„რეზონანსი“: ვინ აგებს პასუხს აგვისტოს ომისთვის? // “ეს იქნება პირველი შემთხვევა, როცა ჰააგის სასამართლო აფრიკის კონტინენტს გასცდება”
„ალია“: ინტერვიუ კახა კუკავასთან: „თუკი ჰააგამ ომში ჩვენ დაგვადანაშაულა, ცხინვალი და აფხაზეთი სრულ დამოუკიდებლობას მიიღებენ!?“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ შალვა ხაჭაპურიძესთან: „ჰააგის პროკურორი არც ქართულ მხარეს უსვამს თავზე ხელს და არც რუსულს““
„რეზონანსი“: რა მიმართულებით იხარჯება ევროკავშირის მიერ გამოყოფილი თანხები // “ევროკავშირი საქართველოსთვის დახმარების კუთხით ნომერ პირველი დონორია”
„რეზონანსი“: მოუტანს თუ არა სარგებელს საქართველოს ახალი „აბრეშუმის გზა”?
„საქართველო და მსოფლიო“: ინტერვიუ ვალერი ხაბურძანიასთან: „საქართველო სრულყოფილი სუვერენიტეტის მქონე სახელმწიფო არ არის“
„ახალი თაობა“: გამოუცხადებს თუ არა ისლამური სახელმწიფო საქართველოს ჯიჰადს? // ინტერვიუ ზაალ კასრელიშვილთან: „ევროპასთან და რუსეთთან შედარებით საქართველოს ნაკლები პრობლემა შეექმნება“
„ახალი თაობა“: რუსლან გელაევის კოდორში გადასვლა ჯორჯ სოროსმა დააფინანსა // ინტერვიუ ემზარ კვიციანთან: „ვის უნდოდა, რომ სვანებს და ჩეჩნებს ერთმანეთი გაგვეჟუჟა? ჩეჩნები კი კოდორის ხეობაში კახა თარგამაძემ და ალასანიამ შემოგვაპარეს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ალექსეი მილერთან მოლაპარაკებით კახა კალაძეს არაფერი დაუშავებია“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო შატბერაშვილთან, რომელიც საქართველოში „გაზპრომის“ შემოსვლის მომხრეა
—————————-
„რეზონანსი“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
ვინ აგებს პასუხს აგვისტოს ომისთვის
“ეს იქნება პირველი შემთხვევა, როცა ჰააგის სასამართლო აფრიკის კონტინენტს გასცდება”
თაკო მათეშვილი
არაა გამორიცხული, უახლოეს წლებში დიმიტრი მედვედევსა და მიხეილ სააკაშვილზე ძებნა გამოცხადდეს და არაერთი ქვეყანა ვალდებული გახდეს, თუკი ეს პირები მათ ტერიტორიაზე შევლენ, ისინი სასამართლოს გადასცენ. ეს ყველაფერი იმ შემთხვევაში მოხდება, თუკი ჰააგის სასამართლო, რომელიც 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის გამოძიებას აპირებს, მათ, როგორც ქვეყნების უმაღლეს მთავარსარდლებს, დამნაშავეებად მიიჩნევს.
იურისტების ნაწილის აზრით, ეს ყველაფერი შესაძლებელია, ვინაიდან სასამართლო სწორედ კონკრეტული უმაღლესი თანამდებობის პირების და არა რიგითი სამხედროების პასუხისმგებლობის საკითხს აყენებს. მეორე ნაწილი კი ფიქრობს, რომ რუსეთ-საქართველოს ომი არ ყოფილა იმხელა მასშტაბისა და ხანგრძლივობის, რომ კონკრეტულ ქმედებებში ქვეყნების უმაღლესი მთავარსარდლების დანაშაულის კვალი გამოიკვეთოს.მოგეხსენებათ, ჰააგის საერთაშორისო სასამართლოს პროკურორი ფატუ ბენსუდა 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის გამოძიებას ორ ეპიზოდში ითხოვს, სადაც ერთ-ერთში ქართველი შეიარაღებული ძალების შესაძლო დანაშაულზეა საუბარი.
პროკურორის თქმით, რუსეთ-საქართველოს ომის დროს ე.წ. სამხრეთ ოსეთისა და საქართველოს შეიარაღებულმა ძალებმა სამხედრო დანაშაული ჩაიდინეს, რაც მშვიდობისმყოფელთა მისიის წარმომადგენლებსა და მათ ობიექტებზე თავდასხმაში გამოიხატა. რუსეთი ეთნიკურ წმენდაში მონაწილეობაშია ეჭვმიტანილი, რასაც 113 მშვიდობიანი მოქალაქე შეეწირა, 18500 კი იძულებით გააძევეს საკუთარი სახლებიდან.
“ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის” თავმჯდომარე ანა ნაცვლიშვილი მნიშვნელოვანს უწოდებს იმ გარემოებას, რომ აქამდე ჰააგის სასამართლოს პრაქტიკაში არის მხოლოდ საქმეები და დანაშაულებები, რომლებიც აფრიკის კონტინენტზეა ჩადენილი. ევროპაში ჩადენილ ფაქტებთან დაკავშირებით მას აქამდე არასოდეს უმსჯელია. თუ აგვისტოს ომზე გამოძიება დაიწყება, ეს იქნება პირველი შემთხვევა, როცა ჰააგის სასამართლო აფრიკის კონტინენტს გასცდება.
მოსალოდნელ შედეგებზე საუბრისას ნაცვლიშვილი ამბობს, რომ სტრასბურგის სასამართლოსაგან განსხვავებით, ჰააგის სასამართლო სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას არ აყენებს. იგი მოწოდებულია, რომ კონკრეტულ დანაშაულებებზე პასუხისმგებელი კონკრეტული პირები გამოავლინოს და მათი სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობის საკითხი დააყენოს.
ამავდროულად იგი არა თითოეული ჯარისკაცის მოქმედებებს იკვლევს, არამედ ყველაზე მაღალი თანამდებობის პირების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების შესაბამისობას აფასებს. იურისტის თქმით, არ არსებობს არანაირი თანამდებობა, რაც ვინმეს სასამართლოს წინაშე იმუნიტეტს მიანიჭებს. მისთვის ყველა თანაბარია, მიუხედავად მისი სტატუსისა. ასევე, ხანდაზმულობის ვადებიც არ არსებობს. თუ ობიექტურ ფაქტებზე დაყრდნობით დადგინდება, რომ პირი დამნაშავეა, ის პასუხისმგებლობას ვერ დაემალება.
რაც შეეხება იმას, თუ როგორ მოხერხდება ვერდიქტის აღსრულება, იურისტის თქმით, სასამართლოს ამის ბერკეტები გააჩნია.
“რა თქმა უნდა, სასამართლოს არ ჰყავს ჯარი და დამოუკიდებელი პოლიცია, რათა მიღებული განაჩენი სისრულეში მოიყვანოს. არის შემთხვევები, როცა მათ პირებზე ძებნა აქვთ გამოცხადებული და მათი თავისუფლების აღკვეთა რთულია, მაგრამ სასამართლოს მთელი რიგი ინსტრუმენტები აქვს, რითიც განაჩენის აღსრულება შეუძლია უზრუნველყოს. მაგალითად, თუკი ჰააგის სასამართლო ვინმეზე ძებნას გამოაცხადებს, ყველა სახელმწიფო, რომელიც რომის სტატუსის წევრია, ვალდებულია, თუკი პირი მის ტერიტორიაზე აღმოჩნდება, დააკავოს და სასამართლოს გადასცეს. ასეთი ქვეყნების რაოდენობა კი საკმაოდ ბევრია”, – ამბობს ნაცვლიშვილი.
კითხვაზე მოსალოდნელია თუ არა რუსეთისა და საქართველოს მაშინდელი პრეზიდენტების პასუხისმგებლობის საკითხი დადგეს და რა შეიძლება იყოს მათი სასჯელი, ნაცვლიშვილი შემდეგნაირად გვპასუხობს:
“დიახ, სასამართლო ზოგადად ამ სულისკვეთებით შეიქმნა, რომ სწორედ პირველმა პირებმა უნდა აგონ პასუხი, თუკი ისინი ჩადიან სასამართლოს იურისდიქციაში შემავალ დანაშაულს და არა საშუალო დონის პოლიტიკურმა პირებმა, ან რიგითმა სამხედროებმა. ამიტომაცაა, რომ არანაირი სტატუსი – იქნება იგი არჩეული პირი, თუ თანამდებობა მემკვიდრეობით ექნება მიღებული – იმუნიტეტს არ წარმოადგენს.
“ყველაზე დიდი სანქცია, რაც ამ პირებს შეიძლება შეეფარდოს, პატიმრობაა და ამის პრაქტიკაც ყოფილა. წინასწარი პატიმრობაცაა გამოყენებული, მათ შორის სამხედრო ლიდერების მიმართ, რომელთაც ომის დანაშაულში ედებათ ბრალი”, – აღნიშნავს იურისტი.
იმის გამო, რომ რუსეთი რომის სტატუსის წევრი არაა, შესაძლოა გამოძიების პროცესში გარკვეული სირთულეები შეიქმნას, თუმცა ნაცვლიშვილი ამბობს, რომ ეს არ იქნება დაუძლეველი, რადგან სასამართლოს აქვს იურისდიქცია ამ კონფლიქტში რუსეთის ჩართულობა შეაფასოს და კონკრეტული თანამდებობის პირთა პასუხისმგებლობის საკითხი დააყენოს. მიუხედავად იმისა, არის თუ არა რუსეთი რომის სტატუსის ხელშეკრულების ხელმომწერი.
რაც შეეხება პრაქტიკული სახის დაბრკოლებებს, რაც რუსეთმა შეიძლება შექმნას, მაგალითად თავიანთ და ოკუპირებულ ტერიტორიაზე გამომძიებლები არ შეუშვან, იურისტის თქმით, გამოსავალი აქაც არსებობს. “თავის დროზე, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ცხელ კვალზე დოკუმენტირებისათვის სერიოზული სამუშაო გავწიეთ. “საია” და კიდევ რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია დადიოდა, რათა ის მტკიცებულებები შეეგროვებინა, რომლებიც ჩვენი მოსაზრებით ქართველთა წინააღმდეგ ეთნიკური წმენდის დამადასტურებელია. ათასზე მეტი ოჯახი გვყავს გამოკითხული, რომლებიც დაზარალებულები, ან ამ დანაშაულების მოწმეები არიან. გვაქვს ფოტომასალაც და გამოძიებას ხელი არ შეეშლება იმის გამო, რომ ოსეთის დე-ფაქტო ტერიტორიაზე ვერ შევა”, – ამბობს ის.
მოსაზრებას იზიარებს იურისტი ლევან ალაფიშვილიც და ამბობს, რომ გადაწყვეტილების აღსრულებისათვის, რომის სტატუსის წევრი ქვეყნების მხრიდან, საერთაშორისო მექანიზმებია გათვალისწინებული. მისი თქმით, დღემდე გამოძიებული გახმაურებული საქმეები უმაღლესი სამხედრო და პოლიტიკური თანამდებობის პირების მიერ გამამტყუნებელი განაჩენით დასრულდა და ვერდიქტი აღსრულდა კიდეც. ეს კი იმაზე მიუთითებს, რომ მექანიზმი მუშაობს.
