ნათელაშვილი, ჟურნალისტ ნინო სამხარაძეს, სხვა საკითხებთან ერთად, საქართველოს საშინაო პოლიტიკაზე აშშ-ის გავლენის შესახებაც ესაუბრება.
გთავაზობთ ამონარიდს
- ძალიან მნიშვნელოვანია თქვენი აზრი თავდაცვის მინისტრის ცვლილებასთან დაკავშირებით, ჩაერია თუ არა ამერიკის ელჩი, პროდასავლური პოლიტიკოსით შეცვლილიყო ჯანელიძე.
_ საოცარი ქვეყანა ვართ, 2008 წლის აგვისტოს ომის დროს კულტურის მინისტრი მოხსნეს და არა თავდაცვის მინისტრი. ახლა კი გაქანებული ფინანსური კრიზისის დროს მოხსნეს თავდაცვის მინისტრი. მაშინ, როცა ეკონომიკური და ფინანსური ბლოკი უნდა მოეხსნათ, მაგრამ ეს მინისტრები იმიტომ არ მოიხსნა, რომ არაფრის შეცვლა არ უნდათ, ესენი ხომ უარს არ იტყვიან კარგ ცხოვრებაზე, ბიზნესებზე, თავისი ნათესავების სამსახურში მოწყობაზე, ჯიპებზე, პრივილეგიებზე, ვიზიტებზე, ამიტომ, რატომ უნდა მოიყვანო ახალი გუნდი, როცა ერთი უკვე გამოცდილი გყავს სახელმწიფო ბიუჯეტის ჭამაში.
რაც შეეხება თინა ხიდაშელის თავდაცვის მინისტრობას, მე ვერ ვიტყოდი, რომ აშშ-ს ელჩის რიჩარდ ნორლანდის დამსახურებაა, ის პროფესიონალი დიპლომატი გახლავთ და უხეში ფორმებით არასდროს მოქმედებს, ამიტომ ეს მისი ინიციატივა არ იქნებოდა, ეს არის ბიძინა ივანიშვილის ტვინად წოდებულ უჯრედებში მომწიფებული გადაწყვეტილება, მას ჰგონია, რომ თინა ხიდაშელს და `რესპუბლიკელებს~ ხიდად გამოიყენებს ატლანტიკაზე, აი, მაშინ დაქცეულა ჩვენი ქვეყანა, როცა ჩვენი და ამერიკის ურთიერთობა დამოკიდებული იქნება ხიდაშელზე, უსუფაშვილზე, ბერძენიშვილსა და ზაქარეიშვილზე. საბედნიეროდ, ჩვენ და ამერიკას უფრო ღრმა ურთიერთობა და დიდი მომავალი გვაქვს წინ, ბიძინა ივანიშვილის გათვლა იყო სწორედ ამერიკელების დამშვიდებაზე.
„კვირის ქრონიკა“, 11 მაისი, 2015 წელი
ინტერვიუ ნინო ბურჯანაძესთან: „რა მნიშვნელობა აქვს, რუსეთი გიკარნახებს თავდაცვის მინისტრის დანიშვნას, თუ ამერიკის შეერთებული შტატები?“
ინტერვიუში „დემოკრატიული მოძრაობის“ ლიდერი ნინო ბურჯანაძე, ჟურნალისტ ნინო სამხარაძეს, სხვა საკითხებთან ერთად, საქართველოს საშინაო პოლიტიკაზე აშშ-ის გავლენის შესახებაც ესაუბრება.
