„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ მამუკა არეშიძესთან: „ხელისუფლება ნეპოტიზმს უფრო აქტიურად უნდა ებრძოლოს…“ // „ისე არ მოხდეს, რომ ახლაც სამსახურიდან „უპატრონო” პროფესიონალები გაუშვან და „პატრონიანი“ უსაქმურები დატოვონ“ // „ხარჯი უნდა შეამცირონ საპრემიო და სახელფასო დანამატების გაცემისას, ასევე ამ უმაქნისი და გაბერილი აიპ-ებისა და სსიპ-ების ნაწილის გაუქმებით“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ სიმონ კილაძესთან: „შემდეგი მე ვიქნები!“ // პირველი „ჯაშუში“ სამართლის მოლოდინშია
——
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „თებერვალ-მარტში გვექნება მრავალწახნაგოვანი კრიზისი“
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ვინ იყიდის მაგისტრალური გაზსადენის 25%-ს // თბილისში “გაზპრომს” უფრთხიან, ერევანში – “სოკარს”
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: რა შემთხვევაში ამოქმედდება საქართველოსთვის შეჩერების მექანიზმი // ტერორისტები, ნარკოტიკი და მიგრანტები – ვიზალიბერალიზაციის მთავარი მტერი
——
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა მდინარაძესთან: „საჩვენო“ კონსტიტუცია რომ გვდომოდა, მოქმედ რედაქციას არც შევეხებოდით“ // „კონსტიტუციის ახალი რედაქცია ფართო კონსენსუსის შედეგი იქნება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ზაალ კასრელიშვილთან: „ქართული ოცნება“ რამდენიმე ნაწილად დაიშლება“ // „გაზაფხულიდან ძალიან მძიმე პროცესები დაიწყება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გელა ნიკოლაიშვილთან და ზურაბ სიხარულიძესთან: „ხელისუფლებამ ნარკოპოლიტიკა უნდა შეცვალოს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ფარნაოზ ჭკადუასთან: რა მითითებები მისცა „თავისუფალ ზონას“ მიხეილ სააკაშვილმა // „ნაცმოძრაობის ახალი თავმჯდომარის არჩევა ბიძინა ივანიშვილის ინტერესებშია“
——————-
„კვირის პალიტრა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ მამუკა არეშიძესთან: „ხელისუფლება ნეპოტიზმს უფრო აქტიურად უნდა ებრძოლოს…“ // „ისე არ მოხდეს, რომ ახლაც სამსახურიდან “უპატრონო” პროფესიონალები გაუშვან და „პატრონიანი“ უსაქმურები დატოვონ“ // „ხარჯი უნდა შეამცირონ საპრემიო და სახელფასო დანამატების გაცემისას, ასევე ამ უმაქნისი და გაბერილი აიპ-ებისა და სსიპ-ების ნაწილის გაუქმებით“
ნათია დოლიძე
8 დეკემბერს ბრიუსელში ევროპარლამენტის სამოქალაქო თავისუფლებების, მართლმსაჯულებისა და საშინაო საქმეთა კომიტეტმა (LIBE) “შეჩერების მექანიზმზე” გადაწყვეტილება მიიღო, “შეჩერების მექანიზმზე” შეთანხმდნენ ასევე ევროსაბჭო და ევროპარლამენტი. შესაბამისად, საქართველოსა და უკრაინისთვის სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის გზაზე მთავარი დაბრკოლება, ფაქტობრივად, დაძლეულია. ახლა “შეჩერების მექანიზმს” კენჭი უნდა უყაროს ევროპარლამენტის სესიამ, რომელიც მიმდინარე კვირას სტრასბურგში გაიმართება. რაც შეეხება საქართველოსა და უკრაინისთვის უვიზო რეჟიმის შემოღებას, სავარაუდოდ, ევროპარლამენტში ამ საკითხზე კენჭისყრა მომავალი წლის იანვარში უნდა გაიმართოს, თუმცა ჩვენშიც და ევროპაშიც ჯერ კიდევ არიან სკეპტიკოსები, რომლებიც პროცესის კვლავაც გაჭიანურებას ვარაუდობენ. ექსპერტ მამუკა არეშიძესთან ინტერვიუ ამ საკითხზე საუბრით დავიწყეთ:
- ჩემი ანალიზით, ვიზალიბერალიზაცია პრინციპულ საკითხად იქცა არა მხოლოდ უკრაინისა და საქართველოსთვის, არამედ ევროპელი პოლიტიკოსებისთვისაც. ბოლო დროს ევროპულ პოლიტიკურ ელიტაში ბრძოლის ერთ-ერთი მთავარი თემა ჩვენი და უკრაინის ვიზალიბერალიზაციაც არის. თუ გადაავლებთ თვალს ამ საკითხზე მოსაუბრეთა სიჭრელეს, მიხვდებით, რომ მიმდინარეობს პოლიტიკური ბრძოლა თემაზე: აქვს თუ არა ევროპას შნო, აჯობოს რუსეთის პოზიციას?! გაგეცინებათ, მაგრამ ჩემთვის ცნობილია, რომ ზოგიერთი ევროპელი პოლიტიკოსი იმ კოლეგას, ვინც საქართველოსა და უკრაინისთვის ვიზალიბერალიზაციის მიცემას ეწინააღმდეგება, ლამის რუსეთის აგენტობაში სდებს ბრალს. სხვათა შორის, ამ პროცესში დადებითი როლი შეასრულა პრემიერის ბოლოდროინდელმა ვიზიტმა ბრიუსელში და მისმა გამოსვლამ, რაც ერთგვარად ევროპის დანამუსება იყო.
ასე იქცევიან უკრაინელი პოლიტიკოსებიც და ამ საქმეში ჩართულია აშშ-ის ადმინისტრაციაც. შეიძლება ითქვას, რომ ბოლო დროს დასავლეთში ამ თემაზე პოლიტიკოსთა დაპირისპირებაა არა მხოლოდ ევროკავშირში, ევროპარლამენტსა და ევროკომისიაში, არამედ უკვე დაპირისპირების ასეთი ჰორიზონტალიც გაჩნდა – აშშ და ევროპა. მიიღებს თუ არა ეს ორი ქვეყანა ვიზალიბერალიზაციას, იქცა პრინციპული მნიშვნელობის საკითხად, რის გამოც, ვფიქრობ, ბრძოლა ჯერ არ დასრულებულა. თუმცა მაინც მგონია, რომ მიუხედავად სერიოზული წინააღმდეგობისა, რეგულაციამ, რომელზეც შეთანხმდნენ და რომელსაც “შეჩერების მექანიზმი” ჰქვია, სასწორი სწორედ ჩვენი და უკრაინის ვიზალიბერალიზაციის მომხრეთა სასარგებლოდ უნდა გადაწონოს.
- ვიზალიბერალიზაციის სკეპტიკოსთა ერთ-ერთი არგუმენტი არის ქართული კრიმინალური სამყაროს ევროპაში ექსპორტზე გაუთავებელი აპელირება. თქვენი აზრით, ევროკომისიაში “შეჩერების მექანიზმზე” მსჯელობამდე რამდენიმე დღით ადრე ესპანეთში ჩატარებული სპეცოპერაცია, როდესაც საქართველოს 50-მდე მოქალაქე დააკავეს, იყო თუ არა ამ პროცესთან დაკავშირებული?
- რა თქმა უნდა. სამწუხაროდ, საკმაოდ მაღალია ევროპის პოლიტიკურ ჯგუფებზე, მედიასა და არასამთავრობო სტრუქტურებზე რუსეთის ე. წ. რბილი ძალის გავლენა. სწორედ ამ ძალის მუშაობის შედეგი იყო გაუთავებლად წერა ქართველ კრიმინალებზე, განსაკუთრებით სწორედ ესპანეთსა და გერმანიაში. ქართველი კრიმინალების თემის არგუმენტად გამოყენებას ცდილობდნენ, ოღონდ ეს არგუმენტი უსაფუძვლო და სპეკულანტურია. ჩვენი მოსახლეობის რაოდენობიდან გამომდინარე, აქაურ კრიმინალებს რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეთ ევროპაზე?! ეს არ არის ის რიცხვი, რაც ევროპულ ქვეყნებს შეუქმნის საფრთხეს, რაც ყველასთვის ცხადია, თუმცა ესპანეთსა და გერმანიას ეს არგუმენტი გაუთავებლად მოჰყავდათ. მათი მოწინააღმდეგეები კი მიანიშნებდნენ სხვა ეთნიკურ კრიმინალურ ჯგუფებზე, მაგალითად, ხორვატების, რუმინელების და ა.შ. გარდა ამისა, არაბული ქვეყნებიდან ემიგრირებულთა დანაშაულების რიცხვი განუზომლად დიდია ქართველების დანაშაულებთან შედარებით. მოკლედ, საქართველოსთვის ამ რეგულაციის მინიჭება გახდა ბევრი ევროპელი პოლიტიკოსისთვის ბრძოლის იარაღი.
- რუსეთისთვის რამდენად პრინციპული მნიშვნელობა აქვს საქართველოს ვიზალიბერალიზაციას?
- რუსეთისთვის უმთავრესია, როგორმე მოახერხოს და ევროპულმა გავლენებმა არ გაიმარჯვოს! ზოგიერთი ევროპელი პოლიტიკოსისთვის კი მნიშვნელოვანია, რომ რუსეთმა ვერ შეძლოს თავისი ინტერესის გატანა! პატარა საქართველოს მოქალაქეებს შეეძლებათ თუ არა შენგენის სივრცეში უვიზოდ მოგზაურობა, წესით, კრემლს არ უნდა აღელვებდეს, მაგრამ რადგან ცდილობს კვლავაც საკუთარ გავლენაში მოაქციოს პოსტსაბჭოთა სივრცე, ყველა მიმართულებით იბრძვის.
- მთელი მსოფლიო დიდი ინტერესით ადევნებს თვალს თეთრი სახლის ახალი ადმინისტრაციის დაკომპლექტებას. უკვე ცნობილი გვარ-სახელებიდან გამომდინარე, რომელთა უმეტესობა რუსეთისადმი საკმაოდ ხისტი პოლიტიკით გამოირჩევა, შეგვიძლია მიახლოებით ვივარაუდოთ, როგორი იქნება ტრამპის ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკა?
- ურთულესი საკითხია. მიუხედავად იმისა, რომ თეთრი სახლის ადმინისტრაციის დაკომპლექტებას მსოფლიო ყურადღებით ადევნებს თვალს და კონტურებიც გამოჩნდა, ჯერ მაინც ძალიან ძნელია პროგნოზის გაკეთება. ცხადია, აშშ-ის მთავარი ხედვები მსოფლიო ჰეგემონიაზე არ შეიცვლება, თუმცა ტრამპის წინასაარჩევნო რიტორიკიდან გამომდინარე, ის განსაკუთრებულ აქცენტს აკეთებს ეკონომიკურ საკითხებსა და აშშ-ის ეკონომიკურ ჰეგემონიაზე. ამგვარი კურსის აღების შემთხვევაში, ამერიკის მთავარი მოწინააღმდეგე რუსეთი კი არა, ჩინეთი იქნება. ასეთ ვითარებაში რუსეთი, შესაძლოა, ტრამპის პოლიტიკის მოკავშირედაც კი იქცეს. ტრამპის განცხადებებს თუ გავიხსენებთ, მას სურს, შეარყიოს ჩინეთის ეკონომიკური სიძლიერე და დაიბრუნოს ის სიმძლავრეები, რაც აშშ-ს დაახლოებით 15 წლის წინ ჰქონდა და რაც მთავარია, დააბრუნოს ჩინეთიდან აშშ-ში ბოლო წლებში გადასული საწარმოები.
რაც შეეხება ამ საკითხში რუსეთის მოკავშირეობას, საქმე ის არის, რომ რუსეთს ჩინური კაპიტალისგან სულ უფრო და უფრო დიდი დისკომფორტი ექმნება, მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო ხანს სულ რაღაც ეკონომიკურ ხელშეკრულებებს აწერენ ხელს. საქმე ისაა, რომ ყველა მათგანში ჩინეთი დომინანტია, რუსეთი კი უმცროსი პარტნიორი, რაც მოსკოვს ძალიან აღიზიანებს. აქედან გამომდინარე, აშშ-ს, შესაძლოა, კულუარულადაც დაუჭირონ მხარი. გარდა ამისა, იმ საფრთხის გათვალისწინებით, რაც ახლო აღმოსავლეთიდან მოდის, შესაძლოა, ამ მიმართულებითაც მოუწიოთ თემატურმა პარტნიორობამ. თუმცა ვიმეორებ, აშშ თავის ჰეგემონიურ მისწრაფებებს და მთელი მსოფლიოს კონტროლს არ მოეშვება. ამ ორი ურთიერთგამომრიცხავი მიდგომიდან გამომდინარე, ჩემთვის ძალიან ძნელია საბოლოო პროგნოზის გაკეთება და თქმა, ვინ იქნება აშშ-ის მუდმივი და ვინ თემატური პარტნიორი.
- ერთ-ერთი ექსპერტის განცხადებით, არ არის გამორიცხული, კრემლმა აშშ-ის ახალი ადმინისტრაციის რეაქციის გამოცდა მოინდომოს და რაიმე ავანტიურა მოიფიქროს. მისივე ვარაუდით, ამ მხრივ სიტუაცია განსაკუთრებით უკრაინასა და საქართველოშია საფრთხილო…
- ამ თვალსაზრისით, ვფიქრობ, ჩვენთან შედარებით უკრაინაში უფრო დიდია საფრთხე. საქმე ის არის, რომ საქართველოში რუსეთს რაც სურდა, ყველაფერი გააკეთა, ფაქტობრივად, ჩვენი ტერიტორიების სრული ანექსია მოახდინა. გარდა ამისა, ჩვენში აქტიურად მუშაობს ე.წ. რბილი ძალა. უკრაინაში კი კრემლს კვლავაც ძალიან ბევრი რამ აქვს გასარკვევი და საფუძველიც მისი ახალი ავანტიურისთვის იქ უფრო მეტი შეიძლება იყოს, თუმცა ვერაფერს გამოვრიცხავთ, ამიტომ სიფრთხილე აუცილებელია.
- რუსული ე.წ. რბილი ძალის მუშაობა ახსენეთ, რამდენად შედეგიანია ეს მუშაობა?
