„რეზონანსი“: რა საჭიროა პრეზიდენტი? // საკონსტიტუციო კომისია ისეთ მოდელს განიხილავს, რომლითაც პრეზიდენტის თითქმის ყველა გადაწყვეტილებას პრემიერის კონტრასიგნაცია დასჭირდება

„რეზონანსი“: კრიტერიუმების „ომი“ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე და 14 დასახური გადაცემა

„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვასილ მაღლაფერაძესთან: საზოგადოებრივი მაუწყებლის ხელმძღვანელობამ “მოამბის” გარდა ყველა გადაცემის დახურვა გადაიფიქრა // „ამ ვითარებაში ეს არის ყველაზე საუკეთესო და არა იდეალური გამოსავალი”

„რეზონანსი“: ვინ მოიგო „ციანიდის საქმით“ // „თუ პატრიარქი ეცდება ეს პრობლემა დააკონსერვოს და არ, გაარკვიოს, ეს საშინელება იქნება“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „კონკორდატი უნდა გადაიხედოს“ // „ეს შეთანხმება საკმაოდ დიდი ხნის წინ გაფორმდა, მას შემდეგ კი ძალიან ბევრი რამ შეიცვალა სახელმწიფოს ცხოვრებაში“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ ხათუნა სამნიძესთან: „ეკლესიის დაფინანსება პირდაპირი გზით არ უნდა ხდებოდეს“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ ლაშა ჟვანიასთან: „გამოვრიცხავ რუსულ გავლენას… ისევ ჩვენ თუ დავჯაბნით ჩვენსავე თავს, სხვა არავინ“ // „საეკლესიო კრების მოწვევაზე წმინდა სინოდის სხდომაზე უნდა იყოს მსჯელობა და არა მედიაში“

——

„ვერსია“: ნანა კაკაბაძის სკანდალური ინტერვიუ // ვის აგენტობაში სდებს ბრალს უფლებადამცველი მეუფე პეტრეს და აიძულა თუ არა მოძღვარმა სულხან მოლაშვილი ქვეყნიდან გაქცეულიყო

——

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მანუჩარ მაჩაიძესთან: „ეკლესიის დამცველებად თავს მართლმადიდებლობასთან მებრძოლი ნაციონალები და მათგან გამოყოფილი პარტიები ასაღებენ“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ზვიად კუპრავასთან: „საპატრიარქოს წინააღმდეგ დაგეგმილი ოპერაცია ჩავარდა“ // „ქართულ ოცნებას“ ციანიდის დეკრიმინალიზაცია გადაარჩენს“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თენგიზ შარმანაშვილთან: „საპარლამენტო რესპუბლიკა საქართველოსთვის ყველაზე მეტადაა მისაღები“

————————

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

რა საჭიროა პრეზიდენტი

საკონსტიტუციო კომისია ისეთ მოდელს განიხილავს, რომლითაც პრეზიდენტის თითქმის ყველა გადაწყვეტილებას პრემიერის კონტრასიგნაცია დასჭირდება

სალომე სარიშვილი

საკონსტიტუციო კომისია პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეკვეცის საკითხზე მსჯელობს. კომისიის წევრი დამოუკიდებელი ექსპერტების თქმით, დისკუსია რამდენიმე საკითხზე უკვე გაიმართა, მათ შორის საუბარი საერთაშორისო ურთიერთების მხრივ პრეზიდენტის უფლებამოსილების შემცირებასა და ელჩების დანიშვნის უფლების შეკვეცაზეა.

თავად პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში კი ამ თემაზე კომენტარს არ აკეთებენ და ამბობენ, რომ ვიდრე კომისია შეჯერებულ ვარიანტებს არ წარმოადგენს და სახალხო განხილვა არ დაიწყება, ადმინისტაცია კომენტარს არ გააკეთებს. “ამ თემასთან დაკავშირებით ჩვენ კომენტარებს არ ვაკეთებთ, ანუ, არ ვმონაწილეობთ საკონსტიტუციო კომისიაში და შესაბამისად, სანამ უკვე შეჯერებული ვარიანტები არ იქნება, ჩვენ კომენტარებს არ ვაკეთებთ. პრეზიდენტმა თავისი აზრი ამ საკითხზე გამოთქვა და თქვა, რომ ის აპირებს დაიწყოს საკონსტიტუციო თემებზე სახალხო განხილვა და როდესაც ის დაიწყება, ჩვენს პოზიციას მაშინ დავაფიქსირებთ,” – განუცხადეს “რეზონანსს” პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში.

მანამდე კი ცნობილია, რომ ორი დღის წინ გამართულ საკონსტიტუციო კომისიის სხდომაზე კონტრასიგნაციის საკითხს განიხილავდნენ, რომლის მიხედვითაც, პრეზიდენტს შესაძლოა შეწყალების კანონზე ვეტოს დადების და ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების უფლებამოსილებაზე პრემიერის თანხმობა დასჭირდეს.

საკონსტიტუციო კომისიის წევრი, დამოუკიდებელი ექსპერტი და კონსტიტუციონალისტი ვახუშტი მენაბდე ამბობს, რომ კომისიის წევრები ჯერჯერობით მხოლოდ საკუთარი აზრის გამოხატვის ეტაპზე არიან, რაც იმას ნიშნავს, რომ მხოლოდ ზოგადი განხილვით შემოიფარგლებიან. მისი ცნობით, სავარაუდოდ, თვის ბოლოდან უკვე კონკრეტული საკითხების განხილვა დაიწყება და მათ შორის პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეკვეცა-არშეკვეცის თემაზეც.

რაც შეეხება ამ ეტაპზე წამოჭრილ თემებს, როგორც ვახუშტი მენაბდემ “რეზონანსს” განუცხადა, რამდენიმე ჯგუფს პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეკვეცის საკითხზე სხვადასხვა დისკუსია ჰქონდა.

“პირადად მე, ერთი მხრივ, სასამართლოსა და ადამიანის უფლების ჯგუფში ვარ გაწევრიანებული და, მეორე მხრივ, პარლამენტის მომუშავე ჯგუფში. ყველა ამ ჯგუფში პრეზიდენტის უფლებამოსილების საკითხზე მსჯელობა იყო, მათ შორის ელჩების დანიშვნის თემაზეც, მოსამართლეების წარდგენაზეც და ა.შ. ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების საკითხზე და ამ უფლების შეკვეცაზე არ მსმენია, ასევე ვეტოს თემაზე დისკუსიას არ დავსწრებივარ. რაც შეეხება ელჩების დანიშვნის უფლებას, ამაზე დისკუსია იყო. არიან კომისიის წევრები, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ პრეზიდენტს ქმედითი, აღმასრულებელი უფლებები არ უნდა ჰქონდეს,” – გვითხრა კონსტიტუციონალისტმა და ჩვენს შეკითხვაზე, კომისიის რომელი წევრები ფიქრობენ ასე – არასამთავრობო სექტორი თუ უმრავლესობის წარმომადგენლები, გვპასუხობს: “არა, ასე კომისის წევრების ერთ ნაწილს მიაჩნია. ჯერჯერობით რთულია განსაზღვრო, უმრავლესობა რაზე ფორმირდება, რადგან, ჯერ ერთი, ეს სამუშაო პროცესია და მეორეც, იქ ყველა ასეთ პოზიციას არ გამოხატავს. თითოეულ საკითხთან დაკავშირებით 4-5 ადამიანი საუბრობს, ამიტომ ძალიან ძნელია, ზოგადი შთაბეჭდილება გითხრათ. თუმცა, ეს თემა დღის წესრიგში დადგა, მაგრამ აზრთა შეჯერება, თითქმის არცერთ საკითხზე არ მომხდარა, ეს უფრო მეორე რაუნდის შეხვედრისას იქნება,” – გვითხრა ვახუშტი მენაბდემ.

კიდევ ერთი კომისიის წევრისა და კონსტიტუციონალისტის ავთანდილ დემეტრაშვილის ცნობით, შესაძლოა კონტრასიგნაციის საკითხი სხვანაირად გადაწყდეს. მისი თქმით, დღეს არსებული რედაქციით პრეზიდენტის აქტების მხოლოდ ნაწილი ექვემდებარება კონტრასიგნაციას, ანუ მთავრობის და უფრო კონკრეტულად პრემიერ-მინისტრის ხელმოწერას.

კონსტიტუციონალისტის თქმით, ახლა ამას სხვანაირი რედაქციით აკეთებენ, კერძოდ, ყველა აქტი, რომელსაც პრეზიდენტი გამოსცემს, პრემიერ-მინისტრის კონტრასიგნაციას უნდა დაექვემდებაროს. “ასეთი წინადადება შემოსული ნამდვილად არის, თუმცა ის, რაც კლასიკური სახელმწიფოს მეთაურის პრეროგატივაა, მას არ ეხება. მაგალითად, არჩევნების დანიშვნას, პრემიერ-მინისტრის წარდგენას და ა.შ. ასეთ რაღაცებს არ ეხება, მაგრამ რაღაც ნაწილს ეხება. კონკრეტულად რას შეეხება ეს, ზუსტად ვერ გეტყვით. რაც შეეხება ელჩების დანიშვნის უფლებამოსილებას, ამის შესახებ არ მომისმენია, რადგან ჯგუფები თემატურადაა დაყოფილი, მაგრამ ვიცი, რომ საუბარი საერთაშორისო ურთიერთობის შემცირებაზეა. მაგალითად, იმაზე, რომ პრეზიდენტს დამოუკიდებლად საერთაშორისო ხელშეკრულებების დადების უფლება არ უნდა ჰქონდეს, რომ აუცილებელია პრემიერის წინადადება ან კონტრასიგნაცია,” – ამბობს ავთანდილ დემეტრაშვილი და იქვე კონტრასიგნაციის მნიშვნელობასაც განმარტავს.

“კონტრასიგნაცია მხოლოდ ფორმალურ ხელმოწერას არ გულისხმობს, ის ნიშნავს პასუხისმგებლობასაც. ანუ, პასუხს აგებს ის, ვინც ხელს აწერს. გარდა ამისა, ინიციატივაც შესაძლოა მისგან მოდიოდეს. ისმის კითხვა – მაშინ პრეზიდენტი რა საჭიროა? ეს საკითხი დავსი და ვთქვი, რომ მოდით, 1921 წლის კონსტიტუციას დავუბრუნდეთ და სახელმწიფოს მეთაური აღარ გვინდა-მეთქი,” – ამბობს იგი.

ავთანდილ დემეტრაშვილის თქმით, სხვა უფლებამოსილების შეკვეცის საკითხებზე მას არ სმენია და ამიტომ ამბობს, რომ სჯობს, მომდევნო სხდომებს დაველოდოთ, რადგან ეს საკითხებიც მათ შორის ჯერჯერობით მხოლოდ კონცეფციის დონეზეა.

“მეორე ეტაპზე კი უკვე კონკრეტული ცვლილება, ანუ მუხლების რედაქცია იქნება შემოტანილი, ამის შემდეგ საუბარი შესაძლებელია. მომავალ კვირას კომისიის სხდომა პარლამენტში იქნება, თვის ბოლოს კი მეორე მოსმენაი უნდა დასრულდეს,” – ამბობს ავთანდილ დემეტრაშვილი.

შეეზღუდება თუ არა პრეზიდენტს ელჩების დანიშვნის უფლებამოსილება, ამ კითხვით საკონსტიტუციო კომისიის წევრსა და საპარლამენტო უმრავლესობის დეპუტატს, მამუკა მდინარაძესაც მივმართეთ, რომელმაც განგვიცხადა, რომ ის ამ თემაზე საქმის კურსში არაა. ამასთან, გვითხრა, რომ გუშინდელ კომისიის სხდომას არ დასწრებია და შესაბამისად, დამატებითი ცნობები არ აქვს.

“კომისიაში ოთხი სხვადასხვა ჯგუფი მუშაობს და შესაბამისად, ყველას ვერ ვესწრები. ჩემს ჯგუფში პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეკვეცის საკითხზე საუბარი არ ყოფილა, თუმცა ზოგადად შემიძლია გითხრათ აზრი. ჩვენ ვყალიბდებით, რომ ვართ საპარლამენტო რესპუბლიკა. შესაბამისად, საბოლოო ჯამში გვსურს, რომ ეს იყოს საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელი. ბუნებრივია, პრეზიდენტის უფლებამოსილების გარკვეული საკითხები გადაიხედება. მიზანი ნამდვილად არ არის, რომ კონკრეტული ადამიანის უფლებამოსილები გაიზარდოს ან შეიკვეცოს, რადგან ეს არ გახლავთ ერთ ადამიანზე მორგებული ცვლილებები. აქ საუბარია მომავალში რა გვსურს, როგორი ქვეყანა უნდა ავაშენოთ და რა როლი უნდა ჰქონდეს პრეზიდენტს ასეთ შემთხვევაში,” – აცხადებს “რეზონანსთან” საუბრისას მამუკა მდინარაძე.

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

კრიტერიუმების „ომი“ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე და 14 დასახური გადაცემა

თიკო ოსმანოვა

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალმა გენერალურმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ, სამეურვეო საბჭოს მიერ წარმოდგენილი ტელევიზიის შეფასების კრიტერიუმების გვერდის ავლით, ახალი კონცეფცია წარმოადგინა. ისევ რეიტინგებზე ორიენტირებული გეგმის მიხედვით, დასახურ გადაცემათა სიაში 14 სატელევიზიო პროგრამა მოხვდა, აქედან უმეტესობა საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ჟანრისაა, მათ შორისაა “ვექტორი” და “რეალური სივრცე”. დაამტკიცებს თუ არა ბორდი ამ კონფცეფციას, მომავალ კვირას გახდება ცნობილი.

აღსანიშნავია, რომ 16 თებერვალს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ გენერალურ დირექტორს მაუწყებლის საქმიანობის შეფასების ჩარჩო-კრიტერიუმები წარუდგინა, რის შემდეგადაც დირექტორმა მათ ახალი გეგმის მიწოდების პირობა მისცა. უკვე გუშინ კი დაპირებისამებრ დირექტორმა საზოგადოებას ახალი გეგმა გააცნო, რომლიც ისევ რეიტინგებზეა ორიენტირებული და არხზე არსებული 28 გადაცემიდან დასახურთა სიაშია ნახევარი.

