„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ხათუნა ლაგაზიძესთან: „უბარიერო სისტემა პარლამენტს დიდ ქარვასლად აქცევს“ // „კრემლში კარგად ხვდებიან, რომ საქართველოში არეულობა დომინოს პრინციპით გადაეცემა ჩრდილო კავკასიასაც, რაც რუსეთს აუცილებლად მოუტანს“ // „ვინ ვის ებრძვის, გაუგებარია, არადა, ტერორიზმი ისეთი გამოწვევაა, რომელსაც საერთო ძალით უნდა დაუპირისპირდნენ!“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ალეკო ელისაშვილთან: „გამარჯვების შემთხვევაში სამშენებლო ნებართვებს გავაუქმებ“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ელენე ხოშტარიასთან: „მე სხვებივით კამერების წინ ნამდვილად არ ვპოზირებ“
„ინტერპრესნიუსი“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „თბილისის მერის არჩევნებში ირმა ინაშვილის შემოსვლამ მეორე ტურის ალბათობის შესაძლებლობა მნიშვნელოვნად გააძლიერა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „მთლიანად მაჟორიტარულ საარჩევნო სისტემაზე უნდა გადავიდეთ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიორგი ვაშაძესთან: „ქართული ოცნება“ ჩიხშია და დათმობა მოუწევს“ // „ვერ გავიგე, როდის აქეთ გახდა კახა ოქრიაშვილი ხელისუფლების მთავარი პოლიტიკური ფიგურა“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მეგი გოცირიძესთან: „ნეტავ დაიჭირონ სააკაშვილი!“ // „მთელი „ოცნება“ უნდა ლოცულობდეს, უკრაინის პროკურატურამ არაფერი მიქაროს“
„ახალი თაობა“: გიორგი კვირიკაშვილს პოლიტიკურ კორუფციაში ადანაშაულებენ // ლევან ხაბეიშვილი: „აუცილებლად მივმართავთ პროკურატურას“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა არეშიძესთან: „ტერორისტები ავტოფურგონებზე იმიტომ გადავიდნენ, რომ უფრო იაფი უჯდებათ“
——————-
„კვირის პალიტრა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ ხათუნა ლაგაზიძესთან: „უბარიერო სისტემა პარლამენტს დიდ ქარვასლად აქცევს“ // „კრემლში კარგად ხვდებიან, რომ საქართველოში ამ ტიპის არეულობა დომინოს პრინციპით გადაეცემა ჩრდილო კავკასიასაც, რაც რუსეთს აუცილებლად მოუტანს“ // „ვინ ვის ებრძვის, გაუგებარია, არადა, ტერორიზმი ისეთი გამოწვევაა, რომელსაც საერთო ძალით უნდა დაუპირისპირდნენ!“
ნათია დოლიძე
2017 წლის 17 აგვისტოს ტერორისტების სამიზნე გახდა ესპანეთი, ქალაქი ბარსელონა, სადაც ტურისტებით სავსე მოედანზე მიკროავტობუსი შევარდა და 14 კაცი იმსხვერპლა, დაშავებულთა რიცხვი კი ასზე მეტია. სირიასა და ერაყში “ისლამური სახელმწიფოს” შევიწროების შემდეგ, ბევრი ექსპერტი ვარაუდობს, რომ ევროპას შეიძლება ტერაქტების ახალი ტალღა დაატყდეს თავზე. გვესაუბრება უსაფრთხოების საკითხებში ექსპერტი ხათუნა ლაგაზიძე:
- ეს ტერაქტების ახალი ტალღის დასაწყისია თუ არა, ამის თქმა ძნელია. ესპანეთში მომხდარი ერთი ჯაჭვის მორიგ რგოლს ჰგავს, მით უფრო, რომ იმ ხელწერით გაკეთდა, რაც ბოლო დროს ევროპის ტერიტორიაზე ჩატარებულ ტერაქტებს ახასიათებს, ანუ სასიკვდილო იარაღად ავტომანქანა გამოიყენეს. ისმის კითხვები: რატომ ვერ უმკლავდებიან მსოფლიოს თითქოსდა ყველაზე განვითარებული სახელმწიფოები ტერორიზმს? რა უშლით ხელს ამ ბრძოლაში? რატომ ვერ უპირისპირდება სათანადოდ ცივილიზებული, კარგად შეიარაღებული და პროფესიონალი სპეცსამსახურების მქონე ევროკავშირი ამ საფრთხეებს?
იმ რამდენიმე მთავარ მიზეზზე გავამახვილებ ყურადღებას, რაც, ჩემი აზრით, ტერორიზმთან ბრძოლას უშლის ხელს.
მათგან ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი ის არის, რომ ბოლო ათწლეულებში მსოფლიოს წამყვანი სახელმწიფოები ტერორისტულ ჯგუფებს თვითონ ქმნიდნენ და იყენებდნენ. ამის არაერთი მაგალითი გვაქვს აშშ-ის, რუსეთის თუ თურქეთის შემთხვევაში. ეს უკანასკნელი ბოლო დრომდე “ისლამური სახელმწიფოს” ერთ-ერთი ხელშემწყობი ქვეყანა იყო და ამ გზით ცდილობდა ქურთული დაჯგუფებების შევიწროებას. აღარაფერს ვამბობ აშშ-ის გრძელვადიან ტაქტიკაზე, როდესაც ასეთ ჯგუფებს სხვადასხვა მიზნისთვის იყენებდნენ.
ტრამპის ვიზიტი არაბულ ქვეყნებში იმითაც იყო საინტერესო, რომ არაბულ სახელმწიფოებს სთხოვა, გაერთიანდნენ და შექმნან ტერორიზმთან საბრძოლველად ერთგვარი არაბული ნატო. მნიშვნელოვანი ის არის, რომ ამ ქვეყნების დიდი ნაწილი თავად გვევლინება ტერორიზმის დამფინანსებლად რეგიონში. ძალიან შორს რომ არ წავიდეთ, ამ
პროცესში ჩართულია გაზისა და ნავთობის საბადოების გაკონტროლების საკითხი.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რაც აძნელებს ტერორიზმთან ბრძოლას, ის არის, რომ დასავლურ ქვეყნებს ამ ბრძოლაში არა აქვთ ერთნაირი მიდგომები. ეს ხდება მაშინ, როდესაც ყველაზე მეტად საჭიროა ერთიანობა. დღეს აშშ და მისი ევროპელი პარტნიორები ბევრი მიმართულებით სხვადასხვა მხარეს იხედებიან და სხვადასხვანაირად ხედავენ მიგრაციასთან თუ სხვა პრობლემებთან გამკლავების გზებს.
ამასთან, დასავლეთის ქვეყნებს ტერორიზმისადმი გაორებული მიდგომები აქვთ, რაზეც საჯაროდ არ ლაპარაკობენ. ეს გამოიხატება იმაში, რომ ბებერი ევროპის ქვეყნებს, მაგალითად, გერმანიას, ხელს აძლევს კიდეც მიგრანტების ქვეყანაში შეშვება და ამით არცთუ სახარბიელო დემოგრაფიულ პერსპექტივაში მუშახელის მობილიზება. უკონტროლო მიგრაცია (ბოლო ორი წლის განმავლობაში მილიონობით ლტოლვილი შევიდა ევროკავშირში), ბუნებრივია, ზრდის ტერორისტების უკონტროლო შეღწევის რისკს.
ძალიან მნიშვნელოვანია კიდევ ერთი ფაქტორი – ამ ბრძოლაში ყველას თავისი მიზნები აქვს, შესაბამისად, ამა თუ იმ ჯგუფის საქმიანობას თავისებურად აფასებენ. მაგალითად, ქურთული დაჯგუფებები თურქეთისთვის ტერორისტული ორგანიზაციებია, აშშ-ისთვის კი ასადის ყველაზე მისაღები ოპოზიცია. ერთადერთი, რაზეც ყველა შეთანხმდა, “ისლამური სახელმწიფო” და მისგან მომავალი ტერორისტული საფრთხეებია. ამავე აზრისაა ახლა თურქეთიც, ოღონდ ეს მანამდე ვერ მოხდა, ვიდრე ქვეყნის ტერიტორიაზეც ამ ორგანიზაციამ ტერაქტების მოწყობა არ დაიწყო. აქედან გამომდინარე, რადგანაც ტერორისტული ორგანიზაციების შეფასებაში ქვეყნები ვერ თანხმდებიან, მათთან ბრძოლის ტაქტიკაც განსხვავებულია. ვინ ვის ებრძვის, გაუგებარია, არადა, ტერორიზმი ისეთი გამოწვევაა, რომელსაც საერთო ძალით უნდა დაუპირისპირდნენ!
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი ინფორმაციული და ფსიქოლოგიური ზემოქმედების უკონტროლო საშუალებებია, რამაც თანამედროვე ტექნოლოგიური საშუალებებითა და სოციალური ქსელების მეშვეობით შეაღწია ევროპაში. ამ გზით ხდება ევროკავშირის ქვეყნების მუსლიმანი მოქალაქეების ზომბირება.
- კარგა ხანია ლაპარაკობენ, რომ “ისლამური სახელმწიფოს” ერაყსა და სირიაში შევიწროების შემდეგ, მეტად გაიზარდა ტერაქტების რისკი ევროპაში...
- დიახ, ამ საფრთხეს ზრდის არა მხოლოდ “ისლამურ სახელმწიფოში” გაერთიანებული აზიური ან აფრიკული ქვეყნების მოქალაქეების ევროპის ტერიტორიაზე შეღწევის რისკი, არამედ ევროკავშირის ქვეყნებიდან წასული და ტერორისტთა რიგებში ჩამდგარი მუსლიმანი მოქალაქეების დაბრუნების რეალური საფრთხეც. სხვადასხვა მონაცემის შეჯერებით, ევროპის ქვეყნების დაახლოებით 5000 მოქალაქე ჩაეწერა “ისლამური სახელმწიფოს” მებრძოლთა რიგებში. არსებობს რეალური საფრთხე, რომ მათი ნაწილი უკვე დაბრუნდა ევროპაში ან მომავალში დაბრუნდება. გარდა ამისა, ევროკავშირს უდგას ის პრობლემაც, რომ არ ჩანს გზა, თუ როგორ უნდა მოხერხდეს მილიონობით მუსლიმანის ინტეგრირება ევროპელ საზოგადოებებში.
- მაშინ, როდესაც ვხედავთ, როგორ იცვლება მსოფლიო, ხომ არ მოძველდა არსებული უსაფრთხოების სისტემები?
- დიახ, ესეც არის პრობლემა. მაგალითად, ნატო უფრო ტრადიციული ომისთვის სამზადისში აშკარად ნაკლებად მომზადებული შეხვდა ამ ასიმეტრიული ომის გამოვლინებებს, ტერორიზმის საფრთხეებს, საინფორმაციო და ფსიქოლოგიური ომების მომძლავრებას. ეს მაშინ, როდესაც ამ საინფორმაციო და ფსიქოლოგიური ომის პიონერებად ითვლებიან აშშ და ნატოს სხვა სახელმწიფოები. კიდევ ერთი მიზეზია სტაბილურობითა და ბურჟუაზიული კმაყოფილებით ევროპის ტკბობა, რასაც ვერ ელევიან. იმდენ ხანს იცხოვრეს ეკონომიკურ კეთილდღეობაში, რომ საფრთხის შეგრძნება მოუდუნდათ, მოუდუნდათ ის ჩვევები, რითაც საკუთარი სტაბილურობა და კეთილდღეობა უნდა დაიცვან.
როგორც აღვნიშნე, სამწუხაროდ, ევროპელი საზოგადოებები თანამედროვე გამოწვევების წინაშე ისეთი ერთიანი ვეღარ არიან, როგორიც იყვნენ 30-40 წლის წინათ. ამაზე უდიდეს გავლენას ახდენს საინფორმაციო ომები, პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტების მოსყიდვა და ა.შ. რაც უფრო გაიხსნა მსოფლიო, მით მეტად გაფართოვდა საფრთხეების არეალიც. ჩვენთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, შევინარჩუნოთ სტაბილურობა იმ დროს, როდესაც არასტაბილურობამ მოიცვა როგორც ჩვენი რეგიონული სივრცე, ასევე ევროკავშირი. ამ ვითარებაში ჩვენთვის სტაბილურობის შენარჩუნება შეიძლება ძალიან ბევრი ბენეფიტის მომტანი იყოს.
