„რეზონანსი“: „უშიშროების სამსახურისთვის უფლებების შეზღუდვა ქვეყნის უსაფრთხოებას აზარალებს“ // არსებობს თუ არა დილემა ადამიანის უფლებებსა და უსაფრთხოებას შორის
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „სოციალური ფონი მძიმდება, როდის და რა ფორმით ამოხეთქავს ეს, არავინ იცის“ // „10%-იანი ოპტიმიზაციით ხელისუფლება შედეგს ვერ მიაღწევს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ იგორ კვესელავასთან: „საქართველოს ხელისუფლება ან გამოასწორებს მდგომარეობას, ან გუნდის შეცვლის საკითხი დადგება“
„რეზონანსი“: აქციზის ზრდამ ხალხი უმუშევარი დატოვა // „მთავარია, დავრჩეთ ბაზარზე და თანამშრომელთა რაოდენობასა და შემოსავალს იმდენ მნიშვნელობას აღარ ვანიჭებთ“
„რეზონანსი“: საწვავის გაძვირების გამო მანქანის სახლში დატოვებას არავინ აპირებს // „ნამდვილად გამიჭირდება გაძვირებული ბენზინის ყიდვა, მაგრამ სხვა რამეს მოვიკლებ…“
——
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „ხელისუფლება რევოლუციისკენ მიექანება“ // „საჯარო მოხელეებს მიუღებელი სახით ათავისუფლებენ სამსახურებიდან. მათ თვითმკვლელობისკენ უბიძგებენ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ბიძინა გუჯაბიძესთან: „კრედიტის გადახდა მეც გამიძვირდა“ // „შექმნილი პრობლემები კრახი და კოლაფსი არ არის“ // „მინისტრები და მოადგილეები პრემიებს საერთოდ არ უნდა იღებდნენ“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „მიხეილ სააკაშვილს ვერ ჩააჩოჩებ. ის უნდა მოიცილო“ // „ბიძინა ივანიშვილი გიორგი კვირიკაშვილს გაწირავს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „სირიაზე განცხადებით რუსეთს გავაღიზიანებთ“
——
„რეზონანსი“: საქართველო და უკრაინა სირიის სანაცვლოდ // „სირიის ომში დათმობის სანაცვლოდ რუსეთი ითხოვს სპეციალურ უფლებებს პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში“
——————-
„რეზონანსი“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
„უშიშროების სამსახურისთვის უფლებების შეზღუდვა ქვეყნის უსაფრთხოებას აზარალებს“ //
არსებობს თუ არა დილემა ადამიანის უფლებებსა და უსაფრთხოებას შორის
ელზა პაპოშვილი
კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ კანონი, შესაძლოა, შეიცვალოს – საჩივრის შეტანიდან ერთი წლის შემდეგ საკონსტიტუციო სასამართლომ საქმის არსებითი განხილვა დაიწყო. “ადამიანის უფლებათა ცენტრი” („იემს“) კანონის იმ ნორმის გაუქმებას ითხოვს, რომლის მიხედვით, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს აუდიო-ვიდეოთვალთვალი სასამართლოს ნებართვის გარეშე შეუძლია. არასამთავრობო ორგანიზაციის მოთხოვნას არ იზიარებს სუს-ის კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის წარმომადგენელი, რომელმაც სასამართლო პროცესის დახურვა მოითხოვა. სარჩელის გარშემო მწვავე შეფასებები როგორც მართველ გუნდში, ასევე ექსპერტების მხრიდან კეთდება.
კონფლიქტოლოგი მამუკა არეშიძე მიიჩნევს, რომ დღეს საქართველო უსაფრთხოების თვალსაზრისით, ძალიან სახიფათო ზონაში იმყოფება. ამიტომაც, მისი აზრით, ხელაღებით, ქვეყნის უსაფრთხოების სამსახურებისთვის გარკვეული სახის შეზღუდვების დაწესება, დაუშვებელია. „იმ ვითარებაში, რომელშიც საქართველო რეგიონში შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე იმყოფება, კონტრდაზვერვის სამსახურებისთვის რამე სახის შეზღუდვების დაწესებას, დაუშვებლად მივიჩნევ. ვფიქრობ, მომჩივანი და უშიშროების სამსახურის წარმომადგენლები ერთად უნდა დასხდნენ და ექსპერტების ჩართულობით, იმ რისკების შესახებ ისაუბრონ, რაც მსგავსი ნორმების დაწესებას შეიძლება მოჰყვეს. ამ ხალხმა უნდა მოილაპარაკოს და რაღაც შეთანხმებამდე მივიდნენ. აუცილებელია, რომ მათ შორის კონსენსუსი შედგეს. ხელაღებით იმის თქმა, რომ ადამიანის უფლებებს არღვევს და ეს ნორმები უნდა შევზღუდოთ, მგონია, ამას ცოტა პოლიტიკური ელფერი დაჰკრავს”, – ამბობს მამუკა არეშიძე. მისივე თქმით, თუ საკონსტიტუციო სასამართლომ, არასამთავრობო ორგანიზაციის სარჩელი დააკმაყოფილა, ექსპერტი არ გამორიცხავს, რომ ქვეყანაში რამე ტერორისტული აქტის შემდეგ, ეს კანონი უკან მივიღოთ.
მამუკა არეშიძის განცხადებით, შემდეგ საზოგადოება ხელს ხელისუფლებისკენ გაიშვერს და იკითხავს, რატომ არ მოხდა მსგავსი საფრთხის ქვეყნისთვის არიდება. თუმცა აღმოჩნდება, რომ უშიშროების სამსახურებმა, სწორედაც რომ შეზღუდული უფელბებიდან გამომდინარე, დანაშაულის პრევენცია ვერ შეძლეს. ამიტომ, კონფლიქტოლოგის აზრით, სასამართლოები და ყვირილი საჭირო არ არის. ევროპას კანონის ასეთი სირბილე, ადამიანების სიცოცხლის ფასად დაუჯდა. საფრანგეთმა და ბელგიამ ეს უკვე მწვავედ იწვნია და ჩვენს ქვეყანას ახლა ფსევდოტოლერანტობა არაფერში სჭირდება.
არასამთავრობო ორგანიზაციის სარჩელის განხილვას, საქართველოს პარლამენტის თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარის პირველი მოადგილე ირაკლი ბერაია უარყოფითად აფასებს და ფიქრობს, რომ მსოფლიოსა და რეგიონში მომეტებული საფრთხეების გათვალისწინებით, უსაფრთხოების სამსახურისთვის კონტრსადაზვერვო საქმიანობის ფარგლებში უფლებამოსილებების შეზღუდვა დაუშვებელია. მისი თქმით, რეგიონში შექმნილი მძიმე მდგომარეობიდან გამომდინარე, დაუშვებელია, კონტრდაზვერვის სამსახურებს და მის თანამშრომლებს მსგავსი სახის აკრძალვები დავუწესოთ. ეს პირდაპირ ქვეყნის და ჩვენი მოქალაქეების უსაფთხოებას დააზარალებს.
დეპუტატის განცხადებით, საქართველოს ყველა პარტნიორი ქვეყნების, უსაფრთხოების სამსახურებს, კონტრსადაზვერვო საქმიანობის ფარგლებში ანალოგიური უფლებამოსილება აქვთ. მისი თქმით, ევროპაში მიმდინარე ტერორისტული აქტების ფონზე, გერმანიამ და საფრანგეთმა პირიქით, უშიშროების სამსახურებისთვის უფლებამოსილების გაზრდაც კი მოითხოვეს.
“ის, რასაც იემსი ითხოვს, უბრალოდ, დაუშვებელია, მითუმეტეს რეგიონში შექმნილი მძიმე სიტუაციიდან გამომდინარე. უშიშროების სამსახურისთვის უფლებამოსილების შეზღუდვა, პირდაპირ ჩვენი ქვეყნის უსაფრთხოებას აზარალებს. კონტრსადაზვერვო საქმიანობა ზოგადად არის სახელმწიფო უსაფრთხოების სფეროში სპეციალური ღონისძიებების სისტემა, როგორც ოპერატიული ღონისძიებების, ასევე ოპერატიულ-ტექნიკური ღონისძიებების ერთობლივი ჯაჭვი. კონტრდაზვერვის საქმიანობისას, ქვეყნის სპეციალურ სამსახურებს ტერორისტების და მათი დაჯგუფებების გამოვლენა ევალება. როგორ წარმოგიდგენიათ, როდესაც ყველა ეჭვმიტანილზე მუშაკმა მოსამართლესთან უნდა ირბინოს და თვალთვალის ან მიყურადების უფლება ითხოვოს. ეს შეზღუდვა, მას ოპერატიულად მუშაობის საშუალებას მოუსპობს”, – ამბობს ირაკლი ბერაია. მისივე თქმით, როდესაც ქვეყნის 20% ოკუპირებულია, რეგიონის სპეციფიკის და ზოგადად რეგიონში არსებული საფრთხეების გათვალისწინებით, აბსოლუტურად დაუშვებელია უსაფრთხოების სამსახურისთვის კონტრსადაზვერვო საქმიანობის ფარგლებში უფლებამოსილებების შეზღუდვა, რაც ჩვენი სპეცსამსახურების დასუსტებას გამოიწვევს და არსებულ რისკებს კიდევ უფრო გაზრდის.
პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე, ეკა ბესელია ამბობს, რომ ქვეყნის უსაფრთხოების სამსახურების დასუსტება, დღეს გაზრდილი ტერორიზმის საფრთხეების ფონზე, პრობლემებს ჩვენივე მოქალაქეების უსაფრთხოებას შეუქმნის. მისი აზრით, კონტრდაზვერვითი და კონტრტერორისტული საქმიანობის განმახორციელებელი დანაყოფების ეფექტურად მუშაობისთვის განსაზღვრული ინსტრუმენტების შეზღუდვის მოთხოვნა, ქვეყნის უსაფრთხოების უზრუნველყოფისთვის ხელის შეშლის მცდელობას უფრო ჰგავს.
“კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ” საქართველოს კანონის იმ ნორმების არაკონსტიტუციურად ცნობა, რომელთა საფუძველზეც კონტრდაზვერვითი, კონტრტერორისტული საქმიანობის ფარგლებში, გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში, შეზღუდული დროით დასაშვებია ქვეყნის უსაფრთხოებისთვის შესაძლო საეჭვო პირის, მოსამართლის ნებართვის გარეშე, ფარული თვალთვალი და მიყურადება, ხელ-ფეხს გაუხსნის ტერორისტებსა და ჩვენი ქვეყნის არაკეთილის მსურველებს. ამიტომაც, ასეთი შეზღუდვის წინააღმდეგი ვარ და მემგონი ყველა ნორმალურად მოაზროვნე ადამიანისთვის მსგავსი შეზღუდვების დაწესება სადაზვერვო სამსახურებისთვის მიუღებელი იქნება”, – განაცხადა ეკა ბესელიამ.
თუმცა, მოსარჩელე მხარე – „იემს“-ი აცხადებს, რომ ნორმები საგამოძიებო უწყებებს ადამიანების პირად ცხოვრებაში ჩარევის საშუალებას აძლევს. ორგანიზაციაში მიიჩნევენ, რომ ახლანდელი კანონმდებლობა უწყების პირად ცხოვრებაში ჩარევას სასამართლოს ყოველგვარი ჩართულობის გარეშე ახორციელებს, რაც კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება. “იემსიმ” ამის თაობაზე საკონსტიტუციო სასამართლოს ჯერ კიდევ 2015 წლის ნოემბერში მიმართა. “იმედი გვაქვს, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო დაადგენს კანონის არაკონსტიტუციურობას, რაც გახდება იმის საფუძველი, რომ საკანონმდებლო ორგანომ გადასინჯოს უსაფრთხოების სამსახურების მუშაობის მარეგულირებელი ნორმები”, – განაცხადა “იემს“-ის წარმომადგენელმა სოფო ვერძეულმა.
„რეზონანსი“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „სოციალური ფონი მძიმდება, როდის და რა ფორმით ამოხეთქავს ეს, არავინ იცის“ // „10%-იანი ოპტიმიზაციით ხელისუფლება შედეგს ვერ მიაღწევს“
გვანცა ღვედაშვილი
არსებულ სიციალურ ეკონომიკურ მდგომარეობას მძიმეს უწოდებს პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე. მისი თქმით, აღნიშნული მდგომარეობის გამოსასწორებლად ხელისუფლებამ ძირეული რეფორმები უნდა განახორციელოს. რაც შეეხება ოპტიმიზაციას, პოლიტოლოგის შეფასებით, მნიშვნელოვანია, ხელისუფლებას ჩამოყალიბებული სტრატეგიული პოზიცია ჰქონდეს, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ოპტიმიზაცია უშედეგო იქნება.
- თქვენი აზრით, რამდენად ეფექტური იქნება, ხელისუფლების ოპტიმიზაციის გეგმა?