- ჩვენში საზოგადოების ნაწილი შეშფოთებულია იმით, რომ ამ ე.წ. რბილ ძალას დიდი გავლენა აქვს მედიაში, არასამთავრობო სექტორში, ინტერნეტსივრცეში, თუმცა კვლევა ჩავატარეთ და როგორც აღმოჩნდა, ამ პრორუსული გავლენის ძალებს თუ მედიასაშუალებებს ბევრი გულშემატკივარი არა ჰყავს და მათზე დახარჯული რუსული ფული წყალში გადაყრილია. როგორც ჩანს, ეს თვითონაც დაინახეს და ამიტომაც შეაჩერეს ზოგიერთი მედიასაშუალების მოქმედება, მაგრამ გარდა ზემონახსენები სივრცეებისა, სავარაუდოდ, ეს “რბილი ძალა” მუშაობს სხვადასხვა სიბრტყეშიც, მათ შორის პოლიტიკურ წრეებში და არა მხოლოდ ხელისუფლებაში…
თუმცა ერთი რამ ცხადია – რა ძალაც უნდა მუშაობდეს საქართველოში რუსეთის სასარგებლოდ, ვიდრე ტერიტორიული მთლიანობის პრინციპული საკითხები არ გადაწყდება, საქართველოში ვერც ერთი პოლიტიკოსი ვერ გაბედავს იმის თქმას, რომ ჩვენი პრინციპების უგულებელყოფით შეიძლება რუსეთთან ურთიერთობა, რასაც რუსეთშიც აცნობიერებენ.
- არჩევნების შემდეგ ეროვნული ვალუტის პერმანენტულმა გაუფასურებამ შეაშფოთა ქვეყნის მოსახლეობა. თქვენი აზრით, რამდენად სწორია ამ საკითხზე მთავრობის პოზიცია? იმ გეგმებზე საუბრისას, რისი განხორციელების შედეგადაც, მათი თქმით, ეკონომიკური ვითარება გაუმჯობესდება, ახერხებენ კი მოქალაქეების სწორად ინფორმირებასა და დარწმუნებას?
- ამ საქმეში მთავრობას რომ ერთი პირი ჰქონდეს, ბევრად უკეთესი იქნებოდა. მთავრობის წევრების, უმრავლესობის დეპუტატების გამოსვლები ამ საკითხებზე ხანდახან დიამეტრულად განსხვავდება და აჩენს ეჭვს, რომ ისინი თვითონაც არ არიან ჩამოყალიბებული, რა უნდა გააკეთონ. ერთი შეხედვით, გუნდის ერთმა ნაწილმა იცის რაღაც, მეორეს კი კარგად არ ესმის. ლარის კურსის ვარდნა დამოკიდებულია ბევრ კომპონენტზე, მათ შორის დოლარის ზოგად მდგომარეობაზე. ჩვენს სამეზობლოშიც ეროვნულ ვალუტას იგივე სჭირს, რაც ჩვენსას, მაგრამ ეს არ არის მთავარი.
ჩემი აზრით, ამ საკითხზე და ზოგადად ეკონომიკაზე ლაპარაკისას, მთავრობა ვერ არის დამაჯერებელი. ამიტომაც აიღო პრემიერმა საკუთარ თავზე დეკლარირებული გეგმის შესრულება. დააკვირდით, მთავრობამ კი არა, ერთმა კაცმა იკისრა პასუხისმგებლობა, რაც ძალიან მნიშვნელოვანი თემაა და მიანიშნებს, რომ გუნდში ყველაფერი რიგზე ვერ არის. რამდენად რეალურია მთავრობის გეგმები? – მეც არ ვიცი, ისევე, როგორც მოქალაქეების უმრავლესობამ, რადგან ეს ხელისუფლებამ ვერ გვაჩვენა, ექსპერტები კი, რომლებიც ამას აფასებენ, ძირითადად, პოლიტიკურ კონიუნქტურას უფრო წინ აყენებენ, ვიდრე ეკონომიკურ პროცესს. ამიტომ იბნევა საზოგადოება.
მინდა მჯეროდეს, რომ მთავრობის გეგმა გაამართლებს, დაიღალა ქვეყანა გაუგებარი ექსპერიმენტებით, მაშინ, როდესაც მარტივად შეიძლება ერთი მნიშვნელოვანი ნაბიჯის გადადგმა – ადგილობრივი საწარმოების მასობრივად ამოქმედება; საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობა და ადგილობრივი პროდუქციის დაცვა. ისეთი რეგულაციების ამუშავებაა საჭირო, რაც მსო-ს წესდებას არ დაარღვევს, მაგრამ საშუალებას მისცემს ადგილობრივ მეწარმეებს, შექმნან ხარისხიანი პროდუქცია და იმპორტირებულ უხარისხო პროდუქციას კონკურენცია გაუწიონ. ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ამ მიმართულებით სახელმწიფო გაუბედავია! არადა, სწორედ ახლაა საჭირო რისკი, ოღონდ რისკი გათვლილი უნდა იყოს.
- ბოლო ხანს ბევრს ლაპარაკობენ მთავრობაში დაპირისპირებაზე…
- არ მჯერა კვირიკაშვილსა და ქუმსიშვილს შორის დაპირისპირებისა. ისინი დიდი ხნის მეგობრები არიან და თუ რომელიმე საკითხზე იკამათეს, ეს დაპირისპირებას სულაც არ ნიშნავს. პრობლემა სულ სხვა რამაა. სიმართლე გითხრათ, მე მთავრობაში რეალურ ცვლილებებს ვერც ვხედავ. მინისტრთა კაბინეტის ახლანდელი კოსმეტიკური გადანაცვლებები ცვლილებად ვერ ჩაითვლება. რამაზ საყვარელიძემ ამას წინათ აბსოლუტურად სწორად შენიშნა, თუ მთავრობა ახალ გეგმას ამუშავებს, მის შესასრულებლად ახალი ხალხია საჭიროო, რადგან ეს ბუნებრივად იმას ნიშნავს, რომ ძველმა გუნდმა ძველი გეგმა ვერ შეასრულა.
- ხშირად ვისმენთ ხელისუფლების განცხადებებს „ქამრების შემოჭერაზე“. ახლაც ლაპარაკია ოპტიმიზაციასა და ადმინისტრაციული რესურსის შემცირებაზე, ამჯერად მაინც მოხერხდება ამ მიმართულებით რეალური ნაბიჯების გადადგმა?
- ვერ მოხერხდება, გამომდინარე იქიდან, რომ ხელისუფლებას დასჩემდა გაუბედაობა, არადა, საჭიროა ქმედითი ნაბიჯები. ჯერ თქვეს, ადმინისტრაციული რესურსი 10%-ით უნდა შევამციროთო, მერე 5%-მდე ჩამოვიდნენ. აქ ადამიანების შემცირებაზე არ ვლაპარაკობ და არც მგონია, რომ ყველაფერი კადრების ხარჯზე უნდა მოხდეს. ხარჯი უნდა შეამცირონ საპრემიო და სახელფასო დანამატების გაცემისას, ასევე ამ უმაქნისი და გაბერილი აიპ-ებისა და სსიპ-ების ნაწილის გაუქმებით. გარდა ამისა, წინა ხელისუფლების დროს მიღებული რეგულაციების მიხედვით, ზოგიერთ უწყებას, მაგალითად, კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას, იმხელა სახელფასო ხარჯი აქვს, აუცილებლად უნდა შემცირდეს. რაც შეეხება კადრების ოპტიმიზაციას, ვერ ვიტყვი, რომ თუ კვალიფიციური და პროფესიონალია ადამიანი, ის საჯარო სამსახურში სხვა მოხელესთან ნათესაობის გამო არ უნდა მიიღონ, მაგრამ ხელისუფლებას მართებს უფრო აქტიური ბრძოლა ნეპოტიზმთან. ისე არ მოხდეს, რომ ახლაც სამსახურიდან “უპატრონო” პროფესიონალები გაუშვან და “პატრონიანი” უსაქმურები დატოვონ. გადასახედია ის საკონკურსო წესიც, რომლითაც საჯარო სამსახურებში კადრებს იღებენ.
- გასულ კვირას აშკარად გამძაფრდა ბრძოლა “ნაციონალურ მოძრაობაში“. თქვენი აზრით, პარტიას დაშლა ემუქრება?
- არა, მიხეილ სააკაშვილი ამ პარტიას არ დაშლის. ხომ ფაქტია, რომ მან ამ დაპირისპირების პირველი ეტაპი მოიგო. თუ ვინმე წავა პარტიიდან, ეს იქნება გიგა ბოკერიას გუნდი და ეს 20 იანვრის ყრილობის შემდეგ მოხდება. ვერ მოიგო ბოკერიამ, მიუხედავად იმისა, რომ დიდი ძალა და ენერგია მოახმარა ამას. ბოკერიას გუნდი საკმაოდ მნიშვნელოვანია, მის გვერდით არიან ლიდერები, მაგრამ სააკაშვილის გვერდით რიგითი წევრები დგანან. სააკაშვილი არ დაუშვებს პარტიის მნიშვნელოვან დასუსტებას, “ნაციონალური მოძრაობა” მისთვის არის ბაზა, რომელიც პოლიტიკური დივიდენდების მისაღებად სჭირდება მთელ მსოფლიოში.
“ქართულმა ოცნებამ” ხელიდან გაუშვა მნიშვნელოვანი შანსი იმისა, რომ გამოეტანა ამ პარტიისთვის პოლიტიკური განაჩენი. ამ პარტიის მერყევი წევრები დღესაც გადადიან “ქართულ ოცნებაში”, სანაცვლოდ კი იღებენ თანამდებობებსა და მდგომარეობას, რაც საზოგადოებას ძალიან აღიზიანებს. სააკაშვილი ამასაც სათავისოდ იყენებს. ყველგან ამბობს, თუ დამნაშავეები ვიყავით, რატომ არ მიეცა ჩვენს საქმიანობას პოლიტიკური შეფასებაო.
- „თეთრი ხმაურის მოძრაობამ“ რუსთაველის გამზირზე, მსუბუქი ნარკოტიკული საშუალებების დეკრიმინალიზაციის მოთხოვნით, აქცია გამართა, რომლის დროსაც გადაკეტეს ქუჩა, რასაც დაპირისპირება მოჰყვა აქციის მონაწილეებსა და საპატრულო პოლიციას შორის…
- აქციის მონაწილეები ვერ აცნობიერებენ, ან არ სურთ გააცნობიერონ, რომ მსუბუქი ნარკოტიკიდან ძლიერ ნარკოტიკამდე ერთი ნაბიჯია, თუმცა, მეორე მხრივ, ჩემთვის უფრო მნიშვნელოვანია ნარკოტიკების შემომტანებსა და გამსაღებლებთან ბრძოლა, ვიდრე მომხმარებლებთან, და ამ მიმართულებით უნდა გაკეთდეს მთავარი აქცენტი. ნარკომოვაჭრეებს უნდა მიხედონ სამართალდამცავებმა და არა ავადმყოფებს, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, მიმაჩნია, რომ არც მსუბუქი ნარკოტიკის მოხმარება უნდა იყოს დაშვებული და ამ შემთხვევაში, ჩემზე არ მოქმედებს არც ჰოლანდიის და არც სხვა რომელიმე ქვეყნის მაგალითი. ამ მიმართულებით კანონმდებლობა შესაძლოა შემსუბუქდეს, მაგრამ, თუნდაც მსუბუქი ნარკოტიკის სრული დეკრიმინალიზაციის მომხრე არ ვარ. თუ ამ მიმართულებით გადაიდგმება ნაბიჯები, მაშინ ამაში მთელი საზოგადოება უნდა ჩაერთოს, არადა, დღეს იმდენი პრობლემაა, მეეჭვება ამისთვის ეცალოს ვინმეს. რაც შეეხება ზოგიერთ პოლიტიკოსს, ვინც ამას ლობირებს, ეს მათგან უფრო პოლიტიკური პოპულიზმი მგონია – ხმაურიანი განცხადებებით საზოგადოებისთვის თავის შეხსენების მცდელობა.
„კვირის პალიტრა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ სიმონ კილაძესთან: „შემდეგი მე ვიქნები!“ // პირველი „ჯაშუში“ სამართლის მოლოდინშია
ნანა ფიცხელაური
პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ჟურნალისტებთან და საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის მთავარი მრჩეველი სიმონ კილაძე პირველი იყო, ვინც ჯაშუშობის ბრალდებით 2006 წელს დააკავეს – თითქოს სპეცსამსახურებს სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველ ინფორმაციას აწვდიდა. მაშინდელი შს მინისტრ ვანო მერაბიშვილის დავალებით, კილაძეს დაემუქრნენ, თუ დანაშაულს არ აღიარებდა, მის შვილებს ფიზიკური განადგურების საფრთხე შეექმნებოდათ. საბოლოოდ, კილაძე იძულებული გახდა, დანაშაული ეღიარებინა, რის შემდეგაც ერთწლიანი პატიმრობა და 5-წლიანი პირობითი მსჯავრი დაედო.
“შემდეგი მე ვიქნები!” – სიმონ კილაძემ ეს პოსტი მას შემდეგ გამოაქვეყნა, რაც პროკურატურამ ე.წ. ფოტორეპორტიორების საქმე გახსნილად გამოაცხადა.
- რა ფაზაშია თქვენი საქმის ხელახალი გამოძიება?
- მზადდება მიმართვა საქმისთვის გრიფი “საიდუმლოს” მოხსნის თაობაზე, რათა პროკურატურა გაეცნოს ე.წ. განსაკუთრებულ საქაღალდეში არსებულ მასალებს.
- რა გედებოდათ ბრალად?
- ბრალად წამიყენეს ჯაშუშობა უცხო სახელმწიფოს სასარგებლოდ, თითქოს კავშირი მქონდა უცხო ქვეყნების სპეცსამსახურებთან და მასალებს ვაწვდიდი ქვეყნის პირველი პირების ვიზიტების შესახებ – პრეზიდენტი ვის ხვდება, რომელ საათზე და ა.შ. ეს ინფორმაცია ყველასთვის, განსაკუთრებით კი ჟურნალისტებისთვის, ისედაც ცნობილი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ ჯაშუშობად ჩამითვალეს. მე აშშ-ის საელჩოს ვაწვდიდი ქართული პრესის ანალიტიკურ მიმოხილვას, მასალებს, რომლებშიც კრიტიკულად იყო ასახული ხელისუფლების საქმიანობა. უკმაყოფილებას გამოვთქვამდი ხელისუფლების მიმართ. სწორედ ჩემი დაპატიმრების წინა პერიოდში მოხდა გირგვლიანის საზარელი მკვლელობა, ამას დაემატა ციხის ბუნტი. მღელვარება მატულობდა, დაიწყო აქციებიც. რა უნდა ექნათ? აუცილებელი იყო მოსახლეობის ყურადღების სხვა რამეზე გადატანა. გადაწყვიტეს, პრეზიდენტის ადმინისტრაციის თანამშრომელი, მთავარი მრჩეველი სიმონ კილაძე დაეკავებინათ. მოგვიანებით მითხრეს, შენმა დაპატიმრებამ ყველა ინფორმაცია გადაფარაო.
- თუ მიგიწვდებოდათ ხელი საიდუმლო მასალებზე და რომელი ქვეყნის ჯაშუშობა გედებოდათ ბრალად?