- ემუქრება თუ არა ამ ეტაპზე საქართველოს ტერორიზმი და მის რა სიმპტომებს უნდა ვუფრთხილდეთ?
- ამ ეტაპზე საქართველო მაღალი რისკის ქვეყნებში, საბედნიეროდ, არ შედის. თუმცა, თეორიული საფრთხე ყოველთვის არსებობს, მათ შორის იმისაც, რომ ტერორისტული საფრთხე წამოვიდეს არა ფუნდამენტური ისლამის მიმდევრების, არამედ რუსეთისგან. ეს იმ შემთხვევაში, თუ რუსეთში გადაწყვიტეს, რომ საქართველოში არეულობა სჭირდებათ. თუმცა, ვფიქრობ, კრემლში კარგად ხვდებიან, რომ საქართველოში ამ ტიპის არეულობა დომინოს პრინციპით გადაეცემა ჩრდილო კავკასიასაც, რაც რუსეთს აუცილებლად მოუტანს უმძიმეს შედეგებს. სხვას რომ ყველაფერს თავი დავანებოთ, “ისლამური სახელმწიფოს” მებრძოლთა შორის ათასობით ჩრდილოკავკასიელია, მათი დაბრუნება ასევე დიდი საფრთხეა რუსეთისთვის. ამ ტერორისტული ორგანიზაციის რიგებში სხვადასხვა დროს წასული ასამდე საქართველოს მოქალაქეც არის, მათი დაბრუნება ასევე დიდ გამოწვევად შეიძლება იქცეს საქართველოს ხელისუფლებისთვის.
კიდევ ერთ რისკ-ფაქტორზე მინდა გავამახვილო ყურადღება – ეს არის ვაჰაბიზმისა და აგრესიული ისლამის თეორიის სწრაფი შემოღწევა ქვემო ქართლსა თუ აჭარაში. ეს საკითხიც ჩვენი სპეცსამსახურების მაქსიმალური ყურადღების საგანი უნდა იყოს და ჩვენი მოქალაქეების იდეოლოგიური “დამუშავება” არ დაუშვას. მაქსიმალური სიფრთხილის გამოჩენა გვმართებს ტერორიზმის დამფინანსებელი ან ტერორიზმთან დაკავშირებული ქვეყნებიდან საქართველოში ფულის შემოდინებისას. ვფიქრობ, ფულის ნაკადების გაკონტროლება ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საკითხია. მაგალითად, ისეთი ქვეყნიდან, როგორიც ირანია, რომელიც საქართველოსთვის საინტერესო და მნიშვნელოვანი ეკონომიკური პარტნიორია, ბოლო წლებში გაათმაგდა ინვესტიციების შემოსვლა.
ჯერ კიდევ რამდენიმე წლის წინ Wall Street Journal-ი წერდა, რომ 2010-2012 წლებში საქართველოში რეგისტრირებული ირანული ფირმების რიცხვი 100-იდან 1500-მდე, 15-ჯერ გაიზარდა. გამოცემის ინფორმაციითვე, ამ კომპანიების ნაწილი ფინანსურ კავშირში იმყოფებოდა ირანის შეიარაღებულ ძალებთან, რაც ძალიან საყურადღებო რამ არის.
ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ირანულ ინვესტიციებზე საქართველომ უარი თქვას, მაგრამ მაქსიმალური სიფრთხილე უნდა გამოვიჩინოთ, თორემ კარჩაკეტილობა არაფრისგან არ დაიცავს არც ადამიანს და არც სახელმწიფოს.
ამასთან, არანაკლები პრობლემაა ანტიმუსლიმანური ისტერიკის მოძალება, რასაც ბოლო ხანს ქართულ სოციალურ ქსელებში ვნახულობთ. ეს დიდი პრობლემაა. არაერთხელ გვითქვამს და კვლავ გავიმეორებ, რომ აღმოსავლეთისთვის საქართველო არის ევროპის კარიბჭე პოლიტიკური, კულტურული, ეკონომიკური თუ საგანმანათლებლო კუთხით. ამ უკანასკნელის მიმართულებით უფრო დიდი პერსპექტივები გვაქვს, მით უფრო, თუ ტექნოლოგიური უნივერსიტეტი მართლაც აშენდა. ასეთ შემთხვევაში საქართველო საგანმანათლებლო მაგნიტი იქნება აღმოსავლური სამყაროსთვის. თუ ამ ფუნქციაზე თავადვე ვთქვით უარი, დამერწმუნეთ, არავინ მოგვეძალება, მაგრამ ამით ვიტყვით უარს სტაბილური განვითარების ისტორიულ შანსზეც.
რა თქმა უნდა, დასავლური გზა არის ის, რის გარეშეც საქართველოს ხვალინდელი დღე ვერ ექნება, მაგრამ, იმავდროულად, ღმერთმა გვაჩუქა ისეთი გეოპოლიტიკური მდებარეობა, რომელიც ქვეყნის ეკონომიკური და პოლიტიკური სტაბილურობის გარანტიად შეიძლება იქცეს და ეს უნდა გამოვიყენოთ.
საქართველო არის და უნდა იყოს დასავლური სამყაროს ნაწილი, დასავლური კურსის ქვეყანა, აღმოსავლეთისთვის კი სწორედ ეს არის მომხიბლავი, მისი ისტორიული ფუნქცია, რომელზეც უარის თქმა ნიშნავს, რომ საქართველო, როგორც სახელმწიფო, განვითარების პერსპექტივას დაკარგავს.
- გასულ კვირას სკანდალად იქცა აუდიოჩანაწერი, რომელშიც რუსი პრანკერი თითქოსდა საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრ გიორგი მღებრიშვილს უკრაინის შს მინისტრ არსენ ავაქოვის სახელით ესაუბრება. ნამდვილია თუ არა საუბრის შინაარსი, არავინ იცის, თუმცა, ის შეეხება ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილს, რომლის ექსტრადირებაზეც თითქოსდა მღებრიშვილი უარს ამბობს...
- ვერაფერს ვიტყვი, რამდენად რეალურია ჩანაწერი და მისი შინაარსი, მაგრამ შემიძლია ერთი რამ ვთქვა – ცხადია, ამ ყველაფერში იგრძნობა რუსეთის სპეცსამსახურების ხელწერა. ეს არ იყო პირველი შემთხვევა, ეს სატელეფონო”ხულიგნები სხვა დროსაც ამტკიცებდნენ, რომ რომელიღაც მაღალჩინოსანი გააბეს მახეში. მღებრიშვილი ისეთ ვარსკვლავებს შორის მოხვდა, როგორიც არიან თურქეთის პრეზიდენტი ერდოღანი, ბრიტანეთის სპეცსამსახურის ხელმძღვანელი, პრეზიდენტ ტრამპის ოჯახის წევრები და ა.შ.
ჩემი აზრით, ეს სპეცსამსახურების მონაწილეობის გარეშე არ დადგმულა, ამას კი მრავალი მიზანი შეიძლება ჰქონდეს, უპირველესად, ამა თუ იმ ქვეყნის ლიდერების თუ სპეცსამსახურის დისკრედიტირება.
- ქვეყანაში საკონსტიტუციო ცვლილებების საკითხი კვლავ აქტუალური თემაა. უმთავრესად, ეს საპარლამენტო არჩევნების ჩატარების წესს შეეხება. ხელისუფლებამ ამ საკითხზე შეხვედრა გამართა ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებთან, თუმცა, ვერაფერზე შეთანხმდნენ. ოპოზიციის ნაწილი კვლავაც ითხოვს 2020 წელს არჩევნების მხოლოდ პროპორციული წესით ჩატარებას, ხელისუფლების შეთავაზების პაკეტში კი აღმოჩნდა ისეთი საკითხიც, როგორიცაა მომავალ არჩევნებზე საარჩევნო ბარიერის სრულად გაუქმება...
- ორიოდე სიტყვით შევეხები საკითხს, თუ რატომ უნდა გაუქმდეს მაჟორიტარული სისტემა – იმიტომ, რომ ქართულ რეალობაში თითქმის ყველა ხელისუფლების დროს მაჟორიტარების უმრავლესობა მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი ბიზნესის ლობირებით იყო დაკავებული და ამა თუ იმ კანონპროექტისთვის ხმის მიცემა ვაჭრობის საგნად ჰქონდათY გადაქცეული – თითო ხმის ნაცვლად თითო ტენდერში გამარჯვება, წილის მიღება და ა.შ. შეიძლება, ეს ყველაზე არ ითქმის, მაგრამ დიდ ნაწილზე ნამდვილად. ამ ნაწილისთვის პარლამენტი ქარვასლაა, სადაც ყველაზე ნაკლებად ითვალისწინებენ ამომრჩევლის ინტერესს.
საერთაშორისო პრაქტიკით ეს სულაც არ არის მოძველებული და ცუდი სისტემა. მაჟორიტარული წესი არის ძლიერი ორპალატიანი პარლამენტის ჩამოყალიბების საფუძველი, რისი მაგალითები არიან აშშ და დიდი ბრიტანეთი. ჩვენთან ყველაფერი სხვანაირადაა. ჩვენში ყველა ხელისუფლებისთვის მაჟორიტარები იყვნენ მანიპულაციის საუკეთესო საშუალება. პროპორციულ სიებსაც აქვს ნაკლი, მაგრამ ვფიქრობ, ამ სისტემის შემთხვევაში ამომრჩევლის ინტერესები უკეთესად იქნება დაცული.
რაც შეეხება, მომავალი არჩევნების უბარიერო სისტემით ჩატარებას, ეს მხოლოდ გააცოცხლებს მკვდარ პარტიებს და ფულზე დახარბებულებს შეიყვანს პარლამენტში. ჩვენ მივიღებთ ფორმალურად მრავალპარტიულ პარლამენტს, რომელშიც რამდენიმე პარტია თითო კაცით იქნება წარმოდგენილი, უმრავლესობა ისევ “ქართულ ოცნებას” ექნება, პარლამენტი კი უფრო დიდ ქარვასლად გადაიქცევა. ეს თითო კაცით წარმოდგენილი პარტიები ან ბითუმად მიეყიდებიან მმართველ პარტიას, ან კონკრეტულ კანონპროექტზე გამართავენ ვაჭრობას.
ჩვენში პოლიტიკური სპექტრის დიდმა ნაწილმა საკუთარი თავი ლიმონივით გამოწურა. ეს ცხადყო 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებმა. ახლა ეს უბარიერო სისტემა ამ ისტორიას ჩაბარებული ადამიანებისთვის, რომელთაც რესურსი აღარ აქვთ, პოლიტიკის საშუალებით ბიზნესგარიგებებში დაბრუნების საშუალება იქნება. ეს ხელისუფლების ყოვლად გაუმართლებელი შეთავაზებაა, განსაკუთრებით იმიტომ, რომ ახალ თაობას პოლიტიკაში ისევ გადაეკეტება გზა.
საქართველოსთვის პროპორციული სისტემა, 5%-იანი ბარიერით, ამ ეტაპისთვის ყველაზე ოპტიმალურია.
„კვირის პალიტრა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ ალეკო ელისაშვილთან: „გამარჯვების შემთხვევაში სამშენებლო ნებართვებს გავაუქმებ“
რუსუდან შელია
საკამათო არ არის, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მთავარი ბატალიები თბილისში გაიმართება. შესაბამისად, საინტერესოა, თუ რით აპირებენ მერობის კანდიდატები თბილისელთა “მოხიბვლას”. ამასთან, მკითხველს აქვს შესაძლებლობა ჩვენი გაზეთის ვებ-საიტის მეშვეობით მერობის ძირითად კანდიდატებს თავისი აზრი გაუზიაროს ამა თუ იმ პრობლემაზე და მათ შეკითხვები დაუსვას. 19 აგვისტოს მდგომარეობით შემოსულ კითხვებში ყველაზე მეტად სამშენებლო პრობლემებთან დაკავშირებული საკითხები ჭარბობდა და შესაბამისად, მერობის კანდიდატებთან საუბარი სწორედ ამ თემით დავიწყეთ.