- თუ გავითვალისწინებთ იმ სოციალურ ვითარებას, რომელიც გვაქვს, ეს ოპტიმიზაცია მოკლევადიან პერიოდში რაღაც სიკეთეს მოგვიტანს, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში არაფერს შეცვლის. ამიტომ, თუ ოპტიმიზაციაზეა საუბარი, მთლიანად უნდა გადავხედოთ სახელისუფლებო სტრუქტურებს, თუმცა ამ ყველაფერს კონცეპტუალური ბაზა სჭირდება. 10%-იანი ოპტიმიზაცია არის მცირე ფინანსური დანაზოგი და ამ მეთოდით ხელისუფლება შედეგს ვერ მიაღწევს. უნდა ამოვიდეთ იმ პრინციპებიდან, თუ როგორი მთავრობა და ხელისუფლება გვჭირდება. ასეთი შემცირებები პიარის ნაწილი უფროა, ვიდრე რეალური რეფორმის. ქვეყანას ცვლილებები არა მხოლოდ სახელისუფლებო ნაწილში, არამედ მთლიანად სჭირდება. ამ შემთხვევაში შესაძლოა იმ რისკზეც წავიდეთ, რომ აღნიშნული ოპტიმიზაციის პირობებში განთავისუფლებულ ხალხს, ერთი წლის განმავლობაში დავუტოვოთ ის ხელფასი, რომელსაც იღებდნენ, სანამ დაიწყებენ სხვა სამსახურს, ან რამე სხვა მექანიზმი მოვიფიქროთ. იმ ხალხს, ვინც დღეს სახელისუფლებო სტრუქტურებშია დასაქმებული, არავითარი ბრალი არ მიუძღვით, ისინიც ჩვენი მოქალაქეები არიან.
მეორე მხრივ, საჭიროა რეალური ოპტიმიზაციის განხორციელება. ჩემი აზრით, არანაირი პრობლემა არ იქნება, თუ სისტემურ ოპტიმიზაციას მივმართავთ და იმ ხალხს, რომელიც სამსახურის გარეშე დარჩება, კომპენსაციის სახით ერთი წლის განმავლობაში გადავუხდით ხელფასს. მოგება მთავრობასაც და ხალხსაც ის ექნება, რომ ერთი წლის შემდეგ მიიღებს შეცვლილ მთავრობას. თუ გვეცოდინება საით მივდივართ, ეს ერთი წელი ყველა გაიჭირვებს. ამ 10%-ის ახლა გაშვებით კი ექვსი თვის შემდეგ არავის ეცოდინება, ისევ უკან დაბრუნდენ ეს ადამიანები, თუ მათი რაოდენობა 20 პროცენტით გაიზარდა.
- გაზრდის თუ არა აღნიშნული ოპტიმიზაცია უმუშევართა რაოდენობას და თქვენი აზრით, რა რეალობის წინაშე აღმოვჩნდებით?
- რა თქმა უნდა, მათთვის ეს პრობლემა იქნება. დღეს სამუშაოს შოვნა არც ისე მარტივია, თუ საერთოდ შესაძლებელია. მათი ძირითადი ნაწილი ალბათ უმუშევარი დარჩება, მაგრამ ხელისუფლებამ ოპტიმიზაცია მაინც უნდა განახორციელოს, რადგან მათი ბრალი არ არის, თუ შტატები გაბერილი იყო და სწორედ ამის საშუალებით მოხვდნენ აღნიშნულ თანამდებობეზე. ამიტომაც ამ ადამიანებს გარკვეული დახმარება ნამდვილად დასჭირდებათ. მე უფრო ფართომასტშაბიან რეფორმაზე ვლაპარაკობ, რომლის მიხედვითაც, როგორც უკვე მოგახსენეთ, სახელმწიფომ გარკვეული პერიოდის განმავლობაში შემცირებებში მოყოლილ ადამიენებს ხელფასი გადაუხადოს. რომელიც სიტუაციასაც დაამშვიდებს და როცა ადამიანმა იცის, რომ სამსახური აღარ აქვს, მაგრამ ფინანსურად გარკვეულწილად უზრუნველყოფილია, ამით სახელმწიფო იმ ვალდებულებასაც შეასრულებს, რომელიც ამ ადამიანების წინაშე აკისრია. აქ საუბარი მორალურ პასუხისმგებლობაზეა. ასეთ შემთხვევაში, ეს იქნება უფრო რბილი გადასვლა.
- დღევანდელი ვითარებიდან გამომდინარე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სოციალური მდგომარეობა უფრო მეტად მძიმდება. როგორ ფიქრობთ, რა შედეგამდე მიგვიყვანს აღნიშული რეალობა?
- ჩვენთან როგორც წესი, თუ გავლილ პერიოდს გავითვალისწინებთ, სოციალური პირობების გამო ქუჩაში გამოსვლა არ ითვლება კარგ ტონად. მაგრამ, როდესაც ასეთი ნეგატიური განწყობები იქმნება, შემდეგ ნებისმიერი უბრალო მიზიზიც კი საკმარისი აღმოჩნდება იმისთვის, რომ ხალხი ქუჩაში გამოვიდეს. რაღაც ნაბიჯები ხელისუფლებამ უკვე გადადგა. სწორია თუ არა ეს, ცალკე საკითხია, მაგრამ თუ ასეთ ნაბიჯებს დგამ და საკუთარ რეპუტაციას კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებ, მაშინ უნდა გარისკო, შემდგომი ნაბიჯებიც გადადგა და რეალური რეფორმა განახორციელო. სოციალური ფონი მძიმდება, როდის და რა ფორმით ამოხეთქავს ეს, არავინ იცის, მაგრამ რომ მძიმდება, ეს ფაქტია. არ მინდა ახალი წლის წინა პერიოდში პესიმისტი ვიყო, თუმცა ვერც ოპტიმისტი ვიქნები, რადგან ვერ ვხედავ პერსპექტივას, რომ რაღაც სასიკეთოდ შეიცვლება. ღმერთმა ქნას ვცდებოდე და ასე არ იყოს.
- რამდენად შესაძლებელია, შექმნილი სიტუაციიდან რომელიმე პოლიტიკურმა ძალამ ისარგებლოს და აღნიშნული მდგომარეობა თავის სასარგებლოდ გამოყენოს?
- შესაძლებელი არის, მაგრამ ასეთ პოლიტიკურ გუნდს დღეს მე ვერ ვხედავ. ყველაზე ძლიერი და სტრუქტურულად გამართული არის “ნაციონალური მოძრაობა”. არ აქვს მნიშვნელობა დარჩებიან ერთიანი, თუ გაიყოფიან, ორივე ნაწილი სერიოზულ ძალად დარჩება, იმ პოლიტიკური სპექტრის ფონზე, რომელიც დღეს გვაქვს. თუმცა, მეორე მხრივ “ნაციონალებს” ძალიან გაუჭირდებათ ამ ვითარებით სარგებლობა, რადგან მათ ხალხი არ გაჰყვება. სხვა ძალა კი, რომელსაც შეუძლია, რომ ხელისუფლება ჩაანაცვლოს, პერსეპქტივა ჰქონდეს ჯერჯერობით არ ჩანს. ვფიქრობ, რაც უფრო გამწვავდება სიტუაცია, მით უფრო მეტი იქნება იმის ალბათობა, ოპოზიცამ რაღაც ფორმა მიიღოს. იქნება ეს გაერთიანებული ოპოზიცია, როგორც ასეთ სიტუაციებში ხდება ხოლმე, თუ განცალკევებით მყოფი ჯგუფი, რომელიც იმაზე მიმზიდველი იქნება, ვიდრე “ქართული ოცნება” და “ნაციონალური მოძრაობაა”.
- რამდენად ადეკვატურია ხელისუფლების განცხადებები ლარის კურსის გაუფასურებასთან დაკავშირებით. ვგულისხმობ, მათ მიერ დასახელებულ იმ მიზეზებს, რომელსაც კურსის ვარდნას უკავშირებენ?
- ლოგიკური არის თუ არა, ეს ერთი საკითხია. მეორე მხრივ, ლარის კურსის ასეთი დევალვაცია, რომ ტარიფებს და ცხოვრებას გაზრდის, ვფიქრობ, ეს სალაპარაკო და საკამათო არ არის. სიმართლე გითხრათ, ღრმად არ ვარ ამ ეკონომიკურ საკითხებში ჩახედული, თუმცა, რა თქმა უნდა ეკონომიკის განვითარება აუცილებელია და ვფიქრობ, ამისთვის არაორდინალური მეთოდების მოფიქრებაა აუცილებელი.
ისეთი ტრადიციული განცხადებები, რომ მოვიზიდავთ ინვესტიციას და ა.შ. ვფიქრობ არაეფექტური იქნება, ზოგადად ის ნაკლებეფექტური მიდგომები, რომელიც ბოლო 15 წლის განმავლობაში აქვს ხელისუფლებას. ის ინვესტიციები, რაც არის, უფრო მეტად ტურიზმის სექსტორსა და არამწარმოებლურ სექტორში იდება და თუ ჩვენ არ გვექნება სტრატეგია, რომ თავად ვაწარმოოთ, მუდმივად ინვესტიციებს აქ არავინ განახორციელებს.
რეალურად რომ შევხედოთ ვითარებას, ჩვენ ირგვლივ არასტაბილური გარემოა. თურქეთში პრობლემებია, ახლოს არის სირიაც. თავად კავკასიაც არასტაბილური რეგიონია.
- როგორ ფიქრობთ, შეძლებს ეს ხელიუფლება ისეთი რეფორმების განხორციელებას, რომელიც ქვეყანას ამ მძიმე მდგომარეობიდან გამოიყვანს?
- ძალიან დიდი კითხვის ნიშნები არსებობს და ამის ალბათობა ძალიან ცოტაა. მე მგონია, რომ უნდა განხორციელდეს ძირეული სახელისუფლებო რეფორმა, იყოს მაქსიმალურად მცირე ბიუროკრატია, მოხდეს რეალური სახელისუფლებო ოპტიმატიზაცია, ეს ყველაფერი აუცილებელი პირობაა იმისთვის, რომ სახელმწიფო სისტემა შეიცვალოს. თუმცა, ეს არ მოიცავს მხოლოდ ბიუროკრატიის შემცირებას და ცენტრალური ხელისუფლებას, არამედ მმართველობისა და თვითმმართველობის ორგამოებში მკვეთრი პოლიტიკის გატარებას, მითუმეტეს ახლა, როცა შემდგომი არჩევნები მოდის და ხარჯები მინიმუმამდე უნდა დავიდეს.
ეს არჩევნები ხელისუფლებას იმის საშუალებას მისცემს, რომ კი არ გაანთავისუფლოს, ახალი პირობებით აირჩიოს თვითმმართველობა, რაც იმას ნიშნავს, რომ გამონთავისუფლდება ზედმეტი თანხა. მეორე ნაბიჯი რეალური დეცენტრალიზაცია არის. მესამე – ფინანსური უზრუნველყოფა. საბოლოო ჯამში ბევრი ფაქტორია, რომელიც გასათვალისწინებელია. არის ამისთვის ხელისუფლება მზად?! – არ მგონია. მაშინ, როცა ლაპარაკია საკონსტიტუციო კომისიაზე, ამასთან ვიცით, რომ აპრილში მზად იქნება ახალი მოდელი, ეჭვი მეპარება, რომ თუ სერიოზულ რეფორმაზეა საუბარი, ეს მოესწროს. ამას საკმაოდ დიდი დრო სჭირდება. ამიტომ, მგონია, რომ ხელისუფლება მზად არ არის.
ზოგადად, შემიძლია გითხრათ, რომ რეალური სახელისუფლებო რეფორმის გარეშე, ცალკე აღებული ეკონომიკური რეფორმა ვერ გატარდება.
„რეზონანსი“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ იგორ კვესელავასთან: „საქართველოს ხელისუფლება ან გამოასწორებს მდგომარეობას, ან გუნდის შეცვლის საკითხი დადგება“
სალომე სარიშვილი
პოლიტოლოგი იგორ კვესელავა მიიჩნევს, რომ ეროვნული ვალუტის კატასტროფული ვარდნა მხოლოდ ხელისუფლების პასუხისმგებლობის საკითხი ვერ იქნება. მისივე თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ ლარის გაუფასურებაზე დიდწილად გარე ფაქტორები მოქმედებს და შესაბამისად, კვესელავას მმართველი გუნდის ეს არგუმენტი დამაჯერებლად მიაჩნია.
პოლიტოლოგი ფიქრობს, რომ საზოგადოებამ მმართველ ძალას ეკონომიკური კეთილდღეობისა და ვითარების სტაბილურობისთვის გარკვეული დრო უნდა მისცეს და შეფასება, დასკვნა შემდგომ გააკეთოს.
როგორც იგორ კვესელავამ “რეზონანსთან” საუბრისას აღნიშნა, იმ შემთხვევაში, თუკი ახალი წლის პირველივე თვიდან ხელისუფლება ვითარების გაუმჯობესებას ვერ მოახერხებს, შესაძლოა მისი წასვლის წინაპირობაც კი გაჩნდეს. პოლიტოლოგი ჩვენთან საუბრისას მოსალოდნელ საკონსტიტუციო ცვლილებებსაც შეეხო და დასძინა, რომ პრეზიდენტის არჩევის წესი მართლაც შესაცვლელია, ხოლო პარლამენტის შენობა კი მისი აზრით, ყველა შემთხვევაში დედაქალაქში უნდა გადმოიტანონ.
მიმდინარე პოლიტიკურ საკითხებზე “რეზონანსი” იგორ კვესელავას ესაუბრა.
- თქვენი შეფასებით, ვისი პასუხისმგებლობაა ლარის კატასტროფული ვარდნა და რამდენად იზიარებთ მმართველი ძალის არგუმენტებს ამ პროცესში გარე ფაქტორების შესაძლოა გავლენაზე?
- ჩემი აზრით, ლარის გაუფასურებაზე მხოლოდ შიდა ვითარება არ მოქმედებს, ასეთი ორომტრიალი მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენების გამოძახილია, როდესაც დოლარის ღირებულებამ და როლმა ყველგან აიწია. სხვათა შორის, ამერიკელებს დოლარის გამყარების მექანიზმი გააჩნიათ და შესაბამისადაც მოქმედებენ კიდეც. პრინციპში, ბევრი სხვა ფაქტორიცაა, თუმცა დოლარის სიმყარე ძალიან ბევრ რამეს განაპირობებს.
