„რეზონანსი“: ახალი პარლამენტის პირველი სამუშაო დღე
„რეზონანსი“: ინტერვიუ სერგი კაპანაძესთან: „ჩვენ სამუშაოდ და პოლიტიკურ პროცესებში მონაწილეობის მისაღებად მივდივართ და არა საჩხუბრად“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ თამარ ხულორდავასთან: „ახალი და ძველი სახეების ერთად მუშაობა გაცილებით შედეგიანი იქნება“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ახალ პარლამენტში „ოცნებისა“ და “ნაციონალების” თანამშრომლობის უფრო მეტი შანსია“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია მეფარიშვილთან: „1995-2004 წლებში კონსტიტუციაში 10-მდე ცვლილება შევიდა, 2004 წლის ორ თვეში – 40-ზე მეტი“
——-
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გია ცაგარეიშვილთან: „თანამდებობა ჩემთვის არავის შემოუთავაზებია“ // „მე-8 მოწვევის პარლამენტში ყოფნა თუნდაც ამნისტიის გამო ღირდა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თორნიკე შარაშენიძესთან: „მიხეილ სააკაშვილის სამიზნე კიევია“ // „ოცნებას“ გამოსავალი არ აქვს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო შატბერაშვილთან: „პარლამენტმა, პირველ რიგში, ლარის კურსს უნდა მიხედოს“ // „ნინო ბურჯანაძეს ჰქონდა შანსი, გამხდარიყო მესამე ძალის ლიდერი, მაგრამ მან ეს შანსი ვერ გამოიყენა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ნორა კვიციანთან: „მე სააკაშვილის მძევალი ვიყავი“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ჯემალ გამახარიასთან: „თურქეთში აფხაზური გაზეთი აღარ უნდა გამოვაცემინოთ“
——————-
„რეზონანსი“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ახალი პარლამენტის პირველი სამუშაო დღე
თიკო ოსმანოვა
დღეიდან ქუთაისში მე-9 მოწვევის პარლამენტი იწყებს მუშაობას. პრეზიდენტის განკარგულებით, პარლამენტის პირველი სხდომა 12 საათზე დაიწყება, სადაც დეპუტატების მიერ ფიცის დადება და საპარლამენტო თანამდებობების გადანაწილება მოხდება.
8 ოქტომბრის არჩევნების შედეგებით, 150-წევრიან პარლამენტში “ქართულ ოცნებას” 115 ადგილი აქვს, “ნაციონალურ მოძრაობას” – 27 და “პატრიოტთა ალიანსს” – 6. მათ გარდა, პარლამენტში იქნება ერთი “მრწეველი” და ერთიც დამოუკიდებელი კანდიდატი.
პროცედურული ნაწილი
პრეზიდენტის განკარგულებით, პარლამენტის პირველი სხდომა დღეს 12 საათზე დაიწყება, რომელსაც გიორგი მარგველაშვილი გახსნის. სხდომის გახსნისას პრეზიდენტი დეპუტატებსა და საზოგადოებას რამდენიმე ახალი ინიციატივით მიმართავს და პარლამენტთან თანამშრომლობის ახალ ფორმატზე ისაუბრებს. პრეზიდენტის ადმინისტრაციის უფროსის, გიორგი აბაშიშვილის განმარტებით, პრეზიდენტის სიტყვით გამოსვლა საპარლამენტო, ყოველწლიური მიმართვებისგან თვისობრივად განსხვავებული იქნება. “პირველ სხდომაზე საქართველოს პრეზიდენტი რამდენიმე ინიციატივაზე და საქართველოს პარლამენტთან თანაშმრომლობის ახალ ფორმატზე ისაუბრებს”, – განაცხადა გიორგი აბაშიშვილმა.
გიორგი მარგველაშვილი თავის მცირე კომენტარის შემდეგ, საპარლამენტო ტრიბუნასთან მოიწვევს ყველაზე უხუცეს 75 წლის დეპუტატს, რევაზ არველაძეს, რომელსაც პარლამენტის თავმჯდომარის არჩევამდე სხდომის წარმართვა დაევალება. ამის შემდეგ საპარლამენტო ტრიბუნას ცოტა ხნით ცესკოს თავმჯდომარე თამარ ჟვანია დაიკავებს, რომელიც დეპუტატებს არჩევნების შედეგებს გააცნობს და დროებით სამანდატო კომისიას პარლამენტის წევრთა უფლებამოსილების ცნობისათვის საჭირო დოკუმენტაციას გადასცემს.
პარლამენტის სრული შემადგენლობის არანაკლებ ორი მესამედის უფლებამოსილების ცნობის შემდეგ, პარლამენტის წევრები ქვეყნისადმი ერთგულების ფიცს დადებენ. ფიცის ტექსტს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე კითხულობს: “მე, სრულიად საქართველოს წარმომადგენელი და მისდამი ანგარიშვალდებული, ღვთისა და ერის წინაშე ვაცხადებ, რომ კეთილსინდისიერად აღვასრულებ პარლამენტის წევრის უფლება-მოვალეობებს, ვიქნები კონსტიტუციური წყობილების, ქვეყნის დამოუკიდებლობის, ერთიანობისა და მთლიანობის, ხალხის ინტერესების, მოქალაქეთა უფლებებისა და თავისუფლებების, საქართველოს ძლევამოსილების დაცვის სამსახურში”.
ფიცის ტექსტის წაკითხვის შემდეგ პარლამენტის წევრები წარმოთქვამენ “ვფიცავ” და ხელს აწერენ ამ ტექსტს. ამის შემდეგ საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნი შესრულდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ მე-8 მოწვევის პარლამენტს უფლებამოსილება უწყდება და საქმიანობას ახალი პარლამენტი იწყებს.
5 ფრაქცია და 15 კომიტეტი
სახელმწიფო ჰიმნის შესრულების შემდეგ მმართველი გუნდი საპარლამენტო კომიტეტების ფორმირებას მოახდენს, რაც გულისხმობს უმრავლესობის და უმცირესობის ფრაქციების შექმნას და კომიტიტების თავმჯდომარეების და მოადგილეების დაკომპლექტებას. საპროცედურო კომიტეტის თავმჯდომარის, გიორგი კახიანის თქმით, პარლამენტში “ოცნება” 2 ფრაქციის, “ნაციონალური მოძრაობა” 2 და “პატრიოტა ალიანსი” 1 ფრაქციის შექმნას გეგმავს. ამის შემდეგ პარლამენტი აირჩევს თავმჯდომარეს, რომლის პოსტზეც ირაკლი კობახიძის კანდიდატურაა წარდგენილი.
შემდეგ მოხდება პარლამენტში არსებული 15 კომიტეტის დაკომპლქტება, რაზეც მმართველმა გუნდმა ორი კვირის წინ გაფართოებულ სხდომაზე იმსჯელა და საზოგადოებას მათი ვანაობა წინასწარ გააცნო. რაც შეეხება კომიტეტების თავმჯდომარეთა მოადგილეებს, მათ უკვე თავად კომიტეტებში აირჩევენ.
სახელისუფლებო პარტია პარლამენტს შემდეგ კანდიდატებს შესთავაზებს, რომელთა ასარჩევად ასევე უმრავსელობაა საჭირო:
აგრარულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე – ოთარ დანელია, პირველი მოადგილე – გელა სამხარაული, მოადგილე – ირაკლი შიოლაშვილი.
განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარე – მარიამ ჯაში, პირველი მოადგილე – გენადი მარგველაშვილი, მოადგილე – გუგული მაღრაძე.
გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების კომიტეტის თავმჯდომარე – კახა კუჭავა, პირველი მოადგილე – ზაზა ხუციშვილი, მოადგილე – ენძელა მაჭავარიანი.
დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტის თავმჯდომარე – რომან კაკულია, პირველი მოადგილე – გიორგი ბეგაძე, მოადგილე – რევაზ არველაძე.
დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე – ზვიად კვაჭანტირაძე, პირველი მოადგილე – სალომე ზურაბიშვილი, მოადგილე – ირაკლი მეზურნიშვილი.
ევროპასთან ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე – თამარ ხულორდავა, პირველი მოადგილე – ირინა ფრუიძე, მოადგილე – ბექა ნაცვლიშვილი.
თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარე – ირაკლი სესიაშვილი, პირველი მოადგილე – ირაკლი ბერაია, მოადგილე – კობა კობალაძე.
იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე – ეკა ბესელია, პირველი მოადგილე – ვანო ზარდიაშვილი, მოადგილე – დავით მათიკაშვილი.
რეგიონული პოლიტიკისა და თვითმმართველობის კომიტეტის თავმჯდომარე – გიორგი ლილუაშვილი, პირველი მოადგილე – მერაბ ქვარაია, მოადგილე – კობა ლურსმანაშვილი.
საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე – სოფო ქაცარავა, პირველი მოადგილე – ნინო გოგუაძე, მოადგილე დიმიტრი ცქიტიშვილი.
საპროცედურო საკითხთა და წესების კომიტეტის თავმჯდომარე – გიორგი კახიანი, პირველი მოადგილე – გურამ მაჭარაშვილი, მოადგილე – შალვა კიკნაველიძე.
საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარე – ირაკლი კოვზანაძე, პირველი მოადგილე – პაატა კვიჟინაძე, მოადგილე – ირაკლი ბერაია.
ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე – აკაკი ზოიძე, პირველი მოადგილე – დიმიტრი ხუნდაძე, მოადგილე – ლევან კობერიძე.
ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე – სოფო კილაძე, პირველი მოადგილე – გედევან ფოფხაძე, მოადგილე – რატი იონათამიშვილი.
სპორტისა და ახალგაზადულ საქმეთა საპარლამენტო კომიტეტის თავმჯდომარე – მიხეილ ყაველაშვილი, პირველი მოადგილე – შოთა ხაბარელი, მოადგილე – ბიძინა გეგიძე.
მოადგილეების არჩევა თავად კომიტეტების სხდომაზე მოხდება. პარლამენტის რეგლამენტის თანახმად, კომიტეტი, თავის წევრთაგან, საკუთარი უფლებამოსილების ვადით, ღია კენჭისყრით, სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით ირჩევს კომიტეტის თავმჯდომარის სამ მოადგილეს – მათ შორის პირველ მოადგილეს.
კომიტეტის თავმჯდომარის პირველი მოადგილის კანდიდატურას კომიტეტის თავმჯდომარე წარადგენს. კომიტეტის თავმჯდომარის ერთი მოადგილის კანდიდატურის წარდგენის უფლება აქვს უმრავლესობას, ხოლო ერთი მოადგილისა – უმცირესობას ან ფრაქციას, რომელიც არ არის გაერთიანებული უმრავლესობაში.
საპარლამენტო თანამდებობების გადანაწილების შემდეგ პარლამენტის პირველი სხდომაც დასრულდება და დეპუტატები საშემოდგომი სესიებისთვის მოემზადებიან.
რით იქნება განსხავებული მე-9 მოწვევის პარლამენტი წინასგან
“ამ მოწვევის პარლამენტმა უნდა გააგრძელოს ის რეფომები და ის ცვლილებები, რომელიც ჯერ კიდევ მე-8 მოწვევის პარლამენტში დაიწყო. ბუნებრივია, იქნება ახალი საკანონმდებლო ინიციატივები, წინ გველის სხდასხვა რეფომები, სხდავასხვა სფეროში. მოხდება წინასაარჩევნოდ გაცემული დაპირებების რეალიზება და ხორცშესხმა იმიტომ, რომ პარლამენტი არის უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანო, რომელიც ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკას განსაზღვრავს”, – გვითხრა საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა გიორგი კახიანმა.
პოლიტოლოგები კი მე-9 მოწვევის პარლამენტის მუშაობის დაწყებას აქედანვე სკეპტიკურად უყურებენ. ფიქრობენ, რომ მე-9 მოწვევის პარლამენტი წინაზე დიდად განსხავებული არ იქნება.
პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი ფიზიკურ დაპირისპირებებს და ხმაურიან განცხადებს მე-9 მოწვევის პარლამენტშიც ელოდება.