გთავაზობთ ამონარიდს:
ნინო ბურჯანაძე: სრულიად ნათელია, რომ კულუარებში გადაწყდა სამთავრობო ცვლილებები, კონკრეტულად კი ის გადაწყვეტილება, რომ შეცვლილიყო ქვეყნის თავდაცვის მინისტრი. ქვეყნის კულუარებიდან მართვა, ეს არის ტრაგედია. რა მნიშვნელობა აქვს, რუსეთი გიკარნახებს თავდაცვის მინისტრის დანიშვნას, თუ ამერიკის შეერთებული შტატები? ჩვენ ვართ მძიმე მდგომარეობაში, როცა უცხო ქვეყნის კარნახით ვმოქმედებთ, დიახ, ნამდვილად არაადეკვატური მთავრობა იქნა წარდგენილი. არა მგონია, ჭკუათმყოფელი ადამიანი სამთავრობო ცვლილებას ადეკვატურად თვლიდეს, როცა იცვლება ინფრასტრუქტურის, გარემოს, სპორტის მინისტრისა და თავდაცვის მინისტრები, იმ ვითარებაში, როდესაც ქვეყანა უსერიოზულეს ეკონომიკურ და ფინანსურ კრიზისშია, ამ დროს ეკონომიკური ბლოკის არც ერთი წარმომადგენელი არ შეცვლილა, მეტიც, მათ ხედვაც კი არ შეუცვლიათ, რა უნდა გააკეთონ იმისთვის, რომ ლარის ინფლაცია შეაჩერონ და ეკონომიკური მდგომარეობა გამოასწორონ, ეს არის კატასტროფა.
- ფიქრობთ თუ არა, რომ მომავალ ხელისუფლებას დაეპატრონება პროდასავლური ძალების გაერთიანება? „თავისუფალი დემოკრატები“, „ნაციონალები“ და „რესპუბლიკელები“ იქნებიან თუ არა დომინანტები?
- რაც შეეხება პროდასავლური ძალების ხელისუფლებაში მოსვლას, ეს არის ამერიკელების ინტერესი, რომ მათ ხელში გადავიდეს ძალაუფლება. ეს ჩანს ყველა გამოკითხვებით, რომელსაც ამერიკის შეერთებული შტატების ორგანიზაციები ატარებს და მოსახლეობას უდებს კვლევის ცხრილებს, რომელი პარტია რა პროცენტით უნდა იყოს წარმოდგენილი ხელისუფლებაში. ვინმეს სჯერა, რომ ალასანია ყველაზე რეიტინგულია? ან ვინმეს სჯეროდა, რომ 2012 წლის არჩევნებამდე ბიძინა ივანიშვილს 28% ჰქონდა რეიტინგი და „ნაციონალურ მოძრაობას“ – 70%? ეს არის ამერიკის გზავნილი საქართველოს მოსახლეობისთვის, თუ რისი დანახვა სურთ საქართველოში. ამის გამო სულაც არ ვამტყუნებ აშშ-ს, მათ ძალიან დიდი ფული და ძალისხმევა დახარჯეს საქართველოში და არ მიკვირს, რომ ამერიკას უნდოდეს საქართველოში გავლენის შენარჩუნება და ისეთი ხელისუფლება, რომელიც მათ დაკვეთას შეასრულებს, თუმცა საბოლოო ჯამში ყველაფერი მაინც ქართველების გადასაწყვეტია, როგორ ხელისუფლებას აირჩევენ.
(…)
- საქართველოს ხელისუფლება კიდევ ერთ მნიშვნელოვან თარიღზე საუბრობს, ეს არის რიგის სამიტი. ფიქრობთ თუ არა, რომ ჩვენ ვიზა-ლიბერალიზაციას მოგვცემენ? კულუარებში უკვე ნეგატიური განწყობაა და ამბობენ, `ნაციონალებმა~ იმდენად კარგად იმუშავეს, რომ ვიზა-ლიბერალიზაცია ამ ეტაპზე გამორიცხულიაო.
- სხვებზე კარგად ვიცი პოლიტიკა და გარკვევით ვამბობდი, რომ ნატოს სამიტზე არაფერი მოხდებოდა, ამის გამო ლამის ჩამქოლეს. ხომ ახდა ჩემი ნათქვამი?.. ახლა გეუბნებით, რომ არანაირი ვიზა-ლიბერალიზაცია არ იქნება, 10 დღეა დარჩენილი, ღმერთმა ქნას, ვცდებოდე!
„კვირის ქრონიკა“, 11 მაისი, 2015 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ევროკომისიამ რაღაც ანგარიში გამოაქვეყნა. ძალიან მაგრები ვყოფილვართ, მაგრამ შედეგი არის ნული.
