„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ვახტანგ ხმალაძესთან: „ქვეყნის სტაბილურობისთვის აუცილებელია სამართლიანი საარჩევნო სისტემა“ // პრეზიდენტის ირიბი არჩევნები მხოლოდ ერთ პარტიაზე ვერ იქნება დამოკიდებული
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თენგიზ შარმანაშვილთან: „საკონსტიტუციო ცვლილებების მთავარი მონაპოვარი საპარლამენტო მოდელზე გადასვლაა“ // „თუ ჩვენ გვინდა ევროპაში საქართველოს ინტეგრაცია მოხდეს, მისი სამართლებრივი სივრცის ნაწილი უნდა გავხდეთ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ლევან ხაბეიშვილთან: „ქართუ“ ბიძინა ივანიშვილის ფულის სარეცხი მანქანაა“ // „უნდა დადგინდეს, რა შავი ფული თეთრდება საქართველოში“
„საქართველო და მსოფლიო“: ინტერვიუ „ევრაზიული ინსტიტუტის“ ხელმძღვანელ გულბაათ რცხილაძესთან: „თბილისში გეიაღლუმების ჩატარებაც რუსეთის მოგონილია?!“
——————
„ახალი თაობა“, 20 სექტემბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ხმალაძესთან: „ქვეყნის სტაბილურობისთვის აუცილებელია სამართლიანი საარჩევნო სისტემა“ // პრეზიდენტის ირიბი არჩევნები მხოლოდ ერთ პარტიაზე ვერ იქნება დამოკიდებული
„ახალ თაობას“ კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ხმალაძე ესაუბრება.
- პრეზიდენტმა გიორგი მარგველაშვილმა ოპოზიციასთან ერთად მოლაპარაკებების ახალი ციკლი წამოიწყო საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით. ოპოზიციის ნაწილი პრეზიდენტისაგან ვეტოს დადებასაც მოითხოვს. თვითონ მარგველაშვილი თავიდან არ ჩაერთო საკონსტიტუციო ცვლილებების სამუშაო ჯგუფში, შემდეგ ჩართვა მოისურვა. ამ პროცესს რამდენიმე თვეა უყურებს საქართველოს მოსახლეობა. რა ხდება რეალურად?
- თავისთავად, როდესაც ხდებოდა კანონპროექტის მომზადება, ყველა წინადადება შეიძლება დასმულიყო საკონსტიტუციო კომისიის ფარგლებში. თავიდანვე იყო საუბარი პარლამენტის არჩევისა და პრეზიდენტის არჩევის წესზე – პირდაპირი თუ ირიბი გზით არჩეულიყო მომავალი პრეზიდენტი. კომისიაში უმეტესობა ემხრობოდა არაპირდაპირ არჩევნებს, ნაკლები – პირდაპირს. საბოლოო გადაწყვეტილება არა სამუშაო ჯგუფის მუშაობის შედეგია ან მათი აზრის ასახვა, არამედ „ქართული ოცნების“ არსებული პოზიციისა, მათ იმთავითვე ჰქონდათ გადაწყვეტილი, პრეზიდენტი აერჩია პარლამენტს. შემდეგ დაისვა საკითხი და ამ აზრის ინიციატორი მეც ვიყავი, რომ არჩევა მოხდეს პარლამენტის და ადგილობრივი თვითმმართველობისგან არჩეული ხმოსნების დამატებით. ანუ არჩევა მოხდეს 300-კაციანი ჯგუფის მიერ.
- მერე ეს კარგია?
- ეს კარგია, რამდენადაც თვითმმართველობის არჩევნები ხდება პარლამენტის ორი მოწვევის არჩევნებს შორის. შესაბამისად, აი ამ პერიოდში იცვლება ხოლმე პარტიების მიმართ ამომრჩეველთა დამოკიდებულება. წესიერი არჩევნების, ნორმალური საარჩევნო სისტემის პირობებში, საკრებულოებში არჩევნების შედეგები განსხვავდება პარლამენტის არჩევნების შედეგებისაგან და პარლამენტსა და საკრებულოში პოლიტიკურ ძალთა წარმომადგენლობა სხვადასხვაგვარია. ამგვარად პრეზიდენტის ირიბი არჩევნები მხოლოდ ერთ პარტიაზე ვერ იქნება დამოკიდებული.
- არის „წესიერი“ არჩევნები?
- შესასწორებელი და გასამართია საკრებულოს არჩევნების სისტემა. 6 წლის შემდეგ იქნება პრეზიდენტის არჩევა, საპარლამენტო არჩევნები 2020 წელს არის, შესაბამისად საკრებულოსი იქნება 2021 წელს. ამ ხნის განმავლობაში, იმედი მაქვს, კანონი გასწორდება. მხოლოდ ამ შემთხვევაში იქნება სამართლიანი პრეზიდენტის ირიბი არჩევნები. თუ კანონი არ გასწორდა, მე მაშინ მხარს არ დავუჭერ პრეზიდენტის ირიბ არჩევას.
- რამდენად სამართლიანად ჩანს ახლანდელი პროცესი?
- პარლამენტის არჩევნების სისტემა თავიდანვე „ქართული ოცნების“ წინასაარჩევნო დაპირება იყო. მაგრამ რაც ორი მოსმენით არის მიღებული, რომ ახალ სისტემაზე გადასვლას მხოლოდ 2024 წელს აპირებენ, არ არის სამართლიანი. ესე იგი 2020 წელს ისევ ძველებურად აპირებენ არჩევნების ჩატარებას, ეს ძველი კი უსამართლო შედეგს იძლევა, ამას კი თვით „ოცნების“ დიდი ნაწილიც აღიარებს. ისევ შერეული მაჟორიტარულ-პროპორციული სისტემა ნიშნავს, რომ ერთ პარტიას ექნება უპირატესობა. მნიშვნელობა არ აქვს, ეს ოცნება იქნება თუ სხვა. შესაბამისად პრეზიდენტის არჩევნების ირიბად არჩევის წესი მაღალი ალბათობით მოგვცემს ერთპარტიულ პრეზიდენტს.
- კიდევ რა არის თქვენთვის მიუღებელი?
- დიახ, არის სხვა საკითხებიც, თვითონ ოპოზიციის მოთხოვნებშიც. მაგალითად, ეროვნული უშიშროების საბჭო დაიშლება და შეიქმნება ეროვნული თავდაცვის საბჭო, რომელიც მხოლოდ საომარი მდგომარეობის დროს იმოქმედებს. აქაც არის სხვადასხვა მოსაზრება, საქმე ისაა, რომ საპარლამენტო რესპუბლიკებში ეროვნული უშიშროების საბჭო არ არსებობს, ამ საქმეს უძღვება მინისტრთა კაბინეტი, მთავრობა. ისე ტერმინი „უშიშროების საბჭო“ ცუდი თარგმანია საბჭოთა წარსულის გავლენით, უნდა იყოს უსაფრთხოების საბჭო, რომელიც გადაწყვეტილებებს იღებს კრიზისულ ვითარებაში. აქ მხოლოდ ომი არ იგულისხმება, შეიძლება იყოს ეკონომიკური, ენერგეტიკული, ბუნებრივი კატაკლიზმების დროს კრიზისი, მაგრამ ეს ორგანო მუშაობს მხოლოდ საპრეზიდენტო მმართველობის პირობებში.
- ესე იგი არ არის საჭირო?