“მართალია შეიძლება ესა თუ ის სახელმწიფო რომის სტატუსის წევრი არ იყოს, მაგრამ ასეთ შემთხვევაში მისი რომელიმე ჩინოსნის გადაადგილება ამ ქვეყნის ფარგლებს ვერ გასცდება და გარდა ამისა, თუკი ეს სახელმწიფო თანამშრომლობაზე და საბოლოო ვერდიქტის აღსრულებაზე უარს იტყვის, სხვადასხვა საერთაშორისო ბერკეტები ჩაერთვება – როგორც სამართლებრივი, ისე პოლიტიკური, რომლებიც ამ ქვეყნის იძულებისაკენ იქნება მიმართული”, – ამბობს ალაფიშვილი. მისივე აზრით, რაკი საქმე ჰააგის სასამართლომდე მივიდა, იმას არ ნიშნავს, რომ ქართულმა მართლმსაჯულებამ საკმარისი უნარი ვერ გამოავლინა და დასძენს, რომ საქმე არა უნარის, არამედ შესაძლებლობის არქონას ეხება. ამბობს, რომ ისიც გასარკვევია იგივე საქმეს იკვლევდა ქართული მართლმსაჯულება, რის გამოძიებასაც ჰააგა აპირებს, თუ არა. ასევე, გასათვალისწინებელია, რომ ჩვენი ქვეყნის დიდი ნაწილი ოკუპირებულია და შესაბამისად, გამოძიებას ამით ხელი ეშლებოდა.
“ამიტომ, ვერ ვიტყვი რომ საქმე უუნარობასთან ან შეგნებულად არგამოძიებასთან გვაქვს. გამოძიება საჯარო ვერც იქნებოდა, რადგან საქმე სამხედრო დანაშაულებს ეხება. ფაქტია, რომ ამ საქმის გამოძიება შეუძლებელი აღმოჩნდა”, – აღნიშნავს ალაფიშვილი.
რაც შეეხება ქვეყნების პირველი პირების – სააკაშვილისა და მედვედევის პასუხისმგებლობის დაყენებას, ალაფიშვილი ამბობს, რომ ამის მოლოდინი ნაკლებად აქვს, თუმცა, ფიქრობს, რომ იმ კონკრეტული ქმედების შემსრულებლები და დავალების გამცემნი დადგენილნი და დასჯილნი იქნებიან.
“ქართულ-რუსული ომის დროს დიდი მასშტაბისა და ხანგრძლივობის საბრძოლო მოქმედებები არ ყოფილა და ამიტომ იმაზე საუბარი, რომ კონკრეტული ქმედების დაგეგმვაში უმაღლესი მთავარსარდლები ჩართულები იყვნენ, ჩემთვის საფუძველს მოკლებულია”, – აცხადებს იურისტი.
„ალია“,16 ოქტომბერი, 2015 წელი
ინტერვიუ კახა კუკავასთან: „თუკი ჰააგამ ომში ჩვენ დაგვადანაშაულა, ცხინვალი და აფხაზეთი სრულ დამოუკიდებლობას მიიღებენ!?“
ნინო სამხარაძე
(შემოკლებით)
„თავისუფალისაქართველოს“ ლიდერი კახა კუკავა “ალიასთან“ ინტერვიუში საქართველო-რუსეთის 2008 წლის ომის გარემოებების გამოძიებასთან დაკავშირებით საინტერესო მინიშნებებს აკეთებს:
- გჯერათ, რომ „ნაციონალების“ აქციაზე საზოგადოება დაირაზმება და მათ მოთხოვნებს შეუერთდება?
- მჯერა, რომ ხალხი მივა, თუმცა სხვა საკითხია, რამდენად საკმარისი რაოდენობის ხალხი მივა, იმისთვის, რომ ხელისუფლება შეცვალონ. ის, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას“ „ქართულ ოცნებაზე“ არანაკლები მხარდამჭერი ჰყავს, ვფიქრობ, ფაქტია. ამ დღეებში „ენდიაის“ კვლევების შედეგები დაიდება და თქვენ დაინახავთ, რომ „ქართულ ოცნებასა“ და „ნაციონალებს“ შორის სულ რამდენიმე პროცენტია სხვაობა.
- თქვენ აცხადებთ, რომ არ შეუერთდებით „ნაციონალურ მოძრაობას“, მაგრამ ერთერთი პირველი იყავით, ვინც „რუსთავი 2“-ს მხარდაჭერა გამოუცხადეთ და მზაობა აღუქვით, რომ მათ დასაცავად იბრძოლებდით. როგორც ხედავთ, საქმე ისე მიდის, რომ შესაძლოა, ამ აქციის დევიზი იყოს „გადავარჩინოთ სიტყვის თავისუფლება“ და თუ დადგებით „რუსთავი 2“-ის დასაცავად „ნაციონალების“ აქციაზე?
- „რუსთავი 2“- ცალკე თემაა, „ნაციონალური მოძრაობა“ კი – ცალკე საკითხი. როცა „ნაციონალების“ ხელისუფლება „რუსთავი 2“-ს აძლევდა მონოპოლიას და სხვა ტელევიზიებს ჩაგრავდა, ეს იყო სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვა და ასევეა სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვა, როცა „რუსთავი 2“-ის დახურვას ცდილობენ და ივანიშვილის პროპაგანდის მანქანისთვის აპირებენ მონოპოლიის მიცემას. როცა „პირველ არხზე“, „იმედზე“ დაიხურა პოლიტიკური ტოქშოუები და, ასევე, დაიხურება „რუსთავი 2“-იც, აი, ეს არის სიტყვის თავისუფლებაზე ზეწოლა. მაგალითად, მე არც „ჯიდიესი“ მომწონს, არც „რუსთავი 2“ და არც „ობიექტივი“, მაგრამ ვთვლი, რომ ყველანაირი ტიპის ტელევიზია უნდა იყოს. როგორი უსამართლობაც იყო ის, რომ სააკაშვილი ძალით გვაყურებინებდა „რუსთავი-2“-ს და სხვა არხები დახურა, ასევე უსამართლობაა, ბიძინა ივანიშვილმა დახუროს „რუსთავი-2“ და ძალით გვაყურებინოს „ჯიდიესს“. იმას, რომ „რუსთავი-2“-ზე ზეწოლას `ნაციონალური მოძრაობა~ გამოიყენებს, `ნაციონალური მოძრაობა~ არც მალავს, მათ ტელევიზიით გამოაცხადეს, – ჩვენი ამოცანაა მღელვარებისა და საპროტესტო აქციების მოწყობა. არ ვაპირებ „რუსთავი 2“-ის კამპანიაში მონაწილეობის მიღებას, მე ვიყავი შეხვედრაზე „რუსთავი-2“-თან დაკავშირებით და ჩემი პრეტენზიები გამოვთქვი, რაც ამ ტელეკომპანიის მისამართით მაქვს, თუმცა ერთ გამონაკლისს დავუშვებ, 26 მაისსაც ვთქვი, – ნინო ბურჯანაძეს მხარს არ ვუჭერ, მის მიერ მოწყობილ აქციაში არ ვმონაწილეობ, მაგრამ, თუ პოლიცია ხალხის დარბევას დაიწყებს, მივალ-მეთქი და ჩემი სიტყვა შევასრულე. თუ ახლაც იგივე მოხდება და მკვლელებსა და „ზონდერებს“ გამოიყვანენ, ხალხის დახოცვას დაიწყებენ შუა ქუჩაში, მაშინ გარანტირებულად ვერ ვიტყვი, არ მივალმეთქი… დანარჩენ შემთხვევაში `ნაციონალებისა~ და „რუსთავი2“-ის მიერ დაანონსებულ აქციებში ჩემს თავს ვერ ვხედავ.
- ჰააგის სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს პროკურორი თბილისშია, ფატუ ბენსუდა დღეს კონკრეტულ განცხადებებს გააკეთებს, რას ფიქრობთ 2008 წლის აგვისტოს ომის გამოძიებაზე ჰააგაში?
- ამ საკითხს თავისი პოლიტიკური და იურიდიული მნიშვნელობა აქვს. პოლიტიკური ქვეტექსტი არის ის, რომ ახლა გაახსენდათ 2008 წლის მოვლენები. თუმცა ამის მიღმა არის იურიდიული საკითხი, რომ ეს საქმე მართლაც გამოუძიებელია. ამაზე საქართველოს ხელისუფლებას თავის დროზე უნდა ეფიქრა, როგორც წინას, ასევე დღევანდელს. ის, რომ ეს საქმე დღემდე გამოუძიებელია, საქართველოსთვის არის სუსტი პოზიცია, არავის ამ თემაზე არ უმუშავია და მხოლოდ პოლიტიკურად ანგაჟირებულ თემად დარჩა. ზოგი ამბობს, ვინც ამ საქმეს გამოიძიებს, საქართველოს მოღალატეა და პირიქით, ვინც არ გამოიძიებს, ის არის საქართველოს მოქალაქე. არც ერთი არაა სწორი პოზიცია, ყველა შემთხვევაში უნდა იქნას ეს საქმე გამოძიებული, იმის მიუხედავად, რა შედეგი დადება. თუ ჩვენ გვინდა აფხაზ და ოს ძმებს დაველაპარაკოთ, სჯობია ჩვენგან მოისმინონ სიმართლე, ვიდრე ჰააგიდან. აქედან გამომდინარე, ცუდს ვერაფერს ვხედავ იმაში, რომ ჩვენ გამოვიძიოთ როგორც აგვისტოს ომი, ასევე აფხაზეთის ომი.
- ჰააგის პროკურორს მოუწევს ყველა ფიგურანტის დაკითხვა, მათ შორის სააკაშვილის?
- რა თქმა უნდა, თუკი პროკურორი საჭიროდ ჩათვლის, ის აუცილებლად დაიკითხება, თუკი გამოიკვეთა მიხეილ სააკაშვილის დანაშაული აგვისტოს ომში, იწყება პროცედურა, როცა ასეთ შემთხვევაში ყოფილ პრეზიდენტს კი არა, მოქმედ პრეზიდენტსაც კი პასუხს აგებინებენ. მაგალითად, სუდანის პრეზიდენტი არის საერთაშორისო ძებნაში გამოცხადებული. მით უფრო ყოფილ პრეზიდენტს იმუნიტეტი არ იცავს, თუ დანაშაული დადასტურდება, ამას შესაბამისი სასჯელიც მოჰყვება. მე არ გამოვრიცხავ, რომ ამ ფაქტს მართლაც მოჰყვეს სააკაშვილის წინააღმდეგ საერთაშორისო ძებნის წამოწყება, ჰააგის საერთაშორისო ტრიბუნალი ძალიან სერიოზული ორგანოა, აქვს ძალიან სერიოზული მანდატი და რაც არ უნდა ძლევამოსილი იყოს პიროვნება, თუ დადგინდა მისი დანაშაული, მას შეუძლია, ასეთი პიროვნების გაფუჭება. თუმცა ჩვენ ისიც კარგად ვიცით, რომ მიხეილ სააკაშვილს გავლენიანი მფარველები ჰყავს დასავლეთში და ჯერჯერობით ვერ ვხედავ იმის ნიშნებს, რომ სააკაშვილი გაწირეს. ჰააგის ტრიბუნალი ყოველთვის თანამშრომლობს ადგილობრივ სამართალდამცავებთან, საქართველოს პროკურატურას ჩააყენებს საქმის კურსში, რა ეტაპზეა ამ საქმის გამოძიება. თუ ჰააგამ ჩათვალა, რომ საქართველოს პროკურატურა რეალურად არ აწარმოებს ამ საქმის გამოძიებას და პროცესი მათი მხრიდანარ არის ეფექტური, ამ შემთხვევაში, ბუნებრივია, რომ ჰააგამ წამოიწყოს ცალკე პროცესი და საერთაშორისო ტრიბუნალზე განიხილონ ეს საკითხი.
ჯერჯერობით გაკეთდა მინიშნება, რომ ჰააგის საერთაშორისო ტრიბუნალი დაინტერესებულია იმ ფაქტებით, რომელიც უკავშირდება, ერთი მხრივ, ქართველების ეთნიკურ წმენდას და მეორე მხრივ, საქართველოს შეიარაღებული ძალების მიერ ჩადენილ მოქმედებას. აქვე გეტყვით, რომ ერთი უარყოფითი მომენტი ახლავს ჰააგის საერთაშორისო ტრიბუნალს და ამიტომ ვამბობ სჯობია, ეს საკითხი ჩვენ გამოვიძიოთ…
- და რა არის ეს უარყოფითი მომენტი?