“წინა და ახალ პარალმენტს შორის დიდ განსხავებას ვერ ვხედავ. შეიძლება ითქვას, რომ ნაკლებად ეკლექტური იქნება, ვიდრე წინა პარლამენტი. იქ გვყავდა უმრავლესობა, სადაც ბევრი პარტია იყო გაერთიანებული და მსოფლმხედველბით წინაღმდეგობებიც კი იყო. დღეს ამ მხრივ უმრავლესობაში დაწმენდილია სიტუაცია და მეტ-ნაკლებად კონსოლიდირებულია, წინააღმდეგობები ნაკლები იქნება. უმცირესობა ფაქტობრივად იგივეა, რაოდენობას აქ მნიშვნელობა არ აქვს. მათ ტრიბუნა აქვთ და 27 კაცი სავსებით საკმარისია ხმაურისთვის. თამასა თავმჯდომარის დონეზე, ჩემი აზრით, გარკვეულწილად დაწეულია. პოლიტიკური გამოცდილება ახალი კომიტეტის თავმჯდომარეებსაც ნაკლებად აქვთ და, ვფიქრობ, პირველ ეტაპზე ცოტა გაუჭირდებათ მუშაობა. თავმჯდომარე ახალგაზრდა კაცია, რაღაც პერსპექტივა აქვს, მაგრამ უსუფაშვილის რანგის სახელმწიფო მოღვაწემდე, ჩემი აზრით, რაღაც გზა ექნება გასავლელი იმიტომ, რომ უსუფაშვილი საკმაოდ მაღალი რანგის პოლიტიკოსია”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას გია ხუხაშვილი.
რაც შეეხება პარლამენტში ცემა-ტყეპის მორიგი სერიების დაწყებას, პოლიტოლოგი ამას გაზაფხულიდან, სოციალური ფონის დამძიმების შემდეგ ვარაუდობს.
“ცემა-ტყეპას ვიხილავთ და აქ ბოლო როლი არ ექნება მესამე პარტიას იმიტომ, რომ იქ არიან ადამიანები, რომლებიც ექსპრესიას შესძენენ ამ პროცესს. სისხლიან 9 წელზე აპელირება ფარსად იქცა, ამას სისტემური საფუძველი გამოცლილი აქვს. თუმცა რაღაც მაინც იქნება იმიტომ, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” აგრესიულ პოლიტიკას აწარმოებს და შეუძლია სერიოზული დრამის ინიცირება. აქედან გამომდინარე, რაღაცები იქნება, მაგრამ მანამდე როდის მივა ვითარება, გამიჭირდება ამის თქმა, მაგრამ ალბათ გაზაფხულიდან, რადგან მაშინ სოციალური რისკები ქვეყანაში საკმაოდ გაიზრდება და, რა თქმა უნდა, “ნაციონალური მოძრაობა” ამით პოლიტიკური დივიდენდების აკრეფას შეეცდება იმიტომ, რომ მოგეხსენებათ, შემოდგომაზე ადგილობრივი არჩევნები მოდის. ასე რომ, დრამატიზმი მე-9 მოწვევის პარლამენტშიც მოსალოდნელია”, – გვითხრა გია ხუხაშვილმა.
მისგან განსხავებით კი, ანალიტიკოსი ვახტანგ ძაბირაძე ამ მოწვევის პარლამენტში ნაკლებ დებატებს და ხმაურიან განცხადებებს ელოდება. ფიქრობს, რომ 4 წლის განმავლობაში მმართველი პარტია მონოლოგის რეჟიმში იმუშავებს.
“ჯერჯერობით ვიცი მხოლოდ სახელი და გვარები. არ ვიცი, რა კონფიგურაცია და დღის წესრიგი იქნება, რას გააკეთებენ. აქედან გამომდინარე, წინასწარ შეფასების გაკეთება გამიჭირდება. ერთადერთი, რაც მოსალოდნელია, ალბათ, საკანონმდებლო საქმიანობა მონოლოგის რეჟიმში წავა იმიტომ, რომ “ოცნებას” საერთოდ არ სჭირდება ოპოზიციიდან დამატებითი ხმები არა თუ კანონის მისაღებად არამედ კონსტიტუციაში ცვლილებების შესატანადაც კი. ვფიქრობ, უფრო მოწყენილი პარლამენტი იქნება, ვიდრე წინა იყო. მე მგონი, ცემა-ტყეპა ნაკლებად იქნება გამომდინარე იქიდან, რომ ამ მოწვევის პარლამენტს არ სჭირდება სცენარის ასეთი განვითარება. ვფიქრობ, “ოცნება” არ შევა დებატებში ოპოზიციასთან იმიტომ, რომ, შესაძლოა, ეს მათთვის წამგებიანი აღმოჩნდეს ამიტომ განერიდებიან ამას”, – გვითხრა ვახტანგ ძაბირაძემ.
„რეზონანსი“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ სერგი კაპანაძესთან: „ჩვენ სამუშაოდ და პოლიტიკურ პროცესებში მონაწილეობის მისაღებად მივდივართ და არა საჩხუბრად“
გვანცა ღვედაშვილი
“ჩვენი ამოცანა იქნება, რომ ამ რთულ ბრძოლაში მაქსიმალურად ვიყოთ იმ ხალხის წარმომადგენლები, რომლებმაც მხარი დაგვიჭირეს, ან საერთოდ არ მოვიდნენ არჩევნებზე, ან მხარი არ დაუჭირეს “ქართულ ოცნებას”, – ამის შესახებ, “ნაციონალური მოძრაობის” ერთ-ერთმა ლიდერმა სერგი კაპანაძემ “რეზონანსთან” ინტერვიუში განაცხადა. მისივე თქმით, პარტია მაქსიმალურად შეეცდება პარლამენტში მიმდინარე მოვლენები საზოგადოებისთვის ცნობილი გახადოს და დაბლოკოს ყველა ის “მავნე” გადაწყვეტილება, რომლის მიღებასაც “ქართული ოცნება” დააპირებს.
- როგორია თქვენი მოლოდინი მე-9 მოწვევის პარლამენტთან დაკავშირებით და რა განსხვავება იქნება ახალ და წინა პარლამეტს შორის?
- მოლოდინი მაქვს, რომ იქნება ძალიან მძიმე ბრძოლა ბიძინა ივანიშვილის ერთპიროვნულ მმართველობასა და “ქართული ოცნების” საკონსტიტუციო უმრავლესობასთან, რათა მათ ერთი ადამიანის ხუშტურებზე ქვეყნის ბოლომდე გადაწყობა ვერ მოახერხონ. არ მოშალონ ისედაც ძალიან რთულ მდგომარეობაში მყოფი ეკონომიკა, არ შეცვალონ ქვეყნის საგარეო კურსი და კიდევ უფრო მეტად არ ჩამოანგრიონ სახელმწიფო ინსტიტუტები. ჩვენი ამოცანა იქნება, ამ რთულ ბრძოლაში მაქსიმალურად ვიყოთ იმ ხალხის წარმომადგენლები, რომლებმაც მხარი დაგვიჭირა ან საერთოდ არ მოვიდა არჩევნებზე, ან მხარი არ დაუჭირა “ქართულ ოცნებას”. ასევე წარმოვადგინოთ ყველა იმ ადამიანის პოზიცია, რომელსაც არ ექნება საკუთარი აზრის დაფიქსირების ან პარლამენტამდე მისი მიტანის საშუალება. დარწმუნებული ვართ, რომ “ქართული ოცნება” არ ისაუბრებს არსებულ პრობლემებზე, არამედ მხოლოდ თავმოწონების კონტექსტში, ვითომ წარმატებებზე ისაუბრებენ.
- როგორ აპირებთ “ქართული ოცნებისთვის” წინააღმდეგობის გაწევას იმ ფონზე, როდესაც მას საკონსტიტუციო უმრავლესობა გააჩნია და შეუძლია ნებისმიერი გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად, ერთპიროვნულად მიიღოს?
- ეს საშუალება “ნაციონალურ მოძრაობას” არც წინა მოწვევის პარლემენტის დროს ჰქონია. ამაზე საუბარი იყო და ჩვენ ვაპირებთ, რომ მაქსიმალურად ხმამაღალი იყოს ჩვენი განცხადებები, რომ არც ერთ საკითხზე მათ უბრძოლველად არ მიიღონ თავიანთი გადაწყვეტილებები. ჩვენი ამოცანა იქნება ხმამაღლა განვაცხადოთ ყველაფერი, რაც პარლამენტში მოხდება და მაქსიმალურად დავბლოკოთ ის მავნე ინიციატივები, რომლებიც მრავლად იქნება, რადაგან ამ ყველაფრის წარმმართველი ერთი ადამიანი არის. ყოველ შემთხვევაში, ვეცდებით ამის შესახებ ინფორმაცია ჩვენს თანამემამულეებს მაქსიმალურად ხმამაღლა მივაწოდოთ, რათა მათ იცოდნენ რა ხდება, იყვნენ საქმის კურსში და პარლამენტში იყოს ვინმე, ვინც მათი პოზიციის გამომხატველი იქნება.
- როგორ ფიქრობთ, რამდენად მოსალოდნელია ამ პარლამენტში ვიხილოთ ხმაურიანი დაპირისპირებები, როგორც სიტყვიერი ისე ფიზიკური, რადგან მსგავსი ინციდენტები წინა მოწვევის პარლამენტში მრავლად გვახსოვს…
- ჩვენ პარლამენტში სამუშაოდ და პოლიტიკურ პროცესებში მონაწილეობის მისაღებად მივდივართ და არა საჩხუბრად. ჩვენთან, არ მგონია, მსგავსი კითხვა რელევანტური იყოს. ჩვენ გვაქვს კონკრეტული პოლიტიკური გეგმები და თუ ვინ იყო და ვინ გამოირჩეოდა კუნთმაგრობით, ყველას კარგად ახსოვს. ძირითადად ეს მმართველი გუნდის წამომადგენლები იყვნენ. ჩვენი მხრიდან მსგავსი რამ გამორიცხულია და თუ სხვა პოლიტიკური ძალები რამეს იზამენ, ეს მათი გადასაწყვეტია და ვერაფერს გეტყვით.
„რეზონანსი“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ თამარ ხულორდავასთან: „ახალი და ძველი სახეების ერთად მუშაობა გაცილებით შედეგიანი იქნება“
თიკო ოსმანოვა
“რა თქმა უნდა, განსხვავებული პოზიციები და ხმაურიანი განცხადებები იქნება, მაგრამ ცემა-ტყეპის ადგილი პარლამენტში არ არის. ვფიქრობ, ახალი და ძველი ძალების ერთად მუშაობა გაცილებით შედეგიანი და საქმეზე ორინტირებული იქნება”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას, ევროპასთან ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარეობის კანდიდატი, უმრავლესობის დეპუტატი თამარ ხულორდავა, რომელსაც მე-9 მოწვევის პარლამენტის მუშაობასთან დაკავშირებულ მოლოდინზე ვესაუბრეთ.
თამარ ხულორდავა: ძალიან პოზიტიური მოლოდინი გვაქვს იმიტომ, რომ განწყობილი ვართ სამუშაოდ და მნიშვნელოვანია მალე გადავიდეთ სამუშაო რეჟიმში. მოგეხსენებათ, პარლამენტის პირველი სხდომა ისეთი იქნება, როგორც გაწერილია რეგლამენტში. გარკვეულ სიმბოლურ დატვირთვას ატარებს. მნიშვნელოვანია უმრავლესობასთან ერთად უმცირესობის სხვა წარმომადგენლებსაც შევხვდეთ დარბაზში და ეს იქნება, ალბათ, გამსაზღვრელი, თუ როგორ ჩაივლის ჩვენი საპარლამენტო მუშაობა 4 წლის განმავლობაში.
- თქვენი აზრით, რით იქნება მე-9 მოწვევის პარლამენტი წინასგან გამორჩეული?