„ბორდ“-ის ოთხი კრიტერიუმი

სამეურვეო საბჭომ ხუთშაბათს დაპირებისამებრ წარმოადგინა 4 ძირითადი კრიტერიუმი, რომლითაც საზოგადოებრივი მაუწყებელი უნდა შეფასდეს. ეს არის: პირველი – ხარისხი; მეორე – წვდომა და წილი; მესამე – ზეგავლენა; მეოთხე – ფასეულობა დანახარჯებთან მიმართებით. ბორდის წევრების განმარტებით, კრიტერიუმები ძირითადად კანონით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესაბამისად მიიღეს და მათ შორის ერთ-ერთია რეიტინგი.

ხარისხის მახასიათებელი არის კომპლექსური და მოიცავს ბევრ ქვეკატეგორიას. მასში იგულისხმება როგორც კანონით განსაზღვრული მახასიათებლები (მაგ. ჟანრობრივი და მოსაზრებათა მრავალფეროვნება), ასევე თვისობრივი მახასიათებლებიც, რომელთა ინდიკატორული გაზომვის მექანიზმებია სოციოლოგიური კვლევა, საექსპერტო შეფასება და სხვა მეთოდები. წვდომის კრიტერიუმი აჩვენებს, თუ რამდენი მომხმარებელი ჰყავს მაუწყებელს და როგორია მაუწყებლის წილი მომსახურების იმ ველზე, სადაც ის ათავსებს საკუთარ პროდუქციას. მაუწყებლის ვალდებულებების შესრულების შესაფასებლად საჭიროა წვდომისა და წილის ცოდნა განსხვავებული პლატფორმების, ტერიტორიების და სოციალური ჯგუფების მიხედვით.

ტელევიზიის წვდომა და წილი ძირითადად იზომება „პიპლმეტრებით“.

ფასეულობა დანახარჯებთან მიმართებით – ეს კრიტერიუმი წარმოაჩენს კავშირს დანახარჯებსა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ მიღწეულ შედეგებს შორის, მაუწყებლის მიერ გაწეული დანახარჯების ეფექტიანობას. “ფასეულობა დანახარჯებთან მიმართებით” ზომავს, თუ რამენად ეკონომიურად, და ეფექტიანად მართავს მენეჯმენტი მაუწყებელს.

ზეგავლენა – ესაა ზოგადი სარგებელი, რომელიც მოაქვს „მაუწყებელს“ საზოგადოებისთვის და თითოეული ადამიანისთვის. მას, წესით, უნდა მოჰყვებოდეს გარკვეული ცვლილებები საზოგადოებაში. მაგალითად, ამა თუ იმ თემების აქტუალიზება და მათ ირგვლივ საზოგადოებრივი აზრის ფორმირება; ქვეყნის კულტურული მრავალფეროვნების ზრდა, ცოდნის გაღრმავება, არაფორმალური განათლების წახალისება, და ა.შ.”, – აღნიშნულია სამეურვეო საბჭოს მიერ გავრცელებულ განმარტებით ბარათში.

არხის გენერალური დირექტორის ვასილ მაღლაფერიძის თქმით, საბჭოს წევრების მიერ წარმოდგენილი ინდიკატორები ხანგრძლივი და რთულად გასაკეთებელი პროცესია, ამიტომ მისი თქმით, მან წარმოადგინა ახალი გეგმა, რომელიც გადაცემებს 3 ჯგუფად ყოფს და ყველაზე დაბალრეიტინგული გადაცემების დახურვის ინიციატივით გამოდის.

„ბორდს“ კიდევ ბევრი კითხვა აქვს

ვასილ მაღლაფერიძის თქმით, გადაცემები, რომლებიც იწვევს მაყურებლის მიგრაციას სხვა არხებზე და მათი რეიტინგი არხის საშუალო რეიტინგზე ნაკლებია, უნდა დაიხუროს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ახალი კონცეფციის მიხედვით, 28 გადაცემიდან 14 უნდა დაიხუროს. მათ შორისაა “რეალური სივრცე”, “წითელი ზონა”, “ვექტორი” და სხვა. დაამტკიცებს თუ არა ამჯერად სამეურვეო საბჭო ამ გეგმას, მომავალ კვირას გახდება ცნობილი.

ბორდის წევრი ქეთევან მსხილაძე ამბობს, რომ ეს კონცეფციაც რეიტინგზეა ორიენტირებული. ამიტომ ამასთან დაკავშირებით ბევრი კითხვები აქვს.

“როგორც პირველი გეგმა, ესეც ემყარება რეიტინგს. ჩვენს კრიტერიუმებში ერთ-ერთი იყო რეიტინგი, მაგრამ სხვა 3 კრიტერიუმი არ გამოუყენებია. ბორდი ორშაბათიდან შეიკრიბება, შეხვდება მენეჯმენტს და ალბათ ვიმსჯელებთ და დავსახავთ სამოქმედო გეგმას. პერმანენტულ რეჟიმში გაგრძელდება მენეჯმენტთან შეხვდრები, რომ ბევრი სხვა ინფორმაცია მივიღოთ. ეს გეგმა ძალიან მოკლეა, ისევ მხოლოდ რეიტინგზე დაფუძნებული და არის უამრავი კითხვა”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას მსხილაძე.

„შედარებით რბილი“, მაგრამ მაინც მიუღებელი გეგმა

სანამ სამეურვეო საბჭო მაღლაფერიძის მიერ წარმოდგენილ ახალ გეგმაზე იმსჯელებს, მანამდე ამ კონცეფციას უკვე უარყოფითად აფასებენ ის ჟურნალისტები, რომელთა გადაცემებიც დასახურთა სიაში აღმოჩნდა. ირაკლი ტაბლიაშვილი და ნინო ზაუტაშვილი სამართლებრივი ბრძოლისთვის ემზადებიან.

ნინო ზაუტაშვილი იმედოვნებს, რომ ბორდი ამ გეგმას არ დაამტკიცებს. მისი თქმით, ეს ყველაფერი ძალიან არაკვალიფიციურად არის გაკეთებული.

“ჩვენ გვქონდა რამდენიმე შეხვედრა გენერალურ დირექტორთან და მის მრჩეველთან ია ანთაძესთან, სადაც იყო საუბარი, რომ ჩვენ ვართ ფლაგმანი გადაცემა და საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამ გადაცემაზე ჰკიდია. გვქონდა ძალიან საინტერესო შემოთავაზება, მაგრამ უკვე მესამე შეხვედრაზე იყო პირდაპირი მოთხოვნა, რომ გადავსულიყავით “მოამბის” შემადგენლობაში და იქ გვეკეთებინა სოციალური თემები. კითხვაზე, “რეალური სივრცე” დარჩებოდა თუ არა, გვიპასუხეს – არა. ეს არის ერთ კვირაში მომხდარი 3 შეხვედრის ვერსიები და ჩანს, როგორ შეცვალეს თავიანთი შეხედულებები. ახლა ყველაფერი სამუერვეო საბჭოზეა დამოკიდებული და იმედი მაქვს, რომ ბორდი მიიღებს მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებას”, – გვითხრა ნინო ზაუტაშვილმა. მისივე თქმით, დაელოდება ბორდის გადაწყვეტილებას და მის სამოქმედო გეგმას მერე დასახავს.

“სამეურვეო საბჭოს მიერ ჩამოყალიბებული კრიტერიუმები არ არის ამ გეგმაში გათავისწინებული. არაფრით შეიძლება მარტო რეიტინგი დაითვალო საზოგადოებრივ მაუწყებელზე. ძალიან არაკვალიფიციურად არის ეს ყველაფერი გაკეთებული. სწორედ ეს მაძლევს იმედს, რომ საბჭო ამ ყველაფერს გაითვალისწინებს. ველოდებით ბორდის გადაწყვეტილებას და მერე გვეცოდინება ვთანამშრმლობთ საზოგადოებრივ მაუწყებელთან, თუ მივდივართ სხვა სივრცეში. მაუწყებელთან მუდმივი კონტრაქტი მაქვს, ამიტომ სასამართლოში ამაზეც მექნება პრეტენზია”, – გვითხრა ნინო ზაუტაშვილმა.

“ევროატნალტიკური ინტეგრაციის პერსპექტივებზე ორინტირებული გადაცემის უგულებელყოფა არის ძალიან ცუდი პრეცედენტი”, – ამ განცხადებას კი გადაცემა “ვექტორის” თანაწამყვანი ირაკლი ტაბლიაშვილი აკეთებს.

“მაქვს მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება იმ ხედვის მიმართ, რომელიც მენეჯმენტმა წარმოადგინა. არა მხოლოდ იმიტომ, რომ გადაცემების დასახურათა ნუსხაში გადაცემა “ვექტორი” მოხვდა, რომლის თანაწმაყვანი გახლავართ, არამედ იმიტომ, რომ ეს გეგმა არ არის ორინტერებული საზოგადოებრივი მაუწყებლის, როგორც ინსტიტუტის განვითარებაზე. „არხის მენეჯმენტმა 4 კრიტერიუმიდან სამი ამოიღო და ისევ დაეყრდნო რეიტინგებს, რომელიც თავის მხრივ არ შეიძლება სწორი იყოს. გადაცემა “ვექტორი” იმ დროს გადის ეთერში, როცა “რუსთავი 2″-ზე გადაიცემა “პროფილი”. როგორ შეიძლება გლობალური უსაფრთხოების შესახებ გადაცემა შეეჯიბროს გასართობ გადაცემას?!

ეს გეგმა შედარებით რბილია, მაგრამ მიმართულია საზოგადოებრივი მაუწყებლის ნგრევაზე. ამიტომ ვაპირებ უცხოელებთან შეხვედრას და იმის თქმას, რომ ევროატნალტიკური გადაცემის უგელვბელყოფა არის ძალიან ცუდი პრეცედენტი. რეფორმის წინააღმდეგი არ ვარ, მაგრამ უნდა გატარდეს ნორმალურად”, – უთხრა “რეზონანსს” ირაკლი ტაბლიაშვილმა.

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ ვასილ მაღლაფერაძესთან: საზოგადოებრივი მაუწყებლის ხელმძღვანელობამ “მოამბის” გარდა ყველა გადაცემის დახურვა გადაიფიქრა // „ამ ვითარებაში ეს არის ყველაზე საუკეთესო და არა იდეალური გამოსავალი”

თიკო ოსმანოვა

„საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ გენერალური დირექტორის ვასილ მაღლაფერიძის თქმით, ახალი მენეჯმენტი ბორდს იმ გადაცემების დახურვას სთავაზობს, რომელიც დაბალრეიტინგულია და არხს განვითარების საშუალებას არ აძლევს. რაც შეეხება სამეურვეო საბჭოს წევრების მიერ წარმოდგენილ არხის შეფასების კრიტერიუმებს, იგი ამბობს, რომ ეს ხანგრძლივი და რთულად გასაკეთებელი პროცესია.

ბორდის მიერ წარმოდგენილ არხის შეფასების კრიტერიუმებზე და ტელევიზიის განვითარების ახალ კონცეფციაზე “რეზონანსი” ვასილ მაღლაფერიძეს ესაუბრა.

ვასილ მაღლაფერიძე: რასაკვირველია, ამაზე მუშაობა უნდა დავიწყოთ, ეს ხანგრძლივი და რთულად გასაკეთებელი პროცესია. აქ სპეციალისტები უნდა ჩაერთონ, ერთ და ორ დღეში არ გაკეთდება.

- თქვენ წარმოადგინეთ ახალი გეგმა, რომლის მიხედვითაც ცნობილია იმ გადაცემების სია, რომელიც დაიხურება. ამჯერად რა კრიტერიუმებით მოხდა შერჩევა?

- ეს კრიტერიუმი ჩვენ არ შეგვირჩევია. სამეურვეო საბჭოს მიერ შეთავაზებულ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, სპეციალისტების მიერ შემუშავებული შეფასების სისტემამ მოგვცა საფუძველი, წარმოვადგინოთ ობიექტური (ციფრობრივ მონაცემთა ანალიზზე დაფუძნებული) სურათი და დღეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემები დავყოთ სამ ჯგუფად: 1) გადაცემები, რომლებიც იზიდავს მაყურებელს (მათი რეიტინგი არხის საშუალო რეიტინგზე მეტია); 2) გადაცემები, რომლებიც მაუწყებელს უნარჩუნებს არსებულ სტატუს კვოს (მათი რეიტინგი ემთხვევა არხის საშუალო რეიტინგს); 3) გადაცემები, რომლებიც იწვევს მაყურებლის მიგრაციას სხვა არხებზე (მათი რეიტინგი არხის საშუალო რეიტინგზე ნაკლებია).

ჩვენ მიერ წარმოდგენილი სურათის საფუძველზე და ჩვენი ამოცანებიდან და მიზნებიდან გამომდინარე, ჩვენი ხედვა გულისხმობს პირველი და მეორე ჯგუფის გადაცემების დატოვებას ეთერში, ხოლო მესამე ჯგუფის გადაცემების დახურვას. ეს პრინციპი იმუშავებს მუდმივად და საფუძვლად დაედება ჯანსაღ კონკურენციას გადაცემებს შორის. ეს არის განვითარებაზე მიბმული გადაცემები, რომლებიც არხს მატებენ რეიტინგს. ისინი, რომლებიც არხს არ მატებენ რეიტინგს, უნდა დაიხუროს. ამ ვითარებაში ეს არის ყველაზე საუკეთესო და არა იდეალური გამოსავალი. საუბარი შეიძლებოდა უფრო იდეალურ სქემებზე, მაგრამ ახლა სწრაფი და სამართლიანი გადაწყვეტილებები უფრო გვჭირდება. ვფიქრობ, ეს არის ყველაზე სწრაფი, ეფექტიანი და სამართლიანი გადაწყვეტილება.

- მაგრამ თქვენ ხომ ყველა გადაცემის დახურვის მომხრე იყავით?