- არანაირ საიდუმლო მასალებზე არ მიმიწვდებოდა ხელი. ამისთვის სპეციალური უფლებამოსილებაა საჭირო, რაც მე არ მქონდა. ღიმილის მომგვრელია, მაგრამ სასამართლოს გადაწყვეტილებაში არსად არის მითითებული არც ქვეყანა და არც სპეცსამსახური, რომლის სასარგებლოდაც თითქოს ვჯაშუშობდი. ე.წ. მტკიცებულებები კი თვითონ შექმნეს – ჩემ მიერ ელფოსტით გაგზავნილი მასალებიდან შეადგინეს და ჩემი სამსახურებრივი მოვალეობა დანაშაულად ჩამითვალეს. დღემდე მაქვს შენახული ერთ-ერთი ე.წ. მტკიცებულება – პრესსამსახურის მიერ მომზადებული ღია ბიულეტენი ჟურნალისტებისთვის, რომელშიც წუთობრივად არის გადმოცემული პრეზიდენტის უცხოური ვიზიტი.
- რა ვითარებაში აღიარეთ დანაშაული?
- ჩემს კაბინეტში პირდაპირი ტელედაკავების შემდეგ მოდულში გადამიყვანეს. ერთ საათში ბრიფინგი გამართეს, რომელსაც შს მინისტრი ვანო მერაბიშვილი, პრეზიდენტის ადმინისტრაციის უფროსი გიორგი არველაძე და კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის თავმჯდომარე, გენერალი შალვა ჟღენტი უძღვებოდნენ. მერე პრეზიდენტმაც გააკეთა კომენტარი და დამნაშავედ შემრაცხა. ეს იმას ნიშნავდა, რომ ჩემი ბედი გადაწყვეტილი იყო… წინასწარი პატიმრობის დროს ყოველდღიურად, ღამითაც მოდიოდნენ საპყრობილეში, მივყავდი მოდულში და მოითხოვდნენ, ბრალდებები მეღიარებინა. სტრესისგან გულის შეტევა დამემართა და საავადმყოფოში წამიყვანეს… საბოლოოდ, როცა შალვა ჟღენტმა “პრინციპული” და “მეგობრული” საუბრისთვის კაბინეტში მიმიწვია, კომპიუტერში ვიდეოჩანაწერი მაჩვენა, სადაც ვნახე, როგორ უთვალთვალებდნენ ჩემი ოჯახის წევრებს და ჩაილაპარაკა, შენი თავი თუ არ გებრალება, ისინი მაინც შეიბრალეო, მივხვდი, ყველაფერზე წამსვლელები იყვნენ…
ჩემი დაკავება ვიწრო წრეში გადაწყდა: მერაბიშვილმა, ადეიშვილმა და არველაძემ მოითათბირეს, შემდეგ გეგმა პრეზიდენტს შეატყობინეს, სააკაშვილიც დაეთანხმა. პასუხი უნდა აგონ მაშინდელმა პრეზიდენტმა და მაღალჩინოსნებმა, ადეიშვილის, არველაძის, ჟღენტის ჩათვლით. დანარჩენი წვრილფეხობაა, რომლებიც მითითებას ასრულებდნენ. 2010 წელს, პატიმრობიდან გათავისუფლების შემდეგ, ინტერვიუ მივეცი “ამერიკის ხმას”, ვამხილე “ნაციონალები”, რისთვისაც ტელეფონით მკაცრი გაფრთხილება მივიღე. 2012 წლიდან დავიწყე ჩემი საქმის პროკურორის ძებნა, მაგრამ მითხრეს, აქ აღარ მუშაობსო. ვერ გავიგე გენერალ შალვა ჟღენტის ასავალ-დასავალიც. არველაძე და ადეიშვილი უცხოეთში არიან გაქცეული, მერაბიშვილი კი ვიცით, სადაც ზის. ხელახალი გამოძიება დროს მოითხოვს, მაგრამ იმ იმედით, რომ ჩემი უდანაშაულობა დადასტურდება, ღირს მოთმენა.
——————-
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „თებერვალ-მარტში გვექნება მრავალწახნაგოვანი კრიზისი“
თიკო ოსმანოვა
“პრეზიდენტის არჩევის წესი შეიძლება საკამათო საკითხიც იყოს ამ მოდელში, მაგრამ ამ კონკრეტულ მოცემულობაში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებაში, როდესაც ერთი პოლიტიკური ძალის ხელშია როგორც აღმასრულებელი, ისე საკანონმდებლო ხელისუფლება, კიდევ ერთი ინსტიტუტის ინტეგრაცია აბსოლუტური ძალაუფლების გამყარების კუთხით სერიოზულად დასაფიქრებელია. იმიტომ, რომ დღევანდელი მდგომარეობით უზურპაციის რისკები ისედაც მაღალია და ამით კიდევ უფრო დამძიმდება ვითარება”, – ამბობს „მთელ კვირასთან“ საუბრისას პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი. იგი გაზაფხულისთვის ქვეყანაში სერიოზული კრიზისის მომწიფებას პროგნოზირებს, თუმცა ამბობს, რომ დღეისათვის ქვეყანაში არ არსებობს პოლიტიკური ძალა, რომელიც ხალხის უკმაყოფილების კონსოლიდირებასა და ამის ხელისუფლების წინააღმდეგ მიმართვას შეძლებს.
გია ხუხაშვილი: ირაკლი კობახიძის განცხადების შემდეგ საკონსტიტუციო კომისიის დაკომპელქტებასთან დაკავშირებთ კარგს არაფერს ველოდები. ეს იმის ნიშანია, რომ ქვეყანაში უკეთესობისკენ არაფერი იცვლება. არადა, პარლამენტის თავმჯდომარის მხრიდან თავიდან დამაიმედებელი გზავნილი ისმოდა, რომ კონსტიტუციაში ცვლილებები ფართო განხილვის შედეგად მოხდებოდა. საბოლოო ჯამში მაინც ჩაიკეტა თავის თავში და დატოვეს ისე, როგორც იყო. ჩვეულებრივი ამბავია, საქართველოში ასეთი რამ არ გვიკვირს.
პრეზიდენტი არის სახელმწიფოს მეთაური და მისი მონაწილეობა ამ პროცესში, რა თქმა უნდა, მეტ ლეგიტიმაციას შესძენდა, ნდობას გააჩენდა ამ პროცესის მიმართ, მაგრამ არ მოინდომეს. ფორმალური გაგებით ვერ მიედავები, მაგრამ სახელმწიფოებრივი გაგებით, რა თქმა უნდა, მისადავებელი ბევრი გვაქვს.
- აღნიშნული კომისია, დიდი ალბათობით, პირველ რიგში პრეზიდენტის პირდაპირი არჩევის წესს შეცვლის. ამასთან დაკავშირებით რას ფიქრობთ?
- ეს უკვე მათზეა დამოკიდებული, რით იხელმძღვანელებენ. ქართულ პოლიტიკაში ეს მუდმივი დილემაა – რა არის პრიორიტეტული, სახელმწიფო თუ პოლიტიკური ინტერესი.
რაც შეეხება პრეზიდენტის არჩევის წესს, ეს შეიძლება საკამათო საკითხიც იყოს ამ მოდელში, თუ რა და როგორ ჯობია. მაგრამ ამ კონკრეტულ მოცემულობაში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებაში, როდესაც ერთი პოლიტიკური ძალის ხელშია როგორც აღმასრულებელი, ისე საკანონმდებლო ხელისუფლება, კიდევ ერთი ინსტიტუტის ინტეგრაცია აბსოლუტური ძალაუფლების გამყარების კუთხით სერიოზულად დასაფიქრებელია. იმიტომ, რომ დღევანდელი მდგომარეობით უზურპაციის რისკები ისედაც მაღალია და ამით კიდევ უფრო დამძიმდება ვითარება.
ზოგადად ეს შეიძლება იყოს დისკუსიის საგანი. ვერ ვიტყვი ცალსახად, რომ ამ მოდელში გამორიცხულია და ძალიან დიდი უბედურება იქნებოდა პრეზიდენტის არაპირდაპირ წესით არჩევა. მაგრამ გარკველი ბალანსის შესანარჩუნებლად, ვფიქრობ, პირდაპირი წესით არჩეული პრეზიდენტი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.
ერთ-ერთი “ვეშაპი”, რაზეც დგას დემოკრატიული პროცესი, არის ხელისუფლების შტოების ერთმანეთისგან გამიჯვნა და ურთიერთბალანსის გაჩენა. ეს ბალანსი დღეს საქართველოში ძალიან შესუსტებულია და ამის კიდევ შესუსტება, რა თქმა უნდა, ვითარებას დაამძიმებს.
- რამდენად არსებობს ალბათობა, რომ ეს ბალანსი დაირღვეს და საბოლოოდ ზუსტად ისევ ისეთი ვითარება მივიღოთ, როგორც წინა ხელისუფლებების დროს იყო?
- ასეთი რისკი ყოველთვის არსებობს. საკონსტიტუციო უმრავლესობა ყოველთვის დგას იმ საფრთხის წინაშე, რომ ხელისუფლებამ მოახდინოს ძალაუფლების უზურპაცია. ამიტომ არსებობს სამოქალაქო საზოგადოება, მედია, რომ ყოველივე ამას შევეწინააღმდეგოთ და ვაიძულოთ, ამ მიმართულებით არ გადადგან ნაბიჯები. დღევანდელი ხელისუფლება ჯერ საკმაოდ შორს არის იმისგან, რომ წინასწარ პანიკა ავტეხოთ, თუმცა საქართველოს უახლოეს ისტორიაში კარგი გამოცდილება არ გვაქვს. ყველა ხელისუფლება ძალაუფლების უზურპაციას ცდილობდა და ახერხებდა კიდეც. ამიტომ ხდებოდა რევოლუციები, დაპირისპირება და არასტაბილური ვითარება. ილუზიაა, თუ ვინმე ფიქრობს, რომ აბსოლუტური ძალაუფლება ხელისუფალს რამე კარგს მოუტანს. აბსოლუტური ძალაუფლება მთელ პასუხისმგებლობაში გადადის და საზოგადოება სერიოზულად სთხოვს მათ საქმის კეთებას. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მოუსავლეთში უშვებს. ჩვენ ამის არაერთი მაგალითი გვაქვს.
- და დღეს არსებული რთული ეკონომიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე, სოციალური აფეთქება რამდენადაა მოსალოდნელი?
- ეკონომიკური გეგმა არანაირად არ არის ადეკვატური იმ გამოწვევებისა, რომლის წინაშეც ქვეყანა დგას. დაახლოებით იგივეა, ტანკს მშვილდისრით შეუტიო – უსუსური მცდელობაა. სოციალური ფონი მძიმდება, განსაკუთრებით ბოლო თვეების განმავლობაში. დავკარგეთ საშუალო ფენა. საშუალო ფენად ითვლება ის ადამიანები, რომლებიც დასაქმებულები არიან, მუშაობენ, საკმაოდ მაღალი შემოსავალი აქვთ, აღებული აქვთ კრედიტები და თუ აქამდე შემოსავლიდან კრედიტებში ხელფასის 20%-ს იხდიდნენ, ახლა ხელფასის ლომის წილი მიდის კრედიტების დასაფარად. შესაბამისად, მათ ფული აღარ რჩებათ. აქედან გამომდინარე, რამდენადანაც აბსურდული უნდა მოგეჩვენოთ, კარგი ხელფასის მქონე ადამიანები დღეს სოციალურად დაუცველთა ფენაში გადავიდნენ, გაკოტრების რეჟიმში არიან და ასეთი ადამიანების რაოდენობა ძალიან დიდია.
თუ გადავხედავთ სტატისტიკას, გადახდის უუნარო უკვე 200 ათას ადამიანამდეა. სულს რომ ღაფავს, ასეთი კიდევ უფრო მეტია და ეს რიცხვი ყოველდღიურად იზრდება. ყველაფერი მოხდა ამ დევალვაციის გამო. ძალიან სერიოზული გამოწვევაა ხელისუფლებისთვის, იმიტომ, რომ ეს არის აქტიური სეგმეტი, რომლის უკმაყოფილება ხელისუფლებას შეიძლება ძალიან ძვირი დაუჯდეს.
- ლარის გამყარებას უახლოეს ხანში რამდენად ელოდებით?
- ლარის გამყარების ობიექტური საფუძვლები არ არსებობს. ახლა ლარის კურსი სუბიექტურ ფაქტორებზეა დამოკიდებული – საზღვარზე შემოვა ბევრი ტურისტი თუ არა, დახარჯავს თუ არა ფულს და რამდენი ინდაური გაიყიდება საახალწლოდ. ასეთ ფაქტორებზეა დამოკიდებული და შესაბამისად, პროგნოზირება, თუ რა მოხდება, ძნელია. ზოგადი პროგნოზით კი, 15 დეკემბრიდან, როცა საახალწლო სუფრისთვის დაიწყებს საქართველოს მოსახლეობა მზადებას, აქტივობა დაიკლებს და 15 იანვრამდე, წესით, ხელისუფლებას ამოსუნთქვის საშუალება მიეცემა, სავალუტო ბირჟაზე ვაჭრობა შესუსტდება. ამის შემდეგ კი შეიძლება სერიოზული პრობლემები დაიწყოს – ეკონომიკა ისევ მოიკოჭლებს, იმპორტ-ექსპორტის სალდო გვაქვს ძალიან მძიმე, თებერვალ-მარტში რაიმე ტიპის აქტივობა, ტურისტული ან სხვა ტიპის გამორიცხულია. შესაბამიად, ეს არის ერთი პრობლემა. მეორეა ის, რომ ადამიანები საახალწლოდ ფულს დახარჯავენ და პრაქტიკულად მათი მდგომარეობა კიდევ უფრო დამძიმდება. ასე რომ, თებერვალ-მარტში გვექნება მრავალწახნაგოვანი კრიზისი და როგორ მოახერხებს ხელისუფლება ამ ვითარებას გამოსწორებას, არ ვიცი. წარმატებას ვუსურვებ.
ეს კრიზისი მძიმე იქნება თუ უფრო ხისტად განვითარდება, ამას დრო გვიჩვენებს. არ მინდა ამის პროგნოზირება. ასე რომ, გაზაფხულზე სოციალური რისკები ძალიან მოიმატებს. ერთადერთი დღეს ხელისუფლებას ხელს უწყობს ის, რომ საქართველოში არ არსებობს პოლიტიკური ძალა, რომელიც შეძლებდა ამ ტიპის სოციალური პროტესტის კონსოლიდაციას და სერიოზული ტალღის აგორებას. ასეთი ორგანიზებული ძალა არ არსებობს და ეს არის ხელისუფლების გადარჩენის ფაქტორი.
- ახალი წლის შემდეგ დიდი ოპოზიციური გაერთიანებაა დაანონსებული და თუ არსებობს ალბათობა, რომ სწორედ ამ ძალამ მოახდინოს ხალხის მობილიზება?
- ნული რამდენჯერაც უნდა შევკრიბოთ, მაინც ნული იქნება. ნებისმიერ გაერთიანებას სჭირდება გამწევი ძალა, ე.წ. ორთქლმავალი. ასეთი ორთქმავალი კი არ ჩანს. ბევრი სუსტის გაერთიანება არ იწვევს ენერგიას, ისევ სუსტი გაერთიანება იქნება. ოპოზიაში კი არავინ არ არის ისეთი, ვინც ამ ყველაფერს ჩაიბამს და გაქაჩავს.