- უსაფრთხოების საბჭო შეიძლება არსებობდეს შერეული მოდელის ქვეყნებში, სადაც აღმასრულებელ ხელისუფლებას ახორციელებს პრეზიდენტი და მთავრობა. მე ვერ ვხედავ ლოგიკას ოპოზიციის მოთხოვნაში, რომ უსაფრთხოების საბჭო უნდა დარჩეს სერიოზული ფუნქციებით და თან გადავიდეთ საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელზე.
- აბა რა იქნება კრიზისების დროს?
- შეიძლება აღმასრულებელ ხელისუფლებაში იყოს რაღაც ორგანო, რომელიც მუდმივ მონიტორინგს გასწევს მოსალოდნელი საფრთხეების შესახებ და დასკვნებს დაუდებს მთავრობას პრევენციისათვის, რათა კრიზისს მძიმე შედეგი არ მოყვეს.
- ჩვენთან დრო და დრო ხდება სხვადასხვა სახის კრიზისები. ეს გაუთავებელი პოლემიკაც ხომ კრიზისია?
- დღეს რა ვითარებაცაა შექმნილი, ერთი მხრივ, პრეზიდენტი და ოპოზიცია, მეორე მხრივ, მმართველი პარტია, მე მათ შორის შეთანხმების შესაძლებლობას ვერ ვხედავ.
- აბა რა აზრი აქვს ამ, საქვეყნოდ ხმამაღლა გაცხადებულ შეკრებებს, წინადადებებს, პუნქტობრივ მოთხოვნებს?
- ეს უფრო პათეტიკური პოლიტიკური დემონსტრაციაა, რომ `ქართული ოცნება~ აკეთებს ისეთ რამეს, რაც ყველასათვის მიუღებელია.
- რანაირად შეიძლება სიტუაციის დაწყნარება?
- თუ მათ შეთანხმების მიღწევა სურთ, რაღაც უნდა დათმონ, ოღონდ ისე, რომ არ დაირღვეს სამართლიანობის პრინციპი. ვერ ვიტყვი, რომ საერთოდ მაჟორიტარული სისტემა არადემოკრატიულია, მაგრამ ჩვენს შემთხვევაში, აგერ 25 წელია, ეს სისტემა იძლევა ერთპარტიული უმრავლესობის შედეგს. მმართველ პარტიას ყოველთვის აქვს სერიოზული ბერკეტი იმისთვის, რომ მოიგოს მაჟორიტარული მანდატების ლომის წილი. ეს იწვევს ჩვეულებრივ უმრავლესობას პარლამენტში და ზოგჯერ საკონსტიტუციო უმრავლესობასაც.
აქედან მხოლოდ ერთი საშველია – საარჩევნო სისტემა იყოს სამართლიანი. ვერ ვიზიარებ ოცნების ლიდერების არაერთხელ გამოთქმულ პოზიციას, რომ ქვეყნის სტაბილურ განვითარებას სჭირდება პარლამენტში ერთპარტიული უმრავლესობის არსებობა, რომ კოალიციური უმრავლესობა არის ქვეყნის განვითარების დამაბრკოლებელი, მთავრობის სტაბილური მუშაობის ხელისშემშლელი.
- წინა პარლამენტში ხომ იყო “ქართული ოცნების“ ერთ ბლოკში გაერთიანებული მრავალი პარტია, გაამართლა?
- ზუსტად ერთპარტიული მმართველობის დროს ხდება, რომ ოპოზიციური პარტიები იძულებული არიან, არცთუ ლოგიკური, სხვადახვა მიმართულების საარჩევნო ბლოკები შექმნან, რომ როგორმე შეძლონ მმართველი პარტიის დამარცხება. ესეც შეუძლებელი ხდება მანამ, სანამ ქვეყანაში არ შეიქმნება ან რევოლუციური, ან რევოლუციასთან მიახლოებული სიტუაცია. ეს იყო 2003 წელს და შემდეგ 2012 წელს. საბოლოოდ ესეც არ იძლევა კარგ შედეგს, რადგან იდეოლოგიურად განსხვავებულ პოზიციაზე მდგომი პარტიების კოალიციების პარლამენტში მუშაობა ვერ არის ეფექტური.
- დიახ, თქვენ ეს გამოცდილი გაქვთ...
- ამიტომ ვლაპარაკობ სამართლიანობის პრინციპზე. ერთპარტიული უმრავლესობა ქვეყნის განვითარებისთვის შემაფერხებელია, პრობლემა ხდება ქვეყნის სტაბილური განვითარებისთვის. ძალიან დიდია ცდუნება, რომ სხვას არ მოუსმინო, რადგან საკუთარი ხმები ყოფნის ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღების დროს და იქმნება სიტუაცია „მე ვარ და ჩემი ნაბადი“. სწორედ ეს არის სახიფათო ქვეყნის სტაბილური განვითარებისათვის, რადგან, როგორც კი ასეთი ერთპარტიული უმრავლესობა დაკარგავს ხელისუფლებას და სხვა პარტია მოვა ასევე უმრავლესობით, იწყება თავისი წინამორბედის გაკეთებულის შეცვლა. ანუ, ამას შეიძლება ქვეყნის კურსის მკვეთრი შეცვლა მოჰყვეს. სწორედ ესაა საფრთხე და ხიფათი განვითარებისთვის.
- როგორ უნდა ავიცილოთ ეს საფრთხე?
- როდესაც პარლამენტში ერთპარტიული უმრავლესობა არ არის და მთავრობის შექმნისთვის ერთადერთი გამოსავალი და შესაძლებლობა კოალიციის შექმნაა, კოალიციის ყველა წევრი იძულებულია, სხვის აზრს გაუწიოს ანგარიში. ამიტომ, როგორც წესი, კოალიციის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები რადიკალურად არ იცვლება შემდეგი მოწვევის პარლამენტში, რადგან იქაც კოალიციური უმრავლესობა იქმნება განახლებული შემადგენლობით, მაგრამ ძველი წევრების მონაწილეობით. ამით მემკვიდრეობითობის პრინციპი ტრადიციად ყალიბდება.
- რასაც ამბობთ, ეს ყველაფერი კარგია, მაგრამ ჩვენს რეალობაში სულ სხვა სურათს ვხედავთ. გაუთავებელი პოლემიკა სულ უფრო მეტ შეცდომას წარმოშობს ორივე მხრიდან. მხარეები არ თმობენ, სანამდე?
- ეს არის პოლიტიკური უმწიფრობის შედეგი. ჯერ კიდევ 2012 წელს ბლოკ „ქართულ ოცნებაში“ გაცხადებული იყო, რომ ჩვენ დავამკვიდრებდით კლასიკურ საპარლამენტო სისტემას. ინიცირებული იქნა საკონსტიტუციო ცვლილებების პაკეტი, სადაც ასევე ლაპარაკი იყო, რომ საარჩევნო ბარიერი 4%-მდე დაიწევდა. მაშინ ოპოზიციამ, ნაციონალურმა მოძრაობამ, მხარი არ დაუჭირა ცვლილებებს იმ მოტივით, რომ საპარლამენტო სისტემაზე გადასვლა უნდა მომხდარიყო არა 2016 წელს, არამედ 2020 წლიდან. მათ რომ მხარი დაეჭირათ მაშინ, 2020 წლისთვის უკვე გვექნებოდა სამართლიანი საარჩევნო სისტემა, რომელიც მოგვცემდა შესაძლებლობას, უკვე 2020 წელს გვქონოდა გამართული საპარლამენტო მმართველობა. მაშინ მე ვთქვი, რომ ახლა არის უნიკალური შესაძლებლობა, თორემ მომდევნო პარლამენტი ამ საკითხს გადაწევს 2024 წლისთვის, შემდეგი პარლამენტი 2030 წლისთვის და ასე გაგრძელდება, ისე აგიხდათ ყველაფერი.
