„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დავით დარჩიაშვილთან: „არ მინდა, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ ჯგუფებად დაიყოს“ // „მანდატებზე უარი არ ვთქვით, რადგან ქვეყნის გადარჩენაში უნდა მივიღოთ მონაწილეობა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ანი მიროტაძესთან: „ეროვნული ფორუმი ნაციონალებთან უმრავლესობის შექმნას არასდროს აპირებდა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ პაატა ჯიბლაძესთან: „დემოკრატიის ვითომ გადარჩენაზე ნაცმოძრაობის სატელიტები ტეხენ ხმაურს“ // „პოლიტიკური ველი არ დაცარიელებულა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოფიო ხორგუანთან: „ოპოზიცია შეიძლება „ოცნების“ წიაღში გაჩნდეს“
——
„ვერსია“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „პროდასავლურობის ექსკლუზივი ნაციონალებს ნამდვილად არ აქვთ!“
„ვერსია“: ინტერვიუ მამუკა კაციტაძესთან: „ეს დედააფეთქებული პოლიტიკა პროფესიაა… პარლამენტში ხვრინვა იქნება!“
——
„რეზონანსი“: ინტერვიუ გიორგი ცაგარეიშვილთან: „ჩემს გადაწყვეტილებას პარტიიდან წამოსვლის თაობაზე წინაპირობა ჰქონდა, თუმცა საუბრის დრო ჯერ არ დამდგარა“
„რეზონანსი“: ლარს გაზაფხულამდე არაფერი ეშველება // დოლარზე მზარდი მოთხოვნა რამდენიმე თვე კიდევ შენარჩუნდება
„რეზონანსი“: აფხაზეთი აშშ-რუსეთის შეტაკების შესაძლო პლაცდარმი //
„მთავარი ამოცანაა, საქართველოს ორი სტრატეგიული მიმართულების – ფოთისა და ბათუმის პორტების ჩაკეტვა“
„რეზონანსი“: აფეთქება სოხუმის ცენტრში // „გამორიცხული არ არის, ამ ადამიანს ტერორისტულ დაჯგუფებასთან ჰქონდეს კავშირი“
——————-
„ახალი თაობა“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ დავით დარჩიაშვილთან: „არ მინდა, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ ჯგუფებად დაიყოს“ // „მანდატებზე უარი არ ვთქვით, რადგან ქვეყნის გადარჩენაში უნდა მივიღოთ მონაწილეობა“
ნაციონალური მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი დავით დარჩიაშვილი `ახალ თაობასთან~ ინტერვიუში აცხადებს, რომ ნაციონალური მოძრაობა პარლამენტში აუცილებლად უნდა შევიდეს. დარჩიაშვილი ამბობს, რომ ვისაც სხვა მეთოდი აქვს და სხვანაირად მოქმედება შეუძლია, ღმერთმა ხელი მოუმართოს.
- ბატონო დავით, როგორ აფასებთ მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებს? მოელოდით მოვლენების ასე განვითარებას?
- რთული სათქმელია. ერთი ცალსახად შემიძლია გითხრათ, რომ „ქართული ოცნება“ თუ საკონსტიტუციო უმრავლესობას აიღებს, ბევრად მეტი ბერკეტი ექნება ხელში, რომ ქვეყანას მეტი ზიანი მიაყენოს. მართალია, ნაციონალურ მოძრაობას ექნება ტრიბუნა და ამ ტრიბუნიდან დეპუტატის მანდატით ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება იმის თქმა, რომ არჩევნები გაყალბდა. ასევე მნიშვნელოვანი იქნება, ოპოზიციური ფრაქცია მთელ რიგ საკითხებზე ბოიკოტს რომ გამოაცხადებს. ასევე საერთაშორისო თანამეგობრობისთვის იმის თქმა, რომ ეკონომიკური თუ საგარეო პოლიტიკა ივანიშვილის ხელშია, მაგრამ ეს მაინც არის მცირედი.
- თქვენ ამბობთ, რომ არჩევნები გაყალბდა, თითქმის მთელი ქვეყნის მასშტაბით მაჟორიტარულ ოლქებში არჩევნების მეორე ტური რამდენად იძლევა ამის თქმის შესაძლებლობას?
- ერთი მეორეს არ გამორიცხავს. 137 ათასი ბიულეტენის ბათილად ცნობა რას ნიშნავს?! 137 ათასი უწიგნური აღმოჩნდა არჩევნებზე მისული?!
- მოელოდით მოვლენების ასე განვითარებას? ყოფილი პრეზიდენტი უკრაინიდან ჩართვებში ამბობდა, რომ ის იმარჯვებდა, რომ არჩევნების დღეს ჩამოვიდოდა და პირადად დაიცავდა შედეგებს. ნაციონალური მოძრაობისთვის ამან უარყოფითი გავლენა იქონია?
- მე არ მეგულება პოლიტიკური ძალა, რომელიც არჩევნების წინ არ ამბობდეს, რომ გაიმარჯვებს. აბა წაგებისთვის რომელი პოლიტიკური ძალა ან ლიდერი არის არჩევნების წინ განწყობილი!
- ანალიტიკოსები ამბობენ, რომ სააკაშვილის ამ პიარსვლამ გამოიწვია საზოგადოების, ამომრჩევლის შიში, რომ სააკაშვილი არ დაბრუნდეს და სხვა პარტიის ამომრჩეველმაც კი, მაგალითად, „თავისუფალი დემოკრატების“, „რესპუბლიკელების“, ხმა მისცა „ქართულ ოცნებას“. არ ეთანხმებით ამ ანალიზს?
- ვერ გეტყვით, საზოგადოება ჭრელია, ათასნაირი ხალხი არსებობს, ზოგს მღვდელი მოსწონს და ზოგს კიდევ – მღვდლის ცოლი. აბა რა გითხრათ, ვინ როგორ იხელმძღვანელა არჩევნებზე, როდესაც ის ხმას აძლევდა ამა თუ იმ პარტიას. ეს რთული სათქმელია. ყველაზე საგანგაშო არის ის, რომ დაახლოებით 10%-ში, ჩემი აზრით, გაყალბებით, სხვადასხვა მანიპულაციით, დაშინებით და სხვა ფაქტორებით მოხდა ჩარევა, რამაც არჩევნების შედეგები მნიშვნელოვანწილად შეცვალა. არ მოველოდი, რომ ასეთი მანიპულაცია საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ მწვავედ არ შეფასდებოდა. თუმცა, ამის ახსნაც შეიძლება, რადგან საერთაშორისო თანამეგობრობა მაინცდამაინც ოპტიმისტურად არ გვიყურებს, რადგან ქართველი საზოგადოება არ მიაჩნია დაღვინებულ, დემოკრატიულ საზოგადოებად, იცის ჩვენი უახლესი ისტორია. ამიტომ ის უფრო ზომიერია შეფასებებში. მეორე, არჩევნების გაყალბების ისეთი მეთოდიკა იქნა შემუშავებული, რომ უცხოელი დამკვირვებლებისთვის რთულია უცებ ჩასწვდეს ამას.
- თქვენ იყავით მომხრე პარლამენტში „ნაციონალური მოძრაობის“ შესვლის?
- დიახ, მომხრე ვიყავი, რაოდენ მტკივნეულიც არ უნდა იყოს ეს გადაწყვეტილება „ნაციონალური მოძრაობის“ გუნდისთვის. რაოდენ ძნელიც არ უნდა იყოს, ამ ვითარებაში ემოციას გადააბიჯო, მე მაინც მომხრე ვიყავი, რომ პარლამენტის ტრიბუნა არ უნდა დაგვეკარგა.
- 2008 წელს გაერთიანებულმა ოპოზიციამ მანდატები დაჭრა და უარი თქვა პარლამენტში შესვლაზე, რაც ძალიან არ მოსწონებია მაშინ ხელისუფლებას. ფიქრობთ, რომ ბოიკოტი არის თვითიზოლაცია, თვითლიკვიდაცია პოლიტიკური ძალისთვის?
- ვითარებასაც გააჩნია. რაღაც ვითარებაში შეიძლება სულაც არ იყოს თვითლიკვიდაცია და თვითიზოლაცია, მაგრამ ამ ვითარებაში, რომელიც 8 ოქტომბრის არჩევნების შედეგად მივიღეთ, იმ დასკვნის საფუძველზე, რომელიც ეუთომ დადო, ჩვენ ეს მანდატები გვჭირდება იმისთვის, რომ რაღაცნაირად მაინც მივიღოთ მონაწილეობა ამ ქვეყნის გადარჩენაში.
- რა ფორმით?
- თუნდაც დეპუტატის მანდატის გამოყენებით. ნაციონალური მოძრაობა ყველა ტრიბუნას გამოიყენებს და გაახმოვანებს ყველა მნიშვნელოვან პრობლემას, რომლის წინაშეც ქვეყანა დადგება. ვიღაცისთვის შეიძლება „ტრიბუნა“ არ არის ის სიტყვა, რომელიც აღიქმება საქმის საკეთებლად და ვიღაცას ეს პრივილეგია ჰგონია, მაგრამ ასე ნამდვილად არ არის. მე პირადად პარლამენტში შესვლა არ მომიწია, მაგრამ ვისაც უწევს პარლამენტში შესვლა, ის აუცილებლად უნდა შევიდეს და ეს ტრიბუნა უნდა გამოიყენოს. ვისაც სხვა მეთოდები აქვს და სხვანაირად მოქმედება შეუძლია, ღმერთმა ხელი მოუმართოს, მაგრამ ერთი მეორეს არ გამორიცხვას.
- არის საუბრები, რომ ნაციონალური მოძრაობა რამდენიმე ჯგუფად დაიყოფა, რადგან გუნდში სერიოზული აზრთა სხვადასხვაობაა. შეიძლება მოვლენები ამ მიმართულებით განვითარდეს?
- აზრთა სხვადასხვაობა ზოგადად ცუდი არ არის.
- ცხადია...
- დიახ, როდესაც ადამიანი აზროვნებს, მას აქვს თავისი შეხედულება, აზრი და ეს კარგია. ამდენად, ადამიანთა გარკვეული ჯგუფი, როდესაც აზროვნებს, ავლენს ამ აზრთა სხვადასხვაობას. როდესაც ვერ აზროვნებს, მაშინ ასეთი აზრთა სხვადასხვაობა არ არის. რაც შეეხება თქვენს კითხვას დაყოფასთან დაკავშირებით, მე გულწრფელად გეტყვით, რომ არ მინდა, ეს მოხდეს, რადგან ძალიან დიდი საფრთხის წინაშე ვართ. ამიტომ, მე, მაგალითად, აზრთა სხვადასხვაობიანი ერთიანობის მომხრე ვარ.
„ახალი თაობა“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ანი მიროტაძესთან: „ეროვნული ფორუმი ნაციონალებთან უმრავლესობის შექმნას არასდროს აპირებდა“ // „ერთადერთი ძალა, რომელთანაც ყოფილი ხელისუფლება თანამშრომლობს, „ქართული ოცნებაა“
აპირებდნენ თუ არა ნაციონალებთან ერთად ახალი უმრავლესობის შექმნას, რატომ მიაჩნიათ პროდასავლური ძალების გაერთიანება აუცილებლად, რის გაკეთებას აპირებენ პარლამენტს მიღმა? _ ამ თემებზე „ახალ თაობას“ ეროვნული ფორუმის ერთ-ერთი ლიდერი ანი მიროტაძე ესაუბრება.
- ნაცმოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი გია ბარამიძე აცხადებს, რომ ისინი თავისუფალ დემოკრატებთან და ეროვნულ ფორუმთან ერთად აპირებდნენ ახალი უმრავლესობის შექმნას. მართლა იყო ამის მცდელობა?
- ამასთან დაკავშირებით მოლაპარაკებაც კი არ ყოფილა. ეტყობა, გია ბარამიძემ ეს რომელიღაცა სიზმარში ნახა და იმას ყვება. ამ განცხადებაზე სერიოზულად კომენტარის გაკეთებაც კი მიჭირს. ყველას გასაგონად მინდა ვთქვა, რომ ნაციონალურ მოძრაობას არც ადრე განვიხილავდით პარტნიორად, არც ახლა განვიხილავთ და არც მომავალში არ დადგება ეს საკითხი დღის წესრიგში.
- ამბობთ, რომ გიორგი ბარამიძის განცხადება არის ტყუილი, რაში დასჭირდა მას ასეთი ტყუილის თქმა, თუ ასეთი რამე არ მომხდარა, თქვენ ხომ მოახდენდით ამის უარყოფას...
- წინ არის არჩევნების მეორე ტური. ახლა ნაციონალებისთვის თითოეული ხმა არის მნიშვნელოვანი და შესაძლოა, ამ განცხადებით ჩვენი პარტიის მხარდამჭერების გულის მოგება უნდოდათ. ეს არის და ეს, კიდევ ერთხელ ვამბობ, რომ ეროვნული ფორუმი ნაციონალურ მოძრაობას პარტნიორად არასდროს განიხილავს. ერთადერთი ძალა, რომელთანაც „ნაციონალურ მოძრაობას“ თანამშრომლობა შეუძლია, არის „ქართული ოცნება“. ამ ორ პარტიას ძალიან მოსწონს ერთმანეთი და როგორც აქამდე თანამშრომლობდნენ, მომავალშიც ასევე გააგრძელებენ.
- თანამშრომლობაში რას გულისხმობთ?
- „ოცნებამ“ „ნაციონალური მოძრაობა“ მთავარ ოპოზიციურ ძალად აღიარა. ამ სქემამ ამ არჩევნებზეც კარგად იმუშავა. ეროვნულ ფორუმს კი ნაციონალებთან არანაირი კონტაქტი არ გვქონია. პარლამენტში ჩვენთან ახლოს ისხდნენ და მხოლოდ ვესალმებოდით ერთმანეთს.
- ამბობთ, არანაირი კონტაქტი არ გვქონიაო და იქნება ლიდერებთან ჰქონდათ შესაძლო გაერთიანებაზე საუბარი?
- გამორიცხულია, ასეთი რამე ყოფილიყო. ამასთან დაკავშირებით პარტიის ლიდერმა კახა შარტავამაც გააკეთა კომენტარი. სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, რომ არც ერთ ჩვენგანს ნაციონალებთან თანამშრომლობა აზრადაც კი არ გაუვლია. რაც შეეხება ნაციონალებს, ისინი შესაძლოა ამაზე ძალიან ბევრსაც ფიქრობდნენ, მაგრამ ჩვენ მათი აზრების და იდეების შემოწმებით არასდროს ვყოფილვართ დაკავებული. მე მესმის, რომ მეორე ტურის წინ რაღაც-რაღაცები აერიათ ნაციონალებს თავში, მაგრამ არც ასეთი რამეების დაბრალება შეიძლება. მათი მთავარი პარტნიორი არის „ქართული ოცნება“ და მასთან გააგრძელონ კონსულტაციები. ისინი აქამდეც თანხმდებოდნენ რაღაცებზე და მომავალშიც შეთანხმდებიან – ამბავი ანგელოზი „ოცნების“ და დემონი ნაცმოძრაობის შესახებ გრძელდება. ჩვენ მათთან არაფერი გვესაქმება, საარჩევნო ციკლი დავასრულეთ და ახლა ახალ ეტაპზე გადავდივართ.
- რას აპირებთ? აიღებთ პოლიტიკურ ტაიმ-აუტს თუ თვითმმართველობის არჩევნებისთვის მოემზადებით?