- როცა ჰააგაში განიხილება საქმე, ეს ნიშნავს ქვეყნის სუვერენიტეტის შეზღუდვას, როგორი შედეგითაც არ უნდა დამთავრდეს ის. მაგალითად, თუ სააკაშვილი დასაჭერია, პირადად მე მირჩევნია, ჩვენ დავიჭიროთ, ვიდრე ჰააგამ, რადგან ჰააგის ტრიბუნალზე ყველა შემთხვევაში მხარედ და ბრალდებულად გამოდის არა მხოლოდ კონკრეტული ბრალდებული, არამედ სახელმწიფოც და ამას შეიძლება საქართველოსთვის მძიმე შედეგები მოჰყვეს. შეგახსენებთ ერთ ფაქტს, თავის დროზე კოსოვოს დამოუკიდებლობის აღიარებას წინ უძღოდა ჰააგაში სერბეთის ლიდერების გასამართლება. ჰააგაში არა მარტო პერსონები, არამედ სერბეთიც გასამართლდა, რომელმაც ტერიტორიები დაკარგა. წმინდა სახელმწიფოებრივი ინტერესებიდან გამომდინარე, ვფიქრობ, სჯობია საქართველოს პროკურატურამ გამოიძიოს ეს საქმე და საერთაშორისო სასამართლოს საქართველოს მიმართ პრეტენზიები არ გაჩნდეს.
- ამ შემთხვევაში ჩვენ რა საშიშროების წინაშე დავდგებით, თუკი სააკაშვილს საერთაშორისო ტრიბუნალი გაასამართლებს?
- თუ დადგინდა, რომ ქართველებმა მოაწყვეს ოსებისა და რუსი სამშვიდობოების გენოციდი, შეიძლება ეს იყოს აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობის აღიარების წინაპირობა…
- თქვენ ახლა მოვლენების ჰიპოთეტურ ანალიზს აკეთებთ… ჰააგის პროკურორის განცხადება დამაბნეველი იყო რუსეთის პოზიციაზე აგვისტოს ომში…
- ჰააგის პროკურორის განცხადებებიდან გამომდინარე, რუსეთის საკითხი არ დგას ისე მნიშვნელოვნად, როგორც ქართულ-ოსური მომენტი. რუსეთი ნეგატიურ ჭრილში არ არის მოხსენიებული. რუსეთზე მან თქვა, რომ ბრალი არ ედება ჰუმანიტარულ დანაშაულებში, რომ რუსულ ჯარებს არ ჩაუდენიათ მაროდიორობა. რაც შეეხება იმას, ჰქონდა თუ არა აგრესიას ადგილი რუსეთის მხრიდან, როგორც ვხვდები, ნაკლებად შედის ეს ჰააგის საერთაშორისო ტრიბუნალის კომპეტენციაში, გამომდინარე იქიდან, რომ სააკაშვილმა, მიუხედავად ოპოზიციის მოთხოვნისა, რუსულ შეიარაღებულ კონტინგენტს არ მოუხსნა სამშვიდობო ძალის სტატუსი. ამიტომ, რამდენიც არ უნდა ვილაპარაკოთ პოლიტიკურ-ისტორიულ კონტექსტში, რომ რუსეთი არის ოკუპანტი, იმ კონკრეტულ მომენტში, 2008 წლის აგვისტოს ომში რუსეთის შეიარაღებული ძალები იყო იქ არა საოკუპაციო სტატუსით, არამედ საქართველოს პარლამენტის მიერ მიცემული სამშვიდობო მისიის სტატუსით.
„ახალი თაობა“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
ინტერვიუ შალვა ხაჭაპურიძესთან: „ჰააგის პროკურორი არც ქართულ მხარეს უსვამს თავზე ხელს და არც რუსულს“
ნონა ცაბაძე
„ახალი თაობა“ უკვე წერდა, რომ ჰააგის პროკურორი ფატუ ბენსუდა აგვისტოს ომის გამოძიებას აპირებს. იურისტი შალვა ხაჭაპურიძე ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც 2010 წელს ჰააგაში აგვისტოს ომთან დაკავშირებით სარჩელი შეიტანა და მომხდარის გამოძიება ითხოვა.
ეს საჩივარი ეხებოდა როგორც რუსეთის, ისე საქართველოს ხელისუფლების რამდენიმე მაღალჩინოსანს. იგულისხმებოდა სააკაშვილი და კიდევ რამდენიმე მაღალი თანამდებობის პირი.
- ჩვენს ხელისუფლებას რას ედავებოდით?
- რას და წამოეგნენ პროვოკაციას იმის მაგივრად, რომ მოლაპარაკებები დაეწყოთ და პოლიტიკურ ჭრილში გადაეყვანათ ეს საკითხები. ეს არ იყო იმ წუთის მოვლენა. ამ ყველაფერს წინა საფუძვლები გააჩნდა. ჩვენმა ხელისუფლებამ არ მოახდინა საკუთარი მოქალაქეების ევაკუაცია, რაც ცხინვალმა გააკეთა და გაიყვანა თავის ხალხი! ამით იმის თქმა მინდა, რომ სპეცსამსახურებს ამ ყველაფერზე ინფორმაცია გააჩნდათ! ტალიავინის დასკვნაში ყველაფერი დეტალურად არის აღწერილი. ის მარტო არ მუშაობდა, გამოძიებას აწარმოებდა. გამოძიების პროცესში კი გამოიკვეთა, რომ შესაძლებელი იყო, რუსეთის მხრიდან ადგილი ჰქონოდა სამხედრო დანაშაულს და იმავდროულად, საქართველოს ხელისუფლების მხრიდან ადგილი ჰქონოდა ჰააგის კანონების დარღვევას. ეს ყველაფერი საჭიროებდა კვლევა-ძიებას და ამიტომაც მივმართეთ ჰააგას.
- დღეს ქართული მხარე, პოზიციაც და ოპოზიციაც, თანხმდება იმაზე, რომ საქართველოს აგრესია არ განუხორციელებია. თუმცა ქალბატონ პროკურორს გააჩნია გონივრული საფუძველი, ირწმუნოს, რომ როგორც სამხრეთ ოსეთის, ასევე ქართულმა შეიარაღებულმა ძალებმა ჩაიდინეს ომის დანაშაულებები.
- ჰააგის პროკურატურის გამოძიების პროცედურაში მე კი არა, ვერავინ ჩაერევა. მეორეც, ჰააგის პროკურატურის მთავარი სახელმძღვანელო დოკუმენტი იქნება ტალიავინის დასკვნა.
იურისტის თქმით, ამ დასკვნის გარდა, გია ყარყარაშვილის დასკვნაც გამოქვეყნდა. მისი მხრიდან კი ამ მასალების თავმოყრა და ჰააგაში წარდგენა მოხდა: „სარჩელი სამი ნაწილისგან შედგებოდა. პირველი ნაწილში ვსაუბრობდი, თუ როგორ დაამყარა სააკაშვილმა საქართველოში ტირანია, შემდეგ საუბარი ეხებოდა ქონებების ჩამორთმევებს, ციხეებში მკვლელობებს და მესამე ნაწილი იყო უკვე ეს საკითხი – აგვისტოს ომი. სხვათა შორის, ტალიავინი იმ დასკვნაში ორივე მხარეს ადანაშაულებდა“, – ამბობს შალვა ხაჭაპურიძე.
ადვოკატის თქმით, ტალიავინი იყო კომისია და კომისია საქმეს ვერ გამოიძიებდა. ის იძლეოდა რეკომენდაციას, რომ უნდა ჩატარებულიყო გამოძიება და ეს უკვე პროკურატურის საქმე იყო. „ ჩვენ ამ ყველაფერს მოვუყარეთ თავი და ვაცნობეთ ჰააგის პროკურორს. მაშინ მას პირადად შევხვდით“, – დასძენს ადვოკატი.
- რა გამოხმაურება მოჰყვა მაშინ თქვენს სარჩელს და დღეს ეს ყველაფერი ხომ არ არის იმის გამოძახილი?
- ვერ გეტყვით. ჩემ შემდეგ საჩივარი ქალბატონმა თინა ხიდაშელმაც შეიტანა, მერე _ ბურჯალიანმა. შესაძლოა, ეს ყველაფერი ერთადაა თავმოყრილი. ამას საჩივრის სახე ჰქონდა და საჩივარი მილიონი შეგიძლია შეიტანო, მაგრამ ყველა საჩივარზე საქმე ხომ არ იწყება? საქმეს სწავლობს იურისტთა ჯგუფი და არკვევს, იყო თუ არა დანაშაულის ნიშნები.
- თქვენ რომელ მხარეს ადანაშაულებდით?
- არც ერთს. ჩვენ ტალიავინის დასკვნის მიხედვით ვხელმძღვანელობდით და გამოძიებას მათგან ვითხოვდით. როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქეს, მაინტერესებდა, რეალურად რა მოხდა, ადგილი ხომ არ ჰქონდა ომის დანაშაულს. მნიშვნელობა არ ჰქონდა, რომელი მხარე იქნებოდა.
იურისტი იხსენებს, რომ ჰააგის პროკურორთან მას და გიორგი ფოფხაძეს რამდენიმესაათიანი შეხვედრა ჰქონდათ და მას გადაეცა დოკუმენტი, რომ ეს მასალები გადაეცა ჰააგის პროკურატურის ანალიზის და ინფორმატიკის დეპარტამენტს, რომელიც ჩაატარებდა წინასაგამოძიებო მოკვლევას, იყო თუ არა ომის დანაშაულის ნიშნები.
- რუსეთი ჰააგის პროკურორს ხელს არ შეუშლის ობიექტურ გამოძიებაში?
- აბა, სხვას რას იზამს რუსეთი?! რასაკვირველია, შეუშლის. საქართველოს მხარე, დარწმუნებული ვარ, ითანამშრომლებს ჰააგის პროკურატურასთან. თუმცა ისიც ვიცოდი, რომ ეს ყველაფერი ასე მარტივად არ ჩაივლიდა. გულისხმობ იმას, რომ თავის დროზე, როდესაც ტალიავინის დასკვნას ვეძებდი, საქართველოში კაციშვილი ვერ ვნახე, ეს დოკუმენტი თავიდან ბოლომდე წაკითხული რომ ჰქონოდა. ერთადერთი თინა ხიდაშელს ჰქონდა წაკითხული. ბოლომდე მისი თარგმანიც კი არ არსებობდა. იმალებოდა, თუ რა ეწერა ამ დოკუმენტში. არ გაასაჯაროვეს ეს ნაციონალებმა. მარტივად არ ჩაივლის, რომ ვამბობ, სწორედ ამას ვგულისხმობ. ყველაფერი გაირკვევა.
ხაჭაპურიძის თქმით, სააკაშვილის საწინააღმდეგო განცხადებები ამერიკელმა მაღალჩინოსნებმაც გააკეთეს, კონდოლიზა რაისი წერდა, რომ ისინი აფრთხილებდნენ სააკაშვილს. იურისტი თვლის, რომ ჰააგის პროკურორი მსგავს განცხადებებს უყურადღებოდ არ დატოვებს. გაირკვევა მტყუანი და მართალი.
- ამით რისი თქმა გსურთ?