- თუმცა ეს თეორია საზოგადოებისთვის ნაკლებად გასაგები და მნიშვნელოვანია…
- გეთანხმებით იმაში, რომ საზოგადოებას თეორია, ლექცია და დამოძღვრა არ აინტერესებს და მას მხოლოდ კეთილდღეობა და სტაბილურობა უნდა, თუმცა მაინც მიმაჩნია, რომ ასეთ სიტუაციაში ხელისუფლებას უნდა ვაცადოთ და მივცეთ 3 თვე ვითარების სტაბილიზაციისთვის. ვხედავთ, რომ მმართველ ძალას ეკონომიკური სტაბილურობის თავისი გეგმა გააჩნია და ამის სისრულეში მოყვანას თავისი დრო სჭირდება.
- მაგალითად, გეგმის რომელი ნაწილი მიგაჩნიათ ვითარების გამოსწორების წინაპირობად?
- ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მომენტი საამისოდ ინვესტიციების მოზიდვაა, რასაც ასევე დრო სჭირდება. აგრეთვე მნიშვნელოვანია, რომ სახელმწიფო გარკვეულ ღონისძებებსაც ატარებს კადრების შემცირების კუთხით, რაც ასევე მისასალმებელია და ბიუჯეტზეც თავისთავად აისახება. ვგულისხობ სამინისტროებში დეპარტამენტების შემცირებას და კადრების ოპტიმიზაციას. რამდენად სწორი და შედეგის მომცემი იქნება ეს მიდგომა, ჯერ კიდევ მომავლის საკითხია, თუმცა ვფიქრობ, ეს მისასალმებელი ნაბიჯია. ვფიქრობ, სხვა გზა ახლა არც არსებობს. ყველა ძალას თავისი სტრატეგია გააჩნია და მგონია, რომ მმართველი ძალის სტრატეგია ამ შემთხვევაში გამართლებული და სწორია.
- თუმცა, მიუხედავად ამ ღონისძიებისა, გარკვეულ პროდუქტსა და გადასახადებზე ფასების მატება უკვე დაანონსებულია. როგორ ფიქრობთ, რამდენად შესაძლოა ამ ყველაფერმა ხალხში საპროტესტო ნოტა გაზარდოს და ქუჩაში გამოვიდეს?
- არ მახსენედება საქართველოს ისტორიაში პერიოდი, როცა სოციალური მდგომარეობის გამო ვინმე ქუჩაში გამოვიდა და ეს გააპროტესტა. ვფიქრობ, ეს არც ახლა მოხდება და შესაბამისად, მგონია, რომ ქუჩის აქციები არ იქნება. ასეთ შემთხვევაში გამოდის, რომ ეს მთლიანი სურათი და ფონი კი არა, ადამიანების გარკვეული სეგმენტის პროტესტი იქნება, რომელიც საერთო ფონს სულაც არ ასახავს. ეს იქნებიან ადამიანები, რომელთაც ისედაც ექნებოდათ პრობლემები, ხოლო ეს იქნება მათი პროტესტის მიზეზი. ამით იმის თქმა მსურს, რომ მთავარი საშუალო ფენის არარსებობაა და წლების მანძილზე ამის მოგვარება ვერ მოვახერხეთ. რეალურად კი მივიღეთ, რომ მხოლოდ მდიდრები და ღარიბები გვყავს, რაც ძალიან ცუდია.
- საპარლამენტო ოპოზიცია ეკონომიკურ გუნდს პარლამენტში იბარებს, ხოლო “პატრიოტთა ალიანსი” ანტიკრიზისული გეგმის შემუშავებაზე საუბრობს. როგორ აფასებთ ოპოზიციის ამ ინიციატივებს?
- თუ მთავრობის პარლამენტში მისვლა საკითხსა და პრობლემას გადაჭრის, კი ბატონო, მაგრამ იქნება კი ასე? ვფიქრობ, იქ მხოლოდ შეკითხვების დასმა და კამათი იქნება, ეს კი შედეგს არ გამოიღებს. ხელისუფლება თავისას იტყვის, ოპოზიცია თავისას და კრება დარჩება მხიარული. ჩვენ კი ეს არ გვჭირდება, ჩვენ გვჭირდება გადაჭრილი პრობლემა და ფაქტები ეკონომიკის განვითარებისა. ამდენად, ეს მიდგომა გამართლებულად არ მიმაჩნია და არც იქნება სწორი.
რაც შეეხება ანტიკრიზისულ გეგმასა და მასში შემავალ გუნდს, მიუხედავად “პარტიოტთა ალიანსისადმი” ჩემი პატივისცემისა, არ მიმაჩნია, რომ ეს ინიციატივა სწორია, რადგან ამის გეგმა მთავრობას ისედაც გააჩნია. რა თქმა უნდა, ანტიკრიზისული გეგმა აუცილებელია და ეს ხელისუფლებას უნდა გააჩნდეს კიდეც, თუმცა უკვე მოგახსენეთ, რომ ჩემი აზრით, მთავრობა უკვე მუშაობს ამ გეგმის შემუშავებაზე. ეს გამოიხატება მათი გამოსვლებითა და განცხადებებით. განა ეს ვითარების გამოსასწორებელი გზის წინაპირობა არაა? რა გამოუვა მათ, ეს მეორე მხარეა და ცალკე მსჯელობის თემაა. თუ მთავრობას ეს 2-3 თვეში არ გამოუვა, მაშინ აღმასრულებელი ძალა უნდა წავიდეს.
- გასაგებია, რომ მთავრობას დრო უნდა მივცეთ, მაგრამ ალბათ იქნება საკითხი, სადაც მათ მიმართ კრიტიკული შეფასება გაქვთ. თქვენი აზრით, რას ვერ უმკლავდება მმართველი ძალა ან რა შეცდომებს უშვებს?
- რა თქმა უნდა, კრიტიკული შეფასებაც მაქვს, მაგრამ მაინც ვფიქრობ, რომ მმართველ ძალას უნდა ვაცალოთ. ვფიქრობ, ხელისუფლება ეკონომიკურ პოლიტიკაში და ბანკების მმართველობაში უფრო აქტიურად უნდა ჩაერიოს. ცხადია, ვიღაც მეტყვის, რომ ეს კერძო სექტორია და რასაც უნდა იმას იზამს, მაგრამ ასე არაა. სწორედ ბანკების რეგულირებითა და ზედამხედველობით გაჩერდება ხალხის ყვლეფა და ამაზე ხელისუფლებამ აუცილებლად უნდა იზრუნოს. ჩვენ არ უნდა მივცეთ ბანკებს საშუალება ასე მოქმედება გააგრძელოს, პატარა ყურის აწევას ისინი საჭიროებენ. სხვათა შორის, “ნაციონალური მოძრაობის” დროს ბიზნესმენებისა და საბანკო სექტორის მიმართ საკმაოდ მკაცრი პოლიტიკა იყო. ცხადია, არ ვამბობ, რომ მათ ყველაფერში ვეთანხმები, მაგრამ რაღაც დოზით ეს ძალიან სწორი მოქმედება იყო. სახელწიფომ ეკონომიკური ბერკეტები აუცილებლად უნდა აიღოს და ეს სექტორი მართოს.
- საკონსტიტუციო კომისიის ნაწილი მოსალოდნელ ცვლილებებზე უკვე ალაპარაკდა. როგორ უყურებთ პარლამენტის შენობის დედაქალაქში გადმოტანის იდეას?
- მიმაჩნია, რომ პარლამენტის თბილისში გადმოტანა მართებულია და ესეც წაადგება ეკონომიკას. ჩვენს ქვეყანას არ აქვს იმის ფუფუნება, ასეულობით ლარები ამხელა გზაზე წასვლა-წამოსვლაში იხარჯებოდეს, ეს სწორი ნამდვილად არაა. აუცილებელია პარლამენტი თბილისში გადმოიტანონ. რაც შეეხება ქუთაისის შენობას, ძალიან სწორია, როცა ექსპრემიერი იქ ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის მოწყობაზე საუბრობს და ეს ასეც უნდა მოხდეს. ეს ძალიან სწორი და დროული გადაწყვეტილება იქნება.
ზუსტად ასეთი მომენტების გათვალისწინებაა ახლა გამოსავალი და არა მილიონების გზაში ხარჯვა. სულ არაა საჭირო მძღოლებში, საწვავში და პარლამენტის აპარატის შენახვაში ამხელა ფულს ვყრიდეთ, ეს თავშივე არასწორი გადაწყვეტილება იყო. ვიცი ძალიან ბევრი განვითარებული ქვეყანა, სადაც პარლამენტარები საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობენ და ეს სწორია. ჩვენთან კი ხელისუფლებით ტკობით და ფუფუნებით არიან დაკავებულნი და ეს ოდესღაც უნდა დამთავრდეს. იანვარში, როცა უკვე დათქმული დრო მოვა, ძალიან სერიოზული ამოცანების წინაშე დავდგებით – ხელისუფლება ან გამოასწორებს ჩამოთვლილ შეცდომებს და მდგომარეობას ან გუნდის შეცვლის საკითხი დადგება. ვფიქრობ, ივანიშვილიც ხედავს ამ ყველაფერს.
- პრეზიდენტის არჩევის წესის შეცვლაზე რას ფიქრობთ?
- პრეზიდენტის არჩევის წესზე თქვენს გამოცემასთან არაერთხელ მისაუბრია და ახლაც გავიმეორებ, რომ ჩვენ ახლა სრულ საპარლამენტო რესპუბლიკად ვყალიბდებით და შესაბამისად, ჩვენ არ გვექნება ფუფუნება პრეზიდენტის არჩევაში მილიონები ვხარჯოთ. პრეზიდენტი უნდა აირჩიოს პარლამენტმა და ეს აბსოლუტურად სწორი იქნება, რადგან მას უფლებამოსილებები ისედაც შეზღუდული აქვს.
„რეზონანსი“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
აქციზის ზრდამ ხალხი უმუშევარი დატოვა
„მთავარია, დავრჩეთ ბაზარზე და თანამშრომელთა რაოდენობასა და შემოსავალს იმდენ მნიშვნელობას აღარ ვანიჭებთ“
ნათია ლომიძე
გადასახადების ზრდა ბიზნესს დიდ პრობლემას უქმნის. აქციზის გაზრდამ მკვეთრად შეამცირა ლუდის რეალიზაცია. ამის გამო მწარმოებლები, ჯერ ხარჯების ოპტიმიზაციას, შემდეგ კი თანამშრომლების შემცირებას აპირებენ. მსგავს სიტუაციაში არიან თამბაქოს კომპანიები. აქციზის გაძვირება უკვე აისახა მათ მუშაობაზე. ზოგიერთი ბიზნესმენი პირდაპირ ამბობს, რომ მტკივნეული გადაწყვეტილების მიღება მოუწევს.
2016 წელი ლუდის ბიზნესმა კლებით დაასრულა. ადგილობრივი კომპანიები ბოლო ორ წელიწადში ლუდის მოხმარების მკვეთრ შემცირებაზე საუბრობენ და ამ ტენდენციას ლუდის აქციზის ზრდას უკავშირებენ.
კომპანია “კასტელის” ხელმძღვანელი ლევან ზაუტაშვილი აცხადებს, რომ 2015 წელთან შედარებით, წელს ლუდის ბაზრის საერთო კლებამ 8% შეადგინა. ბიზნესმენის ინფორმაციით, 2015 წელს ლუდის ბაზარმა 70 მლნ ლიტრს მიაღწია, 2016 წელი კი სექტორმა 64 მლნ ლიტრით დაასრულა. 2014 წელს კი, სანამ ლუდზე აქციზი გაიზრდებოდა, ლუდის ბაზარი საქართველოში 84 მილიონ ლიტრს შეადგენდა.
ლევან ზაუტაშვილის ინფორმაციით, ამის გამო სამომავალოდ გაფართოებაზე ვერ იფიქრებენ და ხარჯების მაქსიმალურ ოპტიმიზაციაზე იქნებიან ორიენტირებული. კომპანია არ გამორიცხავს, რომ თუ დასახული გეგმა ვერ შეასრულა, სამსახურიდან თანამშრომლების გათავისუფლებაც მოუწევს.
ბიზნესმენს 2017 წელს ლუდზე აქციზის შემცირების მოლოდინი არ აქვს და აცხადებს, რომ იმ ფონზე, როდესაც აქციზის გადასახადი იზრდება თამბაქოსა და საწვავზე, გადასახადის კლება ამ მიმართულებით არ მოხდება.
“ბიზნესკონტრაქტთან” ბაზრის შემცირებაზე ისაუბრა კომპანია “ზედაზენის” დამფუძნებელმა ცეზარ ჩოჩელმაც. მისი თქმით, 2016 წელი სექტორისთვის საკმაოდ მძიმე იყო, რადგანაც ლუდის მოხმარებამ ქვეყანაში დაახლოებით 8%-ით იკლო. მომავალში ბევრი რამ იქნება დამოკიდებული ლარის კურსზე, მოსახლეობის შემოსავლებსა და მსყიდველუნარიანობაზე.
აქციზის გაძვირებამ, როგორც ლუდის ასევე თამბაქოს ბიზნესიც დააზარალა. თამბაქოს სადისტრიბუციო კომპანია “ჯჯ 2011″-ის ხელმძღვანელი ილია ჟღენტი “რეზონანსთან” საუბრისას აცხადებს, რომ მისი კომპანია დიდი ხანია ხარჯების შემცირებაზე მუშაობს, თუმცა სიტუაცია ისევ უკონტროლოა. კომპანიის ფინანსური სტაბილურობის შენარჩუნებისა და ბაზარზე დარჩენის გამო, ის არც თანამშომლების შემცირებას გამორიცხავს.