- ნაციონალურ” მოძრაობაში არსებული განხეთქილების პარალელურად, ვრცელდება დაუდასტურებელი ცნობები მმართველ გუნდში პრემიერსა და ფინანსთა მინისტრს შორის არსებულ დაპირისპირებაზე. თქვენ რას ფიქრობთ ამასთან დაკავშირებით?
- არ მგონია, ღია დაპირისპირება იყოს “ქართულ ოცნებაში”, ეს ბევრი მიზეზის გამო შეუძლებელია. გვერდიდან კარგად კონტროლდება, რომ ასეთი რამ არ მოხდეს. რაც შეეხება ინტერესთა ჯგუფებს და ინტრიგებს, ეს დასაშვებია, მაგრამ ეს რომ ღია კონფრონტაციაში გადაიზარდოს, ამ ეტაპზე ამას აბსოლუტურად გამოვრიცხავ.
- და როგორ უყურებთ მთავრობაში დაგეგმილ ოპტიმიზაციას და თანამშრომლების შემცირებას?
- ეს არის კამპანია, რომლის წინააღმდეგიც ყოველთვის ვარ. ეს არ არის პირველი შემთხვევა. შევარდნაძით დაწყებული, როგორც კი დაინახავდა ხელისუფლება, რომ ხალხში უკმაყოფილება იზრდებოდა, ქამრების შემოჭერის იმიტაციით ცდილობდა ხალხთან თავისი თანაზიარობის ჩვენებას. სინამდვილეში ასეთი პროექტები არასდროს არ დასრულებულა რაღაც კონკრეტული შედეგით. ასეთი ტიპის კამპანიების წარმოება სრულიად აბსურდია. ოპტიმიზაცია მუდმივი პროცესია და ამას არ უნდა არანაირი კამპანია. ხარჯების ოპტიმიზაცია ნებისმიერი ხელმძღვანელის მოვალეობაა. ახლა მარტივ კითხვას ვსვამ – რას ჰქვია 10%-ით შემცირება?! თუ შესაძლებელია ამით სამინისტროების მუშაობა ისე, რომ ეფექტურობა არ დაკარგოს, სად იყვნენ აქამდე?! რა გამოდის – მუქთახორები ჰყავდათ აქამდე?! თუ ეს ხალხი სჭირდებათ, თუმცა კამპანიის ფარგლებში მაინც უნდა გაყარონ, ეს ისევ ამ უწყებაზე იმოქმედებს.
- თუმცა იმაზე, რომ შტატები გაბერილია, არაერთხელ ყოფილა საუბარი…
- კი, ბატონო, მაგრამ ეს კამპანიით არ ხდება, ეს უნდა იყოს მუდმივი პროცესი. თუ ხარჯების შემცირებაზეა ლაპარაკი, შტატების შემცირება არ არის მთავარი კომპონენტი. მთავარია წარმომადგენლობითი და მიმოქცევის ხარჯების შემცირება. ჩამოსხდნენ ჯიპებიდან და უფრო მეტი ეკონომია ექნებათ თუნდაც საწვავიდან. ზოგიერთ მანქანაზე ისეთი ლიმიტებია, რომ მაგით მგონი, 5 მანქანა გაივლის.
სხვა ხარჯებიც აბსოლუტურად გაუმართლებელია, მაგალითად, მივლინებები. ასე რომ, ბევრი სხვა კომპონენტია ამ ხარჯებში გაუმართლებელი.
ოპტიმიზაცია არ არის კამპანიის თემა, ეს არის მუდმივი პროცესი. ხელისუფლება მუდმივად უნდა ფიქრობდეს იმაზე, თუ რამდენი ადამიანი სჭირდება და რა ხარჯები სჭირდება, რომ ეფექტურად იმუშაოს. 10%-ზე რომ ლაპარაკობენ, ყველა უწყებაში ზუსტად 10%-ია? ზოგიერთ უწყებაში იქნებ პირიქით იყოს, ხალხის აყვანა სჭირდება, ზოგიერთში კი 20%-ია გასაგდები.
- რაც შეეხება ე.წ. გახმაურებულ საქმეებს, თქვენი აზრით, ხელისუფლება მძიმე სოციალური ფონის გადასაფარად ხომ არ ეცდება ამ საქმეების გახსნას? ვნახეთ, რომ ცოტა ხსნის წინ ე.წ. ფოტოგრაფების საქმე გაიხსნა…
- ჩვენ უკვე დავიღალეთ. სისტემური სამართლიანობის აღდგენის იმედი არავის არ აქვს. რაც შეეხება კონკრეტულ საქმეებს, ფოტოგრაფების საქმის გამიძიებას რა უნდოდა, ეს შეიძლებოდა 2013-შივე დასრულებულიყო. ეს იყო ძალიან დრამატული, მაგრამ ამასთანავე ძალიან კურიოზული. ისეთი არაფრის გამო ფოტოგრაფები დააპატიმრეს უმძიმესი მუხლებით. ამის გამოძიება რთული არ იყო. რაში სჭირდებოდა ამას 5 წელი, ჩემთვის გაუგებარია. ახლა რაც ხდება, ვფიქრობ, უფრო გადაფარვის მცდელობაა.
ჩემი აზრით, ხელისუფლება შეეცდება სოციალური პრობლემები გადაფაროს ასეთი მეთოდებით და ტექნოლოგიებით, ანუ სანახაობით. როდესაც არ გაქვს პური, საზოგადოებას სანახაობა უნდა შესთავაზო. აქედან გამომდინარე, არ გამოვრიცხავ, რომ ესეც ერთ-ერთი საჩვენებელი გამოსვლა ყოფილიყო, მაგრამ ჩვენ იქვე ვნახეთ წარუმატებლობა – 5 წელია გვიანონსებენ ზურაბ ჟვანიას საქმის გახსნას და მე-5 წელს მივიღეთ ის შედეგი, რაც მივიღეთ.
- მთავარ ოპოზიციურ პარტიაში მიმდინარე მოვლენებს რაც შეეხება, თქვენი აზრით, მოსალოდნელია თუ არა ყრილობის შემდეგ “ნაცმოძრაობის” დაშლა?
- ამ საკითხში ასე ღრმად არ ვიხედები. ეს არ არის არც ჩემი და არც ქვეყნის პრობლემა. ვფიქრობ მარტივ რაღაცას – თუ მოხდა რაიმე ტიპის სერიოზული დატაკება და გაყოფამდე მივიდნენ, ორივე მხარე დაზარალდება. იმიტომ, რომ ორივე მხარეს არ არის ისეთი აქტივი, რომელიც პოლიტიკური პროცესისთვის აუცილებელია. თუ აქამდე მივლენ, რომ საბოლოო ჯამში თანაცხოვრების ფორმულა ვერ იპოვეს, ეს ორივე მხარის დასუსტებას გამოიწვევს. ვერც ერთი მხარე ვერ მოიგებს, ორივე წაგებული დარჩება და ამას რატომ ვერ ხვდებიან, ვერ ვხვდები.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ვინ იყიდის მაგისტრალური გაზსადენის 25%-ს
თბილისში “გაზპრომს” უფრთხიან, ერევანში – “სოკარს”
ეკატერინე ბასილაია
პრემიერ გიორგი კვირიკაშვილის მიერ დაანონსებულმა გეგმამ, რომ “ნავთობისა და გაზის კორპორაციის” აქციების 25% უნდა გაიყიდოს, სომხეთში დიდი შფოთი გამოიწვია და ორი კვირაა, ვნებათაღელვა არ ცხრება. მიზეზი კი ისაა, რომ ეს კორპორაცია ფლობს იმ მაგისტრალურ გაზსადენს, რომლითაც რუსული გაზი საქართველოს გავლით სომხეთში გადის, მისი რეალური მყიდველი კი მხოლოდ ორი კომპანიაა – რუსული “გაზპრომი” და აზერბაიჯანული “სოკარი” და სწორედ “სოკარის” ინტერესების გამოა ერევანში დიდი პანიკა ამტყდარი. მეორე მხრივ, ქართველ ექსპერტთა ნაწილი კი მიუღებლად მიიჩნევს ამ 25%-ის “გაზპრომის” მიერ შეძენას.
საგულისხმოა, რომ იანვარში დიდი პროტესტი გამოიწვია ენერგეტიკის მინისტრის კახა კალაძის “გაზპრომის” ხელმძღვანელ ალექსეი მილერთან მოლაპარაკებამ სომხეთში რუსული გაზის ტრანზიტის საფასურსა და საქართველოს მიერ რუსული გაზის დამატებითი მოცულობის შესყიდვაზე, რის გამოც თბილისში ხელისუფლება ოკუპანტი ქვეყნის ინტერესების გატარებაში დაადანაშაულეს და აქციებიც მოეწყო. საბოლოოდ საქართველომ დამატებით ბუნებრივ აირზე შეთანხმება აზერბაიჯანთან გააფორმა.
“ქართული ოცნების” წევრ რევაზ არველაძის განცხადებით, მაშინაც არ ყოფილა დიდი პროტესტი, მხოლოდ “წმინდა წყლის სპეკულაცია” იყო და თუკი “გაზპრომი” იყიდის აქციების 25%-ს, არც ამ შემთხვევაში ელოდება რაიმე სერიოზულ გამოსვლებს. ხელისუფლება კი იმას მიჰყიდის წილს, ვისი წინადადებაც ეკონომიკურად მომგებიანი იქნება.
მაგისტრალური გაზსადენის გაყიდვაზე საუბარი ახალი არ არის. ჯერ კიდევ 2005 წელს მიხეილ სააკაშვილი გეგმავდა, აქციების 100% “გაზპრომისთვის” მიეყიდა, რასაც დიდი პროტესტი მოჰყვა ქვეყნის შიგნითაც და ბოლოს აშშ-ს ჩარევით ეს გარიგება ჩაიშალა. ახლა კი ეს თემა ისევ გააქტიურდა.
გიორგი კვირიკაშვილმა 26 ნოემბერს პარლამენტში განაცხადა, რომ მთავრობა “საქართველოს რკინიგზისა” და “ნავთობისა და გაზის კორპორაციის” 25%-ის გასხვისებას გეგმავს. კვირიკაშვილმა ასევე აღნიშნა, რომ მთავრობამ საინვესტიციო ბანკებთან მოლაპარაკება უკვე გამართა და კომპანიათა აქციების საფონდო ბირჟაზე განსათავსებლად ხელსაყრელ პერიოდს ელის. პრესაში პოტენციური მყიდველებიც უკვე დასახელდნენ – “სოკარი” და “გაზპრომი”.
თუ აქციებს სოკარი“ იყიდის…
ერთ-ერთ ყველაზე რეალურ მყიდველად განიხილება აზერბაიჯანული “სოკარი”, რაც ერევანში დიდ შეშფოთებას იწვევს და ისმევა კითხვა – რა ელის სომხეთს.
„ნავთობისა და გაზის კორპორაცია“ მართავს საქართველოში გამავალ ჩრდილოეთ-სამხრეთის მაგისტრალური გაზსადენს, რომლის მეშვეობითაც რუსული გაზი სომხეთს მიეწოდება. კვირიკაშვილის ეს განცხადება სომხეთისთვის მეხის გავარდნას ჰგავდა და ადგილობრივ მედიაში არ ცხრება განხილვა, თუ რამდენად სახიფათოა სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურული ობიექტის იმ სახელმწიფოს ხელში აღმოჩენა, რომელსაც სომხეთთან ღია კონფლიქტი აქვს და მუდმივად მტრობის პროპაგანდას ეწევა.
სომხური მედიის მტკიცებით, აზერბაიჯანის მიერ მაგისტრალური გაზსადენის შეძენა გამოიყურება, როგორც მინიმუმ, ბაქოს მხრიდან მიზანმიმართული გაზის ექსპანსიის სცენარის ნაწილი.
იწერება, რომ რეგიონი არასტაბილურია, ამიტომაც სომხეთი ყველანაირი სცენარისთვის მზად უნდა იყოს და მოლოდინია, რომ აზერბაიჯანი ძალაუფლებას ბოროტად გამოიყენებს. სომეხი ანალიტიკოსების ნაწილი ვარაუდობს, რომ ერთი მხრივ, აქციების ყიდვა “სოკარს” შესაძლებლობას მისცემს ტრანზიტის ფასი განსაზღვროს; გარდა ამისა, “სოკარმა” შესაძლოა წლის განმავლობაში გაზსადენის ფუნქციონირება შეაჩეროს იმ მოტივით, რომ აუცილებელია რემონტი, სომხეთს კი ლოდინი და გაყინვა ემუქრება.
გია ხუხაშვილის თქმით, შეშფოთების საფუძველი აქვს საქართველოს, თუ აქციებს “გაზპრომი” იყიდის, სომხეთისთვის კი “სოკარი” საერთოდ არანაირ რისკს არ წარმოადგენს.
“25%-ის გაყიდვა კომპანიას რაიმეს კონტროლის ფუნქციებს არ აძლევს. ამიტომაც აზერბაიჯანული მხარის სურვილიც რომ იყოს, ის ვერ შეძლებს იმოქმედოს ისე, რომ სომხური მხარის ინტერესები შეილახოს. „სოკარი“ აზერბაიჯანული კი არის, მაგრამ ის საერთაშორისო ორგანიზაციაა, უფრთხილდება რეპუტაციას. ის მუშაობს საერთაშორისო ვალდებულებების ფარგლებში და ეს ვალდებულებები თავისთავად გულისხმობს, რომ შეუფერხებელი მიწოდება უნდა იყოს ასეთი სასიცოცხლო ინფრასტრუქტურის გავლით მხარეებს შორის ომიანობის შემთხვევაშიც კი. „გასაგებია მედიაში ისტერიული მომენტები, მაგრამ ჩვენი სომეხი მეგობრები მინდა დავარწმუნო, რომ აქციების გაყიდვით სომხეთში გაზის მიწოდებას არანაირი საფრთხე არ შეექმნება. მათ კიდევ ერთხელ უნდა დავუდასტუროთ, რომ ჩვენ ვალდებულებებს ყოველთვის შევასრულებთ,” – აღნიშნავს გია ხუხაშვილი.
თუკი „ოცნება“ აქციებს „გაზპრომს“ მიჰყიდის
საერთაშორისო ურთიერთობათა დოქტორ თორნიკე შარაშენიძის თქმით, “გაზპრომი” სახიფათო პარტნიორია, ის მსოფლიო მასშტაბის პრობლემაა, ამიტომაც მისი შემოყვანა დაუშვებელია და თუკი ხელისუფლება ამაზე წავა, ეს სერიოზულ პროტესტს გამოიწვევს.