- საერთოდ, ყველას სურვილი და საზოგადოების მოთხოვნაა, რომ ყოველი შემდეგი პარლამენტი წინაზე უკეთესი იყოს – უფრო გამორჩეული, შედეგიანი და პროდუქტიული. ამიტომ იმედი მაქვს, შევძლებთ საზოგადოების ამ მოთხოვნის შესრულებას. წინა 4 წელი “ოცნებისთვის” გარკვეული გამოცდილების მომტანი იყო. მოგეხსენებათ, მე პირადად არ ვიყავი წინა მოწვევის პარლამენტის წევრი, ასევეა ბევრი ჩემი თანაგუნდელი, მაგრამ გუნდში ჩვენთან ერთად არიან გამოცდილი ადამიანები, რომლებსაც საპარლამენტო საქმიანობის მეტი გამოცდილება აქვთ. ვფიქრობ, ახალი და ძველი სახეების ერთად მუშაობა გაცილებით შედეგიანი და საქმეზე ორინტირებული იქნება.
- პარლამენტში ბევრი ახალი სახე იქნება წარმოდგენილი, რამდენადაა, თქვენი აზრით, მოსალოდნელი ფიზიკურ ანაგრიშსწორებები, ან თუნდაც ნაკლებკვალიფიციური განცხადებები, რომელიც წინა მოწვევის პარლამენტში მრავლად იყო?
- ფიზიკური ანგარიშსწორების ადგილი პარლამენტი ნამდვილად არ არის. ამის ნახვის სურვილიც არავის აქვს. დიდი იმედი მაქვს, რომ ასეთი ექსცესები ამ მოწვევის პარლამენტში არ იქნება. მოწოდებული ვარ საქმისთვის და იმისთვის, რომ შევასრულოთ ის ფუნქცია, რაც ამომრჩეველმა გვანდო. რა თქმა უნდა განსხვავებული პოზიციები და ხმაურიანი განცხადებები იქნება. თუმცა, მთავარია, ყველას მიეცეს საკუთარი პოზიციის დაფიქსირების საშუალება. ამა თუ იმ საკითხებზე ვიმსჯელოთ და მსჯელობის შემდეგ მივიღოთ გადაწყვეტილება. პარლამენტის დანიშნულება ეს არის და, ვფიქრობ, წესდების მიხედვით შევძლებთ მუშაობას.
- თქვენ პირადად თუ გეგმავთ აქტიურობას და საკანონმდებლო ინიციატივების დაყენებას?
- სადეპუტატო მანდატის მოპოვებამდე ვმუშაობდი სასჯელაღსრულების დეპარტამენტში. სამინისტროში მუშაობის პერიოდში მოვამზადე კანონპროექტი, რომელიც პარლამენტში ჯერ არ შემოსულა, თუმცა მას შემდეგ, რაც საკანონმდებლო ორგანო მუშაობას შეუდგება, ალბათ, მოხდება ამის ინიცირება. მოგეხსენებათ, წარდგენილი ვარ ევროინტეგრაციის კომიტეტის ხელმძღვანელად. ეს კომიტეტი გარვეულწილად სპეციფიკურია თავის ფორმით და ჩემი, როგორც დეპუტატის მიზანი იქნება ხელი შევუწყო ევროპასთან ასოცირების ხელშეკრულებით გათვალიწინებული რეფომების განხორციელებას. ეს ყოვლისმომცველი დოკუმენტია, რომელიც ითვალისწინებს შიდა რეფომების განხორციელებას. ჩემი მოწოდება და სურვილი იქნება, ვიმუშავო საპარლამენტო დარგობრივ კომიტეტებთან ერთად და ყველა ის საკითხი, რასაც ითვალიწინებს ასოცირების ხელშეკრულება, დროულად იქნეს კანონმდებლობით უზრუნვეყოფილი, რომ საქართველომ აღებული ვალდებულება ეფექტურად შეასრულოს.
„რეზონანსი“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ახალ პარლამენტში „ოცნებისა“ და “ნაციონალების” თანამშრომლობის უფრო მეტი შანსია“
გვანცა ღვედაშვილი
რამდენად ქმედითი იქნება ახალი პარლამენტი და რამდენად შეძლებს უმრავლესობა რაოდენობრივად ბევრი, თუმცა ხარისხიანი გადაწყვეტილების მიღებას – ამის შესახებ “რეზონანსთან” ინტერვიუში პოლიტოლოგმა რამაზ საყვარელიძემ ისაუბრა. მისი აზრით, მე-9 მოწვევის პარლამენტი უფრო კონსტრუქციული დეპუტატებით არის შევსებული, რაც იმის ფიქრის საშუალებას გვაძლევს, რომ შესაძლებელია “ქართულმა ოცნებამ” და “ნაციონალურმა მოძრაობამ” ერთმანეთთან თანამშრომლობა მოახერხონ.
რამაზ საყვარელიძე: გარდა იმისა, რომ ახალ პარლამენტს კონსტიტუციის შეცვლის ამოცანაც აქვს და უნარიც, მათ წინაშე მდგარ ამოცანებში არსებითად არ არის პოლიტიკური სიახლე. რაც შეეხება შემადგენლობას, მე-9 მოწვევის პარლამენტში არის საინტერესო მოვლენები და, ბუნებრივია, ეს მათ მუშაობაზე გავლენას იქონიებს. საინტერესოა ის, რომ პარლამენტში “ნაციონალური მოძრაობის” სრულიად სხვა ფრთა არის წარმოდგენილი, რომლის მუშაობის სტილიც სხვა იქნება და ეს გავლენას იქონიებს დებატებზე, პარლამენტში მუშაობაზე. საინტერესოა ისიც, რომ პარლამენტში შემოვიდა “პატრიოტთა ალიანსი”, რომლის მუშაობაც ჯერ არ ვიცით. თავისთავად საინტერესოა ეს სიახლეც, თუ რა ელფერს შეიტანს ეს პარტია პარლამენტში.
- იქნება თუ არა განსხვავება წინა და ახალი პარლამენტის მუშაობას შორის, მე-8 მოწვევის პარლამენტის უმრავლესობა ბოლო პერიოდამდე კოალიციური იყო.
- არ მგონია, წინა პარლამენტის კოალიციური ფორმა ამ პარლამენტის მმართველი პარტიისგან დიდად განსხვავებული იყოს, ყოველ შემთხვევაში დასაწყისში მაინც, რადგან საწყის ეტაპზე კოალიციაც ისეთივე შეკრული იყო, როგორც ერთიანი პარტია. შემადგენლობაში ბზარი მოგვიანებით გაჩნდა. ანალოგიური ბზარი დღევანდელ “ქართულ ოცნებაშიც” არ არის გამორიცხული, თუმცა ამის ალბათობა ალბათ ნაკლებია, რადგან ერთი პარტიაა და ერთიანი პარტიული წესრიგისა და სისტემის ქვეშ მათი მოქმედება უფრო მწყობრი იქნება და დაპირისპირების შანსი ნაკლებია.
- რაც შეეხება სამთავრობო ცვლილებებს, ელოდებით, რომ ძირებული ცვლილებები იქნება?
- ლოგიკიდან გამომდინარე ველოდები, რომ ცვლილებები უნდა იყოს. წინასწარმეტყელების უნარი დიდად არ მაქვს, მაგრამ ლოგიკა ასეთია, რომ ახალ პარლამენტში საკმაოდ საინტერესო ჯგუფი გაჩნდა. მაგალითად, ამ გუნდის ერთ-ერთი წევრი ამას წინათ საჯარო ბიბლიოთეკაში მისულა გარკვეული ლიტერატურისთვის და მთელი საჯარო ბიბლიოთეკა გადარეულა – პირველი პარლამენტარი ხართ, რომელიც ბიბლიოთეკაში შემოვიდაო. ანუ, ამ ახალ სახეებში არის ასეთი ხალხი.
- დეპუტატის სახელს ხომ ვერ გვეტყოდით?
- არ ვიცი, ვინ იყო. მეორეც, მისი ნებართვის გარეშე სახელს ნამდვილად ვერ გეტყვით. მოკლედ, ასეთი სიახლეების შემცველი არის ახალი ჯგუფი. მეორე სიახლე ის არის, რომ კვირიკაშვილმა მიიღო თანამდებობა, რომელზეც პრაქტიკულად ერთი თვე იყო. პრაქტიკულად მან ეს კაბინეტი მემკვიდრეობით მიიღო და სავარაუდოა, რომ თავისი ჩანაფიქრების ხორცშესხმისთვის სხვანაირი კაბინეტი დასჭირდეს. მესამე ფაქტორად მისივე ინიციატივით არის გამოყოფილი ოთხ პრიორიტეტიანი გეგმა. აღსანიშნავია, რომ ეს პრიორიტეტები მან გამოავლინა და არა წინა მთავრობამ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ გეგმის შემსრულებლები სჭირდება. მისი ახალი პროგრამიდან და არსებული ფაქტორებიდან გამომდინარე კი ცვლილებების მოლოდინი ჩნდება და თუ ეს არ გამართლდა, მაშინ ბევრი სირთულის წინაშე აღმოჩნდებიან.
- როგორ ფიქრობთ, მოახერხებს თუ არა “ნაციონალური მოძრაობა” რაიმე წინააღმდეგობის გაწევას “ქართული ოცნებისთვის”?
- როდესაც უმრავლესობა არის ერთი პარტიის ხელში, მეორე პარტიას წინააღმდეგობისთვის მხოლოდ ტრიბუნა რჩება და ასეთი რიტორიკული წინააღმდეობა, რა თქმა უნდა, იქნება. ეს არის მაქსიმუმი “ნაციონალური მოძრაობისთვის”, რაც შეუძლია მას გააკეთოს. მაგრამ თუ აღმოჩნდა, რომ “ქართულ ოცნებას” და “ნაცმოძრაობას” თანამშრომლობა შეუძლიათ, რომლის რესურსიც ამ პარლამენტში უფრო მეტად არის, ვიდრე წინაში იყო. ეს იმის ხარჯზე იქნება შესაძლებელი, რომ “ნაციონალების” და “ოცნების” შემადგენლობა განახლებულია და პარლამენტი უფრო კონსტრუქციული პოლიტიკოსებით არის შევსებული. ეს კონსტრუქციულობა კი მათი კონკრეტულ პრობლემაზე მუშაობისას გამოჩნდება. ოღონდ ეს არ იქნება დაპირისპირება, არამედ პარტნიორული წინააღმდეგობა, როცა “ნაციონალური მოძრაობა” გარკვეული მოსაზრების დამტკიცებას არგუმენტაციით შეეცდება და ამის პერსპექტივას მე ამ პარლამენტში ვხედავ.
- წინა პარლამენტში მრავლად ვხედავდით, როგორც სიტყვიერ ისე ფიზიკურ დაპირისპირებას. თქვენი შეფასებით, რამდენად მოსალოდნელია მე-9 მოწვევის პარლამენტში ისეთივე ან უფრო მწვავე დაპირისპირებები ვიხილოთ?
- ასეთი დაპირისპირებები კიდევ უფრო მეტი იყო ადრე. თუმცა, ჩემი ასაკიდან გამომდინარე, შემიძლია გითხრათ, რომ ისტორია გვიჩვენებს, რომ ასეთი არასაპარლამენტო მეთოდების გამოყენება პოლიტიკური პარტიების საპარლამენტო გამოცდილების პროპორციულად მცირდება. შესაბამისად, აქაც ვვარაუდობ, რომ პარტიებს, რომელებსაც პარლამენტში მუშაობის მეტი გამოცდილება აქვთ, თავშეკავებული მუშაობის სტილი ექნებათ. ვისაც ასეთი გამოცდილება ნაკლები აქვს, მათთვის შეიძლება მისაღები იყოს თვითდამკვიდრების ნებისმიერი ხერხი, რომელიც ადრე სხვადასხვა პარტიებშიც იყო.
- რამდენად ქმედითი იქნება ახალი პარლამენტი მუშაობის დაწყებით ეტაპზე?