ალეკო ელისაშვილი, დამოუკიდებელი კანდიდატი:
- როგორც კი საკრებულოს მაჟორიტარი დეპუტატი გავხდი, პირველივე ინიციატივად სამშენებლო ნებართვების გაცემაზე მორატორიუმის გამოცხადება დავაყენე – დედაქალაქის განადგურება უგულავას მერობისას დაიწყო, ამიტომ ნარმანიას ე.წ. სამშენებლო რევიზიების უზრუნველყოფა შევთავაზე. მაშინ “ქართულმა ოცნებამ” გამომიცხადა, ანტისახელმ-წიფოებრივი პოზიცია გაქვსო, არადა, ინიციატივა რომ გაეთვალისწინებინათ, ასეთ სავალალო მდგომარეობამდე არ მოვიდოდით. მართალია, ნარმანიამ პრობლემური მშენებლობების კომისია შექმნა, მაგრამ ეს მხოლოდ ბუტაფორია იყო – კომისიას სამი წლის განმავლობაში არც ერთი დეველოპერისთვის არ მოუთხოვია კორპუსების მინიმალური სტანდარტებით მშენებლობაც კი. გამარჯვების შემთხვევაში, სამშენებლო ნებართვებს გადავხედავ და მათ გავაუქმებ.
- როგორ წარმოგიდგენიათ კერძო პირებისთვის ნებართვების გაუქმება?
- თუ დეველოპერი ვერ წარმოადგენს პარკინგის თუ სახანძრო უსაფრთხოების სისტემას ან გამწვანების სტანდარტს, ხელიც არ ამიკანკალდება, ისე გავუუქმებ სამშენებლო ნებართვას. დღეს თბილისში კატასტროფა ხდება – მაგალითად, სპორტის სასახლის უკან კორპუსები პირდაპირ წითელ ხაზზე” შენდება. როგორც კი მერი გავხდები, გეოლოგიურ დასკვნას სავალდებულოს გავხდი არა მხოლოდ მშენებლობის დაწყებამდე, არამედ მომიჯნავე შენობების შესაძლო დაზიანების რისკებზეც. არ მაინტერესებს, კერძო პირი იქნება თუ რომელიმე თანამდებობის პირის ბიზნესი, არც ის მაინტერესებს ამ კერძო პირმა რამდენი გადაიხადა – ამოსავალი წერტილი ჩემთვის დედაქალაქია. არაერთ დეველოპერთან მქონია შეხების წერტილი, მეტიც, არაერთი შეუსაბამო პროექტის მშენებლობა შევაჩერეთ კიდეც.
- ცოტა ხნის წინანდელ ინციდენტს გულისხმობთ, როდესაც მოქალაქეების ნაწილმა გაგკიცხათ ტელეკამერების წინ, ტრაქტორის მძღოლთან ხმამაღალი საუბრის გამო?
- კოკა ყანდიაშვილმა ეს ვიდეოფირი დაამონტაჟა და საზოგადოებას ინფორმაცია ისე მიაწოდა, თითქოს მე ვინმეს მივუვარდი და”ვეძველბიჭე“. რეალობა კი რადიკალურად განსხვავებული იყო – ცაგარლის ქუჩაზე დგას ავარიული ოთხსართულიანი შენობა, რომლის გვერდითაც ტრაქტორმა საძირკვლის ამოღება დაიწყო და ავარიული შენობა აზანზარდა. მოქალაქეები მირეკავდნენ, დეველოპერები მოვიდნენ და სახლი თავზე გვენგრევაო. სწორედ ამან გამოიწვია მაშინდელი ხმამაღალი საუბარიც და თუ ვინმეს შეუძლია მასწავლოს, შამპანურითა და “ბამბანერკით” როგორ შევაჩერო დეველოპერი და ტრაქტორის მძღოლი, სიამოვნებით გავითვალისწინებ.
- ვიდეოფირში ჩანს, რომ მხოლოდ ტრაქტორის მძღოლს ეჩხუბებით, იქ დეველოპერები არ ჩანან...
- ამიტომ ვამბობ, რომ ვიდეოფირი დამონტაჟებული იყო, რადგან ტრაქტორის გვერდით “ძველი ბიჭი” დეველოპერებიც იდგნენ. ყველაფერს გავაკეთებ, ბოლომდე ვიბრძოლებ, რომ ამ ტერიტორიაზე 16-სართულიანი კორპუსის ნაცვლად, საბავშვო სკვერი მოეწყოს. იცით, რა არის მთელ ამ ამბავში სასაცილო? აქეთ “ნაციონალური მოძრაობა” გვპირდება, სამშენებლო რეგულაციებს დავაწესებთო, არადა, სამშენებლო კანონმდებლობით სწორედ მათ შექმნეს მღვრიე წყალი კორუფციისთვის, როდესაც ზონალური საბჭოები მოიგონეს, მეორე მხარეს კი “ოცნებაა”, რომელიც თურმე ხუთწლიანი მმართველობის შემდეგ გეგმავს მშენებლობების მოწესრიგებას. ხუთი წლის განმავლობაში მათ ხელში იყო ბურთიც და მოედანიც, ტრიბუნებზეც თავად ისხდნენ და მსაჯების ფუნქციასაც თვითონვე ასრულებდნენ. ისიც სასაცილოა, ორივე პარტია,”სითი-პარკის” გაყვანას რომ ჰპირდება თბილისელებს.
- და ფიქრობთ, ეს უპარტიო წარსულია თქვენი მთავარი უპირატესობა, მიუხედავად იმისა, რომ მართვის გამოცდილება არა გაქვთ და არც გუნდი გყავთ, რასაც ასევე ერთ-ერთ სისუსტედ გითვლიან ოპონენტები?
- ის, რომ დამოუკიდებელი ვარ, სისუსტე კი არა, ჩემი უპირატესობაა – ჩემ უკან დეველოპერები არ დგანან, განსხვავებით სახელისუფლებო კანდიდატისგან. დეველოპერები დღეს პარლამენტში დაგვისვეს – ილია წულაია, დავით ჭიჭინაძე, გურჯაანის მაჟორიტარი სონღულაშვილი, გოჩა ენუქიძე – სწორედ”"ქართული ოცნების”" დასახელებული დეპუტატები აშენებენ სპორტის სასახლის უკან, ბაგებში თუ სხვა მიმზიდველ ტერიტორიაზე მახინჯ კორპუსებს და დაგეშილი არიან, რაც შეიძლება მეტი ხე მოჭრან თბილისში. კახა კალაძეც წლებია დეველოპერულ საქმიანობაშია ჩართული, ასე რომ, წინასაარჩევნო ზღაპრები ამჯერად აღარ გაუვათ, ჩემს გუნდს კი უახლოეს დღეებში წარვადგენ.
- თუ კვლევების მიხედვით ვიმსჯელებთ, დიდი ალბათობით, მეორე ტური ჩატარდება და მასში გასვლის დიდი შანსი სწორედ თქვენ გაქვთ. თუ მართლაც გახვედით, ისევ უარს იტყვით ოპოზიციური პარტიების პოლიტიკურ მხარდაჭერაზე?
- გამარჯვებაში დარწმუნებული ვარ – “”ქართული ოცნების”" ტყუილები ყელში ამოგვივიდა, ამიტომ ხალხი აუცილებლად დაირაზმება და გაზულუქებულ მმართველებს სახლში გაუშვებს. რაც შეეხება ოპოზიციურ პარტიებს, ახლა მიჩიჩინებენ, პრაიმერი ჩავატაროთო. ეს პოლიტიკურ უმეცრებად მიმაჩნია, რადგან პრაიმერი შიდაპარტიული პროცესია, იმის დასადგენად კი, ვინ უფრო ძლიერი კონკურენტია, არჩევნები არსებობს. მეორე ტურსა და შესაძლო მხარდაჭერაზე კი, უმჯობესია, კონკრეტული ფაქტის წინაშე რომ აღმოვჩნდები, შემდეგ ვისაუბროთ.
„კვირის პალიტრა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ ელენე ხოშტარიასთან: „მე სხვებივით კამერების წინ ნამდვილად არ ვპოზირებ“
რუსუდან შელია
ჩვენს მკითხველებს ვთავაზობთ ინტერვიუს თბილისის მერობის კანდიდატ ელენე ხოშტარიასთან – პარტია „ევროპული საქართველოს“ წარმომადგენელთან:
– თბილისის მოსახლეობისთვის ერთ-ერთ მთავარ პრობლემად სწორედ სამშენებლო ქაოსი იქცა. ამ მიმართულებით, კონკრეტული ხედვები მაქვს. კერძოდ, სამშენებლო ნებართვის გაცემამდე კონკრეტულ ტერიტორიაზე უნდა გაითვალოს მანქანების გამტარიანობა, ეკოლოგია და რაც მთავარია, იერი. გარდა მიმდინარე მშენებლობებისა, თბილისის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა ავარიული სახლებია.
დღეს დედაქალაქში სამი ათასამდე ავარიული შენობაა, რომელთა რეაბილიტირებაზე მერიას არც კი უფიქრია. პირიქით, მოსახლეობას ეუბნებიან, ინვესტორებთან შეთანხმდითო, მაგრამ მოსახლეობასა და ინვესტორებს შორის შეთანხმება წარმოუდგენელია – ორივე მხარეს სურს, რაც შეიძლება მეტი სარგებელი მიიღოს, რის გამოც კონკრეტული საინვესტიციო შეთანხმებები, უბრალოდ, იშლება. არადა, ცოტა ხნის წინ ერთ-ერთ ოჯახში ვიყავი, სადაც დიასახლისი თაგვმა სამჯერ დაკბინა – მოქალაქეებს სოროებში ცხოვრება უწევთ. ამასთან, ჩემი ხედვით, პროაქტიურად უნდა დაიწყოს ძველი სამრეწველო ტერიტორიების ახალ დასახლებებად გარდაქმნა – ეს ქალაქს სამშენებლო ბუმისგანაც განტვირთავს, – ამბობს ელენე ხოშტარია.
– იდენტური ხედვები აქვს “ქართული ოცნების” კანდიდატსაც, მეტიც, სამრეწველო ტერიტორიების დასახლებულ პუნქტად გარდაქმნა მოქმედი საკრებულოს მიერ მოწონებულ გენერალურ გეგმაშიც კი მოხვდა – მმართველი გუნდის საარჩევნო ხაზს ხომ არ მისდევთ?
– კახა კალაძე ეკოლოგიაზე გველაპარაკებოდა და გვიხსნიდა, მწვანე საფარს უნდა მოვუფრთხილდეთო და ზუსტად ამ დროს თბილისში კიდევ რამდენიმე ხე მოჭრეს.
შესაძლოა, პროგრამებში თანხვედრა გვაქვს, მაგრამ ჩემი განცხადებები რეალისტურობით გამოირჩევა – მასში გათვლილია თითოეული კომპონენტი და თანამიმდევრული ნაბიჯები.
ზოგადად, პროგრამებით კონკურენციას მივესალმები და ეს არა მგონია, სასაყვედურო იყოს.
– ვნახოთ, ამომრჩეველი რამდენად რეალისტურად ჩათვლის თქვენს დაპირებებს, თუმცა, თუ ბოლო კვლევებს გადავხედავთ, თქვენ მერობის კანდიდატებს შორის ყველაზე მცირე მხარდაჭერა გაქვთ და შესაძლოა, მეორე ტურში გასვლაც ვერ მოახერხოთ…
– კვლევები მცირე სასტარტო პერიოდში ჩატარდა – პარტიამ ახალი პოლიტიკური ცხოვრება დაიწყო და მეც ბევრი სამუშაო მაქვს, რომ ადამიანების ნდობა მოვიპოვო. თუმცა, იმ პოლიტიკოსებს, რომლებიც თვითკმაყოფილებაში იღვრებიან, სიფხიზლეს ვურჩევდი. მათგან განსხვავებით, მე კამერების წინ ნამდვილად არ ვპოზირებ და მოქალაქეებს კამერების გარეშე ყოველდღიურად ვხვდები.
– ვის გულისხმობთ?
– საზოგადოება კარგად ხედავს, კონკრეტიკა არც არის საჭირო. პარლამენტში შესვლის დროსაც არც ერთი დღით არ შემიწყვეტია მოქალაქეებთან შეხვედრა, მათი პრობლემების მოსმენა და გადაჭრის გზებზე ფიქრი. რა თქმა უნდა, ეს არჩევნები ტესტი იქნება ჩვენთვის, ისევე როგორც ნებისმიერი კანდიდატისთვის, თუმცა, ძალას არ დავიშურებ, რომ დედაქალაქის პრობლემები მაქსიმალურად სწრაფად მოგვარდეს.