“სომხურ მედიაში რაც ხდება, ეს არის ისტერიკა და მეტი არაფერი. ამიტომაც არ მგონია, ამ გარიგებამ ერევანთან ურთიერთობა გააფუჭოს. “გაზპრომი” მსოფლიო მასშტაბის პრობლემაა, “სოკარი” კი არავისთვის არ არის პრობლემა. გასაგებია, სომხეთს აზერბაიჯანთან აქვს პრობლემა, მაგრამ ჩვენ რა ვქნათ? “გაზპრომის” თემა ჩვენთვის მძიმეა. ის ცუდი და სახიფათო პარტნიორია, ეს მთელმა მსოფლიომ აღიარა და ექსპერიმენტები ჩვენს თავზე რატომ უნდა გავაკეთოთ?! “აქციების 25%-ის მიყიდვა საკმაოდ სერიოზულია. თან ჩვენ არ ვიცით, მმართველობის სტრუქტურა როგორი იქნება. შესაძლებელია ხმის მიცემის დროს “გაზპრომს” სერიოზული გავლენა ჰქონდეს და ბუნებრივია, ეს სასურველი არ არის. ხელისუფლებამ ძალიანაც რომ მოინდომოს, “გაზპრომს” აქციებს ვერ მიჰყიდის, იმიტომ, რომ ამაზე სერიოზული ამბავი ატყდება. იმის იმედი მაქვს, რომ არც მოინდომებენ,” – მიიჩნევს თორნიკე შარაშენიძე.
“გაზპრომისთვის” აქციების მიყიდვა რომ თბილისში პროტესტს გამოიწვევს, ამაზე ექსპერტი გია ხუხაშვილიც საუბრობს. მისი თქმით, “გაზპრომთან” ურთიერთობები რომ არ გვქონდეს, ამის კომფორტი არ გვაქვს, მაგრამ ახალი და გრძელვადიანი ურთიერთობებისგან თავი უნდა შევიკავოთ. იგი ამბობს, რომ შემაშფოთებელი და უგუნურება იქნება, თუკი “გაზპრომისთვის” გაზსადენზე კონტროლის გადაცემა მოხდება, რადგან “გაზპრომი” რიგითი კომპანია არ არის, ის მოსკოვისთვის არა მხოლოდ ეკონომიკური, არამედ პოლიტიკური ექსპანსიის გარკვეული ინსტრუმენტია და ეს რუსეთის პოლიტიკურ კონცეფციაში ღიად არის დაფიქსირებული. თანაც, ამავე კონცეფციაში მათ პირდაპირი ჩანაწერი აქვთ, რომ მზად არიან დაიცვან თავისი ინფრასტრუქტურა ნებისმიერი ხერხით და არა მხოლოდ რუსეთში. ამიტომაც “გაზპრომთან” ახალი გრძელვადიანი ურთიერთობების გაფორმების შემთხვევაში რუსეთიდან ნებისმიერი პროვოკაციაც კი არ არის გამორიცხული.
“მე “გაზპრომს” ამ ინტერესში არ შემოვუშვებდი სხვადასხვა მიზეზების გამო, რაზეც ღიად საუბარი არ მინდა. არ ვხედავ ისეთ კატასტროფულ პრობლემას, მაგრამ ვეცდებოდი, რომ ინვესტორი “გაზპრომი” არ ყოფილიყო,” – ამბობს გია ხუხაშვილი. მისივე თქმით, დღევანდელ სამყაროში ეკონომიკური და პოლიტიკური უსაფრთხოება ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული და მათი განცალკევება შეუძლებელია. ნებისმიერი სახელმწიფო ცდილობს პოლიტიკური რისკებისგან დაიზღვიოს თავი ნებისმიერი პრივატიზაციის დროს და ასევე კერძო გარიგებების შემთხვევებშიც კი და ასე უნდა იყოს საქართველოშიც.
“გაზპრომს” აქვს ამბიცია სხვადასხვა ევროპულ ქვეყნებში შეიძინოს ინფრასტრუქტურა, მაგრამ ამის სხვადასხვა მეთოდებით ბლოკირება ხდება. ეს იმიტომ, რომ ევროპის ქვეყნები საკუთარ უსაფრთხოებაზე ფიქრობენ. გარდა ამისა, იგივე აშშ-ის მაგალითი შემიძლია მოგიყვანოთ, სადაც არსებობს შესაბამისი კანონმდებლობა, რომლითაც თუ ესა თუ ის კომერციული გარიგება შესაძლოა შევიდეს კონფლიქტში ნაციონალურ ინტერესებთან პირდაპირ ან ირიბად, პრეზიდენტს აქვს ვეტოს უფლება და კერძო გარიგებების ჩაშლის პრეროგატივაც კი”, – ამბობს გია ხუხაშვილი.
რევაზ არველაძე: „სახელმწიფოს მტრობა სხვა არის, ეკონომიკა – სხვა“
„ქართული ოცნების“ წევრი რევაზ არველაძე აცხადებს, რომ არცერთ შემთხვევაში რისკები არ არის – არც სომხეთისთვის და არც საქართველოსთვის, რადგან საკონტროლო პაკეტი 51%-ია და 75% საქართველოსი იქნება. ამდენად, ვერცერთი მყიდველი ვერ შეძლებს იმას, რომ პროცესებზე რაღაც გავლენა მოახდინოს. სომხეთს, რა თქმა უნდა, ურჩევნია “გაზპრომმა” შეიძინოს, რადგან რუსეთთან ძალიან არიან კავშირში. საქართველოსთვის კი რუსეთი მტერია და რატომ უნდა უხაროდეს, მაგალითად, საქართველოს ის, რაც გაუხარდება სომხეთს? საქართველომ ის ვარიანტი უნდა აარჩიოს, რომელიც მისთვის ეკონომიკურად მისაღები იქნება,” – აცხადებს რევაზ არველაძე, რომელიც მაინც არ გამორიცხავს, რომ “ქართულმა ოცნებამ” აქციები “გაზპრომს” მიჰყიდოს.
“სახელმწიფოს მტრობა სხვა არის, ეკონომიკა – სხვა. ჩვენ თუ პოლიტიკას ჩავრთავთ, დღეს რუსეთისგან არ უნდა ვყიდულობდეთ არაფერს – ხორცის პროდუქტი იქნება, რძის პროდუქტები, ელექტროენერგია, თუ ბუნებრივი გაზი. როცა გვიჭირს, არა მარტო სომხეთში გატარებული ბუნებრივი გაზის 10%-ს ვიღებთ ჩვენ, არამედ როდესაც აზერბაიჯანს არ აქვს საშუალება დაგვაკმაყოფილოს, დამატებით გაზს რუსეთისგან ვიღებთ. ასე რომ, ეს ერთმანეთს არ უნდა გადავაჯაჭვოთ. ნებისმიერ შემთხვევაში საქართველომ კარგად უნდა აწონ-დაწონოს, რომელი წინადადება იქნება უკეთესი. თუ ამ ამბავში გაითვალისწინებს პოლიტიკურ მოტივებს, მაშინ თავიდანვე უნდა გამოეცხადებინა საქართველოს – მე კი ვაცხადებ საერთაშორისო ტენდერს, მაგრამ რუსეთს არ მივაღებინებ მონაწილეობას, როგორც საქართველოს მტერსო. ვინაიდან ძირითადი განმსაზღვრელი ეკონომიკური ფაქტორებია, ღია ტენდერია გამოცხადებული და თუ “გაზპრომის” წინადადება უკეთესი იქნება, ვიდრე აზერბაიჯანის, მაშინ “გაზპრომი” გაიმარჯვებს,” – ამბობს რევაზ არველაძე, რომლის თქმითაც, აბსურდია ის მიზეზი, რომ რუსეთმა შესაძლოა საკუთარი ინფრასტრუქტურის დაცვის მოტივით პროვოკაციები მოაწყოს: “თუ რუსეთს პროვოკაცია ექნება გეგმაში, ის ამ გეგმას გაზსადენის გარეშეც განახორციელებს. მე 25%-ის გაყიდვაში ვერავისგან საფრთხეს ვერ ვხედავ”.
“ქართული ოცნების” დეპუტატი თვლის, რომ პოლიტიკურად რომ მივუდგეთ, “სოკარს” უკვე იმდენი რამ აქვს პრივატიზებული, რომ შესაძლებელია აქაც დაეჭვდე – კარგია თუ არა, დამატებით კიდევ რაღაც შეიძინოს “სოკარმა” საქართველოში.
“ასე რომ, ასე იოლი გადასაწყვეტი არ არის. ასევე შესაძლებელია სხვა მოთამაშეც გამოჩნდეს. ვნახოთ, როგორ განვითარდება მოვლენები,” – აღნიშნავს რევაზ არველაძე და “გაზპრომისთვის” აქციების მიყიდვის შემთხვევაში პროტესტიც დიდად არ აშინებს.
“არც იანვარში არ მოჰყოლია დიდი აქციები და არც ამას არ მოჰყვება. ხალხმა უნდა ნახოს, რომ ეს ყველაფერი ისევ ხალხის საკეთილდღეოდ კეთდება და არა ვინმეს სახეიროდ, როგორც ეს ზოგიერთებს უნდათ რომ წარმოაჩინონ. ისე, პატარ-პატარა აქციების მოწყობას ეცდებიან”, – დასძენს რევაზ არველაძე.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
რა შემთხვევაში ამოქმედდება საქართველოსთვის შეჩერების მექანიზმი
ტერორისტები, ნარკოტიკი და მიგრანტები – ვიზალიბერალიზაციის მთავარი მტერი
თაკო მათეშვილი
არალეგალი მიგრანტები, იარაღი, ნარკოტიკი, ტერორისტები – თუკი ეს არასასურველი ტვირთები და ადამიანები საქართველოს გავლით ევროპაში მასობრივად მოხვდებიან, სწორედ მაშინ ამოქმედდება სწრაფი შეჩერების მექანიზმი, რომლის მიღებასაც, როგორც ევროკავშირთან უვიზო მიმოსვლის ამოქმედების წინაპირობას, საქართველო და უკრაინა ამდენ ხანს ელოდნენ. სპეციალისტები ამბობენ, რომ ამის საშიშროება რეალურია, რადგან ვიზალიბერალიზაციას საქართველოში ბევრი არადანიშნულებისამებრ გამოსაყენებლად – ანუ, ევროპაში სამ თვეზე მეტი ხნით წასასვლელად მიიჩნევს. თუმცა, მათი აზრით, პოტენციური არალეგალები არ არიან ერთადერთნი, ვინც საქართველოს მოქალაქეებისათვის ევროკავშირის საზღვრების გახსნას მოუთმენლად ელის. ჩვენი რესპონდენტები ამბობენ, რომ ამით საქართველო “საეჭვო პირებისა” და “შავი ტრანზიტის” მესვეურთათვისაც ერთიორად მიმზიდველი ხდება.
ოთხი შესაძლო მიზეზი
ოფიციალურად, სწრაფი შეჩერების მექანიზმი გულისხმობს ევროკავშირის მიერ ამა თუ იმ ქვეყანასთან უვიზო მიმოსვლის შეწყვეტას 4 ძირითადი მიზეზით:
- თუ ქვეყნიდან საგრძნობლად გაიზრდება იმ ადამიანების რაოდენობა, ვისაც საზღვარზე ევროკავშირის სახელმწიფოში შეშვებაზე უარს ეტყვიან;
- თუ გაიზრდება იმ ადამიანების რაოდენობა, რომლებიც შენგენის ზონაში უვიზოდ დარჩენის ვადებს დაარღვევენ;
- თუ უსაფუძვლოდ თავშესაფრის მაძიებელთა მიმართვა საგრძნობლად გაიზრდება;
- თუ ქვეყანა ნაკლებად ითანამშრომლებს ევროკავშირთან რეადმისიის კუთხით და თუ ქვეყნიდან ჩასული ადამიანები საფრთხეს შეუქმნიან ევროკავშირის კონკრეტული სახელმწიფოს საზოგადოებრივ წესრიგსა და უსაფრთხოებას.
თუ ევროკავშირის წევრი რომელიმე ქვეყანა აღმოაჩენს, რომ ამ 4 პუნქტიდან ერთი მაინც ირღვევა, მას შეუძლია ევროკომისიას მიმართოს, რომელიც სიტუაციას შეისწავლის და ევროპარლამენტთან და ევროსაბჭოსთან ერთად უვიზო რეჟიმის შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილებას მიიღებს.
გადაწყვეტილების მისაღებად ერთი თვეა საჭირო და იგი ძალაში ავტომატურად შედის. რაც მთავარია, გადაწყვეტილება არა მხოლოდ მომჩივან ქვეყანაზე, არამედ მთელ შენგენის ზონაზე ვრცელდება. რაც შეეხება ვადებს, შეჩერების მინიმალური პერიოდი 9 თვიანია, თუმცა, საჭიროების შემთხვევაში ეს დრო შეიძლება 18 თვემდეც გაიზარდოს.
ერთი ტერორისტიც საკმარისი იქნება?
ჯერჯერობით ოფიციალურად დადგენილი არ არის, თუ საზღვრიდან რამდენი ადამიანის გამობრუნება, ან რამდენის მიერ შენდეგის ვადების დარღვევაა საკმარისი იმისათვის, რომ ევროპამ ეს გადაწყვეტილება მიიღოს.
პოლიტოლოგები საქართველოს მხრიდან ზემოჩამოთვლილი პუნქტების დარღვევას ადვილად შესაძლებლად მიიჩნევენ და ამბობენ, რომ მთავრობას საკუთარი მოქალაქეების გასაკონტროლებლად დიდი ძალისხმევის დახარჯვა მოუწევს, რათა მათ ვიზალიბერალიზაციით არაკეთილსინდისიერად არ ისარგებლონ და ამით მთელი ქვეყანა არ დააზარალონ.
პოლიტოლოგი, “ამერიკის მხარდამჭერთა ლიგის” პრეზიდენტი ირაკლი კიკიანი ამბობს, რომ შეჩერების მიზეზი პირველ რიგში იმ ვალდებულებების არშესრულება შეიძლება გახდეს, რაც საქართველოს ვიზალიბერალიზაციითა და ზოგადად, ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით აქვს ნაკისრი. მისი თქმით, ქართული მხარე პასუხისმგებლობას არალეგალ მიგრანტებზეც იღებს. იმაზე, რომ სამშობლოში დააბრუნებს იმ არალეგალებს, რომლებიც ევროპის ტერიტორიაზე უკანონოდ იმყოფებიან და ასევე იმაზეც, რომ ამიერიდან საქართველოს მოქალაქეები არც სამთვიანი ვადის გასვლის შემდეგ დარჩებიან იქ. იგი ამბობს, რომ ევროპა ამას დიდ ყურადღებას მიაქცევს და სწორედ ამიტომაც შემოიღო სწრაფი შეჩერების მექანიზმი, რაც მას არალეგალებისგან აზღვევს.
“არალეგალების რა რაოდენობის შემთხვევაში შეგვიჩერებს ევროპა უვიზო მიმოსვლას, ამის თქმა რთულია. ბოლოდროინდელი კრიზისების შემდგომ ევროკავშირს უამრავი მიგრანტი მიაწყდა და ამიტომ ეს პრობლემას კიდევ უფრო ართულებს. არალეგალების პრობლემა ევროპისათვის ერთიანია. უბრალოდ, საქართველომ პატიოსნად უნდა შეასრულოს თავისი ვალდებულება და ამავდროულად, მოქალაქეებმაც გააცნობიერონ, თუ რა შეიძლება მოჰყვეს წესების დარღვევას მათთვისაც და მთელი ქვეყნისთვისაც. მათ უნდა შეიგნონ, რომ არალეგალურად სადმე ყოფნა მათაც და ქვეყანასაც დიდ პრობლემას უქმნის,” – აცხადებს ირაკლი კიკიანი.