- ფაქტია, რომ რუსეთი თავს დაგვესხა. აქ ორი აზრი არ არსებობს, მაგრამ ქვეყნის პრეზიდენტი რომ იყავი, შენ რა გააკეთე იმისთვის, რომ ეს თავდასხმა არ მომხდარიყო და რა გააკეთე იმისთვის, რომ შენი ქვეყნის მოქალაქეების სიცოცხლე დაგეცვა?! კატასტროფული შედეგები მივიღეთ. რა მოვლენები იმალება ამის უკან, ეს საზოგადოებისთვის ცნობილი არ არის.
- შესაძლებელია, დადგეს სააკაშვილის ხელისუფლების პასუხისმგებლობის საკითხი?
- თუ აღმოაჩენენ, რომ ვიღაცა აგენტურულად იყო შეკრული რუსეთის მხარესთან და მოქმედებდა მათი ინტერესების სასარგებლოდ, რატომ არ დადგება?! ნამდვილად არ ვისურვებდი, რომ ასე იყოს, რაც არ უნდა მიუღებელი იყოს ჩემთვის წინა ხელისუფლება. ჰააგის პროკურორი საკუთარ განცხადებაში არც ქართულ მხარეს უსვამს თავზე ხელს და არც – რუსულს. ამ რანგის პროკურორი რომ ასეთ განცხადებას აკეთებს, მას ამის საფუძველი აქვს.
„რეზონანსი“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
რა მიმართულებით იხარჯება ევროკავშირის მიერ გამოყოფილი თანხები
“ევროკავშირი საქართველოსთვის დახმარების კუთხით ნომერ პირველი დონორია“
ლიკა ამირაშვილი
ევროკავშირისა და საქართველოს ერთობლივი მუშაობა 1992 წლიდან დღემდე უფრო და უფრო აქტიურ ფაზაში გადადის. ევროკავშირი ყოველწლიურად საქართველოში მილიონობით ევროს დებს, რომელიც ქვეყანაში სხვადასხვა რეფორმების განხორციელებისთვის იხარჯება. აღნიშნული თანხები პრიორიტეტების მიხედვით ნაწილდება, რომელსაც სახელმწიფო თავად ადგენს.
“რეზონანსი” ქვეყანაში მიმდინარე პროექტებისა და ევროკავშირის მიერ გამოყოფილი თანხის რაოდენობით დაინტერესდა. ამისათვის ნატო-ევროკავშირის საინფორმაციო ცენტრისგან აღნიშნული ინფორმაცია გამოვითხოვეთ.
როგორც ნატოსა და ევროკავშირის საინფორმაციო ცენტრში გვითხრეს, დღეს საქართველოში ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული პროექტების რაოდენობა 218-ს შეადგენს.
“უამრავი მსხვილბიუჯეტიანი პროექტი კონკრეტულად შემდეგ სფეროებში ხორციელდება: ადამიანის უფლებების დაცვა, ქალთა თანასწორობის ორგანიზაციებისა და ინსტიტუტების ჩამოყალიბება და გაძლიერება, ხალხის საცხოვრებელი სახლებით უზრუნველყოფის პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა, ქვეყანაში უმაღლესი განათლების ხელშეწყობა, დასაქმების პოლიტიკა, საკანონმდებლო და მართლმსაჯულების სფეროს განვითარება, პოლიტიკური პარტიების არსებობის ხელშეწყობა, დემოკრატიის განვითარების ხელშეწყობა, ვაჭრობა და ვაჭრობასთან დაკავშირებული საკითხები, დარგობრივი პოლიტიკის ყველა სფეროს მოდერნიზება და ევროპული სტანდარტების დანერგვა, საქართველოს მთავრობის შესაძლებლობების გაძლიერება საზღვრის და მიგრაციის მართვის მიმართულებით, მასწავლებელთა პროფესიული განათლების ამაღლების ხელშეწყობა, წყალმომარაგება და სანიტარია, ჰიდროელექტროსადგურების მოვლა, კატასტროფების პრევენცია და მზადყოფნა,” – უთხრეს “რეზონანსს” საინფორმაციო ცენტრში.
ნატოსა და ევროკავშირის საინფორმაციო ცენტრის ხელმძღვანელმა ელენე გოცაძემ “რეზონანსთან” საუბრისას განაცხადა, რომ 1992 წლიდან დღემდე ევროკავშირი საქართველოს თითქმის ყველა სფეროში მილიონობით ევროს ოდენობით თანხას დებს.
“ევროკავშირი საქართველოში 1992 წლიდან, ანუ მას შემდეგ, რაც საქართველო დამოუკიდებელ ქვეყნად აღიარა, პრაქტიკულად ყველა სფეროში დახმარებას უწევს. ეს თანამშრომლობა კონკრეტულ პრიორიტეტებზეა დაფუძნებული. დახმარების პროექტები მრავალფეროვანია.
“ევროკავშირის დახმარებებს როცა ვახსენებთ, მხოლოდ ფინანსურ დახმარებას არ ვგულისხმობთ. გარდა ფინანსურისა, ევროკავშირის დახმარებები ტექნიკური და ექსპერტული ხასიათისაა. რაც შეეხება სფეროებს, პროექტები ხორციელდება ეკონომიკის, ენერგეტიკის, განათლების, გარემოს დაცვის, სოფლის მეურნეობის განვითარების, მართლმსაჯულების განმტკიცების, ადამიანის უფლებების დაცვის, სასჯელაღსრულების სისტემის გამართვის, საზღვრის დაცვისა და უსაფრთხოების განმტკიცების მიმართულებით. ევროკავშირის დახმარებები, პრაქტიკულად, ყველა სფეროზე აისახება.
“სტატისტიკას, თუ გადავხედავთ, ევროკავშირი საქართველოსთვის დახმარებების კუთხით ნომერ პირველი დონორია, რომელიც იმაში გვეხმარება, რომ ჩვენი ცხოვრების დონე ევროკავშირთან უფრო თავსებადი გახდეს, სტანდარტები ამაღლდეს და ქვეყანაში კეთილდღეობა უფრო სტაბილური გახდეს.
“როდესაც ჩვენ ციფრებზე ვსაუბრობთ, ეს ციფრები ძალიან შთამბეჭდავია. 1992 წლიდან დღემდე ევროკავშირის დახმარებები სამ ფაზად იყოფა: პირველი ფაზა – 1992 წლიდან 2006 წლამდე გაგრძელდა, რომელმაც 506 მილიონი ევრო შეადგინა. მეორე ფაზა კი 2007-13 წლებში – 624 მილიონ ევროს შეადგენდა, ხოლო მესამე ფაზა: 2014-17 წლებში 410 მილიონი ევროთი განისაზღვრა.
“ამ ეტაპზე მიმდინარე დახმარებები ძირითადად შემდეგ პრიორიტეტებზე გადანაწილდება: მართლმსაჯულების სექტორის მხარდაჭერა, სოფლის მეურნეობის განვითარება, სახელმწიფო მმართველობის რეფორმის მხარდაჭერა, ევროკავშირი-საქართველოს შეთანხმებების განხორციელების მხარდაჭერა.
“ყველა დახმარება კონკრეტულ პრიორიტეტზეა გათვლილი. მნიშვნელოვანია ის, რომ ევროკავშირი პრიორიტეტებს არ გვკარნახობს, ევროკავშირმა შეიძლება მხოლოდ რეკომენდაცია გაგვიწიოს, მაგრამ პრიორიტეტებს, თუ რომელ სფეროში ქვეყანას, რა ტიპის დახმარება სჭირდება, ეროვნული ხელისუფლება თავად განსაზღვრავს.
“ეს არის სწორედ ევროპული ღირებულება და ჩვენი ევროკავშირთან თანამშრომლობაც ამ პრინციპზეა აგებული. ევროკავშირის მიდგომა კონკრეტული ქვეყნისათვის დაფინანსების გამოყოფის შესახებ ძალიან მნიშვნელოვან პრინციპს ეფუძნება – მეტი მეტისათვის, ანუ რეფორმის განხორციელების კუთხით შენს პროგრესს რაც უფრო მეტად წარმატებულად აჩვენებ, ევროკავშირი უფრო მეტ დახმარებას გაგიწევს.
“ევროკავშირის დახმარება ევროპის მოქალაქეების მიერ შეტანილი გადასახადია, ჩვენი პროექტების დაფინანსება მათ მიერ შეტანილი გადასახადებისგან შედგება. ამიტომ აქ ჩვენი პასუხისმგებლობის საკითხი მაღალია, რომ თითოეული ევროცენტი, დანიშნულებისამებრ უნდა დაიხარჯოს,” – განაცხადა გოცაძემ.
„რეზონანსი“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
მოუტანს თუ არა სარგებელს საქართველოს ახალი „აბრეშუმის გზა”?
გვანცა ღვედაშვილი
საქართველოში “აბრეშუმის გზის ფორუმი” გაიხსნა, რომელიც წარმოადგენს საუკეთესო პლატფორმას არა მხოლოდ ბიზნესებს შორის კონტაქტების დამყარებისთვის, არამედ რეგიონული თანამშრომლობის ისეთი საკითხების განსახილველად, როგორიცაა: ტრანსპორტი, ინფრასტრუქტურა, ენერგეტიკა, სასტუმრო ბიზნესი, ტურიზმი და საერთაშორისო ვაჭრობა.
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილის განმარტებით, ორდღიანი ფორუმის განმავლობაში, რომელსაც 31 ქვეყნის 800-ზე მეტი წარმომადგენელი დაესწრება, მათ შორის სხვადასხვა მთავრობისა და ბიზნესწრეების დელეგატები, ცნობილი ეკონომისტები და ჟურნალისტები, აბრეშუმის გზის შესაძლებლობებსა და გამოწვევებს განიხილავენ.
“არც ახალი აბრეშუმის გზის პოტენციალი და არც ამ ფორუმის მასშტაბი არ არის მოკრძალებული. ჩვენ განვიხილავთ რეგიონული თანამშრომლობის საკითხებს სხვადასხვა სექტორში: ტრანსპორტი, ინფრასტრუქტურა, ენერგეტიკა, სასტუმრო ბიზნესი – ტურიზმი და საერთაშორისო ვაჭრობა. ჩვენთვის სასარგებლო იქნება გამოცდილი მოდერატორებისა და სადისკუსიო ჯგუფების მონაწილეთა მოსაზრებები და რეკომენდაციები”, – განაცხადა ღარიბაშვილმა.
თედო დონდუა (ისტორიკოსი): “ძალიან კარგია, რადგან პროდუქტი, რომელიც წავა ევროპისკენ, ჩვენს გზაზე გაივლის და ჩვენთანაც დარჩება, როგორც სატრანზიტო ერთეული.
ეს პროცესი განავითარებს ინვესტიციებს, დასაქმდებიან ჩვენი მოქალაქეებიც, ჩვენი ბიზნესი მოემსახურება ამ გზაზე შემომავალ პროდუქტს. რაც მთავარია, ჩვენ გვექნება გამოკვეთილი ფუნქცია და მთელი ევროპა და მსოფლიო დაინტერესებული იქნება, რომ ქვეყანაში მშვიდობა იყოს. ეს ყველაფერი ძალიან საინტერესო და დადებითი მოვლენაა ჩვენთვის.”
გიგა ნასარიძე (ა.ო. საქართველო არ იყიდება): “საქართველოს აქვს საკმაოდ კარგი გეოპოლიტიკური მდებარეობა, “აბრეშუმის გზა” არის ძალიან კარგი იარაღი და თუ მას სათანადოდ გამოიყენებს ხელისუფლება, ქვეყნის განვითარებისთვის ეს ძალიან კარგი იქნება”.
თაკო ჩარკვიანი (პუბლიცისტი): “უდიდესი მოვლენაა თავისთავად, ამაზე საუბარი ახალი არ არის; თუ ისე წავიდა ყველაფერი, როგორც ჩვენს ქვეყანას სჭირდება, ძალიან კარგი იქნება. თუ “აბრეშუმის გზა” სწორი აზროვნებით წარიმართა, ძალიან კარგი იქნება ჩვენი ქვეყნისთვის.”