- ეს ჩემი სურვილი კი არ იყო, ეს რეალობაა. ტელევიზია სწრაფად უნდა გამოვიდეს იმ ტექნიკური კოლაფსიდან, რომელშიც არის. ეს იქნებოდა უფრო მოკლე გზა მაუწყებელში არსებული მდგომარეობის გაუმჯობესების. მაგრამ, როგორც ყოველთვის, გავითვალისწინეთ საზოგადოების აზრი და კონსენსუსით მივაღწიეთ ამას. ეს არის უფრო მოკლე ნაბიჯებით სიარული.

- რა ბედი ეწევათ იმ ადამიანებს, რომელთა გადაცემებიც დასახურთა ნუსხაში აღმოჩნდა?

- შრომითი კანონმდებლობიდან გამომდინარე ვიმოქმედებთ. მაგრამ, გიმეორებთ, ჯერ არაფერი დახურულა. ამასთან დაკავშირებით საბჭომ უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება. აქ გადაცემების დახურვაზე კი არ არის საუბარი, მთავარი აქცენტი კეთდება იმაზე, რომ გადავარჩინოთ საზოგადოებრივი მაუწყებელი.

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ვინ მოიგო „ციანიდის საქმით“

„თუ პატრიარქი ეცდება ეს პრობლემა დააკონსერვოს და არ, გაარკვიოს, ეს საშინელება იქნება“

ეკატერინე ბასილაია

ე.წ. ციანიდის საქმის მთავარი ფიგურანტი, დეკანოზი გიორგი მამალაძე გუშინ ღამით ჩაფიძის კლინიკაში გადაიყვანეს. ადვოკატის სიტყვებიდან ცნობილია, რომ ბოლო ორი დღის განმავლობაში მას მაღალი ტემპერატურა ჰქონდა და წნევა აწუხებდა. დეკანოზის ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებით გუშინ სხვა ცნობები არ გავრცელებულა.

ანალიტიკოსების თქმით კი, ამ სკანდალისგან ეკლესია უკვე დაზარალდა და ეს მისი ნდობის რეიტინგზეც აისახება ნეგატიურად. მაგრამ ის მაინც ნომერ პირველ ინსტიტუტად დარჩება, რადგან ხელისუფლების ნდობა კიდევ უფრო დაბალია და თან “ციანიდის სკანდალით” არა მარტო ეკლესიის, არამედ ხელისუფლების მიმართაც გააჩინა ბევრი კითხვის ნიშანი.

თეოლოგი ვლადიმერ ნარსია აცხადებს, რომ ამ ყველაფერში წაგებულია ეკლესიაც და ხელისუფლებაც. ერთადერთი იმ ადამიანებმა მოიგეს, ვისაც საპატრიარქოში არსებული პრობლემების დალაგების ინტერესი გააჩნდათ; რომ შესაძლოა ბოლოს და ბოლოს გაირკვეს, რა კორუფციული სქემები ტრიალებს საპატრიარქოში და ვინ იბრძვის ძალაუფლებისა და ქონებისთვის. „მოიგეს იმ ადამიანებმა, რომლებიც პატრიარქის დაბრუნებას ელოდებიან და ელოდებიან, რომ პატრიარქი დაალაგებს პროცესებს და ვინც სკანდალური გეგმის მოფიქრებაში დადანაშაულდება, ჩამოაცილებენ საპატრიარქოს და ნელ-ნელა ვითარება დალაგებისკენ წავა. ამ ხნის მანძილზე ეკლესიაში მთელი პრობლემებია დაგროვილი, მათი 10%-იც კი არ თქმულა ჯერ და კარგი იქნება, თუ ის ხალხი, ვინც ამ ხნის მანძილზე ეკლესიის ავტორიტეტს აზარალებს, საპატრიარქოს ჩამოშორდება,” – ამბობს ვლადიმერ ნარსია. მისივე თქმით, საქართველოში ეკლესიის მიმართ ნდობას საერო ხელისუფლება კონკურენციას ვერ გაუწევს:

„ვერანაირად ვერ შეენაცვლება საერო ხელისუფება ეკლესიას ჩვენს ქვეყანაში. ადამიანი ანთროპოლოგიურად ისეა მოწყობილი, რომ ყოფიერების საზრისს ეძებს და მის ნდობას იწვევს წმინდა იდეები, საკრალური, მისტიკური იდეები. ეს კი მხოლოდ რელიგიას ახასიათებს. ამიტომაც ხელისუფლების მიმართ ნდობა მაინც ყოველთვის ნაკლები იქნება, ვიდრე ეკლესიის მიმართ. ჩვენი საზოგადოებისთვის ხელისუფლება რჩება როგორც მოძალადე, გაუმართავი, არასანდო და ის კაცობრიობის კეთილდღეობის მისიას თავს ვერ ართმევს. სახელმწიფოს ასეთი სისუსტის გამო ადამიანი ეძებს სხვა რაღაც დასაყრდენს და ეს არის რელიგიური ვნებები. ახლა კი, თუ ეკლესიამ დაიწყო შეცდომების რაღაც მცირე დოზით მაინც გამოსწორება, ეს საზოგადოების ნდობას გაზრდის კიდეც. ხოლო თუ პატრიარქი ეცდება, ეს პრობლემა დააკონსერვოს და არ გაარკვიოს, ეს საშინელება იქნება,” – აღნიშნავს ვლადიმერ ნარსია.

პოლიტოლოგ კორნელი კაკაჩიას თქმით, ამ სკანდალის შემდეგ ყველამ წააგო და ეკლესიის და მისი მესვეურების იმიჯი შეილახა. თუმცა, ამ შიდა დაპირისპირებაში რომელიმე საეკლესიო ჯგუფმა მოიგო თუ არა და ვინ და რა ორიენტაციისაა ეს ჯგუფი, ამის თქმა რთულია.

“თუ აქამდე მეტ-ნაკლებად ითვლებოდა, რომ ეკლესია შეუვალი იყო და შორს იყო პარტიული დაპირისპირებისეან, აღმოჩნდა, რომ რეალურად იქ დაპირისპირება დიდია. როგორც სახელმწიფო ინსტიტუტებს სჭირდებათ სისტემური რეფორმირება, აღმოჩნდა, რომ ეკლესიის შიგნითაც რაღაც შესაცვლელია. გამოჩნდა, რომ ეკლესიაში გარკვეული დაჯგუფებები არსებობს, მაგრამ არ ვიცით, რა დაჯგუფებებია ეს, გარე ძალებიდან რომელიმე დაჯგუფების უკან რუსეთი არის თუ არა ჩართული. ასევე არ ვიცით, რომელია კონსერვატიული ბანაკი და შედარებით ზომიერი რომელია,” – ამბობს კორნელი კაკაჩია. იგი იზიარებს იმ მოსაზრებას, რომ საერო ხელისუფლება და ეკლესია რაღაც გაგებით კონკურენტები არიან და ამ კონკურენციაში ეკლესია უპირობო ლიდერია, ხოლო ამ ბოლო სკანდალით შესაძლოა კონკურენციის შემცირებით ხელისუფლებამ ცოტა ხნით მოიგოს კიდეც, ან შესაძლოა ნიჰილიზმიც კი მივიღოთ – შემთხვევა, როდესაც საზოგადოებამ დაკარგოს ნდობა ეკლესიისადმი და ხელისუფლებისადმი არსებული დაბალი ნდობაც არ გაიზარდოს. ეს კი გარკვეულ ხიფათს შეიცავს.

აღსანიშნავია, რომ საქართველოში წლებია ყველაზე დიდი ნდობით პატრიარქი ილია მეორე სარგებლობს და ყველაზე ავტორიტეტული ინსტიტუტი ეკლესიაა.

კორნელი კაკაჩიას თქმით, ერთმანეთში არ უნდა აგვერიოს ეკლესიისა და პატრიარქის პირადი ავტორიტეტი და ვხედავდით, რომ ეკლესიისადმი ნდობაც პატრიარქის დიდ ავტორიტეტთან იყო მიბმული. „მე შორს ვარ იმ მოსაზრებისგან, რომ ხელისუფლებაში ვიღაცამ სპეციალურად მოინდომა ეკლესიის ავტორიტეტის დაცემა. ეს ლოგიკაში არ ჯდება, რადგან “ქართული ოცნების” ამომრჩეველი კონსერვატიულადაა განწყობილი. პირიქით, მგონია, რომ ეს ხელისუფლება საკუთარი ლეგიტიმაციის ერთ-ერთ წყაროდ ეკლესიას მოიაზრებს. საქმე უფრო გვაქვს იმასთან, რომ ეკლესიის შიგნით საპატრიარქო ტახტისთვის ბრძოლა გამწვავდა და ეს ვერ დაიმალა. შეიძლება ისიც, რომ ხელისუფლებაც მოიაზრებს საკუთარ კანდიდატს. ეს ბრძოლა ეკლესიის რეიტინგს ძალიან აზარალებს. გამოხმაურებებიდან ჩანს, რომ ის ხალხიც, რომლებიც საკმაოდ ეკლესიურები არიან, იმედგაცრუებულები არიან. მათ ეგონათ, რომ ეკლესია იყო კუნძული, რომელიც პოლიტიკური ინტრიგისგან და კორუფციისგან შორს იყო და აღმოჩნდა, რომ ასე არ ყოფილა. ეს ქართული ინსტიტუტების მიმართ დარტყმაა, ეკლესიაზეც და სახელმწიფოზეც. მთლიანობაში, მან შეიძლება ტრადიციონალისტური მიმართულების საზოგადოების გულაცრუება გამოიწვის, ეს კი მოსახლეობის საკმაოდ დიდი ნაწილია”, – დასძენს კორნელი კაკაჩია.

“დამოუკიდებელ ექსპერტთა კლუბის” პრეზიდენტი სოსო ცისკარიშვილი თვლის, რომ თუკი ვინმეს სურს ეკლესიის დაკნინება, უპირველეს ყოვლისა ესაა ადამიანი, რომელსაც ღმერთი არ სწამს. ასეთები კი ხელისუფლებაში ახლაც გვყავს და ისინი, რა თქმა და, ღიზიანდებიან, რომ წლების აგანმავლობაში ქვეყანაში ყველაზე ავტორიტეტულ პირად პატრიარქი ილია II მიიჩნევა.

“მით უმეტეს მაშინ, როდესაც ხელისუფლების მწვერვალზე მყოფნი ცდილობენ, რომ მხოლოდ ისინი იყვნენ ჩვენი მოსახლეობის აზრთა განმრიგე. რელიგიური პირის მიმართ ასეთი მაღალი ნდობა გარკვეულ გაკვირვებას იწვევს ზოგიერთ ჩვენს მეგობარ ევროპულ საზოგადოებაშიც. ჩემი პასუხი იყო ის, რომ საქართველოში 92% ნამდვილად არ არის მართლმადიდებელი და როდესაც სხვა რელიგიის მიმდევრებიც ყველაზე სანდო პირად კათოლიკოს-პატრიარქს ასახელებენ, ეს არა რელიგიური საფუძვლიდანაა გამომდინარე, არამედ იმის, რომ ილია მეორეს არასდროს უთქვამს ტყუილი ხალხისთვის და ამით განსხვავდება ის იმ ადამიანებისგან, რომლებსაც აქვთ სურვილი, ისინი იყვნენ ყველაზე სანდონი საზოგადოებისთვის. როდესაც ასეთი ადამიანი ეკლესიის სათავეშია, ეკლესიის ნეგატიურ ფორმაში წარმოსაჩენად გადადგმული ნებისმიერი ნაბიჯი ვნებს ამგვარი ჩანაფიქრის ავტორსაც, საზოგადოებასაც და მთლიანად სახელმწიფოსაც,” – ამბობს სოსო ცისკარიშვილი. მისი თქმით, ეკლესიის შიგნით არსებული სკანდალით ხელისუფლება მოიგებს, მაგრამ მხოლოდ ცოტა ხნით.

“შესაძლოა ეკლესიის შიგნით სკანდალმა საზოგადოების მცირე ნაწილი ათეიზმისკენ განმწყემსოს. ამიტომ მიუღებლად მიმაჩნია ხელისუფლებისა და საზოგადოების ნაწილის მხრიდან გამოსვლების უაღრესად პოლიტიკური ფონი,” – ამბობს სოსო ცისკარიშვილი.

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „კონკორდატი უნდა გადაიხედოს“ // „ეს შეთანხმება საკმაოდ დიდი ხნის წინ გაფორმდა, მას შემდეგ კი ძალიან ბევრი რამ შეიცვალა სახელმწიფოს ცხოვრებაში“

ნინო ქეთელაური

“ჩემი ინფორმაციით, საეკლესიო წრეებში უკვე დაიწყო ფარული შიდა ბრძოლები იმაზე, თუ ვინ დაიკავებს პატრიარქის ტახტს. არ არის გამორიცხული, რომ მართლმადიდებელი ეკლესიის წინამძღოლად ყველა პოლიტიკურ ძალას მისთვის სასურველი პირის ხილვა სურდეს”, – ამბობს პოლიტოლოგი ზაალ ანჯაფარიძე “რეზონანსთან” საუბრისას. მისი შეფასებით, იმ მწირი და წინააღმდეგობრივი ინფორმაციის საფუძველზე, რაც გავრცელდა, საბოლოო დასკვნის გაკეთება რთულია. თუმცა, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ მართლმადიდებელ ეკლესიაში, საპატრიარქოსა და სინოდში საკმაოდ წინააღმდეგობრივი პროცესები მიმდინარეობს, რაც მრევლზე დადებით გავლენას ნამდვილად არ ახდენს.

ზაალ ანჯაფარიძე: ამ საქმესთან დაკავშირებით, რა თქმა უნდა, საკმაოზე მეტი კითხვის ნიშნები არსებობს, რომლებსაც სამწუხაროდ, ჯერჯერობით დამაჯერებელი პასუხები ვერ გაეცა. ვიდრე გამოძიება დამატებით ინფორმაციას არ მიაწვდის საზოგადოებას, მე თავს ვიკავებ საბოლოო შეფასებისგან. იმიტომ, რომ ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, საქმე ეხება ძალიან სენსიტიურ თემას – მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტორიტეტს. ჩვენ უფრო მეტი ინფორმაცია უნდა გვქონდეს იმისთვის, რომ ანალიზი გავაკეთოთ და ჩვენი ექსპერტული შეფასება შევთავაზოთ საზოგადოებას.