- ქმედითობა ალბათ მაღალი უნდა იყოს, ვინაიდან უმრავლესობა ხელში ერთ პარტიას უკავია, შესაბამისად, გადაწყვეტილებების მიღება მათ გაუადვილდებათ. ცვლილებების მოხდენისა და გადაწყვეტილებების უნარი ერთ პარტიას უფრო აქვს, ვიდრე თუნდაც კოალიციას. ამიტომ ქნედითობა, რასაც პარლამენტის პროდუქციულობა ჰქვია, ალბათ იქნება, ოღონდ აქ მეორე საფრთხე არსებობს – აქამდეც მინახავს პარლამენტი, როცა უმრავლესობა ერთი პარტიის ხელშია. გადაწყვეტილებების მხრივ ის ქმედითი იყო, ოღონდ მათი მუშაობის ხარისხი – დაბალი. თუ ეს პარლამეტი მოახერხებს, რომ იყოს ოპერატიულიც და ხარისხიანიც, რაოდენობრივად ბევრი და ხარისხიანი იყოს მისი პროდუქცია, ეს ის იქნება, რაც სამომავლოდ ყველასთვის სასურველია.
- რაც შეეხება ოპოზიციური პარტიების გაერთიანების შესახებ საუბარს, თქვენი აზრით, რამდენად შესაძლებელია მსგავსი გაერთიანების ჩამოყალიბება და რამდენად ეფექტური იქნება მათი მუშობა?
– რამდენიმე ანალიტიკისმა ჩემამადე გამოთქვა მოსაზრება, რომლის გაზიარებასაც ახლა თქვენთვის ვაპირებ. ეს გაერთიანება არაფრის მომტანი არ იქნება. საზოგადოებაზე ეს დიდ შთაბეჭდილებას ვერ მოახდენს. პლატფორმა, პოლიტიკური სტილი და ფიგურა – ამ სამი კომპონენტიდან თუნდაც რომელიმე ერთი მაინც თუ ახალი იქნება, მაშინ ეს გაერთიანება უფრო ეფექტური გამოდგება. როცა ასეთი გაერთიანების მოლოდინი იყო ბურჭულაძესთან, მან საზოგადოებაში საკმაოდ მაღალი რეიტინგი მოიპოვა მიუხედავად იმისა, რომ ეს აშკარად ბურჭულაძის რეიტინგი იყო და არა იმ პარტიებისა, რომელთა გვერდითაც ის დადგა, რადგან ეს შემდგომ მოხდა.
ასე რომ, გადამწყვეტი მნიშვნელობა პარტიული სუბიექტების მრავალფეროვნებას კი არ აქვს, არამედ ხალხის მოლოდინს. ეს მოლოდინი კი იმაზე ეწყობა, თუ ვინ ამბობს და რას ამბობს. ამიტომ მხოლოდ გაერთიანების იმედზე ყოფნა, ვფიქრობ, გამართლებული არ არის.
„რეზონანსი“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია მეფარიშვილთან: „1995-2004 წლებში კონსტიტუციაში 10-მდე ცვლილება შევიდა, 2004 წლის ორ თვეში – 40-ზე მეტი“
ია აბულაშვილი
ახლად არჩეული მმართველი გუნდი აქტიურად საუბრობს საკონსტიტუციო ცვლილებების აუცილებლობაზე. მათი განცხადებით, დაგეგმილი ცვლილებები შეეხება აბსოლუტურად ყველა საკითხს, კონსტიტუციის ყველა თავს. კონსტიტუციაში შესატან ცვლილებებთან დაკავშირებით და იმაზე, უნდა მომზადდეს თუ არა ახალი რედაქცია ან თვით ახალი კონსტიტუცია, “რეზონანსი” 1995 წლის კონსტიტუციის შემმუშავებელი სახელმწიფო კომისიის ყოფილ წევრს, პროფესორ გია მეფარიშვილს ესაუბრა.
- ეთანხმებით თუ არა მოსაზრებას, რომ საქართველოს კონსტიტუცია დასახვეწია და ცვლილებები უნდა შეეხოს კონსტიტუციის ყველა თავს?
- დღეს მოქმედი კონსტიტუცია 1995 წლის აგვისტოშია მიღებული და მან დასაბამი მისცა სრულიად ახალი ტიპის დამოუკიდებელი სამართლებრივი სახელმწიფოს მშენებლობის დასაწყისს. ეს მაშინ ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო, რადგან ახალი დამთავრებული იყო ომი აფხაზეთში და სოციალ-ეკონომიკური მდგომარეობა ურთულესი იყო. მიუხედავად ამისა, კონსტიტუციის მიღება 1992-1995 წლის პარლამენტმა შეძლო, მიუხედავად იმისა, რომ მაშინდელი პარლამენტი ძალიან მრავალფეროვანი იყო, წარმოდგენილი იყო 18-ზე მეტი პოლიტიკური პარტია, რომლებიც მაშინ ფორმირების პროცესში იყო და ამას განსაკუთრებით მინდა გავუსვა ხაზი.
საკონსტიტუციო კომისიის თავმჯდომარე გახლდათ მაშინდელი პარლამენტის თავმჯდომარე, სახელმწიფო მეთაური ედუარდ შევარდნაძე. სახელმწიფო კომისიაში შედიოდნენ საზოგადოების თვალსაჩინო წარმომადგენლები მეცნიერები, პოლიტიკოსები. კონსტიტუციის ტექსტზე მუშაობდნენ ყველა ცნობილი ქართველი იურისტები. მაშინ არასამთავრობო სექტორი მხოლოდ იწყებდა ფორმირებას და კანონშემოქმედებით პროცესში ჩართვის ამბიცია ჯერჯერობით არ ჰქონდათ, გარდა ზოგიერთი გამონაკლისისა.
მიუხედავად რადიკალურად განსხვავებული პოზიციებისა, კონსენსუსის მიღება მაინც შეძლეს და კონსტიტუცია მიღებული იქნა. ამ კონსტიტუციაში ღიად დატოვებული იქნა საქართველოს ტერიტორიული მოწყობის საკითხი, გარკვეული მიზეზების გამო (აფხაზეთში და ცხინვალის რეგიონში საქართველოს იურისდიქციის აღდგენამდე); ამ კონსტიტუციის საფუძველზე ჩატარდა 1995 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები საქართველოში, შემდეგ საპარლამენტო და შემდგომ ყველა სხვა დანარჩენი.
მიუხედავად ცალკეული ხარვეზისა, კონსტიტუციის საფუძველზე დაიწყო სახელმწიფო აღმშენებლობის ურთულესი ეტაპი. ამის შემდეგ კონსტიტუციაში შევიდა გარკვეული ცვლილებები, რომლებიც დაკავშირებული იყო სხვადსხვა მოვლენებთან. მახსენდება აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციური სტატუსის განსაზღვრის შესახებ დებატები; შემდეგ მას დაემატა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მოხსენება და ა.შ.
- დღემდე სულ რამდენჯერ შევიდა ცვლილებები საქართველოს კონსტიტუციაში?
- სულ 2003 წლამდე საქართველოს კონსტიტუციაში განხორციელებული იყო 10-მდე ცვლილება, რასაც ვერ ვიტყვით 2004 წელზე, როდესაც გადადგა საქართველოს პრეზიდენტი. მაშინ მიღებული იქნა გადაწყვეტილება, რომ აბსოლუტურად კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ უფლებამოსილების 4 – წლიანი ვადა გაუხანგრძლივეს საქართველოს 1999-2003 წლის პარლამენტს. ეს ძალიან “ორიგინალური” გადაწყვეტილება იყო. სწორედ ამ პარლამენტმა შეიტანა იანვარ-თებერვალში 40-ზე მეტი ცვლილება-დამატება და მივიღეთ სუპერ საპრეზიდენტო ქვეყანა, სადაც სრულიად იყო აღრეული უმნიშვნელოვანესი კონსტიტუციურ-სამართლებრივი კატეგორიები. ყველაფერი კეთდებოდა იმისათვის, რომ კონსტიტუცია მორგებოდა მხოლოდ ერთ პიროვნებას… შედეგმაც არ დააყოვნა და მივიღეთ ავტორიტარული მმართველობა, რომელსაც ძალიან ბევრი რამ ამსგავსებს ტოტალიტარულ სახელმწიფოს. 2012 წლიდან “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” არჩევნებს აგებს და მოდის სხვა პოლიტიკური ძალა. მანამდე, ვინაიდან საქართველოს პრეზიდენტი მხოლოდ ორი ვადით ზედიზედ შეიძლებოდა არჩეული ყოფილიყო, მოინახა გამოსავალი და ყოფილმა პრეზიდენტმა შეუკვეთა ისეთი კონსტიტუცია, სადაც გაძლიერებული იქნებოდა პრემიერ-მინისტრის და მთავრობის სტატუსი, დასუსტდებოდა პრეზიდენტის თანამდებობა; მოკლედ რომ ვთქვათ, მიშა ემზადებოდა პრემიერობისათვის.
2012 წლის 1-ლ ოქტომბერს ქართველმა ხალხმა დამაჯერებლად უთხრა მას “არა” და ახლა მივიღეთ მეტად ორიგინალური სიტუაცია, ამდენი ცვლილებისა და დამატებისაგან, მათ შორის ფუნდემენტურ საკითხებზე, კონსტიტუცია პრაქტიკულად გაპარტახდა და ისევ ვერ პასუხობს ელემენტარულ მოთხოვნებსაც კი. ამიტოდ დგება საკითხი – უნდა მომზადდეს თუ არა ახალი რედაქცია, ან თვით ახალი კონსტიტუცია, რომელიც გაითვალისწინებს იმ მწარე გამოცდილებებს, რომლებიც დაგვიგროვდა დამოუკიდებელი სახელმწიფოს მშენებლობის პროცესში.
- საქართველოს პრემიერ-მინისტრი გიორგი კვირიკაშვილი საკონსტიტუციო ცვლილებასთან დაკავშირებით სპეციალური ჯგუფის შექმნის ინიციატივით გამოვიდა…
- წარსულში არსებული გამოცდილება გვაიძულებს გავაკეთო ასეთი დასკვნა. კონსტიტუცია უნდა შეესაბამებოდეს სახელმწიფოში და საზოგადოებაში არსებულ მდგომარეობას და უნდა შეიქმნას ბაზა სახელმწიფო მშენებლობისთვის, ამას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. საკონსტიტუციო კომისიაში თუ ისევ ის პირები შევლენ, რომლებმაც თავი “გამოიჩინეს” წინა წლებში მოღვაწეობით, მაშინ არაფერი გამოვა. ჩემი აზრით, ვინაიდან ჩვენ საკადრო რესურსი დიდი არ გვაქვს, საჭიროა კომპლექსური ჯგუფების შექმნა, რომლებიც იმუშავებენ კონსტიტუციის ტექსტზე. უკეთესი იქნებოდა, თუ ეს ჯგუფები აკადემიური წრეებისგან დაკომპლექტდებოდა და მიღებული ტექსტი შემდეგ გამოქვეყნდეს.
მე არაფერი არ მაქვს საწინააღმდეგო პოლიტიკური პარტიების (240-ზე მეტი) და არასამთავრობო ორგანიზაციების (18 ათასზე მეტი) მიმართ, მაგრამ ზომიერება ყველგან საჭიროა. ნუთუ ყველა პოლიტიკური პარტია (მათ შორის უმრავლესობა 3-5 კაციანი) და მრავალფეროვანი არასამთავრობოები ყველანი მოისურვებენ კონსტიტუციის ტექსტზე მუშაობას? მეშინია, რომ ეს ასეც იქნება. ამიტომ ახალი ხელისუფლების მტკიცე ნება უნდა იყოს, შექმნან რაც შეიძლება კომპლექსური და სიცოცხლისუნარიანი სამუშაო ჯგუფი, რომელშიც შევლენ ცნობილი ქართველი იურისტები და, რა თქმა უნდა, პოლიტიკოსები. სხვა გამოსავალი უბრალოდ არ არსებობს და ამას ყველაფერს თვალი უნდა გავუსწოროთ. არ ვიცი, რა იქნება მომავალში, ვაკვირდები, ვნახოთ, რას იზამს ახალი მთავრობა, ახალი პარლამენტი.