- რა საჭირო იყო ახალი კონსტიტუციის შექმნა, უბრალოდ რომ გასწორებულიყო სააკაშვილის დროს მიღებული ცვლილებები და ადრინდელი უზუსტობები?
- დიახ, ამას მოგახსენებდით, მე წავიდოდი მხოლოდ იმ ცვლილებებზე, რაც საშუალებას მოგვცემდა, დამკვიდრებულიყო კონტროლისა და გაწონასწორების სისტემა, პარლამენტის სამართლიანი საარჩევნო სისტემა. მაგრამ „ოცნებამ“ ამბიციური გეგმა დაისახა. არის რიგი საკითხები, რომლებიც შეიძლება სხვაგვარად გადაწყვეტილიყო, მაგრამ ბევრი რამ გაკეთდა სწორად.
- ოპოზიცია რატომ ვერ ხედავს ამ სისწორეს?
- პრინციპულად შეუთანხმებელია პარლამენტის არჩევნების სისტემა და პრეზიდენტის ირიბი არჩევის საკითხი. მხარეები პრინციპულად ვერ თანხმდებიან, რომ მესამე მოსმენიდან დაბრუნდნენ მეორეზე. ამის პერსპექტივასაც ვერ ვხედავ. შეიძლება შეთანხმება, რომ ახლა მიიღონ კანონი და შემდეგ დათქვან ცვლილებები, მაგრამ პრაქტიკულად ვერ გეტყვით ეს რამდენად შესაძლებელია. ახლანდელ კანონპროექტში ოპოზიციას აქვს საკმაოდ კარგი ბერკეტები, მათ შორის საგამოძიებო კომისიების შექმნის თვალსაზრისით. კომისიის შექმნა არ იქნება დამოკიდებული მხოლოდ უმრავლესობაზე, არამედ საკითხის დასმა შეუძლია პარლამენტის დეპუტატთა 1/3-ს. წელიწადში ერთხელ მთავრობამ თავისი პროგრამის ანგარიში აუცილებლად უნდა წარუდგინოს პარლამენტს. ადრე ეს ნორმა ეხებოდა პრეზიდენტს, მაგრამ სააკაშვილისთვის პარლამენტმა ეს მოთხოვნა გააუქმა. ასევე, ახალი რედაქციით პარლამენტს აქვს დამატებით უფლება, მთავრობას მოსთხოვოს ანგარიში კონკრეტული პროგრამის საკითხების მიმდინარეობის შესრულების შესახებ.
- მიწის საკითხიც ბუნდოვანია. თქვენ რას იტყოდით?
- ვნახოთ, როგორი რედაქცია იქნება. მიწის გაყიდვის აკრძალვა მიუღებელია, რადგან ეს პრობლემებს შეუქმნის ქვეყნის ეკონომიკას. სწორი იქნებოდა გაყიდვა პირობების დადებით. მიწა ქვეყნის სიმდიდრეა, აკრძალვა კი მიწას უკარგავს საბაზრო ღირებულებას.
- როგორ იცავენ თავს ევროპელები, რატომ არ არის იქ საფრთხე, უცხოელებმა ტოტალურად შეიძინონ მიწა?
- ამ შემთხვევაში თავდაცვა ქვეყნის ეკონომიკური სიძლიერეა, თუ ქვეყანა ფეხზე მყარად დგას, საფრთხე არ არსებობს.
- მაგრამ ჩვენ ხომ ჯერ ვერ ვდგავართ ფეხზე?
- დიახ, ქვეყანა არის მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობაში ამიტომ ვამბობ წინასწარ პირობას, მიწის ნებისმიერი მესაკუთრის როგორც უცხოელის, ასევე საქართველოს მოქალაქისაგან. მიწას ფასი და ხარისხი შეიძლება დააკარგვინოს უგნურმა მესაკუთრემ, რადგან მას სჭირდება ცოდნა, შრომა და მოვლა. უცხოელს მიწა მხოლოდ ოჯახის სარჩენად არ უნდა მიჰყიდო, მას უნდა ჰქონდეს ნათელი, რეალური, კონკრეტული საინვესტიციო პროექტი. რამდენად თავსებადია მისი პროექტი ჩვენი ქვეყნის ინტერესებთან, ეს არის მთავარი.
- მაშინ ამ საქმეს დასჭირდება მაკონტროლებელი, მცოდნე ადამიანები. ასეთები გვყავს?
- თუ არ გვყავს, უნდა ასწავლო! წინააღმდეგ შემთხვევაში წამოვწვეთ ჭილოფზე და იმ ანეკდოტის არ იყოს, მამა შვილს ეუბნება, წადი, ყანა გათოხნეო, „არა, მამი, სამშობლოს მიწას თოხი როგორ დავარტყაო“. წინა პარლამენტშიც იყო კანონპროექტები ამ საკითხზე, მაგრამ მაშინაც შეთანხმება ვერ მოხერხდა. არსებობდა კანონპროექტის რამდენიმე ვერსია, მაგრამ არც ერთი მათგანი არ იყო ინიცირებული. შემდეგ ახალი პარლამენტი აირჩიეს.
„ახალი თაობა“, 20 სექტემბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ თენგიზ შარმანაშვილთან: „საკონსტიტუციო ცვლილებების მთავარი მონაპოვარი საპარლამენტო მოდელზე გადასვლაა“ // „თუ ჩვენ გვინდა ევროპაში საქართველოს ინტეგრაცია მოხდეს სამართლებრივად, მენტალურად, ამ სამართლებრივი სივრცის ნაწილი უნდა გავხდეთ“
პარლამენტის თავმჯდომარის თანაშემწე სამართლებრივ საკითხებში, კონსტიტუციონალისტი თენგიზ შარმანაშვილი „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში საკონსტიტუციო ცვლილებებსა და მის შედეგებზე საუბრობს.
- ბატონო თენგიზ, 26 სექტემბერს აპირებს პარლამენტი საკონსტიტუციო ცვლილებებს მესამე მოსმენით მიღებას?
- ჯერ რიცხვი ცნობილი არ არის, ჯერ კიდევ ზუსტდება და დგინდება, თუ როდის იქნება კენჭისყრა.
- როგორ შეაფასებთ პროცესს, რამდენად შეიძლება ამ საკონსტიტუციო ცვლილებებს თანხმობის დოკუმენტი ვუწოდოთ?
- ეს ჩემთვის პოლიტიკისა და ბელეტრისტიკის თემაა. კონსტიტუციაში ცვლილებები კონსტიტუციითვე დადგენილი წესებით შედის. შემიძლია, როგორც იურისტმა გითხრათ, რომ კონსტიტუციით დადგენილი წესი დაცულია. ცვლილებები შევიდა კონსტიტუციის ნორმების გათვალისწინებით. დანარჩენი არის ვნებები, რომელსაც დიდი მნიშვნელობა არა აქვს ჩემთვის. მთავარია, კონსტიტუციაში რა არის ლეგიტიმური და რა არ არის ლეგიტიმური.
- ვენეციის კომისიის საბოლოო დასკვნა როგორი იქნება, როგორი მოლოდინი გაქვთ?
