„ახალი თაობა“: ინტერვიუ კახა კალაძესთან: „პოლიტიკოსი უნდა იყოს ქვეყნის პატრიოტი ამ სიტყვის საუკეთესო, თავმდაბლური გაგებით“
„ალია“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „აზერბაიჯანი ამას არ გვაპატიებს… საფრთხე იქნება ის, რომ საქართველო დაკარგავს ტრანზიტის ფუნქციას, დავკარგავთ სტრატეგიულ მოკავშირეს – აზერბაიჯანს”
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ნუგზარ წიკლაურთან: „ხელისუფლებას და „გაზპრომს“ თავისას არ გავატანინებთ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სერგო რატიანთან: „2012 წელს არჩევნები რომ წავაგეთ, ეს ქვეყნისთვის კარგი იყო“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ქართული ოცნება“ 60%-ს მიიღებს… საარჩევნო სიაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები იქნება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თამარ ჩხეიძესთან: „ჩვენს არჩევნებზე გავლენას პუტინის ფაქტორი მოახდენს… დასავლეთის ძალისხმევით საქართველოს მთავრობა ვერ შეძლებს გაზთან დაკავშირებული ყველა თავისი სურვილის შესრულებას“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია მაისაშვილთან: “საზოგადოება რელიგიურ ფანატიზმსა და ნაციონალურ შოვინიზმში არ უნდა გადავარდეს”
„რეზონანსი“: უვიზო რეჟიმზე გადაწყვეტილების მიღება აპრილიდან დაიწყება // “ვიზა-ლიბერალიზაციას დიდი საფრთხე ემუქრებოდა, იმდენად დიდი, რომ შეიძლებოდა, პროცესი საერთოდ შეჩერებულიყო”
„რეზონანსი“: რაში სდებს ბრალს ეკა ბესელია პრეზიდენტს // “საარჩევნო კამპანია უკვე დაწყებულია – ეს ყველაფერი წინასწარ დადგმული იყო”
„რეზონანსი“: მთავრობა “ილუზიური” ინფლაციის ტყვეობაში // ხალხი ფასების ზრდით აღშფოთებულია, მთავრობა და ეროვნული ბანკი კი საიდანღაც მოტანილ ციფრებს აფრიალებენ
—————————-
„ახალი თაობა“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ კახა კალაძესთან: „პოლიტიკოსი უნდა იყოს ქვეყნის პატრიოტი ამ სიტყვის საუკეთესო, თავმდაბლური გაგებით“
ვიცე-პრემიერი, ენერგეტიკის მინისტრი კახა კალაძე „ახალ თაობასთან“ საუბარში ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ ცხოვრებას მიმოიხილავს.
- მოგესალმებით. დიდი მადლობა, წელს პირველი საგაზეთო ინტერვიუ რომ ჩვენთან შედგა. დავიწყოთ ყველაზე „ცხელი“ თემით – „გაზპრომით“.
- გილოცავთ თქვენ, თქვენს მკითხველს და ჩვენი ქვეყნის ყველა მოქალაქეს ახალი წლის დაწყებას! ახალი გეგმების განხორციელების და ბედნიერების მომტანი ყოფილიყოს ეს წელი ყველასთვის. რაც შეეხება „ცხელ თემას“, უფრო ვიტყოდი – გაცხელებულს. კონკრეტულად გაზთან დაკავშირებით ტექნიკური სიტუაცია ბევრჯერ გაჟღერდა, გაირჩა, შეფასდა, პროცესი მიმდინარეობს გამჭვირვალედ, საქმიანად და რუტინულად. ამიტომ, ამჯერად ამაზე არ შევჩერდები, მოდით, პოლიტიკურად „გაცხელების“ ირგვლივ ვისაუბროთ.
- მიგაჩნიათ, რომ თემის ხელოვნურად პოლიტიზება ხდება?
- ეს არ არის ჩემი სუბიექტური აზრი, რაღაც ვარაუდებზე დაყრდნობილი. ყველა პოლიტიკურად არადაინტერესებული და არაანგაჟირებული ადამიანი შეატყობდა იგივეს.
გავიხსენოთ, როგორ დაიწყო. ჩვენი ჯგუფი აპირებდა ყოველწლიურ შეხვედრას გაზპრომის წარმომადგენლობასთან, ისევე, როგორც ეს ხდებოდა 2002 წლიდან დაწყებული შარშანდელ წლამდე. გაჩნდა დამატებითი წინადადებები და შემოთავაზებები რუსული მხარისგან და, შესაბამისად, შეხვედრის ფორმატი შეიცვალა – მთავრობის გადაწყვეტილებით, შევხვდით მინისტრი, მოადგილე და კომპანიის ხელმძღვანელობა. რუსები იმდენად დაინტერესებულნი იყვნენ ამ შეხვედრით, რომ მილერი საქართველოში სტუმრობასაც კი აპირებდა. ზუსტად იმ მოტივით, რომ ეს სამუშაო შეხვედრა ვინმეს პოლიტიკური თამაშებისთვის არ გამოეყენებინა, ჩვენ მესამე ქვეყანა ვარჩიეთ. მაშინ უკვე გამოჩნდა პირველი ნიშნები პოლიტიკური ოპონენტების მხრიდან, რომ ეს თემა სათავისოდ აეწიათ _ რატომღაც შეხვედრების პერმანენტულობა საიდუმლოდ გამოაცხადეს (მიუხედავად გავრცელებული ინფორმაციებისა ჩვენი უწყების მხრიდან) და დაიწყეს ანტირუსული ისტერიის აგორება ხელისუფლების საწინააღმდეგო შეფუთვით.
- რა უნდა მოიმოქმედოს საქართველოს მთავრობამ ამ სიტუაციაში?
- მოსამოქმედებელი, ვფიქრობ, არაფერია. მთავრობის ეკონომიკურ ჯგუფს გვაქვს რეგულარული შეხვედრები და ვცდილობთ, ქვეყნისთვის სასარგებლო და მომგებიანი შედეგი დაიდოს. ჩვენთვის პრიორიტეტია, ხალხს ჰქონდეს გაზი და არა – ამის ხარჯზე ან ამის სანაცვლოდ პოლიტიკური სპექტაკლების დადგმა და პიარსარგებლის მიღება. ჩვენ გამოვიყენებთ ნებისმიერ პოლიტიკურ სიტუაციას ჩვენი ეკონომიკური სიტუაციის გასაუმჯობესებლად და არა პირიქით – პოლიტიკურად მომგებიანი სიტუაციის შესაქმნელად ეკონომიკურად სარგებლიან პროექტებს და შემოთავაზებებს ვერ უარვყოფთ.
- „ნაციონალური მოძრაობის“ მიერ წამოწყებული ანტიპიარი კონკრეტულად თქვენ წინააღმდეგაა მიმართული თუ უფრო ფართო ჩანაფიქრია და ქვეყნისთვის სასარგებლო ან საჭირო პროცესის ხელის შეშლას ცდილობენ?
- თუ დააკვირდებით, პოლიტიკური ქულების დაწერის მოყვარულების გარდა, მოსახლეობაში ეს თემა ადეკვატურად და შესაბამისად აღიქმება. ასე რომ, მთავარია, ხალხი იყოს კმაყოფილი. რაც შეეხება ჩემ წინააღმდეგ მიმართულ რაღაც კამპანიას, არც ეს მიკვირს, უკვე შევეჩვიე ქართული პოლიტიკის სპეციფიკას და ძალიან კარგად ვერკვევი, ვინ რას, რატომ და რა მიზნით ამბობს. ეს ცალკე თემაა და სხვა დროს გავშალოთ, ჯერ ცოტა ხანია, პოლიტიკაში მოვედი, არ ღირს ჩემი, როგორც პოლიტიკოსის, შესახებ პირველ პირში ვისაუბრო. ერთს ვიტყვი – მე ენერგეტიკის მინისტრი ვიქნები თუ სხვა რომელიმე უწყების ხელმძღვანელი, ოპოზიცია ვიქნები თუ სახელისუფლებო გუნდში, მე, პირველ რიგში, ვიქნები კახა კალაძე, რომელიც ცდილობს, ქვეყანას, ხალხს მოუტანოს რაღაც სარგებელი, საქმიანობა მიმართოს საქართველოს საკეთილდღეოდ. ესაა ჩემი ცხოვრებისეული და პოლიტიკური კრედო, დანარჩენი კი მეასეხარისხოვანია.
- ვინაიდან გაპოლიტიკურებულია პროცესი, იქნებ პოლიტიკური შეფასება მივცეთ ამ ყველაფერს?
- ჩემი მხრიდან ცოტა უხერხულია ამის პოლიტიკურად გაშლა, ვინაიდან ამჟამად, პირველ რიგში, ვარ მინისტრი და მერე უკვე პოლიტიკოსი. მაგრამ ზოგადად ვიტყვი იმას, რასაც ვამბობდი მუდამ – ქართულ პოლიტიკაში გვაქვს მორალის ნაკლებობა და ღირებულებების აღრევა. არ შეიძლება ზრუნავდე შენი პოლიტიკური გუნდის, ან ინდივიდუალური პოლიტიკური იმიჯის გასამყარებლად ხალხის, სახელმწიფოს და ქვეყნის ინტერესების ხარჯზე. არ შეიძლება, ხალხი შეცდომაში შეგყავდეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ეს შენი ვიწრო ინტერესების და რაღაც პოლიტიკური სქემებისთვის გათვალე. ნებისმიერი ხმაურიანი თემის განვითარება არის მორალური, პატრიოტული ტესტი პოლიტიკური სპექტრის და, დარწმუნებული ვარ, ქვეყნის მოსახლეობა ამ ტესტის შედეგებს ძალიან კარგად ხედავს.
- კარგით. რას ფიქრობთ მეორე ხმაურიანი თემის განვითარების შესახებ - „ქართული ოცნების“ ფორმირება, რებრედინგი და სამომავლო პერსპექტივები არჩევნების წელს?
- მოდით, დაველოდოთ რუტინული მოსამზადებელი პროცესის დასრულებას, რომელსაც პარტიის აღმასრულებელი მდივანი და პოლიტსაბჭო წარმართავენ. ამის შემდეგ უკვე პოლიტიკური პროდუქტის შეფასება გინდაც შიგნიდან, გინდაც გარედან უფრო უპრიანი იქნება. ამ ეტაპზე არასერიოზული იქნება, ზედაპირულად გესაუბროთ ან ვინმემ იმკითხაოს, რა ხდება პარტიაში. პარტიაში რაც იყო ხარვეზი 2012 წლის არჩევნებში გამარჯვების დღიდან, სულ ვამბობთ, ასე რომ, ახლა ეს იხვეწება. კოალიცია კი რა სახით და რა მესიჯით წარდგება ქვეყნის მოსახლეობის წინაშე, მაგასაც ყველა ერთად ვნახავთ და მოვისმენთ სულ მალე.
- პოლიტიკური ოპონენტები, ოპოზიცია. ვინ არის კონკურენტი მომავალ არჩევნებზე სახელისუფლებო გუნდის?
- ყველა, ვინც თავს ოპოზიციად თვლის. ესაა დემოკრატია – რაც უნდა მიუღებელი იყოს ესა თუ ის პარტია, ვინაიდან არსებობს და რაღაც რეიტინგი აქვს, ესე იგი ის მოსახლეობის გარკვეული ჯგუფის მხარდაჭერით სარგებლობს. ასე რომ, სრულუფლებიანი მოთამაშეა წინასაარჩევნო ბრძოლაში. თუ მისი მხარდამჭერები მოაგებინებენ არჩევნებს, ესე იგი ღირსი იყო, მოსულიყო პარლამენტში. არაფერი სენსაციური, კატასტროფული და სავიშვიშო ამ დემოკრატიულ პროცესში არაა. საგანგაშო ისაა, როცა რაღაც ერთი პატარა ჯგუფი იგდებს ხელისუფლებას ხელში და ქვეყანას ტერორით ან ძალადობით მართავს. სხვა ყველაფერი, რაც დემოკრატიის საყოველთაოდ მიღებულ სტანდარტში ჯდება, მისაღები და ხელშესაწყობიც კია.
- თქვენი სამომავლო პოლიტიკური გეგმები როგორია?