“აქციზის ზრდა როგორც სხვა სფეროებს, ისე ჩვენც შეგვეხო და საკმაოდ მტკივნეულად აისახა თამბაქოს ბაზარზე. პროდუქტის რეალიზაციას უკვე შეეშალა ხელი. წინა წლებთან შედარებით, გაყიდვის მაჩვენებელი მკვეთრად შემცირებულია. ჩვენმა კომპანიამ ხარჯების ოპტიმიზაციის ეტაპი უკვე გაიარა, შევამცირეთ სადისტრიბუციოს ორი ეკიპაჟი. პარალელურად, აქტიურად ვმსჯელობთ ახალი წლის შემდგომ პერიოდზეც, როდესაც კიდევ უფრო დაეტყობა ბაზარს ფასის მატება. სამწუხაროდ, მოგვიწევს ისეთი ზომების მიღება, რომელიც არც ჩვენთვის არის სასიამოვნო პროცესი, ვგულისხმობ, თანამშრომელთა შემცირებას. არ დაგიმალავთ და გეტყვით, რომ გადარჩენის მექანიზმი გვაქვს შემუშავებული. მთავარია დავრჩეთ ბაზარზე და თანამშრომელთა რაოდენობასა და შემოსავალს იმდენ მნიშვნელობას აღარ ვანიჭებთ. გეგმაში გვაქვს თამბაქოსთან ერთად, სხვა პროდუქტების რეალიზაციაში ჩაშვებაც, ეს სადისტრიბუციო ხარჯის ნაწლს დაფარავს, რაც ნამდვილად შეღავათია ჩვენი კომპანიისთვის. ეს არის ერთ-ერთი ვარიანტი, რომ კომპანიას დავეხმაროთ, თუმცა რამდენად გვექნება განხორციელების საშუალება, ამას მომავალი გვიჩვენებს”, – განუცხადა “რეზონანსს” ილია ჟღენტმა.
აფბა-ს ვიცე-პრეზიდენტ მერაბ ჯანიაშვილს მიაჩნია, რომ აქციზის გადასახადის ზრდა როგორც ლუდისა და თამბაქოს, ასევე სხვა კომპანიების ფინანსურ მხარეზე მოახდენს ზეგავლენას. მისი აზრით, თამბაქოს გაძვირება მომხმარებლის ჯიბესა და ჯანმრთელობაზე უარყოფითად აისახება.
“რასაკვირველია, აქციზის გადასახადის ზრდა მოახდენს, ზეგავლენას ამ კომპანიების ფინანსურ სტაბილურობაზე. გადასახადი მატება პირდაპირ იწვევს პროდუქტის გაძვირებას. შესაბამისად, ამ კომპანიებს ორი არჩევანი აქვთ – ან მოგება უნდა შეამცირონ, ან ხარჯი უნდა შეკვეცონ. ხარჯების შემცირების ერთ-ერთი გზა სწორედ თანამშრომლების გათავისუფლებაა და ზოგიერთი კომპანია უკვე იძულებული გახდა ასეთი ნაბიჯი გადაედგა.
როდესაც ხელისუფლებამ დააანონსა აქციზის გაზრდა, უკვე აწკარა იყო, რომ პროდუქცია გაძვირდებოდა და მასზე მეტ-ნაკლებად მოთხოვნა შემცირდებოდა. თამბაქოს გაძვირებით არ დაიკლებს მწეველთა რაოდენობა, სანაცვლად მათი ჯანმრთელობა გაუარესდება. მწეველი გადავა უფრო ცუდი ხარისხის სიგარეტზე, რომელიც შედარებით იაფია. იმაზე საუბარი, რომ მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე ზრუნავენ სიცრუეა, პირიქით, ამ მხრივ მდგომარეობა უარესდება. ეს სხვა ქვეყნების გამოცდილებამაც აჩვენა. ჩვენი ქვეყანა არ არის პირელი, ვინც მსგავსი პრაქტიკით იხელმძღვანელა და ნახტომისებური გაძვირებით თამბაქოს მოხმარების შემცირებას ცდილობს.
თუ რეალურად უნდათ მწეველთა რაოდენობის შემცირება, აქტიური პიარკამპანია უნდა აწარმოონ. პროდუქციის გაძვირება არა მარტო კომპანიების ფინანსურ მდგომარეობაზე აისახება, არამედ მოსახლეობის ჯიბეზეც”, – განაცხადა მერაბ ჯანიაშვილმა.
“ჯითი ჯგუფის” გენერალურმა დირექტორმა ლევან გოქსაძემ “რეზონანსთან” საუბრისას განაცხადა, რომ ხარჯების ოპტიმიზაციაზე მუშაობდნენ იქამდე, ვიდრე აქციზი გაიზრდებოდა და მისი კომპანია ახლაც აგრძელებს ამ კუთხით მუშაობას. გოქსაძის თქმით, კომპანია “ჯითი ჯგუფი” თანამშრომელთა რაოდენობის შემცირებაზე აქცენტს არ აკეთებს. არც ახლა და არც სამომავლოდ ამ მხრივ არაფერი შეიცვლება.
“ხარჯების ოპტიმიზაციაზე ყოველთვის ვმუშაობდით. დღეს, როდესაც ლარი ასეთი გაუფასურებულია, რასაკვირველია, ორმაგი მუშაობა გვიწევს. არ ვგეგმავთ თანამშრომელთა შემცირებას, მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანაში რთული ვითარება ეკონომიკური და სოციალური თვალსაზრისით”, – აღნიშნა “რეზონანსთან” საუბრისას ლევან გოქსაძემ.
„რეზონანსი“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
საწვავის გაძვირების გამო მანქანის სახლში დატოვებას არავინ აპირებს // „ნამდვილად გამიჭირდება გაძვირებული ბენზინის ყიდვა, მაგრამ სხვა რამეს მოვიკლებ…“
თამუნა მუკბანიანი
საწვავის მკვეთრი გაძვირების შემდეგ, ავტომფლობელთა უმეტესობა, მანქანის სახლში დატოვებას ან გადაადგილების შეზღუდვას სულაც არ გეგმავს. ისინი აღიარებენ, რომ გაზრდილი ფასი მძიმე ტვირთად დააწვება ოჯახის ბიუჯეტს. ბოლო ორი თვის განმავლობაში საცალო ქსელში საწვავი უკვე ორჯერ გაძვირდა და საერთო ჯამში, ერთი ლიტრის ფასი 10-15 თეთრით გაიზარდა. ნავთობიმპორტიორები ბოლოდროინდელი გაძვირების მიზეზად ლარის კურსსა და საწვავის საერთაშორისო ღირებულებას ასახელებენ. გაძვირების კიდევ ერთი ტალღა ახალი წლიდან არის მოსალოდნელი – ამოქმედდება მთავრობის მიერ დაგეგმილი ცვლილებები, რომლის თანახმად მკვეთრად იზრდება აქციზის გადასახადი საწვავზე.
საწვავზე გადასახადის ზრდის ერთ-ერთ მთავარ მიზეზად მთავრობა გამონაბოლქვის შემცირებას ასახელებს. მინისტრების აზრით, მაღალი ფასის შემთხვევაში ავტომფლობელები უფრო ხშირად დატოვებენ სახლში მანქანას და ისარგებლებენ მუნიციპალური ტრანსპორტით, რაც საგრძნობლად განტვირთავს საგზაო მოძრაობას.
აბსოლუტურად საპირისპირო შეხედულება აქვთ მათ, ვინც ავტომობილით ყოველდღიურად გადაადგილდება. თბილისელი გია მესხი გადასახადის გაზრდას გამოსავალად არ მიიჩნევს. მისი აზრით, გზების განტვირთვა და გამონაბოლქვის შემცირება, უბრალოდ, მიზეზებია და სინამდვილეში, მთავრობა ამ გზით ცდილობს ბიუჯეტის შევსებას.
“დაახლოებით 20 წელია საჭეს ვუზივარ. მახსოვს, როგორც საწვავის ძალიან დაბალი, ასევე მაღალი ფასიც, მაგრამ არ მახსენდება მას გავლენა მოეხდინოს ქალაქში მანქანების რაოდენობაზე. მთავრობასაც ძალიან კარგად ესმის, რომ აქციზზე გადასახადის ზრდა არც გამონაბოლქვს შეამცირებს და არც საგზაო მოძრაობას განტვირთავს. ეს, უბრალოდ, მიზეზებია. ნამდვილად გამიჭირდება გაზრდილი ფასის შემთხვევაში ბენზინის ყიდვა, მაგრამ სხვა რამეს მოვიკლებ. შარშან რომ სიგარეტის ფასი გაზარდეს, მწეველთა რაოდენობა ხომ არ შემცირებულა? რა თქმა უნდა, არა. ასე იქნება ამ შემთხვევაშიც”, – ამბობს “რეზონანსთან” გია მესხი.
გამონაბოლქვის შემცირება და გზების განტვირთვა გამოგონილ მიზეზებად მიაჩნია თიკა დევაძესაც, თუმცა შორ მანძილზე გადაადგილების დროს საკუთარი მანქანით მოძრაობის შეზღუდვას მაინც გეგმავს.
“რა თქმა უნდა, გამოგონილი მიზეზია, გამონაბოლქვის შემცირება და გზების განტვირთვა, მაგრამ რამე ხომ უნდა ეთქვათ. იმას ხომ არ იტყვიან, ბიუჯეტს სხვანაირად ვერ ვავსებთ, კაბალური გადასახადები თუ არ დავაწესეთო. დოლარის კურსის ასეთი ზრდის პირობებში, საწვავზე ფასის მატებაც ძნელი გადასატანი იქნება, მაგრამ ქალაქში გადაადგილების დროს მანქანას სახლში მაინც ვერ დავტოვებ. სამსახური სახლიდან საკმაოდ შორსაა და მუნიციპალური ტრანსპორტი იმდენად მოუწესრიგებელია, რომ მირჩევნია სხვა რამეზე გავაკეთო ეკონომია და სამსახურში მანქანით ვიარო. იგივეს ვერ ვიტყვი ქალაქგარეთ გადაადგილებაზე. მე ბათუმიდან ვარ და თვეში ერთხელ მაინც ჩავდივარ. აწი, ალბათ, მატარებლით წავალ, უბრალოდ, ვეღარ შევძლებ ასეთი სიძვირის პირობებში საკუთარი მანქანით მგზავრობას”, – განაცხადა თიკა დევაძემ.
საწვავზე გაზრდილი ფასის გამო, ავტომობილის კვირაში რადენჯერმე სახლში დატოვებას გეგმავს ლადო კაჭარავა. მისი აზრით, საწვავის ყიდვა მაშინ, როცა ყველა პროდუქტზე იმატებს ფასი, ძალიან გაძნელდება.
“დარწმუნებული ვარ, რეალური მიზეზი, გამონაბოლქვის შემცირება კი არა, ბიუჯეტის შევსება იყო. მე და ჩემდაგვარი ეკონომიური მდგომარეობის მქონე ადამიანებს, მოგვიწევს კვირაში რადენჯერმე სახლში დავტოვოთ ავტომობილი და მუნიციპალური ტრანსპორტით ვიმგზავროთ. ეს არავითარი პრობლემა არ იქნებოდა, მოწერიგებული გრაფიკი რომ იყოს. ხშირად ავტობუსებში ფეხზე დასადგომი ადგილიც კი არაა. რთული იქნება, მაგრამ მომიწევს ამ რეჟიმზე გადაწყობა. საწვავზე ფასის ზრდასთან ერთად ყველა პროდუქტზე იმატებს ფასი, უბრალოდ, შეუძლებელი იქნება ყოველდღე მანქანით გადადგილება”, – ამბობს ლადო კაჭარავა.
ვანო გორგიაშვილის თქმით, ახალი რეგულაციები ხალხს მძიმე ტვირთად დააწვება. ლარის გაუფასურების გამო, უკვე გაიზარდა ფასი საწვავზე და სხვა პროდუქტებზეც, მომავალი კი უფრო საგანგაშოა. მიუხედავად ამისა, იგი ავტომობილით გადაადგილების შეზფუდვას არ გეგმავს და მიიჩნევს, რომ სხვებიც ასე მოიქცევიან.
“არ მგონია, ფასის ზრდის გამო, ვინმემ მანქანა სახლში დატოვოს. მართალია, გაგვიჭირდება გაზრდილი ფასის გადახდა, მაგრამ, როგორც წესი, ასეთი რეგულაცია არ ამცირებს მოხმარებას. ასე იყო შარშანაც, როცა ფასი ალკოჰოლზე და სიგარეტზე გაიზარდა. ახლა ისედაც გაძვირებულია ყველაფერი ლარის კურსის გამო, მათ შორის, საწვავიც. თუკი ზრდა გაგრძელდა, ეს მარტო ავტომფლობელებს ხომ არ შეეხება, ყველაფერზე მოიმატებს ფასი. ხანდახან მგონია, რომ ხელისუფლება გვაკვირდება, სანამდე გავუძლებთ”, – ამბობს ვანო გორგიაშივილი.
“ეკო ტრანსპორტ ცენტრის” აღმასრულებელი დირექტორის ვასილ ურუშაძის თქმით, საწვავზე აქციზის ზრდას არავითარი კავშირი არ აქვს არც ეკოლოგიასთან და არც გზების განტვირთვასთან. რეგულაციები ნამდვილად საჭიროა, თუმცა არა ამ სახის.