- არავითარი ტაიმ-აუტი არ იქნება. მართალია, ჩვენ პარლამენტს მიღმა დავრჩით, მაგრამ ამის გამო ამომრჩეველზე არ გავბრაზებულვართ. ეროვნული ფორუმი ხალხის გადაწყვეტილებას პატივს სცემს. „ქართულმა ოცნებამ“ არჩევნების შემდეგ საკონსტიტუციო უმრავლესობა მიიღო. არსებობს რეალური საფრთხე იმისა, რომ ეს ხელისუფლება რეჟიმად ჩამოყალიბდეს. ამას ეროვნული ფორუმი ყველანაირად შეუშლის ხელს. პარლამენტს მიღმა დარჩენა არ ნიშნავს იმას, რომ პოლიტიკურ ბრძოლაზე უარი უნდა თქვა.
არჩევნების შემდეგ რამდენიმე პარტია დაიშალა, ზოგი აქამდე ვერ გამოდის შოკიდან. ჩვენ ვთვლით, რომ ეს დიდი ტრაგედია არ არის. პოლიტიკაში როცა მოდიხარ, უნდა იცოდე, რომ ხან მოიგებ, ხან წააგებ. დაშლას ჯობია დაჯდე და ცივი გონებით გააანალიზო, თუ რა შეცდომა დაუშვი.
- თქვენი პარტიის ლიდერმა კახა შარტავამ პროდასავლურ ძალებს გაერთიანებისკენ მოუწოდა. ამაზე პარტიებს არაერთგვაროვანი რეაქცია ჰქონდათ. მათი რეაქციებიდან გამომდინარე თუ ვიმსჯელებთ, მოხდება ასეთი გაერთიანება?
- ჩვენი აზრით, არსებულ სიტუაციაში ეს არის საუკეთესო გამოსავალი. ჯერ ემოციურად ისევ ცხელი პერიოდია და იმ განცხადებებიდან, რაც გაკეთდა, დასკვნის გამოტანა ნაადრევია. ზოგი აგონიიდან არ არის გამოსული, ზოგს დამატებითი დრო სჭირდება მოსაფიქრებლად, ზოგმაც რაღაცები უნდა გადააფასოს. მართალია, ეროვნული ფორუმი ვთვლით, რომ ჩვენი იდეაა საუკეთესო გამოსავალი, მაგრამ მზად ვართ, სხვების აზრიც მოვისმინოთ. ვინმეს უკეთესი იდეა თუ გაუჩნდება, მზად ვართ, გავიზიაროთ. ჩვენთვის ახალი პოლიტიკური ეტაპი უკვე დაიწყო, პარლამენტს მიღმა დარჩენა ხელების ჩამოშვებას არ ნიშნავს და არც ჩვენ ვჩერდებით. იგივე უნდა გააკეთოს ყველა იმ პარტიამ, რომელსაც პასუხისმგებლობა გააჩნია. ახლა ყველამ უნდა ვიაქტიუროთ.
- ზემოთ თქვით, რომ შეცდომების გაანალიზება უნდა მოხდეს. თქვენი აზრით, რა გახდა თქვენი დამარცხების მიზეზი?
- ჩვენ პირველ რიგში არსებულმა სისტემამ დაგვამარცხა. ამ სისტემის შედეგად ერთმა პოლიტიკურმა ძალამ ჩაიგდო ხელში აბსოლუტური ძალაუფლება და ახლა არსებობს სერიოზული ხიფათი იმისა, რომ ის რეჟიმად გადაიქცეს.
- ამას უკვე მეორედ ამბობთ...
- კიდევ ბევრჯერ მომიწევს ამის თქმა. საზოგადოებამაც და პარტიებმაც ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ასეთი რამე არ მოხდეს. არადა ამის რისკი ძალიან მაღალია. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ ოთხი წელი მათთან ერთად ვიყავი და ვიცი, როგორც მიიღებოდა გადაწყვეტილებები. 2012-2016 წლების მოწვევის პარლამენტში „ქართული ოცნება“ კოალიციის სახით იყო წარმოდგენილი და კოალიციაში შემავალ ძალებს პირდაპირ ვერ სთხოვდნენ, ამა თუ იმ გადაწყვეტილებისთვის დაეჭირათ მხარი. ახლა ბევრად მარტივადაა საქმე, „ქართული ოცნება“ მარტოა, მას აქვს საკონსტიტუციო უმრავლესობა და ნებისმიერი გადაწყვეტილება ერთ საათში იქნება აღსრულებული.
იმედი მაქვს, „ქართული ოცნება“ აცნობიერებს იმ პასუხისმგებლობას, რომლის წინაშეც აღმოჩნდა. მეჩვენება, რომ ისინი ცოტა დაბნეულები არიან. ალბათ აცნობიერებენ, რომ ხალხის იმედგაცრუება კარგად არ დასრულდება. იმედგაცრუებამდე კი ერთი ნაბიჯია მხოლოდ. ჩვენ დემოკრატიულ ქვეყნის აშენებაზე გვაქვს პრეტენზია და ამ დროს ერთპარტიულ პარლამენტს ვირჩევთ, ეს ცოტა ძნელი გასაგებია. კარგი იქნებოდა, პარლამენტში რამდენიმე პარტია შესულიყო. ეს შედეგი არსებული სისტემის და ფულის კომპონენტის გამო დადგა.
კიდევ ერთხელ ვამბობ, რომ ჩვენ ხალხის არჩევანს პატივს ვცემთ, მაგრამ არ დავუშვებთ, რომ ხალხის მიერ არჩეული პარლამენტის წყალობით აქ რეჟიმი მივიღოთ. ვერ ვიტყვი, რომ პარლამენტის გადაწყვეტილებებზე რაიმე გავლენას მოვახდენთ, მაგრამ ყველაფერს გავაკეთებთ, რომ პროცესები დემოკრატიული ჩარჩოებიდან არ ამოვარდეს. ამაში პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოება ერთად უნდა დავდგეთ. ბრძოლა გრძელდება და წინ კიდევ არის არჩევნები.
„ახალი თაობა“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ პაატა ჯიბლაძესთან: „დემოკრატიის ვითომ გადარჩენაზე ნაცმოძრაობის სატელიტები ტეხენ ხმაურს“ // „პოლიტიკური ველი არ დაცარიელებულა“
„ახალი თაობა“ არჩევნების პირველი ტურის შემდეგ შექმნილ სიტუაციაზე მემარცხენე ალიანსის პოლიტიკურ მდივან პაატა ჯიბლაძეს ესაუბრა
- მაჟორიტარული არჩევნების მეორე ტურის წინ პარტიების ნაწილი აპირებს, ნაცმოძრაობის კანდიდატების მხარდასაჭერად გაერთიანდეს. ამას ისინი დემოკრატიის გადასარჩენად მიმდინარე ბრძოლას უკავშირებენ..
- დემოკრატიისთვის, ხალხის ინტერესებისათვის ბრძოლა აქ არაფერ შუაშია. საუბარია გარკვეული პარტიების ანგარიშვალდებულებაზე. ხდება სატელიტების დარაზმვა თავიანთი ბატონის გარშემო. ნაციონალური მოძრაობა აფინანსებს თავის სატელიტებს. ახლა მათი მოქმედებები არჩევნების მეორე ტურში უნდა გამოჩნდეს.
- საუბარია იმაზე, რომ თუ „ქართული ოცნების“ კანდიდატები მეორე ტურში დამარცხდებიან, მმართველ პარტიას აღარ ექნება დემოკრატიისთვის სახიფათო საკონსტიტუციო უმრავლესობა..
- პარტიებს, რომლებიც ნაცმოძრაობას და მის კანდიდატებს უჭერენ მხარს, არც საკონსტიტუციო უმრავლესობა ადარდებთ. მათ აქვთ ვალდებულება ნაციონალური მოძრაობის წინაშე და დემოკრატიის ვითომ გადარჩენაზე ამის გამო ტეხენ ხმაურს. საკონსტიტუციო უმრავლესობა სააკაშვილის ავადსახსენებელ რეჟიმს რომ ჰქონდა, მაშინ რატომ ერთი სიტყვა არ დასცდათ ამ თემაზე? მაშინ საშიში არ იყო და ახლა გახდა? აღარაფერს ვამბობ იმ პარტიის მხარდაჭერაზე, რომელმაც ტერიტორიები რუსეთს ჩააბარა, საკუთარი მოქალაქეები დახოცა, გაძარცვა და აწამა. სააკაშვილის მმართველობა ავტორიტარული და სისხლიანი რეჟიმი იყო. მეორე ტურში სააკაშვილის პარტია სამარცხვინოდ დამარცხდება და მას სატელიტების შეკრება ვერ უშველის.
- ერთპარტიული საკონსტიტუციო უმრავლესობა საშიში არაა?
- ესაა უდიდესი პასუხისმგებლობა მმართველი პარტიისთვის. `ქართული ოცნება~ ამით უდიდეს პასუხისმგებლობას კისრულობს. თუ მას რაიმე გადაცდომა ექნება, ვარსებობთ სხვა ძალები, რომლებიც ამაზე ხმას ამოვიღებთ. ნაცმოძრაობის სატელიტები იმის გამო ხმაურობენ, რომ ვალში არიან თავიანთ პატრონთან. ასეთი სატელიტები პარტიებშიც არიან და არასამთავრობო ორგანიზაციებშიც. მათ სახელმწიფოს ინტერესები ფეხებზე ჰკიდიათ და ეძებენ თემებს საპროვოკაციოდ და სახმაუროდ.
- 8 ოქტომბრის შემდეგ გახშირდა საუბრები პოლიტიკური ველის დაცარიელებაზე...
- ამ შეფასებას არ ვეთანხმები, მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი პარტიიდან მმართველი გუნდი წავიდა, პარლამენტი კი არ იქნება მრავალპარტიული. ვფიქრობ, რომ მემარჯვენე ფლანგზე ბევრი ერთმანეთის მსგავსი პარტიაა. მაგალითად, თავისუფალი დემოკრატები, რესპუბლიკელები, ახალი მემარჯვენეები და კიდევ სხვები მემარჯვენეები არიან. ამომრჩეველს ეს აბნევს და ანაწევრებს. ცოტა ხნის წინ გაერთიანების ინიციატივით გამოვიდა ეროვნული ფორუმის ლიდერი კახა შარტავა. მისი წინადადებაც მემარჯვენეებს ეხება. მისი იდეა, ფაქტობრივად, მემარჯვენე მიმართულების პარტიების გაერთიანებისკენ მოწოდებაა. მემარცხენე ფლანგზე ადრე ლეიბორისტული პარტია იყო წამყვანი ძალა, მაგრამ შემდეგ ლეიბორისტული პარტიის ლიდერი გახდა სააკაშვილის სატელიტი.
- აღნიშნეთ, რომ ნაცმოძრაობა მეორე ტურში სამარცხვინოდ წააგებს არჩევნებს. 8 ოქტომბერს მიღებული შედეგი ნაცმოძრაობისათვის სამარცხვინო სულაც არ იყო. ბევრი ამ შედეგმა გააკვირვა. სხვა პარტიებმა, ერთის გარდა, ბარიერი ვერ გადალახეთ...
- მართლაც, საზოგადოებას გაუკვირდა, რომ პარტიამ, რომლის აკრძალვას უამრავი ადამიანი მოითხოვს, მოსალოდნელზე მეტი ხმა მიიღო. თუ პარტიის წევრებს მათ ნათესავებს და იმათ დავუმატებთ, ვინც სააკაშვილის პარტიიდან ფინანსდება, ნახევარ მილიონამდე მხარდამჭერი გასაკვირი არ უნდა იყოს. ეს ხალხი ოცნებობს ნაცმოძრაობის ხელისუფლებაში დაბრუნებაზე. მათთვის მთავარი ისაა, რომ სააკაშვილის პარტიამ ისევ ძარცვოს ქვეყანა და გამოხრას მისი ბიუჯეტი. ჩვენი პარტია ძალიან ახალია. ფინანსების სიმწირის გამო სრულყოფილი საარჩევნო კამპანიაც ვერ ჩავატარეთ. ამიტომ, 8 ოქტომბერს მიღებული შედეგი ჩვენთვის საგანგაშო არ არის. ამომრჩევლის 49% საერთოდ არ მივიდა არჩევნებზე. ესაა გადაუწყვეტელი ამომრჩეველი. მგონია, რომ ამ ადამიანების დიდი უმრავლესობა მემარცხენე-ცენტრისტული მიმართულების პარტიის მომხრე გახდება. ჩვენ ამ ორიენტაციის პარტია ვართ, თანაც წინ ვაყენებთ ქვეყნის ეროვნულ ინტერესებს.
- იმედი გაქვთ, რომ მემარცხენე ნიშაში ადგილს დაიკავებთ? `ქართული ოცნებაც~ მემარცხენე-ცენტრისტულია...
- იმედი გვაქვს, რომ დავაინტერესებთ მემარცხენე ელექტორატს. ასეთი ტიპის პარტიები ძლიერია ევროპაში. რაც შეეხება „ქართული ოცნების“ მემარცხენე-ცენტრისტობას, დეკლარირებულად, მართლაც, ასეა. რამდენად არის ეს პარტია ამ იდეოლოგიის მიმდევარი საქმეში, მალე გამოჩნდება. ამას პარლამენტშიც დავინახავთ. მმართველი პარტიის სია ბევრ კითხვას აჩენს. იქ ძალიან ჭრელი ხალხია შეყვანილი. საეჭვოა, რომ ყველა ეს ადამიანი მემარცხენე-ცენტრისტი იყოს.
- არჩევნების წინ აცხადებდით, რომ დესტაბილიზაციისთვის გამიზნული ფული ნაცმოძრაობამ უკვე დაარიგა. ეს გეგმები შეიცვლებოდა?
_ დესტაბილიზაციის კონკრეტული გეგმებიც არსებობდა და მცდელობებიც იყო. მაგალითად, გივი თარგამაძის მანქანის აფეთქება და 8 ოქტომბერს საარჩევნო უბნებზე მომხდარი პროვოკაციები ამის დამადასტურებელია. მობილიზებული იყვნენ ნაციონალების მიერ დაფინანსებული ჯგუფები. ამ შემთხვევებში არეულობის აგორება არ გამოუვიდათ. ნაცმოძრაობა კიდევ ერთხელ დარწმუნდა, რომ ხალხი ქუჩაში მის გამო არ გამოვა. კიდევ ერთი წაგება ამ პარტიას 30 ოქტომბერს ელის.
„ახალი თაობა“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ სოფიო ხორგუანთან: „ოპოზიცია შეიძლება „ოცნების“ წიაღში გაჩნდეს“
საშიშია თუ არა „ქართული ოცნებისთვის“ საკონსტიტუციო უმრავლესობა? რა მოლოდინები არსებობს მეორე ტურთან დაკავშირებით? რა პროცესები მიმდინარეობს ოპოზიციაში? მიდის თუ არა ირაკლი ალასანია გიორგი მარგველაშვილის გუნდში? – „ახალი თაობის“ ამ და სხვა კითხვებს ანალიტიკოსი სოფიო ხორგუანი პასუხობს.
- სოფიო, მიუხედავად იმისა, რომ მეორე ტური წინ არის, ყველა საუბრობს იმის თაობაზე, რომ „ოცნებას~ საკონსტიტუციო უმრავლესობა ექნება. რამდენად სახიფათოა ეს?
_ პრაქტიკულად ყველგან მოიგებს ის მაჟორიტარობის კანდიდატი, რომელიც წარადგინა „ქართულმა ოცნებამ“. ამიტომ მე თამამად შემიძლია იმის თქმა, რომ „ქართულ ოცნებას“ აუცილებლად ექნება საკონსტიტუციო უმრავლესობა, ვინ როგორი განცხადებებიც არ უნდა აკეთოს.