ის სკანდალური ინფორმაცია, რაც ბოლო დღეებში საჯარო სივრცეში ერთბაშად გადმოიფრქვა, მათ შორის სასულიერო პირების მიერ, ნათლად წამოაჩენს იმ მდგომარეობას, რაც არის მართლმადიდებელ ეკლესიაში, მის უმაღლეს იერარქიაში და რომელიც შორს არის სასურველისგან. მწირი და წინააღმდეგობრივი ინფორმაციის საფუძველზე რთულია საბოლოო დასკვნის გაკეთება. თუმცა, ერთი დასაბუთებული ვარაუდი შეგვიძლია გავაჟღეროთ – რომ მართლმადიდებელ ეკლესიაში, საპატრიარქოსა და სინოდში საკმაოდ წინააღმდეგობრივი პროცესები მიმდინარეობს, რაც მრევლზე დადებით გავლენას ნამდვილად არ ახდენს.

- როგორ ფიქრობთ, თუკი დეკანოზ გიორგის მიეცემა საკუთარი პოზიციის დაფიქსირების უფლება, ამით გარკვეულ კითხვებს პასუხები გაეცემა?

- რა თქმა უნდა, მას უნდა მიეცეს საკუთარი აზრის გამოთქმის საშუალება. სხვა შემთხვევაში ჩვენ ვერ გავიგებთ, სინამდვილეში რა მოხდა. იმედი მაქვს, რომ მასაც და მის ადვოკატებსაც რაც შეიძლება მალე მიეცემათ ამის საშუალება. სწორედ ინფორმაციის დეფიციტი წარმოშობს იმ არაჯანსაღ ვნებათაღელვას, რომელიც აგორდა ამ საკითხის ირგვლივ ბოლო დღეების განმავლობაში. ასევე არ შემიძლია ხაზი არ გავუსვა იმას, რომ სამწუხაროდ, ინფორმაციული დეფიციტისა და ამავე დროს ინფორმაციული კონფლიქტების პირობებში, ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან მოხდა ნაჩქარევი განცხადებების გაკეთება, რამაც კიდევ უფრო დაძაბა სიტუაცია.

- თქვენი ზრით, ხელისუფლების წარმომადგენლებისგან რატომ მოხდა ნაჩქარევი დასკვნების გაკეთება?

- აქ ბევრ ვერსიაზე შეიძლება საუბარი. ვიღაცას შეიძლება ამით სხვა პრობლემური თემების გადაფარვა სურდა, ან სულაც პოლიტიკური ქულების დაწერა. თქვენ ნახეთ, რომ მიხეილ სააკაშვილმა ბერლინში ჩასვლა და პატრიარქის მონახულება ხელისუფლებას დაასწრო. რატომღაც ამ სენსიტიურ თემაზე ყველამ საკუთარი პერსონის წარმოჩენა და პოლიტიკური ქულების დაწერა მოისურვა, რაც კიდევ ერთხელ მიუთითებს ჩვენს არცთუ მაღალ პოლიტიკურ კულტურაზე. მათ ადგილას მე ამ თემაზე ბევრს არ ვისაუბრებდი, ვიდრე გამოძიება არ დასულდებოდა.

- როგორ ფიქრობთ, ამ საქმემ რატომ შეიცვალა მიმართულება? თავიდან ითქვა “მაღალი იერარქიის სასულიერო პირი“, შემდეგ კი შორენა თეთრუაშვილის სახელი და გვარი გაჟღერდა…

- მე ვფიქრობ, უბრალოდ ან ვიღაცამ არასწორად გაიგო პროკურატურის განცხადების შინაარსი, ან თავად პროკურატურაში ვერ გაერკვნენ იმაში, თუ ვინ არის მაღალი იერარქიის სასულიერო პირი. იმიტომ, რომ თუ საუბარი იყო პატრიარქის მდივან-რეფერენტ შორენა თეთრუაშვილზე, ის ნამდვილად არ გახლავთ მაღალი რანგის სასულიერო პირი და შესაძლოა ის ვიღაცამ ასეთად მიიჩნია. ყოველ შემთხვევაში, პროკურატურის განცხადებაში არსად ყოფილა ნახსენები, რომ პატრიარქის სიცოცხლის ხელყოფა მზადდებოდა. შემდგომ მოხდა ამ ყველაფრის ინტერპრეტირება. ესეც ალბათ იქიდან გამომდინარე, რომ გიორგი მამალაძე ბერლინში მიემგზავრებოდა, სადაც იმ დროს პატრიარქი მკურნალობას გადიოდა. ამაზე ლოგიკური ჯაჭვი ააწყვეს და გამოიტანეს დასკვნა, რომ სწორედ მისი სიცოცხლის ხელყოფა სურდა. ამ ყველაფერს დამტკიცება სჭირდება.

- რუსული ეკლესია ამ საქმეში პოლიტიკურ ინტერესებს ხედავს…

- მე არ ვიცი, რუსული ეკლესია რის საფუძველზე აკეთებს ასეთ განცხადებას, მაგრამ იქიდან გამომდინარე, რომ დღეს მართლმადიდებელი ეკლესიის მიმართ საქართველოში ნამდვილად არსებობს ცალკეული ინტერესთა ჯგუფების პოლიტიკური თუ სხვა ინტერესები, ეს არაა გამორიცხული. ჩემი ინფორმაციით, საეკლესიო წრეებში უკვე დაიწყო ფარული შიდა ბრძოლები იმაზე, თუ ვინ დაიკავებს პატრიარქის ტახტს. არ არის გამორიცხული, რომ მართლმადიდებელი ეკლესიის წინამძღოლად ყველა პოლიტიკურ ძალას მისთვის სასურველი პირის ხილვა სურდეს. თუმცა, ეს მხოლოდ და მხოლოდ ვარაუდებია და ჩვენ გვჭირდება მეტი ინფორმაცია.

ეს განსაკუთრებით ეხება იმ წერილებს, რომელიც გამოქვეყნდა გიორგი მამალაძის სახელით, სადაც ეკლესიაში მიმდინარე კორუფციულ საქმეებსა და ფინანსურ მაქინაციებზე იყო საუბარი. რამდენად შეესაბამება სინამდვილეს და ესეც ხომ არ გახდა შიდა კონფლიქტის გამომწვევი მიზეზი, ესეც გამოსაკვლევია.

მეორე მხრივ, მთავარია, ამ საკითხის ისე აჟიტირება არ მოხდეს, რომ ამან მართლმადიდებელ მრევლში ეკლესიისადმი ერთგვარი გაუცხოებისა და პროტესტის გრძნობა არ გამოიწვიოს. იმიტომ, რომ ამან შეიძლება მიიღოს სახიფათო ფორმები.

რადგან საზოგადოებრივი ინტერესი ძალიან დიდია, მეტი ინფორმაციის მიღებაა საჭირო და თუ დაკავებული დეკანოზი უდანაშაულოა, სასწრაფოდ უნდა გათავისუფლდეს. ის განცხადებები, რაც მის მიმართ გაკეთდა, ვფიქრობ, უდანაშაულობის პრეზუმფციის პრინციპის დარღვევაა. შეიძლება თავს ზედმეტის უფლებას ვაძლევ, რომ გამოძიებას ვკარნახობ, მაგრამ თუ მყარი ეჭვი არსებობდა, რომ ეს პიროვნება დანაშაულის ჩადენას აპირებდა, მათ შეეძლოთ მკაცრი კონტროლის ქვეშ მიეცათ მისთვის საშუალება, ჩასულიყო ბერლინში და დანაშაულის ჩადენის მცდელობაზე წაესწროთ, თუკი ამას აპირებდა. საიმისო ტექნიკური საშუალებები არსებობს, რომ ამის გაკონტროლება მოახერხო. ახლა კი, ფაქტობრივად, მას აბრალებენ იმას, რისი დამტკიცებაც რთულია. თუმცა, ვნახოთ, რა მტკიცებულებებს წარმოადგენს პროკურატურა.

- საზოგადოების ერთი ნაწილი გამოსავალს რუის-ურბნისის მსგავსი კრების მოწვევაში ხედავს, ნაწილი კი მიიჩნევს, რომ სახელმწიფომ ეკლესიას დაფინანსება უნდა შეუწყვიტოს. თქვენ როგორ ფიქრობთ, რა არის გამოსავალი?

- მე, როგორც მართლმადიდებელი მრევლის წარმომადგენელი, რა თქმა უნდა, ვხედავ იმ პრობლემებს, რაც ეკლესიაშია და თუ ჩემი, როგორც ერთი რიგითი მოქალაქის, პოზიცია გაინტერესებთ, მე ვფიქრობ, ალბათ, უნდა გადაიხედოს ეკლესიის და სახელმწიფოს ურთიერთობის ის სქემები, რაც ახლა არსებობს და რაც სხვათა შორის გაწერილია კონკორდატში. ეს შეთანხმება საკმაოდ დიდი ხნის წინ გაფორმდა, მას შემდეგ კი ძალიან ბევრი რამ შეიცვალა სახელმწიფოს ცხოვრებაში. ამიტომაც, ვფიქრობ, ურიგო არ იქნებოდა, თუ სახელმწიფო და ეკლესია ამაზე მსჯელობას მაინც დაიწყებდნენ.

- არსებობს მოსაზრება, რომ საპატრიარქოს ამბები არის სხვა პროცესებიდან ყურადღების გადატანა. იგივე, ტელევიზიებში მიმდინარე ამბებიდან, რაც საზოგადოებრივ მაუწყებელში და “რუსთავი 2″-თან დაკავშირებით ხდება…

- არ არის გამორიცხული, რომ ასეც ყოფილიყო, თუმცა, ეს მხოლოდ ვარაუდია. ყველაფერი შეიძლება დაუშვა, როდესაც ინფორმაციის დეფიციტის პირობებში გიწევს მოვლენებზე მსჯელობა. პრობლემური თემების გადაფარვა ჩვენს პოლიტიკურ ცხოვრებაში ახალი არ არის. ამ ხერხს მიმართავდა ყველა ჩვენი ხელისუფლება და არც ამჟამინდელია ამ მხრივ გამონაკლისი. ასე რომ, დაშვების დონეზე შეიძლება ვისაუბროთ, შესაძლოა, ასეცაა.

- როგორ ფიქრობთ, ტელევიზიებში მიმდინარე პროცესები არის თუ არა მედიის შეზღუდვა?

- მედიის შეზღუდავას ასე პირდაპირ ვერ დავარქმევდი. იმიტომ, რომ “რუსთავი 2″-თან დაკავშირებით, რამდენადაც მე ვიცი, ქონებრივი დავა მიმდინარეობს. მისი მაუწყებლობა ჯერჯერობით არავის არანაირად არ შეუზღუდავს, მით უფრო იმ ფორმით, როგორც ეს ადრე ხდებოდა სხვადასხვა ტელევიზიის მიმართ. ინტერპრეტაციები შეიძლება ბევრი იყოს და ვიღაცისთვის ეს ჩაითვალოს მედიის თავისუფლების შეზღუდვად. პირადად მე მთლად ასე არ ვთვლი, თუმცა, შეიძლება გარკვეული ეჭვი არსებობდეს, რომ ვიღაცას “რუსთავი 2″-ის “მოთვინიერება” სურს. ესეც გამოჩნდება, ვნახოთ, რა გადაწყვეტილებას მიიღებს სასამართლო.

რაც შეეხება საზოგადოებრივ მაუწყებელს, რამდენადაც ვიცი, ის რადიკალური გეგმა, რაც ახალმა მენეჯმენტმა თავდაპირველად წარმოადგინა, არ იქნა გაზიარებული სამეურვეო საბჭოს მიერ და ახლა უკვე მიმდინარეობს სხვა გეგმის შემუშავება, რომელსაც განსხვავებული მიდგომაი აქვს და არ გულისხმობს ყველა გადაცემის შეჩერებას. ამიტომ აქაც მედიის შეზღუდვაზე საუბარი უადგილო მგონია. თუმცა, რა თქმა უნდა, ვისურვებდი, რომ ადგილობრივი არჩევნების წინ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე დარჩეს ის პოლიტიკური თოქ-შოუები და გადაცემები, რომელიც პოლიტიკურ პარტიებს ამომრჩეველთან საუბრის საშუალებას აძლევს. თუ ეს გადაცემები ჩაიკეტა, მაშინ უკვე შეიძლება საუბარი, რომ რაღაც პოლიტიკური მოტივებით ხდება მედიის შეზღუდვა.

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ ხათუნა სამნიძესთან: „ეკლესიის დაფინანსება პირდაპირი გზით არ უნდა ხდებოდეს“

სალომე სარიშვილი

“ღიად შევეხეთ ძალიან მგრძნობიარე საკითხს, რომელზეც პოლიტიკოსები გასაგები მიზეზების გამო არ საუბრობენ. ეს თემა ეხება ძალიან ბევრ ინსტიტუტს, ადამიანს, ამიტომ დარწმუნებული ვარ, რომ ის უფრო ღრმა მსჯელობის საგანი გახდება, რათა ეკლესია და სახელმწიფო ერთმანეთისგან თავისუფალი იყოს”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას რესპუბლიკური პარტიის თავმჯდომარე ხათუნა სამნიძე. მისივე თქმით, არსებული პოლიტიკა არ მოსწონს არავის, მათ შორის, არც სასულიერო პირებს, არც მორწმუნეებს და არც მრევლს. მითუმეტეს, როდესაც ეკლესიის დისკრედიტაცია იმ სასულიერო პირებისგან ხდება, ვინც ამ ურთიერთობას ბოროტად იყენებს.

“რეზონანსი” ხათუნა სამნიძეს პარტიის იმ მოწოდებაზე გაესაუბრა, რომლითაც ისინი ხელისუფლებას მართლმადიდებელი ეკლესიის დაფინანსების წესის გადახედვისკენ მოუწოდებენ.