- მე პოლიტიკაში მოვედი ერთადერთი სურვილით – როგორც სპორტული კარიერით მომქონდა სიხარული და სიამაყის გრძნობა გულშემატკივრისთვის, ისე პოლიტიკური მოღვაწეობით მოვუტანო სარგებელი და სიხარული თითოეულ მხარდამჭერს, თითოეულ ადამიანს, რომელსაც სჯერა ჩემი და დადებითი მოლოდინი აქვს.
- თქვენი ოცნება?
- უფრო მოსალოდნელი რეალობა – პოლიტიკაში მინდა, ახალი ქცევის და მოღვაწეობის კოდექსი დავაწესოთ, მინდა ახალი სახეები, ახალი იდეები – როგორი გახდეს ჩვენი ქვეყანა, როგორ მივაღწიოთ უკეთესობას. პოლიტიკოსი უნდა იყოს ქვეყნის პატრიოტი ამ სიტყვის საუკეთესო, თავმდაბლური გაგებით და არა – პროპაგანდის და გარეწრობაზე აფარებული ნიღბის ფუნქციით, როგორც აქამდე იყო. პოლიტიკა უნდა კეთდებოდეს არა სათავისო ინტერესებისთვის, არამედ ქვეყნის ინტერესებისთვის. ეს ახლა თუ ოცნებაა, ყველანაირი საფუძველი გვაქვს, სულ მალე გადავაქციოთ რეალობად. ესაა პრიორიტეტი ჩემთვის – პოლიტიკური, მორალური და ზნეობრივიც.
„ალია“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „აზერბაიჯანი ამას არ გვაპატიებს… საფრთხე იქნება ის, რომ საქართველო დაკარგავს ტრანზიტის ფუნქციას, დავკარგავთ სტრატეგიულ მოკავშირეს - აზერბაიჯანს”
ნინო სამხარაძე
რა იმალება „გაზპრომთან“ მოლაპარაკების მიღმა? რა საშიშროება ემუქრება საქართველოს? „ალიას” პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძეესაუბრა:
- ბატონო სოსო, რამდენიმე კვირაა „გაზპრომთან“ დაკავშირებით დაპირისპირებები და სკანდალები არ წყდება. ღირდა ამხელა აჟიოტაჟი „გაზპრომთან“ დაკავშირებით?
- ხეებს იქით ტყეს ვერ ხედავენ და ვიღაცებს ჰგონიათ, რომ „გაზპრომთან“ დაკავშირებული სკანდალი, ეს არის ცარიელ ჭიქაში ატეხილი ქარიშხალი. რეალურად კი, ჩვენ ვდგებით საკითხის წინაშე, როცა შესაძლებელია, დაირღვეს გეოპოლიტიკური სამკუთხედი – თბილისს, ერევანსა და ბაქოს შორის. ამ სამკუთხედის ბალანსის შენარჩუნებას ედუარდ შევარდნაძე და სააკაშვილიც კი ახერხებდნენ. თუკი ვინმე მომხრეა რუსეთთან ნორმალიზაციის, პირველი მე ვარ, ორივე ხელით მხარს ვუჭერ დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენას რუსეთთან, მაგრამ სულ სხვა არის ის, რომ რუსეთი და აზერბაიჯანი ძალიან ცუდ ურთიერთობაში არიან მას შემდეგ, რაც რუსული სამხედრო თვითმფრინავი ჩამოაგდეს თურქებმა. მეორე დღეს ალიევი გამოვიდა და თქვა, რომ ამ ბრძოლაში თურქეთის მხარესაა. რა თქმა უნდა, პუტინი ამას ალიევს არ აპატიებდა და დუმა ახალ კანონს იღებს. ვინც არ აღიარებს სომხეთის გენოციდს, ეს ჩაითვლება სისხლის სამართლის დანაშაულად. მილიონ-ნახევარი აზერბაიჯანელი ცხოვრობს რუსეთში, 15 ორგანიზაცია აქვთ და ისინი გამოვიდნენ სკანდალური განცხადებით, თუ მაგ კანონს მიიღებთ, ყველა ფეხის ნაბიჯზე დავარღვევთო. მთელი რუსეთი აზერბაიჯანის წინაღმდეგ არის აფოფრილი. ახლა მოდით, ვთქვათ, ვინ დგას აზერბაიჯანის უკან. მათ უკან დგას თურქეთი, თურქეთის უკან – ნატო, ჩვენს უკან კი რეალურად, არავინ…
ჩვენს რეგიონში დიდი რაღაც ხდება, „გაზპრომი“ 200 დოლარად მოგვყიდის გაზს, თუ 180 დოლარად, არ მადარდებს. მე მადარდებს აი, რა… რუსეთს უნდა სომხეთის იზოლაცია გაარღვიოს ჩრდილოეთიდან ჩვენი დახმარებით და აზერბაიჯანს ცივი ომი გამოუცხადოს საქართველოდან. აზერბაიჯანი ამას არ გვაპატიებს. მე ვუყურებდი, რა სახით გამოვიდა „სოკარის“ პრეზიდენტი კვირიკაშვილთან შეხვედრიდან, საოცრად გაბრაზებული სახე ჰქონდა, რადგან აზერბაიჯანისთვის ეს არის პრინციპული საკითხი. იქ საშინელი კრიზისია, დაეცა ფასები ნავთობზე, გაზზე, კატასტროფულად გაუფასურდა მათი ეროვნული ვალუტა, რუსეთი კი ამას იყენებს აზერბაიჯანის წინააღმდეგ და ალიევს არ პატიობს თურქეთის გვერდით დგომას.
პრაქტიკულად, ალიევმა თავისი განცხადებებით რუსეთს ომი გამოუცხადა, პუტინმა კი რევანში გადაწყვიტა და ჩვენ ამაში ვართ ჩაბმულები… აზერბაიჯანისა და რუსეთის „პახმელიაზე“ გამოვა საქართველო. რაც მეტი იქნება გაზის მომწოდებელი, რა ჯობია ამას, მაგრამ, როცა სერიოზული საფრთხეებია და ამას არ აანალიზებენ, ეს არის შემაშფოთებელი.
არ მესმის, რატომ ვჩქარობთ, ირანს სანქციები მოუხსნეს, სავარაუდოდ, შემოდგომაზე თავისუფლად შეიძლება შემოვიდეს ირანიდან გაზი და რა ჯანდაბად გვინდა ამ შარში გახვევა?!. თანაც, საქმე ის გახლავთ, არავინ იცის, “გაზპრომთან“ რა ხელშეკრულება გაფორმდება. მე ვიცი ჩვენი იურისტების პოტენციალი და ვიცი, „გაზპრომს“ რა დონის იურისტები ემსახურებიან. წყაროზე ჩაგვიყვანენ და მწყურვალს დაგვტოვებენ. ისეთ ხელშეკრულებას დაგვიდებს „გაზპრომი“, რომ “სითი პარკი“ მონაგონი იქნება. ხომ ხედავთ, თავის დროზე უგულავამ ისეთ ხელშეკრულებას მოაწერა ხელი, რომ „სითი პარკთან“ ვერაფერს ახერხებენ, უარესი გველოდება „გაზპრომთან“. ევროპელი იურისტები „გაზპრომის“ იურისტებთან შეხვედრის წინ ტირიან და ქართველებს რას უზამენ, ხომ წარმოგიდგენიათ.
- თქვენ საუბრობთ გეოპოლიტიკის ბალანსის დარღვევაზე, რაც თავისთავად ცუდია, მაგრამ კონკრეტულად რა საფრთხის შემცველია „გაზპრომთან“ ხელშეკრულების გაფორმება?
- საფრთხე იქნება ის, რომ საქართველო დაკარგავს ტრანზიტის ფუნქციას, დავკარგავთ სტრატეგიულ მოკავშირეს – აზერბაიჯანს. შეგვეზღუდება დიპლომატიური მანევრის საშუალება, რაც დღეს გვაქვს. მაგალითად, დღეს თუ რუსები ფიქრობენ, რომ აზერბაიჯანს შევეკვრებით, ასე ფიქრობენ აზერბაიჯანელებიც „გაზპრომთან“ ხელშეკრულების შემდეგ, დიპლომატიური მანევრის შესაძლებლობა მოგვესპობა. არ მესმის, ამ ბალანსს ხელოვნურად რატომ ვარღვევთ?!
- გამორიცხავთ, რომ აქ ბიძინა ივანიშვილისა და კახი კალაძის ინტერესები იკვეთებოდეს? თავის დროზე ბიძინა ივანიშვილი “გაზპრომში“ 1%-იან წილს ფლობდა და ახლაც არაერთხელ უთქვამთ, ამ ხელშეკრულების უკან ბიძინა ივანიშვილის ინტერესები დგასო…
- ვერ გეტყვით და ჭორაობას ვერ დავიწყებ. არც იმას გამოვრიცხავ, ამ ფაქტორებზე, რაზეც მე გელაპარაკებით, არავინ ფიქრობდეს. მე ვნახე ტელევიზიით, რა ექსპერტები ჰყავდათ მიწვეული კახი კალაძესთან ამ თემაზე სალაპარაკოდ. დაბნეული თვალებით იყურებოდნენ. შესაძლოა, ისინი კარგი ეკონომისტები არიან, მაგრამ ვერ აანალიზებენ რეგიონალურ პოლიტიკას. თავს დავდებ, თუ სცენარი ასე განვითარდა, აირევა მონასტერი და დაირღვევა ბალანსი. აქ ძალიან ცუდი ამბები მოხდება. მოგვიწევს, ჩვენდაუნებურად, აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის ერთ-ერთის მხარე დავიჭიროთ და იძულებული მოკავშირე გავხდეთ. როდესაც ქვეყანაში გყავს 400 ათასი აზერბაიჯანელი, რომელმაც ქართული ენა არ იცის, რომლის პოლიტიკურად გაქართველება ვერ მოახერხე, გყავს სომხები, ოსები, რომლებმაც ქართული ენაც კი არ იციან და პოლიტიკურად ვერ გააქართველე, ეს ნიშნავს, რომ აქილევსის ქუსლივით გადევს კისერზე ეს საკითხი და აქ რა მოხდება, რა იფეთქებს, არავინ იცის.
ვერც ერთი პოლიტიკოსისგან ვერ მოვისმინე სერიოზული განცხადება, ისინი პრიმიტიულად აზროვნებენ. ამათ ლამაზი რუსი ქალი რომ გაეარშიყოს, ეტყვიან, რუსი ხარ და თავი დამანებეო. აი, ამ პრინციპით იმართება მათი ტვინები. ვეკითხები ამ ხელისუფლებას, რა გვინდა, ისლამურ სამყაროს ვუპირისპირდებით?!. კი, დღეს აზერბაიჯანი საერო ქვეყანაა, მაგრამ ხვალ შეიძლება იქცეს ისლამურ სამყაროდ, როგორც ირანი. მე მახსოვს შაჰისდროინდელი ირანი, ისეთი გაევროპელებული სახელმწიფო იყო, რომ იმ დროს ირანში ჯინსებით დადიოდნენ და ღამის კლუბში გრიალებდნენ, მაგრამ ხომ ხედავთ, დღეს რა არის ირანი. ამიტომ გეუბნებით, არავინ იცის, ხვალ აზერბაიჯანი საეროდან გახდება თუ არა ისლამური სამყარო.
ვიდრე „შაჰდენიზი 2“ ამუშავდება, მირჩევნია ის ორი-სამი წელი გაზის გარეშე ვიყო, ვიდრე აქ ომის ეპიცენტრი გავხდეთ რუსეთ-აზერბაიჯანს ან სომხეთ-აზერბაიჯანს შორის. „გაზპრომს“ უნდა, საქართველოში აზერბაიჯანს გაუმართოს ომი, ეს ყველამ კარგად გაიგეთ და ჩვენ რა შუაში ვართ, გამაგებინეთ… წავიკითხე ექსპერტ გელა სვანიძის წერილი, მე მას არ ვიცნობ. ის წერს, – 100 ფაბრიკა-ქარხანა უნდა აშენდეს და აზერბაიჯანიდან მოწოდებული გაზი არ გვეყოფაო. მოდით, ჯერ აშენდეს და შემდეგ ვიფიქროთ ამ საკითხზე. ჯერ აშენებული პატარა სახინკლისხელა ვერაფერი ვნახე. ერთია ენერგეტიკა, მეორეა დივერსიფიკაცია, მაგრამ მთავარი და ყველაზე საშიში გეოპოლიტიკური ბალანსის მოშლაა, რასაც ყოველთვის ისტორიულად მოჰყვება სისხლი, ნგრევა და ომი, მე ეს მაწუხებს და მადლობა თქვენს გაზეთს, რომ ამ ყველაფრის თქმის საშუალება მომცა.