- რას გულისხმობთ?
- თუნდაც იმ პოლიტიკოსებს, ვინც დღეს პარლამენტს მიღმა დარჩნენ და გამოდიან მოწოდებით, არ მისცენ ხმა „ქართულ ოცნებას“. ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ამომრჩეველი, რომელმაც პირველ ტურში „ოცნების“ მაჟორიტარობის კანდიდატს მისცა ხმა, თავის გადაწყვეტილებას შეცვლის. პროგნოზით თავიდანვე ჩანდა, რომ „ქართული ოცნება“ საკონსტიტუციო უმრავლესობას მოიპოვებდა.
- რამდენად სახიფათო იქნება ეს?
- დემოკრატიული სახელმწიფოები უშვებენ ასეთ ფაქტებს. ასე არ შეიძლება. მაშინ სისტემა შევცვალოთ და პირდაპირ ჩავწეროთ, რომ დაუშვებელია ჩვენი საარჩევნო კანონმდებლობით, ვინმეს ჰქონდეს საკონსტიტუციო უმრავლესობა. ეს არასწორია!
- მაშინ რატომ არის საუბარი, რომ ნებისმიერი პარტიის საკონსტიტუციო უმრავლესობა ქვეყნისთვის სახიფათოა?
_ ეს დაბალი კლასის მაჩვენებელია! პროფესიონალების ნაკლებობაა სამოქალაქო სექტორში. ძალიან სამწუხაროა, რომ დღეს სამოქალაქო სექტორს არ აქვს პოპულარობა, არა აქვს ავტორიტეტი! ხელისუფლებას თუ ექნება საკონსტიტუციო უმრავლესობა, მას ექნება ძალაუფლება და მას სჭირდება ძლიერი სამოქალაქო სექტორი, რომელსაც გავლენა ექნება ხელისუფლებაზე, თუ ის პროფესიონალი და ობიექტური არ არის, ვერც ამ გავლენას მოიპოვებს. დღეს რა განცხადებებიც გვესმის, სამოქალაქო სექტორიდან, ძალიან ლოგიკური და მარტივად გასაგებია ყველაფერი. ავტორიტეტს ნამდვილად ვერ მოიპოვებ ერთი ადამიანის წინააღმდეგ მიმართული განცხადებებით. ჩვენი საზოგადოება იზრდება და იმედია ამაში სამოქალაქო საზოგადოებაც წამოგვყვება. ყველამ ჩვენი წილი პასუხისმგებლობა უნდა ვიკისროთ. მოქალაქეობა არ არის მხოლოდ უფლება. მოქალაქეობა არის პასუხისმგებლობა.
- როგორ აფასებთ იმას, რაც ოპოზიციურ ფლანგზე ხდება? პარტიები იშლება. ირაკლი ალასანიას პარტიის ნაწილი ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას არ გამორიცხავს და საუბარია, რომ თავად ალასანია პრეზიდენტის გუნდში მიდის...
- ირაკლი ალასანიამ თქვა, დროებით პოლიტიკიდან მივდივარო და თუ პრეზიდენტის გუნდში მიდის, როგორ მიდის პოლიტიკიდან?!
- ირინა იმერლიშვილის ადგილს სთავაზობენო…
- უშიშროების საბჭოს მდივნობა პოლიტიკაში აქტიურ ყოფნას ნიშნავს. მან კი გვითხრა, მივდივარო და მოგვატყუა?! იმედი მაქვს, ასე პირდაპირ არ გვატყუებენ, კვირაში ერთხელ. ეს ჩემთვის ძალიან უცნაური ამბავი იქნება. დღეს მთლიანად თავისუფალია პოლიტიკური ველი და არის შესაძლებლობა, გამოჩნდნენ ახალი მოთამაშეები. თავისუფლებაა დიდი. მოქალაქეებში მოთხოვნა დიდია და უკეთეს ოპოზიციას ითხოვს საზოგადოება. უფრო მაღალი ხარისხი გვინდა!
- ანუ ამ ოპოზიციურმა პარტიებმა გამოწვევებს ვერ გაუძლეს?
- ცხადია, ვერ გაუძლეს. ტაქტიკურ შეცდომებს უშვებენ.
- ნაციონალურ მოძრაობაში მიმდინარე პროცესებზე რას ფიქრობთ? საუბარია, რომ მიდის მიხეილ სააკაშვილის ჩანაცვლების მცდელობა...
- მე მგონია, რომ ცდილობენ გადარჩენას. მათთვის გადარჩენა ნიშნავს, რომ დარჩნენ პოლიტიკაში. იტივტივონ იმ სივრცეში. გადარჩენისთვის როგორი სტრატეგია აირჩიონ, განსხვავებული ხედვები აქვს ლიდერებს. 9 წლის განმავლობაში რომ მწყობრად ორგანიზებულები იყვნენ, სწორედ ამის დამსახურებაა, რომ ამდენი ხმა მიიღეს. კარგი პარტია რომ ყოფილიყო, ალბათ უკეთესი შედეგი ექნებოდათ. ცდილობენ გადარჩენას, მაგრამ ვერ თანხმდებიან სტრატეგიაში. მაინც ვფიქრობ, რომ უმჯობესია, ახალი ძალები გამოჩნდნენ.
- მერე და სად არის ეს ახალი ძალები?
- სხვათა შორის, არც იმას გამოვრიცხავ, რომ თავად `ოცნების~ შიგნით აღმოჩნდნენ ახალი ძალები, რაღაც ახალი ჯგუფები შეიქმნას.
- ასე რატომ ფიქრობთ?
- ეს უკვე ჩანს, რადგან ძალიან შეკრული გუნდის შთაბეჭდილებას არ ტოვებენ. შეიძლება შიგნით რამდენიმე ბირთვი შეიქმნას. ყოველ შემთხვევაში, დღეს ასე ჩანს. ასევე ძალიან მალე გვექნება შემდეგი არჩევნები, ერთი წლის შემდეგ. ეს ერთი წელი ძალიან ცხელი იქნება და დახუნძლული იქნება ახალი გადაჯგუფებებით. წინ ძალიან ცხელი და საინტერესო ერთი წელი გველის.
——————
„ვერსია“, 17 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „პროდასავლურობის ექსკლუზივი ნაციონალებს ნამდვილად არ აქვთ!“
თათია გოჩაძე
პოლიტიკური პარტიების ცხოვრებაში გადამწყვეტი პერიოდი დგას: მართალია, წინ მეორე ტურია, მაგრამ „ქართული ოცნება“, რომელსაც საკონსტიტუციო უმრავლესობის იმედი აქვს, კონსტიტუციურ ცვლილებებს გეგმავს; ნაციონალური მოძრაობა კი იქადნება, რომ „ოცნებას“ ოცნების ახდენის საშუალებას არ მისცემს; პატრიოტთა ალიანსი, რომელიც მესამე საპარლამენტო პარტიაა და რომელიც ჯერ კიდევ ორი-სამი კვირის წინ საკუთარ მომხრეებს არჩევნების დამთავრებისთანავე ქუჩაში გასვლისკენ მოუწოდებდა, 6 მანდატს დასჯერდა და ქუჩა დაივიწყა. ამასობაში, თავისუფალი დემოკრატები ლამის დაიშალა, ეროვნული ფორუმი კი ერთიანი პროდასავლური ყაიდის პარტიის შექმნის ინიციატივით გამოვიდა. პოსტსაარჩევნო ტენდენციების შეფასება ,,ვერსიამ” პოლიტოლოგ ვახტანგ ძაბირაძეს სთხოვა.
- პირველი ტურის შემდეგ, პრაქტიკულად, ორპარტიული პარლამენტი მივიღეთ _ 71 მანდატი „ოცნებისა“ და ნაციონალების წარმომადგენლებზე გადანაწილდა და პატრიოტთა ალიანსი პარლამენტში მესამე ძალად მხოლოდ 6 მანდატით შედის. ეჭვი აღარავის ეპარება, რომ უმრავლესობა „ქართულ ოცნებას“ ექნება. რაც შეეხება მაჟორიტარულ ძალთა გადანაწილებას, რაც მეორე ტურით გაირკვევა, დიდია ალბათობა, საქართველოს ისტორიაში პირველად, ყველა მანდატი ერთმა პარტიამ ანუ ,,ქართულმა ოცნებამ” მიიღოს. ყოველ შემთხვევაში, ის განლაგება, რაც მეორე ტურშია წარმოდგენილი, ამ ვარაუდის საფუძველს ნამდვილად იძლევა.
- თუკი მეცხრე მოწვევის პარლამენტში ,,ოცნებას” საკონსტიტუციო უმრავლესობა ექნება, ასეთი ტიპის მმართველობის პირობებში საქართველოს პოლიტიკური მომავალი როგორი იქნება?
- საკონსტიტუციო უმრავლესობა, თავისთავად, დიდი უბედურება არაა, თუმცა ძალიან ცუდი გამოცდილება გვაქვს, როცა ასეთ შემთხვევაში ხელისუფლება ცდილობს, მთელი საკანონმდებლო ბაზა საკუთარ თავზე მოირგოს. ახლაც დიდი შანსია, ავტორიტარიზმისკენ წავიდეთ, რაც ქვეყნის განვითარებაზე ძალიან ცუდად იმოქმედებს იმიტომ, რომ ასეთ დროს პროცესების ქუჩაში ,,გადართვა” იწყება. დრო გვაჩვენებს, ,,ქართული ოცნება” ამ ტრადიციის დარღვევას შეძლებს თუ არა. სამოქალაქო სექტორსა და მედიას დიდი სიფრთხილე მართებს, ქვეყანა ავტორიტარიზმისკენ არ წავიდეს.
- ამ ყველაფრის ფონზე, პარლამენტსგარეთ დარჩენილი პროდასავლური პარტიების მომავალი როგორ წარმოგიდგენიათ? ისე, ნაციონალები უკვე ღიად აცხადებენ, რომ ერთადერთი პროდასავლური ოპოზიციური ძალა ყოფილი მმართველი პარტიაა…
- ქართულ პოლიტიკაში პროდასავლურობაზე დღეს იმდენი მოსაზრება არსებობს, ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა ცოტა მიჭირს. „ქართული ოცნების“ 4-წლიანი მოღვაწეობა, არ მგონია, ვინმემ ანტიდასავლურად შეაფასოს – ვიზალიბერალიზაციას მიაღწია.
ევროკავშირთან ინტეგრაციაზე წინსვლა შეიმჩნევა, შემდგომი ნაბიჯი კი ნატო-სა და ევროკავშირში შესვლაა… ამას განვლილი 4 წლის გამოცდილებით ვამბობ, თუმცა არ ვიცი, ხვალ რა იქნება. პროდასავლურობის ექსკლუზივი ნაციონალებს ნამდვილად არ აქვთ. საზოგადოებაში გაჩნდა შიში, რომ გარკვეული მიზეზების გამო ხალხმა მეორე ტურში, შესაძლოა, ნაციონალებს დაუჭიროს მხარი, მაგრამ ეს საფუძველსმოკლებული მგონია, რადგან ამომრჩეველში ნაციონალების მიმართ ისეთივე უარყოფითი განწყობა დარჩება, როგორიც აქამდე იყო _ საზოგადოება აზრს არ შეიცვლის და თუ შეიცვალა, ეს დიდი შეცდომა იქნება. ისე, პოლიტიკოსების მოწოდება _ მეორე ტურში ხალხმა ნაციონალებს დაუჭიროს მხარი, რათა ,,ოცნებამ” საკონსტიტუციო უმრავლესობა ვერ მიიღოს, მცდარი მესიჯია.
- ფიქრობთ, „ოცნებისა“ და ნაციონალების საგარეო ხედვა თანხვედრაშია?
- დიახ… თუ ვინმე ამბობს, რომ ,,ოცნება” პროდასავლური ძალა არაა, კეთილი ინებოს და, გვითხრას, ამ 4 წელიწადში ანტიდასავლური რომელი ნაბიჯი გადადგა.
- ნუთუ, ის არაფერზე მეტყველებს, რომ ხელისუფლება ოკუპანტ რუსეთთან ურთიერთობის დათბობასა და დიალოგს აპირებს?
- დიალოგი განსაკუთრებულს არაფერს ნიშნავს, მნიშვნელოვანია გადაწყვეტილებები. პოლიტიკაში გაბუტვა მიუღებლად მიმაჩნია. პროდასავლურობა არ ნიშნავს, პუტინს „ლილიპუტინი“ ეძახო. 30 წელია ასე ვაზროვნებთ და ეს დამოკიდებულება ოდესმე უნდა შეიცვალოს. ნაციონალურ მოძრაობას სურს, დაამკვიდროს აზრი, რომ პარლამენტში პროდასავლური კურსის მქონე ძალა მხოლოდ თვითონაა, მაგრამ დასავლეთიდან ისეთი განცხადებები კეთდება, რომ ამის, მგონი, არც მას სჯერა.
- ასეა თუ ისე, ნაცმოძრაობის გარდა, სხვა პროდასავლურმა პარტიებმა 5%-იანი ბარიერი ვერ გადალახეს, პატრიოტთა ალიანსი კი პარლამენტში შევიდა. თქვენი აზრით, ეს რამ განაპირობა?
- ამომრჩევლის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ მხარი პროდასავლურ ძალებს დაუჭირა. პატრიოტთა ალიანსი ერთადერთი ორგანიზაცია აღმოჩნდა, რომელიც ,,ქართულ ოცნებას” მთელი 4 წელიწადი საყვედურობდა, რომ ნაციონალები არ დასაჯა. ენმ-ზე ,,გაბრაზებულმა” საზოგადოებამ ყურადღება სწორედ ამას მიაქცია, პატრიოტთა ალიანსისკენ წავიდა და არა დანარჩენი პოლიტიკური სპექტრისკენ.
- ბატონო ვახტანგ, რას იტყვით ეროვნული ფორუმის ინიციატივაზე, რომელიც ერთიანი პროდასავლური პარტიის შექმნას ეხება _ ასეთი კოალიციის შექმნა რეალურია?
- პარლამენტსგარეთ დარჩენილი პარტიები, ბუნებრივია, გზებს ეძებენ, პოლიტიკური აქტივობა გააგრძელონ, თუმცა ასეთ გაერთიანებაზე საუბარი, ვფიქრობ, ნაჩქარევია და უფრო ემოციური ელფერი დაჰკრავს, ვიდრე რეალური. არ მგონია, ასეთი გაერთიანების შექმნა საარჩევნო პროცესის დასრულებამდე აუცილებელი იყოს. ნებისმიერი იდეა, რომელიც კულუარებიდან საჯარო სივრცეში გამოდის, საჯარო განხილვის საგანი ხდება და თუ ასეთ განხილვაში უარყოფითი ან არასერიოზული დამოკიდებულება წინასწარ ჩამოყალიბდება, ნიშნავს, რომ იდეა მარცხისთვისაა განწირული.
ისე, არ გამოვრიცხავ, პროდასავლურმა პარტიებმა არჩევნების დასრულების შემდეგ იდეების გაზიარება, კონსულტაციები დაიწყონ და გზაც მონახონ, პოლიტიკური ცხოვრება როგორ გააგრძელონ. ეს ყველაფერი მაშინ უნდა მოხდეს, როცა არჩევნები დასრულდება, ახალი პარლამენტი შეიკრიბება და საზოგადოება რეალობას შეაფასებს.