ხათუნა სამნიძე: ჩვენი მთავარი თემა ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის ურთიერთობა და მათი გამიჯვნაა. ეს იმ შემთხვევაში, თუკი ჩვენ გვსურს გავხდეთ სეკულარული სახელმწიფო, ეს დემოკრატიულობისთვის აუცილებელი და მნიშვნელოვანია. სწორედ ამისთვისაა საჭირო ეკლესია სახელმწიფოსგან დამოუკიდებელი იყოს, ისევე, როგორც სახელმწიფო ეკლესიისგან. სამწუხაროდ, ეკლესია ამდენი ხნის მანძილზე გავლენისგან ვერ გათავისუფლდა, ხელისუფლება კი არცერთ ეტაპზე ამ გავლენის გამოყენებას არ თმობს – არცერთ კრიზისულ ვითარებაში, იქნება ეს არჩევნების წინა პერიოდი თუ შემდგომი. დასამალი არაა, რომ ისინი ურთიერთსარგებლობის ფონზე ერთმანეთის გავლენის მოპოვებას ცდილობენ.

რა თქმა უნდა, ხაზგასმით ვამბობ, რომ ჩვენ ვსაუბრობთ ეკლესიაზე, როგორც ორგანიზაციაზე და არავითარ შემთხვევაში რწმენასა და მის თავისუფლებაზე. როცა ვსაუბრობთ, რომ ეს მანკიერი სისტემა ურთიერთსარგებელზე დაფუძნდა, არ ვამბობთ, რომ ეს ყველას ეხება. ეს ეხება რიგ სასულიერო და საერო პირებს, რომელთა ინტერესიც ხშირად გადაჯაჭვულია და ამის ნახვა სხვადასხვა დროს დაფუძნებული შპს-ებისა და ორგანიზაციების მშვეობითაა შესაძლებელი, სადაც მათ წილები აქვთ. ამ ბერკეტებს ხელისუფლება 90-იანი წლებიდან მოყოლებული იყენებდა, ხოლო სააკაშვილის დროს ეს პოლიტიკა კიდევ უფრო გამრავალფეროვნდა. ჯიპებისა და მიწების ჩუქება ალბათ ყველას გვახსოვს, სასულიერო პირები შავ ჯიბეპზე საპატრიარქოს სახეც კი იყო.

ამ ხელისუფლების პირობებში კი ამ პოლიტიკამ კიდევ უფრო მასშტაბური ხასიათი მიიღო და საპატრიარქო ახლა არა მხოლოდ სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, არამედ უკვე თვითმმართველობიდან და სარეზერვო ფონდებიდანაც ფინანსდება. ყველაზე ცუდი კი ისაა, რომ ჩვენ გვაქვს კონკორდატი, შეთანხმება ეკლესიასთან, სადაც წერია, რომ მატერიალური ხელშეწყობა კომპენსაციის, ანუ, ზარალის ანაზღაურების სახით უნდა იყოს. რაც მთავარია, არასდროს ამ თანხმების მიზნობრიობა არ კონკრეტდება, რათა ზედამხედველობა შესაძლებელი იყოს, ეს არ არის კონკორდატის ფარგლებში არსებული ჩარჩო.

- ჩვენი მკითხველისთვის უფრო გასაგებად რომ ახსნათ, რას ითხოვს ამ შემთხვევაში რესპუბლიკური პარტია?

- ჩვენ ვითხოვთ, რომ მატერიალური მხარდაჭერა კომპენსაციით, ანუ კონკორდატის არსებული ჩარჩოთი ხდებოდეს. შესაბამისად, დაფინანსება პირდაპირი გზით არ უნდა ხდებოდეს. გარდა ამისა, კონკრეტულად და მკაფიოდ იყოს გაწერილი, რა ტიპის კომპენსაციაზეა საუბარი და ეს უნდა ხდებოდეს ნებისმიერ ჯერზე. ეს თემა ყოველთვის ტაბუირებული იყო, თუმცა, რესპუბლიკელები ამაზე სულ ვსაუბრობდით. ამის დასტურია გია ვოლსკის განცხადებაც, რითაც გამოჩნდა, რომ ამ თემებზე კოალიციაში ყოფნის დროსაც ვსაუბრობდით.

- გარდა გია ვოლსკისა, სკეპტიკური დამოკიდებულება თქვენს ინიციატივაზე უმრავლესობის დეპუტატმა ეკა ბესელიამაც გამოხატა…

- ეკა ბესელიას თავდასხმამ რესპუბლიკელებზე კიდევ ერთხელ ცხადყო, რომ ეს ყველა ხელისუფლების მეთოდი იყო. როგორც კი რესპუბლიკური პარტია სეკულარულ სახელმწიფოზე საუბარს იწყებდა და ეკლესიის დამოუკიდებლობაზე ლაპარაკობდა, მმართველი გუნდის მხრიდან ჩვენზე ყოველთვის თავდასხმა ხდებოდა. ბესელიას განცხადება ჩვენთვის უცხო არაა. ასე იქცეოდა ყველა ხელისუფლება, როცა კი ჩვენ ამაზე ვსაუბრობდით.

- თქვენმა თანაგუნდელმა და პარტიის პოლიტიკურმა მდივანმა თამარ კორძაიამ კონკრეტულ ციფრებზეც ისაუბრა და თქვა, რომ 2001 წლიდან ეკლესიას 200 მილიონ ლარზე მეტი და საკმაოდ დიდი მოცულობის მიწა აქვს მიღებული. რომელ კვლევაზე დაყრდნობით საუბრობთ ამ ციფრებზე?

- არსებობს კვლევები, რომელთა შედეგებშიც ჩანს, თუ რამდენი მიწა გადაეცა საპატრიარქოს. სწორედ აქედან გამომდინარე გააკეთა განცხადება თამარ კორძაიამ. მაგრამ საპატრიარქოს მთლიანი ქონება დღემდე არაა შეფასებული, არავინ იცის, რა ქონებას ფლობს დღეს ის და რაც მთავარია, არ არსებობს მონიტორინგი, თუ სად იხარჯებოდა ეს თანხები, რა ხდება ამ გადაცემულ მიწებზე და ა.შ. ეს კვლევები ორგანიზაცია “იემსის” აქვს და ყველას შეუძლია ნახოს. მისი ავთენტურობა ჯერ არ დადასტურებულა, მაგრამ ამ კვლევების შედეგებს ცხადყოფს იმ წერილის შინაარსიც, რომელზეც დაკავებული დეკანოზი საუბრობს.

ყველაფერი, რაზეც ჩვენ ვსაუბრობთ, დიდი ხნის წინაა დაწყებული. იმან, რომ ეს ტაბუდადებული თემა იყო და არცერთი ხელისუფლება მის მოგვარებაზე არ ზრუნავდა, ამასთან, ვერც ეკლესიამ შეძლო დამოუკიდებლობა, ცხადია ამ ყოველივემ კრიზისამდე მიგვიყვანა, მაგრამ ამ კრიზისმა სწორედ ახლა ამოხეთქა.

ჩვენ ვხედავთ სასულიერო პირების ურთიერთბრალდებებს და საკმაოდ მძიმეს. სწორედ ახლა დაიწყო პატრიარქის მემკვიდრეებს შორის ბრძოლა. სამწუხაროდ, ძალაუფლებისთვის ბრძოლის მასშტაბმა ახლა ამოხეთქა და ასეთ ვითარებაში ხელისუფლების დამოკიდებულება, გავლენაც გამოჩნდა.

- იმ ფონზე, როცა ამბობთ, რომ რესპუბლიკელებს მმართველი გუნდიდან თავს ესხმიან, გაქვთ განცდა და იმედი იმისა, რომ თქვენს მოწოდებას მხარს ვინმე მაინც დაუჭერს?

- ბუნებრივია, არ მაქვს იმედი, რომ ხელისუფლება ამას რაციონალურად ან საღი გონებით შეხედავს. ან გამოთქვამს სურვილს, რომ სახელმწიფო გახდეს ეკლესიისგან დამოუკიდებელი და პირიქით. ამას ვერცერთი ხელისუფლება ვერ ახერხებდა და არც ახლა მაქვს იმედი, რომ შეძლებს. თუმცა, რადგან თავად თემისადმი ძალიან დიდი ინტერესია, მათ შორის მრევლისგან, რომელსაც არსებული სიტუაცია არ მოსწონს, დარწმუნებული ვარ, რომ საზოგადოება თავად ჩაერთვება პროცესში და დისკუსია თემაზე გაგრძელდება. დარწმუნებული ვარ, ასეც იქნება და ამას მოწმობს ის გამოხმაურება, რომელიც ჩვენმა პარტიამ ამ დღეების განმავლობაში მიიღო.

„რეზონანსი“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ ლაშა ჟვანიასთან: „გამოვრიცხავ რუსულ გავლენას… ისევ ჩვენ თუ დავჯაბნით ჩვენსავე თავს, სხვა არავინ“ // „საეკლესიო კრების მოწვევაზე წმინდა სინოდის სხდომაზე უნდა იყოს მსჯელობა და არა მედიაში“

ეკატერინე ბასილაია

“ყველა კითხვას პასუხი უნდა გაეცეს. ვიღაც უნდა დაისაჯოს, ვიღაც უნდა გათავისუფლდეს, ვიღაცამ პასუხისმგებლობა უნდა იტვირთოს იმ შეცდომისთვის, თუკი ის დადასტურდება,” – აცხადებს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ფონდის ხელმძღვანელი ლაშა ჟვანია.

- პატრიარქმა განაცხადა, რომ დეკანოზ გიორგი მამალაძეზე კარგის მეტი არაფერი მომისმენია და მინახავს მისგანო და ასევე თქვა, რომ როცა ჩამოვა, ყველაფერი გაირკვევა და ნორმაზე დადგება. რა მოლოდინი გაქვთ თქვენ? შეიძლება მამალაძე პატრიარქის თავდებით გამოუშვან კიდეც?

- პატრიარქი ორშაბათს ჩამობრძანდება. მედია კვლავ დაკავებულია იმით, რომ ვარაუდები გამოვთქვათ. ვერაფერს გეტყვით. საქმე ეხება ძალიან მძიმე ბრალდებას და რაც ყველამ უნდა გავაკეთოთ, ეს მოთმინების გამოჩენაა, რომ მაქსიმალურად ხელი შეეწყოს გამოძიებას და ობიექტური ჭეშმარიტება დადგინდეს მართლაც იმ არანორმალურ მდგომარეობაზე, რაც დღეს ჩვენს საზოგადოებაშია.

- უკანასკნელ დღეებში გამოჩნდა, რომ ეკლესიაში დიდი დაპირისპირებაა. თქვენ თუ ფლობდით ამაზე ინფორმაციას და გამოსავალი რა უნდა იყოს?

- იმ ბრალდებების აბსოლუტური უმრავლესობა, რომელიც ჭყონდიდელი მიტროპოლიტის მხრიდან გაჟღერდა, ჩემთვის სიახლე იყო. ვისურვებდი, რომ თითოეული ბრალდება დოკუმენტურად ყოფილიყო გამყარებული, ასეთ შემთხვევაში ჩემთვის უფრო დამაჯერებელი იქნებოდა. სანამ დოკუმენტურად გამყარებული არ არის გარკვეული ბრალდებები, ის არ შეიძლება სერიოზულად იქნეს განხილული. მეორე მხრივ, რადგან კითხვები დაისვა, მათ შორის სინოდის წევრის და ერთ-ერთი ეპარქიის მიტროპოლიტის მხრიდან, მას პასუხი აუცილებლად უნდა გაეცეს. ვისურვებდი, კითხვების დასმის და გაცემის ფორმატი ეკლესიის შიგნით მომხდარიყო, ვიდრე გარეთ გამოტანილიყო თავიდანვე.

ასეთი ფორმით ნებისმიერი პრობლემის საჯაროდ გამოტანა ყოველთვის ახლავს გარკვეული კითხვები, სკეპტიციზმი, შემდგომ უფრო ჰიპერბოლიზაცია და შესაბამისად, არასასურველი პროცესების გაგრძელება. არასასურველ პროცესებში ვგულისხმობ დებატებს, პოლემიკას და ბრალდებების ურთიერთგაცვლას.

- ითქვა, რომ პრობლემების გარეთ გამოტანა მას შემდეგ მოხდა, რაც სინოდმა არ მოისმინა. ამას წერს დეკანოზი გიორგი მამალაძეც თავის წერილში.…

- თქვენ სინოდის შესაბამისი მდივნის განცხადება ხომ არ მოგისმენიათ, სინოდმა რა გადაწყვეტილება მიიღო და რატომ არ მოხდა ამა თუ იმ საკითხის გატანა?! ამიტომ აქაც ინფორმაცია ცალმხრივია. ჩვენ ყველა ვსაუბრობთ საკითხზე ცალმხრივად, რომლის არც ავთენტურობა და არც დოკუმენტურობა ხელში არ გვიჭირავს. გამოსროლილი სიტყვის გარშემო ვტრიალებთ. ამიტომ დღეს სპეციფიკური მდგომარეობაა შექმნილი არა მხოლოდ ეკლესიაში, არამედ მთლიანად საზოგადოებაში.

ყველა ამ პოლემიკაშია ჩართული და მას დასასრული არ ექნება, თუ გონიერება არ გამოვიჩინეთ და არ დაველოდეთ, ერთი მხრივ, გამოძიებას და, მეორე მხრივ, იმ ინფორმაციების გამამყარებელ დოკუმენტებს, რომელზეც ტელესივრცეში იყო საუბარი.

- შეთავაზება იყო, რომ აუდიტი შევიდეს და გაარკვიოს ქონებასთან დაკავშირებული საკითხები. თქვენ ემხრობით ამას?

- მოდით, ეკლესიას, როგორც დამოუკიდებელ ინსტიტუციას, საშუალება მივცეთ, თავად შეარჩიოს აუდიტი და შიდა საკითხებში თავად გაერკვეს. თავისივე წიაღში თავად გასცეს სინოდის წევრის მხრიდან დასმულ კითხვებს პასუხი.

- მარტო შესაძლო კორუფციაზე არ ყოფილა ბრალდებები, იყო შეურაცხყოფაც. ასევე, მეუფე პეტრემ თქვა, რომ შორენა თეთრუაშვილს მკვლელობაში ედებოდა ბრალი, ითქვა, რომ მეუფე იაკობი წარსულში მხედრიონელი იყო. ეს როგორ შეიძლება მოგვარდეს?