- რთულია ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა, მაგრამ თუ წინა შუალედურ დასკვნებს გავითვალისწინებთ და კომისიის ხელმძღვანელობის გამონათქვამებს, მათ ძირითად ტექსტთან პრობლემა არა აქვთ. ერთადერთი, რაზეც აქცენტს აკეთებდნენ, იყო ის, რომ 2020 წელს ამოქმედებულიყო პროპორციული საარჩევნო სისტემა. ჩემი აზრით, იგივე შენიშვნები იქნება, არ გამოვრიცხავ, რომ ასევე იყოს მეტ კონსენსუსზე საუბარი. ეს ჩემი ვარაუდია, პარასკევამდე დიდი დრო არ არის და დაველოდოთ საბოლოო დასკვნას.
- მთავარი მონაპოვარი რა არის ამ ცვლილებების, რას გამოყოფთ?
- მთავარი მონაპოვარი არის ის, რომ საქმე ბოლომდე იქნა მიყვანილი. საბოლოოდ გადაიდგა ნაბიჯი საპარლამენტო რესპუბლიკისკენ. ახლაც, ჩვენ, რეალურად საპარლამენტო რესპუბლიკის სივრცეში ვართ, მაგრამ 2010 წელს გარკვეული მიზეზებით ამ საქმის ბოლომდე მიყვანა ვერ მოხერხდა. მაშინ ვენეციის კომისიასაც ეს შენიშვნა ჰქონდა, გვეუბნებოდნენ, სწორი ნაბიჯი გადადგით, მაგრამ საქმე არ არის ბოლომდე მიყვანილი. ამ ცვლილებებით, კონსტიტუციის ძირითადი ტექსტიდან გამომდინარე, ჩვენ უკვე სრულად გადავდივართ საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელზე ყველა დამახასიათებელი ელემენტით. ეს არის სწორედ მთავარი მიღწევა.
- მრავალ მოდელში გვიცხოვრია - სუპერ საპრეზიდენტო რესპუბლიკაში, შერეულ მოდელში, მაგრამ საპარლამენტო მოდელი არასდროს გვქონია. რამდენად გაამართლებს?
- გაამართლებს, უნდა გაამართლოს.
- რა არგუმენტები გაქვთ?
- გეტყვით: პირველი, ჩვენ თუ ევროპაში მივდივართ, ევროპის ქვეყნების უდიდესი უმრავლესობა საპარლამენტო მოდელის რესპუბლიკებია, რამდენიმე გამონაკლისია. ალბათ ხვდებით, რომ კონსტიტუციურ მონარქიებსაც ამ სისტემას მივაკუთვნებ.
- საპარლამენტო მოდელს...
- დიახ, ცხადია, ევროპულ მონარქიებს ვგულისხმობ. თუ ჩვენ ევროპაში გვინდა საქართველოს ინტეგრაცია მოხდეს სამართლებრივად, მენტალურად, ჩვენ ბოლოსდაბოლოს ამ სამართლებრივი სივრცის ნაწილი უნდა გავხდეთ. საპრეზიდენტო მოდელმაც, შერეულმა მოდელმაც და არაშერეულმაც ერთი რამ თვალნათლივ დაგვანახა, რომ ყველა პრეზიდენტი ლამის ჯოხებითა და ქვებით გაგვიხდა გასაშვები. ერთხელ და საბოლოოდ ხომ უნდა გავიაზროთ – რატომ?! არსებული ყველა მოდელი ჩვენი რეალობისთვის, ჩვენი მენტალობისთვის ყოვლად წარმოუდგენელი იყო.
- ძალაუფლების უზურპაცია ხდება?
- დიახ. ამას ემატება, ძალიან თეატრალური ხალხი ვართ. როდესაც ვინმეს ეუბნები, რომ შენ ხარ მთავარსარდალი, ეგრევე წარმოუდგენია, რომ თეთრ ცხენზე უნდა ამხედრდეს და უნდა გავყვეთ მთელი ერი. სახელმწიფოს მეთაური და მთავარსარდალი, რომელსაც პირდაპირი ლეგიტიმაცია აქვს, იმას კი არ უყურებს, რა უფლებამოსილება აქვს, რა უწერია კონსტიტუციაში. ცნებების ტყვეობაშია, ჩვენც, ხალხიც. ალბათ ხშირად გსმენიათ: როგორ, კაცი ქვეყნის მეთაურია და უფლებამოსილებები არ უნდა ჰქონდეს?! ესპანეთის მეფეც სახელმწიფოს მეთაურია და უმაღლესი მთავარსარდალია ესპანეთის, მაგრამ ეს იმას კი არ ნიშნავს, რომ დემოკრატიულ საზოგადოებაში იმპერატორის უფლებამოსილებები ჰქონდეს. ეს არის ჩვენი მთავარი უბედურება, რომლის ორომტრიალიდან 25 წელია ვერ გამოვდივართ. ავირჩევთ ვინმეს და ვეუბნებით, შენ ხარ ბატონიცა და პატრონიც, შენ უნდა გადაგვარჩინო. ხუთი წლის შემდეგ აღმოვაჩენთ, რომ არ ვარგა ეს ბატონი თუ პატრონი და ჯოხებით მივადგებით. ეს ჩაკეტილი წრე თუ გვინდა, რომ გავარღვიოთ, მაშინ უნდა გადავიდეთ რეალურ საპარლამენტო მმართველობაზე.
- საპარლამენტო რესპუბლიკაში ავტორიტარიზმის საფრთხე არ არის?
- საპარლამენტო რესპუბლიკაში ავტორიტარიზმი შეუძლებელია. პრემიერ_ მინისტრს, რაც არ უნდა ძლიერი იყოს, იმუნიტეტი არ იცავს. ასევე პრემიერ-მინისტრი პირდაპირი წესით ხალხის მიერ არ არის არჩეული. ამდენად, ზედმეტი ამბიციებიც არ შეიძლება ჰქონდეს. კიდევ ერთი, ახალი მოდელით მთავრობისთვის უნდობლობის გამოცხადების პროცედურა გამარტივებულია დღევანდელი მოდელისგან განსხვავებით. მთავრობა ყოველთვის იმაზე უნდა ფიქრობდეს, რომ არ გადადგას ისეთი ნაბიჯი, რომ პარლამენტმა მას უნდობლობა გამოუცხადოს. ქვეყნის რეალური მმართველი, როდესაც ასეთ პირობებში იქნება, როდესაც რეალურად ის პარლამენტის კეთილგანწყობაზეა დამოკიდებული, იფიქრებს იმაზე, რომ არ გადადგას ეკონომიკაში, პოლიტიკაში ისეთი ნაბიჯი, რომელიც პარლამენტის აღშფოთებას, უნდობლობის გამოცხადებას გამოიწვევს. ამდენად, ამ მოდელში დიქტატურა ნაკლებად არის შესაძლებელი. ეს კარგად აჩვენა ევროპულმა გამოცდილებამ. იმპიჩმენტი მაინც სხვა პროცედურაა. იმპიჩმენტის შემთხვევაში დანაშაულის ჩადენა უნდა მოხდეს. იმპიჩმენტი, მე ვიტყოდი, მაინც ეფემერული პროცედურაა. დანაშაულის ჩადენა და დამტკიცება უნდა მოხდეს. ჩვენნაირ ქვეყნებში ასეთი პრეზიდენტები, მაინც ავტორიტარიზმისკენ არიან მიდრეკილნი. ერთი პრეზიდენტი მაინც დამისახელეთ, რომელიც არჩევნების გზით წავიდა, ალბათ მეტყვით ბოლოს სააკაშვილი, მაგრამ 2012 წლის არჩევნები პრაქტიკულად ხავერდოვანი რევოლუცია იყო. ხალხმა აჩვენა თავისი ძალა.