- ალბათ გახსოვთ, რამდენიმე წლის წინ, ე.წ. პოლიტიკური რვიანის ფარგლებში, ანალოგიური ინიციატივით ახალი მემარჯვენეების მაშინდელი ლიდერი დავით გამყრელიძე გამოვიდა, თუმცა იდეა რეალობად არც მაშინ იქცა…
- „პოლიტიკური რვიანი“ 2010 წლის შემდეგ შეიქმნა და თითქოს ერთად მიდიოდნენ, მაგრამ მოხდა განხეთქილება – საარჩევნო კოდექსზე ვერ შეთანხმდნენ; მერე „პოლიტიკური რვიანი“ „პოლიტიკურ ექვსიანად“ გადაიქცა – გაერთიანებას თავად ახალი მემარჯვენეები გამოეთიშნენ, ბოლოს კი ,,ექსვიანიც” დაიშალა იმიტომ, რომ ივანიშვილი მოვიდა და ახალი გადაჯგუფება მოხდა. როგორც მახსოვს, ამ გაერთიანებას ლიდერის შერჩევის პრობლემა არ ჰქონდა, მასში რესპუბლიკური პარტია, თუ სწორად მახსოვს, ეროვნული ფორუმი და ახალი მემარჯვენეები შედიოდნენ. მაშინ ირაკლი ალასანია ქალაქის მერად იყრიდა კენჭს და არჩევნებში დამარცხების შემდეგ ეს ერთობაც დაიშალა… 2007 წლის მაისში, როგორც ნეიტრალური ფიგურა, ვცდილობდი, ერთმანეთთან ეროვნული ფორუმი, რესპუბლიკური პარტია და ახალი მემარჯვენეები დამეკავშირებინა; ყველა ლიდერს, გამყრელიძის გარდა, შევხვდი _ გამყრელიძე საზღვარგარეთ იმყოფებოდა, თუმცა მისი პარტიის წევრებს ვესაუბრე და გაერთიანება შევთავაზე _ ვუთხარი, შუამავლის როლის შესრულება შემეძლო, თუმცა არ დამთანხმდნენ და შედეგად 2007 წლის ნოემბერი მივიღეთ. მოგვიანებით, ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნებზე ერთი მიმართულების პარტიათა გაერთიანება კი არა, „პოლიტიკური აჯაფსანდალი“ მივიღეთ, რომელმაც ისე დაასრულა პოლიტიკური მოღვაწეობა, როგორც უნდა დაესრულებინა.
რაც შეეხება დღევანდელი გაერთიანების იდეას, ვიმეორებ: ნაჩქარევად მიმაჩნია, რადგან დღეს პოლიტიკური პარტიების გაერთიანების ისეთი მზაობა არ შეიმჩნევა, როგორც მაშინ. ჯერ პროცესები უნდა დასრულდეს.
- ეროვნული ფორუმის პროდასავლურობაზე რას იტყვით?
- ეროვნულმა ფორუმმა ბოლო 4 წელი პასიურ და ნეიტრალურ პოზიციაში გაატარა – ამ ხნის განმავლობაში მისი პოლიტიკური აქტივობა ნულთან იყო მიახლოებული. ერთადერთი აქტიური წევრი ანი მიროტაძე გახლდათ… ვფიქრობ, ფორუმმა არჩევნებში მონაწილეობაც ,,ვალის მოხდის” მიზნით მიიღო, არადა, გამარჯვების ძალიან დიდი პოტენციალი ჰქონდა _ ბოლო ერთი წლის განმავლობაში მაინც რომ ეაქტიურა, 5%-იანი ბარიერის გადალახვის პრობლემა არ უნდა შექმნოდა და შესაძლოა, თავისუფალ დემოკრატებზე მეტი ხმაც კი მიეღო. ეროვნულ ფორუმს არასოდეს გაუკეთებია განაცხადი, რომ დასავლეთთან ურთიერთობის მომხრე არაა, ამიტომ ვერ ვიტყვი, რომ ეს პარტია პროდასავლური კურსის მატარებელი არ არის.
- ბატონო ვახტანგ, რესპუბლიკურმა პარტიამ, რომელსაც დიდი ხნის ისტორია და მკვეთრად გამოხატული პროდასავლური კურსი აქვს, 5 კი არა, 3%-იანი ბარიერის გადალახვაც ვერ მოახერხა. თქვენი აზრით, რატომ?
- მხოლოდ რესპუბლიკური პარტია კი არა, მთელი ის პოლიტიკურ სპექტრი, რომელიც პარლამენტსგარეთ დარჩა, რთულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. წარუმატებლობის მრავალი ფაქტორი გამოიკვეთა, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ისაა, რომ იმ ამომრჩეველმა, რომელიც მთელ საარჩევნო პოლიტიკურ სპექტრზე უნდა გადანაწილებულიყო, ბოლო ორი კვირის განმავლობაში არჩევანი მხოლოდ ორ პოლიტიკურ ძალას შორის გააკეთა, რადგან პროპაგანდის სახით დიდი ზეწოლა იყო. სამართლებრივი თვალსაზრისით კი ყველაფერი კანონის დაცვით მიდიოდა, თუმცა ,,ოცნებამ” და ნაციონალებმა, ერთმანეთის გამოყენებით, ასეთი ვითარება შექმნეს – „ქართული ოცნების“ ყოფილმა მხარდამჭერებმა, იმის შიშით, ხელისუფლებაში ნაციონალები არ დაბრუნებულიყვნენ, მხარი ისევ ,,ოცნებას” დაუჭირეს მხარი, ნაციონალების მხარდამჭერებმა კი თავიანთ პარტიას მისცეს ხმა, რადგან ჩათვალეს, რომ ენმ ხელისუფლებაში ბრუნდებოდა. გაურკვეველი პოზიციის მქონე ამომრჩეველი, რომელსაც გადაწყვეტილი არ ჰქონდა, ხმა ვისთვის მიეცა, ბოლო დღეებში ამ ორ სუბიექტზე გადანაწილდა. მოკლედ, ამომრჩეველი ორ ნაწილად – მაფიქრალად და მომლოდინედ გაიყო…
- ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის შიგნით მიმდინარე პროცესებს როგორ აფასებთ?
- არ ველოდი, სააკაშვილის მოწოდებას – პარლამენტში არ შევიდეთო, პარტიის წევრების აღფრთოვანება მოჰყვებოდა. ამ პარტიაში საკმაოდ ჭკვიანი ხალხია, რომელსაც ანალიზის უნარიც აქვს და მომავალსაც ხედავს. იმასაც კარგად ხვდებიან, რატომ მოუწოდებდა სააკაშვილი, არ შესულიყვნენ პარლამენტში. მას ნაციონალურ პარტიაზე მონოპოლიის დაკარგვა არ უნდა. მართალია, ეს რაუნდი წააგო, მაგრამ თავისი ხასიათიდან გამომდინარე, ვითარების ერთპიროვნულ კონტროლს მოინდომებს, თუმცა მგონია, რომ გუნდი აღარ დაემორჩილება.
- როგორც ჩანს, სააკაშვილი პოლიტიკიდან წასვლას არ აპირებს, რასაც ირაკლი ალასანიაზე ვერ ვიტყვით. თქვენი აზრით, თავისუფალი დემოკრატების ლიდერის პოლიტიკიდან „გასვლის“ გადაწყვეტილება ადეკვატური იყო? ამით პროდასავლური ელექტორატი ნაციონალებს ხომ არ დაუთმო?
- ირაკლი ალასანიას მხრიდან, ვფიქრობ, ეს ნაჩქარევი და ემოციური გადაწყვეტილება იყო…
„ვერსია“, 17 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ მამუკა კაციტაძესთან: „ეს დედააფეთქებული პოლიტიკა პროფესიაა… პარლამენტში ხვრინვა იქნება!“
ვანო პავლიაშვილი
(შემოკლებით)
„რაღაც რომ გინდა, ის უნდა გეკუთვნოდეს, მაგრამ ამ ქვეყანას დემოკრატია არ ეკუთვნის, რადგან არჩევნების დღეს ყუთში რაღაცას ვაგდებთ, მერე ოთხი წელი ვიძინებთ და იმისთვის, რაც გვინდა, არაფერს ვაკეთებთ“, - ეს ახალი მემარჯვენეების ლიდერის, მამუკა კაციტაძის სიტყვებია (…)
- ბატონო მამუკა, რა ამის პასუხია და, საზოგადოება რატომ ვერ ახერხებს, ხელისუფლებები, რომლებიც ყოფით პრობლემებს ვერ გვიგვარებენ, ერთი ვადის შემდეგ შეცვალოს?
- ალბათ იმიტომ, რომ ერთ ვადაში ნდობის ლიმიტის ბოლომდე ამოწურვა არ ხდება და ვიდრე ამომრჩეველს ხელისუფლება ყელში ბოლომდე არ ამოუვა, თმენის რეჟიმშია, თუმცა ყველაფერმა ამან მერე ამოხეთქვა იცის, რაც როგორც წესი, ან რევოლუციაში გამოიხატება, ან შეიარაღებულ ამბებში. ამბობენ, 2012-ში ხელისუფლება მშვიდად და წყნარად შეიცვალაო, მაგრამ გგონიათ, რომ ის, რაც მაშინ მოხდა, სიკეთის არჩევანი იყო?
- აბა, რა იყო?
- რა და, ძველის შეზიზღებისა და შეძულების არჩევანი. საერთოდ, თუკი დავაკვირდებით, საქართველოში ხელისუფლებები ასე იცვლება – ოღონდ ეს არა და ვინც გინდაო, და ამ პრინციპით მას ირჩევენ, ვინც იმ წუთას უფრო შეძლებული, მოხერხებულია და ხალხის სათქმელს ამბობს. მაგალითად, 2003 წელს ხელისუფლება პირდაპირ ქუჩაში ეგდო და სააკაშვილი ხელისუფლებაში თავისმა ავანტიურისტულმა ქმედებამ მოიყვანა. მოკლედ, საქართველოში არჩევანი პრინციპით – „ვინ ვის სჯობია“ – არ კეთდება…
- 2003 წელი ახსენეთ და, მაშინ შევარდნაძის ხელისუფლების „გაპრავება“ ახლებმა სცადეთ - რევოლუციური ვითარების მიუხედავად, პარლამენტში შეხვედით…
- ამ გადაწყვეტილებით ვამაყობ, რადგან ახალი მემარჯვენეები ხელისუფლების რევოლუციურად შეცვლას შესაძლებლობების ფარგლებში წინ აღვუდექით. შემდგომმა წლებმა დაადასტურა, რომ იმ ხელისუფლებამ, რომელიც რევოლუციურად მოვიდა, ცხოვრებაც რევოლუციურად გააგრძელა და ბოლოს, ის მიიღო, რაც მიიღო.
საერთოდ, პოლიტიკაში ყველაფერი პოლიტიკურ ლოგიკას ექვემდებარება და ის ბედიც, რაც სააკაშვილის ხელისუფლებას ხვდა, ლოგიკური იყო…
- მართალია, რევოლუციების წინააღმდეგი ხართ, მაგრამ როგორც ჩანს, ხალხს თქვენი არ ესმის. ყოველ შემთხვევაში, სახელისუფლებო ბერკეტები არასოდეს განდოთ…
- ხელისუფლების ნდობა არა, მაგრამ მხარდაჭერა იყო, მათ შორის, 2008 წელსაც, როცა მანდატები დავტოვეთ…
- 2008 წლის ვადამდელ არჩევნებში ახლები გაერთიანებულ ოპოზიციასთან ერთად მონაწილეობდით და მანდატებიც ასე მიიღეთ…
- მესმის, მაგრამ გაერთიანებულ ოპოზიციაში ყველას თავისი წვლილი შეჰქონდა და ისე არ იყო, რომ ის რეიტინგი ჰაერიდან მოვიდა… საერთოდ, როგორც ჩანს, საზოგადოებას კონსტრუქციული მიდგომები ნაკლებად აინტერესებს და უფრო აფექტურ, გნებავთ, სპონტანურ და პოპულარულ გადაწყვეტილებებს იღებს. ჩვენ კი ისეთი პოპულისტები, როგორიც ხელისუფლებაში მოსვლას სჭირდება, ვერ აღმოვჩნდით…
- მე კი მგონია, რომ პოპულიზმისკენ მიდრეკილება თქვენც გაქვთ. თუ მკითხავთ, რატომ, გიპასუხებთ: წლევანდელი არჩევნების წინ ახლების ბურჭულაძესთან დაწყვილება ერთგვარი პოპულიზმი იყო - რაც უნდა ვთქვათ, ბურჭულაძე „ფეისია“, რომელსაც პირველ ეტაპზე თუნდაც მრევლის ნდობა ჰქონდა…
- რომელი მრევლის, საეკლესიო მრევლის?
_ დიახ…
_ პაატა ბურჭულაძეს საეკლესიო მრევლთან ისეთი რა კავშირი აქვს, რომ მრევლი დაიძრას და მის გვერდით დადგეს?
_ ნუ დავიწყებთ, მამუკა ბატონო, რომ საზოგადოებაზე ქველმოქმედება კარგად მოქმედებს…
_ ასე არაა, რაზეც არჩევნებში ჩვენი ბლოკის 3, 45 პროცენტიც მეტყველებს…
_ ისე, არჩევნები დასრულდა თუ არა, ბატონმა ბანმა განაცხადა, შიდა კვლევებით, 12 პროცენტზე მეტი მხარდაჭერა გვაქვსო…
_ თუნდაც 12 იყოს, მაგრამ ფიქრობთ, ამ ქვეყანაში მრევლი მხოლოდ 12 პროცენტია და მეტი არაა? მოკლედ, მრევლსა და პაატა ბურჭულაძეს ერთმანეთთან ვერ გავაიგივებ და ის, რაც დაფიქსირდა, რეალობაა.
_ მაშასადამე, არჩევნების შედეგებს აღიარებთ?
_ რა თქმა უნდა, ვაღიარებ. ერთი პროცენტი იქით ან აქეთ შედეგს თვისებრივად არ ცვლის. საზოგადოებისთვის მიუღებელი არაა, ქვეყანაში ერთი, მაქსიმუმ, ორი პარტია იყოს…
(…)
-პატარ-პატარა პროდასავლურმა პარტიებმა გაერთიანება რატომ ვერ მოახერხეთ?
- ივანიშვილი თავისი უზომო ფულით გამოჩნდა და ყველა ის პარტია, რომელიც 2012 წლის არჩევნებისთვის ჩვენს პოტენციურ პარტნიორად ითვლებოდა, უბრალოდ, შეიწოვა. ახალი მემარჯვენეები კი მარტო დარჩა.
- ივანიშვილმა ახლები რატომ გაგრიყათ?
- ეს აბსოლუტურად ზუსტად ვიცი: 2001-დან ანუ დაფუძნებიდან 2012 წლამდე ჩვენი პრინციპული საკითხები არაერთხელ დაგვიფიქსირებია. ისიც ძალიან კარგად მახსოვს, 2011 წლის 5 ოქტომბერს ივანიშვილის მოკლე განცხადება რომ გამოქვეყნდა, პოლიტიკაში მოვდივარო. მეორე დღესვე, ახლებმა და პირადად მეც, განვაცხადეთ, რომ ზოგადად და, მით უმეტეს, საქართველოს ტიპის ქვეყნის პოლიტიკაში ამხელა ფინანსური რესურსის მქონე ადამიანის შემოსვლა სახიფათოა. ამასთან, ამ ფინანსური რესურსების წარმომავლობაზე დიდი კითხვის ნიშანი დავსვით. ეს ძალიან მკაფიო გზავნილი იყო, რომელიც არ შეგვიცვლია. კარგად მახსოვს, მაგრამ ძალიან გთხოვთ, ნუ დამაკონკრეტებინებთ _ საჭიროდ არ მიმაჩნია.