– ისე, სხვა კანდიდატებისგან განსხვავებით, თქვენ საარჩევნო კამპანიის ყველაზე ორიგინალური ფორმა მოიფიქრეთ და სამი დღის განმავლობაში ყველა უბანში ცხოვრება გადაწყვიტეთ. როდესაც ნდობის მოპოვებაზე ლაპარაკობთ, ეს მეთოდი რამდენად ეფექტიანი აღმოჩნდა?
– საკუთარ კამპანიას პირადად მე ვერ შევაფასებ, ის ხალხმა უნდა მოიწონოს ან პირიქით. ჩემი ხედვით კი, ამ სოციალურ კამპანიას ერთადერთი მიზანი აქვს -
პოლიტიკოსებს უნდა შეეძლოთ ყველა უბანში და იმ ადამიანებთან ცხოვრება, რომლებიც სოციალურად დაუცველები არიან და ყოველდღიურად წარმოუდგენლად დიდ უსამართლობას აწყდებიან. აბსოლუტურად სხვა ყოფილა, როდესაც თავად გესმის ღამე მატარებლის ხმა, რომელიც იმდენად ახლოს გადის დასახლებულ პუნქტთან, რომ ყოველღამ მოსახლეობას ძილის საშუალებას არ აძლევს, ან ხედავ, როგორ ბრუნდება ხანში შესული ქალი საავადმყოფოდან ნამტირალევი, რადგან ექიმის კონსულტაციისთვის საკმარისი თანხა არ აღმოაჩნდა.
ვიმეორებ, ასეთ შეხვედრებს ყოველდღიურად, ყოველგვარი კამერების გარეშე ვმართავ. რთულია ამ რეჟიმში ცხოვრება, თანაც ჩემს ოჯახთან დროებით განშორებაც არ აღმოჩნდა იოლი, მაგრამ, როდესაც სოციალურად დაუცველ ადამიანებთან ერთად იღვიძებ, სულ სხვა თვალით უყურებ რეალობას, პირისპირ ეჯახები უამრავ პრობლემას, რომელთან გამკლავებაც მოქალაქეებს ყოველდღიურად უწევთ, თან უამრავ იდეას ისმენ, მოსახლეობის პულსზე ხელი გიდევს და ეს მისასალმებელია.
„ინტერპრესნიუსი“, 20 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „თბილისის მერის არჩევნებში ირმა ინაშვილის შემოსვლამ მეორე ტურის ალბათობის შესაძლებლობა მნიშვნელოვნად გააძლიერა“
კობა ბენდელიანი
საქართველოს საშინაო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე ”ინტერპრესნიუსი” დამოუკიდებელ ექსპერტ გია ხუხაშვილს ესაუბრა.
- ბატონო გია, პარლამენტში საკონსტიტუციო საკითხებზე ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის შეხვედრა კონკრეტული შედეგების გარეშე დასრულდა. შეხვედრის შედეგებზე ორივე მხარის წარმომადგენლებისგან განსხვავებული შეფასებები მოვისმინეთ.
ოპოზიციის მტკიცებით, ხელისუფლება მზად არ აღმოჩნდა პასუხი გაეცა მთავარ კითხვაზე – 2020 წელს ჩატარდებოდა თუ არა საპარლამენტო არჩევნები მხოლოდ პროპორციული სისტემით. იმან, რაც ჩვენ ამ შეხვედრის შედეგებზე მოვისმინეთ, რა შთაბეჭდილება დატოვა თქვენზე და სავარაუდოდ, როგორ წარიმართება საკონსტიტუციო პროცესი?
- ჯერჯერობით, მაინც რთული სათქმელია, მაგრამ, ფაქტია, რომ თავად პროცესი უცნაურად მიმდინარეობს. მხედველობაში მაქვს, რომ რამდენიმე თვის განმავლობაში მიმდინარეობდა მუშაობა საკონსტიტუციო კომისიაში, მოეწყო საერთო-სახალხო განხილვა, ეს ყველაფერი მიმდინარეობდა იმ დათქმით, რომ 2020 წელს საპარლამენტო არჩევნები პროპორციული სისტემით ჩატარდებოდა. ამის შემდეგ ხელისუფლებამ უცნაური, მე ვიტყოდი, დრამატული მანევრი ჩაატარა, ორ დღეში პრაქტიკულად წყალში გადაყარა მთელი ის სამუშაო, რომელსაც მანამდე პომპეზურად ატარებდა და კენჭი ორი მოსმენით უყარა მაჟორიტარული სისტემის დატოვებას, რითაც საკონსტიტუციო პროცესი სრულ ფარსად აქცია. საკონსტიტუციო ცვლილებებზე ორჯერ კენჭისყრით მმართველმა გუნდმა ოპოზიციასთან კონსენსუსისა და მოლაპარაკებების გზა პრაქტიკულად თავად მოიჭრა. ამის შემდეგ იწყება მეორე უცნაურობა. ამის შემდეგ მათ დაიწყეს საუბარი კონსენსუსზე. სწორედ მაშინ დაემსგავსა საკონსტიტუციო პროცესი ერთ დიდ აბსურდს და ის, რაც ჩვენ პარლამენტში გამართულ შეხვედრასთან დაკავშირებით ვნახეთ, ამ აბსურდის გაგრძელება იყო.
როდესაც ხელისუფლება ოპოზიციას სასაუბროდ ეძახის, მაგრამ თავად არაფერს ამბობს, ვგულისხმობ მთავარ საკითხსა და დაპირებას, რაც 2011 წლის არჩევნებიდან მოყოლებული ”ქართული ოცნების” არა მხოლოდ დაპირება, არამედ პოლიტიკური ვალდებულებაც იყო.
- უცნაურად გაიჟღერა უმრავლესობის ლიდერის არჩილ თალაკვაძის მოწოდებამ იმის შესახებ, რომ ოპოზიციამ ხელისუფლებას მოთხოვნები წერილობით უნდა წარუდგინოს. ასევე უმრავლესობის წევრის კახა ოქრიაშვილის განცხადებამ – ”მთავარია არა კონსენსუსი, არამედ ხარისხიანი კონსტიტუციის მიღება”…
- რაც შეეხება თალაკვაძის განცხადებას, რომ ოპოზიციამ მოთხოვნები წერილობით წარადგინოს, ნამდვილად გაუგებარია, რადგან თუ წერილობით გინდოდა მოთხოვნების მიღება, ამის სათქმელად მოლაპარაკებების გამართვა საჭირო სულაც არ იყო. თუ ეს უნდოდათ, შეხვედრამდე მოეთხოვათ და ამის შემდეგ მიმჯდარიყვნენ მოლაპარაკების მაგიდას. მმართველი გუნდის მხრიდან ოპოზიციის წინადადებების წერილობით წარმოდგენის მოთხოვნა საკონსტიტუციო პროცესების სრული აბსურდულობის კასკადის გაგრძელება და კიდევ ერთი დადასტურება გახლდათ.
რაც შეეხება ოქრიაშვილის განცხადებას, ამის კომენტირება ყოველგვარ ზღვარს სცილდება. იმიტომ, რომ მაჟოროტარები და მათ შორის ოქრიაშვილი, ის ადამიანები არიან, რომლებმაც 2010 წლის მანკიერ კონსტიტუციას, რომლითაც დღეს ვცხოვრობთ, მხარი დაუჭირეს. თუ იმ პერიოდს გავიხსნებთ, ჩვენ არ გვახსოვს მისი მოსაზრება, რომ თურმე საკონსტიტუციო ცვლილებების მიღებისას მთავარია კონსტიტუციის ხარისხი და არა პოლიტიკურ ძალებს შორის კონსენსუსი. ის მაშინ ყველაფერს უპრავებდა სააკაშვილის ხელისუფლებას, მათ შორის 7 ნოემბერს, 26 მაისს, გაყალბებულ არჩევნებს. ახლა ძალიან დაიბოხა ხმა და ”შემტევი” გახდა. ეს ძალიან ყალბ და არასერიოზულ შთაბეჭდილებას ტოვებს და კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ დღეს ხელისუფლება არის სრულ იზოლაციაში. როგორც პოლიტიკურ პარტიებთან მიმართებაში, არამედ მთლიანად საზოგადოებისა და არასამთავრობო სექტორის მხრიდან. ამიტომაცაა, რომ მას საკონსტიტუციო პროცესში არც ერთი პარტნიორი არ ჰყავს და იგი რეალურადაა სრულ იზოლაციაში ამ საკითხებში.
შეიძლება ითქვას, ხელისუფლება პოლიტიკურ ბუნკერშია და ამ ბუნკერიდან რაღაცას ღაღადებს. მოისურვებენ ოპოზიციის რომელიღაც ნაწილთან დალაპარაკებას და შემდეგ ისევ თავის ბუნკერში შებრუნდებიან. საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებული პროცესი ტრაგიკომიდიის შთაბეჭდილებას ტოვებს. ეს სასაცილოც კი იქნებოდა, რომ მასზე არ იყოს დამოკიდებული ქვეყნის მომავალი და სტაბილური დემოკრატიული განვითარება.
- პრაქტიკულად, წინასაარჩევნო პერიოდში ვართ. თქვენ ზოგადად როგორ დაახასიათებდით წინასაარჩევნოდ ქვეყანაში არსებულ ვითარებას?
- ჩემი აზრით, ჩვენ პოლიტიკური ელიტის ღრმა კრიზისი გვაქვს. არა მხოლოდ პერსონალურად ვგულისხმობ ვინმეს, არამედ პარტიებსაც. ვთვლი, რომ ქვეყანაში ალტერნატიული იდეების სერიოზული დეფიციტია. პარტიები საზოგადოებასთან ვერ დებენ ხიდებს, რომელიც მათ შესაძლებლობას მისცემდა ახალი იმპულსი შესძენოდა როგორც საზოგადოებას, ისე მთელ პოლიტიკურ პროცესს, რაც თავის მხრივ, პროცესების დინამიური განვითარების საშუალებას მოგვცემდა. ჩემი აზრით, ესაა მთავარი პრობლემა. ვფიქრობ, წინასაარჩევნო პერიოდი სწორედ ამგვარი კრიზისის შესაბამისად მიმდინარეობს. დღეს ჩვენ ამომრჩეველს არა აქვს ღირსეული არჩევანი. ფაქტობრივად, ის ისევ და ისევ დარჩენილია ნეგატიური არჩევანის პირისპირ – ანუ, ცუდსა და უარეს შორის.
საშუალო სტატისტიკური ამომრჩეველი თვლის, რომ მას ჰყავს ცუდი ხელისუფლება და აგრეთვე ცუდი ოპოზიცია. ნეგატიური არჩევანის პირობებში ამომრჩეველი აკეთებს არჩევანს არა იდეების, ან მომწონს-არმომწონს პრინციპით, არამედ იმ პრინციპით თუ ვინ მეტს გადაიხდის. ვინაიდან ამომრჩეველს უკეთესობის იმედი არ აქვს, მზადაა ერთჯერადად გაიყიდოს. არ ვგულისხმობ მაინცდამაინც ფულის გადახდას – ხმას მისცემს იმას, ვინც გზას დაუგებს, ან წყალს გაუყვანს. ამ არჩევნებში საგრძნობი უპირატესობა აქვს ხელისუფლებას. ბუნებრივია, რომ მას მეტი რესურსი აქვს იმისათვის, რომ ამომრჩევლისათვის სხვადასხვა სარგებელის გადაგდებით ამომრჩველი ერთჯერადად ”იყიდოს.” თუმცა, არსებობს თბილისის მერის არჩევნების ინტრიგა.
- ამ თემაზე ჩვენ აუცილებლად ვისაუბრებთ. თქვენ შიდა პოლიტიკის მთავარ პრობლემად იდეების დეფიციტი და არარსებობა დაასახელეთ. თქვენი აზრით, ამის მიზეზი რა შეიძლება იყოს?