- შიდა პოლიტიკაზე გადავიდეთ. ღარიბაშვილის გადადგომიდან საკმაო დრო გავიდა. მოვლენებიდან გამომდინარე, დღეს რას უკავშირებთ ირაკლი ღარიბაშვილის პოსტიდან გადადგომას და ახალი პრემიერის პირობებში რატომ დაიწყო შს სამინისტროს წმენდა?
- ეტყობა, ვიღაცას რაღაცა არ მოსწონს და ამიტომ დაიწყეს კადრების ცვლა. ამ ხელისუფლების საკადრო პოლიტიკა ავთვისებიანი სიმსივნითაა დაავადებული, რომელსაც „სტრეპტოციდით“ ვერ განკურნავ, რადგან უკანასკნელ სტადიაშია. ფიგურების შეცვლით ვერაფერი შეიცვლება. სამი თვის წინ ივანიშვილი ამბობდა, ჩემზე უკეთესი პრემიერ-მინისტრია ღარიბაშვილი, რაც დრო გადის, უფრო ნაკლებად მაწუხებს და რჩევებს მეკითხებაო. უცებ გადააყენა ისე, რომ 32 წლის ბიჭი მხოლოდ ორი წელი იყო პრემიერ-მინისტრი და გადადგომის წინ ასეთი განცხადება გააკეთა, – ყველამ უნდა ვიცოდეთ როდის უნდა მოვიდეთ და როდის უნდა წავიდეთო. თითქოს, 10 წელი იყო პრემიერი და 70 წელი შეუსრულდა.
შემთხვევითი კადრები არიან მოსული როგორც პარლამენტში, ასევე აღმასრულებელ ხელისუფლებაში. ბიძინა ივანიშვილზე იქნება ჯოჯოხეთური ზეწოლა საარჩევნო სიის შედგენისას. ხომ ხედავთ, უკვე საუბარია, რომ მისი შვილის მეგობრები აღმოჩნდებიან საპარლამენტო სიაში. ზეწოლა ექნება მეგობრებისგან, თანაპარტიელების მხრიდან, საკუთარი ძმიდან, ივანიშვილი შეიძლება იქამდე მივიდეს, თავ-ბედი იწყევლოს. თავის დროზე, როცა ნუგზარ შევარდნაძემ ძალიან ბევრი მოინდომა, ედუარდ შევარდნაძემ საკუთარ ნათესავებს უთხრა, – იმდენს იზამთ, მურს წავისვამ სახეზე, გამოვალ ტელევიზიით და რასაც აკეთებთ, ყველაფერს ვიტყვიო. ამ დონემდე შეიძლება მიიყვანონ ივანიშვილი, რადგან პოლიტიკოსისთვის პარლამენტსგარეთ დარჩენა არის ტრაგედია, სიმდიდრესთან გამომშვიდობება, სამუდამოდ დავიწყება. ამას ესენი ვერ გაუძლებენ, ამიტომ ყველა ბერკეტს აამუშავებენ, როგორმე ივანიშვილი დაარწმუნონ, სიაში მოხვდნენ, სახლის კარს აუტალახებენ, მოსვენებას არ მისცემენ, ბოტანიკური ბაღიდან გადაძვრებიან მის ღობეზე, მიწისქვეშა გვირაბებს გათხრიან და ისე შეაღწევენ, ოღონდ კი სიაში მოხვდნენ. იქ ისეთი ხალხია შეყრილი, როგორც საკუთარ ყურებს ვერ დაინახავენ, ასევე ვერ დაინახავდნენ საკუთარ თავებს პარლამენტში. ივანიშვილი პოლიტიკოსი არ არის, ისიც ჩვეულებრივი ადამიანია, არ არის გულქვა, როგორიც პოლიტიკოსი უნდა იყოს და არ გამოვრიცხავ, ბევრი თავზეხელაღებული კვლავ სიაში ვიხილოთ.
„ახალი თაობა“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ ნუგზარ წიკლაურთან: „ხელისუფლებას და „გაზპრომს“ თავისას არ გავატანინებთ“
რა აქვს ჩაფიქრებული ივანიშვილს, რა პირობას აყენებს „ნაციონალური მოძრაობა“, რა თქვა აშშ-ს ელჩმა „გაზპრომთან“ დაკავშირებით, რას ამბობს ილჰამ ალიევი? – ამის შესახებ „ახალ თაობას“ „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი ნუგზარ წიკლაური ესაუბრება.
- „გაზპრომთან“ დაწყებული მოლაპარაკებების გამო „ნაციონალები“ ძალიან ხართ აღშფოთებული. ხელისუფლება გირჩევთ, რომ კარგად გაეცნოთ ამ თემაზე საქართველოში აშშ-ს ელჩის მიერ გაკეთებულ განცხადებას...
- ამ განცხადებას ძალიან კარგად გავეცანით. ჩემი აზრით, ძალიან ღია ტექსტით არის ნათქვამი, რომ არავითარ შემთხვევაში არ უნდა მოხდეს ამ ურთიერთობის გაღრმავება. ამას აუცილებლად ექნება პოლიტიკური შედეგები და ის საქართველოს ენერგეტიკულ თავისუფლებაზე იმოქმედებს. აშშ-ის ელჩის განცხადების უკან ამოფარება არ გამოვა, ყველასთვის ცხადია, რომ საქართველოს მთავრობა იტყუება. ის ვერ ასახელებს კონკრეტულ მიზეზებს, თუ რატომ გახდა ამ მოლაპარაკებების დაწყება საჭირო. ვერ ასაბუთებენ იმას, თუ რატომ გაგრძელდა ამდენი ხანი ეს საუბრები რუსულ მხარესთან. ყველაზე მთავარი ისაა, რომ ამ მოლაპარაკებებში ჩართულია თავად ალექსი მილერი, რომელიც პოლიტიკური ფიგურა გახლავთ. მასთან შეხვედრებს ჩვენი მხრიდან ენერგეტიკის მინისტრი მართავს. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ საქმე ტექნიკურ მოლაპარაკებებთან სულაც არ გვაქვს.
- აბა რასთან გვაქვს საქმე?
- ისეთი შეთანხმება ფორმდება, რომელსაც გავლენა ექნება გეოპოლიტიკაზე, ენერგოუსაფრთხოებასა და დამოუკიდებლობაზე. სრულიად არადამაკმაყოფილებელია ხელისუფლების განმარტებები და ეჭვებიც სწორედ ამან დაბადა. ბოლოს მაინც გაირკვა, რომ საქმე ტექნიკურ მოლაპარაკებებთან არ გვქონია, აღიარეს, რომ მათ სურთ, აზერბაიჯანული გაზის ნაწილის რუსულით ჩაანაცვლონ, რაც ალბათ არ გამოუვათ.
- რატომ გგონიათ, რომ არ გამოუვათ?
- საზოგადოების დიდმა ნაწილმა გაზპრომთან დაკავშირებით თავისი უარყოფითი პოზიცია უკვე დააფიქსირა. მთავარი საპროტესტო გამოსვლები ჯერ წინ არის. ჩვენ, ნაციონალურ მოძრაობას, ჯერ არ დაგვიგეგმავს აქცია.
- 18 იანვარს მთავრობის ადმინისტრაციასთან გამართული აქცია თქვენი დაგეგმილი არ იყო?
- არა, ამ აქციასთან ნაციონალურ მოძრაობას კავშირი არ ჰქონია. პირადად მე ამ აქციაზე არც კი ვყოფილვარ. იმ დღეს გაზპრომის შესაძლოა შემოსვლა არასამთავრობოებმა და საზოგადოების ერთმა ნაწილმა გააპროტესტეს. ეს იყო მუსიკალური აქცია. მთავარი პროტესტი წინ არის. ხელისუფლება ასეთ ზეწოლას ვერ გაუძლებს და აუცილებლად დაიხევს უკან.
- თქვენ ამბობთ, გეოპოლიტიკის შეცვლას ემსახურება ეს მოლაპარაკებებიო. ხელისუფლება ამტკიცებს, გაზპრომის შემოყვანა იმიტომ გახდა აუცილებელი, რომ სოკარი ჩვენს მოთხოვნას ვეღარ აკმაყოფილებსო. ნაციონალებს სოკარის ლობირებაში გდებენ ბრალს და ამბობენ, რომ აქ თქვენი ინტერესები გაქვთ.
- როდესაც არ არსებობს არგუმენტები, როგორც წესი, რაღაც სისულელეებს იგონებენ, რათა მოსახლეობას თავგზა აურიონ. ჩვენ არასდროს დაგვიმალავს ჩვენი სიმპათიები სოკარის მიმართ, რასაც თავისი მიზეზები აქვს. ეს კომპანია საქართველოს ყველაზე იაფად აწვდის გაზს, ბოლო 10 წლის განმავლობაში სოკარმა თავი, როგორც ყველაზე სანდო პარტნიორმა, ისე დაგვამახსოვრა. 2006 წლის ცივი ზამთარი სწორედ „სოკარმა“ გადაგვატანინა, მათმა საყვარელმა რუსეთმა კი გაზსადენი ააფეთქა და საქართველო გაზის გარეშე დატოვა. დავამატებ იმასაც, რომ ამ ქვეყანას ჩვენ მიმართ ტერიტორიული პრეტენზიები აქვს. მოსკოვი ამ გაზით ლამის მთელ ევროპას აშანტაჟებს. სხვა ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, რუსეთი გაზს გაცილებით ძვირად გვაწვდის. ხელისუფლება ვერ გვპასუხობს, რატომ უნდა გადავიხადოთ ძვირი და ამის გადასაფარად იწყებს ბრალდებებს, რომ თითქოს სოკარში ჩვენი ინტერესები გვაქვს.
- მათი ბრალდება სრულიად უსაფუძვლოა, არანაირი ხელჩასაჭიდი არა აქვთ და ასე გაბრალებენ?
- ამის არანაირი მტკიცებულება არა აქვთ. მთავარ კითხვებზე პასუხი რომ ჰქონდეთ, ჭორების მანქანას არ აამოქმედებდნენ. ჟარგონისთვის ბოდიშს ვიხდი, მაგრამ ამ ტყუილებით უნდათ ხალხის დაბოლება.
- რამდენჯერმე ახსენეთ გეოპოლიტიკური სურათის შეცვლა. როგორ შეიძლება შეცვალოს რუსული გაზის შემოსვლამ ეს სურათი? ხელისუფლება ამტკიცებს, რომ ევროპული კურსიდან გადახვევას არ აპირებს...
- სანამ რუსეთი საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას არ აღიარებს და ოკუპირებულ ტერიტორიებს არ დააბრუნებს, მასთან ლიმიტირებული ურთიერთობები უნდა გვქონდეს. განსაკუთრებული სიფრთხილე გვმართებს ისეთ საკითხში, როგორიცაა ენერგოუსაფრთხოება. თავიდან საქართველო გაზით 100%-ით რუსეთიდან მარაგდებოდა. ჩვენ ეს წილი ნელ-ნელა შევამცირეთ და ის 10-12%-ზე ჩამოვიდა. სხვანაირად არც შეიძლება ყოფილიყო. მოსკოვი ჩვენს საზღვრებთან მუდმივად ატარებს წვრთნებს, მუდმივად მიდის ადმინისტრაციული ხაზის გადმოწევა, იტაცებენ მოსახლეობას. მოკლედ, რუსეთი არის ჩვენდამი მტრულად განწყობილი. მას თუ გაზმომარაგებას ჩავუგდებთ ხელში, ის ყველაფერს გააკეთებს, რომ ჩვენი ინტერესები დააზიანოს. ეს ერთხელ უკვე მოხდა. ყველას ვურჩევ, რომ 2006 წლის ზამთარი გაიხსენონ. მე არ ვითხოვ, რომ რუსეთთან ზედმეტად დავძაბოთ ურთიერთობა, მაგრამ ჩვენი მოქალაქეების ინტერესები დავიცვათ. რაც შეეხება ევროპისკენ სწრაფვას, ეს ხელისუფლებამ კონკრეტული ნაბიჯებით უნდა დაადასტუროს.
- რა ნაბიჯებით უნდა დაადასტუროს ეს ხელისუფლებამ?