- რას ნუ დაგაკონკრეტებინებთ?
- ერთი-ორმა პოლიტიკოსმა იმავე დღეს ანალოგიური განაცხადა, ბიზნესმენის პოლიტიკაში მოსვლა კარგი არ არისო, მაგრამ როგორც კი ივანიშვილმა ამა თუ იმ პარტიას დაუძახა, ეს რიტორიკა გაჩერდა…
- ეს განცხადება, თუ არ მეშლება, რესპებმა გააკეთეს…
- მე არ ვაკონკრეტებ… მოკლედ, ზუსტად ვიცოდი, რომ ის ბედი, რაც კონსერვატორების გარდა, მოგვიანებით, თავისუფალ დემოკრატებს, რესპუბლიკელებს, ფორუმსა თუ მრეწველებს დაატყდათ, ადრე თუ გვიან, აუცილებლად ,,დადგებოდა”. ხელისუფლებაში ორი-სამი წლით ყოფნა კი, ჩვენი აზრით, ის არაა, რაც პარტიას, რომელიც ქვეყნის განვითარებას სხვაგვარად უყურებს, უნდა უნდოდეს!
- ჰო, მართლა, ახლებშიც ფული თავის დროზე მსხვილმა ბიზნესმენმა _ ბადრი პატარკაციშვილმა ჩადო. ამბობენ, ივანიშვილი და პატარკაციშვილი ერთმანეთს ვერ იტანდნენო. ივანიშვილის პოლიტიკაში შემოსვლა იქნებ, სწორედ ამიტომ გააპროტესტეთ?
- არა, არა… ვანო, ისეთი ახალგაზრდა არ ხართ, 2001 წელი არ გახსოვდეთ, როცა იმ დროისთვის წარმატებულმა ქართველმა ბიზნესმენებმა ახალი მემარჯვენეები დააფუძნეს. ამიტომ, საუბარი იმაზე, რომ ახალი მემარჯვენეები პატარკაციშვილის ფულმა შექმნა, თვისებრივად სწორი არაა, თუმცა არ უარვყოფ, რომ ბადრის ჩვენს მიმართ გარკვეული თანადგომა, მათ შორის, ფინანსურიც ჰქონდა. სხვათა შორის, ბადრი პატარკაციშვილი ამ სიტუაციას მოგვიანებით გამოეთიშა, მაგრამ ახალმა მემარჯვენეებმა პოლიტიკური ცხოვრება გავაგრძელეთ; მეტიც – 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ახლები ცალკე მონაწილეობდნენ, პატარკაციშვილი კი ცალკე. ისე, პოლიტიკაში ფული ყოველთვისაა, მაგრამ პოლიტიკაში ამ ფულის პატრონი არ არის. მთელ მსოფლიოში პარტიებს ფული ბიზნესებიდან აქვთ, მაგრამ ბიზნესმენი პოლიტიკოსი არ ხდება და სწორედ ამაზე ვლაპარაკობ…
- თქვენი აზრით, ივანიშვილს, რომელიც მსოფლიოს უმდიდრეს ადამიანთა ორასეულშია, პოლიტიკაში მოსვლა რად უნდოდა?
- ამ კუთხით, შემიძლია, ორი რამ დავუშვა: ერთი, როცა ერთ სფეროში წარმატებული ხარ, ადამიანს სურვილი გიჩნდება, სხვა სფეროშიც წარმატებული იყო ანუ ბიზნესში წარმატებულმა ივანიშვილმა გადაწყვიტა, პოლიტიკაშიც წარმატებული ყოფილიყო და თავისი სიტყვა აქაც ეთქვა.
- ეს, ალბათ, გულუბრყვილო შეფასებაა…
-_ გულუბრყვილო რატომაა? მაგალითად, როცა ახალი მემარჯვენეები შეიქმნა, ამბობდნენ, ამ ხალხს მშვენიერი ბიზნესი აქვს და პოლიტიკაში რა უნდაო…
რაც შეეხება პოლიტიკაში ივანიშვილის მოსვლის მეორე ვერსიას, შეიძლება, იმ წრეში, რომელსაც ივანიშვილი წარმოადგენს ანუ მას სხვადასხვა ტიპის ბიზნესპარტნიორები ჰყავს, მიიღეს გადაწყვეტილება, ამ ქვეყანაში პოლიტიკური დომინანტი გაეჩინათ.
- და ეს წრე დასავლეთშია თუ ჩრდილოეთში?
- მსოფლიოში… იგივეს გავიმეორებ, რაც 2011 წლის 6 ოქტომბერს ვთქვი, რომ მისი ფინანსების წარმომავლობაზე დიდი კითხვის ნიშნები არსებობს…
- ესე იგი, ივანიშვილი რაღაც ჯგუფის პოლიტ-ბიზნეს პროექტია?
- თქვენ ჩემი პირველი არგუმენტი დაივიწყეთ და ეგრევე გვერდზე გადაუშვით. მე ვამბობ, ან, ან, ან და აქედან რომელსაც გინდათ, თითი იმას დაადეთ, მაგრამ ეს თქვენი დადებული თითი იქნება…
- ბატონო მამუკა, როცა გაერთიანება გადაწყვიტეთ, პაატა ბურჭულაძეს ჰკითხეთ, წარმატებული ბანი ხართ და პოლიტიკაში რა გინდათო?
- როცა კოალიცია შევქმენით, პაატა ბურჭულაძე პოლიტიკაში უკვე მოსული იყო. ისე, გთხოვთ, გაიხსენოთ, რომ 2016 წლის არჩევნების წინა პერიოდში, როცა ყველა ამბობდა, არჩევნებზე მარტო გავდივართო, ახალმა მემარჯვენეებმა ვთქვით, ამ არჩევნებზე მარტო გასვლა უაზრობაა, რადგან ორი მონსტრის პოლიტიკაა შექმნილი და ამ ჩაკეტილ სივრცეს ვერც ერთი პარტია დამოუკიდებელი ძალისხმევით ვერ გაარღვევს, ამიტომ ძლიერი ერთობა უნდა შევქმნათო. ეს ის პერიოდია, როცა ,,ოცნება”, პრაქტიკულად, იშლებოდა და არსებობდა შესაძლებლობა, რაღაც გაგვეკეთებინა ანუ შუა არ გაგვეკრიფა. ამ მიმართულებით სერიოზული მუშაობაც გავწიეთ…
- მოლაპარაკებები ვისთან გქონდათ?
- არც პიროვნებებს დავასახელებ და არც პარტიებს, მაგრამ გეუბნებით: ასეთი ლაპარაკი მიდიოდა და, სხვათა შორის, პაატა ბურჭულაძესთან ბლოკის შექმნაც სწორედ ამის შედეგი იყო. სხვა პოლიტიკურმა პარტიებმა კი, ვინც ჩვენთვის საინტერესო იყო, გამოაცხადეს, არჩევნებზე დამოუკიდებლად გავდივართო…
- და ამ პარტიებს, თქვენი დაკვირვებით, რისი იმედი ჰქონდათ?
- ჯერ კიდევ 2009 წელს, კანონმდებლობაში ძალიან ,,ამგდები” ჩანაწერი გაკეთდა – თუ პარტია 5-პროცენტიან ბარიერს გადალახავს, პარლამენტში 6 კაცის გაყვანა და ფრაქციის შექმნა შეუძლია. როცა ამ ბარიერს ბლოკი ლახავს, პარტია ერთი-ორი კაცით შედის და დამოუკიდებელი ბერკეტი არ აქვს ანუ იმას ვერ აკეთებს, რაც უნდა. სხვათა შორის, ასეთი არგუმენტიც ჰქონდათ, მოდით, კოალიციაზე პარლამენტში შესვლის მერე ვისაუბროთო, მაგრამ ყველას ვეუბნებოდი, ჯერ მაქამდე მივიდეთ-მეთქი.
- მოკლედ, პარტიები ვერ დაარწმუნეთ, ერთიანი ძლიერი საარჩევნო ბლოკი შეგექმნათ, არა?
- დიახ, ვერ დავარწმუნე… ამ ხალხს პოლიტიკურ გამოუცდელობას ვერ დავაბრალებთ, მაგრამ შეიძლება, საკუთარი შესაძლებლობების აღმატებულ ხარისხში დანახვის მომენტიც არსებობდა და ცოტა, კარგი გაგებით, პოლიტიკური სიხარბისაც, ბლოკი არ გვინდა, ამ მდინარეში მარტო გავცურავთ და ვცდით, რას წარმოვადგენთო.
- პაატა ბურჭულაძეს არც იმის შესახებ ჰკითხეთ, რომ ამბობდნენ, მიხეილ საკაშვილის პროექტიაო?
- ეს კითხვა მე რატომ უნდა დამესვა, როცა მთელი საქართველო ამ კითხვას სვამდა ან რა უნდა მეთქვა, მიშას პროექტი ხართ თუ არა-მეთქი?
- თუნდაც… სხვათა შორის, ხათუნა ლაგაზიძე სწორედ ასე მოიქცა. ყოველ შემთხვევაში, ამბობს, ვიდრე არ დავრწმუნდი, რომ სააკაშვილის ფული არ იყო, ბურჭულაძესთან არ მივედიო…
- მოგვიანებით, ხათუნამ სხვა რაღაც თქვა…
- დიახ, მაგრამ ლაგაზიძემ ეს „სხვა რაღაც“ მას შემდეგ თქვა, რაც ბურჭულაძე „გირჩს“ შეეკრა…
- „გირჩი“ არაფერ შუაშია. ეს მაშინ თქვა, როცა სიაში ვერ მოხვდა… ხათუნას საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, მაგრამ კოალიციის შექმნიდან ხათუნას გასვლამდე, დაახლოებით, სამი კვირა იყო გასული და სამი კვირის განმავლობაში ღონისძიება არ ჩატარებულა, სადაც ხათუნა აქტიური მონაწილე არ ყოფილა…
- რა ვიცი, ხათუნამ მითხრა, „გირჩის“ შეერთების დღეს, მე და მერაბ მეტრეველი მაგიდასთან კი არა, კედელთან დავსხედით და ამით ჩემი პროტესტი გამოვხატეო…
- იმ შეხვედრას ვესწრებოდი, მაგრამ ასე არ ყოფილა: მერაბი კედელთან იჯდა, ხათუნა კი მაგიდასთან. ერთადერთი, მერაბმა თქვა, ამ ტიპის გაერთიანება არ მომწონს, ვიფიქრებ და, ალბათ, ვდისტანცირდებიო. ამის შემდეგ, სამი კვირის განმავლობაში, ხათუნა ყველა ღონისძიებაში წამყვანი იყო…
- ხათუნაზე ლაპარაკი გაგვიგრძელდა, მაგრამ მისი არგუმენტით, იმიტომ აქტიურობდა, რომ უნდოდა, ბლოკის საარჩევნო სიაში ბურჭულაძის პარტიიდან უფრო მეტი ადამიანი ყოფილიყო წარმოდგენილი…
- საარჩევნო სიის ექვსეულში ოთხი ბურჭულაძის პარტიის წევრი იყო და ამიხსენით, კიდევ რამდენით მეტი უნდა ყოფილიყო? მე, ბლოკის ერთ-ერთი სუბიექტის თავმჯდომარე, მეათე ვიყავი და ეს რით ავხსნა?
- ბატონო მამუკა, ბურჭულაძის ბლოკში დისკომფორტს, ვაშაძეს თავი რომ დავანებოთ, „გირჩის“, სახელდობრ, კუბლაშვილის ყოფნა არ გიქმნიდათ?
- იცით, რა არის? – ყველა კითხვას სვამს, მაგრამ ყურადღებას ერთ სიტყვას არ აქცევს – „ყოფილი ნაციონალები“. არადა, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ ხალხმა ნაცმოძრაობისგან იძულებით, შიდაარეულობის, იმის თუ ამის გამო, დისტანცირება მოახდინა. იმით, რომ ნაცმოძრაობაში იყავი, ჯვარი არ გესმევა და ეს არც იმას ნიშნავს, რომ პოლიტიკური ცხოვრების უფლება აღარ გაქვს.
- რა თქმა უნდა, მაგრამ თუ ეს ორგანიზაცია დამნაშავეა, რა ვქნათ?
- ხალხი რომ ამბობს, დამნაშავეაო, სამართლებრივი თვალსაზრისით, ეს არ ნიშნავს, რომ დამნაშავეა. მეტიც, 2004 წლის 28 მარტს, როცა ,,ვარდების რევოლუციის” შემდგომი საპარლამენტო არჩევნები ჩატარდა, ამომრჩევლის ოთხმოცდა რაღაც პროცენტმა მხარი სააკაშვილს დაუჭირა, მოგვიანებით – 60-მა, უფრო მოგვიანებით კი _ 40-მა პროცენტმა. მაშინ, ამ ამომრჩეველს უნდა ვუთხრათ, ღირსი არ ხარ, არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო, რადგან თავის დროზე მხარი სააკაშვილს დაუჭირეო.
(…)
- ისე, ბატონო მამუკა, იზიარებთ მოსაზრებას, რომ 8 ოქტომბერს ნაცებსა და „ოცნებას“ შორის გარიგება მოხდა?
- ნაციონალებსა და ,,ოცნებას” შორის გარიგება 8 ოქტომბერს კი არ მომხდარა, არამედ, ეს გარიგება კარგა ხანია, არსებობს და ის, რომ ორივე მხარეს აწყობდა, ე.წ. ორპოლუსიანი პოლიტიკა შენარჩუნებულიყო, შეთანხმების საგანია, ოღონდ შეთანხმება იმას კი არ ნიშნავს, რომ ვთქვათ, ათი ნაციონალი და ათი ,,ოცნებელი” დაჯდა და თათბირი გამართა.
_ აბა?
_ არსებობს ქმედებები, რომლებიც შეიძლება, ყოველგვარი ზედმეტი დაგეგმარების გარეშე განახორციელო ანუ პოლიტიკაში ,,ხელი ხელს ბანს” პრინციპი ვითარდება.
მეცინებოდა, როცა ჟურნალისტებისა და საზოგადოების ნაწილი მოლოდინის რეჟიმში იყო, აი, ნაციონალები პარლამენტში შევლენ თუ არაო. ყველაფერი ეს ბლეფი იყო, რადგან მთელი 4 წელი ნაცმოძრაობის ამოცანა ორპოლუსიანი პოლიტიკის გამყარება და მთავარი ოპოზიციური ძალის სტატუსის შენარჩუნება იყო. არჩევნების შედეგად, ყველაფერი ეს მიიღო და ვის ეგონა, რომ ამ სიმწრით მოპოვებულ მანდატებს დატოვებდნენ? ეს ნაცმოძრაობის ახდენილი ოცნება იყო. ყველაფერ ამის ფონზე შიდა პარტიული ვითომ დემოკრატია გათამაშდა, რომ პარტიის ლიდერი ერთს ამბობს, პოლიტსაბჭო კი, სამდღიანი მსჯელობის მერე, მეორე გადაწყვეტილებას იღებს. ეს ისეთივე ბლეფი იყო, როგორც ის, თითქოს ,,ოცნების” პოლიტსაბჭომ სიის შედგენისას ივანიშვილის რეკომენდაციები არ გაითვალისწინა…
(…)
- …ბატონო მამუკა, ზოგიერთივით თქვენც ხომ არ ფიქრობთ, რომ ამიერიდან პოლიტიკური პროცესები პარლამენტში კი არა, პარლამენტსგარეთ განვითარდება?