ლაშა ჩხარტიშვილი (ეკოლოგი): “თუ აღნიშნული გზის გავლენა გაიზრდება სხვადასხვა სოციალურ სფეროში, ეს ძალიან კარგი იქნება. თუმცა მოკლევადიან პერსპექტივაში რამდენად გამოჩნდება მისი დადებითი როლი ეკონომიკაში, ეს ცალკე თემაა – მაგრამ რასაკვირველია, უფრო მჭიდრო კომუნიკაცია დადებითად აისახება ქვეყანაზე”.
„საქართველო და მსოფლიო“, 14-20 ოქტომბერი, 2015 წელი
ინტერვიუ ვალერი ხაბურძანიასთან: „საქართველო სრულყოფილი სუვერენიტეტის მქონე სახელმწიფო არ არის“
შორენა ცივქარიშვილი
მოსახლეობის დიდი ნაწილის მხარდაჭერით საქართველომ 24 წლის წინათ ნანატრი დამოუკიდებლობა გამოაცხადა, მაგრამ წლების შემდეგ მაინც აქტუალურია კითხვა _ არის კი დღეს ქვეყანა ჭეშმარიტად დამოუკიდებელი და თავისუფალი გარე ძალების ჩარევისგან? რა სირთულეების წინაშე აღმოჩნდა საქართველო დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ და როგორ განვლო თავისუფლების 24 წელი 1990-იანი წლებიდან დღემდე? _ ამ საკითხებსა და პრობლემების გადაჭრის გზებზე საზოგადოების სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლები ჩვენს რუბრიკაში ისაუბრებენ. ამჯერად რუბრიკის სტუმარია უშიშროების ყოფილი მინისტრი ვალერი ხაბურძანია.
_ ოც წელზე მეტია, საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა. როგორ ფიქრობთ, გამართლდა მოსახლეობის მოლოდინი და არის დღეს საქართველო ისეთი სუვერენული სახელმწიფო, როგორზეც ვოცნებობდით?
_ როგორ ქვეყანაზეც ვოცნებობდით, დღეს საქართველო ისეთი რომ არ არის, ყველა დამეთანხმება, მაგრამ რატომ მოხდა ასე _ ეს უკვე სხვა მიზეზების შედეგია.
ჩვენი სტრატეგია დამოუკიდებლობისა და ქვეყნის მშენებლობისა იყო არასწორი და ძალიან ბევრი შეცდომა დავუშვით. დღეს სწორედ ამ შეცდომების შედეგებს ვიმკით. სწორედ ამიტომაა, რომ ქვეყანა სუვერენული არ არის, არც გადაწყვეტილებების მიღება შეგვიძლია დამოუკიდებლად, ეკონომიკური სირთულეებიც გვაქვს და ტერიტორიების 20% _ დაკარგული…
_ დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ რატომ აღმოჩნდა ქვეყანა ასეთი პრობლემების წინაშე?
_ ბევრი მიზეზის ჩამოთვლა შეიძლება, მაგრამ, მარტივად რომ ვთქვათ, ძირითადი მიზეზები, ვფიქრობ, ჩვენი ემოციური ხასიათი და საკითხებისადმი არასერიოზული მიდგომა, მეცნიერული გათვლების უქონლობა და ეკონომიკის უცოდინარობაა, აგრეთვე, შეცდომები, რომლებიც დავუშვით იმ ეთნიკური ჯგუფების მიმართ, რომლებიც საქართველოს ტერიტორიაზე ცხოვრობდნენ.
_ დღეს რა გვიშლის ხელს, ნამდვილი სუვერენული სახელმწიფოს მოქალაქეები რომ ვიყოთ?
_ ქვეყანას ძალიან მწირი რესურსი აქვს. საქართველო რეგიონში მნიშვნელოვან როლს ვერ თამაშობს. თუ მხოლოდ აზერბაიჯანის ენერგორესურსების გამტარებლები ვიქნებით, ეს მნიშვნელოვან მოთამაშედ ვერ გვაქცევს. ასე რომ, რეგიონშიც სუსტად გამოვიყურებით. აქედან გამომდინარე, რა თქმა უნდა, დამოკიდებულები ვართ საგარეო სიტუაციაზე, განსაკუთრებით _ ამერიკის შეერთებულ შტატებზე; სირთულეები გვაქვს როგორც ჩრდილოელ მეზობელ რუსეთთან, აგრეთვე, რეგიონის ქვეყნებთან ურთიერთობებშიც, თუმცა ვცდილობთ, ეს არ წარმოვაჩინოთ.
დღეს ჩვენი ადგილი მსოფლიოში ისეთი მნიშვნელოვანი არ არის, რომ ანგარიშს გვიწევდნენ. სწორედ ეს განაპირობებს, რომ საქართველო სრულყოფილი სუვერენიტეტის მქონე სახელმწიფო არ არის. ამას ემატება რაღაც მოდური ქედის მოხრა და მორჩილება ყოველგვარი დასავლურისა და ამერიკულისადმი, რაც საერთო ვითარებაზე გავლენას ახდენს.
_ ქვეყანაში სიტყვის თავისუფლება და ცენზურის არარსებობა არის თუ არა დემოკრატიის მონაპოვარი?
_ ეს ინსტიტუტები საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ მეტ-ნაკლებად ყველგან განვითარდა და ისიც, თუ როგორი იქნება ეს თავისუფლება ქვეყანაში, ქვეყნის ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული. მაგალითად, შევარდნაძის მმართველობის პერიოდში ქვეყანაში სიტყვის თავისუფლება უფრო მეტი იყო, სააკაშვილის ხელისუფლებამ კი ეს თავისუფლება, ფაქტობრივად, მინიმუმამდე დაიყვანა. ახლაც მეტ-ნაკლებად არის სიტყვის თავისუფლება. ასე რომ, ეს კონკრეტულ ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული და ამას მონაპოვარს ნუ დავარქმევთ, ეს უფრო აუცილებელი ატრიბუტია საზოგადოების განვითარებისთვის.
_ რა უნდა გაკეთდეს, ქვეყანა რეალურად რომ გახდეს დამოუკიდებელი?
_ საქართველოს რეალური დამოუკიდებლობის შანსი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ექნება, თუ თავის ფუნქციას შეასრულებს. მაგალითად, ჩვენ დიდი ჰიდრორესურსი გვაქვს და შეგვიძლია, რეგიონში ამ კუთხით მაინც შევიძინოთ ფუნქცია. ამას გარდა, საქართველო რეგიონში უსაფრთხოების თვალსაზრისითაც გარკვეულ როლს უნდა ასრულებდეს. საქართველო უნდა ჩაერთოს რეგიონული უსაფრთხოების სისტემაში. ამ თვალსაზრისით ევრაზიულ კავშირშიც უნდა მივიღოთ პოლიტიკური მონაწილეობა, რუსეთთან ერთად რეგიონულ უსაფრთხოებას შევუწყოთ ხელი და მასში ჩავრთოთ მეზობელი ქვეყნებიც _ სომხეთი და აზერბაიჯანი.
ამას უნდა დაემატოს ეკონომიკური კავშირები რეგიონში, ჩვენ უნდა შევასრულოთ გარკვეული ხიდის როლი ჩრდილოეთსა სამხრეთს, აგრეთვე, აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის. საქართველოს რეალურ სუვერენიტეტზე საუბარს მხოლოდ მას შემდეგ შევძლებთ, როცა ქვეყანა სერიოზულ, მნიშვნელოვან ფუნქციას შეიძენს. მაგრამ, როცა ქვეყანას ფინანსები არ აქვს და მხოლოდ რუსეთიდან კერძო პირების მიერ გამოგზავნილ ფულად გზავნილებსა და ამერიკიდან შემოსულ რაღაც საკრედიტო ტრანშებზეა დამოკიდებული, დამოუკიდებლობაზე საუბარი ზედმეტია.
„ახალი თაობა“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
გამოუცხადებს თუ არა ისლამური სახელმწიფო საქართველოს ჯიჰადს
ინტერვიუ ზაალ კასრელიშვილთან: „ევროპასთან და რუსეთთან შედარებით საქართველოს ნაკლები პრობლემა შეექმნება“
შორენა მარსაგიშვილი
(შემოკლებით)
ისლამურმა სახელმწიფომ რუსეთს და აშშ-ს ჯიჰადი გამოუცხადა. ექსპერტთა ნაწილი მიიჩნევს, რომ ამ ვითარებაში არც საქართველოა დაცული. საფრთხეებს კავკასიის ხალხთა კონფედერაციის პრეზიდენტი ზაალ კასრელიშვილიც ელოდება, თუმცა, მიაჩნია, რომ საქართველოს გაცილებით ნაკლები პრობლემა შეექმნება. რა დაიცავს საქართველოს და რა რისკებია ქვეყნის წინაშე? – ამაზე ზაალ კასრელიშვილი `ახალ თაობას~ ესაუბრება.
- რამდენიმე დღის წინ ისლამურმა სახელმწიფომ რუსეთს და ამერიკას საღვთო ომი გამოუცხადა. რამდენად სერიოზულია მათი მუქარა და ემუქრება თუ არა საქართველოს საფრთხეები, როგორც ამას ზოგიერთი ექსპერტი აცხადებს?
- ისლამურ სახელმწიფოს რომ ხუმრობა არ უყვარს, ეს არაერთხელ დაამტკიცა. რუსეთსაც და ამერიკასაც სერიოზული პრობლემები შეექმნებათ. ტერორისტებს ყველგან შეუძლიათ შეღწევა. მათგან არც ერთი ქვეყანა დაზღვეული არ არის და, ბუნებრივია, არც საქართველო. ჩვენი ქვეყანა არაერთხელ გადაურჩა ტერაქტებს. მინდა მჯეროდეს, რომ მომავალშიც ასე იქნება. რუსეთისთვის და ამერიკისთვის ჯიჰადის გამოცხადება ახალ საფრთხეებს არ გვიქმნის. ისლამური სახელმწიფოსგან საქართველოს პრობლემა, სავარაუდოდ, არ შეექმნება. მე ის მეშინია, ეს თემა სხვანაირად არ იქნას გამოყენებული.
- რას გულისხმობთ, ბატონო ზაალ?
- დღეს ყველას ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ ბრძოლა აკერია პირზე. ახლა ამაში რუსეთიც ჩაერთო და დაიწყო საშინელი პროპაგანდა. მეშინია, საქართველოშიც არაფერი მოეწყოს ისლამისტების სახელით, რაც ქვეყანას მართლმადიდებელი მეზობლისკენ შეატრიალებს.
- მართლმადიდებელ მეზობელში რუსეთს გულისხმობთ?
- სხვა ვინ გვყავს სამეზობლოში მართლმადიდებელი. ეს ქვეყანა მართლა ჩვენი მეგობარი რომ იყოს, პირველი მე შევტრიალდებოდი მათკენ, მაგრამ რუსეთი მტერზე უფრო დიდი მტერია. რუსეთის ხელისუფლება ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ დაწყებული კამპანიის ფარგლებში შეეცდება, საქართველოში პროვოკაციები მოაწყოს. ეს ანტიისლამურ განწყობას გაზრდის და ვიღაც დაქირავებულები რუსეთთან დამოყვრებას მოითხოვენ.
- თქვენი აზრით, რა სახის პროვოკაციები გველოდება?
- რუსეთისგან ყველა სახის პროვოკაციას უნდა ველოდოთ… დღეს საქართველოში არეულობა ყველაზე მეტად რუსეთს აწყობს. მოსკოვს ამ ქვეყანაზე კონტროლის დაწესება უნდა. მან კარგად იცის, რომ რადიკალმა ისლამისტებმა შესაძლოა საქართველო გამოიყენონ რუსეთის ტერიტორიაზე შესაღწევად. ამის აღსაკვეთად მას აქ ანტიისლამური განწყობის შექმნა სურს.