- ბატონო თენგიზ, გავრცელებული ხმებით პრეზიდენტი ვეტოსთვის ემზადება…
- ჩემთვის ამაში გასაკვირი არაფერი იქნება. პრეზიდენტს ეს გზა აქვს არჩეული.
- პროცედურები იგივეა? საპარლამენტო უმრავლესობა პრეზიდენტის ვეტოს დაძლევს…
- დიახ, პროცედურები იგივე არის. პრეზიდენტის ამ ვეტოს დაძლევას იმდენივე ხმა სჭირდება, რამდენიც კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანას სჭირდება. დანარჩენი პროცედურა იდენტურია.
„ახალი თაობა“, 20 სექტემბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ ლევან ხაბეიშვილთან: „ქართუ“ ბიძინა ივანიშვილის ფულის სარეცხი მანქანაა“ // „უნდა დადგინდეს, რა შავი ფული თეთრდება საქართველოში“ // „ქართუ“ ნაციონალებს სასამართლოში უჩივის
რატომ გაახსენდათ ნაციონალებს არჩევნების წინ „ქართუ“, როგორ თეთრდება ამ ბანკში ფული, ვის ხარჯზე აფინანსებს ივანიშვილი ინტელიგენციის ნაწილს? ამის შესახებ „ახალ თაობას“ „ნაცმოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი ლევან ხაბეიშვილი ესაუბრება.
- გუშინ, 19 სექტემბერს, ნაციონალური მოძრაობის წევრები მიუვარდით „ქართუ ბანკს“ და ფულის გათეთრებაში დაადანაშაულეთ. მაინცდამაინც არჩევნების წინ რატომ შეგაწუხათ ფულის გათეთრების ამბავმა?
- ჩვენი ბოლო კვლევა ეხებოდა „ქართუს“ სადაზღვევო კომპანიას, რომელიც სახელმწიფო ტენდერებში 2014 წლიდან იღებს მონაწილეობას. საუბარია ავტომანქანების დაზღვევაზე. აღმოვაჩინეთ, რომ ამ კომპანიას უკანასკნელი 1,5 წლის განმავლობაში 1.800.000 ლარის ხელშეკრულება აქვს გაფორმებული სხვადასხვა სამინისტროებთან და დედაქალაქის მერიასთან. ამ კომპანიის გენერალური დირექტორი გახლავთ ბიძინა ივანიშვილის საყვარელი დეიდაშვილის, უჩა მამაცაშვილის ძმა არჩილი.
- არჩილიც ბიძინას დეიდაშვილი გამოდის…
- თავისთავად, მაგრამ როგორც ამბობენ, უჩა უფრო უყვარს. „ქართუს“ სადაზღვევო კომპანიის ერთ-ერთი მეწილე გახლავთ ალა კახნიაური. ეს ქალი ბიძინა ივანიშვილის კარზე ნდობით აღჭურვილ პირად ითვლება. ამას ადასტურებს ისიც, რომ ალამ და ბიძინამ არასამთავრობო ორგანიზაცია „მოქალაქე“ ერთად დააფუძნეს. ქალბატონი ალას კომპანიაც ღებულობს სახელმწიფო ტენდერებში მონაწილეობას და მილიონ ლარზე მეტის შეკვეთა აქვს მიღებული. ჩვენ ვნახეთ, რომ მხოლოდ ორმა კომპანიამ ამ მოკლე პერიოდში 2.800.000 ლარის ღირებულების ხელშეკრულება გააფორმა. „ქართუ ბანკის“ ოფისთან იმიტომ გავმართეთ აქცია, რომ სადაზღვევო კომპანიას ოფიციალურად ეს მისამართი აქვს მითითებული. აქცია შეიძლება მართლაც დაგვიანებულია – მილიარდერი ივანიშვილის და მისი დეიდაშვილების გამდიდრება უწევს გაღატაკებულ ქართველ ხალხს. დეიდაშვილები ვახსენე და ივანიშვილის საყვარელ დეიდაშვილს 1 ლარად აჩუქეს 2 მილიონი ლარის ქონება. ამბობდნენ, რაღაც ინვესტიცია უნდა ჩადოსო. ძმას არც არჩილი ჩამორჩა და ბიზნესინტერესები გამოავლინა – ბოლო 1,5 წლის მანძილზე ლამის 2 მილიონის ღირებულების ხელშეკრულება გააფორმა.
- აქამდე არ იყო ამის შესახებ თქვენთვის ცნობილი?
- ცნობილი როგორ არ იყო, მაგრამ ოფიციალური დოკუმენტები გვჭირდებოდა. ახლა მოვიპოვეთ ეს მასალები და მივედით აქციის ჩასატარებლად. ხალხმა უნდა გაიგოს, რომ „ქართუ“ არის ბოროტების სიმბოლო, სადაც შავი ფული თეთრდება.
- რა მეთოდებით ხდება იქ ფულის გათეთრება? გაქვთ ამის დამამტკიცებელი მასალები?
- „ქართუ“ არის სარეცხი მანქანა, რომელიც შავ ფულს ათეთრებს. აქ მარტო ივანიშვილის ფული არ თეთრდება. იქ დიდი ოდენობით შედის შავი ფული. ჩვენი აქციის მთავარი მოთხოვნა ამ მიმართულებით გამოძიების დაწყება იყო. უნდა გავიგოთ, რა შემოსავლები აქვს „ქართუ ჯგუფს“, „ქართუ ბანკს“ ან ფონდ „ქართუს“. ეს აუცილებლად დასადგენია, რადგანაც მიდის ჩვენი ძარცვა. გვპარავენ მილიონებს და მილიარდებს. შემდეგ ამოარჩევენ ინტელიგენციის წარმომადგენლებს. გადაიხდიან გროშებს და ყიდულობს მათ.
- ბიძინა ივანიშვილის ფონდი ამ ადამიანებს წლებია, რაც ეხმარება?
- მე ამას დახმარებას არ ვეძახი. ბიძინა ივანიშვილი თავის ფულს არავის არ ჩუქნის. რუსი ოლიგარქი მოსახლეობის ჯიბიდან ამოცლილი ფულით ასაჩუქრებს ინტელიგენციის ნაწილს. ხალხის ჯიბიდან ამოცლილი ფულით ფინანსდება „ქართული ოცნების“ საარჩევნო კამპანია. ამავე ფულს აძლევს ივანიშვილი მინისტრებს.
- მინისტრებისთვის ფულის მიცემაში მათ მიერ აღებულ კრედიტებს გულისხმობთ?
- დიახ. ჩვენ ჩავატარეთ კვლევა, საიდანაც ჩანს, რომ მინისტრების ნაწილს „ქართუდან“ ასეულობით ათასი ლარის კრედიტი აქვს გამოტანილი. ჩვენ ვნახეთ, რომ მინისტრების შემოსავალი და გასავალი არაადეკვატური იყო – შემოსავალს აჩვენებდა X-ს, გასავალი ჰქონდა 2X. აქ ორი ამბავია, ან მინისტრი კორუფციაშია ჩაბმული და არალეგალური შემოსავალი აქვს, რასაც არ უჩივიან, ან პირდაპირ შავი ფული თეთრდება. ივანიშვილმა ამ ხალხს ფული ასესხა და შემდეგ თავად უფარავს ამ კრედიტს. ფაქტიურად ეს ხალხი ნაყიდი ყავს. ძალიან სერიოზულ მაქინაციებთან გვაქვს საქმე. ტყუილად კი არ გვქონდა მესიჯი _ თქვენ შრომობთ, ისინი ძარცვავენ და იპარავენ. კიდევ გავიმეორებ, რომ `ქართუ~ რუსი ოლიგარქის ფულის სარეცხი მანქანაა. ეს „ქართუ“ ყველა უბედურების და ხალხის სიღატაკის სათავეა.