- დემოკრატიზაციის სფეროშია ნაბიჯები გადასადგმელი. საარჩევნო კანონმდებლობა უნდა მოწესრიგდეს. სამწუხაროდ, ხელისუფლების მხრიდან ასეთი ნაბიჯები არ იდგმება. მოსახლეობას კი მართლაც სურს ევროინტეგრაცია, რაც ამ ხელისუფლების დამსახურება სულაც არ არის. ამაზე მთელი თაობები ოცნებობდნენ და ამას „ქართული ოცნება“ ვერ შეაჩერებს. ამის შეჩერება უკრაინაში მოინდომა ვიქტორ იანუკოვიჩმა, რაც მისთვის ცუდად დასრულდა. ამას კარგად აცნობიერებს ხელისუფლება და ამ მიმართულებით ასეთ ხისტ ნაბიჯებს ვერ გადადგამს, მაგრამ თავისი გადაწყვეტილებებით ნელ-ნელა გვაშორებს ევროპას. ამის ნათელი მაგალითი გაზპრომთან დაწყებული მოლაპარაკებებია.
- „გაზპრომთან“ მოლაპარაკებების დაწყებას ხელისუფლება ერთი აუცილებლობითაც ხსნის. მისი მტკიცებით, გაზის მოხმარება გაიზარდა და აზერბაიჯანი ვეღარ აკმაყოფილებს ჩვენს მოთხოვნებს. მისივე მტკიცებით, თავად სოკარი ყიდულობს რუსეთიდან გაზს. ამ არგუმენტზე რას იტყვით?
- ამ თემებზე საუბარი გასული წლის შემოდგომაზე დაიწყო. სადღაც ოქტომბერში გამოვიდა აზერბაიჯანის პრეზიდენტი ილხამ ალიევი და თქვა, რომ მათ საკმარისი მარაგი აქვთ საიმისოდ, რომ საქართველო ერთი საუკუნის განმავლობაში მოამარაგონ. ბუნებრივი აირის მოწოდების კუთხით პრობლემა არც ახლა არის და არც მომავალში იქნება. ზემოთ მოყვანილი არგუმენტი იმ ტყუილების გაგრძელებაა, რომელსაც „ქართული ოცნება“ მიმართავს. მას აქვს ერთი მიზანი – რუსეთთან სხვა ურთიერთობა სურს. სომხეთი რუსეთიდან გაზს საქართველოს გავლით იღებს. ამ ტრანზიტის სანაცვლოდ რუსეთი გვიტოვებდა გაზს. ახლა მოსკოვს სურს, ანგარიშსწორება ფულით მოახდინოს.
- ეს რატომ არის ცუდი?
- იმიტომ, რომ რუსეთი 2-ჯერ ნაკლებ ფასს გვთავაზობს. აი, აქ უნდა დაიცვას საქართველოს ინტერესები ხელისუფლებამ. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა მოხდეს აქამდე არსებული შეთანხმების გადახედვა. ჩემი აზრით, სწორედ ამის გაკეთებაა დაგეგმილი და მისი მიჩქმალვის მიზნით მოიგონეს 10.000 ტყუილი.
- ამბობთ, ორჯერ ნაკლები უნდა გადაგვიხადონო და ეს რომ ცუდია, ამას ხელისუფლება ვერ ხვდება?
- მთავრობაში სულელები არ არიან და კარგად ხვდებიან, რომ ეს ქვეყნისთვის ეკონომიკურად წამგებიანია. ამ ნაბიჯზე შესაძლოა იმიტომ მიდიან, რომ რუსეთის მხრიდან მიდის ზეწოლა. მეორე მომენტი იმათი ინტერესები შეიძლება იყოს, ვინც ამ მოლაპარაკებებში მონაწილეობს. არ გამოვრიცხავ, რომ აქ გაზპრომის აქციონერ ივანიშვილის ინტერესები იყოს. აქ სხვა ლოგიკა, უბრალოდ, არ არსებობს. დარწმუნებული ვარ, რომ საქართველოს მოსახლეობა ამას არ დაუშვებს. გაზპრომის თემას აუცილებლად მოჰყვება აქციები. ჩვენ პირდაპირ აქციებს არ დავიწყებთ. ხელისუფლებას ძალიან კონსტრუქციული წინადადებით მივმართეთ. ვითხოვთ, რომ გასაჯაროვდეს გაზპრომთან გასაფორმებელი დოკუმენტი. ამის გარდა, პარლამენტში ვიწვევთ კახა კალაძეს და მისგან გვინდა მოვისმინოთ პასუხები. ხელისუფლება ამაზე თუ არ წამოვა, ჩვენ სათანადო ზომებს მივიღებთ. ხელისუფლება და გაზპრომი თავისას ვერ გაიტანენ.
„ახალი თაობა“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ სერგო რატიანთან: „2012 წელს არჩევნები რომ წავაგეთ, ეს ქვეყნისთვის კარგი იყო“
„ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი, პარლამენტის წევრი სერგო რატიანი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აცხადებს, რომ მათ წინასაარჩევნო კამპანიაში ყველა კომპონენტი იქნება გამოყენებული.
„სოციოლოგიური კვლევების მიხედვით, დღევანდელი მმართველი ძალის რეიტინგი არის ძალიან დაბალი. ასეთი დაბალი რეიტინგი არც ერთ მმართველ პარტიას არ ჰქონია. დღეს „ქართულ ოცნებას” საქართველოს მოსახლეობა უარს ეუბნება. შესაბამისად, ნაციონალურმა მოძრაობამ მოახერხა შეემცირებინა სხვაობა, რომელიც 60% იყო და რომელიც დღევანდელ ხელისუფლებას ჰქონდა 2012 წლის არჩევნებზე. ჩვენი რეიტინგებით ნაციონალურ მოძრაობას აქვს პოტენციალი, რომ 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნები მოიგოს, მაგრამ სამუშაო ძალიან ბევრია“, – ამბობს სერგო რატიანი.
- როგორ აპირებთ არჩევნების მოგებას?
- ამომრჩევლის 60%-ს არჩევანი არ გაუკეთებია. ეს პოლიტიკური ძალებისთვის ძალიან სერიოზული გამოწვევაა. ჩვენს თავს ამ ხელისუფლების ალტერნატივად ვხედავთ და განვიხილავთ. თუმცა, სამუშაო ძალიან ბევრია. ჩვენ უნდა გავაცნოთ ხალხს ქვეყნის კრიზისიდან გამოყვანის გეგმა. დღეს ყველაზე დიდი პრობლემა არის უმუშევრობა, სიღარიბე, ლარის კურსის ვარდნა. ეს ნიშნავს იმას, რომ ეკონომიკა არის ყველაზე დიდი გამოწვევა ჩვენი ქვეყნისთვის.
- როგორ აპირებთ ამ პრობლემების გადაჭრას და რამდენად იქნება ეს სარწმუნო მოსახლეობისთვის?
- „ნაციონალური მოძრაობა“ არის ერთადერთი პოლიტიკური ძალა, რომელსაც აქვს ქვეყნის კრიზისიდან გამოყვანის გამოცდილება.
- თქვენ იყავით ხელისუფლებაში და 2012 წლის 1 ოქტომბრის არჩევნებზე ნაციონალური მოძრაობა დამარცხდა. მაშინ ამომრჩეველი ძალიან გაბრაზებული იყო ნაციონალურ მოძრაობაზე. ფიქრობთ, რომ დღეს ამომრჩეველი შემოირიგეთ?
- ქვეყანაში, რომელიც დემოკრატიული მიმართულებით ვითარდება, შეუძლებელია, ხელისუფლებამ არჩევნები არ წააგოს. 2012 წელს არჩევნები რომ წავაგეთ, ეს ქვეყნისთვის კარგი იყო. მოხდა ხელისუფლების მშვიდობიანი გადაბარება. ამით ქვეყანას გაუჩნდა შანსი, რომ კიდევ ერთი ნაბიჯი გადაედგა წინ, დემოკრატიის მიმართულებით. პირველად მოხდა ის, რომ მმართველი პოლიტიკური პარტია, რომელიც არჩევნებში დამარცხდა, არ დაიშალა და პოლიტიკური არენიდან არ გაქრა. მეტიც, ყოფილ მმართველ ძალას ჰყავს სტაბილური და ერთგული ამომრჩეველი. ასეთი პრეცედენტები და ტრადიცია არსებობს მხოლოდ დემოკრატიულ ქვეყნებში. მე ვისურვებდი, რომ დღევანდელმა მმართველმა ძალამაც, რომელიც სავარაუდოდ წააგებს არჩევნებს, შეძლოს ამის გაკეთება, მაგრამ „ქართულ ოცნებას“ ამის ცოტა შესაძლებლობა აქვს, რადგან იდეოლოგიურად ჩამოყალიბებული ამომრჩეველი არ ჰყავს, რადგან იქ არ არსებობს ერთიანი იდეოლოგია.
- თქვენ გყავთ ერთგული ამომრჩეველი, მაგრამ ეს რაოდენობა არ არის საკმარისი გამარჯვებისთვის...
- მნიშვნელოვანი არის ის, რომ ჩვენი ამომრჩეველი იზრდება. ეს აჩვენა ყველა დონეზე ჩატარებულმა არჩევნებმა, რომელიც 2012 წლის არჩევნების შემდეგ ჩატარდა. დღეს ჩვენი მონაცემები 16%-მდეა და ეს ბოლო ერთი წლის დინამიკაა.
- 60%-ს გადაწყვეტილება არ აქვს მიღებული. ვინ მოახერხებს მათ მიმხრობას?
- 2012 წლის არჩევნების წინ დაახლოებით 38% არ ამბობდა, ვის აძლევდა ხმას, მაგრამ მერე სწრაფად გააკეთა არჩევანი. ამიტომ ეს არ ნიშნავს, რომ არ იციან, ვის მისცენ ხმას, უბრალოდ, წინასწარ განაცხადს არ აკეთებენ.
- მაშინ შიშის ფაქტორზე აკეთებდნენ ექსპერტები აქცენტს...
- დღეს არ არის შიშის ფაქტორი?! ნაციონალური მოძრაობის მიმართ გახსნილი პოლიტიკური დევნა მიმდინარეობს. სახეზეა შერჩევითი სამართალი, როდესაც სამი ადამიანი, ჩვენი მხარდამჭერი დააკავეს, სხვა შემთხვევაში არ დააკავებდნენ, ადმინისტრაციულ ჯარიმას შეუფარდებდნენ. ნაციონალური მოძრაობის ამომრჩეველი ამიტომ არ აფიქსირებს თავის პოზიციას წინასწარ.
- თქვენი წინასაარჩევნო კამპანია როგორი იქნება? აგრესიულ რიტორიკაზე, ქმედებაზე იქნება აგებული?
- ჩვენი წინასაარჩევნო კამპანია იქნება პრინციპული, კამპანიაში იქნება ყველა კომპონენტი, მაგრამ ეს იქნება მშვიდობიანი წინააღმდეგობის კამპანია. ჩვენ დავარწმუნებთ ადამიანებს, რომ ხელისუფლების ცვლილება მშვიდობიანად არის შესაძლებელი. ჩვენ ამის გამოცდილება გვაქვს. ჩვენ მშვიდობიანად შევცვალეთ, როგორც შევარდნაძის, ისე აბაშიძის რეჟიმი.
- ამ ყველაფერს რევოლუცია ერქვა...
- მერე მოხდა მშვიდობიანი რევოლუცია, როდესაც არჩევნები გააყალბეს და რეალურ შედეგზე უარი თქვეს. ჩვენ დღეს საარჩევნო სტრატეგიაზე ვამბობთ, რომ იქნება მშვიდობიანი. ჩვენ გვაქვს მშვიდობიანი კამპანიის გამოცდილება: ჩვენ შევძელით ერთი დღით, მაგრამ მაინც ციხიდან გამოგვეყვანა გიგი უგულავა, ეს მოხდა სამართლებრივი გზით. ასევე შევძელით დაგვეხსნა ციხიდან ჩვენი მომხრეები, ის სამი აქტივისტი. ასევე, მშვიდობიანად შევძელით რუსთავი 2-ის დაცვა.
- ამ ფონზე შეიძლება აქციები ვიხილოთ თუნდაც ისეთი, როგორიც რუსთავი 2-თან დაკავშირებით იმართებოდა?