“აქციზის განაკვეთის ზრდა რომ ეკოლოგიურ მდგომარეობას და საცობების პრობლემას ვერ მოაგვარებს, ყველას გვესმის. მთავრობას თუკი მართლაც სურს გამონაბოლქვის შემცირება, პირველ რიგში, საწვავის ხარისხის კონტროლის რეალური მექანიზმი უნდა შეიმუშაოს, რაზეც ამდენი ხანია ვსაუბრობთ, თუმცა უშედეგოდ. რაც გზების განტვირთვას ეხება, ამისათვის “ჭკვიანი შუქნიშნები” და გზების მოწესრიგებაზე ზრუნვაა საჭირო და არა საწვავზე ფასის ზრდა. ეს არაფერს შეცვლის, გარდა იმისა, რომ ავტომფლობელებს ცხოვრება უფრო მეტად გაურთულდებათ”, – განუცხადა “რეზონანსს” ვასილ ურუშაძემ
——————–
„ახალი თაობა“, 20 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „ხელისუფლება რევოლუციისკენ მიექანება“ // „საჯარო მოხელეებს მიუღებელი სახით ათავისუფლებენ სამსახურებიდან. მათ თვითმკვლელობისკენ უბიძგებენ“
როდისთვის უნდა ველოდოთ სოციალურ აფეთქებას, ვინ ჩაუდგება საპროტესტო აქციებს სათავეში, რატომ აყენებენ მინისტრები საჯარო მოხელეებს შეურაცხყოფას, საითკენ მიექანება ხელისუფლება? – ამ თემებზე „ახალ თაობას“ ექსპერტი გია ხუხაშვილი ესაუბრება.
- საჯარო სამსახურებში თანამშრომლების შემცირება დაიწყო. ხელისუფლების წარმომადგენლები ამ პროცესს მიესალმებიან. თქვენი აზრით, ოპტიმიზაცია რაიმე შედეგს გამოიღებს?
- ამ საკითხს ორი ასპექტი აქვს, ერთი – სახელმწიფო მმართველობის ეფექტურობა და მეორე – სოციალური ასპექტი. ხელისუფლებასთან ორივე ასპექტში მაქვს კითხვები. ისინი ამბობენ, რომ ოპტიმიზაციას იმისთვის აკეთებენ, რომ ხარჯები შეამცირონ და ეფექტურობა გაზარდონ. მე ვსვამ კითხვას: აქამდე არაეფექტური თუ იყო მათი მუშაობა, რას უყურებდნენ? თუ აქამდე იმაზე მეტი ადამიანი ჰყავდათ, რაც სისტემის ეფექტურ მუშაობას სჭირდება, მაშინ ვსვამ კითხვას: აქამდეც თავად არ იყვნენ მინისტრები? რატომ ჰყავდათ ზედმეტი ხალხი?! ეფექტური თუ იყო ეს ყველაფერი, მაშინ ჩნდება კითხვა – ამ ხალხის გაშვება ხომ არ დააზიანებს სისტემის ეფექტურ მართვას? პარადოქსული სიტუაციაა შექმნილი და ეს კამპანიურ სახეს ტოვებს. თუ მაინცდამაინც ხარჯების შემცირება უნდათ, ეს ადამიანური რესურსის ხარჯზე არ უნდა მოხდეს. ბევრი სახის ხარჯებია სამინისტროებში და ის შეამცირონ. საზღვარგარეთ 40-კაციანი დელეგაციები რომ მიდიან, აქეთ-იქით დაწოწიალობენ, რამე შედეგი მოაქვთ? ეს ხარჯები შეამცირონ. დელეგაციების ვიზიტი 5 კაცის მთელი წლის ხელფასია.
სოციალურ ასპექტს რაც შეეხება, აქ ძალიან მძიმედ არის საქმე. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, გარდა იმისა, რომ ისინი დალხენილად არ ცხოვრობდნენ, მათ კრედიტებიც აქვთ. ეს ხალხი სამსახურიდან ნულით კი არა, მინუსებით მიდის. ეს არის ძალიან მწვავე სოციალური პრობლემა, რომელიც ხელისუფლებას წინ ძალიან ცუდად დახვდება. ყველაზე აღმაშფოთებელი ის არის, რომ საჯარო მოხელეებს მიუღებელი სახით ათავისუფლებენ სამსახურებიდან.
- რას გულისხმობთ?
- მინისტრების განცხადებებს. მაგალითად, განათლების მინისტრი ამბობს, რომ ვინც გასაშვებია, ის უნდა გავუშვათ. მე ვსვამ მარტივ კითხვას: თუ ვინც ცუდად მუშაობს, ის უნდა გაუშვან, მაშინ რატომ უნდა დარჩეს თანამდებობაზე ალექსანდრე ჯეჯელავა? მთელი საზოგადოება თანხმდება, რომ ის ცუდად მუშაობს. ამ კრიტერიუმით, პირველ რიგში, ის უნდა გავუშვათ. ჩემი თუ არ სჯერა, ჩავატაროთ გამოკითხვა განათლების სფეროს სპეციალისტებში. ყველა იტყვის, რომ განათლების მინისტრი ცუდად მუშაობს და თანამდებობას არ შეესაბამება.
აღარაფერს ვამბობ შინაგან საქმეთა მინისტრზე, რომელიც ამბობს, რომ სამსახურიდან წავა ე.წ. ბალასტი. ეს კაცი ახლა არ დანიშნულა მინისტრად და ამდენი ხანი რატომ ითმენდა სამინისტროში „ბალასტს“?!
მინისტრებს უნდა ესმოდეთ, რომ ქვეყანაში არსებული გაჭირვების თანაზიარი უნდა იყვნენ. თუ შენ გაქვს ადამიანების გაშვების ობიექტური აუცილებლობა, გაუშვი, მაგრამ ადამიანურად დაელაპარაკე. გარდა იმისა, რომ შემოსავლის გარეშე ტოვებ, ღირსებასაც ულახავ. ასეთმა დამოკიდებულებამ და რიტორიკამ, შესაძლოა, ადამიანები თვითმკვლელობამდე მიიყვანოს.
მივმართავ მინისტრებს: სანამ რამეს იტყვიან, კარგად დაფიქრდნენ. მათ ისიც უნდა ახსოვდეთ, რომ აქვთ თმენის ვალდებულება და თანამონაწილეობა უნდა აგრძნობინონ ადამიანებს, ის მაინც უნდა დაანახონ, რომ მათთვის სხვისი გაჭირვება სულ ერთი არ არის. მათ უნდა იცოდნენ, რომ რასაც ისინი სხვებზე ამბობენ, საზოგადოებას ბევრად უფრო მკაცრად შეუძლია ამის თქმა.
- ზემოთ თქვენ აღნიშნეთ, რომ სამსახურებიდან ხალხის გაშვება ხელისუფლებას წინ ცუდად დახვდება. საუბრობენ აქციებზეც. უნდა ველოდოთ თუ არა სოციალურ აფეთქებას?
- აქციები უფრო პოლიტიკური ვითარებაა. ქვეყანაში ისეთი მძიმე მდგომარეობაა, რომ საუბრის სურვილიც კი არა მაქვს. ფაქტია, ჩვენ დღეს ძალიან ბევრი რისკი გვაქვს. ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ის ხალხი გაღარიბდა, რომელიც ცოტა ხნის წინ ჯერ კიდევ საშუალო ფენად ითვლებოდა. მათი სახით ძალიან დიდი დაძაბულობის კერა იქმნება. ხელისუფლება ძალიან სწრაფად მიიწევს თვითიზოლაციისკენ. ქმნიან ძალიან ბევრ სახიფათო და აგრესიულ კერას, რაც მის წინააღმდეგ იქნება მიმართული. მთავრობა საზოგადოებაში მოკავშირეებს აღარ იტოვებს, ადამიანურ ენაზე არავის არ ელაპარაკებიან. არადა, იმ დროს, როცა ქვეყანაში ასეთი მძიმე ვითარებაა, ხელისუფლება მაქსიმალურად უნდა ეძებდეს მოკავშირეებს. ამის ნაცვლად ადამიანური სახე სულ დაკარგეს და ისიც კი არ იციან, რას ლაპარაკობენ.
- ამბობთ საზოგადოებაში მოკავშირე აღარ ჰყავთო და რისი იმედი აქვთ, ასე რომ იქცევიან?
- მე ვფიქრობ, წინ არ იყურებიან, გადაგორების პრინციპით მოქმედებენ. შეუძლებელია, წინ გაიხედო და ვერ დაინახო ის საფრთხე, რომელიც გელოდება.
- ეს საფრთხე შეიძლება რევოლუცია იყოს?
- რევოლუცია პოლიტიკური პროცესია, რომელსაც პოლიტიკური ლიდერი სჭირდება. ასეთი ლიდერი ჯერჯერობით თითქოს არ ჩანს. შესაბამისად, არსებული ვითარების მიმართ პროტესტი სამზარეულოდან არ გადის. სამზარეულოდან ის, შესაძლოა, ნებისმიერ წამს გამოვიდეს, მაგრამ მას ლოკალური სახე ექნება. თავიდან არსებულ ვითარებას პატარ-პატარა ჯგუფები გააპროტესტებენ, მერე აუცილებლად გამოჩნდება ვიღაც, ვინც ამ ყველაფრის კონსოლიდაციას მოახდენს. ამ ეტაპზე ამის გაკეთება შეუძლია ნაციონალურ მოძრაობას, მაგრამ ეს პარტია დაზიანებული ბრენდია, თან შიგნითაც აქვთ პრობლემები. რომც დალაგდნენ, ისეთი ცუდი წარსული აქვთ, საზოგადოების სრულ კონსოლიდაციას ვერ მოახდენენ. მათ ნაცვლად ვიღაც სხვა მოახდენს ერის კონსოლიდირებას.
- ეს სხვა ვინ შეიძლება იყოს?
- პოლიტიკურ ბაზარზე პროცესების ასე განვითარების მოთხოვნილება არსებობს. ბაზრის პრინციპი ასეთია: როცა მოთხოვნილება არსებობს, მიწოდებაც ჩნდება. ვიღაც აუცილებლად გამოჩნდება. თებერვალ-მარტში გვექნება სოციალური კრიზისის პიკი. გამიჭირდება იმის თქმა, გადაიზრდება თუ არა ეს პოლიტიკურ კრიზისში. კიდევ ერთხელ ვამბობ, ეს დამოკიდებულია იმაზე, მოხდება თუ არა ხალხის კონსოლიდაცია.
„ახალი თაობა“, 20 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ბიძინა გუჯაბიძესთან: „კრედიტის გადახდა მეც გამიძვირდა“ // „შექმნილი პრობლემები კრახი და კოლაფსი არ არის“ // „მინისტრები და მოადგილეები პრემიებს საერთოდ არ უნდა იღებდნენ“
„ახალი თაობა“ ქვეყანაში შექმნილ სიტუაციაზე პარლამენტის უმრავლესობის დეპუტატ ბიძინა გუჯაბიძეს ესაუბრა.
- ქვეყნის ეკონომიკაში არსებულ მდგომარეობას ბევრი ადარებს კრახსა და კოლაფსს. შეძლებს ხელისუფლება ამ მდგომარეობიდან გამოსვლას?
_ ეკონომიკაში შექმნილი პრობლემები კრახი და კოლაფსი ნამდვილად არ არის. ლარი გაუფასურებულია, ეკონომიკაში პრობლემები არსებობს, მაგრამ იმის ძახილი, რომ ვიღუპებით, არ არის სწორი. ზოგს არ მოსწონს შედარებები სხვა ქვეყნებთან. არადა, თვალს ვერ დავხუჭავთ იმაზე, რაც სამეზობლოში ხდება. თურქეთში, ტერაქტების გარდა, ძალიან რთული ეკონომიკური მდგომარეობაა. თურქული ლირა ძალიან არის გაუფასურებული. იგივე მოვლენებია აზერბაიჯანში. რუსეთის ეკონომიკას თავისი პრობლემები აქვს. ამ ქვეყნებშიც არსებობს ოპოზიცია, რომელიც ამუქებს რეალობას და იყენებს ისეთ ტერმინს, როგორიცაა, მაგალითად, `კრახი~. თურქეთში ბევრად უარესი მდგომარეობაა, ვიდრე ჩვენთან. როცა ეკონომიკური ზრდა 2%-ს აღემატება, ეს იმას ნიშნავს, რომ კრიზისი არ არის. ამ ზრდას საქართველოში ყველა აღიარებს.
- ფასები უკვე გაიზარდა...
- ზოგიერთ პროდუქციაზე გაზრდილია ფასი. ეს არაა მასშტაბური და საყოველთაო გაძვირება. ყველაზე რთულ მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ ის მოქალაქეები, რომლებსაც კრედიტები დოლარში აქვთ აღებული. პირადად მეც მაქვს აღებული სესხი და მისი გადახდა მეც გამიძვირდა. ამით მეც ვზარალდები. ხელისუფლებამ ამაზე იზრუნა და იანვრიდან ამ მიმართულებით სუბსიდიები გამოიყოფა.
- ყველა მოქალაქის მდგომარეობა, ალბათ, მაშინ შემსუბუქდება, თუ წარმოება განახლდება. ეს ლარის კურსსაც დაეტყობოდა...
- წარმოება კარგია, მაგრამ, მან რომ ცვლილებები მოიტანოს, აუცილებელია წარმოებული პროდუქციისათვის გასაღების ბაზრები. თუ საგარეო ბაზარი არ არის უზრუნველყოფილი, მაშინ ეს ლარის კურსზე დადებითად ვერ აისახება.
- ხელისუფლებას დაგეგმილი აქვს 200.000 სამუშაო ადგილის შექმნა...
- დიახ. ხელისუფლება ხელს უწყობს ბიზნესის განვითარებას, თორემ სამუშაო ადგილების საჯარო სექტორში შექმნა გამოსავალი არ არის. პირიქით, ამ სფეროში ოპტიმიზაცია მიმდინარეობს. უმუშევრად დარჩენილი თანამშრომლები სხვაგან უნდა დასაქმდნენ. არიან ადამიანები, რომლებსაც აქვთ ბიზნესგეგმა, მაგრამ თავს იკავებენ ისეთ პროგრამებში ჩართვისაგან, როგორიცაა „აწარმოე საქართველოში“ და სხვა. გასარკვევია, ხომ არ არსებობს აქ დაბრკოლებები. თუ ასეთი წინააღმდეგობები არის, ისინი დასაძლევია.