- ხალხის გაღატაკებასთან “ქართუს“ რა კავშირი აქვს?
- პირდაპირი. 2015 წელს ჩატარებული კვლევის თანახმად, „ქართუს“ მოგება 1,657%-ით გაიზარდა. სხვათა შორის, ეს ის პერიოდია, როცა ეროვნული ვალუტა დოლართან მიმართებაში მკვეთრად გაუფასურდა. შემოწირულობებიც საინტერესო თემაა. „ქართულმა ოცნებამ“ 7 მილიონის შემოწირულობა მიიღო. იცით, საიდან ღებულობენ ამ შემოწირულობებს? სახელმწიფო ტენდერებს იგებენ, მერე მიდის „ატკატები“. ეს არის რუსი ოლიგარქის მიერ მოფიქრებული სქემა. ჩვენთვის მოპარული ფულით ვიღაცას კინკილა 100 და 50 ლარს გადაუგდებენ და ასე ყიდულობენ ხმებს არჩევნებისთვის. მინდა საარჩევნო ბანერებსაც შევეხო, ყველა თბილისელი დამეთანხმება, რომ ყველგან კალაძის ბანერია. საითაც გაიხედავ, ყველგან ის არის. საარჩევნო რეკლამაში მილიონობით ლარი იხარჯება. დედაქალაქში ბანერები მრავლად აქვთ განთავსებული ევროქოცებს.
- ევროქოცებში „ევროპულ საქართველოს“ გულისხმობთ?
- მაგათ ვგულისხმობ. ევროქოცები და ქოცები ივანიშვილს გულზე მალამოდ ედებიან და მაგიტომაც არის მათი პლაკატებით და ბანერებით გადავსებული ქალაქი. „ქართული ოცნება“ პირდაპირ ბიუჯეტიდან ფინანსდება. იმას ვერავინ დამაჯერებს, რომ ბიზნესმენები საკუთარი სურვილით სწირავენ ფულს „ოცნებას“.
- ხომ შეიძლება ვიღაცას გაუჩნდეს ასეთი სურვილი?
- ამ ბიზნესგარემოში ასეთი სურვილი არავის გაუჩნდება. ვისაც სჯერა, რომ ბიზნესმენები ამას საკუთარი სურვილით აკეთებენ, ბოდიში, მაგრამ სირაქლემას პოზაში არიან.
- თავის დროზე, როცა თქვენი პარტია ხელისუფლებაში იყო, ისიც იღებდა ამგვარ შემოწირულობებს. არც მაშინ უხაროდათ ბიზნესმენებს მმართველი პარტიისთვის ფულის შეწირვა…
- მერე ვინ ამბობს, რომ „ნაციონალურ მოძრაობაში“ უფრთო ანგელოზები იყვნენ და ეს კარგი იყო. ასეთ შემოწირულობებს რომ ვიღებდით, მაგიტომაც ვართ ახლა ოპოზიციაში. მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფოებრიობა ფეხზე დავაყენეთ, შეცდომები გვქონდა. კარგად გახსოვთ ალბათ, 2003 წლამდე სახელმწიფო ბიუჯეტი მილიარდიც არ იყო. 9 წლის თავზე 9 მილიარდი გახდა. ამათაც ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ ყოველ წელს თითო მილიარდით რომ გაეზარდათ ბიუჯეტი, „ქართულ ოცნებას“ ვერავინ ვერ გააკრიტიკებდა.
2003 წლამდე მთავარი პროკურორის ხელფასი იყო 400 ლარი და ის, ბუნებრივია, იქნებოდა კორუმპირებული. მთელი პროკურატურა, ბოდიში და, გაფარჩაკებული იყო. სახელმწიფო ინსტიტუტები ფეხზე დავაყენეთ, მაგრამ შეცდომებიც დავუშვით და ახლა ოპოზიციაში ვართ. მიშა, მიშაო იძახიანო, მაგრამ მთელ რიგ ქალაქებს ჩამოგითვლით, სადაც სერიოზული პროექტები განხორციელდა. ამათ ერთი სერიოზული პროექტი დამისახელონ. ქვეყანა სრულიად გაჩერებულია. „ნაციონალების“ დროს ხუდონჰესზე ტანსაცმელს იხევდნენ, მისი აშენება როგორ შეიძლებაო. ახლა ამტკიცებენ, საქართველოს გადარჩენის კოდი აქ დევსო. მაღალი ძაბვის გადამცემი ხაზების აშენების დროს სასაფლაოებს გადაუარეს ტრაქტორებით. მოკლედ რომ ვთქვათ, მაგარ შარში ვართ და ამ ყველა უბედურების სათავე არის რუსი ოლიგარქი და მისი ფულის სარეცხი მანქანა „ქართუ“.
- „ქართუს“ მიმართ გამოთქმულ თქვენს ბრალდებებს უკვე გამოეხმაურა თქვენ მიერ ნახსენები ალა კახნიაური. ის ამბობს, რომ ყველაფერი, რაც თქვით, სიცრუეა და ის თქვენს წინააღმდეგ სარჩელის შეტანას აპირებს…
- ჯვარი ეწეროს ქალბატონ ალას, სადაც უნდა, იქ მიჩივლოს. აქ რომ ყველა ინსტანციას გაივლის, სტრასბურში წავიდეს. ყველას აქვს სასამართლოში ჩივილის უფლება. მინდა კიდევაც, რომ მიჩივლოს, იქნება ასეთ შემთხვევაში მაინც დაიწყოს იმის გამოძიება, რა შავ ფულს ათეთრებს რუსი ოლიგარქი.