გელა ზედელაშვილი
(შემოკლებით)
7 მაისს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა საპარლამენტო უმცირესობასთან შეხვედრის დროს `ნაციონალებს~ ერთი მნიშვნელოვანი დეტალი წამოაძახა: „თქვენი ყოფილი პრეზიდენტი როცა ამერიკაში იყო ჩასული, შევახსენებ საზოგადოებას, რის სანაცვლოდ მოხდა ობამასთან შეხვედრა. მიმდინარეობდა ვაჭრობა თქვენი ხელისუფლების მხრიდან, რომ მომხდარიყო მიხეილ სააკაშვილის შეხვედრა ობამასთან და ამის სანაცვლოდ საქართველო რუსეთის გაწევრიანებას მსოფლიოს სავაჭრო ორგანიზაციაში მხარს დაუჭერდა. ეს ხართ თქვენ. პირადი შეხვედრის სანაცვლოდ თქვენ ასეთი შანსი გაუშვით ხელიდან~.
თუ რა მოხდა სინამდვილეში, ამაზე „ქრონიკას“ პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე ესაუბრება:
- მაშინ რუსეთის შეყვანა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში ძალიან სჭირდებოდა ამერიკას. აქ იყო რუსეთის ხე-ტყის ამბავი და ევროპისთვის რუსეთის ბაზრის გახსნის საკითხი. ამ დროს, ამ ორგანიზაციის წესდების მიხედვით, ერთი ციცქნა საქართველოს შეეძლო, გაეჩმახებინა და რუსეთის მიღების საკითხი დაებლოკა. ჩვენ მოგვეცა უნიკალური შანსი, რაც შეიძლება ძვირად გაგვეყიდა ეს თანხმობა. გაიხსენე ის პერიოდი, როცა ჰილარი კლინტონი შეხვდა სერგეი ლავროვს და დაიწყო ე.წ. გადატვირთვის პროცესი, ანუ დამეგობრება, საერთო ბაზარი, ეკონომიკური თანამშრომლობა და ასე შემდეგ. მაშინ რუსეთი წავიდა ძალიან სერიოზულ დათმობებზე, მაგრამ პუტინსაც სჭირდებოდა სავაჭრო ორგანიზაციაში შესვლა. კონკრეტულად საკითხი იდგა ასე: რუსეთიდან ძირითადად გადიოდა ნედლეული, ანუ მხოლოდ ხე-ტყე, პუტინს უნდოდა, ავეჯი იქნებოდა თუ სხვა რამე, რუსეთშივე დამზადებულიყო და ისე გასულიყო, უფრო მომგებიანი იქნებოდა. ამერიკელებს უნდოდათ რუსეთის ბაზარზე საავტომობილო ინდუსტრიით შესვლა. ფაქტობრივად, ეს იყო გიგანტების გარიგება, სადაც პატარა „კარლიკი“, საქართველო აღმოჩნდა უპრეცედენტო სიტუაციაში, თურმე მას შეუძლია, რუსეთი არ შეუშვას და ყველაფერი ჩაშალოს.
- ბატონო სოსო, შანსი გავუშვით ხელიდან, რაში ვიყენებთ ამჟამად მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციას?
- მაგალითად, ნორვეგია და შვეცია ხომ პატარა ქვეყნებია? მაგათ ამერიკას მოუგეს დავა ქაშაყთან დაკავშირებით, თევზის ჭერაზე. ძალიან სამართლიანი ორგანიზაციაა, წინა ხელისუფლებას რომ ჰქონოდა საშუალება და პოლიტიკური ნება, როგორიც ებრაელებს აქვთ, მაშინ რაღაცას მივაღწევდით. ისრაელი სულ ევაჭრება ამერიკას: იცი, რა? მეგობრობა მეგობრობაა, მაგრამ მე ჩემი ქვეყნის ინტერესები მაქვს, შენ ახლა პალესტინასთან შერიგება გინდა, მაგრამ „ჰესბოლას“ მაინც არ გავახარებ. ჩვენ ამის შნო არ გვქონდა არასოდეს და არც გვექნება.