——————–
„ახალი თაობა“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ცაგარეიშვილთან: „თანამდებობა ჩემთვის არავის შემოუთავაზებია“ // „მე-8 მოწვევის პარლამენტში ყოფნა თუნდაც ამნისტიის გამო ღირდა“
სამი მოწვევის პარლამენტის ყოფილი წევრი, ყოფილი თავისუფალი დემოკრატი გია ცაგარეიშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში მე-8 მოწვევის პარლამენტის საქმიანობას აფასებს.
- ბატონო გია, მე-8 მოწვევის პარლამენტის საქმიანობას როგორ შეაფასებთ? შეძელით თქვენ, როგორც კანონმდებელმა, ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი კანონების მიღება თუ მეტის გაკეთება შეგეძლოთ?
- მე-8 მოწვევის პარლამენტი პოსტსააკაშვილისეულ პერიოდში შეუდგა მუშაობას. ამ ფაქტორმა ზოგადად დაღი დაამჩნია პარლამენტის მუშაობას. უამრავი რამ იყო გამოსასწორებელი, განსაკუთრებით – ადამიანის უფლებების კუთხით. პირველი, რაც გავაკეთეთ, იყო სწორედ ამ მიმართულებით სერიოზული ნაბიჯის გადადგმა. ვგულისხმობ პირველ საკანონმდებლო აქტს – ამნისტიას, რომელიც მე-8 მოწვევის პარლამენტმა გამოსცა. უამრავი ადამიანი ფიზიკურ სიკვდილს გადავარჩინეთ. 25 ათასი პატიმარი იყო მოთავსებული საპყრობილეში სააკაშვილის მმართველობის დროს. ამნისტია ნამდვილად იყო მნიშვნელოვანი აქტი და მხოლოდ ამის გულისთვის ღირდა მე-8 მოწვევის პარლამენტში მუშაობა.
- იმ პარლამენტში განსაკუთრებულად რას გამოყოფდით?
- დებატებს. ზოგადად დებატების გარეშე შეუძლებელია პარლამენტარიზმისა და თავად დემოკრატიის არსებობა, თუმცა საზოგადოებამ იცის, თუ ვისთან გვქონდა ჩვენ დებატები. ეს იყო ადამიანების დიდი ნაწილი, რომელთაც თავი შეაფარეს პარლამენტს, რომ ციხეში არ წასულიყვნენ. დარწმუნებული ვარ, არიან მათ შორის ადამიანები, რომლებიც სასჯელს უნდა იხდიდნენ.
- ნაციონალურ მოძრაობაზე ამბობთ?
- დიახ. ჩვენ სწორედ ამ ადამიანებთან გვიწევდა ორთაბრძოლა. ბევრი ფიზიკური შეხლა-შემოხლაც იყო, რაც ნამდვილად არ ამშვენებს პარლამენტსა და პარლამენტარს. მე-8 მოწვევის პარლამენტი დაღდასმული იყო მკაცრი პოლარიზებით. ეს იყო თვალშისაცემი პოლარიზება. ხშირ შემთხვევაში ეს ყველაფერი პიკს აღწევდა და შეხლა-შემოხლაში გადადიოდა. ამ დროს ჭირს საკანონმდებლო საქმიანობა, კანონშემოქმედებითობა. დიდი იმედი მაქვს, მე-9 მოწვევის პარლამენტი ამ ემოციებისგან დაცლილი იქნება და სხვანაირად შეხედავს მასზე დაკისრებულ მოვალეობას.
- არის ისეთი კანონპროექტი, რომლის მიღებაც რეალურად შეეძლო მე-8 მოწვევის პარლამენტს და ვერ მიიღო?
- რა თქმა უნდა.
- ეს ხომ არ არის საარჩევნო კანონი?
- რა თქმა უნდა. ასევე შეეძლო, რეალური ცვლილებები შეეტანა კონსტიტუციაში. ძალიან ნაყოფიერად შეიძლებოდა ამ მიმართულებით მუშაობა. მკვდრადშობილი საკონსტიტუციო კომისია ვერა და ვერ იკრიბებოდა, კვორუმს ვერ ვაგროვებდით. ნამდვილად იყო ეს პრობლემები. სასტიკმა პოლარიზებამ, ხშირად ახირებულმა მოქმედებამ, რომელიც ბოიკოტის რეჟიმში გადადიოდა ნაციონალური მოძრაობის მხრიდან, პარლამენტის მუშაობა პარალიზებული გახადა.
- ოპოზიციაში როდესაც გადახვედით, მერე თანამშრომლობა როგორი იყო უმრავლესობასთან? მახსოვს, რა ხმაურიანად დატოვეთ კომიტეტის თავმჯდომარეების პოსტები...
- დიახ, ოპოზიციაში ყოფნის დროსაც იყო საკანონმდებლო ინიციატივები, რომლებიც განვახორციელეთ და რომლებიც ვერ გავიტანეთ, ასევე იყო დადგენილება, რომელიც ვიქტორ დოლიძეს ეკუთვნოდა და რომელიც პარლამენტმა ერთხმად მიიღო. იყო პრობლემებიც, უმაგისობა ნამდვილად არ ყოფილა, მაგრამ, როდესაც კონსტრუქციულად ხარ განწყობილი, მუშაობა შეიძლება. მე ვიყავი გარემოს დაცვის კომიტეტის თავმჯდომარე ორწელიწად-ნახევარი. ეს კომიტეტი, ფაქტობრივად, გარდაცვლილი იყო და ჩვენ წამყვან კომიტეტად ვაქციეთ. ამ მოწვევის პარლამენტმა გარემოს დაცვის სფერო განადგურებისგან იხსნა, სამინისტრო აღადგინა და ფეხზე დააყენა.
- ნაციონალური მოძრაობა შეგეწინააღმდეგებათ, ამას რომ ამბობთ...
- რაში შემეწინააღმდეგება?! ჩემი წინამორბედი კაკო ბობოხიძე იყო კომიტეტის თავმჯდომარე და ოთახში არ შესულა. რაში უნდა შემეწინააღმდეგოს კაკო ბობოხიძე? მე გარემოს დაცვის კომიტეტი მოწინავე კომიტეტად ვაქციე. ეს არ არის ჩემი სიტყვები.
- დავით უსუფაშვილის, როგორც პარლამენტის თავმჯდომარის საქმიანობას როგორ შეაფასებთ?
- დავით უსუფაშვილი უდავოდ საუკეთესო თავმჯდომარე იყო, ბევრად უკეთესი, ვიდრე ბურჯანაძე, ბევრად უკეთესი, ვიდრე ბაქრაძე.
- რა გამოარჩევდა?
- განსხვავებული თამაშის წესი. ის იყო ძალიან ღია, საჯარო და კოლეგიალური.
- კულუარული არ იყო?
- ნამდვილად არ ყოფილა კულუარული. ის იყო პირდაპირი და კოლეგიალური. მახსოვს, ღამის 3-4 საათამდე უმრავლესობის სხდომებზე იყო და ჩვენთან თანამშრომლობის შედეგად იღებდა გადაწყვეტილებას. ნამდვილად ბევრი რამ გააკეთა, რომ როგორმე შიგნით არსებული სიტუაცია გამოესწორებინა, სანამ ამის პოლიტიკური რესურსი ჰქონდა. შემდეგ, რაც ჩვენ დავტოვეთ კოალიცია, ძალიან დაიძაბა ვითარება კოალიციის შიგნით.
- თითქმის დადასტურებულია, რომ თქვენი ყოფილი თანაგუნდელი ვიქტორ დოლიძე სახელმწიფო მინისტრის პოსტზე მიიღებს შეთავაზებას. თქვენ რაიმე შეთავაზება მიიღეთ?
- არა, არანაირი შემოთავაზება არ ყოფილა, არცერთ მთავრობის წევრთან შეხვედრა არ მქონია. ეს ყველაფერი იყო ყურით მოთრეული ჭორები იმ ადამიანების მიერ, რომლებიც ქართულ პოლიტიკაში ღალატს ამკვიდრებდნენ.
- პარტიის დატოვება თქვენი არჩევანი იყო?
- მე გავაკეთე ის, რაც უნდა გამეკეთებინა. მე მართალი უნდა ვყოფილიყავი საკუთარი თავისა და შვილების წინაშე. როდესაც არჩევანი დაუდგა ხალხს _ `ქართული ოცნება~ თუ ნაციონალური მოძრაობა? მე ნაციონალური მოძრაობის მხარეს ვერ დავდგებოდი. ეს ჩემთვის, ჩემი ოჯახისთვის ტრაგედია იქნებოდა. ვერც შუაშისტი ვერ გავხდებოდი, რადგან ასე არ მიცხოვრია.
„ახალი თაობა“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ თორნიკე შარაშენიძესთან: „მიხეილ სააკაშვილის სამიზნე კიევია“ // „ოცნებას“ გამოსავალი არ აქვს“
„ახალი თაობის“ კითხვებს ექსპერტი თორნიკე შარაშენიძე პასუხობს.
- ბატონო თორნიკე, როგორ აფასებთ ნაციონალურ მოძრაობაში მიმდინარე პროცესებს? მიხეილ სააკაშვილის თქმით, ნაცმოძრაობას ბიძინა ივანიშვილი შლის. ჯერ „გირჩი“ და გიორგი ვაშაძე იყიდა, ახლა დანარჩენების ყიდვასაც ცდილობსო. რა პროცესები მიმდინარეობს მთავარ ოპოზიციაში?
- გიორგი ვაშაძე და „გირჩი“ არ უნდა იყოს მიხეილ სააკაშვილისთვის არანაირი პრობლემა. ეს აბსურდია უკვე. მიხეილ სააკაშვილი არ იზიარებს იმ ჯგუფის პოზიციას, რომელიც პარლამენტში შედის და ამიტომაც აქვს ასეთი დამოკიდებულება. სააკაშვილმა ამ განცხადებებით დაანახა ყველას, რომ ნაცმოძრაობას სააკაშვილის გარეშე გაუჭირდება.
- რამდენად გაუჭირდება ნაციონალურ მოძრაობას სააკაშვილის გარეშე?
- გააჩნია, ესენი რას გააკეთებენ მომავალი ოთხი წლის განმავლობაში, პარლამენტში როგორ გამოიჩენენ თავს. თუ ისინი ჩაიძირებიან ყოველდღიურ კამათში, რომელიც ახლავს საპარლამენტო ცხოვრებას, დიდი შანსია, რომ მათ დაკარგონ ის რეიტინგი. სააკაშვილის გარეშე რეიტინგს მაინც დაკარგავენ, რადგან მათი რეიტინგის 60% მიხეილ სააკაშვილია. თუ ისინი სააკაშვილს მოიშორებენ და ჩაეფლობიან ყოველდღიურ კამათში და ასე შემდეგ, არის სერიოზული შანსი, რომ დაკარგონ რეიტინგი. არის მეორე ვარიანტიც.
- რომელი?
- თუ „ოცნებამ“ ჩააფლავა საქმეები, ნაცმოძრაობას რჩება შანსი, რომ მოიგოს არჩევნები 2020 წელს. შეიძლება, ამის იმედი აქვს ნაცმოძრაობის თბილისურ ფრთას, რომ „ოცნება“ იმდენად გააფუჭებს საქმეს, ქართველ ამომრჩეველს სხვა ალტერნატივა არ ექნება. ისევ ნაცმოძრაობა, თუნდაც სააკაშვილის გარეშე.
- ამბობენ, რომ სასწრაფოდ ყრილობაა ჩასატარებელი. როგორ ფიქრობთ, მოხდება მიხეილ სააკაშვილის გადაყენება?
- ყრილობა მიზნად არ ისახავს მიხეილ სააკაშვილის გადაყენებას და მას ვერც გადააყენებენ, რადგან ფორმალურად არანაირი თანამდებობა არ უჭირავს. ყრილობა სააკაშვილს უფრო აწყობს, ამიტომაც ამბობს, ყრილობა მოიწვიეთო.