„საქართველო და მსოფლიო“, 20-26 სექტემბერი, 2017 წელი
ინტერვიუ „ევრაზიული ინსტიტუტის“ ხელმძღვანელ გულბაათ რცხილაძესთან: „თბილისში გეიაღლუმების ჩატარებაც რუსეთის მოგონილია?!“
ჯაბა ჟვანია
რამდენიმე დღის წინათ თბილისში ჩატარებულ ინტერნეტმმართველობის ფორუმზე ქართულ მედიაში “რუსული პროპაგანდის” კვალზე, ამ “პროპაგანდის” საფრთხეებსა და მის წინააღმდეგ ბრძოლის აუცილებლობაზე ისაუბრეს. დასავლური გრანტებითა და სოროსის პრემიებით გულუხვად დაფინანსებულმა „ექსპერტებმა“ ერთხმად განაცხადეს, რომ ზემოაღნიშნული პროპაგანდა ქვეყანაში ყალბი ცნობების, ე.წ. Fake News–ის გავრცელებით ანტიდასავლურ განწყობებს აღვივებსო. როგორც ფორუმის ერთ–ერთმა ორგანიზატორმა ნოდარ ტანგიაშვილმა განაცხადა, უნდა არსებობდეს სპეციალური მონიტორინგის სამსახური, რომელიც ამ პროცესს მუდმივად გააკონტროლებს, და რომ ასეთი სამსახურის არსებობა ჩვენს სინამდვილეში აუცილებელია, რასაც არაერთი კვლევა ნათლად ადასტურებს. ქართულ მედიაში “რუსული პროპაგანდის კვალისა” და “ანტიდასავლური განწყობების გამღვივებელ” ამა თუ იმ საინფორმაციო ნაკადის გამო ლიბერალებს ისტერიკული კბილთაღრჭენა ადრეც არაერთხელ დამართნიათ. როგორც ჩანს, მათთვის გამაღიზიანებელია ის, რომ საინფორმაციო საშუალებები, რომლებსაც ვერ აკონტროლებენ, დაუფარავად ამხელენ ნეოლიბერალური იდეოლოგიის ყველა სიმახინჯეს. ამას გულისხმობენ, ალბათ, საფრთხეშიც და მოთხოვნაც, შესაბამისად, კატეგორიულია: აიკრძალოს რუსული მედია საქართველოში! ანუ, მათი ლოგიკით, ადამიანთა გარკვეულმა ჯგუფმა თავისი შეხედულებისამებრ უნდა გადაწყვიტოს, რომელი არხები უნდა იყოს ხელმისაწვდომი ქართველი საზოგადოებისთვის და რომელი – არა, რომელი ინფორმაცია მიიღოს მოსახლეობამ ამა თუ იმ საკითხზე და რომელი – არა. რა აკრძალვებსა თუ შეზღუდვებზეა ლაპარაკი, რაზეა გათვლილი აღნიშნული რიტორიკა და შეესაბამება თუ არა ეს ყველაფერი დასავლეთის დემოკრატიულ პრინციპებს, “საქართველო და მსოფლიოს” ესაუბრება „ევრაზიული ინსტიტუტის“ ხელმძღვანელი გულბაათ რცხილაძე.
- ბატონო გულბაათ, დასავლეთის მიერ დაფინანსებული ორგანიზაციები და მათი „ექსპერტები“ ისტერიკაში არიან იმის გამო, რომ თურმე საქართველოში რუსული პროპაგანდა სერიოზულ საფრთხეებს ქმნის. რას ემსახურება ეს რიტორიკა, როცა საფრთხეს თვითონ ამ განცხადების ავტორები შეიძლება ქმნიდნენ უცხო ძალის სამსახურიში დგომით?
- არანაირი რუსული პროპაგანდა არ არსებობს საქართველოში. ისინი, უბრალოდ, რუსულ პროპაგანდას ეძახიან იმას, რასაც ხალხი ხედავს საკუთარი თვალით და აანალიზებს საკუთარი გონებით. კონკრეტულად რა იგულისხმება ამაში: რას აკეთებს ჩვენთან დასავლეთი, რამდენი დაპირებაა და მათგან რამდენი შესრულდა რეალურად. აგრეთვე, რა შედეგი მოიტანა იმ მახინჯმა და რაციონალური კონტექსტიდან ამოვარდნილმა პოლიტიკამ, რომელსაც პროდასავლური, პრონატოური და, საზოგადოდ, ევროატლანტიკური კურსი ჰქვია. ახლა რაც შეეხება ისტერიკას, რომ თურმე რუსული პროპაგადა გაშმაგებით მუშაობს და სერიოზულ გავლენას ახდენს ქართულ მედიაზე, ეს უკვე ისეთი იაფფასიანი პროპაგანდა გახდა და ისე აშკარაა მისი პროვოკაციული ხასიათი, ვფიქრობ, სერიოზულად, საერთოდ, არც უნდა ვისაუბროთ ამაზე. სხვათა შორის, ამას წინათ ამერიკის ელჩი ჩავიდა კონფლიქტის ზონაში და შემექმნა შთაბეჭდილება, რომ საკმაოდ გამომწვევად პოზირებდა კამერების წინ სასაზღვრო ზოლზე. მერე „რუსთავი 2“-მა გადმოსცა, რომ ის ზოლი მოხვდა იქით მხარეს, ანუ ეს ყველაფერი სპეციალურად გააკეთეს და გასაგებია, რისთვისაც. მაგრამ ამ პროვოკაციის შედეგად დაისაჯა ვინ? – საქართველო. ახლა ამას რატომ აბრალებენ რუსულ პროპაგანდას, ჩემთვის გაუგებარია. ეს სამწუხარო ფაქტია, მაგრამ მთავარი სხვა რამ არის: რუსულ პროპაგანდაში ისინი გულისხმობენ იმას, რომ ხალხი უკვე ძალიან ცუდად აღიქვამს დასავლეთს. მაინტერესებს, თბილისში გეიაღლუმების ჩატარება ვისი მოგონილია: რუსეთის?! რუსეთი ითხოვს ამას თუ დასავლური ფონდებიდან დაფინანსებული ე.წ. არასამთავრობოები, ევროკომისიის წარმომადგენლები, ანუ ის ადამიანები, რომლებსაც ჩვენი ხელისუფლება მეგობრებსა და პარტნიორებს ეძახის?! აი ამაზე გამცენ პასუხი. კიდევ რამდენი უმსგავსობა და მიუღებელი რამ ხდება საქართველოში… ავიღოთ თუნდაც ეს ე.წ. მიგრანტების მომრავლება აზიიდან და ახლო-აღმოსავლეთიდან ან მიწის უცხოელებისთვის მიყიდვა. ეს ხომ რუსეთიდან არ იმართება?! და კიდევ: გაშმაგებული პროპაგანდა რომ მიდის, თითქოს ქართველი გლეხი ზარმაცია, არაფრის გაკეთება არ უნდა და ინდუსები უნდა ჩამოვიყვანოთ მიწის დასამუშავებლად…
ამ ყველაფერს ხომ ხედავს ქართველი ხალხი?! ანტიდასავლური განწყობები რომ იზრდება, რატომ აბრალებენ რუსულ პროპაგანდას?! აქ რუსეთი, საერთოდ, არაფერს აკეთებს; სად, რაში დაინახეს კრემლის გავლენა?! ერთადერთი, რაც მათ აღიზიანებთ, არის თქვენი გაზეთი, რომელიც რეგულარულად წერს რუსეთსა და საქართველოს შორის კეთილმეზობლური ურთიერთობების აღდგენის აუცილებლობაზე, და ძალიან კარგსაც შვრებით.
- „რუსული პროპაგანდის საფრთხე“ მათ უკვე ისე აშინებთ, რომ რამდენიმე დღის წინათ თბილისში სპეციალური ფორუმიც კი ჩატარდა, იმსჯელეს ამ „საფრთხის“ წინააღმდეგ ბრძოლის გზებსა და საშუალებებზე; ისაუბრეს იმაზეც, რომ საერთოდ უნდა აიკრძალოს რუსული მედია საქართველოში. თუ ასე მოხდება, სად შეიძლება მიგვიყვანოს ამ პროცესმა?