შეჩერების მექანიზმის ამოქმედების საშიშროებას მართლაც რეალურს უწოდებს ექსპერტი უსაფრთხოების საკითხებში ვახტანგ მაისაია და ამბობს, რომ სწორედ ამიტომაც გაიწელა ეს თემა ამ დრომდე. იგი ყურადღებას ტერორიზმისა და “შავი ტვირთების” საფრთხეზე ამახვილებს და ამბობს, რომ ჯერ კიდევ მიხეილ სააკაშვილის პერიოდში საქართველოს პასპორტი საკმაოდ ბევრ საეჭვო მოქალაქეზე გაიცა. მაისაიას თქმით, ეს ყოველგვარი კონტროლის გარეშე ხდებოდა და იმ პერიოდში ასეთ ადამიანებს ხელიც კი ეწყობოდა. ლაფანყურის ოპერაცია კი, მისი აზრით, ამის შესანიშნავი მაგალითია. ამბობს, რომ საეჭვო მოქალაქეების მხარდაჭერაში სააკაშვილს და მის გუნდს უკრაინაშიც ადანაშაულებდნენ.
“საქართველო სააკაშვილის პერიოდში ე.წ. შავი ტრანზიტის ყველაზე მსუყე და უსაფრთხო კორიდორი იყო. ამაში ნარკოტიკი, იარაღი და ა.შ. იგულისხმება. ამ მიმართულებით საქართველო კვლავ რჩება დაინტერესების არეალად. ქვეყანა სამი ყველაზე საშიში ჯიჰადისტური ორგანიზაციის – თალიბანის, ალქაიდასა და “ისლამური სახალიფოს” პირდაპირი დაინტერესებისა და ყურადღების ცენტრშია. აქედან გამომდინარე, საფრთხე მართლაც არსებობს,” – აცხადებს სპეციალისტი. მისივე თქმით, არ უნდა გვეგონოს, რომ ევროპა ამას მხოლოდ იმ შემთხვევაში გააკეთებს, თუკი საქართველოდან იქ ასობით ტერორისტი შევა. მაისაიას აზრით, ამის მიზეზი შეიძლება ერთი ადამიანიც კი გახდეს. გააჩნია, თუ რამდენად საშიშ პიროვნებად იქნება იგი მიჩნეული, ან რამდენად საშინელ ქმედებას ჩაიდენს. “თუკი ევროპაში საქართველოდან მოხვდება ადამიანი, რომელსაც ტერორიზმის კუთხით დანაშაული ექნება ჩადენილი, ეს შეიძლება საქართველოსთან უვიზო რეჟიმის შესაჩერებლად საკმარისი გახდეს,” – დასძენს იგი.
იმისათვის, რომ ეს არ მოხდეს, ვახტანგ მაისაიას აზრით, საქართველომ ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლა უნდა გააძლიეროს. ამბობს, რომ მხოლოდ კონტრტერორისტული დეპარტამენტი საკმარისი არაა, ეს მხოლოდ ერთ-ერთი ინსტრუმენტია და საჭიროა საქართველომ ახალი ბერკეტებიც შექმნას, რათა ასეთი ტიპის გამოწვევებისაგან მეტად დაცული ვიყოთ. მისი აზრით, ანტიტერორისტული ბრძოლის ცენტრი უნდა დაარსდეს, რომელიც უშუალოდ პრემიერ-მინისტრს დაექვემდებარება. სპეციალური თანამდებობაც უნდა შეიქმნას, რომელიც ამ მიმართულებას გააკონტროლებს და უშიშროების საბჭომაც უნდა გაააქტიუროს თავისი მოქმედება, რათა მხოლოდ თავდაცვაზე ორიენტირებული არ იყოს.
“შესაბამისი საკანონმდებლო პაკეტიც უნდა იქნეს მიღებული. მათ შორის კონცეპტუალურ დონეზე უნდა მოხდეს ტერორიზმთან ბრძოლის ახალი სტრატეგიის შემუშავება. სამოქალაქო საზოგადოება ამას უკვე რამდენიმე წელია ითხოვს. სახალხო დამცველმაც დადო რეკომენდაციები. თუმცა, ჩვენი ძალისხმევა ამაო დარჩა. ამ თემის მიმართ ასეთი უყურადღებობა არ შეიძლება. უსაფრთხოების ასეთი მყიფე სისტემებით შორს ვერ წავალთ და ეს შეიძლება ნანატრი ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების ერთ-ერთი მთავარი გარემოება გახდეს,” – აცხადებს ვახტანგ მაისაია.
აღსანიშნავია, რომ ევროპამ შეჩერების მექანიზმი ერთხელ, 2013 წელს უკვე მიიღო, თუმცა მისი გამოყენება ჯერ არ დასჭირვებია. მაშინდელი წესები შედარებით განსხვავებული იყო
——————–
„ახალი თაობა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ მამუკა მდინარაძესთან: „საჩვენო“ კონსტიტუცია რომ გვდომოდა, მოქმედ რედაქციას არც შევეხებოდით“ // „კონსტიტუციის ახალი რედაქცია ფართო კონსენსუსის შედეგი იქნება“
პარლამენტში ფრაქცია „ქართული ოცნების“ ხელმძღვანელი მამუკა მდინარაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის შექმნის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებზე საუბრობს.
- ბატონო მამუკა, პრეზიდენტის პოლიტიკურმა მრჩეველმა სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის შექმნასთან დაკავშირებით განაცხადა, რომ პარლამენტის თავმჯდომარემ გადაწყვეტილება ვიწროპარტიული ინტერესებიდან გამომდინარე მიიღო. პრეზიდენტის ადმინისტრაციის უფროსი აცხადებს, რომ აღნიშნულ საკითხზე კონსულტაციები არ გამართულა და ისინი ფაქტის წინაშე აღმოჩნდნენ. რას უპასუხებთ?
- მე არ მინდა, იმავე ტონით ვუპასუხო პრეზიდენტის ადმინისტრაციას. პირიქით, ჩემს დიდ პატივისცემას ვადასტურებ პრეზიდენტის ინსტიტუტის მიმართ. რაც შეეხება საკითხს: საპარლამენტო ფორმატში უნდა შექმნილიყო ეს კომისია, ვინაიდან ამის პრეცედენტი უკვე არსებობდა. სამი წლის წინ, როდესაც შეიქმნა საკონსტიტუციო კომისია და მის ხელმძღვანელად მაშინდელი პარლამენტის თავმჯდომარე დასახელდა, ამას მაშინ კითხვის ნიშნები არ მოჰყოლია.
- შეგიძლიათ, არგუმენტები დაასახელოთ, რატომ არის ეს ფორმატი უპრიანი?
- პრეზიდენტს საკანონმდებლო ინიციატივის უფლება არ აქვს. პარლამენტის წიაღში უნდა გაჩნდეს ასეთი ინიციატივა. სწორედ ამ არგუმენტების გათვალისწინებით ვარჩიეთ, რომ კომისიის თავმჯდომარე პარლამენტის თავმჯდომარე ყოფილიყო. შესაბამისად, ეს იყო სწორი გადაწყვეტილება.
- „ქართული ოცნების“ წინასაარჩევნო დაპირება იყო კონსტიტუციის მოქმედი რედაქციის გადასინჯვა. რა დონეზე მოხდება მისი გადასინჯვა? პარლამენტის თავმჯდომარემ დააკონკრეტა, რომ ძირითადად აქცენტი ხელისუფლების დაბალანსების კუთხით გაკეთდება.
- კონსტიტუციის სრულ გადასინჯვასა და მის ყველა ნორმაში ცვლილების შეტანას არავინ გეგმავს, თუმცა კონსტიტუციის მოქმედ რედაქციაში არსებული გარკვეული დისბალანსი, გარკვეული საკონსტიტუციო ნორმები, რომლებიც ვერ უზრუნველყოფენ კონსტიტუციონალიზმის პრინციპების დაცვას და ევროპულ სტანდარტებს ვერ შეესაბამებიან, გადაიხედება და გაკეთილშობილდება.
- კონკრეტულად?
- ძალიან უხერხული იქნება ჩემგან, პირველი, როგორც იურისტისგან და მეორე, ფრაქცია „ქართული ოცნების“ ხელმძღვანელისგან, დღეს, კომისიის შექმნიდან რამდენიმე საათში, კონკრეტულად დეტალებზე გესაუბროთ. კონსტიტუციის ახალი რედაქცია ფართო კონსენსუსის საგანი უნდა იყოს. შესაბამისად, წინასწარ შესაცვლელ ნორმებზე ვერაფერს გეტყვით. პირადად ჩემს აზრს, დამოკიდებულებას მხოლოდ მაშინ გავახმოვანებ, როდესაც კომისიის წევრი ვიქნები.
- ვინ იქნება კომისიაში წარმოდგენილი, არის ამაზე შეთანხმება? იქნებიან თუ არა პრეზიდენტი, არასაპარლამენტო, საპარლამენტო ოპოზიცია, ექსპერტები. საზოგადოების რა წარმომადგენლობა იქნება კომისიაში?
- უკვე არსებობს დებულება. წარმოდგენილი იქნება ყველა – პრეზიდენტის წარმომადგენლები, მთავრობის, აჭარისა და აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის წარმომადგენლები, არასაპარლამენტო და საპარლამენტო ოპოზიცია, სახელმწიფო აუდიტის წარმომადგენელი, საქართველოს ეროვნული ბანკის წარმომადგენელი, სახალხო დამცველი, არასამთავრობო სექტორი, ექსპერტები. ექსპერტები იქნებიან საზოგადოების სხვადასხვა წრიდან, რომ საზოგადოების ყოველმხრივი ჩართულობა იყოს უზრუნველყოფილი კომისიაში. შესაბამისად, კომისიის მუშაობამ და დადებულმა შედეგმა ძალიან მაღალი ლეგიტიმაცია უნდა მიიღოს.
- ირაკლი კობახიძემ პირობა დადო, რომ ვენეციის კომისიის არცერთი შენიშვნა უგულებელყოფილი არ იქნება და კომისია მათ რეკომენდაციებს გაითვალისწინებს. რამდენად რეალურია ამ პირობის შესრულება?
- შემიძლია დაგიდასტუროთ, რომ სავსებით რეალურია. ბატონი ირაკლი შემთხვევით არაფერს ამბობს. ეს არის გუნდის გადაწყვეტილება, რომელიც მან გაახმოვანა. ეს არის მისი პირადი პოზიციაც და ამ პოზიციის დაცვაში ჩვენც ძალიან ხისტები ვიქნებით, გამომდინარე იქიდან, რომ არ გვინდა, კონსტიტუციის ახალ რედაქციას ლეგიტიმაციის ოდნავი ხარისხიც კი დააკლდეს. სამომავლოდ ამ დოკუმენტმა უნდა უზრუნველყოს ხელისუფლების შტოებს შორის რეალური ბალანსი, თავის მხრივ კი ინსტიტუტებმა უნდა უზრუნველყონ, რომ ქვეყანაში დემოკრატიის ხარისხი, ეკონომიკური განვითარების დონე და ა.შ. პიროვნებებზე არ იყოს დამოკიდებული.
- ვენეციის კომისიის დასკვნა, ბუკიკიოს რეკომენდაციები ხშირად უგულებელყოფილი იყო და ამიტომაც გკითხეთ...
- თქვენ საუბრობთ 2009-2010 წლებზე. მაშინ დემოკრატიის პრინციპების უგულებელყოფა მხოლოდ ამ საკითხში რომ ყოფილიყო, რა გვიჭირდა. მაშინ ძალიან ბევრი დემოკრატიული პრინციპისა და ინსტიტუტის იგნორირება, საერთოდ დავიწყება მოხდა. ვცდილობთ, ამ წლებზე აღარ ვილაპარაკოთ. ჩვენ განსხვავებული მიდგომები გვაქვს და ამის მოწმე იქნება ჩვენი საზოგადოება.
- ბატონო მამუკა, აპრილის ბოლო დასახელდა ვადად, როდესაც მზად უნდა იყოს პროექტი. ამან არაერთგვაროვანი პოზიციები გამოიწვია. თქვენი ოპონენტები კითხულობენ, რატომ მოხდა წინასწარ ვადის გაწერა...
- სწორი მენეჯმენტია ნებისმიერი საქმის, როდესაც ის კონკრეტულ ვადებშია გაწერილი. ამიტომ დასახელდა კონკრეტული ვადა და არანაირი სხვა მოსაზრებით. ოთხი თვე სრულად საკმარისია, რომ ამდენმა ადამიანმა მოასწროს გარკვეული პროექტის დადება. ვერ წარმომიდგენია, კომისიაში იყვნენ ადამიანები, რომელთაც ამ საკითხებზეც საერთოდ წარმოდგენა არ აქვთ და არ უფიქრიათ. შესაბამისად, ეს არის სრულიად საკმარისი დრო, რათა მოხდეს გარკვეული მონახაზის ჩამოყალიბება.
- და არ არსებობს არანაირი წინასწარი პროექტი, როგორც ოპოზიციის ზოგიერთი წარმომადგენელი ვარაუდობს?
- რას ვარაუდობენ, რომ პროექტი უკვე არსებობს?! ჩვენ ჩვენს პოზიციებსაც კი არ ვაფიქსირებთ და ამ დროს… არადა, მოგატყუებთ, რომ გითხრათ, თითქოს ჩემი მოსაზრება არ მაქვს კონკრეტულ დეტალზეც კი, მაგრამ კომისიის წევრთა უმრავლესობა თუ საწინააღმდეგოს გადაწყვეტს, ცხადია, დავემორჩილები, ასევე დაემორჩილება ნებისმიერი ჩვენგანი, არჩილ თალაკვაძე, ირაკლი კობახიძე და სხვები, რომლებიც კომისიაში იქნებიან წარმოდგენილი. კონსენსუსი სწორედ ის არის, როდესაც კომისიის უმრავლესობა მიიღებს გადაწყვეტილებას. კომისიაში კი უმრავლესობაში საზოგადოების წარმომადგენლები იქნებიან. შესაბამისად, ამ გზით მიღებული გადაწყვეტილება სამომავლოდ ჩვენს ქვეყანას უფრო გამოადგება სწორედ იმ ბალანსისა და დემოკრატიის ხარისხის გაუმჯობესებისთვის, რისი მოლოდინიც გვაქვს ყველას ერთად. „საჩვენო“ კონსტიტუცია რომ გვდომოდა, მოქმედ რედაქციას არც შევეხებოდით.