ბიზნესს ხელი უნდა შეეწყოს, რათა სამუშაო ადგილები კერძო სექტორში შეიქმნას. მყისიერად, საახალწლოდ ვერავინ ვერავის დაასაქმებს. ამას დრო სჭირდება. გაისმის განცხადებები, თითქოს სააკაშვილის დროს მშიერი ადამიანები არ იყვნენ.
- არსებობს აზრი, რომ მაშინ მეტი მოქალაქე იყო სოციალურად დაცული...
- ეს არასწორია. სააკაშვილის დროს სიდუხჭირე იყო და ეს ბევრს ახსოვს. საყოველთაო ჯანდაცვა, ზოგ ფაკულტეტზე უფასო უმაღლესი განათლება და უფასო სახელმძღვანელოები სკოლებში „ქართულმა ოცნებამ“ შემოიღო. ამით ოჯახებს თანხები დაეზოგათ. კიდევ ბევრი შეღავათი იქნა შემოღებული. ამიტომ ტყუილია იმის მტკიცება, თითქოს მიხეილ სააკაშვილის დროს ხალხი კარგად ცხოვრობდა.
- ბევრი კრიტიკაა ხელისუფლების მიმართ იმის გამო, რომ სათანადოდ არ შემცირდა ადმინისტრაციული ხარჯები. მაღალჩინოსნები ისევ ჯიპებით დასრიალებენ და სხვა ბევრ რამესაც არ იკლებენ...
- ეს კრიტიკა მთლად უსაფუძვლო არ არის. ფუფუნება და დიდი ხარჯები ინერციით წინა ხელისუფლებიდან მოდის. ამ ხელისუფლების წარმომადგენლებმაც აღმასრულებელ ხელისუფლებასა და ადგილობრივ თვითმმართველობაში მიიღეს დიდი პრემია-დანამატები. დეპუტატებს პრემიები დიდი ხანია, არ აგვიღია. პარლამენტში მხოლოდ აპარატის მუშაკებისათვის გაიცემოდა პრემიები. ზოგმა გამგეობამ და საკრებულომ უარი თქვა პრემიებსა და დანამატებზე. არსებობს სამინისტროები, სადაც ბოლო დროს არ გაცემულა პრემიები და დანამატები. კარგი იქნება, თუ მათ სხვებიც მიბაძავენ. მინისტრმა და მინისტრის მოადგილეებმა საერთოდ არ უნდა აიღონ პრემიები. შექმნილ სიტუაციაში სხვებთან მიმართებითაც უნდა დაიზოგოს ხარჯები.
- ჯიპებს თუ ეშველება რამე?
- ადმინისტრაციული ხარჯები შესამცირებელია. არ ვარ იმის მომხრე, რომ ჩინოსნებმა ყველაზე ძვირი მანქანებით იარონ და უზომო საწვავი დაწვან. ჩვენ ის შემთხვევაც გვახსოვს, როცა ახალი მანქანა მოინდომეს იმ საბაბით, რომ სამსახურებრივ ავტომობილში სიგარეტის სუნი იყო. ასეთი რამ აღარ უნდა მოხდეს!
„ახალი თაობა“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ მამუკა გამყრელიძესთან: „მიხეილ სააკაშვილს ვერ ჩააჩოჩებ. ის უნდა მოიცილო“ // „ბიძინა ივანიშვილი გიორგი კვირიკაშვილს გაწირავს“
იანვრის მეორე ნახევარში ნაციონალურ მოძრაობაში სერიოზული პროცესები დაიწყება. ამბობენ, რომ მართვის სათავეებს ხელში მიხეილ სააკაშვილი აიღებს. როგორც „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში ყოფილი ელჩი მამუკა გამყრელიძე აცხადებს, განდგომილებმა ისევ დაიწყეს სააკაშვილის ნავში გადახტომა.
- ბატონო მამუკა, მიხეილ სააკაშვილმა ღიად დაიწყო მინიშნებები ნაციონალურ მოძრაობაში მიმდინარე პროცესებზე, რომ მისთვის ყველაფერი ცნობილია, ყველა გარიგება. რა გარიგებებზე საუბრობს ის? მართლაც ივანიშვილმა იყიდა ნაციონალური მოძრაობის ამჟამინდელი ლიდერები?
- ასე პირდაპირ იმის ლაპარაკი, რომ ვინმე იყიდეს, მიუღებელია. თუ ვინმე გაიყიდა ოდესმე, მაშინ ამის ფაქტი უნდა იდოს, რომ ამაზე ღიად ვისაუბროთ. აქ ლაპარაკი ამაზე არ არის.
- აბა, რაზეა ლაპარაკი?
- როგორც ჩანს, იყო განსხვავება შეხედულებებში მიხეილ სააკაშვილის ჯგუფსა და მეორე ჯგუფს შორის – როგორ უნდა განვითარდეს პარტიის ცხოვრება და ასე შემდეგ. პოლიტსაბჭოზე გაიმარჯვა იმ ჯგუფმა, რომელსაც წარმოადგენდა მიხეილ სააკაშვილი. სააკაშვილი ღია მართვის მომხრეა, ეს ადამიანები კი კაბინეტური მართვის მომხრეები არიან. ნაციონალურ მოძრაობას კაბინეტური მართვა არ უხდება. ის ხალხოსნური პარტიაა და კარგია, თუ ასეთად დარჩება.
- ჭირი ვეღარ დაიმალება და ყველაფერს თავისი სახელი დაერქმევაო, აცხადებს სააკაშვილი. რას გულისხმობს ის?
- გამარჯვების მოპოვება პარტიაში შესაძლებელი იქნებოდა მხოლოდ ერთ შემთხვევაში, თუ მიხეილ სააკაშვილს ჩააჩოჩებდნენ!
- ჩააჩოჩეს?
- მიხეილ სააკაშვილი ის პიროვნება არ არის, რომლის ჩაჩოჩებაც შეიძლება. მიხეილ სააკაშვილი უნდა მოიცილო მთლიანად თავიდან. მას ვერ ჩააჩოჩებ, გამორიცხულია. ის უაღრესად ძლიერი პოლიტიკური ფიგურაა. ამ შემთხვევაში, როგორც ჩანს, დაემთხვა იმ ჯგუფის ინტერესები, რომელმაც იფიქრა, რომ შესაძლებელი იქნებოდა მიხეილ სააკაშვილის გადანაცვლება სადმე სხვაგან და მეორე მხრივ ივანიშვილის, რომელსაც ჭირის დღესავით ეზიზღება მიხეილ სააკაშვილი და უნდა, რომ მაქსიმალურად დაასუსტოს. როგორც ჩანს, მიხეილ სააკაშვილი ამ ჯგუფისა და ქვეყნის არაფორმალური მმართველის, ივანიშვილის ინტერესთა დამთხვევაზე საუბრობს.
- რას ელოდებით ყრილობაზე, რომელიც იანვრის მეორე ნახევარში დაანონსდა? ვინ ვის ჩააჩოჩებს ამ შემთხვევაში?
- ამ შემთხვევაში უკვე ჩაჩოჩება აღარ იქნება. ყველაფერს თავისი სახელი დაერქმევა. როგორც ჩანს, უფრო მკვეთრი და რადიკალური ნაბიჯები გადაიდგმება. გეტყვით იმასაც, რომ ეს ე.წ. გამიჯნულთა წრე საკმაოდ შემცირდება.
- რას გულისხმობთ?
- დღეს ისინი, ვინც აქამდე სააკაშვილს ორი ხელით ლანძღავდა, გამოდიან და ყველანაირად ცდილობენ, მისდამი პატივისცემა დააფიქსირონ. ჩემი აზრით, ეს უკვე გვიანია. ამ ჯგუფში გამოიკვეთება რამდენიმე ადამიანი, რომლებიც სააკაშვილისთვის მიუღებელი იქნებიან და დანარჩენებს მიხეილ სააკაშვილი, ალბათ, ისევ პარტიაში დატოვებს. მე მას კარგად ვიცნობ. მას ძალიან რბილი ხასიათი აქვს. რატომღაც ასეთი წარმოდგენა აქვს ხალხს, რომ ის არის მონსტრი და ბოროტი ადამიანი. არადა, ასე ნამდვილად არ არის.
- ანუ განდგომილებს მიუტევებს?
- ამ განდგომილების ჯგუფი ძალიან შემცირდება, დაპატარავდება და დიდი ნაწილი ისევ მიხეილ სააკაშვილის მხარეს გადავა. უკვე ზუსტად ვიცი, რომ რამდენიმე ადამიანი ჩავიდა კიევში და ცდილობენ მიხეილ სააკაშვილთან დაკავშირებას.
- ანუ განწყობები შეიცვალა?
- ხომ იცით, ქართველები რა ხალხია, უყვართ გადახტომა-გადმოხტომა.
- გიგა ბოკერიაზე რას იტყვით? ამბობენ, რომ ის არ თმობს პოზიციებს.
_ გიგა ბოკერია და კიდევ რამდენიმე ადამიანი, ჩემი აზრით, დაიჭერენ ძალიან მკვეთრ პოზიციას.
- და იქნება შეურიგებელი ფრთა?
- რა თქმა უნდა. გიგა ბოკერიას აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ თავისი ცალკე პარტია ჩამოაყალიბოს. შესაძლოა, ის არ იყოს გამორჩეული და განსაკუთრებული, რესპუბლიკელების დონის პარტია იყოს, მაგრამ მას ექნება შესაძლებლობა, თავისი ამბიციები იქ დაიკმაყოფილოს. ბევრად უფრო ღირსეული იქნებოდა, რომ თავიდანვე ასე მოქცეულიყო და არ მოენდომებინათ, ხელში ჩაეგდოთ პარტია თავისი რესურსებით. მათთვის უფრო მომგებიანი იყო, გამზადებული პარტია ჩაეგდოთ ხელში, თავისი ამომრჩევლითა და დაფინანსებით. გაეკეთებინათ თავიანთი პარტია და კარგად გამოჩნდებოდა, ვის მხარეს მეტი ხალხი გადაიხრებოდა. სააკაშვილს მეტი ელექტორატი ჰყავს და ისინი აუცილებლად დამარცხდებიან.
- გამოდის, რომ ყრილობის შემდეგ მართვის სადავეებს კვლავ სააკაშვილი და მისი გუნდი აიღებს ხელში?
- მე დარწმუნებული ვარ, რომ ასე იქნება! მთელი ეს პროცესი იმიტომ მოხდა, რომ მართვის სადავეები ხელიდან გაუშვა მიხეილ სააკაშვილმა. ვაშაძეც იმიტომ წავიდა, მას თავის გამოჩენა უნდოდა და ბოკერიამ არ მისცა ამის საშუალება. ის გუნდიც, პარლამენტში რომ შევიდა, აქედან ერთი-ორი თუ განიხილება მიხეილ სააკაშვილის მომხრეებად, დანარჩენები ბოკერიას მომხრეები არიან. გეტყვით იმასაც, რომ იქიდანაც მიმდინარეობს გადახტომები სააკაშვილის ნავში.
- იქაც დაიწყო?
- რა თქმა უნდა. უკვე იქაც გამოჩნდნენ ისეთები, რომლებიც აქამდე თვალებს აბრიალებდნენ და ახლა უცებ აღმოჩნდა, რომ სააკაშვილი კარგია და ასე შემდეგ. მძულს ქართული პოლიტიკური ელიტა! აბსოლუტურად უღირსი და უპრინციპო პოლიტიკური ელიტა გვყავს ჩვენ!
- აქეთ თუ იქით?
- აქეთაც და იქითაც. პოზიციაც და ოპოზიციაც! ყველა მხარეს ეგეთები არიან.
- პოლიტიკურ ელიტაზე საუბრობთ და რას იტყვით ხელისუფლების კურსზე? ოპტიმიზაციაზე საუბრის ფონზე გამოდის შს მინისტრი და საკუთარ თანამშრომლებს ბალასტს უწოდებს. რა ხდება ქვეყანაში?
- მე ორი თვალსაზრისით შევაფასებდი: ერთნი არიან არაპროფესიონალური ჯგუფი, მეორე – ვინც პროფესიონალები არიან, ისინიც არაქმედებაუნარიანები არიან, იმიტომ, რომ მათ არ გააჩნიათ მოქმედების თავისუფლება. ეს ორი რამე დაემთხვა ერთმანეთს. პარლამენტში გამაოგნებლად არაპროფესიონალები არიან მოკალათებულები, ძალიან დაბალი დონეა! მინისტრებს ასე დაბალ დონედ არ მივიჩნევ. ბრწყინვალე შეფასებები მაქვს გაგონილი ეკონომიკის მინისტრზე, მაგრამ დღეს ეს ადამიანი ისეთ განცხადებებს აკეთებს, რომ მის მის გონებრივ შესაძლებლობებში უკვე ეჭვი შეგეპარება! ლარის კურსის კატასტროფა თურმე ლირის ბრალი ყოფილა. მე არ მჯერა, რომ ეს კაცია ამ განცხადების ავტორი. ეს შეთანხმებულია სადღაც ზემოთ! შიგნითაც სერიოზული წინააღმდეგობებია.
- გუნდშია დაპირისპირება?
- ცალ-ცალკე გუნდებად მოიაზრებიან. ენერგეტიკის მინისტრის გუნდი ცალკე განიხილება, მეორე მხრივ კვირიკაშვილის გუნდი განიხილება, ასევე ღარიბაშვილსაც თავისი გავლენები შემორჩა. ასე არიან ერთმანეთის ჭამაში, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, ყველა შესჩერებია ბიძინა ივანიშვილს. მე დარწმუნებული ვარ, კვირიკაშვილს შესწირავენ ამ სიტუაციას. ზედ მიაყოლებენ ქუმსიშვილსაც და გახარიასაც. ეკონომიკურ გუნდს აუცილებლად გაწირავს ბიძინა, იტყვის, რომ ყველაფერი მათი ბრალია, არ ივარგეს.