- აქციები არ არის ჩვენი თვითმიზანი. ჩვენი თვითმიზანი არის მშვიდ გარემოში საარჩევნო კამპანიის ჩატარება. თუ საფრთხე დაემუქრება დემოკრატიას, რომელიღაც ინსტიტუციას, როგორც ეს რუსთავი 2-ის შემთხვევაში იყო, მაშინ ჩვენ აქციებს გავმართავთ.
„ახალი თაობა“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ქართული ოცნება“ 60%-ს მიიღებს… საარჩევნო სიაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები იქნება“
„ქართული ოცნების“ შიგნით არსებულ დაძაბულობაზე სულ უფრო აქტიურად საუბრობენ. რამდენად რეიტინგული იქნება მმართველი კოალიციის სია ცნობადი სახეების გარეშე? რამდენად სწორი სტრატეგია აირჩიეს „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა? ამ და სხვა კითხვებზე „ახალ თაობას“ ექსპერტი, ფსიქოლოგი, რამაზ საყვარელიძე პასუხობს.
- ბატონო რამაზ, „ოცნება“ უარს ამბობს მომღერლებზე, მსახიობებსა და სპორტსმენებზე. თუმცა ექსპერტები თვლიან, რომ ნებისმიერ პოლიტიკურ ძალას რეიტინგს სწორედ ცნობადი სახეები მატებენ და არა - გამოცდილი პროფესიონალები და კანონის მცოდნეები. რას ფიქრობთ თქვენ?
- ეს მხოლოდ მმართველი გუნდის თემა არ არის. ნებისმიერი საარჩევნო კამპანიის დროს ცნობილი ადამიანები ყოველთვის არიან გამოყენებული საარჩევნო კამპანიისთვის. მომღერლების და მსახიობების ჩართვა საარჩევნო კამპანიაში ყოველთვის მომგებიანია. ცნობილი ადამიანები გამოდიან და ამბობენ, რომ მხარს უჭერენ ამა და ამ კანდიდატს.
- ისინი მხოლოდ კამპანიაში უნდა მონაწილეობდნენ თუ საარჩევნო სიებშიც უნდა ჩასვან?
- ეს კიდევ სხვა თემაა. ეს დამოკიდებულია იმაზე, ესა თუ ის პარტია როგორ იყენებს ასეთ სახეებს. იყენებს როგორც მხარდამჭერებს და იღებს სასურველ შედეგს, თუ მას ისინი სიისთვის ესაჭიროება.
- რომელი ვარიანტი უფრო მართებულია?
- სავარაუდოა, რომ პოლიტიკისთვის უკეთესია, როდესაც მხოლოდ მხარდამჭერებად ფიგურირებენ ასეთი ადამიანები. ყველა ქვეყნის საარჩევნო კამპანიას აქვს ეს სტილი, რომ მხარდამჭერებად წინა პლანზე წამოწიონ ცნობილი ადამიანები, ვიდრე ისინი ჩასვან საარჩევნო სიაში.
- ხელისუფლების სტრატეგიამ რა გვაჩვენა? არ გაამართლა ამ კუთხით?
- როგორც ჩანს, თვითონ ხელისუფლებაც არ ელოდა ასეთ შედეგს მათგან. ფაქტია, რომ იქამდე, სანამ იფიქრებს ესა თუ ის პოლიტიკური პარტია ანალოგიური ფიგურების ჩასმას სიებში, უნდა ჰქონდეს იმის გარანტია, რომ ამ ფიგურებს შეეძლებათ, პოლიტიკურ სინამდვილეს აუღონ ალღო და მოიქცნენ პარლამენტში ისე, როგორც ეს პოლიტიკურ სტანდარტებს შეეფერება.
- რთული არ იქნება ასეთი პირების შერჩევა?
- რა თქმა უნდა. ბარიერი ამ მხრივ შეუძლებელია არ არსებობდეს. პოლიტიკოსები არ მზადდებიან არც ერთი უმაღლესის მიერ. პოლიტიკოსობა უფრო ნიჭის საქმეა, ვიდრე მხოლოდ განათლების. თუმცა გარკვეული გარანტია იმისა, რომ ესა თუ ის ფიგურა პოლიტიკურად გამართული ფიგურა იქნება სამომავლოდ, უნდა ჰქონდეს და მასზე უნდა იზრუნოს თვითონ პარტიამ.
- უნდა ვივარაუდოთ, რომ „ოცნების“ ახალ სიაში ნაკლებად იქნებიან ასეთი პირები?
- არ ვიცი. შეიძლება იყვნენ, ოღონდ, მაშინ „ოცნებამ“ უნდა იზრუნოს იმაზე, რომ მათ დაიცვან ეს სტანდარტები, რაზედაც მოგახსენებდით, თუ არადა, მიიღებენ იგივე შედეგს. ახლა ნაკლებად შეყვანა ცნობილი სახეებისა ამ სიებში, დიდი გამოსავალი არ არის.
- რას გულისხმობთ?
- უცნობი სახეებით ამ პოლიტიკური სიის გატანა არანაკლებ პრობლემურია. თუ ადამიანებმა არ იციან, რას წარმოადგენს ესა თუ ის პიროვნება, იყოს თავისთვის კარგი, ამით არაფერი შეიცვლება. დღეს არსებული პოპულარული ფორმულა, რომ არ გვინდა სპორტის და ხელოვნების ხალხი, მარტივად დასამტკიცებელი ფორმულა არ არის, დიდ დაფიქრებას ითხოვს.
- სერიოზულად გაიცხრილება „ოცნების“ სია?
- აქ მაჟორიტარების თემაცაა. მე მეეჭვება, რომ მაჟორიტარები დაითანხმონ იმაზე, რომ ხელი აუწიონ ამ ცვლილებებს. ეს სირთულეც ახლავს ამ სიებს. რაც შეეხება იმას, რომ სიები უნდა დაიწმინდოს, ეს უდავო. სიების შეცვლა საჭიროა, მიუხედავად იმისა, არიან თუ არა ის ფიგურები წარმატების მომტანი, ვინც ამ სიებში შეჰყავთ. საზოგადოებას, გარდა ყველაფრისა, ცვლილების მოთხოვნილებაც აქვს და ეს ცვლილებები არის საჩვენებელი საზოგადოებისთვის.
- უკვე ლეგენდები დადის ივანიშვილის და მმართველი გუნდის შეხვედრაზე. ვინც ივანიშვილის მაგიდასთან იჯდა, სწორედ ის 30 კაცი მოხვდება გამსვლელ სიაშიო. ეს ხუმრობით, მაგრამ მაინც რამდენ კაცს გაიყვანს “ოცნება“?
- 30 კაცი 150 კაცში? არა მგონია, რომ ეს სიტუაცია შეიქმნას. არა იმდენად `ოცნების~ სადეპუტატო სიის სიძლიერით. მე ვერ ვხედავ ამ რესურსს დღეს საქართველოში, რომ ძლიერი სია შეადგინოს რომელიმე სხვა პარტიამ.
- სიას ერთპიროვნულად ბიძინა ივანიშვილი შეადგენს? მეჭიაურმა განაცხადა, რომ ფულს ვინც იხდის, მუსიკასაც ის უკვეთავს. ფულს კი ბატონი ბიძინა იხდისო...
- არ არის გამორიცხული, რომ გადამწყვეტი ხმა ივანიშვილს ჰქონდეს, მით უმეტეს, რომ ამ გუნდისთვის ივანიშვილი რჩება უპირობო ავტორიტეტად. თუმცა, მეორე მხრივ, თუკი მაგ მეტაფორით გავყვებით თემას, ფულს მოსახლეობა იხდის! ასე რომ, მოსახლეობა იქნება გადამწყვეტი. ნებისმიერ პოლიტიკოსს, მათ შორის ივანიშვილსაც, მოუწევს მოსახლეობის დამოკიდებულებისთვის ანგარიშის გაწევა.
- საბოლოოდ რა შედეგს ელოდებით?
- საარჩევნო სიაში ველოდები, რომ ძალიან ბევრი იქნება ახალი სახე, რომლის იქეთ ძნელი იქნება მოსახლეობისთვის იმის დანახვა, ეს სიახლე რისი მომტანია. ქვეყნის რესურსი არცთუ ისე დიდია იმისთვის, რომ შთამბეჭდავი საარჩევნო სიები შედგეს. რაც შეეხება შედეგს, მე მაინც მგონია, რომ „ქართული ოცნების“ შედეგი, როგორც სახელისუფლო პარტიისა, რადგან სახელისუფლო პარტიას ყოველთვის აქვს რესურსი, თუნდაც იმიტომ, რომ ის ხელისუფლებაშია, სადღაც 60%-მდე მიაღწევს. ვგულისხმობ მანდატების რაოდენობას.
„ახალი თაობა“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ თამარ ჩხეიძესთან: „ჩვენს არჩევნებზე გავლენას ვლადიმირ პუტინის ფაქტორი მოახდენს… დასავლეთის ძალისხმევით საქართველოს მთავრობა ვერ შეძლებს გაზთან დაკავშირებული ყველა თავისი სურვილის შესრულებას“
საქართველოში არსებული პრობლემების ფონზე, უკანა პლანზე გადაინაცვლა სამთავრობო ცვლილებებმა, რომლებიც პრემიერ-მინისტრის შეცვლას უნდა მოჰყოლოდა.
ილია ჭავჭავაძის საზოგადოების თავმჯდომარე თამარ ჩხეიძე „ახალ თაობასთან“ საუბარში აცხადებს, რომ საერთო მდგომარეობიდან გამომდინარე, მთავრობის შემადგენლობის შეცვლა სასურველია, მაგრამ არიან მინისტრები, რომლებიც პირველ რიგში არიან გადასაყენებელი. მაგალითად, ესაა შერიგების საკითხებში სახელმწიფო მინისტრი პაატა ზაქარეიშვილი, რომლის გადაყენების საკითხი, მისი თქმით, მიჩუმათდა.
- რატომ მიჩუმათდა ეს საკითხი?
- იმიტომ, რომ მთავრობამ დაინახა საზოგადოების პასიურობა. გამოჩნდა, რომ ზაქარეიშვილის თემა აქტუალური აღარ არის.
- ადრე აქტუალური იყო?
- როცა პირველად დაიწყო საუბარი მინისტრების შეცვლაზე, პაატა ზაქარეიშვილის გვარი რამდენჯერმე დასახელდა. გავიდა ცოტა ხანი და ახალმა პრემიერმა გიორგი კვირიკაშვილმა ეს მინისტრი შეაქო კიდეც. მან აღნიშნა, რომ ზაქარეიშვილს საინტერესო წინადადებები აქვს. პრემიერ-მინისტრმა ისიც დაამატა, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ თამამი გადაწყვეტილებები უნდა მიიღოს. ეტყობა, უნდათ, აღიარონ აფხაზეთის დამოუკიდებლობა, რასაც ზაქარეიშვილი ქადაგებს და მერე დაამყარონ მასთან ურთიერთობები. ყველაფერი ეს იმის ბრალია, რომ ჩვენი საზოგადოება არაადეკვატურად რეაგირებს იმაზე, რაზეც განგაშია ასატეხი.
- პაატა ზაქარეიშვილის განცხადებები ხშირად იწვევს ხმაურს...
- ეს ხმაური, როგორც წესი, ძალიან ცოტა ხანს გრძელდება. მისი ბოლო განცხადება იმაზე, რომ აფხაზეთი საბჭოთა პერიოდის გარდა, არასდროს ყოფილა საქართველოს შემადგენლობაში, აღმაშფოთებელი და ანტისახელმწიფოებრივი იყო. ამაზე გამოითქვა პროტესტი, მაგრამ ყველაფერი ჩაწყნარდა. ახლა ზაქარეიშვილის გადაყენება დღის წესრიგში აღარ დგას.
- მის გარდა, ვინაა პირველ რიგში შესაცვლელი?
- მძიმე დღეშია ეკონომიკის სფერო. ამ შემთხვევაში, ვინც უნდა იყოს მინისტრი, ძირეული ცვლილებები მოსალოდნელი არაა. ამ ხელისუფლების ძირეული ხაზი არ მდგომარეობს ქვეყნის აღორძინებასა და ეკონომიკური წინსვლაში. მოსახსნელია ენერგეტიკის მინისტრი.
- „გაზპრომთან“ მოლაპარაკებების გამო?