- არა, ასე არ ვფიქრობ, რადგან პოლიტიკურმა ოპოზიციამ რაც უნდა მოინდომოს, თუკი ქუჩის პროცესების განვითარებას საზოგადოებაში სათანადო მზაობა არ აქვს, ამ პროტესტს ვერ მოიგონებს… ისე, „ქართული ოცნება“ თვითგარყვნის გზას დაადგა ანუ ჭკვიანი კაცის ნათქვამია, რომ ძალაუფლება პარტიასაც და პიროვნებასაც რყვნის, აბსოლუტური ძალაუფლება კი აბსოლუტურად რყვნის. დღეს ,,ოცნების” წევრებს უხარიათ, რომ საკონსტიტუციო უმრავლესობა აქვთ. მათ ადგილზე რომ ვიყო, ეს ჩემთვის განგაშის ზარი იქნებოდა, რადგან საქმე ცუდად არის – როცა მაკონტროლებელი არ გყავს, რაც უნდა ანგელოზი იყო, გახრწნას იწყებ… მოკლედ, ჩვენ, მინიმუმ, დავმუხრუჭდით და იმის ნაცვლად, რომ ქვეყანაში მრავალპარტიული დემოკრატია განვითარებულიყო, რეგრესი გავაკეთეთ _ 2016 წლის 8 ოქტომბრის არჩევნების შედეგს რეგრესულს ვუწოდებ. უხარიათ, რომ იგივე შედეგი გაიმეორეს, რაც სააკაშვილმა 2008-ში ,,დადო”… ამიტომ, ცვლილებები აუცილებლად იქნება. უკონტროლო ძალაუფლება კატასტროფაა. საკონსტიტუციო ძალაუფლება სწორედ უკონტროლო ხელისუფლებაა და როცა ერთი მინისტრი მეორეს რაღაცის გამო გააკონტროლებს, ეს ხელისუფლებაში ბუნტია!
- ანუ, ხელისუფლებაში ბუნტი დაიწყება?
- რა თქმა უნდა. როცა ოპოზიცია გამკრიტიკებლის ფუნქციას ვეღარ ასრულებს, ამ ადგილს ხელისუფლების ,,მიჯირყვნილი” ანუ ის ნაწილი იკავებს, რომელიც თვლის, რომ მისი აზრი გათვალისწინებული არაა. ივანიშვილი რომ არ გამოჩენილიყო, რა, გგონიათ, ნაცმოძრაობა დიდხანს გასტანდა? – ერთმანეთს დაერეოდნენ და შიდა ხრწნა დაწყებულიც იყო… ახლა პარლამენტში პოლიტიკური პროცესი კი არა, ხვრინვა იქნება. „ოცნებას“ 10-15 სპიკერი ეყოლება, დანარჩენები კი, უბრალოდ, დაიძინებენ, როგორც აქამდე ხდებოდა _ ადრე მოჭიდავეები იყვნენ, ახლა ფეხბურთელები არიან. შეურაცხყოფას არავის ვაყენებ, მაგრამ ეს დედააფეთქებული პოლიტიკა პროფესიაა და რა გავაკეთო?.. უმრავლესობის 115 დეპუტატიდან ავანსცენაზე, მაქსიმუმ, 25 იქნება, დანარჩენი 90 დეპუტატი, 4 წლის განმავლობაში, საღათას ძილში იქნება, კარგი ხელფასითა და პოლიტიკური მდგომარეობით! ისე, ხშირად პარლამენტში ისეთები ხვდებიან, რომლებიც დეპუტატობაზე კი არა, პარლამენტთან ახლოს გავლაზეც არ ფიქრობდნენ და ყველაფერი ეს, მაპატიეთ და, გარკვეულწილად ამომრჩევლის ბრალიცაა!
———————
„რეზონანსი“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გიორგი ცაგარეიშვილთან: „ჩემს გადაწყვეტილებას პარტიიდან წამოსვლის თაობაზე წინაპირობა ჰქონდა, თუმცა საუბრის დრო ჯერ არ დამდგარა“
სალომე სარიშვილი
“თავისუფალი დემოკრატების” ერთ-ერთი ყოფილი ლიდერი გია ცაგარეიშვილი მისი პარტიიდან წასვლის მთავარ მიზეზს არჩევნებში მარცხს უკავშირებს და ამბობს, რომ ახლა მოვლენათა გაანალიზებისა და გადაფასების პროცესშია. რატომ დატოვა პარტია “თავისუფალი დემოკრატების” ერთ-ერთმა ლიდერმა, დაუშვა თუ არა შეცდომები წინასაარჩევნოდ პარტიამ და რა საფრთხეებს ხედავს მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებში – ამ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე “რეზონანსი” გია ცაგარეიშვილის ესაუბრა.
- საზოგადოებაში თქვენი და თქვენი თანაგუნდელების გადაწყვეტილებას არაერთგვაროვანი შეფასება მოჰყვა. ისიც ითქვა, რომ ახლა პოლიტიკიდან წასვლა გამართლებული ნაბიჯი არაა… იქნებ მაინც მოახსენოთ საზოგადოებას, რამ მიგიყვანათ ამ გადაწყვეტილებამდე, გქონდათ რამე წინაპირობა?
- რა თქმა უნდა, ადამიანებს შეუძლიათ ეს იფიქრონ და ესეც მათი უფლებაა. ყოველთვის, სადამდეც პოლიტიკაში აქტიურად ვიყავი ჩართული, ხაზს ვუსვამდი, რომ ადამიანებს თავიანთი აზრის გამოხატვის საშუალება აქვთ, ჩვენ კი მათ ეს საშუალება უნდა დავუტოვოთ. ვიღაცას ეს გადაწყვეტილება მოეწონა, ვიღაცას არ მოეწონა, ესეც მათი უფლებაა. ჩვენ ამგვარი გადაწყვეტილება მივიღეთ და ვფიქრობ, ეს გარკვევით ავხსენით. მოდის დრო, როცა ამ გადაწყვეტილებამდე მიდიხარ, ჩემთვის კი ეს დრო არჩევნების შემდეგ, კოლეგებთან ერთად მოვიდა. ამაზე ჩვენ აბსოლუტურად ღიად, პარტიაში ვისაუბრეთ. ეს არ იყო ბრიფინგი გარეთ, რომელიც ნეიტრალურ მოედანზე ჩატარდა, ეს იყო ბრიფინგი პარტიის წევრებთან ერთად. გადაწყვეტილება კი პარტიის თავმჯომარესთან, ირაკლი ალასანიასთან გვქონდა შეთანხმებული. მოსაზრებები რაღაც ფარულად გადაწყვეტილების მიღებისა და ბრძოლის ველიდან გაქცევის შესახებ, დიდი სისულელეა.
არავის ახსოვს გია ცაგარეიშვილი ბრძოლის ველიდან გაქცეული. არ არსებობს ადამიანი, რომლისთვისაც ზურგი შემიქცევია და არც იმაში ვარ შემჩნეული, ბრძოლის ველიდან ლაჩარივით ვიპარებოდე. არასდროს ბრძოლის ველიდან არ გავქცეულვარ და ამაში არც მომავალში ვიქნები შემჩნეული. მოვიდა დრო, “თავისუფალი დემოკრატების” რიგები დამეტოვებინა და ეს გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად მივიღე.
- მიზეზი მაინც არ გითქვამთ… პარტიიდან წამოსვლის წინაპირობა მანამდეც არსებობდა?
- რა თქმა უნდა, ამ გადაწყვეტილებას თავისი წინაპირობები ჰქონდა, თუმცა ახლა ამაზე საუბრის დრო არ დამდგარა. არის რაღაც, რაზეც საერთოდ არ ვაპირებ საუბარს და არც იმაში ვარ შემჩნეული, მედიის სამსჯავროზე ყურით მოთრეული თემები გამომეტანოს, ან შიდა სამზარეულოზე მესაუბროს, ამას არასდროს ვიკადრებ. ასე რომ, მთავარი მიზეზი ამ გადაწყვეტილებისა იყო მარცხი არჩევნებზე და ვფიქრობ, სრულ გამგეობას ეს პასუხისმგებლობა უნდა გაგვეზიარებინა. ჩვენ დავმარცხდით არჩევნებზე და ჩხუბის შემდეგ მუჭების ქნევა, ვფიქრობ, არასერიოზული საქმეა. არასერიოზულია შენი შიდა პრობლემების სხვაზე და უმეტესწილად ხელისუფლებაზე გადაბრალება. ეს არის მაქსიმუმი, რაც ამ ეტაპზე შემიძლია გითხრათ. ბოდიშს ვუხდი საზოგადოებას, მაგრამ ახლა ამაზე მეტის თქმა არ შემიძლია, თუმცა შეიძლება მეტი ახსნის დრო მომავალში მოვიდეს.
- ისიც განაცხადეთ, რომ “კაბელების საქმეზე” ბრძოლას განაგრძობთ და თქვენს მოკავშირეებს დაიცავთ. როგორი ფორმით აპირებთ ამ ბრძოლას?
-ოსიპედის მოგონება არც გამოვა. თუ პოლიტიკაში ხარ, ხარ კიდევაც, თუ არადა, ნახევრად ვერც იქნები. სამწუხაროდ, ჩვენ წამოვედით პარტიიდან და პირდაპირ გეუბნებით, რომ ეს არ მიხარია, თუმცა ამავდროულად აქტიური პოლიტიკიდან არ წამოვსულვართ. ყოველ შემთხვევაში, ჯერჯერობით ჩემთვის და სავარაუდოდ, ჩემი მეგობრებისთვისაც მოვლენათა გადაფასებისა და გააზრების პერიოდია.
- მართალია, მომავალზე საუბრისგან თავს იკავებთ, მაგრამ იქნებ ის მაინც გვითხრათ, ამ ეტაპზე რას აპირებთ, რამე შემოთავაზება ხომ არ მიგიღიათ?
- არავითარი შემოთავაზება არც მე და არც ჩემს თანაპარტიელებს, ყოველ შემთხვევაში იმ ოთხეულს, რომლებიც თქვენ პარტიის გარეთ იხილეთ, არავისგან არ მიგვიღია. ამას სრული პასუხისმგებლობით გეუბნებით. ვისგან უნდა მიგვეღო თუ არა “ქართული ოცნებისგან”? – ამიტომ მინდა ნათლად ვთქვა, რომ არ ვიცი, მომავალში რა იქნება. სხვათა შორის, ჩემი პარტიის დატოვების შემდგომ ეს ჩემი პირველი ინტერვიუა მედიისთვის და თქვენი გამოცემის პატივისცემიდან გამომდინარე გეუბნებით, რომ აბსოლუტურად გულწრფელი ვარ. მოვიდა ცვლილებების დრო, არ დაგიმალავთ, რომ შესაძლოა ამას მანამდეც ვგრძნობდი, თუმცა საქმე ბოლომდე აუცილებლად უნდა მიგვეყვანა, მაგრამ ამომრჩეველმა უარი გვითხრა. რატომ გვითხრა უარი, ამას გააზრება, პირველ რიგში, პარტიაში დარჩენილი ადამიანების მხრიდან სჭირდება. პირველ რიგში, ამ ადამიანებმა უნდა გათვალონ შეცდომები.
- ანუ, ამბობთ, რომ წინასაარჩევნოდ პარტიამ შეცდომები დაუშვა?
- რა თქმა უნდა, იყო შეცდომები, რომელთა გამოც ამომრჩევლის ხმის მობილიზების საშუალება არ მოგვეცა. ასეთი ერთი და ორი არ ყოფილა, სამწუხაროდ, ბევრი იყო, თუმცა ეს შეცდომები პირველ რიგში, საკუთარ თავში უნდა ვეძებოთ და ხელი სხვისკენ არ უნდა გავიშვიროთ.
- გარდა პოლიტიკისა, სხვა სფეროში ხომ არ გიხილავთ?
- კიდევ ერთხელ გიმეორებთ, რომ არავითარი შემოთავაზება პირადად მე არ მიმიღია. რა იქნება მომდევნო წლებში, დღეს ნამდვილად ვერ გეტყვით. ერთი რამ შემიძლია გითხრათ: ვიღაცას ჰგონია, რომ რადგან “ქართულმა ოცნება” საკონსტიტუციო უფლება მოიპოვა, ამ ქვეყანაში გარკვეული საფრთხეები შემცირდა და შეგვიძლია არხეინად ვიყოთ. ვფიქრობ, ეს ასე არაა. მთავარ საფრთხედ “ნაციონალური მოძრაობის” გაძლიერებასა და მათი 500 ათასი ამომრჩევლის მხარდაჭერას მივიჩნევ. იქნებ ყურადღება დაუთმოთ იმას, რომ ქალაქ ახალციხეში “ქართულმა ოცნებამ” მერის არჩევნები წააგო, რატომღაც ეს ყველა მედიასაშუალებას გამორჩა. “ოცნებამ” არჩევნები წააგო ახალციხეში, ერთმანდატიან ოლქში, სადაც მეორე ტურია. ასევე წააგო ქალაქ ახალციხეში მერის არჩევნები, სადაც კენჭს ყოფილი მერი იყრიდა. ახლა იქ მეორე ტურია და “ნაცმოძრაობის” კანდიდატი “ოცნებისას” უსწრებს. ეს ძალიან ცუდი სიმპტომია, რადგან არსებობს რევანშისა და “ნაცმოძრაობის” ქვეყნის სათავეში მობრუნების საფრთხე, ეს ჩემი ქვეყნის დიდი განსაცდელია.
- როგორ წარმოგიდგენიათ ამ საფრთხის თავიდან აცილება?
- ვფიქრობ, ძალიან დიდი მობილიზება დაგვჭირდება იმისთვის, რომ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” რამე ხელშესახებ წარმატებას არ მიაღწიოს, თორემ რა პროცესები შეიძლება ქვეყანაში ამას მოჰყვეს, წარმოდგენაც კი მიჭირს. ჩემი თავი გადადებული მქონდა იმისთვის, რომ ამ ქვეყნიდან სხვებთან ერთად, მიხეილ სააკშვილი და “ნაცმოძრაობის” სათავეში ყოფნა აღმეკვეთა. ეს შევძელი, თუმცა, რა თქმა უნდა, ამაში ლომის წილი ბიძინა ივანიშვილს მიუძღვის და მაშინაც კი, როცა ოპოზიციაში ვიყავი, ამას ღიად ვამბობდი. თუმცა ამ კედლის მშენებლობაში პატარა კენჭი მეც მაქვს ჩადებული. ასე რომ, ამ საფრთხეებს ვხედავ და ვგრძნობ.
არავინ იფიქროს, რომ რადგან საკონსტიტუციო უმრავლესობა ხელთ “ქართულ ოცნებას” უპყრია, სააკაშვილების, ახალაიების, მეგის ქარდავებისა და სხვა დონის ავაზაკების ქვეყანაში მობრუნების საშიშროება არ არსებობს. ამიტომ ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებს ძალიან ყურადღებით ვადევნებ თვალ-ყურს, რაც ძალიან საინტერესო პროცესებს გვაჩვენებს. ამიტომ ვამბობ, რომ ჩვენ აქტიური პოლიტიკიდან არ გავსულვართ, თუ რა როლს მიგვიჩენს ამ პროცესში საზოგადოება, ამას მომავალი განსაზღვრავს.