- სად არის ბიძინა ივანიშვილი, რატომ არ ჩნდება, რატომ არ რეაგირებს ამ სიტუაციაზე?
- რატომ გამოჩნდება, რა, გიჟია?! ბიძინა ივანიშვილი ჩაერთვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა დაინგრევა ყველაფერი!
- ფიქრობთ, რომ გაწირავს გიორგი კვირიკაშვილსა და ეკონომიკურ გუნდს?
- ჩემი აზრით, გაწირავს, რადგან არანაირი შანსი სიტუაციის გამოსწორებისა არ არსებობს. სამწუხარო ის არის, რომ თუ ესენი წავლენ, შემცვლელიც არავინ ჩანს. პოლიტიკური ველი აბსოლუტურად გაანადგურა ბიძინა ივანიშვილმა! სრულიად მოსპო.
„ახალი თაობა“, 20 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „სირიაზე განცხადებით რუსეთს გავაღიზიანებთ“
პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პარლამენტის მიერ სირიაში განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით მისაღებ განცხადებაზე საუბრობს.
- ბატონო სოსო, „ნაციონალური მოძრაობა“ აქტიურად აყენებს საკითხს, რომ სირიაში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით პარლამენტმა მიიღოს დადგენილება, რასაც პატრიოტთა ალიანსი აპროტესტებს. ინაშვილი აცხადებს, რომ ნაციონალები სადღაც გვითრევენ. რეალურად როგორი უნდა იყოს მიმდინარე პროცესებთან დაკავშირებით საქართველოს პოზიცია?
- რასაკვირველია, მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებით დაინტერესებული უნდა ვიყოთ, რადგან ჩვენ სხვა პლანეტაზე არ ვცხოვრობთ. ახლო აღმოსავლეთი გეოგრაფიულად არც ისე შორს არის. თანაგრძნობა, რასაკვირველია, უნდა იყოს მსხვერპლისადმი. მაგრამ ვინ არის საქართველო? საქართველო არის ერთი პატარა ღარიბი ქვეყანა, მაგრამ ქვეყანა, რომელსაც ძალიან უნდა, ნატოს წევრი სახელმწიფო გახდეს. არსებობს რამდენიმე ფორმა თანაგრძნობის. რაც შეეხება ქვეყნის პარლამენტის მიერ გაკეთებულ ოფიციალურ განცხადებას, ეს უკვე არის პოლიტიკური ჟესტი. ნებისმიერი პოლიტიკური ჟესტის ეფექტურობა შედეგით იზომება. რა შედეგი მოჰყვება ამ ჟესტს ჩვენი ქვეყნისთვის? ეს არის საინტერესო.
- და რა მოჰყვება?
- ამ განცხადებას მსოფლიოს მხოლოდ ერთ ქალაქში მიაქცევენ ყურადღებას.
- მხოლოდ მოსკოვში?
- დიახ, მხოლოდ მოსკოვში. სამწუხაროდ, არც ვაშინგტონში, არც ლონდონში, არც პარიზში და არც ბერლინში ეს განცხადება არავის დააინტერესებს. თქვენ წარმოიდგინეთ, არც თვითონ დამასკოში მიაქცევენ ყურადღებას.
- რუსეთის ფაქტორი არ არის გასათვალისწინებელი? ამაზე ახდენს ნაციონალური მოძრაობა აპელირებას...
- გასაგებია, მაგრამ უფიქრია იმაზე ვინმეს, თუ რა შედეგი შეიძლება ამ ყველაფერს მოჰყვეს?! მე ვშიშობ, რომ მხოლოდ მოსკოვში დაიმახსოვრებენ ამ განცხადებას, რასაც მთელი თაიგული მოჰყვება.
- თაიგულში რას გულისხმობთ?
- თვითმფრინავიდან დაშენილ ბომბებს ნამდვილად არა და თბილისის ასე ღიად დაბომბვას არა, როგორც ახლა ალეპოს უშენენ, მაგრამ მავთულხლართების თემა კვლავ გააქტიურდება, კვლავ დაიწყება სამხედრო თანამშრომლობაზე საუბარი აფხაზებთან და ოსებთან და ა.შ. ეს გარანტირებულად მოხდება. დიპლომატიაში არსებობს დიპლომატიური ნაბიჯი, რომელიც იზომება პლუსითა და მინუსით. რამდენი პლუსი მოჰყვება ამ განცხადებას და რამდენი მინუსი, ეს უნდა დათვალოს ხელისუფლებამ და ისე იმოქმედოს.
- პარლამენტმა ეს საკითხი გადადო, თუმცა თქვა, რომ აუცილებლად მიუბრუნდება...
- მე ვურჩევდი პარლამენტს, დაითვალოს პლუსები და მინუსები და ისე იმოქმედოს. რა აჯობებს ჩვენი ქვეყნის ინტერესებისთვის? აქედან გამომდინარე უნდა მოხდეს გადაწყვეტილების მიღება. მე არ ვამბობ, რომ საერთოდ გაჩუმდეს, ასე ნამდვილად არ გამოვა, მაგრამ სწორი დიპლომატია იმაში მდგომარეობს, რომ შენმა ნაბიჯმა არ უნდა ავნოს შენს ქვეყანას, პირიქით, ყველა ნაბიჯი ქვეყნის ინტერესებიდან უნდა გამომდინარეობდეს.
- მიიღებს ამ დადგენილებას თუ განცხადებას პარლამენტი?
- არა მგონია, რომ მიიღოს. თუ მიიღებს, მაშინ ამას მხოლოდ ერთი პარტია გამოიყენებს.
- „ნაციონალური მოძრაობა“?
- დიახ, და ეს იქნება მხოლოდ საშინაო მოხმარებისთვის – „ქართულ ოცნებას“ არ უნდოდა რუსეთის წყენინება, მაგრამ ჩვენ მივაღებინეთ, ჩვენ ვდგავართ დანარჩენი ცივილიზებული მსოფლიოს გვერდით, მაგრამ ეს მხოლოდ რიტორიკა იქნება და სხვა არაფერი. ეს არაფერს მოუტანს ჩვენს ქვეყანას. ეს არ იქნება საერთაშორისო თანამეგობრობაში გარღვევა ჩვენი მხრიდან. რაც შეეხება რუსეთის დამოკიდებულებას, ამით ჩვენ შეიძლება სერიოზული გაღიზიანება გამოვიწვიოთ. რიშელიედან მოყოლებული, დიპლომატიის ერთ-ერთი მთავარი შემადგენელი არის ჯანსაღი სახელმწიფო ეგოიზმი. დიდი ბრიტანეთი სწორედ ამ პრინციპით ცხოვრობდა და ამიტომაც იყო ის წარმატებული. პოლიტიკაში, როგორც ცნობილია, მუდმივი მეგობრები არ არსებობენ, არსებობს მუდმივი ინტერესები. სწორედ აქედან გამომდინარე უნდა იმოქმედოს სახელმწიფომ.
ჩვენ, როგორც გავიგე, 1.000-მდე სირიელი ლტოლვილი მივიღეთ და არა 80, როგორც გავრცელდა ინფორმაცია. ვფიქრობ, რომ მორალური ვალდებულება მოხდილი გვაქვს, მით უფრო იმ ფონზე, როდესაც ლარი ყოველდღე ანტირეკორდს ხსნის.
- საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე ქაცარავამ განაცხადა, რომ მოლაპარაკებები მიმდინარეობს დახმარების გაწევის მიზნით...
- სოციალურად გაჭირვებული მოსახლეობისთვის შეიძლება გამაღიზიანებელიც კი აღმოჩნდეს პარლამენტის ისეთი მაღალი ტრიბუნიდან გამოსვლა და იმის ძახილი, რომ ყველაფერს ვაკეთებთ, მიმდინარეობს მოლაპარაკებები სირიელი ლტოლვილებისთვის ჰუმანიტარული დახმარების გასაგზავნად. არ გამოვრიცხავ, რომელიმე გამწარებული დედა, რომელსაც ამ ყინვაში შვილებისთვის ლუკმაპური ვერ უშოვია და ბავშვები ქუჩაში ეყინება, მიუვარდეს იმ დეპუტატებსა თუ ჩინოვნიკებს, რომლებსაც არაფერი ენანებათ თითქოს და ამ დროს ჩვენ ვხედავთ, რა დღეში არიან ჩვენი მოქალაქეები.
არავინ არ მინდა, ისე გამიგოს, თითქოს მე თანაგრძნობისგან შორს ვიყო ან ჰუმანიტარული დახმარების არსის არ მესმოდეს. არა, ეს ყველაფერი ძალიან კარგია, მაგრამ ჩვენ არ ვართ არც შვეიცარია და არც დიდი ბრიტანეთი, რომლებსაც ამოუწურავი ფინანსური რესურსი აქვთ. ნუ შევეცდებით, რომ რომის პაპზე დიდი კათოლიკეები ვიყოთ.
————————
„რეზონანსი“, 23 დეკემბერი, 2016 წელი
საქართველო და უკრაინა სირიის სანაცვლოდ
„სირიის ომში დათმობის სანაცვლოდ რუსეთი ითხოვს სპეციალურ უფლებებს პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში“
ნინო ქეთელაური
სირიის ომმა მთლიანად შეცვალა მსოფლიო. იმატა ტერორისტული აქტების ინტენსივობამ და ზოგადად ტერორიზმის საშიშროებამ, ევროპა მოიცვა მიგრაციისგან გამოწვეულმა პრობლემებმა, რამაც სერიოზული ზეგავლენა მოახდინა როგორც გლობალურ, ასევე ევროპულ პოლიტიკაზე და ცალკეულ სახელმწიფოებში მიმდინარე შიდა პროცესებზე – ასე აფასებენ ექსპერტები მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებს. მათი განმარტებით, რუსეთი პოსტსაბჭოთა სივრცეში გავლენის გაძლირებას ცდილობს, რის გამოც საქართევლოს მთავრობას საგარეო კურსთან თამაშს არ ურჩევენ.
ბრიგადის გენერალი, ანალიტიკოსი სამხედრო-პოლიტიკურ და უსაფრთხოების საკითხებში ამირან სალუქვაძე “რეზონანსთან” საუბრისას აღნიშნავს, რომ ზუსტად სირიის ომის და მის გამო გამოწვეული პროცესების შედეგია ბრექსიტი, რუსეთის ან მემარჯვენე ძალების გავლენის ზრდა ევროპულ სახელმწიფოებში.
სირიის ომის გავლენა მსოფლიოზე
“ათეული წლების განმავლობაში მშვიდად მცხოვრები ევროპა შეარყია სირიის ომმა. მსოფლიომ, პირველ რიგში კი ჩვენ, კარგად უნდა გავაანალიზოთ ამ ომის გამომწვევი მიზეზები, მისი გავლენა გლობალურ პოლიტიკაზე და გავიაზროთ როგორ შეიძლება განვითარდეს პროცესები. ომის გამომწვევად რამდენიმე ფაქტორს ასახელებენ და ყოველი მათგანი ახლოსაა რეალობასთან. როგორც არაბული გაზაფხულის ყველა შიდა კონფლიქტი, სირიაშიც მოსახლეობა ქუჩაში სიღარიბემ და თავისუფლების შეზღუდვამ გამოიყვანა.
ის, რომ სირიაში სისხლიანი რეჟიმია, ამაზე რუსეთის ხელისუფლებაც კი არ დაობს. აგორებულ პროცესებს ორი მნიშვნელოვანი ფაქტორი შეურთდა – რელიგია და ტერორიზმი. სიახლე არ იქნება, თუ ვიტყვით, რომ ყველაფრის სათავე მაინც ნავთობზე და მსოფლიოს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს რეგიონზე კონტროლის მოპოვებაა”, – ამბობს ამირან სალუქვაძე და განმარტავს, რომ ამ ფაქტორების გათვალისწინებით, რეგიონში და კერძოდ სირიაში უამრავი ზე თუ რეგიონული მასშტაბის სახელმწიფოს ინტერესებია გადახლართული.
“სირიის ომის განვითარება და მისი შესაძლო შედეგები კარგად ვერ იქნა გაანალიზებული და გათვლილი დასავლეთის მიერ. ამას იმ მარტივ შედეგზე დაყრდნობით ვაცხადებ, რომ, გარდა იმ დესტრუქციული პროცესებისა, რაც სირიის ომმა ევროპაში გამოიწვია, ახლო აღმოსავლეთში ისევ მძალვრად და სერიოზულ მოთამაშედ დაბრუნდა რუსეთი, საკუთარი პოზიციების გაძლიერება დაიწყო ირანმა და რეგიონში დაბრუნებას ცდილობს ჩინეთიც. სირიის ომის შედეგია თურქეთ-ამერიკის, თურქეთ-ნატოს და თურქეთ-ევროკავშირს შორის გარკვეული ბზარის გაჩენა, რომელიც, თუ დროული დასკვნები არ იქნა გამოტანილი, შესაძლოა განხეთქილებაში გადაიზარდოს”, – აცხადებს ამირან სალუქვაძე. მისი შეფასებით, რუსეთმა უკვე მერამდენედ, ძალიან კარგად გამოიყენა ამერიკის წინასაარჩევნო პერიოდი.