- დიახ, მიუხედავად იმისა, რომ გაზპრომთან თანამშრომლობაში კალაძე არ არის დამოუკიდებელი ფიგურა. აქ მთავარია გაზპრომის აქციონერი ბიძინა ივანიშვილი. თუმცა, ენერგეტიკის მინისტრი მონაწილეობდა ფარულ ანტისახელმწიფოებრივ მოლაპარაკებებში ამ რუსულ კომპანიასთან. გარდა ამისა, მან არაერთი ურთიერთგამომრიცხავი განცხადება გააკეთა და შეცდომაში შეიყვანა საზოგადოება. სხვა ქვეყანაში ასეთ მინისტრს დაუყოვნებლივ გაათავისუფლებდნენ.
- გაზის თემა ამოწურული არ არის...
- რა თქმა უნდა. იმედი მაქვს, საქართველო გაზმომარაგების საკითხში არ იქნება მიბმული რუსეთზე და არ გააფუჭებს ურთიერთობას აზერბაიჯანთან. იმედს მაძლევს ის, რომ ამ საქმეში ძალისხმევას გამოიჩენს დასავლეთი. დასავლეთი საშუალებას არ მისცემს საქართველოს ხელისუფლებას, აისრულოს თავისი სურვილები გაზპრომთან თანამშრომლობის მიმართულებით. ადრე აზერბაიჯანის მხარე ამბობდა, რომ გაზის მოწოდებაში საქართველოს გაზრდილი მოთხოვნის დაკმაყოფილება შეუძლია. ბოლო დროს სხვა განცხადებები გაკეთდა. ამან წარმოშვა ბუნდოვანება. არ არის გამორიცხული, რომ რუსეთი, საქართველოს გარდა, აქტიურობდეს აზერბაიჯანთანაც.
- ზოგიერთი ექსპერტი თვლის, რომ გაზის თემა წინასაარჩევნოდ პოლიტიკოსებმა გაამწვავეს...
- გაზისა და „გაზპრომის“ საკითხი ძალიან მნიშვნელოვანია. აქ არჩევნები არაფერ შუაშია. საერთოდ, წინასაარჩევნოდ ბევრი პრობლემა გამწვავდება და კომპრომატებით ბრძოლაც იქნება.
- რომელ სუბიექტებს შორის?
- მთავარ სუბიექტებად რჩებიან კოალიცია „ქართული ოცნება“ და ნაციონალური მოძრაობა. მთავარი ბრძოლაც მათ შორის გაჩაღდება.
- ლეონიდ ჩერნოვეცკი და მისი ახალი პარტია რაიმეს შეცვლიან?
- ამ ახალ პარტიაზე არასაკმარისი ინფორმაცია მაქვს საიმისოდ, რომ კომენტარები ვაკეთო. ალბათ, ძირეულ ცვლილებებს არ უნდა ველოდოთ.
- პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი არ დაუჭერს მხარს „ქართულ ოცნებას“?
- პრეზიდენტის ფაქტორმაც, არა მგონია, შეიტანოს გარდატეხა პროცესებში. ჩვენს არჩევნებზე გავლენას მოახდენს საგარეო მოვლენები. მაგალითად, პუტინის ფაქტორი.
- ანუ პუტინის მარცხი და კრახი შეცვლის სიტუაციას საქართველოში?
- დიახ. თუ რუსეთში რადიკალური ცვლილებები მოხდა, მაშინ „ქართული ოცნების“ პოზიციები შესუსტდება. მაშინ შეიძლება ჰქონდეს მნიშვნელობა საქართველოში ამა თუ იმ ლიდერისა და ძალის გააქტიურებას. თუ რუსეთში არაფერი შეიცვალა, მაშინ „ქართული ოცნების“ შესაძლებლობები და შანსები ისევ სხვებზე ძლიერი იქნება.
„რეზონანსი“, 19 იანვარი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია მაისაშვილთან: “საზოგადოება რელიგიურ ფანატიზმსა და ნაციონალურ შოვინიზმში არ უნდა გადავარდეს”
სალომე სარიშვილი
“გაზპრომთან” მოლაპარაკებისას მაღალი კვალიფიკაცია, კომპეტენტურობა და ენერგეტიკის სფეროში კარგი გამოცდილების ქონაა საჭირო, რათა საქართველომ გარიგების უკეთესი მხარე მიიღოს, სხვა შემთხვევაში ეს ურთიერთობა სიკეთის მომტანი ვერ იქნება”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ლიდერთა სკოლის ხელმძღვანელი და ეკონომისტი გია მაისაშვილი. მისი აზრით, მნიშვნელოვანია ქვეყანას მომარაგების დივერსიფიცირებული წყაროები ჰქონდეს, რათა მხოლოდ ერთ პარტნიორზე დამოკიდებული არ ვიყოთ.
ეკონომისტის შეფასებით, ასეთ შემთხვევაში მოლაპარაკება უსაფრთხო და დაზღვეული უნდა იყოს, თუმცა ამის წინაპირობას მაისაშვილი ბევრი ფაქტორის გამო ვერ ხედავს და ამბობს, რომ ამ თემაზე საზოგადოების არაინფორმირებულობა გარკვეულ უნდობლობასა და ეჭვს იწვევს.
„ვფიქრობ, როდესაც ქვეყანაში ასეთი ძირეული ცვლილებები ხდება, ვგულისხმობ პრემიერის მოულოდნელ გადადგომას, ეს ასე აუხსნელად არ უნდა ჩატარებულიყო. ეს ზრდის ეჭვებს, მომავლის ბურუსით აღვსილობას, რაც არც ეკონომიკისთვის და არც იმედიანობისთვისაა კარგი. იმედის გარეშე კი არც ინვესტიცია იქნება ხარისხიანი და არც ეკონომიკა. ამგვარი აუხსნელი ცვლილებებით საზოგადოებას მთავრობისადმი ნდობა ეკარგება, რაც მათივე რეპუტაციისთვისაა ცუდი. ამ საკითხის დეტალებს არ ვიცნობთ, რადგან შიდა სამზარეულოს შესახებ ინფორმაცია არ მაქვს, თუმცა ალბათ გონებადაბინდული უნდა იყო ადამიანი, ვერ ხვდებოდე ბიძინა ივანიშვილის ამ პროცესში და ზოგადად, მიმდინარე მოვლენებში ჩართულობას“, – ამბობს ინტერვიუში გია მაისაშვილი.
- ბოლო პერიოდში ყველაზე აქტუალური თემა “გაზპრომთან” ჩვენს ურთიერთობას უკავშირდება. თქვენ როგორ უყურებთ ამ პროცესს, რა შედეგის მომტანი შეიძლება გახდეს ქვეყნისთვის “გაზპრომთან” მოლაპარაკება?
- ურთიერთობა ყველასთან შესაძლებელია, თუმცა მთავარია ამ პროცესს თავად როგორ წარმართავ. უხეშად რომ ვთქვათ, საქართველოს მთავარი კარტი სწორად უნდა იყოს გამოყენებული, თუმცა ამას ძალიან მაღალი კვალიფიკაცია სჭირდება, რათა “გაზპრომთან” მოლაპარაკებაში საქართველომ გარიგების უკეთესი მხარე მიიღოს. ამის ბერკეტი საქართველოს ნამდვილად აქვს. ჩვენი ამოცანაა ქვეყანას მომარაგების დივერსიფიცირებული წყაროები ჰქონდეს, თუმცა ეს უსაფრთხო უნდა იყოს.
როგორც უკვე აღვნიშნე, ამ ყველაფერს მაღალი კომპეტენცია სჭირდება, რასაც ვერ ვატყობ ვერც ეკონომიკის სფეროში მომუშავე პირებს და ვერც ენერგეტიკაში. ეს ძალიან სათუა პროცესია, რომელსაც დიდი საერთაშორისო გამოცდილება, პრაქტიკა, კომპეტენტურობა და ენერგეტიკული გარიგებების წარმოების უნარი სჭირდება.
ვინ აწარმოებს ამას? – სახელმწიფო ბიუროკრატები, რომელთაც წარმოდგენა არ აქვთ როგორ ფუნქციონირებს ენერგეტიკული ბაზარი. ეს ყოველივე კი ეჭვებისა და საშიშროების საფუძველს იძლევა. მითუმეტეს, რომ ეს ურთიერთობა ბურუსით მოცულია და ვერცერთ კითხვაზე პასუხს ვერ ვიღებთ. აქედან გამომდინარე, ჩემი, როგორც მოქალაქისა და საერთაშორისო ენერგეტიკის სფეროში გამოცდილების მქონე პირის ნდობა, ძალზედ დაბალია.
- ექსპერტულ წრეებში ითქვა, რომ ამ პროცესმა შესაძლოა ჩვენს აზერბაიჯანელ პარტნიორებთანაც შეგვიქმნას პრობლემა. თქვენ რას ფიქრობთ ამ მოსაზრების შესახებ?
- როდესაც არაკომპეტენტურად იქცევი, რასაკვირველია ამან შესაძლოა აზერბაიჯანელ პარტნიორებთანაც შეგვიქმნას პრობლემა. მითუფრო მაშინ, როდესაც სიურპრიზებს უცბად სთავაზობ, შესაძლოა ნდობის ფაქტორმა დაიწიოს. თუმცა ჩვენ აზერბაიჯანელ პარტნიორებთანაც უნდა გვქონდეს გამჭრიახი პოზიცია, რუსეთთანაც, ევროპელებთანაც, ირანთანაც და ყველასთან. ანუ, ამით იმის თქმა მინდა, რომ რაც არ უნდა კარგი მომწოდებელი გყავდეს, მხოლოდ მასზე დამოკიდებული არ უნდა ვიყოთ, რადგან დივერსიფიცირებული მოწოდება უნდა გაგვაჩნდეს და ვიღაცის კეთილ ნებაზე დაყრდნობილი არ უნდა დავრჩეთ. ამას კი სჭირდება მოთამაშეები, რომლებმაც თამაში კარგად იციან, ანუ, ე.წ გარიგების კარგი შემქნლები, რომელთაც საერთაშორისო ბაზარზე მუშაობა და ამ საკითხის დეტალები იციან.
- როგორ ფიქრობთ, ხომ არ შეუქმნის ეს პროცესი საფრთხეს ჩვენს ევროპულ კურსსა და დასავლეთთან ურთიერთობას? მითუფრო იმ ფონზე, როცა რამდენიმე თვეში ვიზალიბერალიზაციის შესახებ საბოლოო დასკვნის შედეგები უნდა გავიგოთ…
- ვფიქრობ, საქართველოს ინტერესები ამ შემთხვევაში ყველა პარტნიორმა უნდა გაითავისოს, თუმცა ეს არ უნდა იყოს ჩვენი მხრიდან თამაშს დამსგავსებული ინტერესი. ასეთ შემთხვევაში კავშირი ამერიკასთანაც გაგვიწყდება, ევროპასთანაც და ყველა სხვა პარტნიორთან. ჩვენი მიზანია გვქონდეს მაღალი ნდობა, რადგან ასეთ დროს ადვილია კარგი გარიგების მიღწევა. სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვაქვს მაღალი ნდობა არცერთ ჩვენს პარტნიორთან, რადგან ყოველ დღე აზრს ვიცვლით, ეს კი არასერიოზული და ჩამოუყალიბებელი ხალხის პოზიციაა. გარიგების შემქმნელები ასე არ იქცევიან. ევროპელებს მკაფიოდ უნდა ვუთხრათ, რომ ჩვენ ენერგოდამოუკიდებლობის მიღწევა გვიჭრდება, რაშიც მათი დახმარება მნიშვნელოვანია. თუ ჩვენ პირს დავაღებთ და თავად ვერ ავუხსნით მათ რა არის ჩვენი მიზანი, თუ ყოველდღიურად პოზიციას შევიცვლით – დღეს ერთს ვიტყვით, ხვალ კი უცბად ბრიფინგს მოვაწყობთ და პრემიერი გადადგება, რა თქმა უნდა, ევროპა არასანდო პარტნიორად ჩაგთვლის.
- ზოგადად, საგარეო კუთხით გადადგმულ ნაბიჯებზე რას ფიქრობთ?