- რაში აწყობს სააკაშვილს?
- რეალურად რომ გამოჩნდეს, ვის მეტი მომხრე ჰყავს. დღევანდელმა პოლიტსაბჭომ თუ დაუჭირა მხარი პარლამენტში შესვლას, მას იმედი აქვს, რომ ყრილობა მას უფრო დაუჭერს მხარს. ამ ეტაპზე რამდენად მომგებიანია ყრილობა პარტიისთვის და პარტიაში ვგულისხმობ სააკაშვილსაც, საკითხავია. არ არის გამორიცხული, რომ ამან სიტუაცია კიდევ უფრო გაამწვავოს და მიიყვანოს პარტიის დაშლისკენ, ამიტომაც არ გამოვრიცხავ, რომ თავად სააკაშვილსაც აწყობდეს, მოხდეს წყნარად, უხმაუროდ შერიგება.
- სააკაშვილს უკრაინაშიც შეერყა პოზიციები. პოროშენკო აპირებს, მოქალაქეობაც წამართვასო. რას იზამს?
- ამერიკაში წავა. ეს მარტივად გამოსაცნობია. სააკაშვილის სამიზნე არასოდეს ყოფილა ოდესის გუბერნია. მისი სამიზნე იყო კიევი. მისი მთავარი მიზანი არის გავლენა თვითონ უკრაინაზე.
- რამდენად გამოუვა?
- ეს უკვე მეორე საკითხია. თუ წაართმევენ მას მოქალაქეობას და სიტუაცია წავა გამწვავებისკენ, შეიძლება, ამით უფრო იხეიროს, ხოლო თუ ვერ იხეირა, მაშინ წავა ამერიკაში და აიღებს დიდ პაუზას პოლიტიკაში.
- მას ტრამპის იმედი აქვს, თითქოს ის დაეხმარება უკრაინაში პოზიციების გასამყარებლად. ამაზე რას იტყვით?
- არა მგონია, ეს ასე მარტივი იყოს. ტრამპს არ სცალია უკრაინისთვის, მომავალი რამდენიმე თვე მაინც. სააკაშვილი ძლიერია მაშინ, როცა კრიზისია. წყნარ ცხოვრებას ის ვერ იტანს. ამიტომ სააკაშვილი კრიზისის პერიოდში ბევრად საშიში ხდება თავისი ოპონენტებისთვის.
- ანუ მისთვის ხელსაყრელიც იქნება, თუკი მოქალაქეობას დაკარგავს?
- არ არის გამორიცხული, რომ ამით ისარგებლოს და ააგოროს ისეთი კამპანია, რომ შემდეგ ამით იხეიროს კიდეც. ის აკეთებს ისეთ სვლებს, რაც ოპონენტებს აბნევს ხოლმე.
- დავით ბაქრაძე განიხილება ნაცმოძრაობის მომავალ ლიდერად. რამდენად აქვს მას ის ქარიზმა, რაც სააკაშვილს?
- სააკაშვილთან შედარებით, ქარიზმა ბარე ორს არ აქვს და მით უმეტეს დავით ბაქრაძეს, რომელიც ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში იყო დიპლომატი ჩინოვნიკი და ამან ერთგვარი კვალი დაამჩნია მის პიროვნულ თვისებებს. შეიძლება, ნაცმოძრაობისთვის ბაქრაძე უფრო მისაღებია. ის არის კონსტრუქციული, წყნარი და აგრესიას არ იწვევს საზოგადოებაში. ეს ზის, ალბათ, ნაცმოძრაობის თბილისური ფრთის იმ გათვლაში, რომ ნაცმოძრაობას ოთხ წელიწადში ალტერნატივა არ ეყოლება, იმიტომ, რომ `ოცნება~ საქმეს გააფუჭებს და ამიტომაც თვლიან, რომ დღეს მათ ქარიზმა კი არ სჭირდებათ, არამედ სჭირდებათ ბაქრაძისნაირი ლიდერი, ფორმალურად რომ იყოს ლიდერი, თორემ მის უკან დგას რამდენიმე სერიოზული, გავლენიანი ფიგურა, მათ შორის გიგა ბოკერია.
- რამდენად არის ბოკერიას დამსახურება სააკაშვილის ჩაჩოჩება?
- ჩაჩოჩება რა, ისინი ვერ შეთანხმდნენ პოლიტიკაზე, შესულიყვნენ თუ არა პარლამენტში. ორივეს თავისი არგუმენტები ჰქონდა და პოლიტსაბჭოს უმრავლესობამ, ალბათ, მოიწონა ბოკერიას არგუმენტები. დღეს არ არის 2003 წლის სიტუაცია საქართველოში, რევოლუციის მოწყობა ჯერჯერობით შეუძლებელია, ამიტომ ისინი პარლამენტში რომ არ შესულიყვნენ, ამით საბოლოოდ მოხდებოდა ნაცმოძრაობის მარგინალიზაცია. ამას ემატება ისიც, რომ სააკაშვილი ოდესაშია და ჩათვალეს, რომ ის იქიდან სწორად ვერ აფასებდა სიტუაციას.
- თქვენ ამბობთ, რომ ნაციონალური მოძრაობის გაძლიერება დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა შეცდომებს დაუშვებს „ოცნება“. დღეს ახალი მოწვევის პარლამენტის პირველი სხდომა იმართება. როგორ ფიქრობთ, რა შანსები აქვს „ოცნებას“ და რას უნდა ველოდოთ მომდევნო ოთხი წელი?
- წინა ოთხი წლისგან დიდად განსხვავებული არ იქნება. კვირიკაშვილი რჩება პრემიერ-მინისტრად. რა უნდა იყოს განსხვავებული? ალბათ, სასწაული არ მოხდება, გაგრძელდება იგივე პოლიტიკა. ყველაზე მეტად კი ქვეყანას ურტყამს ეკონომიკის განვითარების ძალიან დაბალი ტემპი. ამ ყველაფერს ემატება ლარის გაუფასურება.
თუ ლარის ვარდნა ამ ტემპით გაგრძელდა, ოთხ წელიწადში „ოცნებას“ ძალიან გაუჭირდება არჩევნების მოგება. ლარის ვარდნა კი, შესაძლოა, კიდევ გაგრძელდეს, რადგან ამას დაემატება დოლარის შემდგომი გამყარება. ტრამპი აპირებს, სერიოზულად დაეხმაროს ამერიკის ნავთობის სექტორს. ნავთობი კიდევ უფრო გაიაფდება და ეს ავტომატურად ამყარებს დოლარს. ეს ურტყამს ყველა ვალუტას. ეს პროცესი კი ლარს აუცილებლად დაარტყამს. „ოცნებას“ რომ გამოსავალი არ აქვს, ესეც ფაქტია.
„ახალი თაობა“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ სოსო შატბერაშვილთან: „პარლამენტმა, პირველ რიგში, ლარის კურსს უნდა მიხედოს“ // „ნინო ბურჯანაძეს ჰქონდა შანსი, გამხდარიყო მესამე ძალის ლიდერი, მაგრამ მან ეს შანსი ვერ გამოიყენა“
ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებზე „ახალი თაობა“ ესაუბრა მემარცხენე ალიანსის გენერალურ მდივან სოსო შატბერაშვილს.
- დღეს, 18 ნოემბერს, იმართება მეცხრე მოწვევის პარლამენტის პირველი სხდომა. ახალ საკანონმდებლო ორგანოს ბევრი საქმე აქვს. როგორ ფიქრობთ, გაუმკლავდება ეს პარლამენტი არსებულ გამოწვევებს?
- მართლაც, ეს პარლამენტი გამოწვევების წინაშე აღმოჩნდა. სიტუაცია განსხვავებულია. წინა 4 წელიწადი ურთიერთგადაბრალების პერიოდი იყო. კოალიცია „ქართული ოცნება“ ბრალდებებს უყენებდა „ნაციონალურ მოძრაობას“, უთანხმოება იყო მმართველი კოალიციის შიგნითაც. იყო თავის მართლება, რომ საკონსტიტუციო ცვლილებები ვერ ხორციელდება საკმარისი ხმების უქონლობის გამო. ერთი პარტია მეორეს აყვედრიდა, რომ პარლამენტში შეიყვანა. კოალიცია დაშლილია. პარტია „ქართულმა ოცნებამ“, ჟორჟოლიანის, ძიძიგურისა და გაჩეჩილაძის გარდა, ყველა მოკავშირე პარტია გაუშვა. ამ პარტიებიდან ბევრი დაიშალა, მაგალითად, თავისუფალი დემოკრატები, რესპუბლიკელები და ეროვნული ფორუმი. ამ პარტიებმა არ დაუფასეს ამაგი ბიძინა ივანიშვილს და დაუწყეს ბრძოლა ჯერ კიდევ მაშინ, როცა კოალიციის წევრები იყვნენ. ყველაზე ცუდი ისაა, რომ მათი პოზიციები ძალიან ხშირად ემთხვეოდა ნაციონალური მოძრაობის პოზიციებს. ამ პარლამენტში სხვა ვითარებაა. პარტია „ქართულ ოცნებას“ საკონსტიტუციო უმრავლესობა აქვს და სხვა პარტიებიც აღარ უშლიან ხელს.
- „ქართულ ოცნებას“ დაბრკოლებები აღარ ექნება?
- მას სრული თავისუფლება აქვს. არ ვიცი, შეასრულებს თუ არა 100%-ით მმართველი პარტია წინასაარჩევნო დაპირებებს. პარლამენტს მოვუწოდებ, პირველ რიგში, ლარის კურსს მიხედოს. ლარის გაუფასურება მოსახლეობის უპირველესი პრობლემაა. თუ ამას ფასების მატებაც მოჰყვა, ქვეყანაში ეკონომიკური კატასტროფა იქნება. ამიტომ პარლამენტმა უნდა მიიღოს ზომები ლარის სტაბილიზაციისთვის.
- არიან საამისოდ საკმარისი პროფესიონალები ამ პარლამენტის შემადგენლობაში?
- სპეციალისტები თითზე ჩამოსათვლელი არიან. გაგრძელდა საკანონმდებლო ორგანოში სპორტსმენების, მომღერლების, მსახიობებისა და რეჟისორების შეყვანის ტრადიცია. ალბათ, პარლამენტის წევრები ხელშეკრულებებით სპეციალისტებს აიყვანენ მრჩევლებად – იურისტებს, კონსტიტუციონალისტებს, ეკონომისტებს, ინჟინრებს. სხვანაირად მათ გაუჭირდებათ. პირველ რიგში, მისახედია ეკონომიკა. რუსეთის ბაზარი სრულად უნდა გაიხსნას ჩვენი პროდუქციისათვის. ტერიტორიული მთლიანობა რთული და გლობალური საკითხია და მის მოგვარებას დრო სჭირდება. პარლამენტმა მოქალაქეების თავისუფალ გადაადგილებაზეც უნდა იზრუნოს. ჩვენი მოსახლეობა უვიზოდ უნდა გადაადგილდებოდეს ევროპის სახელმწიფოებში. ეს საკითხი, პრაქტიკულად, გადაწყვეტილია.. თუ პარლამენტი სწორად იმოქმედებს, ჩვენი ხალხი რუსეთშიც უვიზოდ ივლის. რუსეთის პრეზიდენტმა რამდენიმე დღის წინაც გამოთქვა მზადყოფნა, გაიმართოს დიალოგი ვიზების გაუქმებასთან დაკავშირებით. ეს წაადგება ჩვენს ეკონომიკას.
- საარჩევნო სისტემას თუ გააუმჯობესებს ეს პარლამენტი?
- „ქართულ ოცნებას“ გაცხადებული აქვს, რომ 2020 წლისთვის გააუქმებს მაჟორიტარულ სისტემას. ეს არის დაპირება. როგორც მაიაკოვსკი საუბრობდა ბიუროკრატიზმის შანთით ამოწვაზე, ისეა ამოსაწვავი მაჟორიტარული სისტემა, რომელიც ხელს უშლის სამართლიანი არჩევნების ჩატარებას. ევროპელი კოლეგების რეკომენდაციაც არის, რომ პარლამენტი აირჩეს პროპორციული, ასევე რეგიონულ-პროპორციული წესით. აქედან 100 დეპუტატი პროპორციულად აირჩევა. იმედი მაქვს, `ქართული ოცნება~ ამ დაპირებას შეასრულებს.
- ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ამ პარლამენტის შემადგენლობიდან ახალი ძალები შეიქმნება...
- ამ პარლამენტიდან ახალი სუბიექტების შექმნა მოსალოდნელი არ არის. „ქართული ოცნების“ უმრავლესობაში ვერ ვხედავ იმ ჯგუფებს, რომლებიც შეიძლება, პარტიებად გადაკეთდნენ და „ოცნებას“ გაუწიონ ოპონირება. მოსალოდნელია „ნაცმოძრაობის“ გაყოფა. ‘ნაციონალური მოძრაობა“ მხოლოდ სიმბოლურ ფრაქციებს არ შექმნის. უმცირესობა გაიხლიჩება ბოკერიას, ანუ ანტიმიშისტებისა და მელიას, ანუ მიშისტების ჯგუფებად. ისინი ერთმანეთს დაუპირისპირდებიან. სააკაშვილის ბოლო ინტერვიუ რომ მოვისმინე, დავრწმუნდი, რომ მისი საქმიანობა საქართველოს პოლიტიკაში დასრულდა. ის უკრაინაშია და იქ ცდილობს მღვრიე წყალში თევზის დაჭერას. თუ რუსთავი 2 მოდავე მხარეს გადაეცა, მაშინ სააკაშვილს ეს ტრიბუნაც გამოეცლება ხელიდან.
- ახალი სუბიექტები პარლამენტის გარეთ გაჩნდებიან?
- დიახ. მესამე პოლიტიკურ ძალაზე, ცენტრზე დიდი ხანია, ლაპარაკობენ. ნინო ბურჯანაძეს ჰქონდა შანსი, გამხდარიყო ასეთი გაერთიანების ლიდერი. მან ეს შანსი დაკარგა. ნინო ბურჯანაძეს თბილისის საკრებულოშიც დაეშალა ფრაქცია. მისმა პარტიამ ვერ გადალახა ბარიერი ბოლო არჩევნებზე. ადგილობრივი არჩევნების დროს ჩვენ ერთად გვქონდა კოალიცია. ეს კოალიცია ისე დაშალა, რომ საქმის კურსშიც კი არ ჩავუყენებივართ. მესამე ძალა, დიდი გაერთიანება, აუცილებლად შეიქმნება პარლამენტის გარეთ. ჩვენი პარტია ყოველმხრივ აქტიური იქნება. გავაგრძელებთ ინიციატივების წარდგენას პარლამენტში. ეს ინიციატივები ხალხის პრობლემებს ეხება და, არა მგონია, საკანონმდებლო ორგანომ მათი იგნორირება მოახდინოს.
„ახალი თაობა“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ნორა კვიციანთან: „მე სააკაშვილის მძევალი ვიყავი“
ელოდა თუ არა პროკურატურისგან გამართლებას, აპირებს თუ არა ყოფილი ხელისუფლებისთვის ჩივილს, რატომ ეშინია მისი ძმისა და ნაციონალების შეხვედრის გამო? – ამის შესახებ „ახალ თაობას“ ყოფილი პოლიტპატიმარი ნორა კვიციანი ესაუბრება.
ნორა კვიციანი:
- დღეს მე ვარ უბედნიერესი ქალი. საქართველოს მთავარმა პროკურატურამ ჩემი საქმე ხელახლა გამოიძია და უდანაშაულოდ მცნო. დამნაშავე რომ არ ვიყავი, ამაში ხალხს ისედაც არ ეპარებოდა ეჭვი და დიდი მადლობა მათ ამისთვის. იმედია, ადრე თუ გვიან ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლებს მოუწევთ იმაზე პასუხისგება, თუ რატომ გაგვიმეტეს ასე. 6 წელი გავატარე ციხეში. აქედან წელიწადზე მეტი კრიტში ვიყავი. მთავარმა პროკურატურამ დეტალურად შეისწავლა ჩემი საქმე და დაადგინა, თუ რატომ გამიშვეს ციხეში. საგამოძიებო უწყების დასკვნაში პირდაპირ წერია, რომ კოდორისგან ჩამოცილებისა და გაქცეულ ემზარ კვიციანზე ზემოქმედების მოხდენის მიზნით სამართალდამცავებმა ჩემი შეპყრობა გადაწყვიტეს. დასკვნაში ისიც წერია, რომ 2006 წლის 27 ივლისს შს სამინისტროს კონტრტერორისტული ცენტრის თანამშრომლებმა თავისუფლება უკანონოდ აღმიკვეთეს, ამასთან, ყოველგვარი დაკავების ოქმის შევსებისა და სამართლებრივი პროცედურების დაცვის გარეშე, უფლებების უხეში დარღვევით, გადამიყვანეს თბილისში, მოდულის შენობაში, მხოლოდ 29 ივლისს, ჩემი შეპყრობიდან 2 დღის შემდეგ, დაიწყეს ყალბი მტკიცებულებების შექმნით პროცესების სამართლებრივ ჩარჩოებში მოქცევა.
- თავიდან ითქვა, რომ იარაღის უკანონოდ ტარების გამო დაგაკავეს...
- დაწერეს, თითქოს ეს იარაღი 29 ივლისს ამოიღეს ჩემი სახლიდან. არადა, იმ დროს უკვე დაკავებული ვიყავი, ჩემი სახლი კი სააკაშვილის ჯალათებს შტაბად ჰქონდათ გადაქცეული. იარაღის ამბავი რომ არ გაუვიდათ, ახალი ბრალდება მოიგონეს ჩემთვის. მძიმე სასჯელის დაკისრების მიზნით წარმიდგინეს მითვისების ცრუ ბრალდება, თითქოს 2005 წელს ჰუმანიტარული საქონელი, რომელიც სოფელ ჩხალთის მოსახლეობისთვის უნდა დამერიგებინა, მე მიითვისე.
- ამ მითვისებაზე მოწმეებმაც ხომ მისცეს ჩვენება?
- ის მოწმეები დააშინეს და ტყუილი ჩვენება მიაცემინეს. ამ ხალხმა ამის შესახებ პროკურატურასაც უამბო. ამ საქმეში ჩემი გამართლება ერთ დოკუმენტს შეეძლო, რომელიც წინა ხელისუფლების წარმომადგენლებს მოპარული ჰქონდათ.
- რომელ დოკუმენტზე საუბრობთ?
- როდესაც ხეობაში ჰუმანიტარული დახმარება რიგდებოდა, დგებოდა სია, თუ ვინ რა ოდენობის დახმარება მიიღო. ხალხი ამას ხელმოწერით ადასტურებდა. 2005 წელსაც იმავენაირად შედგა სია. დოკუმენტი კონტროლის პალატაში გადაიგზავნა. ეს უწყება შემოწმებას ატარებდა ხოლმე. როცა მითვისების ბრალდებით დამიმძიმეს ბრალი, დავიწყეთ ამ დოკუმენტის მოძიება, მაგრამ ვერსად ვიპოვეთ. ეს მნიშვნელოვანი საბუთი პროკურატურამ 10 წლის თავზე იპოვა. გაირკვა, რომ ის ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლებმა მოიპარეს და გადამალეს. ამასთან დაკავშირებით კონტროლის პალატის თანამშრომლებმაც მისცეს ჩვენება. ამ დოკუმენტის ასლი ახლა ჩემს ხელთაა და მისი წყალობით ჩემი უდანაშაულობა დამტკიცდა.
- თქვენი უდანაშაულობა დამტკიცებულია. არ აპირებთ ჩივილს იმის გამო, რომ ციხეში 6 წელი გაატარეთ?
- ეს ძალიან მძიმე წლები იყო. ბევრი რამე გამოვიარე, მაგრამ ციხემ ერთი კარგიც მომცა – რწმენა გამიძლიერდა. ყველაფერს სხვა თვალით შევხედე. შურისძიებას არ ვაპირებ, თანაც ახლა ჩემი უდანაშაულობა დამტკიცებულია.
- არც მორალური ზარალის ანაზღაურებას მოითხოვთ?
- ამას სასამართლო გადაწყვეტს. ახლა ჩემს საქმეზე სასამართლოშიც დაიწყება მსჯელობა. გარდა იმისა, რომ ციხეში გამიშვეს, ნაციონალებმა 78.000 ლარის ოდენობის ჯარიმაც დამაკისრეს, თითქოს ამ ოდენობის ზარალი მივაყენე ქვეყანას. ამ ჯარიმის გამო ვერ გადავიფორმე ბინა, რომელიც, როგორც დევნილს, ისე გადმომცეს.
- ეს ბინა რომ გადაგეფორმებინათ, რა მოხდებოდა?
- აღსრულების ბიურო წაიღებდა. იმედი მაქვს, სასამართლო ამ ვალსაც ჩამომაწერს. სხვა მხრივ, არანაირად არ ვაპირებ ნაციონალებისთვის ჩივილს. მათ სინდისზე იყოს ციხეში გატარებული ჩემი წლები.
- გინდათ თქვათ, რომ აპატიეთ?
- მე მორწმუნე ადამიანი ვარ, ამიტომაც არ ვაპირებ ვინმესთვის სამაგიეროს გადახდას. ისინი კანონისა და უფლის წინაშე აგებენ პასუხს. ამ ხალხს დემოკრატიის მშენებლობაზე ჰქონდა პრეტენზია და უამრავი დანაშაული ჩაიდინეს. მე, ფაქტობრივად, მძევლად ამიყვანეს და პირდაპირ მომთხოვეს, ჩაგვბარდნენ შენი ძმა და შვილი და გაგიშვებთო. ამ გარიგებაზე წასვლას სიკვდილი მერჩივნა. არც შეწყალება მითხოვია სააკაშვილისთვის, რომლის მძევალიც ვიყავი. დღეს თავისუფალი და გამართლებული ვარ, სამაგიეროდ, სააკაშვილს ელოდება ბევრი სასამართლო. სხვა ბევრ დანაშაულთან ერთად, მას კოდორის საქმეზეც მოუწევს სასჯელის მოხდა.
- გჯერათ, რომ მას გაასამართლებენ?
- დამნაშავეები ბოლოს მაინც ისჯებიან. სხვას ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, მარტო კოდორის ხეობის ჩაბარებისთვის ეკუთვნის მას უდიდესი სასჯელი. ის სხვა ნაციონალებთან ერთად არის სამშობლოს მოღალატე და გამყიდველი. არადა, რამდენი წელი მოგვიხსენიებდნენ ამ იარლიყებით მე და ჩემს ძმას. ჩემი ემზარი პატრიოტთა ალიანსთან ერთად პარლამენტში შევიდა. მას ყოველდღე მოუწევს ნაციონალებთან კონტაქტი და ამის გამო ძალიან ვნერვიულობ.
- რატომ ნერვიულობთ, ფიქრობთ, რომ მათ შორის კონფლიქტი მოხდება?
- ემზარს ვთხოვ, მათთან არ იჩხუბოს, მაგრამ მას თავის შეკავება ძალიან გაუჭირდება. მისთვის ძალიან მძიმე გადასატანი იყო ჩემი პატიმრობა. პარლამენტში იმ ხალხთან ექნება საქმე, ვინც მე გამიშვა ციხეში. იმ წლებში ემზარმაც ბევრი უბედურება გამოიარა, მოღალატესა და გამყიდველს ეძახდნენ. ვერ წარმომიდგენია, როგორ უნდა შეხედოს ამ ხალხმა ემზარს თვალებში.
„ახალი თაობა“, 18 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ჯემალ გამახარიასთან: „თურქეთში აფხაზური გაზეთი აღარ უნდა გამოვაცემინოთ“
აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი ჯემალ გამახარია აცხადებს, რომ თურქეთში აფხაზი სეპარატისტების მხარდამჭერი გაზეთი აღარ უნდა გამოვიდეს.