„ახალი თაობა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ზაალ კასრელიშვილთან: „ქართული ოცნება“ რამდენიმე ნაწილად დაიშლება“ // „გაზაფხულიდან ძალიან მძიმე პროცესები დაიწყება“
რას უნდა ველოდოთ გაზაფხულზე, რატომ ჩაკვდა ქვეყანაში პოლიტიკური პროცესები, რამდენი პარტია შეიქმნება „ქართული ოცნების“ ბაზაზე, რა ელოდება ნაციონალურ მოძრაობას? – ამ თემებზე „ახალ თაობას“ ანალიტიკოსი უსაფრთხოების საკითხებში ზაალ კასრელიშვილი ესაუბრება.
ზაალ კასრელიშვილი:
- საქართველოში მოქმედი პოლიტიკური პარტიები ყოველთვის ვიღაცის ინტერესებს წარმოადგენდნენ. ეს ვიღაცები არიან როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე ქვეყნის გარეთ. იქიდან გამომდინარე, თუ რა თემა იყო აქტუალური არჩევნების წინ, პარტიები ამის მიხედვით იღებდნენ კონკრეტულ მითითებებს. ამ თემებით ისინი მოდიოდნენ ხელისუფლებაში, ზოგი უმრავლესობა ხდებოდა, ზოგი – უმცირესობა, ზოგიც სავაჭროდ მოდიოდა. დღეს ასეთი დაკვეთები გარედან აღარც პარტიებს მოსდით და აღარც – არასამთავრობოებს.
- რატომ აღარ მოსდით შეკვეთები, დამკვეთების მოთხოვნები დაკმაყოფილდა თუ რაიმე სხვა მიზეზია?
- შეკვეთები იმიტომ აღარ მოსდით, რომ შიგნითაც და გარეთაც ყველამ დაინახა, საქართველოში რეალურად მხოლოდ ორი პარტია არსებობს. ზედმეტი ფულის გადაყრა არავის უნდა. საპარლამენტო არჩევნებამდეც ნათელი იყო, რომ ჩვენთან რუსეთი და დასავლეთი იაქტიურებდნენ. ქვეყნის გარეთ მყოფ ინტერესჯგუფებს თუ რაიმე მიზნები აქვთ, მათ თავიანთი ხალხი ან „ოცნებაში“ უნდა ჩანერგონ, ან – „ნაციონალებში“. ქვეყანა ამ ორი ძალის ამარაა დარჩენილი. ისინი ერთმანეთს ძალიან უღიმღამოდ ეპაექრებიან. მათი პაექრობა არაფრისმომცემი პოლიტიკური იწილობიწილოა.
- თქვით, ყველამ დაინახა, რომ ქვეყანაში რეალური ძალა მხოლოდ ნაცმოძრაობა და „ოცნებააო“, თუმცა ქვეყანაში მოსახლეობის 60% არცერთ მათგანს არ უჭერს მხარს. თქვენც არაერთხელ გითქვამთ, რომ ადრე თუ გვიან ეროვნული ძალის შექმნაზე იქნება მოთხოვნა. ახლა ასე აღარ ფიქრობთ?
- ახლაც ამავე აზრზე ვართ. ეს მოთხოვნა ხალხში უკვე დიდი ხანია გაჩენილია. კარი ატალახებული გვაქვს და ხან ვინ გვთხოვს გვერდით დადგომას, ხან ვინ. ჩვენ ამ ეტაპზე გაერთიანებას არავისთან ვაპირებთ, იმიტომ რომ ეროვნულ ძალას ვერსად ვხედავთ. ამის გარდა, ვერც პერსპექტივას ვხედავთ. დღეს არსებული ვითარებიდან გამომდინარე, ფაქტობრივად, შეუძლებელია, მოსახლეობის წინაშე პატრიოტული და მარადიული ღირებულებების იდეოლოგიით გამოხვიდე.
- რატომ არის შეუძლებელი? თავად არ ამბობთ, ეროვნული ძალის შექმნაზე ხალხში დიდი მოთხოვნილებააო?
- მოთხოვნილება მომავალშიც იქნება, მაგრამ დღეს მოსახლეობის პირველი პრობლემა კუჭის ამოვსებაა.
- 10 დეკემბერს გამართული აქციით თუ ვიმსჯელებთ, ამ დაქცეული ქვეყნის მთავარი პრობლემა ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაცია ყოფილა...
- ეს ხელოვნურად აგორებული და შეკვეთილი თემაა. ეს თემა იმ ორგანიზაციამ ააგორა, რომელსაც უსაქმურობისგან სული სძვრება. აბა გავიხსენოთ, ცოტა ხნის წინ საქართველოში როგორი აქტიური იყო ლგბტ პირების დაცვის თემა. ამ თემაზე თითქმის აღარავინ საუბრობს საქართველოში. მალე მთელ მსოფლიოშიც ასე იქნება. ამ ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაციის მომხრეებს მინდა ვურჩიო, რომ განცხადებების გაკეთებისას დასავლური გამოცდილებაც გაიზიარონ. იქ როცა ასეთი პოლიტიკის ლიბერალიზაციაზე საუბრობენ, პარალელურად ნარკოტიკების მავნებლობაზეც მიდის ლაპარაკი. აქ ეს საუბრები ცალმხრივია და ისიც კარგად იციან, რომ არავინ ამის ლეგალიზაციას არ მოახდენს.
დეკრიმინალიზაციას რაც შეეხება, მას აქვს თავისი შემადგენელი ნაწილი. ის რამდენიმე ეტაპად ხორციელდება. იმ ქვეყნებში, სადაც მსუბუქი ნარკოტიკების დეკრიმინალიზაცია მოხდა, ყველგან არის ნარკოდამოკიდებულთა ნებაყოფლობითი და იძულებითი განკურნების დაწესებულებები. ზოგ მათგანში ნარკომანები თავიანთი ნებით მიდიან, ზოგან – სასამართლოს გადაწყვეტილებით. ეს ძალიან სერიოზული თემაა და ის რამდენიმე ათეული „ქეშის“ გადასაწყვეტი არ არის. ეს ადამიანები გამოვიდნენ და თქვეს, ჩვენ პლანს ვეწევით და ნუ დაგვიჭერთო. ეს, რბილად რომ ვთქვათ, სასაცილოა.
- ეს მოთხოვნა, შესაძლოა, სასაცილოა, მაგრამ იმ ქვეყანაში, რომლის ტერიტორიებიც ოკუპირებულია, რომლის მოქალაქეებსაც ყოველდღე იტაცებენ ოკუპანტები, ასეთ თემაზე რომ აქცია იმართება, მგონი, არ არის სასაცილო...
- მე მაინც მგონია, რომ ეს არ იყო სერიოზული აქცია. ამ აქციას ნარკომანებიც კი არ შეუერთდნენ. ნარკომანები რამდენიმე კატეგორიად იყოფიან. ერთი ნაწილი მეტადონის პროგრამაშია ჩართული, მეორე ნაწილი არასდროს გამოვა ქუჩაში და არ მოითხოვს, წამალს ვიკეთებ და ამის გამო არ დამიჭიროო. ნარკომანების მესამე კატეგორიას კონკრეტული ადამიანები ან მათი შვილები წარმოადგენენ. ისინი ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირები არიან. მათ ხალხში ჩუმ მოკაიფებს ეძახიან და მათ ამ ამბის გახმაურება ხელს არ აძლევთ. სხვა დანარჩენი, ვინც ამ თემაზე საუბრობს, არის პოპულისტი. ისინი ამ წივილ-კივილით ცდილობენ ყურადღების მიქცევას. ჩვენ არ ვთვლით, რომ ეს ხალხი რაიმე ძალას წარმოადგენს და, აქედან გამომდინარე, ამ თემას საერთოდ არ ვაქცევთ ყურადღებას.
- მოდით, ისევ პოლიტიკურ პარტიებს დავუბრუნდეთ. ზემოთ „ნაციონალებსა“ და „ოცნებაზე“ თქვით, რომ რეალური მხოლოდ ეს ორი ძალაა. ისიც თქვით, რომ ამ ეტაპზე პატრიოტული იდეოლოგიის პარტიას პერსპექტივა არ აქვს. ეს ნიშნავს თუ არა იმას, რომ ქვეყანა ორპარტიულ სისტემაზე გადავა?
- არა, საქართველო არასდროს დარჩება ორი პარტიის ამარა. დღეს, მართალია, ქვეყანაში რეალურად მხოლოდ ორი პარტიაა წარმოდგენილი, მაგრამ ეს ორპარტიულობაც ძალიან პირობითი ცნებაა. ამ ორი პარტიიდან თავისუფლად შეიძლება მივიღოთ რამდენიმე ფრაქცია და პარტია. არც „ნაციონალური მოძრაობა“ და არც „ქართული ოცნება“ არ არიან ერთი იდეოლოგიის მატარებლები. მათ არც ერთიანი მიზანი ამოძრავებთ. მე მათ ინტერესჯგუფების გაერთიანებებს დავარქმევდი.
- თქვენი აზრით, რამდენი ახალი პარტია შეიძლება შვან „ნაცმოძრაობამ“ და „ოცნებამ“?
- „ნაციონალური მოძრაობა“ აუცილებლად გაიყოფა ორ ნაწილად. რაც შეეხება „ქართულ ოცნებას“, ის უფრო ნაყოფიერი იქნება და მის წიაღში რამდენიმე პარტია შეიქმნება, რასაც აუცილებლად მოჰყვება გაგრძელება.
- რა გაგრძელება?
- არასაპარლამენტო ოპოზიცია ან გაძლიერდება, ან მოხდება მისი ნაწილის გაერთიანება. როდესაც პარლამენტში ფრაქცია იქმნება, უკვე ძალიან იოლია მის გარშემო ახალი პარტიის შექმნა. ასე რომ, ჩვენ „ოცნებისა“ და „ნაცმოძრაობის“ დანაწევრებას ველოდებით და იმაშიც დარწმუნებული ვართ, რომ არცერთი ახლადგამოჩეკილი ძალა ეროვნული იდეოლოგიის მატარებელი არ იქნება. ისიც იცოდეთ, რომ დღეს არსებული პოლიტიკური ნედლეულიდან ეროვნული იდეოლოგიის პარტია არ გაკეთდება.
- აბა, ვისგან უნდა შეიქმნას ასეთი ძალა?
- არაფორმალურად საქართველოში ასეთი ძალა უკვე არსებობს. ახლა ყველაფერი იმაზეა დამოკიდებული, გაუჩნდებათ თუ არა მათ პოლიტიკაში მოსვლის სურვილი.
- თქვენ რას ფიქრობთ, გაუჩნდება ამ ხალხს პოლიტიკურ ასპარეზზე გამოსვლის სურვილი?
- პროცესები ისე მიდის, რომ ეს ხალხი, შესაძლოა, ძალიან მალე გამოვიდეს ასპარეზზე.
- თვითმმართველობის არჩევნებისთვის თუ გამოჩნდებიან?
- შესაძლოა, ძალიან მალე გამოჩნდნენ. პროცესები ისე მიდის, რომ ახალი ძალა, სავარაუდოდ, 2017 წლის გაზაფხულზე გამოჩნდება. არაერთხელ მითქვამს, რომ მომავალი წლის გაზაფხული ძალიან მძიმე იქნება. ახლაც იმავეს გავიმეორებ და დავამატებ, რომ უმძიმესი 4 წელი გველოდება როგორც სოციალურად, ასევე პოლიტიკურად. ბევრი რამე იმაზე იქნება დამოკიდებული, თუ როგორ წარიმართება მოლაპარაკებები რუსეთსა და ამერიკას შორის. ახლავე შემიძლია გითხრათ, რომ ტრამპი და პუტინი ვერაფერზე მოილაპარაკებენ, რასაც მსოფლიოს ხელახალი გადანაწილება მოჰყვება და მაშინ კი მართლა ძალიან ცუდად იქნება ჩვენი საქმე.
„ახალი თაობა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გელა ნიკოლაიშვილთან და ზურაბ სიხარულიძესთან: „ხელისუფლებამ ნარკოპოლიტიკა უნდა შეცვალოს“
ორგანიზაცია „თეთრი ხმაურის“ მოძრაობამ 10 დეკემბერს რუსთაველის გამზირზე ნარკოპოლიტიკის გადახედვისა და ნარკოტიკული საშუალების დეკრიმინალიზაციის მოთხოვნით ხმაურიანი აქცია გამართა. უნდა მოხდეს თუ არა მარიხუანის ლეგალიზაცია, ნარკოტიკული საშუალებების დეკრიმინალიზაცია და ამ კუთხით უნდა შეარბილოს თუ არა სახელმწიფომ პოლიტიკა? – „ახალი თაობის“ კითხვებს იურისტი გელა ნიკოლაიშვილი და ნარკოლოგი ზურამ სიხარულიძე პასუხობენ.
გელა ნიკოლაიშვილი ამბობს, რომ თუ მარიხუანის ლეგალიზაცია ხელს შეუწყობს სააფთიაქო ნარკომანიის დამარცხებას, შევიწროებას ან შემცირებას, მაშინ ასეთი ლეგალიზაციის დაშვება გამართლებული იქნებოდა.
გელა ნიკოლაიშვილი:
- როგორც ამაში ჩახედული ადამიანები ამბობენ, ეს საწამლავი, რომელიც იყიდება აფთიაქებში, სწორედ იმიტომ არის ასე გავრცელებული, რომ არ არის ლეგალიზებული მარიხუანის მოხმარება. თუ ასეა, მაშინ ეს დასაშვები იქნებოდა. პირდაპირ ეთერში ვუყურებდი ამ აქციას და ჩემზე ცოტა უცნაური შთაბეჭდილება დატოვა.
- რა თვალსაზრისით?
- თუ როგორ მოუწოდებდნენ პოლიციელებს, რომ არ გაბედოთ, რას ჩადიხართ, ასეთი რაღაცა არავის გაუკეთებია, როგორ ბედავთ და ასე შემდეგ. ვინც არ იცოდა, რა ხდებოდა, იფიქრებდა, რომ ქვეყანა იქცეოდა. წარმოუდგენელ რამეს აკეთებენ პოლიციელები, სად არის შინაგან საქმეთა მინისტრიო. ამ დროს პოლიცია მხოლოდ იმას ცდილობდა, რომ გადაკეტილი გზა გაეთავისუფლებინა, აქციის მონაწილეებს კი უნდოდათ, ისეთი სურათი დაეხატათ, თითქოს პოლიცია წარმოუდგენელ სისასტიკეს ჩადიოდა. მათ პოლიციის დემორალიზება უნდოდათ, თუმცა არ გამოუვიდათ.
- მართული აქცია იყო? პოლიტიკური დატვირთვაც ჰქონდა?
- აქცია თავისთავად მართულია. აქციები ასე სპონტანურად არ იმართება. პოლიტიკურ მხარეს რაც შეეხება, ის პოლიტიკური ძალა, რომელიც ამ საკითხს ლობირებს, არც მალავს ამას. მე არ ვიცი, ამ კონკრეტულ აქციაში ისინი იღებდნენ თუ არა მონაწილეობას, მაგრამ მათი როლიც იქნებოდა, იმიტომ რომ დემორალიზებისა და პოლიციელების ხელ-ფეხის შეკვრისკენ აშკარად გამიზნული მოქმედება იყო – პოლიციელებმა არ გაბედონ და ხელი არ შეუშალონ გზის გადაკეტვას.