- რასაკვირველია ვიზალიბერალიზაცია და ასოცირების ხელშეკრულება ძალიან პოზიტიურია, თუმცა ამას კარგი გამოყენება სჭირდება, რათა დასავლურ სამყაროსთან ინტეგრაციას მივაღწიოთ. ერთადერთი პროგრესი საქართველოსთვის მხოლოდ ასე თუ მიიღწევა, რადგან ქართველი ხალხის კეთილდღეობა სწორედ ამაზეა დამოკიდებული. თუმცა საამიდისოდ საჭიროა თავად გავერკვეთ ჩვენ რა გვინდა და ევროპას შემდეგ ველაპარაკოთ. დასავლური კურსი კი არაა საბოლოო მიზანი, არამედ საქართველოს კეთილდღეობა და ამ კურსის ჩვენთვის სასარგებლოდ გამოყენებაა, თუმცა სამწუხაროდ ჩვენსავე საზოგადოებას ვერ ვუხსნით რატომ გვინდა დასავლეთი და რატომაა ეს ჩვენთვის კარგი, ეს ხალხს მკაფიოდ უნდა დავანახოთ.
რატომ გვინდა დასავლეთის ნაწილი გავხდეთ? იმიტომ, რომ ადამიანის თავისუფლების, კანონის უზენაესობის, ეკონომიკური აღმავლობის დინამიზნის, განათლების, მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების განვითარების გზა სწორედ აქეთ მიდის. ამიტომ გვინდა მათთან ურთიერთობა. რა თქმა უნდა, ყველაფერი მოსაწონი არ იქნება, თუმცა ეს ყველგან ასეა. საზოგადოებას უნდა ავუხსნათ, რომ რელიგიურ ფანატიზმსა და ნაციონალურ შოვინიზმში არ გადავარდეს.
„რეზონანსი“, 19 იანვარი, 2016 წელი
უვიზო რეჟიმზე გადაწყვეტილების მიღება აპრილიდან დაიწყება
“ვიზა-ლიბერალიზაციას დიდი საფრთხე ემუქრებოდა, იმდენად დიდი, რომ შეიძლებოდა, პროცესი საერთოდ შეჩერებულიყო“
თაკო მათეშვილი
ევროკომისია ევროსაბჭოს საქართველოსა და უკრაინისათვის უვიზო რეჟიმის შემოღების თაობაზე წინადადებით აპრილამდე მიმართავს. ამის შემდეგ გასავლელი პროცედურების გათვალისწინებით, სპეციალისტები ამბობენ, რომ გადაწყვეტილების მიღებას და მის საბოლოო ამოქმედებას რამდენიმე თვე კიდევ დასჭირდება.
რომ არა უკრაინა და მისი შეუსრულებელი ვალდებულებები, შესაძლოა, პროცესი უფრო სწრაფადაც წარმართულიყო, თუმცა პოლიტოლოგების შეფასებით, იმ გამოწვევების ფონზე, რის წინაშეც ევროპა ლტოლვილების ნაკადის გამო დგას, უკრაინის შეუსრულებელი ვალდებულებები მხოლოდ ტექნიკურ ხარვეზად უნდა ჩაითვალოს.
განცხადება იმასთან დაკავშირებით, რომ ევროკომისია 2016 წლის პირველ კვარტალში ევროსაბჭოს უკრაინასა და საქართველოსათვის უვიზო რეჟიმის შემოღების თაობაზე წინადადებით მიმართავს, ევროკომისარმა სამეზობლო საკითხებში იოჰანეს ჰანმა ბრიუსელში გააკეთა.
“უკრაინასთან მიმართებაში გარკვეული ვალდებულებები რჩება, რომლებიც პრეზიდენტმა და პრემიერმა აიღეს და რომლებიც უნდა შესრულდეს. თუმცა, ველით, რომ დადებით ანგარიშს მალე მივიღებთ და ევროსაბჭოს ვიზების გაუქმების თაობაზე პირველ კვარტალში უკვე ოფიციალურად მივმართავთ,” – განაცხადა იოჰანეს ჰანმა.
ფონდ “ღია საზოგადოება საქართველოს” ევროინტეგრაციის მიმართულების მენეჯერი ვანო ჩხიკვაძე იმ პროცედურებზე გვესაუბრება, რაც ამის შემდეგაა გასავლელი. კერძოდ, მას შემდეგ, რაც ევროსაბჭოს მიმართ შეთავაზება გაკეთდება, ორი პარალალური პროცესი დაიწყება:
ევროპარლამენტის საპარლამენტო კომიტეტი წინადადებას განიხილავს და ცვლილებებს შეიტანს იმ რეგულაციაში, რომელიც ორი ქვეყნის მოქალაქეებისათვის უვიზო რეჟიმის შემოღებას განსაზღვრავს. შემდეგ ევროპარლამენტი ამ გადაწყვეტილებას კენჭს უყრის. გადაწყვეტილების მისაღებად ხმათა უმრავლესობაა საჭირო. ამის პარალელურად კი, ევროკავშირის მინისტრთა საბჭო, რომელშიც შენგენის ზონის ქვეყნების იუსტიციისა და შს მინისტრები შედიან, ევროკომისიის შეთავაზებას უყრის კენჭს.
დადებითი გადაწყვეტილების შემთხვევაში, მას ხელს ევროპის პარლამენტის პრეზიდენტი აწერს, ასევე ევროკავშირის პრეზიდენტი ქვეყნის – ჰოლანდიის იუსტიციისა და შინაგან საქმეთა მინისტრები.
“შემდეგ ეს გადაწყვეტილება ევროკავშირის ოფიციალურ ჟურნალში გამოქვეყნდება და გამოქვეყნებიდან 20 დღეში ძალაში შევა”, – ამბობს ჩხიკვაძე და დასძენს, რომ ძნელია იმის თქმა, თუ რამდენად უკავშირდება გაჭიანურება უკრაინას და რამდენად ადრე მივიღებდით ვიზალიბერალიზაციას, უკრაინას რომ არ ველოდებოდეთ.
საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისა და მისი ძალაში შესვლის ზუსტი დროის დასახელება საგარეო საქმეთა ყოფილ მინისტრს, ირაკლი მენაღარიშვილსაც უჭირს და ამბობს, რომ ევროპული ბიუროკრატია საკმაოდ მრავალსაფეხურიანია.
იქიდან გამომდინარე, რომ გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს როგორც საერთო ევროპულმა სტრუქტურამ, ისე ევროპის ქვეყნებმა ცალ-ცალკე, ვარაუდობს, რომ ამ პროცესს რამდენიმე თვე დასჭირდება.
«ორი თვე იქნება, ოთხი თუ ექვსი, ამას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აღარ აქვს. ჩვენთვის პრინციპული მნიშვნელობის ისაა, რომ როგორც ჩანს, თავშეკავებული დამოკიდებულება, რომელიც ევროპელებს ლტოლვილთა ასეთი შემოტევის შემდეგ მსგავსი ნაბიჯისადმი შეიძლებოდა გასჩენოდათ, არ მართლდება. ძალიან კარგი იქნება, თუ ამ პროცესს ხელი არ შეეშლება. ამას მნიშვნელობა აქვს როგორ ჩვენი ქვეყნის საგარეო ურთიერთობისათვის, ისე შიდა პოლიტიკური დისკურსისათვის”, – აღნიშნავს ირაკლი მენაღარიშვილი.
უკრაინის შეუსრულებელ ვალდებულებებს იგი ნაკლებმნიშვნელოვანს უწოდებს და ამბობს, რომ ამის გამო საქართველო მნიშვნელოვნად არ ზარალდება. მისი აზრით, ჩვენს ვიზალიბელაიზაციას უფრო დიდი საფრთხეც ემუქრებოდა. იმდენად დიდი, რომ შეიძლებოდა პროცესი საერთოდ შეჩერებულიყო. ამ საფრთხეში კი იგი ლტოლვილთა კრიზისს გულისხმობს.
“ეს ევროკავშირისათვის უსერიოზულესი გამოწვევაა. ამ კრიზისის გამო ავსტრიამ შენგენის შეთანხმებაში თავისი მონაწილეობაც კი შეაჩერა. ახალი წლის დღეებში გერმანიაში განვითარებული ცნობილი მოვლენებიც სერიოზული დარტყმა იყო ევროკავშირის პოლიტიკის წინააღმდეგ. ამას შეეძლო მოვლენები კიდევ უფრო სერიოზულად შეეფერხებინა.
“ამ ფონზე უკრაინის მიერ ზოგიერთი შეუსრულებელი პუნქტის გამო პროცესის რამდენიმე თვით გაჭიანურება მხოლოდ ტექნიკურ პრობლემად უნდა ჩაითვალოს. ეს პრინციპული არ არის. ყოველ შემთხვევაში, ამის ნიშნები არ ჩანს და იმედია ბოლომდე ასე შენარჩუნდება”, – აცხადებს ირაკლი მენაღარიშვილი.
„რეზონანსი“, 19 იანვარი, 2016 წელი
რაში სდებს ბრალს ეკა ბესელია პრეზიდენტს
“საარჩევნო კამპანია უკვე დაწყებულია – ეს ყველაფერი წინასწარ დადგმული იყო“
თიკო ოსმანოვა
“ვინ რას გეგმავს მომავალში, გამოჩნდება ძალიან მალე, იმიტომ, რომ საარჩევნო კამპანია უკვე დაწყებულია და ამ პროცესში კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფები შესაძლოა, საერთო ინტერესებს ეძებდნენ”, – ეს განცხადება “რეზონანსთან საუბრისას ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე ეკა ბესელიამ გააკეთა და ალეკო ელისაშვილი, ჟურნალისტი ელისო კილაძე, “თავისუფალი დემოკრატების” ნაწილი და პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი მის წინააღმდეგ კოალიციის შექმნაში დაადანაშაულა. მისი თქმით, ელისაშვილის განცხადება შეწყალების კორუფციულ სკანდალთან დაკავშირებით წინასწარ დადგმული ხაფანგი იყო, რომელშიც ელისაშვილი თავადვე გაება.
“ელისაშვილმა დღევანდელ ინტერვიუში, სადაც აღნიშნა, რომ რატომაც არა, იქნებოდა თბილისის მერი, დაადასტურა, რომ მან შეწყალების სკანდალური განცხადება პოლიტიკური ინტერესებისთვის გააკეთა და სააკაშვილის აპრობირებული მეთოდი გამოიყენა. ხმაურიანი ცილისმწამებლური განცხადებებით მიიპყრო საზოგადოების ყურადღება. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი წინასწარ დადგმული იყო, თუმცა ელისაშვილმა თავისი მოკლე ჭკუით ვერ განსაზღვრა, რომ ის თავად გაებმებოდა თავისივე ხაფანგში. ხედავთ, რამდენად უმწეოა და ლანძღვა-გინების გარდა ვერაფერს ახერხებს”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ეკა ბესელია და პროკურატურისგან ე.წ. შეწყალების საქმესთან დაკავშირებით ყველა მასალის გასაჯაროებას ითხოვს. იგი დარწმუნებულია, რომ აღნიშნულ საქმეში საიდუმლო და დასამალი არაფერია, ამიტომ საზოგადოებამ ყველაფერი ღიად უნდა იცოდეს.
დეპუტატის მტკიცებით, მას რომ საქმესთან დაკავშირებით თუნდაც რამე სერიოზული ეჭვი მოესმინა, მანდატზე უარს იტყოდა:
“შეწყალების საქმე ჩემთვის უკვე კომიკურიც აღარ არის, იმდენად არასერიოზული სახე მიიღო ამ საქმემ. მე უფრო მაღალი წარმოდგენა მქონია ამ მატყუარა, ძალიან იაფფასიან და უწესო პოლიტიკოსზე, რომელიც გახლავთ ელისაშვილი და ის მარტო არ არის. მთელი ამ პერიოდის განმავლობაში მისი განცხადებები იმდენად მდარე იყო, იმდენად იაფფასიან განცხადებებს ეყრდნობოდა, არ მგონია, სერიოზული კომენტარის გაკეთებად ღირდეს. ის არ მოქმედებს მარტო და ეს არის კოალიციური ჯგუფი, რომელმაც დაგეგმა ეს ცილისმწამებლური კამპანია და ეს კამპანია მიზანმიმართულად წინასაარჩევნოდ არის დაგეგმილი “ქართული ოცნების” სპიკერების წინააღმდეგ. ეს მოჰყვა პატრიარქის განცხადებას და როგორც ჩანს, ისინი ელოდებოდნენ შესაბამის მომენტს. წინასწარ დაგეგმილი სცენარით დაიწყეს მოქმედება და ვერ იფიქრეს, რომ ამას მოჰყვებოდა შემდეგი განვითარება”, – განაცხადა ეკა ბესელიამ.