- როცა შეურაცხყოფაზე ვსაუბრობთ, იქ ორი მხარის ქრისტიანულ ვალდებულებაზე, ასევე, უფლებაზეც ვსაუბრობთ, როგორც პატიების, ისე ბოდიშის მოხდის მხრივ. ეს გამოსწორებადია და გამოსწორება ქრისტიანობაში ყოველთვის შესაძლებელია. სამივეს ვიცნობ დიდი ხანია. არცერთი არ არის მოკლე სულის ადამიანი. ერთმანეთში გაერკვევიან, შეცდომები გამოსწორდება კიდევაც და ადამიანურ ურთიერთობაში ჩატეხილი ხიდებიც გამთელდება. ეს არის ქრისტიანობის არსი და ნახავთ, რომ ეს ძმური სიყვარულით მოხერხდება.

- ეს ყველაფერი ეკლესიის ავტორიტეტისთვის საზიანოა და, თქვენი აზრით, ვის შეიძლება ეს ხელს აძლევდეს?

- ეკლესიის ავტორიტეტის დაცემა სადარდებელია სწორედ იმ მხრივ, რომ საზოგადოებაში შეიძლება ბზარი გაჩნდეს. ეს ყველაფერი ჩვენს სახელმწიფოებრიობას აზიანებს და ამის შედეგებს ჩვენ კიდევ მოვიმკით. ეკლესიას რეიტინგი რაში სჭირდება?! ეკლესია ის არაორდინალური ინსტიტუციაა, რომელიც ყველაზე ძლიერი არის მაშინ, როდესაც უმცირესობაშია. ეკლესიაში ყველაზე მეტი წმინდანი იმ დროსაა გამოვლენილი, როდესაც ეკლესია დევნაში იყო. ეკლესიის როლია სიმართლის და ჭეშმარიტების ქადაგება და ჭეშმარიტების ბოძად ყოფნა. ჭეშმარიტების შენარჩუნება კი იოლი არასოდესაა და ამიტომ ეკლესია ყოველთვის დევნაშია და მუდმივად სირთულეებია.

ჩვენი ეკლესიის არადევნის ისტორია მხოლოდ ბოლო 20 წელია და იმ დროსაც რთული პერიოდი აქვს გადატანილი. ამიტომ ეკლესიას ამის არ ეშინია. ცუდია ის, რომ ძალიან ბევრი ადამიანი შეიძლება დააბრკოლოს და დიდი ხნის განმავლობაში პასუხგაუცემელი კითხვები დარჩეს. ამიტომაც ყველა კითხვას პასუხი უნდა გაეცეს. ვიღაც უნდა დაისაჯოს, ვიღაც უნდა გათავისუფლდეს, ვიღაცამ პასუხისმგებლობა უნდა იტვირთოს იმ შეცდომისთვის, თუკი ის დადასტურდება.

- რუის-ურბნისი მსგავსი საეკლესიო კრება უნდა ჩატარდეს?

- მეუფე პეტრე არის ერთი 45-თაგან, რომელსაც ამ საკითხის სინოდზე დაყენება შეუძლია. მეუფე პეტრე შეიძლება თვლიდეს, რომ უნდა ჩატარდეს, სხვა მღვდელმთავრები სხვანაირად თვლიან. წმინდა სინოდის სხდომაზე უნდა იყოს მსჯელობა და არა რომელიმე ტელევიზიის ღია ეთერში.

- თქვენი აზრით, ვის აძლევს ხელს ეკლესიის დისკრედიტაცია?

- საქართველოს შესუსტების გულანთებულ მსურველებს.

- რუსულ გავლენებზეც იყო ბრალდება და არის რუსული გავლენები ეკლესიაში?

- გამოვრიცხავ რუსულ გავლენას. ჩვენ თუ დავჯაბნით ჩვენსავე თავს, სხვა არავინ.

- ანალოგიური სკანდალი თუ ყოფილა მართლმადიდებელ სამყაროში, ასევე საქართველოშიც და როგორც გადაჭრილა პრობლემა?

- ეკლესია არცერთ ქვეყანაში არ არის დაცული. რამდენიმე წლის წინ იყო საბერძნეთში პრობლემატური საკითხები, ასევე კვიპროსის ეკლესიაშიც. იერუსალიმის ეკლესიაში კატასტროფულად მძიმედ დასრულდა 2005 წელს, როდესაც ავანტიურისტმა მღვდელმთავრებმა პატრიარქს უსაფუძვლო ბრალდებები წაუყენეს და იმის გამო, რომ პოლიტიკოსები ჩაერივნენ, პატრიარქი უკანონოდ გადააყენეს და ის მოწამეობრივი ცხოვრებით ცხოვრობს. 7 წელი გამოკეტილიც კი ჰყავდათ. არც ერთი დოკუმენტალურად დასაბუთებული ბრალდება არ იყო წარდგენილი, მაგრამ ანგარებამ და ძალაუფლების მოყვარებამ ანაფორიანი მგლების და პოლიტიკოსების ჩარევამ ეს გამოიწვია.

საქართველოს ეკლესიაში ვერ ვიხსენებ. ერთი რამ შემიძლია ვთქვა, რომ საქართველოს ეკლესიას იოლი პერიოდი არასდროს ჰქონია. საქართველოს ეკლესიაში ანგარებისა და ძალაუფლების მოყვარებისგან ღმერთმა დაგვიფაროს. ჩვენთან, ვინც უწმინდესის მიერ გამორჩეულია, დაწყებული უპირატესი მღვდელმთავრებით, რომლებიც 80-იანი წლებიდან არიან, ყველა გულანთებული და ეკლესიას შეწირული ადამიანები არიან.

- საქართველოს ეკლესიაში პოლიტიკის ჩარევა თუ შეინიშნება?

- ახლა გიორგი კვირიკაშვილის პრემიერ-მინისტრობით თუკი ჩარევა შეიძლება მოხდეს, ეს მხოლოდ ეკლესიის მიმართვის შემდეგ ხდება და ეკლესიის სასიკეთოდ.

————————

„ვერსია“, 17 თებერვალი, 2017 წელი

ნანა კაკაბაძის სკანდალური ინტერვიუ

ვის აგენტობაში სდებს ბრალს უფლებადამცველი მეუფე პეტრეს და აიძულა თუ არა მოძღვარმა სულხან მოლაშვილი ქვეყნიდან გაქცეულიყო

თათია გოჩაძე

ერთ-ერთი, ბოლოს გავრცელებული ვერსიით, სინამდვილეში, პატრიარქის მდივან-რეფერენტის, შორენა თეთრუაშვილის მოწამვლა იგეგმებოდა. საინტერესოა, რას ფიქრობს ამ ყველაფერზე უფლებადამცველი ნანა კაკაბაძე, რომელსაც თეთრუაშვილთან მრავალწლიანი ურთიერთობა აქვს და საპატრიარქოსთან დაახლოებული პირია.

„ვერსია“ ნანა კაკაბაძესთან ინტერვიუს გთავაზობთ.

- ეს სკანდალი ერთი კონკრეტული ადამიანის კი არა, ქვეყნის წინააღმდეგაა მიმართული და ამაში რუსეთი, სააკაშვილი ან ორივე ერთად ურევია. არ ვიცი, გიორგი მამალაძე ვინ არის, მაგრამ ვიცი, ვინ არის მამა პეტრე, შორენა თეთრუაშვილი… ბავშვობიდან ეკლესიაში ვარ და საპატრიარქოსთან გარკვეული კონტაქტები მაქვს. რასაც მამა პეტრე აკეთებს, მიზანმიმართული დისკრედიტაციაა, უპირველეს ყოვლისა, პატრიარქის მიმართ. როცა ის შორენას ამ ყველაფერს აბრალებს, პირდაპირ პატრიარქს ურტყამს, რადგან პატრიარქი არის მისი დამცველი და მან აირჩია შორენა თეთრუაშვილი. პატრიარქის სურვილი მიმაჩნია მართებულად ქვეყნისთვის და არა მიშისტი პეტრესი, რომელსაც დღესაც სააკაშვილის სურათები უკიდია. მამა პეტრეს მართავენ ჩვენი ქვეყნის წინააღმდეგ მოქმედი ძალები. თუ შორენაზე რამის თქმა უნდოდა, პირდაპირ პატრიარქთან რატომ ვერ მივიდა და ქუჩაში სამსჯავროზე რატომ გამოიტანა? ეს ნაძირალა გამოდის და ჩირქს სცხებს ეკლესიას. სულხან მოლაშვილის სახელის ხსენება როგორ გაბედა?! მოლაშვილი სწორედ იმათ აწამეს და მოკლეს, ვის გვერდითაც პეტრე იდგა. მოლაშვილის სახლის ოჯახისთვის გადაცემაში გიორგი ანდრიაძემ გამიწია იურიდიული კონსულტაცია და შორენა თეთრუაშვილი დამეხმარა. მეუფე პეტრე სულხანს აიძულებდა, სტრასბურგის სასამართლოდან საქმე გამოეტანა და არ გაესაჩივრებინა. ამიტომ გაიქცა სულხანი ქვეყნიდან, ვერ გაუძლო ზეწოლას. თავად სულხანისგან ვიცი ეს, მითხრა – ვერ ვუძლებ იმას, რომ ჩემი სულიერი მოძღვარი და უახლოესი ადამიანი ამას მეუბნება, არ შემიძლიაო და წავიდა. სულხანი ფიქრობდა, რომ მიხეილ სააკაშვილი აიძულებდა ამას პეტრეს.

- თუ მამა პეტრეს ნაციონალები მართავენ, ამ სკანდალის აგორება რაში აწყობდათ?

- პეტრეს ქცევა ეკლესიის ინტერესებს რომ არ ემთხვევა, ვხვდებით. გამოდის, პატრიარქი ვერ აგვარებს პრობლემას და პეტრე აგვარებს?! ხედავთ, როგორ აფიქსირებს თავის პრივატს, რომ პატრიარქი ვერ ხედავს, ვერ ამჩნევს და ყველაფრის აზრზე არის ეს აგენტი პეტრე, რომელიც მიზანმიმართულად ანგრევს ეკლესიას. ნახავთ, ეკლესიას გახლეჩს. ახლა რატომ ამოტივტივდნენ ეს ნაძირლები, როცა ასე დაუძლურებულია პატრიარქი და აღარ შესწევს ძალა, ასეთ ბოროტებას შეებრძოლოს? ახლა პატრიარქის ჯანმრთელობის მდგომარეობა ისეთია, რომ არც აგებინებენ დღეს მიმდინარე ამბებს, არაა საქმის კურსში, თორემ აუცილებლად გამოეხმაურებოდა ამ პროცესებს. ის კი იცის, რომ მოწამვლის მცდელობა იყო თეთრუაშვილის წინააღმდეგ… ,,რუსთავი 2”-მა რომ პირველმა გაუშვა ეს ბინძური ამბები, ესეც ერთ-ერთი მესიჯია, რომ ყველაფერი ეკლესიის საწინააღმდეგოდ ხდება.

- შესაძლებლად მიგაჩნიათ, შორენა თეთრუაშვილი „რუხი კარდინალი“ იყოს?

- უკვე უწმინდესის მრევლი ვიყავი, როცა შორენა ეკლესიაში მოვიდა, 1978-79 წლები იყო. ის აკეთებს იმას, რის უფლებასაც პატრიარქი აძლევს. თუ რამეს უწმინდესის გარეშე აკეთებს და ეს მეუფე პეტრემ იცის, უნდა უთხრას პატრიარქს, საჯაროდ კი არ უნდა იჭორაოს.

- იქნებ შორენა თეთრუაშვილის გარეშე პატრიარქის ნახვა ვერ შეძლო, როგორც გიორგი მამალაძემ, რომელზეც ამბობენ, რომ წერილი სწორედ ამიტომ მისწერა უწმინდესს?

- პატრიარქს ცალკე მე ვნახულობდი და მამა გიორგიმ როგორ ვერ ნახა?! თან მას იმხელა გავლენა და ზურგი ჰქონდა, ვინ გადაუდგებოდა წინ?

- საპატრიარქოს ქონების მართვის სამსახურს მამალაძემდე თეთრუაშვილი ხელმძღვანელობდა. სწორედ ამიტომ გავრცელდა ინფორმაცია მათი დაპირისპირების შესახებ...

- თანამდებობების შესახებ დეტალები არ ვიცი. გიორგი მამალაძე საერთოდ არ მინახავს. შესაძლოა მინახავს, მაგრამ არ მახსოვს. პატრიარქის რეფერენტის გარდა, სხვა თანამდებობა თუ ჰქონდა შორენას, არ ვიცი. ვფიქრობ, შორენა სწორად იქცევა, დღემდე რომ დუმს, რადგან უფრო საჭორაო არ გახადოს ეს თემა. თუ რაიმე პრობლემაა საპატრიარქოში, პატრიარქი თავად გადაწყვეტს.

- თუმცა, თქვენც თქვით, რომ პატრიარქი საკმაოდ დასუსტებულია და ის ვეღარ აკონტროლებს პროცესებს…

- კი, მაგრამ პეტრესა და შორენას დაპირისპირება ახლა კი არ დაწყებულა, ათწლეულებია არსებობს.

- ათწლეულების წინ ნაციონალები არ არსებობდნენ. მაშინ რაღატომ დაუპირისპირდნენ ერთმანეთს?

- ნაციონალები 15 წლის წინ მოვიდნენ და იქამდე მოქალაქეთა კავშირში, ანუ ხელისუფლებაში იყვნენ… მგონია, აქ რუსული ხელი ურევია. ვისაც სჯერა, რომ სააკაშვილი პროდასავლელია და არა რუსეთის აგენტი, მეცოდება, რადგან სააკაშვილმა საქართველოში რუსეთის პოლიტიკა გაატარა.

- როგორც ჩანს, ხელისუფლების ინტერესს ამ პროცესში გამორიცხავთ…

- პეტრესთან დგას თუ არა ხელისუფლება, ვერ განვსაზღვრავ. ვინც უნდა იყოს მის უკან, ეს ქვეყნის წინააღმდეგ მიმართული პროცესია.