„რეზონანსი“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
ლარს გაზაფხულამდე არაფერი ეშველება
დოლარზე მზარდი მოთხოვნა რამდენიმე თვე კიდევ შენარჩუნდება
მარი ჩიტაია
ლარის გამყარების მოლოდინი საშუალოვადიან პერიოდშიც არ იკვეთება. იმაზე, რომ ეროვნულ ვალუტას ახალ წლამდე არაფერი არ ეშველება და გამყარება წარმოუდგენელია, ეკონომიკურ წრეებში არავინ დავობს. ის კი არა, მინიმუმ მომავალი წლის მარტამდე ეროვნული ვალუტის კურსს გაუმჯობესების პერსპექტივა არ აქვს. წინ იმდენად რთული პერიოდია, რომ არანაირი ოპტიმიზმის საფუძველს არ იძლევა.
ამჟამად ლარის გაუფასურებას ერთჯერად მხვილ ტრანზაქციას უკავშირებენ, რომელშიც “თიბისი ბანკის” მიერ ბანკ “რესპუბლიკის” შესყიდვა და უცხოეთში თანხის გადარიცხვა მოიაზრება. სავარაუდოდ, ეს პროცესი 3-4 კვირა გაგრძელდება და სრულად წლის ბოლომდე დასრულდება. ასე რომ, დოლარზე მზარდი მოთხოვნა კიდევ შენარჩუნდება.
გარდა ამისა, უკვე ნოემბრის შუა რიცხვებიდან იმპორტიორები დაიწყებენ დიდ გადარიცხვებს, რომ პროდუქტები საახალწლოდ მოიმარაგონ, ცხადია, ესეც ლარის კურსს შეუქმნის პრობლემას. წლის ბოლო ახლოვდება და შესაბამისად, საგარეო ვალების გასტუმრების დრო დგება. ეს ფაქტორიც სავალუტო ბაზარზე თავის კვალს დაამჩნევს.
საკმაოდ რთული გრაფიკი იკვეთება ბიუჯეტის თვალსაზრისით. გადასახდებელის ნაწილში ბიუჯეტის შესრულებას დიდი პრობლემა აქვს, ტრადიციულად, წლის ბოლოს მოსალოდნელია დეფიციტური ხარჯვა, რაც ბაზარზე ჭარბი ლარის გამოსვლას შეუწყობს ხელს და სავალუტო რყევაზეც იმოქმედებს.
იანვარ-თებერვალში კი დაბალი ეკონომიკური აქტივობისა და უცხოური ვალუტის შემოდინების შემცირების გამო, კურსი ისედაც ქვემოთ ეშვება. ასე რომ, მომავალი რამდენიმე თვე ლარისთვის უმძიმესი იქნება. ფუნდამენტური ფაქტორების მხრივ, რაც ამ პროცესებს დააბალანსებს (ინვესტიციების შემოსვლა და ექსპორტის ზრდა) სასიკეთო ტენდენცია მაინც და მაინც არ იკვეთება.
ამდენად, ზოგადი ფაქტორები, რომელიც ლარის გაუფასურებას ხელს უწყობენ ზედაპირზეა და მათი დანახვა საფინანსო წრეებისთვის რთული არ არის. ყველა წინაპირობა ლარის საზიანოდაა. მთავრობას და ეროვნულ ბანკს არნახული ძალისხმევა მოუწევს, რათა ვითარება საბოლოოდ ხელიდან არ გაექცეთ.
საბანკო სფეროს სპეციალისტი, პროფესორი დავით ასლანიშვილი ლარის გამყარების ალბათობას გრძელვადიან პერსპქტივაშიც კი საეჭვოდ მიიჩნევს.
“საუბარი არ არის დროის ფაქტორზე, ლარის კურსი დამოკიდებულია ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის კარდინალურ ცვლილებაზე საქართველოში. მთავარი არის, რომ ბოლოს და ბოლოს მან შეიძინოს, აღიდგინოს ან დაიბრუნოს ნდობა, რასაც ჰქვია ფულის ეროვნულ ვალუტაში შენახვის ფუნქცია. სამწუხაროდ, არც პარლამენტი, არც მთავრობა და არც ეროვნული ბანკი არ დგამს არანაირ ნაბიჯს, რომ ლარმა დაგროვების ფუნქცია დაიბრუნოს. ხალხი იმის ნაცვლად, რომ დეპოზიტებს ათავსებდეს ეროვნულ ვალუტაში, როგორც კი მიიღებს ლარს, გარბის დოლარზე გადასაცვლელად. არაფერი გვეშველება, სანამ ეს პროცესი არ შეწყდება. ხალხმა მასობრივად უნდა დაიწყოს ლარის დეპოზიტებზე განთავსება, გრძელვადიანი აქტივების შეძენა. ამისთვის კი ერვნული ვალუტის არეალი უნდა გაფართოვდეს.
დღესდღეობით ლარის მიმოქცევის არეალი ეკონომიკის 10-15%-ს არ აჭარბებს, რაც კურსზეც აისახება. საჭირო და აუცილებელია სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდების ბაზრის გახსნა ფართო წრისთვის, რასაც ეწინააღმდეგებიან კომერციული ბანკები, ასევე სებ-ი და ფინანსთა სამინისტრო. საუბარია საფონდო ბაზარზეც, რომელიც მხოლოდ კომერციული ბანკების ხელშია. ლარიზაციის გამოცხადებული გეგმის შემდეგ არ ხდება არანაირი რეალური ნაბიჯის გადადგმა, მხოლოდ მონეტარული პოლიტიკის შერბილება-გამკაცრებით კი პრობლემა არ გადაწყდება”, – განუცხადა “ბიზნეს-რეზონანსს” დავით ასლანიშვილმა.
მას ლარის კურსთან დაკავშირებული პროცესი კაზინოში თამაშის პრინციპს აგონებს, სადაც ხალხი, როგორც წესი, წაგებული რჩება.
“ლარის მასის ზრდა არითმეტიკული პროგრესით ხდება. ყველა საკვანძო პოზიციაშია კომერციული ბანკების “რვაფეხის” ელემენტები, რომლებიც სრულად აკონტროლებენ ფინანსურ სისტემას და როგორც მტვერსასრუტი, ისე ისრუტავენ ფულად სახსრებს და გააქვთ უცხოეთში. საქართველოში კი ვრჩებით გაუბედურებულ მდგომარეობაში, სადაც მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობა არის ბოლომდე გაღარიბებული.
ფინანსური ინსტიტუტები განვითარების არანაირ შანსს არ გვიტოვებენ. ეს პრობლემა კაზინოს თამაშს დაემსგავსა – ცოტა ხნით გაამყარებენ ლარს, შემდეგ “ფსონს გაზრდიან” და ხელახლა ამოქმედდებიან. ნაცვლად იმისა, რომ სტაბილური ვალუტა და ეკონომიკურის განვითარება გვქონდეს, სათამაშო არენად გვაქციეს. ასეთ სიტუაციაში ლართან დაკავშირებით არანაირ პროგნოზს არ აქვს აზრი”, – დასძენს დავით ასლანიშვილი.
ცოტათი განსხვავებული მოსაზრებისაა საბანკო სფეროს სპეციალისტი გოჩა თუთბერიძე. მართალია, ისიც იზიარებს მოსაზრებას, რომ წლის ბოლომდე კურსი სასიკეთოდ არ შეიცველბა, მაგრამ გრძელვადიანი პერსპექტივაში პროცესების წინასწარი შეფასებისგან თავს იკავებს. საბანკო სფეროს ექსპერტი იმედოვნებს, რომ შეიცვლება ფუნდამენტური ფაქტორები, რაც საბოლოოდ ლარის კურსს გამყარებისკენ შემოაბრუნებს, თუმცა როდის შეიძლება ეს პროცესი დაიწყოს, მას ვარაუდი უჭირს.
“ლარის კურსის პროგნოზი გრძელვადიან პერსპექტივაში ღრმა ანალიზზე უნდა იყოს გათვლილი. უცნობია, მასზე რა ფუნდამენტური ფაქტორები მოახდენს გავლენას. როგორც წესი, ეკონომიკაში ორი რამ არ ექვემდებარება პროგნოზს: ლარის კურსი და საპროცენტო განაკვეთები. არავინ იცის, როგორც საითკენ დაიძვრებიან ისინი კონკრეტულ პერიოდში.
მაგალითად, მე ვერ ვხედავ ვერანაირ ფაქტორს, რაც ლარის სერიოზულ გაუფასურებას გამოიწვევს საშუალოვადიან პერიოდში. ყველაზე უკეთესად შეუძლია პროგნოზი ეროვნულ ბანკს, რომელსაც გააჩნია შესაბამისი კვლევის ინსტრუმენტები. სამწუხაროდ, სებ-ი ამას არ აკეთებს. შეიძლება რაღაც მოლოდინის შექმნა არ უნდათ, მაგრამ უნდა გააკეთონ ანალიზი, დადონ პროგნოზი იმისთვის, რომ ბაზარი შედარებით დასტაბილურდეს. როდესაც ეს არ ხდება, ჩნდება გაუფასურების მოლოდინი, შემდეგ იგი აჟიოტაჟურ მოლოდინში გადადის, რაც ეკონომიკური განვითარებისთვის ცუდი ნიშანია”, – განმარტავს თუთბერიძე.
ფაქტია, რომ ეროვნულ ვალუტა ისევ ავად არის. ლარის საგრძნობი გაუფასურება არჩევნებიდან 2-3 დღეში დაიწყო და უკვე ნახტომისებური ეფექტი აქვს. უახლოეს თვეებში გაუფასურების შემაკავებელი ფაქტორი არ არსებობს და ქვეყანა უმართავი სავალუტო პროცესის ზღვარზეა.
„რეზონანსი“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
აფხაზეთი აშშ-რუსეთის შეტაკების შესაძლო პლაცდარმი
„მთავარი ამოცანაა, საქართველოს ორი სტრატეგიული მიმართულების – ფოთისა და ბათუმის პორტების ჩაკეტვა“
ეკატერინე ბასილაია
რუსეთი მთელი შავი ზღვისპირეთის და მათ შორის ოკუპირებული აფხაზეთის სამხედრო პოტენციალს უფრო და უფრო აძლიერებს და უკვე დაიწყო საუბრები იმაზე, რომ მოსკოვი ვაშინგტონთან დაპირისპირებისთვის ღიად ემზადება, ხოლო თუკი ამ ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობა უკიდურესად დაიძაბება, საქართველოც აღმოჩნდება დაპირისპირების ერთ-ერთი პლაცდარმი. ის, რომ რუსეთი საქართველოს ტერიტორიასა და საზღვრების ახლობლად მილიტარიზაციას ზრდის, ამაზე ყველა სამხედრო ექსპერტი თანხმდება.
რამდენიმე დღის წინ, 13 ოქტომბერს, რუსეთის სახელმწიფო დუმის თავდაცვის კომიტეტმა ოკუპირებულ აფხაზეთთან ე.წ. ჯარების გაერთიანებული დაჯგუფების შექმნის თაობაზე შეთანხმების რატიფიცირებას მხარი დაუჭირა. ამ საარმიო დაჯგუფებაში შევა აფხაზეთში განლაგებული რუსული სამხედრო ბაზა, ასევე ორი აფხაზური მოტომსროლელი ბატალიონი, საარტილერიო და საავიაციო ჯგუფები, ასევე სპეცდანიშნულების ცალკეული ქვედანაყოფი და ყველა ამ დაჯგუფებას რუსული სამხედრო ბაზის წარმომადგენელი უხელმძღვანელებს. 14 ოქტომბერს კი რუსეთის პრეზიდენტი ერევანში ჩავიდა, სადაც კოლექტიური უსაფრთხოების სამიტი გაიმართა, სადაც გაცხადდა, რომ რუსეთი საკუთარ კრიზისულ ცენტრს ქმნის.
უსაფრთხოების საკითხებში ექსპერტი ვახტანგ მაისაიას განცხადებით, აფხაზეთში საარმიო დაჯგუფების შექმნა გულისხმობს აფხაზეთში რუსი სამხედროების 15 ათასამდე გაზრდას და დამატებით შეიარაღებას. ერევანის შეხვედრაზე შექმნილი კრიზისული ცენტრი კი ნატოს სწრაფი რეაგირების სარდლობაზე კონტრპასუხია და მოსკოვის მიერ ეს ორი ნაბიჯი ერთდროულად შემთხვევით არ განხორციელებულა. მისი თქმით, საქართველო რუსული გამალებული შეიარაღების ალყაშია და ჩვენი ქვეყნის ირგვლივ ძალიან ცუდი მოვლენები ვითარდება. ის თვლის, რომ რუსეთსა და დასავლეთს შორის ომის საფრთხე რეალურია და ამ ფონზე, რუსეთი აფხაზეთის ტერიტორიის მილიტარიზაციას უფრო და უფრო აძლიერებს, რაც იმას ნიშნავს, რომ დასავლეთთან დაპირისპირების შემთხვევაში საქართველოს ტერიტორიაც იქნება გამოყენებული.
ვახტანგ მაისაიას თვალსაზრისით, ამით რუსეთი ღიად აცხადებს, რომ აშშ-თან დასაპირისპირებლად მზადაა და უკან არ დაიხევს, დაპირისპირების შემთხვევაში კი ერთ-ერთი პლაცდარმი იქნება საქართველოც.
“ფაქტობრივად, უკვე ისეთ დონეზე მივიდა საქმე, რომ სერიოზულად იხილება რუსეთ-ამერიკის ომის პერსპექტივები. უკვე დაიწყო კიბერშეტევები. ამერიკელები რუსეთის წინააღმდეგ სერიოზული კიბერშეტევების განხორციელებას აპირებენ. ასევე რუსეთი, ანალოგიურად შეიარაღებული ძალების კუთხით ამზადებს დარტყმებს, ისკანდერის ტიპის შეიარაღება შეიყვანეს კალინინგრადის ტერიტორიაზე, კამჩატკის ტერიტორიაზე მოტომსროლელი დივიზია გადაისროლეს. ეს კი აშშ-ს ალიასკის ტერიტორიაზე პირდაპირი დამუქრებაა. ამ ყველაფერს ემატება ისიც, რომ პუტინის გადაწყვეტილებით იქმნება სამხედრო ბაზები კუბაში, ვიეტნამში. სამი დღის წინ ასევე ერევანში, პუტინის მონაწილეობით, კოლექტიური უსაფრთხოების სამიტი იყო, სადაც მნიშვნელოვანი დოკუმენტები მიიღეს სამხედრო შემადგენლის გაძლიერებაზე. ეს დოკუმენტი გასაიდუმლოებულია და ეს უნდა იყოს ჩვენთან სერიოზული შეშფოთებისა და განხილვის საგანი”, – ამბობს ვახტანგ მაისაია.მისი თქმით, ამას ემატება აფხაზეთში შექმნილი საარმიო დაჯგუფება, რომელიც იქნება ერევანში შექმნილი კრიზისების მართვის ოპერატიული ცენტრის შემადგენელი. მას დაემორჩილება კავკასიისა და ცენტრალური აზიის რუსული ბაზები. ასევე ამ ორგანიზაციაში შემუშავდა სამხედრო დოქტრინა, 2025 წლამდე ეს ახალი სამხედრო ალიანსი როგორ უნდა განვითარდეს. “რუსეთის მხრიდან უკვე აშკარად იკვეთება იმის მზაობა, რომ აშშ-ს აღუდგეს წინ. როგორც ჩანს, რუსები შეტევაზე გადავიდნენ და ჩათვალეს, რომ ამერიკელებს მათ ქმედებებზე პასუხის გაცემა არ შეუძლიათ. ამიტომაც გააქტიურეს აგრესიული ქმედება სირიაში. სირიაში რუსებსა და აშშ-ს შორის საერთოდ შეწყვეტილია ყოველგვარი თანამშრომლობა და საუბარია იმაზეც, რომ შესაძლოა რუსეთმა ამერიკული სამხედრო თვითმფრინავები ჩამოაგდონ.