- ბატონო ჯემალ, მოგეხსენებათ, თურქეთში აფხაზი სეპარატისტების მხარდამჭერი გაზეთი გამოვიდა. მახსოვს, აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს დელეგაციისა და თურქეთში მცხოვრები აფხაზების შეხვედრები იმართებოდა ანკარაში...
- მეც ვიყავი იმ დელეგაციაში. აფხაზების სახელით ერთ პიროვნებას შევხვდით და ძალიან ცივად მიგვიღეს.
- რას გეუბნებოდნენ? მთლიანად უჭერენ მხარს სეპარატისტებს?
- დიახ, მთლიანად უჭერენ მხარს. ვნახოთ, თურქეთში მორიგი ნომერი გამოვა თუ არა.
- როგორც ჩანს, ეს კეთდება იქაური მუჰაჯირი აფხაზების მონაწილეობით. რა შეუძლია ქართულ მხარეს გააკეთოს ოფიციალურად თუ სახალხო დიპლომატიის კუთხით?
- ჩვენს მეზობელ და სტრატეგიულ პარტნიორ ქვეყანაში ასეთი სამწუხარო ფაქტი ხდება. გაზეთის გამოცემა დემოკრატიულ ქვეყანაში ყველას შეუძლია, მაგრამ, როდესაც საუბარია სეპარატიზმის მხარდაჭერაზე, ვითომ აფხაზეთი დამოუკიდებელი სახელმწიფოა, იქ სხვა პრობლემასთან გვაქვს საქმე. თურქეთში ახლა რთული ვითარებაა. ამ დროს და ამ ვითარებაში ასეთი გაზეთის გამოსვლა მე ძალიან საგანგაშოდ მეჩვენა.
- ეს რაღაც ირიბი გაფრთხილება შეიძლება იყოს თურქეთის ოფიციოზის მხრიდან, რომ, თუ ჭკვიანად თუ არ იქნებით…?
- არ მინდა ძალიან დრამატული სურათი დავხატო, მაგრამ ამ ვითარებაში დღევანდელ თურქეთში აშკარად სეპარატისტული გაზეთის გამოსვლა, რომელიც ეწინააღმდეგება თურქეთის ოფიციალურ პოლიტიკას, დამაფიქრებელია, თუმცა ამის გამოსწორება შესაძლებელია.
- როგორ?
- იმ სახით გაზეთის შემდეგი ნომერი აღარ უნდა გამოვიდეს. სეპარატიზმისა და საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის რღვევის პროპაგანდა ნატოს წევრ ქვეყანაში არ უნდა მიმდინარეობდეს. მივესალმები როგორც თურქეთის ოფიციალური ხელისუფლების, ასევე თურქეთში ჩვენი საელჩოსა და თურქეთში მცხოვრები ქართველების დამოკიდებულებას ამ საკითხისადმი. იმედი მაქვს, მორიგი ნომერი ან საერთოდ არ გამოვა, ან სხვა სახით გამოვა. კულტურული ხასიათის გამოცემა თუ იქნება, ჩვენ მას არ შევეწინააღმდეგებით. თუ გაზეთი გააგრძელებს თავის სეპარატისტულ პოლიტიკას, ყველა საშუალებით უნდა დავუპირისპირდეთ დიპლომატიური თუ სხვა არხებით.
- შეიძლება, ამგვარი გაზეთის გამოცემაში რუსეთის ხელი ერიოს?
- რუსეთის ხელი იმდენად გრძელია, რომ შეუძლია, ყველგან ჩაერიოს, მაგრამ, არა მგონია, ეს რუსეთის ჩარევით განხორციელებულიყო, თუმცა თურქეთში რუსეთის საელჩო ყველაფერს აკეთებს იმისათვის, რომ თურქეთში მცხოვრები აფხაზის მხარდაჭერა მოიპოვოს. რუსეთს ჰყავს ძალიან დიდი აგენტურა თურქეთში მცხოვრები აფხაზების სახით. რუსეთმა ისიც მშვენივრად იცის, რომ თურქეთში მცხოვრები აფხაზები და, საერთოდ, კავკასიური დიასპორა რუსეთის სასტიკი მოწინააღმდეგეა. ამიტომ რუსეთი ცდილობს, იქ თავისი გავლენა გააფართოოს – აგენტურა შექმნას.
- თურქეთში მცხოვრები კავკასიური დიასპორა რუსეთის წინააღმდეგიაო, მაგრამ სეპარატიზმს რომ უჭერს მხარს? აფხაზური სეპარატისტული ხელისუფლებაც რუსეთთან მჭიდრო კავშირშია...
- დე ფაქტო ხელისუფლება, ფაქტობრივად, საოკუპაციო რუსული ხელისუფლებაა. არის ანექსიის ნიშნებიც. ბოლო პერიოდში ხელმოწერილი ხელშეკრულებები ზუსტად ანექსიის ნიშანია.
- ერთობლივი საჯარისო ფორმირების შექმნა, ხელშეკრულებები. თუ რუსეთი არ უყვართ, რატომ უჭერენ მხარს რუსულ გეგმას?
- ჩვენ ვსაუბრობთ თურქეთში მცხოვრებ აფხაზებსა და კავკასიელებზე, რომლებსაც სძულთ რუსები. ისინი გვეუბნებოდნენ, როცა ვხედავთ რუსებს, პირდაპირ მათი ყურება არ შეგვიძლია. მზად ვართ, ვესროლოთ, მაგრამ, იძულებული ვართ, მოვითმინოთ, რადგან მათ აფხაზეთი აღიარეს, მხარს უჭერენ აფხაზეთის დამოუკიდებლობას, ამიტომ ჩვენ დროებით ამას ვითმენთო. რუსებმა მშვენივრად იციან, როგორია მათ მიერ კავკასიიდან გასახლებული ადამიანების დამოკიდებულება. თურქეთში მცხოვრებ კავკასიელებში, განსაკუთრებით, აფხაზებში ჰყავს დაქირავებული ადამიანები, რომლებიც ძირგამომთხრელ საქმიანობას ეწევიან არა მარტო საქართველოს, არამედ თურქეთის წინააღმდეგაც. გამორიცხულია, ეს თურქებმა არ იცოდნენ და მას ანგარიშს არ უწევდნენ. სეპარატისტების ასე გალაღება არა მარტო ჩვენ წინააღმდეგაა მიმართული, არამედ თურქეთის წინააღმდეგაც.
- სეპარატიზმის პრობლემა ხომ თურქეთსაც აწუხებს?
- დიახ, ქურთებზეა საუბარი. ისინი მხარს უჭერენ აფხაზეთის ე.წ. დამოუკიდებლობას, აფხაზებს. ხშირად აფხაზები და ქურთები ერთად მოქმედებენ. თურქეთის სახელმწიფო ინტერესებშია, გასაქანი არ მისცეს სეპარატიზმს, რომელიც საქართველოს წინააღმდეგაა მიმართული.
- თურქეთში თქვენი დელეგაციების შეხვედრების მიზანი ვერ გაიგეს?
- თურქეთში ჩვენი დელეგაციების მიზანი თურქეთის ხელისუფლებასთან აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების მიერ კონტაქტების დამყარება, მათთვის ჩვენი პოზიციის გაცნობა იყო. თურქეთის ხელისუფლებამ ძალიან მაღალ დონეზე მიგვიღო. შეხვედრები გვქონდა ქართულ დიასპორასთან. აფხაზურ დიასპორასთან შეხვედრა ვერ მოხერხდა. მათ ამის სურვილი არ გამოთქვეს, მაგრამ შევხვდით ცალკეულ პირებს. ისინი სხვადასხვა პოზიციაზე იყვნენ. ანკარაში ჩვენ შევხვდით აფხაზ მოღვაწეს, რომელიც, ფაქტობრივად, პროქართულ პოზიციაზე იდგა. ძალიან თბილი შეხვედრა და საუბარი გვქონდა ერთ უაღრესად განათლებულ პიროვნებასთან, თუმცა, შევხვდით ისეთ პიროვნებასაც, რომელთან საუბარმაც ძალიან ცივ ვითარებაში ჩაიარა. ის ახალგაზრდა კაცი ზუსტად იმ პოზიციას გამოხატავდა, რომელიც ჩვენ სოხუმიდან, საოკუპაციო ხელისუფლებისაგან გვესმის. იმ ახალგაზრდამ, რომელიც თურქეთში აფხაზური დიასპორის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი და ხელმძღვანელია, კარგად გაიგო ჩვენი პოზიცია. ჩვენც გავიგეთ მისი პოზიცია. სწორედ ამ თვალსაზრისით შეიძლება ვთქვათ, რომ გარკვეული შედეგი გვქონდა.
- პრეტენზია რაზე ჰქონდათ?
- შეხვედრაზე ისეთი გარემო იყო, რომ ადა მარშანია შეხვედრიდან წავიდა, ვიდრე ის დასრულდებოდა.
- რატომ არ დაელოდა შეხვედრის დამთავრებას?
- რთული ვითარება იყო. ძალიან ცივად შეგვხვდნენ.
- რას გეუბნებოდნენ, რა გვინდაო?
- ის ახალგაზრდა ჩვენგან მოითხოვდა აფხაზეთის აღიარებასა და თავდაუსხმელობის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერას, რასაც პირველ ეტაპზე ჟენევაში მოითხოვდნენ. საკვირველი ის იყო, რომ ის არა მარტო აფხაზეთის, არამედ ცხინვალის რეგიონის აღიარებასაც მოითხოვდა. ჩვენ მას ვუთხარით, ცხინვალის რეგიონი რუსეთთან შეერთებას მოითხოვს და ჩვენ როგორ უნდა ვაღიაროთო. ეს მათთვის სიახლე იყო. ის ახალგაზრდა კაცი ამბობდა, რომ აღიარების შემდეგ დარაზმავდა მთელ აფხაზობას, მთელ კავკასიას და გაუმართავდა ომს რუსეთს საქართველოს დასაცავად, რაც ზღაპრები იყო.
- თუ ეწინააღმდეგებოდა საქართველოს, თან როგორ უნდა დაეცვა?
- დაიცავდა იმ შემთხვევაში, თუ ჩვენ ვაღიარებდით.
- ის მარტო იყო თუ რაიმე სახის ძალა ედგა გვერდით?
- ის იყო ერთი პიროვნება, მაგრამ – იმ დიასპორაში გარკვეული გავლენის მქონე. მან თქვა, რომ ხშირად ჩადის სოხუმში, იცნობს იქაურ ხელმძღვანელობას. კიდევ ერთი დეტალი – რადგან მისი გვარი არ ჰგავდა აფხაზეთში გავრცელებულ გვარებს, ვკითხეთ, საიდან იყვნენ მისი წინაპრები.
- რა გვარი იყო?
- არ მახსოვს. გაირკვა, რომ მისი წინაპრები დღევანდელი აფხაზეთის ტერიტორიიდან კი არ არიან, არამედ სოჭის იქით ცხოვრობდნენ. ჩვენ მას ვუთხარით, რომ ის აფხაზი არ არის და საქართველოს ტერიტორიულ საკითხებთან დაკავშირებით საუბრის მორალური უფლება არ ჰქონდა.
- რა ეროვნების იყო?
- მათ იქ ყველას აბაზებს ეძახიან. ფაქტობრივად, ჩერქეზი იყო. მისი მშობლები იბრძოდნენ სეპარატისტების მხარეს და, იქიდან გამომდინარე, მხარს უჭერდა სეპარატისტებს.
- თურქეთში აფხაზური ორგანიზაციები არის?
- დიახ, ძალიან ორგანიზებული ორგანიზაციებია.
- რას საქმიანობენ?
- კულტურული იდენტობის შენარჩუნებაზე მუშაობენ. ახლახან თურქულ ენაზე გამოვეცით წიგნი, რომელიც ასახავს აფხაზეთის რეალურ ისტორიას ყველა ასპექტში და შევიტანეთ თურქეთში. იმედი გვაქვს, იქაური აფხაზები მას დიდი ინტერესით გაეცნობიან.