- როგორც გითხარით, რუსეთი საქართველოში არაფერს აკეთებს. საქართველოში არ არსებობს რუსული პროპაგანდა და, როცა საფრთხეებზე საუბრობენ, რეალურად ამაში იგულისხმება ის ანტიდასავლური განწყობა, რომელიც, უკვე წლებია, არსებობს საზოგადოებაში დასავლეთის მიერ თავსმოხვეული მკვეთრად მიუღებელი პოლიტიკისა და იდეოლოგიის გამო. რაც შეეხება თქვენ მიერ ნახსენებ ფორუმს, არ ვიცი, რა ღონისძიება ჩატარდა და ამას არც აქვს არსებითი მნიშვნელობა, მაგრამ არის ერთი რამ, რაც უნდა ითქვას: თუ ისინი მართლა ხედავენ რაღაც საფრთხეებს და ეს საფრთხეები პრორუსული ძალებიდან მოდის, დაუძახონ ამ ძალებს, დასხდნენ პირისპირ და გაარკვიონ, რაშია საქმე. ჩვენ ხომ გვაქვს მათგან იარლიყი მოკერებული, რომ თურმე პრორუსული იდეოლოგიის სამსახურში ვართ, დაგვიძახონ და გვითხრან, რაში მდგომარეობს ეს, ან, თუ აქვთ შეკითხვები, დაგვისვან ეს შეკითხვები. მაგრამ მათ რეალურად არ სჭირდებათ რამის გარკვევა, ეს ყველაფერი სჭირდებათ მხოლოდ ქულების ჩასაწერად. ამის იქით არანაირი ინტერესი არ აქვთ და არც ექნებათ იმიტომ, რომ მათთვის მთავარია გრანტი, ხოლო საქართველო სად იქნება და ვისკენ, მათთვის სულერთია.
- გამუდმებული ისტერიკა და შეშფოთება იმის გამო, რომ თურმე რუსული პროპაგანდა მედიაზე დიდ გავლენას ახდენს, ხომ არ მიანიშნებს პრორუსული განწყობების მატებაზე საზოგადოებაში?
- ასეა, რა თქმა უნდა. და კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მომენტია ხაზგასასმელი, როგორც უნდა ცდილობდეს დღეს ჩვენი მასმედია რუსეთის პრეზიდენტის დემონიზაციას, ფაქტია, რომ საქართველოს მიმართ მან სიმპათია არაერთხელ გამოხატა. დღეს ჩვენი სოფლის მეურნეობა რომ სუნთქავს, სწორედ მისი დამსახურებაა და, ვისაც აინტერესებს, შეუძლია, გადახედოს კონკრეტულ ციფრებს, სად მიდის საქართველოს სასოფლო–სამეურნეო პროდუქტების უდიდესი ნაწილი. რაც შეეხება პროპაგანდას, დღეს საქართველოში არის მხოლოდ დასავლური პროპაგანდა და ამ პროპაგანდას აქვს სრული მონოპოლია. გამუდმებით მიმდინარეობს შეტევა ეროვნულ ფასეულობებზე, ტრადიციებზე, ეკლესიაზე და პარალელურად ხდება საზოგადოების აზროვნების, ცნობიერების ფუნდამენტური შეცვლა. სწორედ ეს მახინჯი მცდელობები უბრუნდებათ მათ უკან და ამის გამო იმატებს ანტიდასავლური განწყობა. ეს უკვე ვთქვით, ხოლო რუსულ-ქართული ურთიერთობების მიმართ მათ აქვთ ერთი ინტერესი – საბოლოოდ ჩატეხონ ამ ორ ქვეყანას შორის კეთილმეზობლობის აღდგენის შესაძლებლობის ხიდი. მე თუ მკითხავთ, ჩვენ პირიქით – დასავლურ პროპაგანდას უნდა აღვუდგეთ წინ, თუნდაც იმიტომ, რომ მას არ ჰქონდეს მონოპოლია და არ გვკარნახობდეს, არ გვიდგენდეს და გვიწესებდეს წესებს.
- რა მექანიზმები არსებობს ამ პროპაგანდასთან დასაპირისპირებლად იმ პირობებში, როცა თვითონაც ამბობთ, რომ მათ აქვთ სრული მონოპოლია?
- სხვათა შორის, რუსეთი ამ მიმართულებით რომ მუშაობდეს, ცუდი არ იქნებოდა ბალანსისთვის, მაგრამ ეს ქვეყანა ახლა სხვა რამეზეა ორიენტირებული. ამიტომ ჩვენ, სამოქალაქო საზოგადოება, უნდა დავუპირისპირდეთ ტყუილსა და იმ ყალბ რიტორიკას, რომელიც მოდის ამ ე.წ. ლიბერალური ძალებისგან. საერთოდ, სიტყვა პროპაგანდა ყოველთვის დატვირთულია შინაარსით, რომ შეიცავს ტყუილს და სწორედ ეს ტყული უნდა ვამხილოთ. უნდა განემარტოს საზოგადოებას, რა იგულისხმება რეალურად ამა თუ იმ რიტორიკაში, დაპირებაში, გადაწყვეტილებაში…
როგორ და რა საშუალებებით შეიძლება ამის გაკეთება? ვიცი, რომ ცოტა ხნის წინათ, მკითხველთა თხოვნით, თქვენს გაზეთს ჰქონდა შეხვედრა მოსახლეობასთან კახეთის რეგიონში. ასეთი შეხვედრები უნდა იყოს რაც შეიძლება მეტი. საჭიროა ჩასვლა რეგიონებში, სადაც ნაკლებია ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა და მოსახლეობას ადგილზე უნდა ავუხსნათ სიმართლე ყველა საკითხზე. მხოლოდ ასე შეიძლება დაპირისპირება იმ დეზინფორმაციასა და სიბინძურესთან, რომელიც, ფაქტობრივად, 24-საათიან რეჟიმში მოედინება სხვადასხვა ტელეარხიდან. რაც მთავარია, სიმართლე არის ჩვენ მხარეს და ეს სიმართლე უნდა დავუპირისპიროთ სიცრუეს, რომელზეც აგებულია მათი პროპაგანდა.
- არის კი მზად ამისთვის ქართველი საზოგადოება, განსხვავებით დასავლელი საზოგადოებისგან, რომელმაც დიდწილად უკვე დაძლია ნეოლიბერალური ტერორი?
- განსხვავებით დასავლეთისგან, სადაც მოხერხდა ნაციონალისტურ-პატრიოტული სუბიექტების კონსოლიდაცია, ჩვენთან ჯერჯერობით ვერ ჩამოყალიბდა ერთიანი ეროვნულ-პოლიტიკური ძალა, რომელსაც ხალხის ნდობა ექნება. ცალკე აღებული რამდენიმე პარტია არსებობს, მაგრამ ისინი ვერ ახერხებენ გაერთიანებას. შესაბამისად, არც ერთი მათგანი არ იმსახურებს ნდობას. ყველა თავისთვისაა, ცალკე დგას და ცალკე აწყობს რაღაც გამოსვლებს… თითქოს ეს მათი კერძო საკითხია და არა საზოგადო. ამ ყველაფერს დიდი ნეგატიურ გავლენა აქვს საზოგადოების განწყობაზე, თორემ სხვა ხალხი აქამდე უკვე მოიშორებდა ამ ანტიეროვნულ და ანტისახელმწიფოებრივ ელემენტებს.
- ამ ვითარებაში, როცა, როგორც თქვენ ამბობთ, არ არსებობს ერთიანი პოლიტიკური ძალა, რომელიც საზოგადოების ნდობას დაიმსახურებს, არჩევნებს რა აზრი აქვს, რას შეცვლის ის რეალურად?
- ვერაფერს შეცვლის. ეს არჩევნები სრული უაზრობაა. მე ამ არჩევნებზე არ წავალ. კობახიძისნაირი სამარცხვინო თავმჯდომარე რომ ეყოლება პარლამენტს და სხვაგან კიდევ შეიძლება უარესები სხედან, რა არჩევნებზეა საუბარი? არანაირი ცვლილება აქ არ მოხდება და არც უნდა ველოდოთ, სანამ, კიდევ ვიმეორებ, ცალ-ცალკე მდგომი მეტ-ნაკლებად საღი ძალები არ გაერთიანდებიან.