“ფაქტობრივად, ჩვენ ვღებულობთ ახალი ტიპის, სერიოზული დაპირისპირების ფონს აშშ-სა და რუსეთს შორის და ბუნებრივია აქ საქართველოს გვერდზე გადგომა არ გამოვა. ჩვენ ამ გეოსტრატეგიულ დაფარვის ზონაში ვართ მოქცეული და ამ დროს ყველა დუმს. ეს პარადოქსული სიტუაციაა. საქართველო კი არაფერზე არ ფიქრობს. მე მხოლოდ შემიძლია დავაფიქსირო ის საშიში ტენდენცია, რომელსაც ჩვენი საზოგადოება და ახლად არჩეული ხელისუფლება ვერ ამჩნევს”, – აცხადებს ვახტანგ მაისაია.
ექსპერტი აღნიშნავს, რომ 2008 წლის აპრილში რუსებმა დაიწყეს პირველი შეიარაღებული ფორმირების შეყვანა ოკუპირებული აფხაზეთის ტერიტორიაზე და ანალოგიური ხდება დღესაც, როდესაც აფხაზეთში იქმნება საარმიო დაჯგუფება, რომელიც უპირველესად სწორედ დასავლეთისკენაა მიმართული.
“რუსეთისთვის აფხაზეთის ტერიტორია მნიშვნელოვანია როგორც საზღვაო ელემენტებით, ასევე მგონია, რომ აფხაზეთში დიდი ხანია შეყვანილია საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსების ფავორიტები – ემ-300 და ემ-400, რომელთა რადიოლოკაციური დაფარვის ზონა შეადგენს დაახლოებით 300-500 კმ-ს. ეს ნიშნავს, რომ ისინი გააკონტროლებენ მთლიანად ხმელთაშუა ზღვისპირეთის იმ ნაწილს, რომელიც მათთვის მნიშვნელოვანია და დაფარავენ შავი ზღვის აკვატორიას. აფხაზეთში დამრტყმელი და რადიოლოკაციური სისტემების დანერგვით რუსები აფხაზეთს განიხილავენ პლაცდარმად, საიდანაც შავი და ხმელთაშუა ზღვის პირეთი ნატოს საწინააღმდეგოდ გააკონტროლონ”, – დასძენს ვახტანგ მაისაია.
სამხედრო-ანალიტიკური ჟურნალ “არსენალის” მთავარი რედაქტორი ირაკლი ალადაშვილის თქმით, ნატოს ჯერ კიდევ ეძინა, როდესაც შავ ზღვაზე გააქტიურება დაიწყო რუსეთმა ჯერ აფხაზეთის ოკუპაციით, შემდეგ ყირიმის ნახევარკუნძულის ოკუპაციით და დღესაც მოსკოვი უფრო და უფრო მეტად აქტიურობს, რომ შავი ზღვა უფრო მეტად გააკონტროლოს. ხოლო რადგანაც აფხაზეთს შავი ზღვის დიდი ნაწილზე აღმოსავლეთით გასასვლელი აქვს, ამიტომაც არის, რომ აფხაზეთის მილიტარიზაცია აქტიურად გრძელდება და დასავლეთსა და რუსეთს შორის დაპირისპირების გაგრძელების შემთხვევაში ამ ტერიტორიაზე არსებულ სამხედრო ბაზას დიდი მნიშველობა აქვს.
“აფხაზეთისა და ცხინვალი რეგიონის ოკუპაციის შემდეგ ამ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ისედაც რუსი სამხედროები განაგებენ ყველაფერს, თუმცა ახლა იქ არსებული სამხედრო ბაზები უკვე ოფიციალურად გადადის რუსეთის მმართველობის ქვეშ. დაახლოებით ასეთი პროცესი უკვე შედგა ოკუპირებული ცხინვალის რეგიონში, სადაც მე-4 რუსულმა ბაზამ ჩაყლაპა ადგილობრივი ოსი სეპარატისტების დანაყოფები და ახლა იგივე ხდება აფხაზეთის მიმართებაშიც. აფხაზეთში რუსეთის მე-7 ბაზის, სეპარატისტების ორი ბატალიონის, ასევე სპეცდანიშნულების დანაყოფის ოპერატიული მართვა განხორციელდება რუსეთის მე-7 სამხედრო ბაზის მეთაურის მიერ. ამ ეტაპზე ცხინვალში 3 ათასი და აფხაზეთში 4 ათასი რუსეთიდან ჩასული სამხედრო მოსამსახურეა. ამას ემატება აფხაზეთში 3-4 ათასი აფხაზიც. აფხაზეთში გამოყენებული იქნება გუდაუთის სამხედრო აეროდრომიც, გარდა ამისა სანაპირო ზოლზე მოხდება ხომალდსაწინააღმდეგო და საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსების დამატებით განთავსება. ასევე ოპერატიულ-ტაქტიკური დანიშნულების სარაკეტო კომპლექსებიც”, – ამბობს ირაკლი ალადაშვილი. მისი თქმით, როგორც აფხაზეთი, ისე ოკუპირებული ცხინვალის რეგიონში ამგვარი მილიტარიზაცია საქართველოსთვის საშიშია, თუმცა ასევე არანაკლები საფრთხეა ის დასავლეთისთვისაც.
“ოკუპირებულ აფხაზეთის მთავარი ამოცანაა, ერთის მხრივ საქართველოს ორი სტრატეგიული მიმართულების – ფოთისა და ბათუმის პორტების ჩაკეტვა და ასევე ის გათვლილია შავი ზღვის უფრო მეტად კონტროლისთვის. ცხინვალის რეგიონი კი გათვლილია საქართველოს ნატოსკენ სწრაფვის გასაკონტროლებლად. ასევე იმისთვის, რომ საავტომობილო, სარკინიგზო და საჰაერო მაგისტრალები შუაზე გაყოს ძალიან მოკლე დროში და ასევე რუსეთიდან სომხეთში სამხედრო ტვირთების გადასატანად სამხედრო დერეფანის გაჭრას”, – აღნიშნავს ალადაშვილი. ალადაშვილი ახალი ცივი ომის დაწყების საფრთხეებზეც საუბრობს, თუმცა მაისაიასაგან განსხვავებით აღნიშნავს, რომ დღეს ნატო არ არის ისეთი ძლიერი შავ ზღვაზე, რომ უახლოეს ხანში რუსეთთან რამე დიდ ესკალაციაზე წავიდეს. ცივი ომის პირველი ნიშნები 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს იმის დროს გამოჩნდა, რაც არ ან ვერ დაინახა დასავლეთმა. უკრაინის შემთხვევაში ნატომ გამოღვიძება დაიწყო, სირიის შემთხვევაში კი დასავლეთსა და რუსეთ შორის დაპირისპირებამ აპოგეას მიაღწია და უკვე ნათლად ჩანს რაზეა საუბარი.
მიუხედავად ამისა, ნატომ შავ ზღვაში კლანჭების გამოჩენა ძალიან დააგვიანა და ახლაც ძირითადად მხოლოდ საუბრებია. თან ნატოს სერიოზული პრობლემებიც აქვს. რადგან თურქეთი, მისი სერიოზული წევრია და რომელსაც საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ შავი ზღვის აკვატორიაში წამყვანი როლი ეკავა, მას მოსკოვთან უფრო უკეთესი ურთიერთობა აქვს, ვიდრე ბრიუსელთან. თურქეთის გარეშე კი ნატო თავის სიძლიერეს შავ ზღვაში ვერ გაზრდის. შავ ზღვაში დანარჩენი ქვეყნების პოტენციალი ძალიან უმნიშვნელოა, თან იმის ფონზე, რომ რუსეთმა ბოლო ორ წელიწადში შავი ზღვის ფლოტი სერიოზულად გადააიარაღა და მას ძალიან დიდი საბრძოლო შესაძლებლობები გაუჩნდა”, – ამბობს ირაკლი ალადაშვილი.
„რეზონანსი“, 18 ოქტომბერი, 2016 წელი
აფეთქება სოხუმის ცენტრში
„გამორიცხული არ არის, ამ ადამიანს ტერორისტულ დაჯგუფებასთან ჰქონდეს კავშირი“
თიკო ოსმანოვა
სოხუმში ე.წ. სახელმწიფო ტელერადიოკომპანიის ტერიტორიაზე უცნობმა მამაკაცმა თავი აიფეთქა, თუმცა ჯერჯერობით უცნობია სუიციდის რეალური მიზეზი. ამასთან დაკავშირებით სხვადასხვა ვერსია ვრცელდება, მათ შორის – ამ ადამიანის კავშირი “ისლამურ სახელმწფოსთან”, რასაც ქართველი პოლიტოლოგების ნაწილი არ გამორიცხავს. მეორე ნაწილი კი ამ ვერსიას არ ეთანხმება და თვითმკვლელობის შემთხვევას რეგიონში არსებულ მძიმე სოციალურ ფონს უკავშირებს. აღსანიშნავია, რომ ამის გამო გუშინ აფხაზეთის დე-ფაქტო პრეზიდენტმა რაულ ხაჯიმბამ სოხუმში მდებარე ყველა მნიშვნელოვანი ობიექტის და საჯარო თავშეყრის ადგილების გაძლიერებული დაცვის ქვეშ აყვანის ბრძანება გასცა.
რაულ ხაჯიმბას დავალებით, ე.წ. ძალოვანმა უწყებებმა უნდა ჩაატარონ “ყველა საჭირო ოპერატიულ-საგამოძიებო ღონისძიება” იმ შემთხვევის დეტალების დასადგენად, რომელიც დილით სოხუმში მოხდა.
ადგილობრივი პრესის ცნობით, მამაკაცი, რომელმაც სოხუმში ე.წ. სახელმწიფო ტელერადიოკომპანიის ტერიტორიაზე თავი აიფეთქა, როსტოვის ოლქის მცხოვრები აღმოჩნდა. აფხაზეთის დეფაქტო უშიშროების საბჭოს მდივნის, მუჰამედ კილბას განცხადებით, აღნიშნული პირი აფხაზეთში 2 ოქტომბრიდან იმყოფებოდა. რაც შეეხება უშუალოდ ტერაქტს, კილბას თქმით, ის მიმართული იყო კონკრეტული აფხაზი პოლიტიკოსის წინააღმდეგ, რომლის ვინაობაც არ სახელდება.
თავის მხრივ, ოკუპირებული აფხაზეთის ე.წ. უშიშროების საბჭოს მდივანმა “სპუტნიკ აბხაზია”-ს კორესპონდენტს განუცხადა, რომ ბომბის აფეთქება, სავარაუდოდ, საჯარო თავშეყრის ადგილას იგეგმებოდა. ასაფეთქებელი მოწყობილობის სიმძლავრემ 200 გრამი ტროტილის ეკვივალენტში შეადგინა.
რა გახდა რეალურად მამაკაცის აფეთქების მიზეზი, ჯერჯერობით უცნობია. დე-ფაქტო ხელისუფლებას ამ საკითხზე ოფიციალური კომენტარი არ გაუკეთებია. არაოფიციალურად კი, ამასთან დაკავშირებით რამდენიმე ვერსია ვრცელდება. მათ შორის გარდაცვლილის კავშირი “ისლამურ სახელმწიფოსთან”.
“სხვადასხვა ვერსიაა, თუმცა სანამ დეტალური ინფორმაცია არ მექნება, ჯერჯერობით ჩემს აზრს ვერ გამოვთქვამ. მაგალითად, საუბარია, რომ ადამიანმა თავი მოიკლა, მეორეა, რომ სხვა რაღაცის გაკეთება უნდოდა და შემთხვევით აუფეთქდა. შეიძლება ეს პოლიტიკური დემარშიც იყოს. მე პირდადად ჯერჯერობით რამე ინფორმაციას არ ვფლობ, ამიტომ ვერაფერს გეტყვით”, – უთხრა “რეზონანსს” მამუკა არეშიძემ.
ამ ადამიანის კავშირს ტერორისტულ ორგანიზაციასთან არ გამორიცხავს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე ვახტანგ ყოლბაია.
“ჩემთვის ინფორმაციის ორი წყარო არსებობს – ქართული და აფხაზური მასმედია. ქართული მედიის ინფორმაციით, ადამიანმა თავი აიფეთქა. აფხაზეთში კი აცხადებენ, რომ ვიღაცის აფეთქება უნდოდა და თვითონ აფეთქდა. ასე რომ, სანამ ნათელი არ მოეფინება რაღაც დოზით ამ მოვლენას, რთულია ცალსახა ვერსიას დაუჭირო მხარი, თუმცა ქართულ ვერსიას უფრო ლოგიკური დასაყრდენი აქვს, ვინაიდან უკავშირდება სირიას, რუსეთის მოსალოდნელ თავდასხმებს და შეიძლება ეს იყოს გზავნილი ვიღაცისთვის. გამორიცხული არ არის, ამ ადამიანს ტერორისტულ დაჯგუფებასთან ჰქონდეს კავშირი. ვერ ვაკოტროლებთ სიტუაციას, არ ვიცით ვინ შედის აფხაზეთიში და ვინ გადის. აფხაზეთში შესვლის საშუალება სირიაში მყოფ მებრძოლებს აქვთ რუსეთიდან და სხვა ქვეყნებიდან, ამიტომ არაფრის გამორიცხვა არ შეიძლება”, – გვითხრა ვახტანგ ყოლბაიამ.
აფხაზეთის უშიშროების ექს-მინისტრი ლევან კიკნაძე ამას ჩვეულებრივ სუიციდის შემთხვევად მიიჩნევს და იქ არსებულ მძიმე სოციალურ ფონს უკავშირებს.
“ახლა შესაბამისი ზომები მიიღეს, გაამკაცრეს ყველაფერი, თუმცა ვერ მივხდი, რას ამკაცრებენ. ვიღაცამ თავი აიფეთქა და ის არ იციან, რატომ და რისთვის. რაღაც გაუგებარი სიტუაციაა. საერთოდ, როდესაც “ისლამურ სახელმწიფოსთან” აქვთ კავშირი, ამას არ მალავენ. თანაც, როდესაც ასეთ რამეს აწყობენ, ეს მიმართულია, რომელიმე სახელმწიფოს ან პოლიტიკის წინააღმდეგ, ეს ხდება ხალხის თავშეყრის ადგილას, რომ ამას მოჰყვეს მსხვერპლი. იმან კი მარტო თავი აიფეთქა და სხვა არავინ დაზარალებულა. ამიტომ ძალიან გაუგებარია, რა მოხდა. პოლიტიკური დემარშისთვის თავს მარტივად არ იმეტებენ. შეიძლება სულ სხვა სარჩული ჰქონდეს ამას. მაგალითად, ვიღაცამ მიიყვანა ამ ზომამდე. შეიძლება თვითონ სამართალდამცავებმა და იქ არსებულმა რეჟიმა მიიყვანა ამ მდგომარეობამდე, ესენი კი მალავენ. იქ უმძიმესი სოციალური ფონია და არ არის გამორიცხული, ეს ადამიანი თვითმკვლელობამდე ამის გამო მისულიყო. მე პირადად ეს ბოლო ვერსია უფრო მგონია სწორი. სხვა ვერაფერს ვხედავ”, – გვითხრა ლევან კიკნაძემ.