(…)
- რამდენად სერიოზულია იმის ალბათობა, რომ ისლამური სახელმწიფოს მებრძოლებისთვის დერეფანი გავხდეთ?
- ამისგან დაცულები არა ვართ, მაგრამ ნაკლებია იმის ალბათობა, რომ სირიიდან წამოვა ვინმე რუსეთზე შურის საძიებლად. მოსკოვში რა ჰგონიათ, ჩრდილოეთ კავკასია არ თანაუგრძნობს ისლამურ სახელმწიფოს? ხალიფატი შექმნილი არც კი იყო, იქაური მებრძოლები კრემლის წარგზავნილებს ტერაქტებს რომ უწყობდნენ. მათგან რუსეთს დიდი პრობლემები ელოდება. შემიძლია ვუთხრა კრემლის ბინადრებს, რომ ისლამური სახელმწიფო რუსეთშივე აქვთ და როდის აუფეთქდებათ, თავადაც არ იციან.
- რუსეთის ხელისუფლების წარმომადგენლები ამაზე დიდად არ ნაღვლობენ და 2 დღის წინ ვლადიკავკაზში გამართულ თავყრილობაზე განაცხადეს, გასული საუკუნის 90-იან წლებში ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის კარგი გამოცდილება მივიღეთო.
- გასული საუკუნის 90-იან წლებში რუსეთს ტერორიზმის წინააღმდეგ არ უბრძოლია. გასული საუკუნის 90-იან წლებში მათ ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა ჩაახშეს ჩრდილოეთ კავკასიაში და თათარსტანში. ხალხს, რომელსაც დამოუკიდებლობა ეკუთვნოდა, არნახული მეთოდებით დაუწყეს ბრძოლა. მათ წინააღმდეგ აკრძალული იარაღი, მათ შორის ქიმიური იარაღიც კი გამოიყენეს. ტერაქტები მოგვიანებით დაიწყო, რომელთა უკანაც რუსეთის „ეფესბე“-ს მიერ შექმნილი რადიკალი ისლამისტები იდგნენ. ეფესბეს დავალებით მოაწყვეს მათ ტერაქტი ნორდოსტში, ააფეთქეს მაღლივი კორპუსები მოსკოვში. ეს ყველაფერი მოაწყვეს იმისთვის, რომ მერე კიდევ ერთხელ გადაევლოთ კავკასიისთვის. იმაზე, რომ ამ საშინელებების უკან მოსკოვი იდგა, მოგვიანებით რუსეთის სპეცსამსახურების თანამშრომლებმავე ისაუბრეს. ყველამ ყველაფერი კარგად იცის და რუსეთის ტყუილები აღარ გაჭრის.
- რუსეთი იქეთ იყოს თავის მომავალი პრობლემებიანად და ჩვენ საერთოდ არაფერი გვემუქრება? ცოტა ხნის წინ ჩვენთან ინტერვიუში განაცხადეთ, საქართველოს ტერიტორიაზე თურქეთის სპეცსამსახურები გააქტიურდებიანო. მათგანაც ხომ არ გველოდება რაიმე პროვოკაცია?
- თურქეთის სპეცსამსახურებს ჩვენთან პროვოკაციების მოწყობის თავი ამ ეტაპზე არ ექნებათ, საკუთარი თავი გასჭირვებიათ. ისეთ ხაფანგში გაყვეს თავი, რამდენიმე წელიწადში თურქეთის ტერიტორიაზე რამდენიმე სახელმწიფო შეიქმნება. ამ ხელისუფლებამ თავისი უგუნური ქმედებებით რადიკალური ოპოზიცია გაააქტიურა, რომელიც ხალხში სულ უფრო მეტი სიმპათიით სარგებლობს. ამ ოპოზიციის გამარჯვების შემთხვევაში, საქართველოს შეიძლება სერიოზული პრობლემები შეექმნას.
- ეს ძალა რადიკალი ისლამისტებისგან შედგება?
- არა, რადიკალი ისლამისტი თავის დროზე ერდოღანი იყო. რადიკალური ოპოზიცია რელიგიას არ ეხება. მათ სხვა მიზნები აქვთ და უნდათ, რომ ოსმალეთის იმპერიის საზღვრებში იხილონ. მარტივად რომ გითხრათ, სულთან სულეიმანის მიმდევრები არიან. მათ საქართველოსთანაც ექნებათ ტერიტორიული პრეტენზიები. თურქეთის რადიკალური ოპოზიცია ჩვენს ქვეყანას თავის ნაწილად განიხილავს.
- თქვენი აზრით, შეძლებს ეს ძალა ხელისუფლებაში მოსვლას?
- მათი რეიტინგი ყოველდღე მატულობს. მათი გამარჯვების შემთხვევაში, თურქეთთან ცოტა სხვანაირი ურთიერთობა გვექნება. დღეისთვის საფრთხეს მხოლოდ რუსეთიდან ველოდები.
- ისლამური სახელმწიფოსგან საერთოდ არაფერი გვემუქრება?
- ისლამური სახელმწიფოსგან საფრთხე ყველა იმ ქვეყანას ემუქრება, რომელიც ნატოს ეგიდით ავღანეთსა და ერაყში სამშვიდობო მისიაში მონაწილეობს. ჩვენ მასში აქტიურად ვართ ჩართული, მაგრამ მერწმუნეთ, ამ ეტაპზე ხალიფატისგან საფრთხე არ გვემუქრება. შეიძლება სასაცილოდ ჟღერდეს, მაგრამ საქართველო უფრო დაცულია, ვიდრე ევროპის ქვეყნები.
- რანაირად ვართ უფრო დაცულები?
- ამ შემთხვევაში მე უსაფრთხოების სისტემებსა და სპეცსამსახურების სიძლიერეზე არ ვსაუბრობ. დამიჯერეთ, ევროპას ჩვენზე ბევრად ცუდად აქვს საქმე. ცოტა ხნის წინ იქ შეიფარეს სირიელი ლტოლვილები. ესენი ახლა საცხოვრებლის მოძებნით არიან დაკავებული. როგორც კი ოდნავ დადგებიან ფეხზე, ეგრევე მოითხოვენ მათი უფლებების დაცვას. ამას ევროპაში დიდი დაპირისპირება მოჰყვება.
- ევროპა ხომ ადამიანის უფლებების დაცვით იწონებს თავს და რატომ უნდა აღელდნენ?
- იმიტომ, რომ ლტოლვილები ჯერ მეჩეთების აშენებას მოითხოვენ. მერე იტყვიან, ჩვენმა ქალებმა ქუჩაში თავსაფრებით უნდა იარონო, რაც ულტრამემარჯვენე ევროპელებს გადარევს.
- თავსაფრებით სიარული ასეთი საშიში თუ არის, პანკისში უკვე პატარა გოგონებს ახურავთ ჰიჯაბები.
- ჩვენთვის ქალის თავსაფარი უცხო არ არის. საქართველოში ქალს ყოველთვის ეხურა თავზე მანდილი. ევროპაში კი ამას ასე იოლად არ მიიღებენ. ამას მოჰყვება დაპირისპირება, რითაც ისარგებლებენ რადიკალი ისლამისტები. ვერ გეტყვით, რომ მშვიდად უნდა ვიძინოთ, მაგრამ არც ჯიჰადს გამოგვიცხადებს ვინმე. ევროპასთან და რუსეთთან შედარებით გაცილებით უკეთეს დღეში ვართ.
„ახალი თაობა“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
რუსლან გელაევის კოდორში გადასვლა ჯორჯ სოროსმა დააფინანსა
ინტერვიუ ემზარ კვიციანთან: „ვის უნდოდა, რომ სვანებს და ჩეჩნებს ერთმანეთი გაგვეჟუჟა? ჩეჩნები კი კოდორის ხეობაში კახა თარგამაძემ და ალასანიამ შემოგვაპარეს“
შორენა მარსაგიშვილი
(შემოკლებით)
კოდორის ხეობაში პრეზიდენტის ყოფილი რწმუნებული ემზარ კვიციანი 2001 წლის სექტემბერ-ოქტომბრის მოვლენების გამოძიებას ითხოვს. მისი თქმით, აუცილებელია ხალხმა იცოდეს სიმართლე, თუ რა მოხდა მაშინ და როგორ გაყიდა საქართველოს იმჟამინდელმა ხელისუფლებამ კოდორის ხეობა. რა მიზნით შეაგზავნეს მაშინ ხეობაში გელაევის რაზმი, ვინ არის გარეული გაეროს ვერტმფრენის ჩამოგდებაში და ვინ კურირებდა ამ ყველაფერს? – ამის შესახებ ემზარ კვიციანი „ახალ თაობას“ ესაუბრება.
ემზარ კვიციანი:
- 15 ოქტომბერი ჩვენთვის, კოდორელებისთვის, ძალიან მნიშვნელოვანი თარიღია. 2001 წლის 15 ოქტომბერს დავასრულეთ ის საშინელი ამბავი, რომელიც კოდორის ჩაბარებით უნდა დასრულებულიყო. 2001 წლის აგვისტოს ბოლოს რუსლან გელაევი და მისი 500 კაციანი რაზმი ჯაშუშურად შემოგვაპარეს საქართველოს სპეცსამსახურებმა, რომელთა უკანაც რუსეთი და ამერიკა იდგნენ. პანკისიდან კოდორში ჩეჩნების გადმოყვანას კახა თარგამაძე და ირაკლი ალასანია კურირებდნენ. ეს უკანასკნელი ორივე ხეობის კურატორი იყო, ოღონდ კოდორზე არაფერს ამბობდა. ალბათ არავინ დაიჯერებს, რომ 500 კაცი ამხელა გზაზე შეუმჩნევლად გადაადგილდა. ეს ყველაფერი წინასწარ იყო დაგეგმილი და მას კონკრეტული მიზანი ჰქონდა. კოდორში მათი გადაადგილების შესახებ მეც ჩამაყენეს საქმის კურსში. მითხრეს, რომ ისინი ჩრდილოეთ კავკასიაში უნდა გადამეყვანა. კოდორიდან ჩრდილოეთ კავკასიაში გზები და ბილიკები გადადის, რომლებსაც მე კარგად ვიცნობ.
- მაშინ ითქვა, რომ თითქოს ჩეჩნები კოდორში იმიტომ ჩავიდნენ, რომ აფხაზეთის დაბრუნებაში უნდა დაგვხმარებოდნენ.
- ჩეჩნებსაც ასე ეგონათ. რუსლან გელაევს მე მანამდე შევხვდი, სანამ თავის მებრძოლებთან ერთად ხეობაში ამოვიდოდა. ის მე ანზორ მარგიანმა და დათო შენგელიამ გამაცნეს. მისალმების შემდეგ ვკითხე, რომ მე უნდა გადაგაცილოთ არა ჩრდილოეთ კავკასიაში-თქო. გაუკვირდა და მითხრა, არა, ჩვენ აფხაზეთის დაბრუნებაში უნდა დაგეხმაროთო. დავეჭვდი, მაშინვე დავბრუნდი თბილისში და შევარდნაძესთან წავედი შესახვედრად. ბატონი ედუარდი იმ დროს ლიკანში იმყოფებოდა, მისი დაცვის სამსახურის უფროსი, კახა თარგამაძე და ვახტანგ ქუთათელაძე ყველაფერს აკეთებდნენ, მას რომ არ შევხვედროდი. ჩემი მაინც გავიტანე, შევხვდი პრეზიდენტს და ყველაფერი მოვუყევი. წამოსვლისას ასეთი რამ მითხრა, ახლა კი მიდიხარ, მაგრამ შეიძლება უკან ვეღარ დაბრუნდე, მაგრამ როცა სახელმწიფოს სჭირდება, მაშინ არც შენი და არც ჩემი სიცოცხლე არაფერი არ არისო. ამ სიტყვებისთვის ბატონ ედუარდს მადლობა გადავუხადე და წამოვედი.