- შესაძლოა, ამის მიზეზი იყოს პოლიტიკური ელიტის სისუსტე. არსებული ელიტა საკმაოდ კომპრომეტირებულია, ერთსა და იმავე თემებზე საუბრობენ, მოსახლეობის რეალურ პრობლემებზე ვერ პასუხობენ. ვგულისხმობ უმუშევრობას, სოციალურ პრობლემატიკას. შეიძლება ითქვას, ისინი ხალხს ვერაფერს ფასეულს ვერც პასუხობენ და ვერც სთავაზობენ. ფაქტობრივად, მათი რიტორიკა, პროგრამები და გზავნილები აგებულია ზუსტად იგივე ფორმულებზე, რაც ჯერ კიდევ 90-იან წლებში იქნა გენერირებული და ჩამოყალიბებული. რეალურად, ისინი ხომ ძირითადად ამ ფორმულების გამეორებით არიან დაკავებული. ამას ემატება ის, რომ ისინი კომპრომეტირებულები არიან. ჩვენ დღეს გვყავს პოლიტიკური ელიტა, რომელიც ან მძიმე წარსულით არის დამძიმებული ან მუდმივად წარუმატებელია, რაც ამომრჩევლისთვის აგრეთვე არ არის საინტერესო. თუ აქამდე არ იყავი წარმატებული, ამომრჩეველი არ ფიქრობს, რომ ისინი მაინცდამაინც მეათე ცდაზე მიაღწევენ წარმატებას.
ყველაფერი ეს არჩევნებისთვის ნეგატიური მუხტის შემცველია. ამომრჩეველი ითხოვს ნორმალურ არჩევანს, ამგვარ არჩევანს მას დღევანდელი პოლიტიკური ელიტა ვერ სთავაზობს. სამწუხაროდ, ახალი პოლიტელიტის ფორმირება ჯერჯერობით ვერ მოხდა.
- ”პატრიოტთა ალიანსმა” მერობის კანდიდატად ირმა ინაშვილი წარადგინა. თქვენი დაკვირვებით, რა კორექტივებს შეიტანს თბილისის მერის არჩევნებისათვის ბრძოლაში კანდიდატებს შორის ირმა ინაშვილის გამოჩენა?
- თბილისის მერობისთვის ბრძოლაში ინაშვილის მონაწილეობამ ფაქტობრივად მეორე ტურის მოლოდინი გააძლიერა და შესაძლოა, გარდაუვალიც კი გახადა. ინაშვილსაც და ელისაშვილსაც მიაქვთ ”ქართული ოცნების” სამობილიზაციო რესურსი. ეს ორი კანდიდატი ხმას ართმევენ არა ”ნაცმოძრაობას”, არამედ სწორედ ”ქართულ ოცნებას”.
”ნაცმოძრაობის” ამომრჩეველი კარგა ხნის წინ ჩამოყალიბებული ელექტორალური ჯგუფია. ”ნაცმოძრაობისთვის” ელექტორატის წართმევა პრაქტიკულად შეუძლებელია, შესაბამისად, თბილისის მერის არჩევნებში ინაშვილის შემოსვლამ მნიშვნელოვნად გააძლიერა მეორე ტურის ალბათობის შესაძლებლობა. მეორე ტური ხელისუფლებისთვის ძალიან დიდი და სერიოზული პრობლემა იქნება, ვინაიდან თუ მეორე ტურში გავიდა დამოუკიდებელი კანდიდატი, მაღალია იმის ალბათობა, იგი შეძლებს ოპოზიციური ძალების კონსოლიდაციას. ასეთ შემთხვევაში ”ქართული ოცნების” სახელისუფლებო კანდიდატს შეიძლება სერიოზული პრობლემები შეექმნას.
- სავარაუდოდ, რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ”პატრიოტთა ალიანსის” გადაწყვეტილება, რომ სწორედ ირმა ინაშვილს მიეღო მონაწილეობა?
- ვფიქრობ, რომ ”პატრიოტთა ალიანსის” მხრიდან აბსოლუტურად ლოგიკური ნაბიჯია, ვინაიდან ”პატრიოთა ალიანსი” პარტიაა და მას თავისი ამოცანები აქვს. მარტო მერობაზე არაა საუბარი. თბილისის საკრებულოში 50 დეპუტატია ასარჩევი. ”პატრიოტთა ალიანსის” სიას თავისი ორთქლმავალი სჭირდება და ასეთი ორთქლმავლის როლი პარტიის ლიდერს ეკისრება ხოლმე. ინაშვილის მერად წარდგენას უკან მოჰყვა კიდევ 50-კაციანი პარტიული სია. ირმა ინაშვილმა კიდეც რომ არ მოიგოს არჩევნები, ეს სულაც არ იქნება ამ პარტიის ფიასკო, ვინაიდან, ”პატრიოტთა ალიანსი” შეძლებს საკრებულოში დეპუტატთა გარკვეული რაოდენობის გაყვანას.
- შეიძლება ითქვას, რომ 2017 წლის ადგილობრივი არჩევნები 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ გენერალური რეპეტიციაა…
- ბუნებრივია, ეს ასეა. მაგრამ, ადგილობრივი არჩევნები უპირველესად ტესტია 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის. 2018 წლის არჩევნები უკვე თავისთავად იქნება 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნისათვის რეპეტიცია. ჩვენ გვაქვს 3-არჩევნებიანი ციკლი, ყოველი შემდგომი არის მნიშვნელოვანი და ქმნის საფუძველს შემდეგ არჩევნებზე გარკვეული შედეგის მისაღებად..
- უმრავლესობის ლიდერები კი აცხადებენ, რომ მათ უნდათ ისეთი კონსტიტუცია, რომლის პირობებში ქვეყანას ზეპარტიული პრეზიდენტი ეყოლება. თუ კონსტიტუციაში დარჩა ჩანაწერი, რომ პრეზიდენტს პარლამენტი აირჩევს, გაუგებარია საკონსტიტუციო უმრავლესობის მიერ არჩეული პრეზიდენტი ზეპარტიული ფიგურა როგორ იქნება?
- სამწუხაროდ, მმართველი გუნდის წევრები აღარ ფიქრობენ იმაზე, რომ მათი განცხადებები იყოს ლოგიკური. ისინი ისვრიან ფორმულას და მათ რატომღაც ჰგონიათ, რომ ის ლოგიკურია თუ არა, საზოგადოება მას დაიჯერებს. რა თქმა უნდა, ეს სრული აბსურდია იმის დაჯერება, რომ ირიბად არჩეული პრეზიდენტი ზეპარტიული ფიგურა იქნება. იგი სრულიად იქნება დამოკიდებული მმართველ ძალაზე. თუ ზეპარტიულ პრეზიდენტში ხელისუფლება გულისხმობს მარიონეტ პრეზიდენტს, ეს სხვა თემაა და გასაგებია, მაგრამ ასეთ შემთხვევაში საუბარი იქნება არა ზეპარტიულ, არამედ ქვეპარტიულ პრეზიდენტზე. როგორც ჩანს, ისინი საუბრობენ ზეპარტიულ პრეზიდენტზე, მაგრამ მხედველობაში ჰყავთ ”ქვეპარტიული” პრეზიდენტი.
- თქვენი ვარაუდით, პრეზიდენტის არჩევის წესის ნაწილში ახალ კონსტიტუციაში რა დარჩება?
- იმისათვის, რომ ჩვენ ქვეყანაში გვქონდეს სტაბილური განვითარების პერსპექტივა, ქვეყანას სჭირდება ორი ტიპის ბალანსები. ერთი ინსტიტუციური ბალანსი და მეორე პოლიტიკური ბალანსი. პოლიტიკური ბალანსი ნიშნავს მულტიპარტიულ დემოკრატიულ სისტემას, ევროპისთვის დამახასიათებელს. როცა ქვეყანაში რამდენიმე თანაბარწონადი პოლიტიკური პარტია არსებობს, რაც ფაქტობრივად თავისთავად აზღვევს ძალაუფლების უზურპაციის შესაძლებლობას. ასეთ შემთხვევაში ჩვენ შეიძლება ვისაუბროთ პრეზიდენტის ინსტიტუტის დასუსტებაზე. მაგრამ, ქვეყანაში, რომელშიც პოლიტიკურ ძალთა შორის ბალანსი რეალურად არ არსებობს და მთელს უახლოეს ისტორიაში საქმე გვაქვს პოლიტიკურ პროცესში ერთი პარტიის დომინირებასთან, პრეზიდენტის ინსტიტუტის სახით ინსტიტუციური ბალანსის შენარჩუნება ბუნებრივი იქნებოდა. პრაქტიკულად იგი ქვეყნისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელიც კია.
არსებულ ვითარებაში პრეზიდენტის ირიბად არჩევაზე საუბარი სრული კატასტროფაა, ვინაიდან ჩვენ პოლიტიკურ ძალთა შორის ბალანსი ვერანაირად ვერ გვექნება. ამიტომაცაა რომ ვამბობ – ჩვენ პრეზიდენტის ირიბად არჩევაზე ან პრეზიდენტის ინსტიტუტის საერთოდ გაუქმებაზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება ვისაუბროთ, როდესაც ქვეყანაში პოლიტიკურ ძალებს შორის ბალანსი შედგება. ანუ, უკვე გვექნება ფორმირებული მულტიპარტიული დემოკრატიული სისტემა. ეს კი ნიშნავს ქვეყანაში ისეთი რამდენიმე პარტიის არსებობას, რომლებიც ერთმანეთს იმდენად დააბალანსებენ, რომ ძალაუფლების უზურპაცია შეუძლებელი იქნება. პრეზიდენტის ირიბად არჩევა კი ქვეყანაში ერთი პოლიტიკური ძალის მიერ ძალაუფლების უზურპაციის შესაძლებლობას ერთიათად ზრდის.
- გახშირდა საუბარი საპარლამენტო არჩევნების უბარიეროდ ჩატარებაზე. 1,5%-იან ბარიერს ბევრი პარტია გადალახავს. ასეთ ვითარებაში საკმაოდ ჭრელ და არაეფექტურ პარლამენტს მივიღებდით. ჩვენ გვახსოვს პარლამენტი იმელის შენობაში, სადაც უამრავი პარტია იყო წარმოდგენილი. მართლაც საინტერესო პარლამენტი კი იყო, ვგულისხმობ შემადგენლობას, მაგრამ იგი იმავდროულად აშკარად არაეფექტური იყო. თან მაშინ პოლიტიკურ არენაზე იყო პოლიტიკური თამაშების დიდოსტატი ედუარდ შევარდნაძე. მისი წონის ფიგურები ახლა პოლიტიკურ ველზე აშკარად არ ჩანან, შესაბამისად, გაუგებარია, ვის მოუვიდა აზრად უბარიერო არჩევნების ჩატარებაზე საუბარის დაწყება…
- სწორს ბრძანებთ. ჩვენ უნდა გვესმოდეს, როდესაც ხელისუფლებამ ეს იდეა ისროლა, ის მაშინ სახელმწიფო ინტერესზე არ ფიქრობდა და არც იმაზე უფიქრია, თუ როგორი შეიძლება ყოფილიყო შემდეგი პარლამენტი. ცხადია, მათ როცა ამაზე დაიწყეს საუბარი, ჰქონდათ კონკრეტული ამოცანა – ეს თემა მათთვის პოლიტიკური ტაქტიკის თემა იყო. ვარაუდობდნენ ერთკაციანი პარტიებისთვის ძვლის გადაგდებას და მათთან გარიგების საფუძველზე კონსენსუსის ფასადის შექმნას. ეს იყო ხელისუფლების ამოაცანა და არა ის, შემდეგი პარლამენტი თუ როგორ ეფექტური იქნებოდა.