- თუკი ევროკავშირი, თავისი ხელშეკრულების მიხედვით, გვიწესებს პროდუქციის შეტანა-გამოტანას, რას გვიკეთებს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია?
- რა პირობებიც არის ევროკავშირისგან შემოთავაზება, ყველაფერი მაგ ორგანიზაციის ნორმებით ხდება. თუმცა თუ შენ ევროკავშირმა რაღაცაში მოგატყუა, შეგიძლია უჩივლო, ამ ორგანიზაციის საარბიტრაჟო სასამართლოში. იქ `ბლატი~ და ასეთი რაღაცები არ გადის, ბევრია შემთხვევა, როცა პატარა ქვეყნებს ამერიკისთვის და ინგლისისთვის მოუგია მილიარდიანი დავები. მოდი, ვთქვათ სიმართლე, სანამ ჩვენ საკუთარი გადაწყვეტილებების მიმღებები არა ვართ, ასეთი დავები არასოდეს გვექნება. გადავხედოთ ისტორიას, ჩვენ გავიხსენებთ ისეთ პერიოდს, როცა საქართველოს ბედი თბილისში წყდებოდა? ისიც არავინ არ იცის, რა ხდებოდა მე-12 საუკუნეში და რა ურთიერთობა გვქონდა ბიზანტიასთან.
ვიმეორებ: ჩვენ გვქონდა ერთადერთი უნიკალური შანსი რუსეთზე ზემოქმედებისა და ვერ გამოვიყენეთ. დავთანხმდით? უკვე ყველაფერი დამთავრდა, მაგრამ შეიძლება დაპირებების გახსენება და თქმა, რომ რასაც დაგვპირდნენ, არ სრულდება. თუმცა აქაც არის პრობლემები, ჩვენ შევარდნაძის დროიდან მოყოლებული, ყველა საერთაშორისო სასამართლო წაგებული გვაქვს. არ გვყავს პროფესიონალები, კეზერაშვილი რომ მოგიგებს, რაღაზე უნდა გელაპარაკო? ისე, ჩვენ სულ აქეთ გვამადლიან, როცა რუსეთის მიღების საკითხი იდგა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში, მთელი ევროპული და ამერიკული პრესა გვსაყვედურობდა, ამდენ დახმარებას გიწევთ, თან გადაგყევით და ახლა არ უნდა დაგვიჯეროთო? პირდაპირ წერდნენ, უმადურები ხართ, ნუ გაგვიჭირეთ საქმე, რუსეთის მიღება ჩვენ გვჭირდებაო.
ჩვენ მინისტრის დანიშვნაზე ვერ გაგვიწევია წინააღმდეგობა, ამ საკითხს როგორ შევაჩერებდით? ეს იგივეა, რიგის სამიტთან დაკავშირებით რომ გვატყუებენ, ევროკომისიამ რაღაც ანგარიში გამოაქვეყნა, ძალიან მაგრები ვყოფილვართ, მაგრამ შედეგი არის ნული. თურმე 4 პუნქტი შევასრულეთ, 3 ვერ შევასრულეთ, ამ დროს თეა წულუკიანი გამოდის და იძახის: მე მინდა, მთელ საქართველოს მივულოცოო. რა გვაქვს მოსალოცი, 4 პუნქტი რომ შევასრულეთ? რაღაცას გადმოგვიგდებენ, თავზე ხელს გადაგვისვამენ და მორჩა, ერთმანეთს ვულოცავთ. იგივე მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაშიც შეიძლება გაჩმახება, მაგრამ ვინმეს აქვს დღეს საამისო პოლიტიკური ნება და თავი? დღეს მხოლოდ ერთი პოლიტიკური ნებაა – კინკლაობა, ინტრიგები და გაურკვეველი საკადრო პოლიტიკა. ხაზგასმით ვამბობ, აუხსნელი და გაურკვეველი საკადრო პოლიტიკა.