- შევარდნაძე არ იყო საქმის კურსში, იქ რა ხდებოდა სინამდვილეში?
- ის დააჯერეს, რომ კარგ საქმეს აკეთებდნენ. არადა, ისეთი საშინელი გეგმა იყო, ის რომ განხორციელებულიყო, ალბათ სამუდამოდ გადავეკიდებოდით ერთმანეთს ჩვენ და ჩეჩნები.
- რა იყო ამისთანა გეგმა?
- სვანებიც და ჩეჩნებიც ადვილად ფეთქებადი ხალხი ვართ. იარაღიანი ჩეჩენი და სვანი კიდევ უფრო სახიფათოა. ჩვენს მოღალატე მინისტრებს ეგონათ, რომ ჩვენ იქ ერთმანეთს დავერეოდით და ამოვწყვეტდით. ასე ჩეჩენ მებრძოლებსაც მოიშორებდნენ და ხეობასაც რუსებს ჩააბარებდნენ. ჩვენ ამას მივხვდით და ერთმანეთს დავუძმაკაცდით. ბევრს ვსაუბრობდით და ბევრი საინტერესო რამე გავიგე, მაგრამ რაღაცები მაინც დარჩა ჩემთვის გაუგებარი. რუსლან გელაევმა მითხრა, რომ მათი გადაადგილება ჯორჯ სოროსმა დააფინანსა. სოროსი ისეთი უცნაური კაცია, რომ თავიდან არ გამკვირვებია. ცოტა ხანში ეჭვები გამიჩნდა.
- რამ დაგაეჭვათ?
- ჩეჩნები უკვე ხეობაში იყვნენ, ამერიკაში 11 სექტემბრის ტერაქტი რომ მოხდა. ამათ ძალიან გაეხარდათ ეს ამბავი და ალაჰ აკბარს ყვიროდნენ. მივედი და გელაევს ვუთხარი, კაცო, თქვენ უკან ხომ ამერიკა დგას და რა გიხარიათო. არაფერი მიპასუხა. ზეიმი კარგა ხანს გააგრძელეს. ამერიკასაც აგინებდნენ და რუსეთსაც. მთავრობის მოღალატე წევრებმა ჩეჩნებთან ერთად 70 ქართველი სპეცრაზმელიც შემოგვაპარეს. ჩვენდა საბედნიეროდ, მათი უმეტესობა ძალიან წესიერი ადამიანი იყო. მათ არც კი იცოდნენ, რა მზაკვრული გეგმისთვის აპირებდნენ მათ გამოყენებას. ისინი სულ ჩვენთან იყვნენ და იცოდნენ, რა მიმართულებით ვმოძრაობდით. ჩვენი მარშრუტის შესახებ უნდა გაეტანათ ინფორმაცია. როგორც მე გავიგე, სხვადასხვა მიზეზით დატოვებდნენ ხეობას და ჩვენს კოორდინატებს კახა თარგამაძეს გადასცემდნენ.
- რა დაშავდებოდა იმით, კახა თარგამაძე თუ თქვენს კოორდინატებს გაიგებდა? ის მაშინ ქვეყნის შს მინისტრი იყო.
- ამ თანამდებობაზე სხვა კადრი რომ ყოფილიყო, მაგალითად, დათო თევზაძე, არაფერი დაშავდებოდა. კახა თარგამაძე კი რუსეთის კაცი იყო, ყველა ინფორმაციას კრემლში აგზავნიდა. კრემლს ერთი სული ჰქონდა, ჩვენ ერთიანად გავენადგურებინეთ.
- ვერ გაიტანა ამ 70-მა სპეცრაზმელმა ინფორმაცია?
- ვინ გაატანინა, თორემ გაიტანდნენ. როცა სიტუაცია ძალიან გამწვავდა, ჩეჩნებთან ერთად მივხვდით, რომ გვიღალატეს. რაღაც ზომების მიღება გადავწყვიტეთ და ჩავატარეთ კრება. კრება სოფელ საკენში ჩატარდა. გადაწყდა, რომ მე ვიქნებოდი საერთო მეთაური. ესეც დავალება იყო, კახა თარგამაძეს ეგონა, თავის გეგმას გაიტანდა და მერე ყველაფერს მე დამაბრალებდა. საბედნიეროდ, მასზე ეშმაკი გამოვდექი და ჭკუით ვაჯობე. მის მიერ შემოგზავნილ 70 კაცს გზა ჩავუკეტე და სანამ ის ამბები არ დასრულდა, კოდორიდან არ გავუშვი. ამის წყალობით ინფორმაციამაც არ გაჟონა.
- ჩეჩნები რას ამბობდნენ ამაზე?
- რა უნდა ეთქვათ, ისინიც მიხვდნენ, რომ უღალატეს. მე ვცადე მათი გადაყვანა ჩრდილოეთ კავკასიაში, მაგრამ გელაევი ცოცხალი თავით არ დამთანხმდა – მეუბნებოდა, რომ მათი მიზანი ჩრდილოეთ კავკასიაში გადასვლა არ იყო და სხვა რამისთვის ემზადებოდა.
- აფხაზებზე შეტევისთვის?
- თავიდან მაგისთვის ემზადებოდა, მერე მივხვდი, რომ სხვა დავალებაც ჰქონდა. გელაევი ცოცხალი აღარ არის და მისგან ვერ გავიგებ სიმართლეს, მაგრამ მგონია, რომ ის ახალი დავალება ბოლო მომენტში მისცეს. 2001 წლის ოქტომბერში ჩეჩნებმა გაეროს ვერტმფრენი ჩამოაგდეს. ამის შესახებ „ახალ თაობას“ ამას წინათაც ვესაუბრე. ამის გამო გელაევთან დიდი უთანხმოებაც კი მომივიდა.
- იქნება შეეშალათ და რუსული ვერტმფრენი ეგონათ?
- გამორიცხულია. ვერტმფრენის ჩამოგდება მოხდა დილით ადრე, კარგად იყო გათენებული და გარკვევით ჩანდა, რომ ის იყო გაეროს ვერტმფრენი. მისი ჩამოგდება გამიზნულად მოხდა, რაც დავალების მიმცემმა იცის მხოლოდ. ამაში გარეული იყო გაეროს ზოგიერთი მაღალჩინოსანი, მოსკოვი და ვაშინგტონი.
- რა გაძლევთ იმის თქმის საბაბს, რომ გაეროს ვერტმფრენის ჩამოგდების უკან ისინი დგანან, ვინც თქვენ დაასახელეთ?
- გელაევმა ზუსტად იცოდა, როდის შემოფრინდებოდა ეს ვერტმფრენი. მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ იმ მიდამოებში სხვა დროს გაეროს დამკვირვებლები არ დაფრინავდნენ. გაეროს ვერტმფრენში ყოველთვის იჯდა ხოლმე გენერალი ბაჯვა, იმ დღეს ის არ ყოფილა. არც ის სომეხი თარჯიმანი იყო, რომელიც ყოველთვის მათ დაჰყვებოდა თან. მის ნაცვლად ქართველი გოგო გამოგზავნეს, რომელიც სხვებთან ერთად დაიღუპა. ჩემს ეჭვებს აძლიერებს ისიც, რომ როგორც კი ვერტმფრენი ჩამოაგდეს, გელაევმა თქვა, პოზიციები უნდა დავტოვოთო. მანამდე იქიდან ფეხს არ იცვლიდა.
- არ ჰკითხეთ, რატომ გააკეთა ეს?
- მითხრა, საერთაშორისო ტერორისტად გამომაცხადებენ და ალ ქაიდა დამაფინანსებსო. მე გავბრაზდი და ვუთხარი, რომ რუსული საქმე გააკეთა. ამაზე გელაევი გაბრაზდა და მისაყვედურა, ასეთ რამეს როგორ მკადრებო. ვკითხე, კახა თარგამაძესთან ხომ ხარ კოორდინაციაში, კიო, მიპასუხა. ვუთხარი, ჰოდა, კახა თარგამაძე რუსეთის დავალებებს ასრულებს და იმის დავალებების შემსრულებელი რა გამოდის-თქო. ერთხანს ჩაფიქრდა გელაევი და მერე მითხრა, ამაზე არ მიფიქრიაო. 9 ოქტომბერს წამოვედით იქედან და დავბრუნდით ხეობის სოფლებში. აქ ახალი საფრთხე გველოდა. რუსებს ერთი სული ჰქონდა, ჩეჩნებთან ერთად გამოვეჭირეთ. მზად იყვნენ, იქაურობა მიწასთან გაესწორებინათ. ამ საფრთხეს კარგად ვხვდებოდით და ჩეჩნები ისე გამოვიყვანეთ, ვერავინ მოახერხა მათი დაფიქსირება. ამაში ძალიან დაგვეხმარა დათო თევზაძე, რომელიც მაშინ თავდაცვის მინისტრი იყო.
ჩეჩნები პანკისში დაბრუნდნენ. 2001 წლის ოქტომბრის მოვლენებზე ბევრი კითხვა გაჩნდა, რაც ძალიან აშფოთებდა როგორც ქართულ, ასევე რუსულ და ამერიკულ სპეცსამსახურებს. მათ არ სურდათ, ჩეჩნებს სიმართლე ეთქვათ და ამიტომაც ჩაატარეს ძალიან მალე ის ანტიტერორისტული ოპერაცია.
გახსოვთ ალბათ 2002 წლის აგვისტო, ვითომ ჩეჩნები რომ განდევნეს ხეობიდან. სინამდვილეში ისინი თავად წავიდნენ. მე მაშინვე ვითხოვდი ამ საქმის გამოძიებას, მაგრამ არ დამიჯერეს. ეს საქმე რომ გამოეძიებინათ და მოღალატეები საჯაროდ გაესამართლებინათ, მოგვიანებით სამაჩაბლოს და მთლიანი აფხაზეთის გაყიდვას ვეღარ შეძლებდნენ.
- ახლა ამ საქმის გამოძიებას რაიმე აზრი აქვს?
- აზრი როგორ არა აქვს. იმას მაინც გავიგებთ, ვინ უღალატა მაშინ საქართველოს და ვის უნდოდა, რომ სვანებს და ჩეჩნებს ერთმანეთი დაგვეხოცა.
„ახალი თაობა“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ალექსეი მილერთან მოლაპარაკებით კახა კალაძეს არაფერი დაუშავებია“
ნათია ხურცილავა
პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე მიიჩნევს, რომ ხმაური, რომელიც „“-გაზპრომთან კალაძის მიერ წარმოებულ მოლაპარაკებებს ახლდა, ნაადრევი იყო. პოლიტოლოგის განცხადებით, კახა კალაძისა და ალექსეი მილერის შეხვედრაში უჩვეულო არაფერია, რადგან მილერი ერთი თვის წინ ასევე შეხვდა გაზის საკითხთან დაკავშირებით სლოვენიისა და უნგრეთის შესაბამის მინისტრებს.
- რაზე იყო მოლაპარაკება? რა იყო მოლაპარაკების მთავარი საგანი? რა საკითხი განიხილეს კონკრეტულად მაგიდასთან? ეს არის კითხვის მთავარი არსი. მე ვფიქრობ, რომ ეს მთელი აჟიოტაჟი, რომელსაც თბილისში ადგილი ჰქონდა ცოტა ნაადრევი იყო, – ამბობს სოსო ცინცაძე. – იმიტომ, რომ პროცესი თავიდან ბოლომდე პოლიტიზირებულია. მოლაპარაკებაში პრობლემატურს ვერაფერს ვხედავ. ტყვიები და ტანკები ხომ არ შემოუყვანია კალაძეს რუსეთიდან?! თუ ხელშეკრულება გაფორმდება და ამ ხელშეკრულებაში ჩაიდება ჩვენთვის მიუღებელი პირობები და თანაც ეს ხელშეკრულება იქნება გასაიდუმლოებული, ამ შემთხვევაში შეიძლება განგაშის ატეხა.