ბარაკ ობამას ადმინისტრაციის ბოლო მცდელობები
“ეს ბევრჯერ გამოჩნდა ამ შემოდგომაზე და ვლინდება ახლაც. ბარაკ ობამას ადმინისტრაცია ცდილობს ბოლო დღეებში ბევრი გადაწყვეტილება მიიღოს რუსეთთან მიმართებაში, გააგრძელა სანქციები, გაზარდა ე.წ. შავი სია, რომელშიც პუტინის პირადი მზარეულიც კი შეიყვანა. რა მოტივაციით, ვერ ვხვდები, რადგან, სანამ პუტინი პრეზიდენტია, მისი მზარეული ისედაც ვერ გადგამს ფეხს რუსეთიდან”, – ამბობს ამირან სალუქვაძე.
რაც შეეხება რუსეთის ელჩის მკვლელობას, სამხედრო ანალიტიკოსი აღნიშნავს, რომ მსოფლიო ისტორიაში უამრავი ომი დაწყებულა ელჩების მკვლელობის გამო.
“გათვლაც, როგორც სჩანს, ზუსტად რომ ამაზე კეთდებოდა. თუმცა რუსეთის რეაქცია ისეთი იყო, თითქოს მასპინძელი ქვეყანა არ იყოს პასუხისმგებელი ელჩის და სხვა დიპლომატების უსაფრთხოების უზრუნველყოფაზე. არც საკუთარი ტურისტების ბედი ადარდებს რუსეთს. არადა საომარი მოქმედებების რაიონში, როცა ყველანაირი პროვოკაცია ან შემთხვევითობა მოსულა, რუსული ბომბდამშენის ჩამოგდების გამო, რომელმაც მართლაც გადაჰკვეთა თურქეთის საჰაერო სივრცე რამდენიმე წამით, რუსეთის მხრიდან უმძაფრესი რეაქციები მოჰყვა. როგორც ჩანს, რუსეთ-თურქეთმა სერიოზულად შეაჯერა ერთმანეთის ინტერესები და ეს დამაფიქრებელი უნდა იყოს, პირველ რიგში, ნატოსთვის. რუსეთ-თურქეთის ინტერესთა შეჯერება კი საკმაოდ რთულია, რადგან უამრავ საკითხში თუ სფეროში, მათ სრულიად საპირისპირო ან განსხვავებული ინტერესები გააჩნიათ. ეტყობა მოახერხეს გარკვეული საკითხების დღის წესრიგის მიღმა გატანა”, – ამბობს ამირან სალუქვაძე და საერთაშორისო ორგანიზაციების ქმედითუნარიანობის მნიშვნელობაზე აკეთებს აქცენტს. საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან ყველაზე ქმედითი არის გაერო და ნატო – გაეროში რუსეთს სერიოზული ბერკეტები გააჩნია. რაც შეეხება ნატოს, მისი რეაქცია ამ ეტაპზე რუსეთს ყველაზე ნაკლებად აინტერესებს. ევროკავშირმა გააგრძელა სანქციების პოლიტიკა და შესაბამისად ნახევარი წლით სხვა რეაქციას არ უნდა მოველოდეთ.
დასაფიქრებელია, რომ ევროპაში იზრდება ის ძალები, რომლებიც სანქციების წინააღმდეგ გამოდიან. ასე რომ, როცა სანქციებს მოხსნიან, ადრე თუ გვიან ეს მოხდება, რუსულ ბაზარზე ბევრ ქვეყანას დაბრუნება გაუჭირდება. თურქეთსაც კი, მიუხედავად ასეთი “ჩახუტებისა”, რუსეთი ეტაპობრივად უხსნის სანქციებს. აღსანიშნავია, რომ ბევრმა ევროპელმა მწარმოებელმა რუსეთში გადაინაცვლა. მაგალითად, რუსეთის ტერიტორაზე, სანქციების თავის არიდების მიზნით, წარმატებით აწარმოებენ იტალიურ ყველს”, – ამბობს ამირან სალუქვაძე.
რუსეთის მთავარი მიზანი
საბჭოთა კავშირის დროინდელი გავლენის სფეროების დაბრუნებაა
რაც შეეხება მსოფლიოში გავლენების გადანაწილებას, ბრიგადის გენერალი აღნიშნავს, რომ რუსეთის მთავარი მიზანი საბჭოთა კავშირის დროინდელი გავლენის სფეროების დაბრუნებაა, თუნდაც სსრკ-ს საზღვრების ფარგლებში.
“როგორ მოახერხებს აშშ-ის ახალი პრეზიდენტი რუსეთის მადის რამე საზღვრებში მოთოკვას, მომავალი გვიჩვენებს. რუსეთის ლიდერი ბავშვებთან საუბრის დროსაც კი, მსოფლიოს გასაგონად ამბობს, რომ “რუსეთის საზღვრები არსად მთავრდება”. ამ რეალობაში კი, საქართველოს ხელისუფლებას მართებს გაააქტიუროს საქმიანობა ქვეყნის ფარგლებს გარეთ, დიპლომატიას ვგულისხმობ და სერიოზულად იფიქროს თავდაცვისუნარიანობის მკვეთრ და სწრაფ ამაღლებაზე. რა თქმა უნდა, არ უნდა მოხდეს საგარეო კურსთან რამე თამაში”, – ამბობს ამირან სალუქვაძე.
პოლიტოლოგი კორნელი კაკაჩია “რეზონანსთან” საუბრისას მსოფლიო პროცესების შეფასებას, რუსეთის ელჩის მკვლელობის ამბით იწყებს და განმარტავს, რომ, ეს უშუალოდ სირიის კონფლიქტთან არის დაკავშირებული.
“რომელმაც დაღი დაასვა არამარტო სირიას, არამედ მის მეზობელ სახელმწიფოებს და რეგიონალური დესტაბილიზაციის ერთ-ერთი წყარო გახდა. მათ შორის ისეთი ქვეყნებისთვის, როგორიც არის თურქეთი. რამდენიმე წლის წინ ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ თურქეთი, რომელიც ნატოს წევრია და ევროპასთან ასოცირებული სახელმწიფო, ასეთი საფრთხის წინაშე აღმოჩნდებოდა. სწორედ სირიის ომის გამოძახილია ისიც, რომ ბოლო პერიოდის განმავლობაში რუსეთი ამ კონფლიქტში გახდა მხარე. ის მხარს უჭერს ასადის რეჟიმს და, ბუნებრივია, იმ სისასტიკემ, რომელიც რუსული ავიაციის დაბომბვების შედეგად, მოსახლეობასთან მიმართებით იყო ჩადენილი, გარკვეულწილად ასახვა ჰპოვა ისლამურ სამყაროსა და იმ ორგანიზაციებში, რომლებიც მეტ-ნაკლებად აქტიური არიან ამ მიმართულებით”, – ამბობს კორნელი კაკაჩია.
მისი თქმით, თუ რუსეთ-თურქეთის ურთიერთობის დინამიკას გადავხედავთ, ელჩის მკვლელობით, შეიძლება ამ ურთიერთობაში ბზარი გაჩენილიყო, თუმცა ასე არ მოხდა.
“იმ განცხადებებიდან გამომდინარე, რასაც თურქეთის და რუსეთის მხარე აკეთებს, როგორც ვხედავთ, ასე არ მოხდა და პირიქით, ამ ეტაპზე, სირიასთან მიმართებით მათი ურთიერთობა ისეთი კონფლიქტური არ იქნება, როგორიც რამდენიმე თვის წინ იყო”, – ამბობს კორნელი კაკაჩია. მისი შეფასებით, რუსეთ-თურქეთის ურთიერთობის დათბობა საბოლოოდ რა შედეგის მომტანი იქნება, ამის პროგნოზირება რთულია, თუმცა ვარაუდობს, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში მათი ხედვები ისევ გაიყოფა.
“ფაქტია, რომ თურქეთისა და რუსეთის სტრატეგიული ინტერესები ამ მომენტში ემთხვევა. თუმცა, ამ კონფლიქტის მოგვარების მათი ზოგადი ხედვები ერთმენეთისგან განსხვავდება. აქედან გამომდინარე, გრძელვადიან პერსპექტივაში, მოსალოდნელია, რომ სირიის მომავალთან დაკავშირებით მათი ხედვები გაიყოს. ასე რომ, ეს არის პარტნიორობა, რომელიც დამოკიდებულია ინტერესთა თანხვედრაზე და მათ განსხვავებულობაზე.
“ამ ეტაპზე, თურქეთი ცდილობს ნატოსგან და დასავლეთისგან საკუთარი თავის დისტანცირება მოხდინოს და შექმნას გარკვეული იმიჯი, რომ რუსეთის მიმართულებით იხრება. თუმცა, არ მგონია რომ ეს დიდი ხნის განმავლობაში გაგრძელდეს, იქიდან გამომდინარე, რომ თურქეთსა და დასავლეთს, განსაკუთრებით ნატოს წევრ სახელმწიფოებს, ძალიან ბევრი რამ აერთიანებს, მათ შორის სტრატეგიული ხედვები რეგიონალური და ევროპის უსაფრთხოების საკითხებში”, – ამბობს კორნელი კაკაჩია, რომელიც აღნიშნავს, რომ ამ ვითარებაში, არასამთავრობო ორგანიზაციების ეფექტურობა დიდი ხანია რაც ეჭვქვეშ დგას. მითუმეტეს ისეთ მიმდინარე კონფლიქტებთან დაკავშირებით, როგორიც არის სირია. შეიძლება ითქვას, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციები ვერ დგანან შესაბამის სიმაღლეზე, განსაკუთრებით იმ ვითარებაში, როდესაც კონფლიქტის არც ერთ მახარეს არ აქვს სურვილი, რომ დათმოს ან წავიდეს მოლაპარაკებაზე.
პრინციპში, საერთაშორისო ორგანიზაციებს ეს უშლის კიდეც ხელს, რომ გარკვეული ინიციატივები გამოიჩინონ. იგივე ითქმის დიდი სახელმწიფოებზე, მათ შორის აშშ-ზე. აქაც რთულია პროგნოზირება. ჩვენ უნდა დაველოდოთ ახალი პრეზიდენტის მისვლას თეთრ სახლში, რომლის წინასაარჩევნო დაპირება იყო, რომ მას საგარეო პოლიტიკაში ბევრი რამის შეცვლა სურს, მათ შორის ახლო აღმოსავლეთთან დაკავშირებით.
მსოფლიო აშშ-ის ახალი პრეზიდენტის თეთრ სახლში მისვლას ელის
“აქედან გამომდინარე, აშშ-ის ხელისუფლება ამ ვითარებაში, ბუნებრივია, რომ ვერ იქნება აქტიური, რადგან მას ჰყავს პრეზიდენტი, რომლსაც დაახლოებით 1 თვე აქვს დარჩენილი. ამის გათვალისწინებით, მათი განსაკუთრებული აქტიურობა მოსალოდნელი ვერც იქნება. რაც შეეხება სხვა სახელმწიფოებს, მათ მაქსიმალური რაც შეიძლება გაეკეთებინათ, მიიღეს ლტოლვილების დიდი ნაკადი, რამაც თავის მხრივ ამ ქვეყნებსაც პრობლემები შეუქმნა და მოსახლეობის გაღიზიანება გამოიწვია.
ეს ყველაფერი კი ერთმანეთთან არის გადაჯაჭვული და რაც ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ ამ ეტაპზე რუსეთს ყველაფერი გასდის, თუმცა ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ეს კონფლიქტი დასრულებული არ არის”, – ამბობს კორნელი კაკაჩია და აღნიშნავს, რომ ამ კონფლიქტის რეალურად დასრულებისთვის საჭიროა, როგორც დასავლეთის, ისე რუსეთის კონსენსუსი. თუმცა ჩვენ ვიცით, რომ ამ კონსენსუსთან დაკავშირებით რუსეთი მეტ-ნაკლებად მზად არის, მაგრამ სირიის კონფლიქტში დათმობის სანაცვლოდ ის ითხოვს სპეციალურ უფლებებს პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში, იგივე უკრაინასა და საქართველოსთან დაკავშირებით, რაზეც აშშ-ის წინა ხელისუფლება და ზოგადად, დასავლეთის სახელმწიფოები ამას არ თანხმდებიან. არც ის მგონია, რომ უახლოეს მომავალში დათანხმდნენ”, – ამბობს კორნელი კაკაჩია.
მისი შეფასებით, მიმდინარე პროცესებში რუსეთს გარკვეულწილად, წინსვლა აქვს, ყოველ შემთხვევაში მდგომარეობის ასე წარმოჩენას წარმატებით ახერხებს.
“რუსეთი ახერხებს იმას, რომ ქმნის შთაბეჭდილებას, თითქოს არის აღმავალი ძალის მქონე სახელმწიფო, რეგიონალური ჰეგემონი, მითუფრო იმ სიტუაციაში, როდესაც დასავლეთში გარკვეული დაბნებულობაა და არ არსებობს თვითონ საზოგადოებაში არავითარი სურვილი, რომ საერთაშორისო კრიზისების სიტუაციების მენეჯმენტისკენ გადაიხარონ. რუსეთის ხელისუფლება ამით ძალიან კარგად სარგებლობს და თვითონ საინფორმაციო ომის მიმართულებითაც საკმაო წარმატებები აქვს. ამიტომ, ჯერჯერობით იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ამ კონფლიქტში ერთი ნაბიჯით წინ წაიწია, მაგრამ მთლიანობაში ეს რამდენად წარმატებული პოლიტიკა იქნება, ამის პროგნოზირება რთულია.
ვფიქრობ, აშშ-ის ახალი ხელისუფლების პირობებში გამოჩნდება ის კონტური, თუ როგორ აპირებს დასავლეთი რუსეთის გეოპოლიტიკურ გააქტიურებას და იმ გამოწვევებს უპასუხოს, რაც ამ სახელმწიფოს ზეაქტიურობის შედეგად მოჰყვა”, – ამბობს კორნელი კაკაჩია.