- არ უნდა გადაეკეტათ რუსთაველის გამზირი?
- გზა ჩვენც ბევრჯერ გადაგვიკეტავს და აქციის მიზანიც ეს არის, მაგრამ, ობიექტურად რომ ვიმსჯელოთ, გზა მაშინ უნდა გადაიკეტოს, როცა იქ ხალხი ვერ ეტევა. მიუხედავად იმისა, რომ ასეთი აქციისთვის მართლაც ბევრი ხალხი იყო, იმდენი მაინც არ იყო, რომ გზა გადაეკეტათ.
- მხარდამჭერი ბევრი ჰყავთ, მაგრამ, თუ მარიხუანის ლეგალიზებამ სააფთიაქო ნარკომანია ვერ დაამარცხა, მერე? ეს კიდევ უფრო ხომ არ დაამძიმებს სურათს?
- ჩემი აზრით, ერთადერთი პლუსი ამას ექნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს დაამარცხებს სააფთიაქო ნარკომანიას, თუმცა ისედაც შეუძლია ხელისუფლებას, ამ საკითხს მიხედოს და რატომღაც თვალში ნაცარს იყრის, თითქოს ვერ ხედავს, რა ხდება სააფთიაქო ბაზარზე.
- პარლამენტის თავმჯდომარემ გააკეთა განცხადება, რომ ნარკოპოლიტიკა გადასახედია. საინტერესოა, რა კუთხით გადახედავენ ამ საკითხს?
- როგორც სპეციალისტები ამბობენ, მარიხუანა მსუბუქი ნარკოტიკია. ის საშიში არ არის. მაშინ შეიძლება, აქ სპეციალური რაღაცა ნორმები, დოზები იქნეს დაშვებული, მაგრამ შეუძლებელია, სრულიად უკონტროლო იყოს და ის, რასაც ისინი ამბობენ, დავუშვათ. მე მოვისმინე იქ ერთი-ორის გამოსვლა, რომ მოხდეს ყველა ნარკოტიკის დეკრიმინალიზაცია.
- ეს დაუშვებელია?
- ჩემი აზრით, ეს დაუშვებელია და არცერთ ქვეყანაში არ ხდება. ასახელებენ პორტუგალიას. მე არ გამიგია ეს, მაგრამ, ასეც რომ იყოს, პორტუგალიის მაგალითი თუ მისაღებია და კარგია, ერთადერთ ქვეყანაში კი არ დარჩებოდა, სხვებიც მიბაძავდნენ. მაინცდამაინც საქართველომ რატომ უნდა მიბაძოს?! აქედან გამომდინარე, ნარკოლეგალიზაცია, მთლიანად ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება და ისევე გაყიდვა, ვთქვათ, აფთიაქებსა თუ მაღაზიებში, როგორც სიგარეტი იყიდება, დაუშვებლად და წარმოუდგენლად მიმაჩნია.
- რა ფორმაა მისაღები?
- მე ვფიქრობ, რომ შესაძლებელია მხოლოდ მარიხუანის ლეგალიზაცია და მითითება, რომ დანარჩენი ნარკოტიკული საშუალების მიმართ მიდგომა მკაცრდება. განსაკუთრებით ამ ბიოებისა და ათასი საწამლავის მიმართ კანონმდებლობა კიდევ უფრო უნდა გამკაცრდეს.
- ეს მომხმარებელთა რიცხვს ხომ არ გაზრდის?
- მე ვფიქრობ, გაიზრდება მარიხუანის მომხმარებელთა რიცხვი, მაგრამ ამ ფონზე უნდა შემცირდეს დანარჩენი ნარკოტიკის მომხმარებელთა რიცხვი. უნდა იცოდნენ, თუ მძიმე ნარკოტიკს მოიხმარენ, მათ კანონთან სერიოზული პრობლემები ექნებათ. ასეთ შემთხვევაში არჩევანის საშუალება ექნებათ, თუმცა მაინც ძალიან ფრთხილი მიდგომებია საჭირო, ხელაღებით არაფრის გაკეთება არ შეიძლება!
———–
ზურაბ სიხარულიძის აზრით, „გირჩის“ გარდა, ნარკოსაშუალებების ლეგალიზაციას არავინ ითხოვს. ეს ხალხი ითხოვს დეკრიმინალიზაციას. დეკრიმინალიზაცია კი ნიშნავს იმას, რომ მოხმარების გამო სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა მოიხსნას.
ზურაბ სიხარულიძე:
- ამას მხოლოდ „თეთრი ხმაურის“ მოძრაობა არ ითხოვს. ამას ითხოვენ ის ადამიანები, რომლებიც ამ სფეროში მუშაობენ. 2006 წლიდან ქვეყანაში არის რეპრესიული ნარკოპოლიტიკა და ნულოვანი ტოლერანტობა, რომელიც შემოიღო ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებამ და ძალიან ბევრი ადამიანი მხოლოდ მოხმარების გამო იქნა დაპატიმრებული. მათ ჰქონდათ დიდი საპროცესო გარიგებები.
- ანუ პოლიტიკის შემსუბუქებას ითხოვთ?
- ჩვენი ძირითადი მოთხოვნაა, შემსუბუქდეს ის რეპრესიული მანქანა, რომელიც დღეს არსებობს. არავინ ითხოვს ლეგალიზებას და ნარკოტიკების პოპულარიზაციას არავინ ეწევა. რეპრესიულ ნარკოპოლიტიკას შედეგი არ მოაქვს. რეპრესიის შედეგად მივიღეთ ის, რომ გვყავს უამრავი უფლებაწართმეული, ქონებაწართმეული ადამიანი, რომლებმაც გაიარეს უმძიმესი რეპრესიები ციხეში მხოლოდ იმიტომ, რომ ისინი მოხმარების გამო დააპატიმრეს. დღეს გვაქვს სერიოზული პრობლემები თვითონ კანონმდებლობაში. არ არის განსაზღვრული მცირე ოდენობები. რეალურად ეს ადამიანები მილიგრამების გამო ხვდებიან ციხეში და მათი სასჯელი ძალიან მაღალია.
- მსუბუქ ნარკოტიკებზე რას ფიქრობთ?
- მსუბუქი ნარკოტიკები უკვე, პრაქტიკულად, დეკრიმინალიზებულია, იმიტომ რომ საკონსტიტუციო სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება ამის თაობაზე და ამას არანაირი ბუმი არ მოჰყოლია.
- გაკეთდა შეფასებები, რომ ამ შემთხვევაში გაიზრდება მოხმარება. თქვენ ასე არ ფიქრობთ?
- არა. უკვე ერთ წელიწადზე მეტია, რაც საკონსტიტუციო სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება და მარიხუანის მოხმარების გამო პატიმრობა აღარ არის. რამე უბედურება მოხდა ამ ქვეყანაში ამის გამო?! გაიზარდა მოხმარება და ქუჩაში ეწევიან მარიხუანას ან გვაქვს კოშმარი?! მსგავსი არაფერი მომხდარა და არც მოხდება. მარიხუანის მოხმარებაზე პატიმრობა გააუქმეს, მაგრამ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა მაინც არსებობს. ჩვენ თვითონ ვახდენთ იმ ადამიანების კრიმინალიზაციას, რომლებიც ქვეყნისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენენ, ვქმნით პრობაციონერებს, კრიმინალებს, ვხარჯავთ უამრავ ფულს შარდის შეგროვებასა და იქ რაღაცის აღმოჩენაში, რაც რეალურად არ შეესაბამება იმ ნორმებს, რომლებიც არსებობს მსოფლიოში. ამ მხრივ ქვეყნის მიდგომა უნდა შეიცვალოს.
- ხელისუფლების მხრიდან ნარკოპოლიტიკა გადასახედია?
- აუცილებლად გადასახედია, აუცილებლად, იმიტომ, რომ ამით პრობლემური ნარკომანების გაზრდილი რაოდენობა მივიღეთ. ჩვენთვის რომ რეპრესიას რაიმე შედეგი მოეტანა, დღეს ამ კუთხით პრობლემა არ გვექნებოდა. ჩვენ კი რა მივიღეთ? თუ 2009 წელს გვყავდა 45.000 პრობლემური ნარკოტიკის მომხმარებელი, 2016 წელს გვყავს 50.000 პრობლემური მომხმარებელი.
- ანუ რიცხვმა მოიმატა?
- რა თქმა უნდა, მოიმატა, თუნდაც ბოლო ორი კვირის განმავლობაში შიდსის 25 ახალი შემთხვევაა. რამხელა პროგრამას ახორციელებს სახელმწიფო ცე ჰეპატიტის პროგრამასთან დაკავშირებით. აქედან დაახლოებით 60% არის ნარკომანი, რომელიც დაავადებულია ცე ჰეპატიტით. აი, ეს მივიღეთ რეპრესიებით. არ მუშაობს პრევენციული პროგრამა, არ მუშაობს ის პროგრამები, რომლებიც რეალურად ჯანდაცვაზეა ორიენტირებული. ამიტომ დღეს გაცილებით უარესი მდგომარეობა გვაქვს. ეს არ გვექნებოდა, ქვეყანაში ასეთი რეპრესიები რომ არ განხორციელებულიყო.
„ახალი თაობა“, 12 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ფარნაოზ ჭკადუასთან: რა მითითებები მისცა „თავისუფალ ზონას“ მიხეილ სააკაშვილმა // „ნაცმოძრაობის ახალი თავმჯდომარის არჩევა ბიძინა ივანიშვილის ინტერესებშია“
„ნაციონალური მოძრაობა“ 20 იანვრის ყრილობისთვის ემზადება. ამ სამზადისში აქტიურად მონაწილეობს „თავისუფალი ზონა“, რომელიც პარტიის ახალგაზრდულ ორგანიზაციად ითვლება. ახალგაზრდები, ნაცმოძრაობის ნაწილის მსგავსად, თვლიან, რომ პარტიის თავმჯდომარის პოსტი მანამდე უნდა დარჩეს ვაკანტური, სანამ სააკაშვილი პოლიტიკურ დევნილობაშია.
გავრცელებული ინფორმაციით, მიხეილ სააკაშვილმა „თავისუფალი ზონის“ წევრების დახმარებით აპირებს იმ ნაციონალების წინააღმდეგ ბრძოლას, ვინც პარტიის ახალი თავმჯდომარის არჩევას ითხოვს. ახალი თავმჯდომარის არჩევას კი პარლამენტში მოხვედრილი ნაციონალები ითხოვენ.
„თავისუფალი ზონის“ ერთ-ერთი ლიდერი ფარნაოზ ჭკადუა „ახალ თაობასთან“ საუბარში ამბობს, რომ მათ მჭიდრო კავშირი აქვთ ყოფილ პრეზიდენტთან და მისგან სრული მხარდაჭერაც მიიღეს.
- 11 დეკემბერს გაიმართა „თავისუფალი ზონის“ ყრილობა. ყრილობაზე უკრაინიდან ჩაგვერთო მიხეილ სააკაშვილი. მან სრული მხარდაჭერა გამოგვიცხადა. თავის მხრივ „თავისუფალი ზონაც“ სრულ მხარდაჭერას უცხადებს მას. ჩვენ მიგვაჩნია, რომ პარტიას მხოლოდ მისი წინამძღოლობით შეუძლია ივანიშვილის დამარცხება. ჩვენ მას ყოველთვის მხარს დავუჭერთ, – აღნიშნავს „ახალ თაობასთან“ საუბარში ფარნაოზ ჭკადუა.
ბიძინა ივანიშვილის წინააღმდეგ მებრძოლ მთავარ ძალად მიიჩნევს „თავისუფალ ზონას“ მიხეილ სააკაშვილი. სკაიპით ჩართვისას მან „ზონელებს“ უთხრა, რომ ბიძინა ივანიშვილს მათი ეშინია.
- ძალიან მადლობელი ვარ თქვენი, თითოეულის… „თავისუფალი ზონა“ არის ორგანიზაცია, რომელმაც რეალურად მარტო ნაციონალურ მოძრაობას კი არა, არამედ ყველა თავისუფლების მოყვარე ადამიანს ბოლო 4 წელი გადაატანინა. თქვენთან იდეალით გულანთებული ხალხი მოვიდა… ის, რომ ათასგვარი ჩანერგვის და პროვოკაციების მიზანი თქვენ იყავით, იმაზე მეტყველებს. რომ თქვენი ყველაზე მეტად ეშინოდა ივანიშვილს. საბოლოო ჯამში მოხდა ისე, რომ რასაც თქვენ აკეთებდით და ამბობდით, აღმოჩნდა მართალი, – მიმართა ზონელებს ყოფილმა პრეზიდენტმა.
როგორც ფარნაოზ ჭკადუამ ჩვენთან საუბარში განაცხადა, მიხეილ სააკაშვილი მიიჩნევს, რომ „ზონელები“ უფრო უფრო აქტიურად უნდა მონაწილეობდნენ შიდაპარტიულ საქმიანობაში.
- მიხეილ სააკაშვილმა გამოთქვა სურვილი, რომ ჩვენ პარტიის შიგნით კიდევ უფრო აქტიურები ვიყოთ. ეს ასეც იქნება. ახლა ყველანი პარტიის ყრილობისთვის ვემზადებით, _ ამბობს „თავისუფალი ზონის“ ერთ-ერთი ლიდერი.
მართალია, „ზონელები“ აქტიურობას გეგმავენ, მაგრამ ეს აქტიურობა ნაცმოძრაობის მეორე ფრთის წინააღმდეგ არ იქნება მიმართული.
- ჩვენ არანაირი დავალება არ მიგვიღია, რომ ნაციონალური მოძრაობის წევრების წინააღმდეგ მოვაწყოთ რამე. პარტიის ერთ ნაწილს აქვს თავისი აზრი და მათ აზრის გამოთქმას ვერ ავუკრძალავთ. ყველაფერი 20 იანვარს გადაწყდება. ჩვენ ვიბრძვით ბიძინა ივანიშვილის წინააღმდეგ, რომლის უშუალო მოთხოვნითაც ჩამოართვეს სააკაშვილს მოქალაქეობა. ახლა რუსი ოლიგარქი ცდილობს, რომ ის ნაციონალურ მოძრაობასაც ჩამოაშოროს. „თავისუფალი ზონა“ ამას არ დაუშვებს, – აღნიშნავს ფარნაოზ ჭკადუა. მისი განცხადებით, ასეთივე პოზიცია აქვს პარტიის წევრების დიდ ნაწილს. რომლებიც, „თავისუფალი ზონის“ მსგავსად, ყრილობისთვის ემზადებიან.
რეგიონებში პარტიულ აქტივთან ყოველდღიურად მიდის შეხვედრები. სკაიპის მეშვეობით მათ სააკაშვილიც ესაუბრება.
- ჩვენ ყველას აზრს პატივს ვცემთ, მაგრამ პარტიის ახალი თავმჯდომარის არჩევა არ უნდა მოხდეს, – ამბობს „თავისუფალი ზონის“ წარმომადგენელი.
——————–