- თავიდანვე რომ უბარიერო არჩევნების ჩატარებაზე ესაუბრათ, მეტ-ნაკლებად კიდევ გასაგები იქნებოდა, მაგრამ ახლა ნამდვილად აშკარად გაუგებარია…
- ზუსტად ამაშია საქმე, ხელისუფლებამ საკონსტიტუციო საკითხებზე ძალიან უხარისხოდ იმუშავა. მეტიც, ჩემი აზრით, უგუნურად თვითდაზიანებებიც კი მიიყენა. რაც გასაკეთებელი იყო გუშინ, იმის კეთება ზეგ დაიწყეს. გარდა იმისა, რომ ეს პროცესი სახელმწიფოსათვის დამანგრეველია, მმართველმა გუნდმა ამ პროცესში საკუთარი ინტერესებიც კი ვერ გაატარა. და საბოლოო ჯამში აღმოჩნდნენ იმ ბუნკერში, რაზეც საუბრის დასაწყისში მოგახსენეთ. ვფიქრობ, შექმნილ ვითარებაზე ვიღაცამ პოლიტიკური პასუხიმგებლობა უნდა აიღოს. ასეთი ფიგურა ვინ არის? ვინც საკონსტიტუციო კომისიას ხელმძღვანელობდა, ანუ პარლანენტის თავმჯდომარე. სიმპტომატიური იყო ალბათ ის, რომ ოპოზიციასთან შეხვედრას პარლამენტის თავმჯდომარე არ დასწრებია. მას შემდეგ, რაც პოლიტიკურ პარტიებთან, არასამთავრობო სექტორთან, ასევე ვენეციის კომისიასთან გაიარეს კონსულტაციები და შეათანხმეს, ამის შემდეგ გვითხრეს, რომ თურმე გუნდში არ აქვთ თანხმობა მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებაზე.
- ის, რომ ოპოზიციასთან შეხვედრას პარლამენტის თავმჯდომარე არ დასწრებია, ეს მმართველი გუნდიდან მხოლოდ ტაქტიკური ნაბიჯია თუ ამის უკან სხვა რამ შეიძლება იყოს…
- არა, არ მგონია. ამ თემას ახლა არ გავბერავდი. შესაძლოა, საქართველოში არ იყო. სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვყავს ხელისუფლება, რომელსაც შეუძლია სწორი დასკვნების გაკეთება და ასევე სწორი ორგანიზაციული გადაწყვეტილებების მიღება. ასე რომ, ოპოზიციასთან შეხვედრაზე პარლამენტის თავმჯდომარის არყოფნა ტაქტიკის საკითხიც იყო. შესაძლოა, მმართველმა გუნდმა მანევრირების საშუალება დაიტოვა. მაგრამ, სამწუხაროდ, მე ჩვენი ხელისუფლება ამდენად ჭკვიანიც არ მგონია, რომ ამგვარი ტაქტიკური მონახაზი ვინმეს გაეკეთებინა. მმართველ გუნდში პროცესი მიჰყავთ ადამიანებს, რომლებსაც არანაირი პოლიტიკური გამოცდილება არ აქვთ. ფაქტობრივად, სასათბურე პირობებიდან არიან აღმოჩენილები ხელისუფლებაში და არ იციან როგორ მართონ პროცესი. ხელისუფლებაში მყოფ ადამიანებს აქვთ ამბიციები, მაგრამ არ აქვთ ამ ამბიციების აღსრულების არც ინტელექტუალური და არც მორალურ-ზნეობრივი უნარები.
„ახალი თაობა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „მთლიანად მაჟორიტარულ საარჩევნო სისტემაზე უნდა გადავიდეთ“
პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პოლიტიკურ პროცესებზე საუბრობს.
- ბატონო რამაზ, ოპოზიცია ამბობს, რომ მხოლოდ ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული, თუ რა შედეგით დასრულდება მოლაპარაკებები, მიიღწევა თუ არა კონსენსუსი საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით. ეთანხმებით?
- რა თქმა უნდა, არ ვეთანხმები, როგორ შეიძლება, კონსენსუსი ერთ მხარეზე იყოს დამოკიდებული. ოპოზიცია არსად ამბობს, თვითონ რაზეა წამსვლელი, რას დათმობს. ოპოზიცია დათმობას მხოლოდ ხელისუფლებას სთხოვს. არადა, ამ პროცესში ხელისუფლებამ უკვე დათმო.
- რა დათმო?
- ბარიერი. ეს ოპოზიციამ არც კი აღნიშნა, როგორც დათმობა.
- ოფიციალურად ამის შესახებ არ თქმულა…
- გასაგებია, მაგრამ გავრცელებული ინფორმაცია ნიშნავს, რომ შეიძლება იყოს ასეთი შეთავაზება, მაგრამ როგორი იყო ოპოზიციის რეაქცია? ვითომ არაფერი, არადა, რა შედეგიც დადეს წინასაპარლამენტო არჩევნებზე, კარგად ვნახეთ. ოპოზიცია მუშაობს არა კონსენსუსზე, არამედ მაქსიმალური გამოძალვის პრინციპით.
- თუ ოპოზიცია ასეთი სუსტია, მაშინ რატომ აქვს ძლიერის პოზიცია?
- ამ პოზიციას მას დღეს ბუკიკიო და ვენეციის კომისია უმყარებენ. რადგან კონსენსუსის მიღწევის მოთხოვნა ევროპამ წამოაყენა, ახლა ოპოზიცია ამით სარგებლობს, ხელისუფლება კი ეძებს გზებს, რადგან, თუ ვერ შედგება კონსენსუსი, ეს იქნება არაევროპულობის დაფიქსირება, რაც არ უნდა ხელისუფლებას. მთელი ამბავი საარჩევნო სისტემაზეა ატეხილი, არადა, ოპოზიციას მაჟორიტარული არჩევნები უფრო აწყობს, ვიდრე პროპორციული, თავისი დაბალი რეიტინგიდან გამომდინარე. საქართველოში პოლიტიკური პარტიები პოპულარულები არ არიან, მაგრამ ამას ვერ ხვდება ოპოზიცია.
- საარჩევნო ბლოკების გაუქმება პარტიული სისტემის გაძლიერებისკენ გადადგმული ნაბიჯია?
- ოპოზიციას საარჩევნო ბლოკები უნდა იმისთვის, რომ ერთმანეთთან შეიკრან და აბა გადმოვაგდოთ! ამის პრაქტიკა 25 წელზე მეტია გვაქვს და რა მოგვიტანა? ამ პრაქტიკამ არ გამოიწვია პარტიების განვითარება, პირიქით. ეს პატარ-პატარა პარტიები არჩევნების წინ ერთმანეთთან შეიკვრებიან, ხან ერთ ხელისუფლებას გადმოაგდებენ და ხან მეორეს, მოვლენ ხელისუფლებაში და მერე ისევ დაიშლებიან. რჩებიან ისეთებად, როგორებიც არიან, არაფერი არ ემატებათ. თუ, მაგალითად, ნაციონალური მოძრაობა, პატრიოტთა ალიანსი ისე გაძლიერდება, რომ მათთან მივიდეს ყველა ოპოზიციური ხმა, რაღა საჭირო გახდება მათი ბლოკად შეკვრა.
- ალბათ რთულად წარმოსადგენია ნაციონალებისა და ირმა ინაშვილის ერთობა. გამსხვილება ასეთი ხელოვნური არ უნდა იყოს, საერთო იდეოლოგია, პლატფორმა უნდა აერთიანებდეთ…
- რთული წარმოსადგენია, მაგრამ შესაძლებელია, მათ ამას არცერთი კანონი არ უკრძალავს. პარტიები არც კი ზრუნავენ იმაზე, რომ გაძლიერდნენ. თქვენი აზრი მინდა გავაგრძელო – დიახ, ასეთი გამსხვილება სწორედ რომ ბუნებრივად უნდა ხდებოდეს. მათ უნდა ჰქონდეთ საერთო მიზნები, ამოცანები და არა ისე, როგორც ხდება ხოლმე. ხშირად მოაქვთ მაგალითად, ივანიშვილმა ბლოკით გაიმარჯვა და მერე თვითონ აკრძალა ბლოკიო. ეს ღიმილის მომგვრელი არგუმენტია.
- რატომ?
- ბლოკი, რომელიც ივანიშვილმა შეკრა, შედგებოდა რესპუბლიკელებისგან, კონსერვატორებისგან, სოციალ-დემოკრატებისგან, ფორუმისა და ალასანიას პარტიისგან. მითხარით, მათ მოიგეს 2012 წელს არჩევნები თუ ივანიშვილის ფაქტორმა მოიგო არჩევნები?! ამას თავადაც აღიარებენ, რომ არჩევნები ივანიშვილმა მოიგო. ამომრჩეველი მხარს უჭერდა არა ამ პარტიებს, არამედ ივანიშვილს. მერწმუნეთ, ივანიშვილი მარტო რომ გასულიყო არჩევნებზე, იმავე ხმებს აიღებდა, შეიძლება, უფრო მეტიც აეღო. შესაბამისად, სად არის აქ ლოგიკა? ეს არის ოპოზიციის არგუმენტი, რატომაც არ უნდა გაუქმდეს საარჩევნო ბლოკი?! ეს სასაცილოა.
- პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე როდესაც არის საუბარი, ოპოზიცია ამბობს, რომ ხელისუფლებამ წინასაარჩევნო დაპირება უნდა შეასრულოს…
- ხელისუფლებამ ხალხისთვის მიცემული დაპირება, კი ბატონო, უნდა შეასრულოს, მაგრამ შეიძლება, ამ დაპირების შესრულებამ ერთგვარი სახელისუფლებო კოლაფსი გამოიწვიოს. ესეც არის გასააზრებელი.
- რას გულისხმობთ?
- თუ მაჟორიტარები განუდგებიან, მაშინ როგორ გაიტანენ თუნდაც ამ საკონსტიტუციო ცვლილებას? მე ვისურვებდი, რომ ხელისუფლებას უფრო მეტი აეხსნა მოსახლეობისთვის, რატომ შეიძლება ვერ გადავიდეს 2020 წელს პროპორციულ სისტემაზე. საერთოდ მე ვთვლი, რომ პროპორციული საარჩევნო სისტემა არ არის საქართველოსთვის ადეკვატური. მე მგონი, ჯერ საქართველოსთვის ამ საარჩევნო სისტემაზე გადასვლა ნაადრევია. უკეთესია, მთლიანად მაჟორიტარულ სისტემაზე გადავიდეთ, როგორც ეს ამერიკაშია.
„ახალი თაობა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ გიორგი ვაშაძესთან: „ქართული ოცნება“ ჩიხშია და დათმობა მოუწევს“ // „ვერ გავიგე, როდის აქეთ გახდა კახა ოქრიაშვილი ხელისუფლების მთავარი პოლიტიკური ფიგურა“
გასულ კვირას ოპოზიციასა და ხელისუფლებას შორის საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით შეხვედრა გაიმართა, რომელიც კონკრეტული შეთანხმების გარეშე დასრულდა. რა მოლოდინი აქვს ოპოზიციას ხელისუფლებისგან? – “ახალი თაობის” ამ და სხვა კითხვებს “ახალი საქართველოს” ლიდერი გიორგი ვაშაძე პასუხობს.
- ბატონო გიორგი, რას ელოდებით, დააკმაყოფილებს ხელისუფლება ოპოზიციის მოთხოვნებს?
- მე მეტს ველოდი უმრავლესობის მხრიდან. რაღაც პოზიცია იყო ისეთი, თითქოს მათთვის გაუგებარი იყო, რა იყო ჩვენთვის მნიშვნელოვანი საკითხი. კარგით, ეს ფორმალობაც შევასრულეთ, ღიად დავუფიქსირეთ ეს საკითხები. მთავარი, რა თქმა უნდა, არის საარჩევნო სისტემა, რაზეც სამოქალაქო სექტორიც თანხმდება, თანხმდება საზოგადოების აბსოლუტური უმრავლესობა. “ქართულმა ოცნებამ” აიღო პაუზა მომავალ კვირამდე, როცა კიდევ ერთი შეხვედრა გაიმართება, სადაც მათ საკუთარი პოზიცია უნდა გვაცნობონ ამ საკითხთან დაკავშირებით.
- ოპოზიცია საარჩევნო სისტემის ირგვლივ გაერთიანდით?
- ეს არის ერთ-ერთი მთავარი საკითხი, რამაც მიგვიყვანა იქამდე, რომ “ქართულმა ოცნებამ”, როგორც იქნა, დაიწყო ფიქრი დიალოგზე. ზუსტად ეს ერთიანობა იქნება, რაც, საბოლოო ჯამში, შედეგს მოგვცემს საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით.
- გარდა პროპორციული სისტემისა, კიდევ რა საკითხები წამოაყენა ოპოზიციამ ამ შეხვედრაზე?