- ისე, რეალურად მიგაჩნიათ ფაქტი, რომ მამალაძეს ციანიდი გადაეტანა საზღვარზე?

- არ ვიცნობ ამ ადამიანს და როგორ ვთქვა, რისი გამკეთებელი იყო?

- თქვენ ხომ საპატრიარქოსთან დაახლოებული პირი ხართ, რას ამბობენ გიორგი მამალაძის შესახებ?

- ყველა გაოგნებულია. თუმცა ახლა ირკვევა, რომ ეს პატრიარქის კი არა, შორენა თეთრუაშვილის წინააღმდეგაა. რასაც პეტრე პირდაპირ ეთერში საუბრობს, მოწამლავდა კი არა, პირდაპირ დაახრჩობდა ალბათ. პოლიტიკოსებმა აიტაცეს რატომღაც პატრიარქის საკითხი, თორემ მაღალი იერარქიის წარმომადგენელზე იყო საუბარი და პირადი რეფერენტი მაღალი იერარქიაა.

- როგორც უფლებადამცველი, როგორ ფიქრობთ, დაირღვა უდანაშაულობის პრეზუმფცია ხელისუფლების წარმომადგენლების მხირდან, როცა „დანაშაულზე“ საუბრობდნენ?

- რა თქმა უნდა. მე შემიძლია ნებისმიერი რამ ვთქვა, როგორც ჩვეულებრივმა მოქალაქემ, რადგან ეს უდანაშაულობის პრეზუმფცია კი არა, ცილისწამება იქნება. უდანაშაულობის პრეზუმფციას არღვევს მხოლოდ და მხოლოდ ხელისუფლება. და როცა ხელისუფლება კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებებს ეხება, თუნდაც 100%-ით იყოს დარწმუნებული, სანამ სასამართლო არ იტყვის, რომ ეს ასეა, ხელისუფლებამ თავს ამის უფლება არ უნდა მისცეს. ეს სერიოზული დანაშაულია.

- გაუთქმელობის ხელშეკრულებაზე მხოლოდ დაცვის მხარეს რომ მოაწერინეს ხელი და არა ბრალდების მხარეს, ეს კანონდარღვევა არ არის?

- თუ გათქმა არ შეიძლება, ეს ორმხრივი უნდა იყოს და ორივე მხარი არც ინტერვიუს უნდა იძლეოდეს ამ თემაზე, მანამ სანამ სასამართლო არ განიხილავს.

———–

ნანა კაკაბაძის მიერ, სულხან მოლაშვილთან დაკავშირებით მოწოდებული ინფორმაციის გადასამოწმებლად და ბრალდებებზე კომენტარის მისაღებად ,,ვერსია” მეუფე პეტრესთან დაკავშირებას შეეცადა. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ტექსტური შეტყობინებაც გავუგზავნეთ, მეუფემ ჩვენს ზარებს არ უპასუხა.

————————

„ახალი თაობა“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ ზვიად კუპრავასთან: „საპატრიარქოს წინააღმდეგ დაგეგმილი ოპერაცია ჩავარდა“ // „ქართულ ოცნებას“ ციანიდის დეკრიმინალიზაცია გადაარჩენს“

რა გეგმის მიხედვით მოქმედებდა პროკურატურა, ვინ მოიფიქრა ციანიდის საქმე, ვინ უნდა აგოს ამ ყველაფერზე პასუხი? – ამ თემებზე „ახალ თაობას“ სამართალდამცავთა რეფორმების ცენტრის ხელმძღვანელი ზვიად კუპრავა ესაუბრება.

- „ციანიდის საქმესთან“ დაკავშირებით პროკურატურის განმარტებამ კიდევ უფრო ბევრი კითხვის ნიშანი გააჩინა. არის ვერსია, რომ ეს ყველაფერი გიორგი კვირიკაშვილის დასასუსტებლად გაკეთდა. თქვენ რას ფიქრობთ ამასთან დაკავშირებით?

- პროკურატურის განმარტებები კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ციანიდის საქმეს კონკრეტული მიზანი ჰქონდა. ერთადერთი ინსტიტუტი, რომელიც ბიძინა ივანიშვილმა ვერ დაიმორჩილა, არის საპატრიარქო. მას შემდეგ, რაც ის დარწმუნდა, რომ პატრიარქ ილია II-ს ვერ დაიმორჩილებდა, დაიგეგმა ეს პროვოკაცია. საპატრიარქოს წინააღმდეგ დიდი ხანია მიდის ბრძოლა, მაგრამ ბოლო დღეებში ეს ნათლად გამოჩნდა. ის, რაც პროკურატურამ გააკეთა, არის სახელმწიფოს წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაული. ახლა იმის მტკიცება, რომ მათ არსად არ უხსენებიათ პატრიარქის მოწამვლის მცდელობა, არის სისულელე.

- პირველ განცხადებაში მართლა არსად არის ნათქვამი, რომ საუბარი იყო პატრიარქის სიცოცხლის ხელყოფაზე...

- პირდაპირი ტექსტით ეს არ უთქვამთ, მაგრამ ყველაფერი მიდიოდა იქითკენ, რომ ხალხს ასე ეფიქრა. გაგახსენებთ მთავარი პროკურორის პირველ განცხადებას. გამოვიდა შოთაძე და თქვა, რომ აღკვეთილია დანაშაული, რომელიც სახელმწიფოს და ეკლესიის წინააღმდეგ იყო მიმართული. გვითხრა, რომ იგეგმებოდა მაღალი იერარქიის სასულიერო პირის მოწამვლა. შოთაძის ლოგიკა ყველა ადამიანში ქმნიდა იმის განცდას, რომ დანაშაული პატრიარქის წინააღმდეგ იყო მიმართული. საქართველოს მოსახლეობის უდიდესი ნაწილისთვის ილია II ძალიან საყვარელი ადამიანია და აქედან გამომდინარე, ეს საქმე განსაკუთრებული ყურადღების ცენტრში მოექცა. მეც ძალიან მაინტერესებდა, როგორ გაგრძელდებოდა ეს საქმე. კითხვის ნიშნები კი თავიდანვე გაჩნდა.

- პირადად თქვენ რა კითხვა გაგიჩნდათ?

- თავიდანვე შეიქმნა განცდა, რომ პროკურატურას არ ჰქონდა სათანადო მტკიცებულებები, რაც მსგავსი ტიპის ინფორმაციას უნდა ახლდეს თან. ეს არ ყოფილა რიგითი დანაშაული. ასეთი დანაშაული კი მთელი რიგი მტკიცებულებებით უნდა იყოს გამყარებული. საგამოძიებო უწყება დაგვპირდა, რომ მტკიცებულებებს რამდენიმე დღეში წარმოადგენდა, მაგრამ ისინი არ გვინახავს.

მათ ხელთ არ აქვთ ასეთი მტკიცებულებები. ეს ყველაფერი გაკეთდა ფონის შესაქმნელად და ხელისუფლებისთვის სასურველი კანდიდატისთვის გზის გასახსნელად. ყველასთვის ცნობილია, რომ პატრიარქის პოსტზე რამდენიმე კანდიდატურა განიხილება. ხელისუფლება მხარს ქორეპისკოპოს იაკობს უჭერს. ამ სკანდალამდე რამდენიმე თვით ადრე რამდენიმე მაღალი რანგის სასულიერო პირის წინააღმდეგ გავრცელდა მაკომპრომეტებელი მასალები. სკანდალი აგორდა პატრიარქის დაცვის უფროსზე. დაიწყო პატრიარქის ძმისშვილის, მეუფე დიმიტრის წინააღმდეგ ბრძოლა.

„ციანიდის საქმე“ შემთხვევით არ დაამთხვიეს პატრიარქის ოპერაციას. ილია II-მ ძალიან მძიმე ოპერაცია გადაიტანა. ის არის ასაკში და არ იყო გამორიცხული, რომ პატრიარქი ამ ოპერაციას ვერ გადაიტანდა. „ციანიდის საქმე“ სწორედ ამაზე იყო გათვლილი. არც ის იყო შემთხვევითი, რომ დამნაშავედ მამა გიორგი მამალაძე შეარჩიეს. ის პატრიარქის ძმისშვილთან, მეუფე დიმიტრისთან დაახლოებული პირია. საბედნიეროდ, პატრიარქი გადარჩა და კარგად არის. ხელისუფლების ბინძური გეგმა ჩაიშალა.

- რაკი ჩაიშალა, ამ გეგმას გაგრძელება აღარ ექნება?

- რაღა უნდა გააგრძელონ, ხელისუფლება ძალიან სერიოზულ შარშია. ეს მზაკვრული გეგმა, საბედნიეროდ, არავინ დაიჯერა. არადა ხელისუფლებას იმედი ჰქონდა, რომ ეს საზოგადოებაზე შოკის მომგვრელად იმოქმედებდა და მიზანს მარტივად მიაღწევდა. ხალხმა კი არ დაიჯერა. ან როგორ უნდა დაიჯერო, რომ სასულიერო პირმა პატრიარქის მოსაწამლად ციანიდი შეიძინა და ამ ნივთიერებით აპირებდა გერმანიის ტერიტორიაზე შესვლას. ხელისუფლების გეგმა ჩავარდა, მაგრამ ამ ხელისუფლების წყალობით, ჩვენ დაგვრჩა ფაქტი, რომელიც ქვეყნის ისტორიაში შევა, როგორც ერთ-ერთი ყველაზე სამარცხვინო ფურცელი.

მკითხველს მინდა შევახსენო, რომ 1918 წლის შემდეგ, როცა მენშევიკებმა კირიონ მეორე მოკლეს, პატრიარქზე თავდასხმა არავის გაუბედავს. ასეთი რამის გაკეთება კომუნისტებმაც კი ვერ გაბედეს. ისინი დევნიდნენ სასულიერო პირებს, მაგრამ პატრიარქების სიცოცხლის ხელყოფას ერიდებოდნენ. სამაგიეროდ, ასეთი რამე მოხდა დღეს, „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების პირობებში.

- თუმცა, როგორც გაირკვა, მსგავსი რამ არ იგეგმებოდა...

- ეს ვერსია თავად ხელისუფლებამ განავითარა. ეს ხელისუფლება ამ სამარცხვინო ლაქას ვერსად გაექცევა. თუ არაფერი იგეგმებოდა და დარწმუნებული ვარ, რომ ასეც იყო, ხელისუფლებამ უნდა განგვიმარტოს, რატომ გამოვიდა ასეთი ინფორმაცია. ახლა ყველანაირად ცდილობენ ამ სისულელის გამოსწორებას და უარეს სისულელეს ამბობენ. გამოვიდა გია ვოლსკი და თქვა, შესაძლოა, მამა გიორგი მამალაძეს ციანიდი გასაყიდად მიჰქონდაო. რაც უნდა თქვან, ყველაფერი იქნება სისულელე, ძალიან მაგარ შარში არიან, საიდანაც გამოსავალი არ არის. ამაზე წესით ვიღაცამ უნდა აგოს პასუხი.

- თქვენი აზრით, ვინ შეიძლება გახდეს განტევების ვაცი, მთავარი პროკურორი?

- არავინ არ გახდება განტევების ვაცი. არ ველოდები, რომ ამაზე ვინმე აიღებს პასუხისმგებლობას. მთავარმა პროკურორმა ყველაფერი საკუთარ თავზე თუ აიღო, არაა გამორიცხული, თქვას, თუ ვინ იყო ამ სისულელის დამკვეთი. ამ ყველაფრის უკან ივანიშვილი დგას. „ციანიდის საქმესთან“ დაკავშირებით უკვე გააკეთა განმარტება პატრიარქმა. მას ეს არ სჯერა და მამა გიორგის დადებითად ახასიათებს. მან მამა გიორგის მხარდაჭერა გამოუცხადა, ხოლო მის გარშემო შექმნილ მდგომარეობას უცნაური და არანორმალური მოვლენა უწოდა.

- პატრიარქის ამ განცხადებასთან დაკავშირებით გია ვოლსკიმ თქვა, ჩვენ და ილია II სხვადასხვა ენებზე ვსაუბრობთო...

- ეს ის იშვიათი შემთხვევაა, როდესაც ხელისუფლების წარმომადგენელმა სიმართლე თქვა. ასაკში მყოფი, ნაოპერაციევი ადამიანი ბევრად უფრო რაციონალურად აზროვნებს, ვიდრე ხელისუფლების წარმომადგენლები. მათ შორის სხვაობა მართლაც ძალიან დიდია.

„ქართული ოცნების“ წარმომადგენლების ნებისმიერი განცხადება კიდევ უფრო გაართულებს ამ რთულ საქმეს. დარწმუნებული ვარ, ახლა ისინი ცდილობენ მოიფიქრონ რამე ისეთი, რომ მამა გიორგი მამალაძე გარეთ გამოუშვან. ამას თუ გააკეთებენ, უკვე ოფიციალურად მოხდება იმის აღიარება, რომ საქმე იყო შეკერილი. ახლა ხელისუფლება არის ჩიხში და მას მხოლოდ ერთი გამოსავალი აქვს.

- რა გამოსავალი?

- უნდა მოახდინოს ციანიდის „დეკრიმინალიზაცია“… ეს, რა თქმა უნდა, ხუმრობაა, სერიოზულად კი ხელისუფლება ამ საქმიდან სუფთად ვერ გამოვა. მათ მოუწევთ იმის აღიარება, რომ ადამიანს ციანიდი ჩაუდეს, რაც საქართველოს ისტორიაში, მგონი, არ ყოფილა. იარაღის და ნარკოტიკის ჩადება ყოველთვის იყო, მაგრამ ციანიდი უკვე მეტისმეტია.

„ახალი თაობა“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ მანუჩარ მაჩაიძესთან: „ეკლესიის დამცველებად თავს მართლმადიდებლობასთან მებრძოლი ნაციონალები და მათგან გამოყოფილი პარტიები ასაღებენ“ // „ადგილობრივი არჩევნების წინ ყველა თემა გამოიყენება“

„ახალი თაობა“ ქვეყანაში მომდინარე მოვლენებზე თბილისის საკრებულოს დამოუკიდებელ დეპუტატ მანუჩარ მაჩაიძეს ესაუბრა.