უმრავლესობის ერთ-ერთი ლიდერის მტკიცებით, ალეკო ელისაშვილი, ჟურნალისტი კილაძე, ტელეკომპანია “რუსთავი 2″, “თავისუფალი დემოკრატების” ნაწილი და პრეზიდენტი მარგველაშვილი ერთობლივად მოქმედებენ. მისივე თქმით, მას ალეკო ელისაშვილთან კომუნიკაცია არასოდეს ჰქონია მას შემდეგ, რაც ტელეკომპანია “კავკასიის” ეთერში ინციდენტი მოხდა, როცა რამდენიმე პირი დააპატიმრეს და გაასამართლეს.
“მე მაშინ მახსოვს მისი ნეგატიური განწყობა და ამიტომ შეწყალების კომისიის თავმჯდომარეობის პერიოდში მე მასთან კომუნიკაცია არ მქონია. ერთადერთი საჯარო შეხვედრა იყო ზვიად ქორიძესთან, სადაც პატიმართა პრობლემებზე ვისაუბრეთ”, – აღნიშნა ეკა ბესელიამ და დასძინა, რომ ის გეგმავს, აღნიშნულ საქმეს ბოლომდე მიჰყვეს. “ბოლო პერიოდში ვხედავთ კონკრეტულ ფაქტებს და ქმედებებს, რომ იქმნება ყალბი გვერდები სოციალურ ქსელში, იქმნება ხელოვნურად, ერთჯერადად, ცრუ ჩვენებების ფონის შესაქმნელად, ცილისწამებისთვის. მივმართავ შს სამინისტროს და პროკურატურას, გამოიკვლიოს, ვის მიერ, როდის და რატომ შეიქმნა ეს გვერდები და არის თუ არა კავშირი სცენართან, რომელზეც უკვე ვისაუბრე. მე მინდა ასევე, პროკურატურამ გაასაჯაროვოს უმოკლეს ვადაში ყველა ის მასალა, რომელიც ამ საქმესთან დაკავშირებით მან მიიღო. ნახავთ, რომ ეს არის მხოლოდ და მხოლოდ მისი ტყუილები და მე მინდა, რომ ყველა დოკუმენტი გახდეს საჯარო”, – აღნიშნა კომიტეტის თავმჯდომარემ.
გაკვირვებულია “თავისუფალი დემოკრატების” წევრი ნინო გოგუაძე. მისი თქმით, ბესელიას წინააღმდეგ “თავისუფალი დემოკრატები” არანაირ კოალიციაში არ არიან ჩართულნი. ამბობს, რომ მხოლოდ პარლამენტში საგამოძიებო კომისიის შექმნა მოითხოვეს, რომ ყველა კითხვას პასუხი გაეცეს.
“გაკვირვებული ვარ ეკა ბესელიას განცხადებით. მან დაგვდო ბრალი მის წინააღმდეგ კოალიციის შექმნაში და თან, რაღაც ნაწილზე მიანიშნა. ესეც ძალიან საინტერესოა, ვის გულისხმობს ნაწილში, რადგან “თავისუფალი დემოკრატები” ვართ ერთი გუნდი და ნაწილ-ნაწილ არ ვმოქმედებთ. მეორე – ჩვენ ერთადერთი, რაც ამ პროცესში ვთქვით, ნათლად და ღიად, იყო ის, რომ შეიქმნას საგამოძიები კომისია. ვფიქრობ, ბესელიას და ქალბატონ მანანა კობახიძის ინტერესებში უნდა შედიოდეს ასეთი კომისიის შექმნა, რომ არსებულ კითხვებს პასუხი გაეცეს. ალეკო ელისაშვილი არ ენდობა პროკურატურას, რადგან მიაჩნია, რომ ის არის მხარე და მას ამაში ვერც გაამტყუნებ. მე, მაგალითად, ძალიან ძნელად მჯერა, რომ მანანა კობახიძემ ფული აიღო, მაგრამ თუ საზოგადოებას არ ექნება კითხვებზე ნათელი პასუხები, ყოველთვის იქნება ჭორაობის საბაბი და ვიღაცას დარჩება მსგავსი განცდა, რომ ფული აქვს აღებული”, – უთხრა “რეზონანსს” ნინო გოგუაძემ.
მისივე თქმით, მან ელისაშვილის პოლიტიკური ინტესების შესახებ არაფერი იცის და ვერაფერს იტყვის. “ვერც ელისაშვილის პოლიტიკურ ინტერესზე და, ვერც ბესელიას მოსაზრებაზე ვერაფერს გეტყვით. “თავისუფალი დემოკრატები” ვმოქმედებთ ისე, როგორც ამას საზოგადოების ინტერესები და კანონი ითხოვს”, – გვითხრა ნინო გოგუაძემ.
„რეზონანსი“, 19 იანვარი, 2016 წელი
მთავრობა “ილუზიური” ინფლაციის ტყვეობაში
ხალხი ფასების ზრდით აღშფოთებულია, მთავრობა და ეროვნული ბანკი კი საიდანღაც მოტანილ ციფრებს აფრიალებენ
მაკა ხარაზიშვილი
საქართველოში, ინფლაცია ნავთობპროდუქტების კომპონენტის გარეშე 7,7%-ია, ხოლო თუ მეთოდოლოგიაში საბანკო რედიტების მომსახურებასაც გავითვალისწინებთ, მაშინ ინფლაცია 10%-ის ფარგლებში იქნება. ეკონომისტთა ნაწილი ამბობს, რომ ეს არის რეალური ინფლაცია, ხოლო ოფიციალური 4,9% მხოლოდ ილუზიაა.
ხილ-ბოსტნეულის, სურსათის, ტექნიკის, ჰიგიენური საშუალებების, მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის მკვეთრი გაძვირების ფონზე საქართველოში 4,9%-იანი ინფლაიის დაფიქსირება მოულოდნელი აღმოჩნდა. სტატისტიკოსი სოსო არჩვაძე ამბობს, რომ აღნიშნულ პროდუქტებსა და მომსახურებაზე ფასების ზრდა, გარკვეულწილად, ნავთობპროდუქტების გაიაფებამ დააბალანსა. შესაბამისად, ქვეყანაში “ილუზიური” ინფლაცია დაფიქსირდა.
სოსო არჩვაძის გათვლებით, ნავთობპროდუქტების გარეშე საქართველოში ინფლაციის მაჩვენებელი 7,7%-ის დონეზე, ხოლო თუკი მეთოდოლოგიაში საკრედიტო მომსახურებასაც მგავითვალისწინებთ, მაშინ ინფლაცია 10%-ის ფარგლებში იქნება.
“ის, რომ ინფლაცია თარგეთირების – 5%-ის ფარგლებში დაფიქსირდა ამას ერთი მიზეზი აქვს: მსოფლიო ბაზარზე ნავთობპროდუქტების ფასების დაცემამ მნიშვნელოვნად გააიაფა რიგი პროდუქტის ღირებულება. ამის პარალელურად საქართველოს ძირითადი სავაჭრო პარტნიორების ვალუტები უფრო მეტად გაუფასურდა ამერიკულ დოლართან, ვიდრე ქართული ლარი. ამანაც თავისი როლი შეასრულა ფასების შემცირების თვალსაზრისით.
მიუხედავად ამისა, ეს არის “ილუზიური” ინფლაცია. რეალურად იგი 10%-ის ფარგლებიშია და კარგი იქნება თუკი ინფლაციის განსაზღვრისას საკრედიტო მომსახურების ხარჯებსაც გავითვალისწინებთ, რომელიც საგრძნობლად არის გაძვირებული”, – ამბობს სოსო არჩვაძე და დასჯენს, რომ რეალური სურათის შესაქმნელად მეთოდოლოგიუ უნდა შეიცვალოს.
ეკონომისტი ემზარ ჯგერენაიას განცხადებით, ინფლაციის დადგენის მეთოდოლოგია შედგენილია საერთაშორისო ნორმების მიხედვით. შესაბამისად, იგი საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ერთად უნდა შეიცვალოს, რათა სხვადასხვა ქვეყნის მონაცემების ერთმანეთთან შედარება შესაძლებელი გახდეს.
“ინფლაციის განსაზღვრისას მომსახურების სფეროში გათვალისწინებულია ბინის დაქირავება. შესაძლებელია იქ საკრედიტო მომსახურებაც შევიდეს, თუმცა ამაზე მსჯელობა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ერთად უნდა მოხდეს”, – ამბობს ემზარ ჯგერენაია.
ექსპერტ ზვიად კანდელაკის აზრით, სტატისტიკური მონაცემები ქვეყანაში არსებულ მდგომარეობის ზუსტ სურათს უნდა აჩვენებდეს, რათა ხელისუფლებამ შესაბამისი გადაწყვეტილება მიიღოს. დღეს კი რა გამოდის? ხალხი ფასების ზრდით აღშფოთებულია, მთავრობა და ეროვნული ბანკი კი საიდანღაც მოტანილ ციფრებს აფრიალებენ და ამტკიცებენ, რომ ქვეყანაში განსაკუთრებული არაფერი ხდება.
“დღეს სტატისტიკა გვეუბნება, რომ ინფლაცია მხოლოდ 4,9%-ია და ეს არ არის საგანგაშო მაჩვენებელი. მთავრობაც თავს იმშვიდებს, რომ ქვეყანაში ამ კუთხით ისეთი არაფერი ხდება. რეალურად კი ვხედავთ, რომ ხილი რომელიც აუცილებლად უნდა შედიოდეს ადამიანის კვებით რაციონში კატასტროფულად გაძვირდა. ფასი გაიზარდა იმპორტირებულ სურსათზე, სანიტარულ-ჰიგიენური მოხმარების საქონელზე, გაძვირდა ჯანდაცვა და მედიკამენტები. დღეს იმის თქმა, რომ ქვეყანაში ინფლაცია მიზნობრივზე მაღალი არ არის, მხოლოდ ზღაპარია”, – ამბობს ზვიად კანდელკი.
ინფლაციას აქვს თავისებური გამოვლენა. შეიძლება მკვეთრი გაძვირება არ დაფიქსირდეს, მაგრამ თვალშისაცემად მოიკლო რეალიზიციის მაჩვენებელმა. ფაქტობრივად, ეს არის ფარული ინფლაცია, როდესაც ხალხი მოიხმარს ნაკლებს და არ არის მზად მეტი გადაიხადოს.
“შეიძლება ფასი გაჩერდეს გარკვეულ დონეზე, მაგრამ მოხმარების ინტენსივობა თანდათან იკლებს. ადამიანები მეტს ფიქრობენ იყიდონ თუ არა ესა თუ ის საქონელი. ეს ეკონომიკის არასახარბიელო მდგომარეობაზე მეტყველებს”, – ამბობს სტატისტიკოსი სოსო არჩვაძე და დასძენს, რომ საქართველოში ინფლაცია გაცილებით მეტი იქნებოდა, რომ არა ზოგიერთი დასახელების იმპორტირებული საქონლის გაიაფება, ანუ შედარებით იაფი სასაქონლო მასის შემოდინება საქართველოში.
“გარკვეულწილად ამან შეაჩერა ინფლაციური ტალღა. საქონელბრუნვის 80% იმპორტირებულია, რომელიც მოდის იმ ქვეყნებზე (რუსეთი, ევროკავშირი, უკრაინა, აზერბაიჯანი და თურქეთი), სადაც ადილობრივმა ვალუტებმა განიცადეს დევალვაცია.
ის, რომ ოფიციალურად ინფლაცია 4,9%-ია ამას დამშვიდებით არ უნდა შევხედოთ. ეს არის აისბერგის ზედა ნაწილი, რეალურად მდგომარეობა კრიტიკულია. ჩვენთან ინფლაციაში არ აისახება სასესხო პროცენტის გაძვირება, არადა მოსახლეობის მიერ აღებული სესხების თითქმის 2/3 დოლარშია. დოლარის კურსის გამყარებამ კი საკრედიტო რესურსი სერიოზულად გააძვირა”, – ამბობს სოსო არჩვაძე.
წლის დასაწყისიდან უკვე მოიმატა სიგარეტის ფასა, ამასთანავე უცებ გაძვირდა ზეთი, შაქარი და აგრარული პროდუქტი. ეკონომისტების ვარაუდით იანვარში ინფლაცია გაცილებით დიდი იქნება.