- პირველ რიგში, არის პარლამენტის სრულად პროპორციული სისტემით არჩევის წესი, რაზეც თვითონ “ქართული ოცნება” საუბრობდა ჯერ კიდევ საკონსტიტუციო განხილვების დაწყების დროს. შემდეგ არის პრეზიდენტის პირდაპირი არჩევის წესი, რასაც საზოგადოების აბსოლუტური უმრავლესობა ითხოვს და ემხრობა. შემდეგი საკითხები არის ბარიერთან დაკავშირებით, 3%-იანი თვითონვე გაითვალისწინეს და მე აქ პრობლემას ვერ ვხედავ. ამ კუთხით დიდი აზრთა სხვაობა არ იქნება ოპოზიციურ ფლანგზე, თუმცა არის რამდენიმე პარტია, რომლებიც ფიქრობენ, რომ უბარიერო სისტემაც კარგი იქნება.
- “ქართულმა ოცნებამ” ბარიერის დაწევაზე იმიტომ ხომ არ დაიწყო საუბარი, რომ პროპორციული სისტემის თემა გადაეფარა?
- რა თქმა უნდა, ეს მცდელობა ჰქონდა “ქართულ ოცნებას”, რომ რაღაცნაირად პატარა საკენკი გადმოეგდო, ცალკე გაეტანა ეს საკითხი და რაღაცა პარტიების რაოდენობა მაინც ყოფილიყო, რომლებიც უბარიერო სისტემას დაუჭერდნენ მხარს. თუმცა აქაც ოპოზიციის პოზიცია სრულიად ნათელია, ერთიანია და ეს ძალიან კარგია ამ შემთხვევაში! ოპოზიციის განწყობა ასეთია: ჯერ უნდა შევთანხმდეთ, რომ ვუბრუნდებით ისევ პროპორციული სისტემის არსებობას და მხოლოდ ამის შემდეგ ვსაუბრობთ სხვა საკითხებზე!
- რა ტენდენციები გამოიკვეთა შეხვედრისას? წამოვა ამ ულტიმატუმზე „ქართული ოცნება“?
- „ქართული ოცნება“ ჩიხშია, რადგან, თუ არ წამოვა დათმობაზე, მაშინ მოუწევს მოლაპარაკების წარმოება უკვე ვენეციის კომისიის შუამდგომლობით 6 სექტემბერს. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, მათ აუცილებლად მოუწევთ დათმობებზე წასვლა.
- ექსპერტთა ნაწილი აცხადებს, რომ საკონსტიტუციო ცვლილებებს უკვე ორჯერ უყარა კენჭი მმართველმა გუნდმა, ყველანაირი გზა მოიჭრა და აბსურდს დაამგვანა სიტუაცია, ეს შეხვედრაც ამ აბსურდის გაგრძელებააო. თქვენ ფიქრობთ, დარჩა გამოსავალი?
- სამწუხაროდ, ფაქტია, რომ “ქართულმა ოცნებამ” ჩიხში თვითონ შეიყვანა ეს პროცესი. ამაში მე დავეთანხმები ექსპერტებს და არაერთხელ მითქვამს, რომ საერთოდ თვითონ საკონსტიტუციო პროცესი სრულიად არასწორად იყო აგებული.
- არის გამოსავალი შექმნილი სიტუაციიდან?
- ამ კვირაში ყველაფერი გამოჩნდება.
- თალაკვაძე აცხადებს, ოპოზიციამ ხელისუფლებას მოთხოვნები წერილობით უნდა წარუდგინოსო. ოქრიაშვილი ამბობს, მთავარი კონსენსუსი კი არა, ხარისხიანი კონსტიტუციის მიღებააო. რაზე მიგანიშნებთ ხელისუფლება?
- საერთოდ, ეს ვერ გავიგე, ოქრიაშვილი როდიდან გახდა მთავარი პოლიტიკური ფიგურა “ქართულ ოცნებაში”?! მე ვფიქრობ, რომ “ქართულმა ოცნებამ” თავის შიგნით მოძებნა ადამიანები, რომელთა პირითაც ახმოვანებს იმ რეალურ სურვილს, რომელიც აქვს. ამავე შეხვედრაზე მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი გია გაჩეჩილაძეც ამბობდა, რომ მათი პარტიისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია მაჟორიტარული სისტემა. ვერ მივხვდი არგუმენტაციას. რომელიმე მაჟორიტარს ოდესმე რაიმე შედეგი უჩვენებია, თუ რა უნდათ?! სრულიად გაუგებარი არგუმენტაცია იყო. ამდენ მარჩიელობას სჯობია, დაველოდოთ, რამდენიმე დღე დარჩა და მალე ყველაფერს დავინახავთ.
- გაუჭირდება „ოცნებას“ ამ ჩიხიდან გამოსავლის მოძებნა?
- ხელისუფლება ჩიხშია და მას მოუწევს დათმობებზე წასვლა. ერთადერთი, რისი იმედიც მათ აქვთ, არის ის, რომ შეძლონ და დაარღვიონ ოპოზიციური ერთობა, თვლიან, რომ ასეთ შემთხვევაში სხვა პროცესები იქნება. სხვა შემთხვევაში მათ აუცილებლად დათმობაზე წასვლა მოუწევთ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საკმაოდ რთულ პროცესებში შევდივართ. ოპოზიცია ხელისუფლების პასუხს ელოდება.
„ახალი თაობა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ მეგი გოცირიძესთან: „ნეტავ დაიჭირონ სააკაშვილი!“ // „მთელი „ოცნება“ უნდა ლოცულობდეს, უკრაინის პროკურატურამ არაფერი მიქაროს“
ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლები “ქართულ ოცნებას” მიხეილ სააკაშვილის დაკავებისკენ მოუწოდებენ. ყოფილ დეპუტატ მეგი გოცირიძის თქმით, ვერც უკრაინისა და ვერც საქართველოს პროკურატურა ყოფილი პრეზიდენტის დაკავებას ვერ გაბედავენ. მისი დაკავების შემთხვევაში გოცირიძე ორივე ქვეყანაში არეულობას პროგნოზირებს. რატომ გამოვა ხალხი ქუჩაში და ვისი დავალებით დასდევენ სააკაშვილს? – ამის შესახებ “ახალ თაობას” მეგი გოცირიძე ესაუბრება.
- მიხეილ სააკაშვილი 10 სექტემბერს აპირებს უკრაინაში დაბრუნებას. უკრაინის პროკურატურა აცხადებს, რომ დაბრუნების შემთხვევაში მას დააკავებენ და საქართველოს გადმოსცემენ. თქვენი აზრით, უნდა ველოდოთ ყოფილი პრეზიდენტის საქართველოში ექსტრადირებას?
- იმისთვის, რომ ადამიანის ექსტრადირება მოხდეს, საჭიროა, ამაზე ხელისუფლებამ მოთხოვნა გააგზავნოს. საქართველოს ხელისუფლებას კი სააკაშვილის ექსტრადირება არ აწყობს. მათ იმის გაფიქრებაც კი აშინებთ, თუ რა მოჰყვება საქართველოს მესამე პრეზიდენტის დაკავებას. ამის გარდა, მაინტერესებს, როგორ აპირებს უკრაინის პროკურატურა მის დაკავებას. რამდენადაც ვიცი, უკრაინელი მესაზღვრეები მის დაკავებაზე უარს ამბობენ. ათასობით ადამიანი მზად არის, საზღვარზე დახვდეს სააკაშვილს. დარწმუნებული ვარ, საქართველოს მესამე პრეზიდენტს ხელს ვერავინ მოჰკიდებს. თუმცა მსოფლიო მნიშვნელობის მანიაკი ამისთვის ყველაფერს გააკეთებს. ის თავის ხელქვეითებს სთხოვს, რადაც არ უნდა დაუჯდეთ, დააკავონ სააკაშვილი.
- მსოფლიო დონის მანიაკში ვის გულისხმობთ?
- ვის და ვლადიმერ პუტინს. ის სააკაშვილს პირად მტრად მიიჩნევს და ყველაფერს აკეთებს მის წინააღმდეგ. ბევრი ეცადა და ვერც სახელის გატეხა შეძლო. ათასი რამე მოუგონა. ახლაც რუსეთის წამყვან არხებზე სააკაშვილზე გადაცემებს აწყობენ. ვნებააშლილ და ვნებამოჭარბებულ ქალებს ალაპარაკებენ მასზე. მაგრამ ამას აღარავინ ჭამს. რაც შეეხება დაკავებას, პუტინი ამ მიზნის მიღწევასაც შეეცდება. მან პოროშენკოსა და ივანიშვილს კატეგორიულად მოსთხოვა სააკაშვილის დაკავება. ეს საცოდავი მილიარდერებიც დარბიან და ცდილობენ, რაიმე მოიგონონ მბრძანებლის ნების შესასრულებლად.
- პოროშენკო და ივანიშვილი საცოდავები რატომ არიან? სხვა თუ არაფერი, მილიარდები აქვთ...
- საქმეც ეგ არის, რომ მილიარდები აქვთ და მაინც მონები არიან. ივანიშვილს 7 მილიარდი აქვს და ჭორვილას ვერ გასცილებია. სააკაშვილს პასპორტსაც ართმევენ და მთელ მსოფლიოში დადის უპრობლემოდ. მას ყველგან დიდი სიხარულით ხვდებიან და მსოფლიო წამყვანი ტელევიზიები რიგში დგანან, მასთან ინტერვიუ რომ ჩაწერონ.
- ივანიშვილი თუ მოისურვებს, მსოფლიოს ვერ მოივლის?
- ეს რომ შეძლებოდა, აქამდე მოივლიდა. სად გინახავთ თავის სოფელში გამოკეტილი მილიარდერი.
- მილიარდებზე რადგან ჩამოაგდეთ სიტყვა, როგორც ამბობენ, სააკაშვილმაც წაიღო მილიარდები საქართველოდან...
- თქმით ბევრ რამეს ამბობენ, მაგრამ რას უმტკიცებენ? საქმე 1 ქაშმირის პალტოსა და 7 პიჯაკზე აღუძრეს. ეს ყველაფერი ძალიან სასაცილო იქნებოდა, მაგრამ ამ შემთხვევაში სატირალია. პროკურატურას გული რომ არ ვატკინო, ვაცლავ ჰაველის დაკრძალვაზე წაღებულ გვირგვინსაც ედავებიან. ჰო, უკრაინის პრეზიდენტის მიერ გამოყენებული საპონიც არ დამავიწყდეს. უკრაინაშიც ვერაფერი ამოუქექეს და ახლა ტყუილად ფაფხურობენ. სააკაშვილს ვერავინ დაიჭერს.
- ვთქვათ და დაიჭირონ, მერე?
- ნეტა დაიჭირონ და მერე ნახავენ, რა მოხდება ან უკრაინაში, ან საქართველოში.
- რატომ გგონიათ, რომ რაიმე მოხდება?
- არ მგონია, ამაში დარწმუნებული ვარ. წულუკიანი და შოთაძე დაიჭერენ სააკაშვილს თუ ლუცენკო? კიდევ ერთხელ ვამბობ, ნეტავი მართლა დაიჭირონ. აქ ისეთი ამბები დაიწყება, მეოცნებეები ერთმანეთს გაასწრებენ. ეს ძალიან კარგად იციან ქოცებმა და ამიტომაც არ ითხოვენ მის ექსტრადირებას. კარგად დაიმახსოვრეთ ჩემი სიტყვები, სააკაშვილის დაკავება ამ ხელისუფლებას დაამთავრებს, ამიტომ მთელმა “ქართულმა ოცნებამ” ახლა იმაზე უნდა ილოცოს, რომ უკრაინის პროკურატურამ არაფერი მიქაროს.
„ახალი თაობა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
გიორგი კვირიკაშვილს პოლიტიკურ კორუფციაში ადანაშაულებენ
ლევან ხაბეიშვილი: „აუცილებლად მივმართავთ პროკურატურას“
საქართველოს მთავრობის მეთაურ გიორგი კვირიკაშვილს პოლიტიკურ კორუფციაში ადანაშაულებენ. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი ლევან ხაბეიშვილი პრემიერის წინააღმდეგ პროკურატურაშიც აპირებს განცხადების შეტანას.