სოსო ცინცაძეს მოჰყავს წინა ხელისუფლების მაგალითი, რომელმაც შემოიყვანა სითი პარკი. კომპანია, რომელთანაც მერიის წინა ხელმძღვანელობამ დადო ხელშეკრულება და დღემდე ვერ გავიგეთ, რა ვალდებულებები აქვს საქართველოს ისეთი აღებული ამ კომპანიის წინაშე, რომ ვეღარ ვუშვებთ ამ წურბელას.
- მე სითი პარკის საქართველოში ყოფნა უფრო დიდ ბოროტებად და საშიშად მიმაჩნია, რადგან ადამიანებს ფულს უსინდისოდ ართმევენ, ვიდრე ის ფაქტი, რომ კალაძემ შეხვედრა გამართა ალექსეი მილერთან. თუ გამართა შეხვედრა, ძალიან კარგი, რაც უფრო მეტ შეხვედრას და მოლაპარაკებას აწარმოებენ, მით უკეთესი, – ამბობს ექსპერტი.
- მაგრამ რის ფასად, ამას ხომ აქვს მნიშვნელობა?
_ რასაკვირველია, სწორედ ეს მოგახსენეთ. დიპლომატიის მთელი არსი ისაა, რომ მტერთანაც, მოსისხლე მტერთანაც კი უნდა შეძლო მოლაპარაკება, აი, მაშინ ხარ ძლიერი დიპლომატი. რასაკვირველია, ქვეყნის საკეთილდღეოდ. ერთი თვის წინ სწორედ ალექსეი მილერმა შეხვედრა გამართა სლოვენიისა და უნგრეთის მინისტრებთან და კალაძეს რომ გაემართა შეხვედრა, ამაში უცნაური რა არის. შეხვედრის თემა გაზი იყო.
- ჩვენ ხომ ვიცით, რომ „გაზპრომი“ კრემლის ინსტრუქტაჟით მოქმედებს.
- რა თქმა უნდა და ეს კრემლის მიერ არც არის დაფარული. „გაზპრომის“ საკონტროლო პაკეტის მფლობელი არის რუსეთის ხელისუფლება და პირდაპირ კრემლის ამოცანას ასრულებს. „გაზპრომი“ არის სახელმწიფო მონოპოლია. წილის ერთი პროცენტი, ნახევარი პროცენტი აქვთ კერძო ინვესტორებს, მაგრამ ეს ერთგვარი ნიღაბია და სხვა არაფერი.
- აზერბაიჯანი არ განაწყენდებოდა?
- აზერბაიჯანი გაზს გვაძლევს პატარა შეღავათით, მაგრამ თუ ოდნავ მაინც გადავფხიკავთ, ვნახავთ, რომ ეს საჩუქარი არ არის. ვგულისხმობთ იმას, რომ ეს შეღავათი აზერბაიჯანსაც აწყობს. რასაკვირველია, მე პოლიტიკურ მხარეზე ვსაუბრობ და არა – ეკონომიკურ, მით უფრო, ფინანსურ მხარეზე. ამ ყველაფერში პოლიტიკური მოტივია ჩადებული: როგორ ფიქრობთ, ბელარუსსა და სომხეთს რუსეთი მათი სიყვარულის გამო აძლევს გაზს? ერთიც სჭირდება და მეორეც, თანაც იაფად. თითქმის ნახევარ ფასში. ამიტომ აქ პოლიტიკური მოტივია განმსაზღვრელი და არა – სტრატეგიული პარტნიორობა. სახელმწიფოები პარტნიორ ქვეყნებს ხელთათმანებივით იცვლიან, მაგრამ სტრატეგიულ მოკავშირეს არ იცვლიან.
- ამ ფონზე აბრეშუმის გზასთან დაკავშირებით რას იტყვით? ჩინეთთან ურთიერთობას ავაწყობთ, ისე, რომ ინვესტიციები შემოვიდეს ქვეყანაში?
- აბრეშუმის გზა ძალიან კარგი იდეაა და მისასალმებელიც კია, თუ დაგვიანებული არ არის. ჩინეთი აბრეშუმის გზით წელიწადზე მეტია, რაც თავის ტვირთს ევროპაში გზავნის. თუ ეს პროექტი რეალურად ამუშავდა, მაშინ მსხვილი ინვესტიციების შემოდინება ქვეყანაში არ დააყოვნებს.
სოო ცინცაძე განმარტავს, რომ აბრეშუმის გზა არის უძველესი ტრანსკონტინენტური სავაჭრო გზა, რომელიც ჩინეთს ხმელთაშუა და შავი ზღვების სანაპიროებთან აკავშირებს. აბრეშუმის გზით გაჰქონდათ მაღალხარისხოვანი ჩინური აბრეშუმი და სხვა საქონელი ევროპაში.
- მნიშვნელოვანია, გაღრმავდეს ურთიერთობები დერეფანში არსებულ ქვეყნებს შორის. თუ ის პოტენციალი, რომელიც გააჩნია აბრეშუმის გზას, სრულად ამოქმედდა, მაშინ შედეგები იქნება და ინვესტიციები არ დააყოვნებს, – ასკვნის სოსო ცინცაძე.
„ახალი თაობა“, 16 ოქტომბერი, 2015 წელი
ინტერვიუ სოსო შატბერაშვილთან, რომელიც საქართველოში „გაზპრომის“ შემოსვლის მომხრეა
მარიამ მჭედლიშვილი
(შემოკლებით)
„მემარცხენე ალიანსი“ „ქართულ ოცნებას“ სერიოზულ ბრალდებებს უყენებს. ალიანსის ერთ-ერთი ლიდერი, სოსო შატბერაშვილი „ახალი თაობასთან“ ინტერვიუში აცხადებს, რომ ჩაიშალა ენერგოპროექტი, რომელსაც საქართველოსთვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა. საუბარია რუსულ გაზპრომთან ხელშეკრულების გაფორმების არშემდგარ პერსპექტივაზე.
სოსო შატბერაშვილი:
- სამი დღის წინ კავკასიასთან მოახლოებული თვითმფრინავი, რომელშიც „გაზპრომის“ ხელმძღვანელი ალექსეი მილერი იჯდა, უკან, რუსეთში გაბრუნდა. იგი საქართველოში მოფრინავდა, რათა საქართველოს მთავრობასთან დადებულიყო კონტრაქტი გაზის მოწოდებაზე. შესაბამისი მილსადენი არსებობს. იმ წივილ-კივილის შედეგად, რომელიც წამოვიდა ძირითადად ნაციონალური მოძრაობიდან, უნიათო და მშიშარა მთავრობამ უკან დაიხია. არადა, ამ კონტრაქტით „ქართულ ოცნებას“ ეძლეოდა საშუალება, შეესრულებინა წინასაარჩევნო დაპირებები.
- რომელი წინასაარჩევნო დაპირებები?
- გაზისა და დენის გაიაფების შესახებ. გაზპრომის გაზის შემოსვლა ნიშნავდა იმას, რომ სოკარიც შეამცირებდა ტარიფებს. ანუ საბოლოოდ, მოსახლეობას გაზიც გაუიაფდებოდა და თბოელექტროსადგურებზე გამომუშავებული ელექტროენერგიაც. მთავრობამ ასეთი კონტრაქტის დადება ვერ გაბედა. ამაში მთავარი დამნაშავეა არა ნაციონალური მოძრაობა, რომელიც სოკარს წილში უზის და საერთოდ საბაბს ეძებს, რომ იხმაუროს, არამედ, თავად „ქართული ოცნება“.
- „გაზპრომის“ წინააღმდეგ მარტო ნაცმოძრაობა არ გამოდის.
- მართალია. ამ მხრივ იაქტიურეს პრეზიდენტმა და საპარლამენტო უმრავლესობამ, უფრო ზუსტად, უმრავლესობის სახელით ამის წინააღმდეგ განცხადებები გააკეთა რესპუბლიკელმა პარლამენტის თავმჯდომარემ. ჩემი აზრით, რესპუბლიკელებისგან შანტაჟიც იქნებოდა მოსალოდნელი. გიორგი მარგველაშვილი ვეტოთი დაიმუქრა. პრეზიდენტის პოზიცია გასაკვირი არ არის. მას ხომ მრჩევლად სოკარის თანამშრომელი გია ხუხაშვილი ჰყავს.
- გინდათ თქვათ, რომ გია ხუხაშვილი პრეზიდენტის არაოფიციალური მრჩეველია?
- დიახ. გია ხუხაშვილი გიორგი მარგველაშვილის არაფორმალური მრჩეველია. ხუხაშვილი პრეზიდენტს ხვდება დუშეთშიც და თბილისის პრეზიდენტის სასახლეშიც. ეს შეხვედრები დაფარული და გასაიდუმლოებულია.
სოსო შატბერაშვილი ამბობს, რომ ექსპერტი ხუხაშვილი სოკარში მუშაობს და ყველაფერს აკეთებს, რომ სოკარი მონოპოლისტი იყოს. სოკარს არ აწყობს კონკურენტების გამოჩენა.
- ძალიან სამწუხაროა, რომ მთავრობამ უკან დაიხია. ის შეაშინა ნაციონალების ხმაურმა. აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე იმოქმედა ასევე პრეზიდენტისა და რესპუბლიკელების აქტიურობამ. შედეგად მივიღეთ ის, რომ უვარგისი და უნიათო ხელისუფლება ისევ ვერ ასრულებს ხალხისათვის მიცემულ დაპირებებს.
- იმ დროს, როცა მთელი მსოფლიო ცდილობს, რუსეთზე დამოკიდებული, არ იყოს, რაღა საქართველოს უშველის ოკუპანტი ქვეყნის გაზი?
- საქმე ისაა, რომ ჩვენ ერთ სახელმწიფოზე დამოკიდებული არ ვიქნებოდით. 2006 წელს, როცა გაზსადენი აფეთქდა, მაშინ მთლიანად რუსეთზე ვიყავით მიბმული. ახლა რუსული გაზის გარდა, უნდა ყოფილიყო აზერბაიჯანული გაზიც. გვაქვს პერსპექტივა, რომ გაზი მესამე წყაროდან – ირანიდანაც მივიღოთ. ასეთ პირობებში ოკუპანტი მანიპულირებას ვერ მოახდენს. პირიქით, ეს კონტრაქტი საჭიროა საქართველოსთვის. საინტერესოა, რა უნდა უთხრას 2016 წელს „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩეველს?!
სოსო შატბერაშვილი იმასაც აცხადებს, რომ ნაცმოძრაობას არ გამოუვიდა რუსთავი 2-ის დასაცავად ხალხის ქუჩაში გამოყვანა, ვინაიდან საქმე ეხება ტელეკომპანიაში წილებს და ამასთან დაკავშირებულ დავას. მისი თქმით, როცა შევარდნაძის დროს უშიშროება შევიდა ამ ტელევიზიაში, მაშინ სხვა სიტუაცია იყო. მოსახლეობამ ეს მტკივნეულად აღიქვა.
სოსო შატბერაშვილის სიტყვებით, მედიაზე არანაირი ზეწოლა არაა – ბევრი ტელეკომპანია, მათ შორის, რუსთავი 2, მაუწყებლობს. იზრდება ბეჭდვითი მედიის როლიც – ექსპერტების დასკვნით, 10-დან 30 პროცენტამდე გაიზარდა პრესის როლი. ამაში წვლილი მიუძღვის გაზეთების ელექტრონულ ვერსიებსაც.