- „ციანიდის საქმის“ პარალელურად, არ წყდება საუბრები საპატრიარქოში მიმდინარე მოვლენებზე. ამ თემას იყენებენ ათეისტებიც და მორწმუნეებიც...

- ასეთი განცდა, მართლაც, რჩება. ეკლესიას მოწინააღმდეგეები და მტრები არ აკლია. ეს არ უნდა გაგვიკვირდეს. მართლმადიდებლობას ყოველთვის ებრძოდნენ. ეს ისტორიულად ასე იყო. რწმენასა და ეკლესიას განსაკუთრებული სისასტიკით ეომებოდნენ ათეისტები ანუ მატერიალისტები. ეკლესიის მოწინააღმდეგეები იყვნენ სექტები, ზოგიერთი სხვა რელიგიის წარმომადგენლები. ათეისტები ახლაც დაირაზმნენ, მაგალითად, ნაციონალური მოძრაობა თავისი განაყოფებით.

- რესპუბლიკურმა პარტიამ წამოაყენა ინიციატივა საპატრიარქოს დაფინანსების, ანუ ზარალის ანაზღაურების შეწყვეტის შესახებ...

- რესპუბლიკური პარტიაც, ნაცმოძრაობის მსგავსად, ათეისტურ-მატერიალისტური ორგანიზაციაა. საქართველოში სიტყვის თავისუფლებაა და პოლიტიკოსებს აზრის გამოთქმას არავინ უშლის. მთავარია, არ იყოს აგრესია, თავდასხმები და რადიკალიზმი.

დაფინანსების შეწყვეტა სწორად არ მიმაჩნია. რელიგიასთან მებრძოლმა კომუნისტებმა უამრავი სასულიერო პირი დახოცეს, აწამეს, საეკლესიო ქონება მიითვისეს. კონკორდატის შესაბამისად, ხდება მაშინ მიყენებული ზარალის ნაწილ-ნაწილ ანაზღაურება. ესაა ზიანის კომპენსაცია. რატომ უნდა შეწყდეს მისი გადახდა, გაუგებარია, მით უმეტეს, ყველა ცივილიზებულ სახელმწიფოში წამყვანი რელიგია უპირატესობებით სარგებლობს.

ეკლესიას გააფთრებით ებრძოდნენ და ძარცვავდნენ კომუნისტები. ეკლესიასთან ჩუმი თუ ღია ბრძოლით თავი გამოიჩინა ნაციონალურმა მოძრაობამაც. ძალიან ცინიკურია, რომ დღეს ეკლესიის დამცველებად თავს ასაღებენ მართლმადიდებლობასთან მებრძოლი ნაციონალები და მათგან გამოყოფილი პარტიები.

- ამ მხრივ ყველა აქტიურობს, ვისაც შეუძლია...

- განსაკუთრებით – ათეისტები. ისინი ცდილობენ, ლაფში ამოსვარონ ეკლესიის სახელი. დადგენილია, რომ ამა თუ იმ საზოგადოებაში ურწმუნოა მოსახლეობის 15-დან 20%-მდე. ურწმუნოს ვერც ღმერთის არსებობას დაუმტკიცებ და ვერც იმას, რომ მღვდლების უმეტესობა პატიოსანი ადამიანია. კარგი იქნება, რომ ყველამ შეისწავლოს ფილოსოფია, როგორც მატერიალისტური, ისე იდეალისტური და დასკვნები მერე გამოიტანოს.

კომუნისტების დროს გვასწავლიდნენ მატერიალიზმს, მაგრამ, ამის პარალელურად, ვეცნობოდით იდეალისტურ მიმდინარეობებს და ღმერთის არსებობის 4 დასაბუთებას. ისიც დადგენილია, რომ ურწმუნო ადამიანები პრიმიტიულად აზროვნებენ და ღმერთის არსს ვერ სწვდებიან. მორწმუნეები კომუნისტებშიც იყვნენ.

- ოპოზიცია პარლამენტში პროკურატურის მაღალჩინოსნებს იბარებს. საზოგადოება ძალიან დააბნია ციანიდის საქმეზე გაკეთებულმა ურთიერთგამომრიცხავმა განცხადებებმა...

- ბევრი რამ გაუგებარია, მაგრამ ყველაფერს გამოძიება გაარკვევს. უფლება არ გვაქვს, ვინმეს ბრალი წავუყენოთ და უდანაშაულოს ცილი დავწამოთ. ამ თემის გამო აჟიოტაჟი არ არის მართებული. ნაცმოძრაობასა და მის განაყოფებს არანაირი უფლება არ აქვთ, ილაპარაკონ ეკლესიაზე, მის დაცვაზე და ვინმე ამ თემაზე პარლამენტში დაიბარონ. ეგენი არ იყვნენ, პატრიარქსა და მთლიანად ეკლესიას რომ ებრძოდნენ? გლდანის ეკლესია ვინ დაანგრია? სასაცილოა, რომ უწმინდესის მოსანახულებლად ბერლინის კლინიკაში მიხეილ სააკაშვილი ჩავიდა დედამისთან ერთად. ხალხის მოსატყუებლად რას არ კადრულობენ!

- ხალხი ტყუვდება?

- არა მგონია, რომ ხალხი შეცდეს და გული მოუბრუნდეს ამ მწამებლებსა და ეკლესიის მოწინააღმდეგეებზე იმის გამო, რომ სააკაშვილი ბერლინში ჩავიდა და ნაციონალები აქ ეკლესიის დამცველების როლებს თამაშობენ.

- როგორც საკრებულოს დეპუტატი, რას იტყვით იმაზე, რომ თბილისის მერი ნაზღაიძის სკანდალშიც გაეხვია?

- დავით ნარმანიას დამცველი არ ვარ, მაგრამ ბევრი მოვლენა წინასაარჩევნო ხასიათს ატარებს. ადგილობრივი არჩევნების წინ ყველა თემა გამოიყენება. საინტერესოა, როცა ნარმანიას კორუმპირებულობაზე საუბრობენ გიგი უგულავა და მისი გუნდელები. გიგი უგულავას 55 მილიონის გაფლანგვას ედავებოდნენ. ის გათავისუფლებულია და სხვების კორუმპირებულობაზე ლაპარაკობს. მე რომ 100 ლარი ამეღო, ციხეში ამომალპობდნენ! უგულავას მილიონები აქვს წაღებული, მაგრამ ის თავისუფალია. ახლოვდება ადგილობრივი არჩევნები და კიდევ ბევრ ხმაურიან შოუს ვნახავთ.

„ახალი თაობა“, 18 თებერვალი, 2017 წელი

ინტერვიუ თენგიზ შარმანაშვილთან: „საპარლამენტო რესპუბლიკა საქართველოსთვის ყველაზე მეტადაა მისაღები“

კონსტიტუციონალისტი, სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის წევრი თენგიზ შარმანაშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში კონსტიტუციაში შესატან ცვლილებებზე საუბრობს.

- ბატონო თენგიზ, თქვენი ინიციატივა რას ითვალისწინებს, ეს შეეხება თუ არა პრეზიდენტისთვის შეწყალებისა და ვეტოს გამოყენების ნაწილში მთავრობის კონტრასიგნაციის განხორციელებას?

- არა, არავითარი ინიციატივა არ მქონია. კომისიის სხდომაზე მსჯელობის დროს რამდენიმე ვარიანტი დავასახელე. თუ ოფიციალური ინიციატივა მექნება, ამას კომისიას წერილობით წარვუდგენ. ასობით ინიციატივა განიხილება კომისიაზე, ყველას თავისი მოსაზრება აქვს.

- თქვენს ვარიანტზე რომ გვითხრათ?

- ჩემი ერთ-ერთი ვარიანტი ეხებოდა იმას, რომ კონტრასიგნაციის შემთხვევაში, მოქმედი კონსტიტუციით, ამ აქტის შესრულებაზე მთავრობა არის პასუხისმგებელი და პრეზიდენტს პასუხისმგებლობა აღარ აკისრია. შესაბამისად, ამ ნაწილში ამის პროექტი მთავრობამ ხომ არ მოამზადოს-თქო? ეს იყო მთავარი აზრი, რაც გამოვთქვი, მაგრამ ვინაიდან კარგად არ იქნა გააზრებული, ჩათვალეს, რომ ამას ვამბობდი ყველაფერზე, მათ შორის შეწყალებაზე, ვეტოზე და ა.შ.

- თქვენ ასევე საუბრობდით იმაზე, რომ კონსტიტუცია ითხოვს გადახედვას, კონკრეტულად, რა ნაწილში?

- გადახედვა ხდება ყველა თავის, რადგან დრო მაინც თავისას შვრება. რაღაც ნორმები უკვე მოძველდა. მაგალითად, ადამიანის უფლებების თავში რაღაცების გაუმჯობესება ხდება, თუმცა, უნივერსალური ნორმები საყოველთაოდ აღიარებული რჩება. 2010 წელს მოხდა კონსტიტუციის ახალი რედაქციის შემუშავება, მაშინ ვენეციის კომისიამ დაწერა დასკვნა, რომ ეს არის კარგი ნაბიჯი სწორი მიმართულებით ანუ მოგვიწონეს, რომ ევროპული სისტემისკენ გადავდგით ნაბიჯი. სუპერ საპრეზიდენტო რესპუბლიკები ევროპაში ნაკლებია. ახლა გაჩნდა სივრცე, რომ შემდეგი ნაბიჯები გადავდგათ და უნდა გადავდგათ.

- და რა ნაბიჯებია ეს?

- ნაბიჯი საპარლამენტო რესპუბლიკისკენ. ახლა ფაქტობრივად საპარლამენტო რესპუბლიკა გვაქვს, მაგრამ მოქმედ კონსტიტუციაში უამრავი არაადეკვატური ნორმა არის ჩარჩენილი, რომელიც არ არის საპარლამენტო რესპუბლიკისთვის დამახასიათებელი. თავის დროზე ეს ნაბიჯები სწორი მიმართულებით ბოლომდე ვერ გადაიდგა. თუ რატომ, ამის პოლიტიკურ მიზეზებზე აღარ ვისაუბრებ.

- კონკრეტულად შეგიძლიათ გვითხრათ?

- მაგალითად, უშიშროების საბჭოს რეგულაცია ავიღოთ, რომელიც დღეს პრეზიდენტთან არის. ეს რედაქცია 1995 წელს არის მიღებული, ჯერ კიდევ შევარდნაძის პრეზიდენტობის დროს და ერთი მძიმე და წერტილი არ არის შეცვლილი, ისე არის პირდაპირ გადმოღებული. რეალობაში კი აღმოჩნდა, რომ გვაქვს საპარლამენტო რესპუბლიკა, გვყავს საპარლამენტო რესპუბლიკის პრეზიდენტი და უშიშროების საბჭოსა და თავდაცვის ნაწილში მოქმედებს ისეთი რეგულაციები, რომლებიც დამახასიათებელი არის საპრეზიდენტო რესპუბლიკისთვის, ზუსტად ისე, როგორც შევარდნაძის პერიოდში იყო.

საპარლამენტო რესპუბლიკის პრეზიდენტს ვერ ექნება სუპერ საპრეზიდენტო რესპუბლიკის პრეზიდენტის უფლებამოსილება ამ ნაწილში. საპარლამენტო რესპუბლიკის პრეზიდენტის უფლებამოსილებები უნდა დაუახლოვდეს ამ მოდელის პრეზიდენტის უფლებამოსილებებს.

- ეს უფლებამოსილებები კონკრეტულად რაში გამოიხატება?

- როდესაც პრეზიდენტს არ გააჩნია აღმასრულებელი ფუნქციები, თუმცა, რაღაც ელემენტები მაინც აქვს.

- ცერემონიალური ხასიათის პრეზიდენტი თუ შესაძლებელია გარკვეული უფლებამოვალეობებითაც იყოს აღჭურვილი?

- საპარლამენტო რესპუბლიკაში პრეზიდენტებს ძირითადად არ გააჩნიათ მატერიალური შემსრულებლის ფუნქცია. იქაც კი, სადაც გააჩნიათ, კონსტიტუცია არ ავალდებულებთ. მაგალითად შემიძლია გერმანიის კონსტიტუცია დავასახელო.

- კონსტიტუციონალისტთა ნაწილი ამბობს, რომ ჩვენი ქვეყნის კონტექსტის გათვალისწინებით პრეზიდენტის უფლებამოსილების კიდევ უფრო შემცირება სახელისუფლო ბალანსს დაარღვევს. არ ეთანხმებით?

- მე განვმარტე, რომ პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეკვეცაზე არ ვსაუბრობ. მე ვსაუბრობ, საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელთან როგორ დავაახლოოთ არსებული მოდელი.

- საპარლამენტო მოდელი ჩვენი ტიპის ქვეყნისთვის რამდენად არის მისაღები?

- საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელი დამახასიათებელია დემოკრატიული, ევროპული ქვეყნებისთვის. მე ვფიქრობ, რომ ჩვენი გზაც სწორედ ევროპული ოჯახის წევრობაა. ამიტომ ვფიქრობ, რომ საპარლამენტო რესპუბლიკა არის ის მოდელი, რომელიც ჩვენთვის ყველაზე უფრო მეტად უნდა იყოს მისაღები.

მე მინდა, რომ ჩემი ქვეყანა სწორედ ამ სამართლებრივი სივრცის ნაწილი იყოს, ამ კულტურის ნაწილი, და ჩვენი მენტალობით ვართ კიდეც. მე სწორედ ამ სივრცის ნაწილად მიმაჩნია თავი. რა არის ალტერნატივა? ალტერნატივა არის აზიური მოდელები, ერთპიროვნული მმართველობა, მე კი ვფიქრობ, რომ აღარ არის ის დრო, რომ უკან დავბრუნდეთ, წინ უნდა წავიდეთ. მე მჯერა, რომ ჩვენ ამას შევძლებთ. სწორი ნაბიჯით სწორი მიმართულებით უნდა ვიაროთ.