როგორც ლევან ხაბეიშვილმა “ახალ თაობასთან” საუბარში განაცხადა, ეჭვებს მთავრობის მეთაურის განკარგულება იწვევს, რომლის მიხედვითაც, 62 მუნიციპალიტეტს სასწრაფო წესით უნდა შეეძინა სათვალთვალო კამერები.
- მთავრობის განკარგულებით, 62 მუნიციპალიტეტს დაევალა კამერების შესყიდვა. კამერების შეძენა რომ დაავალეს, ამაში არანორმალური და უცნაური არაფერია. საინტერესო და საეჭვო ის არის, თუ რა ფორმით უნდა მოხდეს ამ კამერების შესყიდვა, – ამბობს ლევან ხაბეიშვილი. მისი თქმით, მთავრობის განკარგულებაში, გარდა იმისა, რომ კამერების რაოდენობაა მითითებული, ფასებზეც არის საუბარი.
ლევან ხაბეიშვილის განმარტებით, საუბარია 900 კამერის შეძენაზე. ამ კამერების შესაძენად ბიუჯეტიდან 3.400.000 ლარია გამოყოფილი.
- რაოდენობა შეიძლება განსაზღვროს მთავრობამ, მაგრამ რატომ უნდა განსაზღვროს მთავრობამ, რა ფასად უნდა მოხდეს ამ კამერების შეძენა? – აღნიშნავს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენელი.
ლევან ხაბეიშვილისთვის საეჭვოა ისიც, რომ ხელშეკრულებები ერთ პირთან მოლაპარაკებების გზით, ტენდერის გარეშე გაფორმდა. მისი თქმით, ეს ახსნეს იმით, რომ სასწრაფო წესით უნდა მომხდარიყო ხელშეკრულებების გაფორმება და კამერებიც დაუყოვნებლივ უნდა დამონტაჟებულიყო. როგორც ის “ახალ თაობასთან” საუბარში აღნიშნავს, მთელ რიგ რაიონებში დღემდე არ მომხდარა ამ კამერების დამონტაჟება.
- გამგეობების ნაწილმა მთავრობის განკარგულებიდან რამდენიმე კვირის შემდეგღა დაიწყო ხელშეკრულებების გაფორმება. ამ პერიოდში თავისუფლად მოესწრებოდა ტენდერის ჩატარება, – ამბობს ლევან ხაბეიშვილი.
საინტერესოა ის ფაქტი, რომ 62-ვე გამგეობამ 11 ხელშეკრულება ხელისუფლებასთან დაახლოებულ პირთან გააფორმა.
- აღმოჩნდა, რომ 62 გამგებელს გაეღვიძა და გადაწყვიტა ყველამ, ხელშეკრულება გაეფორმებინა დელტა კონსტალტინგთან. ამ კომპანიას ჯალიაშვილი ხელმძღვანელობს. ეს პირი კაბელების საქმეში ფიგურირებდა და ხელისუფლების ერთ-ერთი მთავარი მოწმე იყო. კაბელების საქმეც მის მიერ იყო დაწყებული, – აცხადებს ნაცმოძრაობის წარმომადგენელი. იგი ახლო მომავალში პროკურატურაში ფიქრობს განცხადების შეტანას, მანამდე კი პრემიერთან აპირებს რაღაცების გარკვევას.
- 22 აგვისტოს მთავრობის მეთაურს მივმართავთ წერილით და შევეცდებით იმის გარკვევას, გასცა თუ არა მან განკარგულება, პირდაპირ დელტასთან მომხდარიყო ხელშეკრულების გაფორმება. თუ იტყვის, რომ მან გასცა ეს განკარგულება, პირდაპირ პოლიტიკურ კორუფციასთან გვაქვს საქმე. ამის შემდეგ უკვე პროკურატურაში შევიტანთ განცხადებას, – აცხადებს ხაბეიშვილი.
საგამოძიებო უწყებაში ის იმ შემთხვევაშიც წავა, თუ პრემიერი იტყვის, რომ მას ასეთი განკარგულება არ გაუცია.
- წარმოუდგენელია, 62-ვე გამგებელს ერთ ფირმასთან მოენდომებინა ხელშეკრულების გაფორმება, – მიაჩნია ნაცმოძრაობის წარმომადგენელს.
ლევან ხაბეიშვილის თქმითვე, გამოსაძიებელია კამერების ფასებიც.
„ახალი თაობა“, 21 აგვისტო, 2017 წელი
ინტერვიუ მამუკა არეშიძესთან: „ტერორისტები ავტოფურგონებზე იმიტომ გადავიდნენ, რომ უფრო იაფი უჯდებათ“
ევროპა ტერაქტების ბუმმა მოიცვა. ტერორისტებმა ასაფეთქებელი მოწყობილობების ნაცვლად სატვირთო მანქანები გამოიყენეს და ხალხით სავსე ქუჩებში შეცვივდნენ. რატომ შეცვალეს ტერორისტებმა სტრატეგია, რა ღონისძიებები უნდა გაატაროს მსოფლიომ ტერორიზმის წინააღმდეგ? – “ახალი თაობის” ამ და სხვა კითხვებს ექსპერტი მამუკა არეშიძე პასუხობს.
- ბატონო მამუკა, ევროპაში ტერაქტების ბუმია. ტერორისტებმა მოქმედების სტილი შეიცვალეს. როგორ აფასებთ შექმნილ ვითარებას?
- ტერაქტების ბუმი არც იყო გასაკვირი. ამის თაობაზე ყველა საქმეში ჩახედული ადამიანი ლაპარაკობდა. ჩვენ ვამბობდით კიდევაც, რომ საჭიროა ზომების გამკაცრება და ასე შემდეგ. თუმცა ეს ყველაფერი ცარიელი ლაპარაკი იყო.
- რატომ?
- იმიტომ, რომ ბებერი ევროპის დიდ ქალაქებში იმდენი მიგრანტია დასახლებული არაბული ქვეყნებიდან სხვადასხვა დროს, რომ ეს პროცესი გახდა ძალიან მარტივი. არანაირ სირთულეს აღარ წარმოადგენს. რაც არ უნდა გაამკაცრონ უსაფრთხოების ზომები, მთლიანად ხომ ვერ მოიცავ არაბული წარმოშობის ყველა ადამიანს, რომლებიც ამ ქალაქებში ცხოვრობენ?!
- ანალიტიკოსები ფიქრობენ, რომ ამერიკაში ამ მიდგომამ გაამართლა. გამკაცრებული ზომების ფონზე აღარ ხდება ტერაქტები. ევროპამაც იგივე ღონისძიებები უნდა გაატაროს, თან ისე, რომ ადამიანის უფლებები არ შელახოს. ეს შესაძლებელია?
- სრულიად სხვადასხვა მდგომარეობაა ამერიკასა და ევროპას შორის. ევროპაში ბევრად უფრო მარტივია კონტროლი თუნდაც ჩამომსვლელების. გარდა ამისა, ამერიკაში არ არის ის რაოდენობა არაბებისა, რამდენიც არის ევროპაში, განსაკუთრებით ისეთ ქვეყნებში, როგორებიც არის საფრანგეთი, ესპანეთი, ბელგია, ჰოლანდია. იქ, პრაქტიკულად, არის ქალაქები, სადაც 70% მოსახლეობისა უკვე არაბია, მაგალითად, მარსელი. ასე რომ, ამის კონტროლი ძალიან რთულია. მაგრამ მე სულ სხვა რამეზე მაქვს ლაპარაკი.
ტერაქტი ბარსელონაში მოხდა იმიტომ, რომ ეს არის ბარსელონა! იქ არის გახურებული საკურორტო სეზონი და ბარსელონაში არიან თავმოყრილი მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან ჩასული ადამიანები! 25 ქვეყნის წარმომადგენელი დაზარალდა. რეზონანსულია ეს ტერაქტი. ტერაქტის დამგეგმავისა და შემსრულებლების ამოცანა სწორედ რეზონანსულობაა.
- რატომ მაინცდამაინც სატვირთო მანქანებით შევარდნა? ეს ახალი სტრატეგიაა?
- ჩვენ მიჩვეული ვართ, რომ ტერაქტი ხდება ასაფეთქებელი ნივთიერებით, რომლის შოვნაც სირთულესთან არის დაკავშირებული. როცა უსაფრთხოების ზომები გამკაცრდა ევროპაში, თვალყურის დევნება დაიწყეს ყველა იმ საწარმოსადმი, რომლებიც ამზადებენ ამ ნივთიერებას. ამიტომ მათთვის მარტივია სხვა ტიპის ხერხის გამოყენება, რომელიც დასაწყისშივე ეჭვს არ იწვევს.
- მაგალითად?
- მაგალითად, სატვირთო მანქანის ქირაობა. შაჰიდი შაჰიდია. ის თავს აიფეთქებს თუ მანქანით შევარდება, მისთვის მნიშვნელობა არ აქვს. ეს უფრო მარტივი ხერხია, უფრო ნაკლებ ხარჯიანი და უფრო ნაკლებ საეჭვო.
- კვლავაც პროგნოზირებადია ევროპაში ტერაქტები? და ძირითადად რომელი ქვეყნები წარმოადგენს მათ სამიზნეს?
- ეს ტერაქტები აუცილებლად გაგრძელდება ევროპის იმ ქალაქებში, სადაც ტერაქტი უფრო რეზონანსული იქნება.
- ევროპის დაპყრობაც არის მათი ამოცანა?
- ის ამოცანა, რომ ევროპა დავიპყროთ ტერორიზმითა და იარაღით ხელში, ჯერ არ დგას, თორემ დემოგრაფიული და არეალის დაკავების თვალსაზრისით ეს პროცესი დიდი ხანია მიმდინარეობს. ჯერ კიდევ კადაფი ამბობდა 80-იან წლებში: ჩვენი ამოცანა ევროპის უსისხლოდ დაკავებაა! ეს გეგმა ხორციელდება მას შემდეგ და ეს პროცესი ძალიან ღრმად არის წასული. სკანდინავიამდეა მისული. ჯერჯერობით შედარებით მყარად დგანან აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნები, განსაკუთრებით პოლონეთი, ჩეხეთი, სლოვაკეთი და უნგრეთი.
- ტერორიზმის ერთ-ერთი ხელშემწყობი მიზეზი ევროპის ლიბერალური საემიგრაციო პოლიტიკაა?
- რასაკვირველია. მიუხედავად იმისა, რომ ლიბერალებმა გარკვეული ფასეულობები შექმნეს, გააჩინეს ისეთი სხვა საფრთხეები, რომლებმაც ლამის დაღუპა მსოფლიო. ტრამპის მოსვლამ ამერიკის ხელისუფლების სათავეში და აქედან გამომდინარე კონსერვატორული განწყობების გაძლიერებამ ლიბერალიზმის დამუხრუჭება გამოიწვია ამერიკის შეერთებულ შტატებში და მომავალში გამოიწვევს მთელ მსოფლიოში.
- რამდენად მოიწევს ტერორიზმის საფრთხე ჩვენკენ?
- კი არ მოიწევს, აქ არის. უბრალოდ, ჯერჯერობით საქართველოსა და კავკასიის საკითხი აქტუალური ვერ გახდა, იმიტომ, რომ ნებისმიერი აქ მომხდარი აქტი რეზონანსული ვერ იქნება. მეორეც, ფუნდამენტალისტებისთვის უფრო დიდი მნიშვნელობა აქვს ცენტრალურ აზიას, ვიდრე კავკასიას. 2010-12 წლებში, როდესაც ვითარება გამწვავდა სირიაში, მთავარი დამრტყმელი ძალა სწორედ კავკასიელები იყვნენ. მათი რიცხვი ძალიან შემცირდა, რადგან ძალიან ბევრი დაიღუპა. დღეს კავკასია არ არის აქტუალური, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენთან ამ თვალსაზრისით მცოცავი ოკუპაცია არ მიმდინარეობს, თუმცა – დაბალ ტემპში. მე ტერაქტებს თბილისში არ ვვარაუდობ. თუ მოხდება, მხოლოდ უცხოური წარმომადგენლობების წინააღმდეგ. აქ მომხდარ ტერაქტს ისეთი რეზონანსი არ ექნება, როგორიც ამას ჰქონდა ბარსელონაში. ხვალ როგორი მდგომარეობა იქნება, დღეს ეს რთული სათქმელია. არ არის გამორიცხული, კონიუნქტურა შეიცვალოს.
