„რეზონანსი“: ინტერვიუ დავით უსუფაშვილთან: „საქმე გვაქვს სახელმწიფოებრიობის დეფიციტთან და პრობლემებთან გამკლავების ძალიან დაბალ უნართან“ // „არ არსებობს არანაირი აკრძალვა გიორგი მარგველაშვილთან თანამშრომლობაზე“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „გიორგი მარგველაშვილი „ოცნების“ პოლიტიკოსებისგან განსხვავებით, თანამდებობას როგორც ტვირთს ისე უყურებს და არა პრივილეგიას“ // „ე.წ. მოსმენების კანონზე ვეტოს დადებით პრეზიდენტმა სახელმწიფოებრივი გადაწყვეტილება მიიღო“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „შესაძლებელია ისეთ სიტუაციაში აღმოვჩნდეთ, როგორც 2003 წელს“ // „სამთავრობო ქალაქის განხორციელების იდეამ შესაძლოა ხალხი გააღიზიანოს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცისკარიშვილთან: „ოცნების“ საპრეზიდენტო კანდიდატი ირაკლი ღარიბაშვილი იქნება“ // „რა გვინდა – კონსტიტუცია ყველასთვის თუ კონსტიტუცია ბიძინასთვის?!“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიორგი გაჩეჩილაძესთან: „მოსმენების სააგენტო სუს-ზე არ იქნება დამოკიდებული“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ პაატა შეშელიძესთან: „ლარის გამყარება ფულის მასის შემცირებამ გამოიწვია“ // „ორთაჭალაში მთავრობის გადატანა ახალი იდეა არ არის“
„რეზონანსი“: სამთავრობო ქალაქის აშენებას ათეულობით მილიონი დოლარი დასჭირდება // ორთაჭალაში გაძვირდება როგორც უძრავი ქონება, ასევე რესტორნების, სასტუმროების და სხვა სახის მომსახურებაც
„რეზონანსი“: საჭიროა თუ არა სამთავრობო ქალაქის აშენება? // რომელ „გენიოსს“ მოუვიდა თავში ეს იდეა? ხალხი შიმშილისაგან ღმუის და ამათ სამთავრობო ქალაქი მომინდომეს… (თვალსაზრისები)
——
„რეზონანსი“: ინტერვიუ კორნელი კაკაჩიასთან: „არ არის გამორიცხული, რომ ტერაქტები ევროკავშირის სხვა სახელმწიფოებშიც განმეორდეს“ // „ტერორიზმისგან არცერთი ქვეყანა აღარ არის დაცული“
„რეზონანსი“: ევროპამ საზღვრებზე კონტროლი შესაძლოა არნახულად გაამკაცროს // „საჭიროა კონტროლის დაწესება საზღვრებზე და რადიკალიზებული უცხოელების გაგდება“
——————–
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ დავით უსუფაშვილთან: „საქმე გვაქვს სახელმწიფოებრიობის დეფიციტთან და პრობლემებთან გამკლავების ძალიან დაბალ უნართან“ // „არ არსებობს არანაირი აკრძალვა გიორგი მარგველაშვილთან თანამშრომლობაზე“
თიკო ოსმანოვა
„ამ ეტაპზე ერთი შემიძლია გითხრათ, სრულიად ცალსახად და მკაფიოდ – არ არსებობს არანაირი გეგმა, შეთანხმება, რომ ხვალ მე და გიორგი მარგველაშვილი ვითანამშრომლებთ. მაგრამ ამასობაში არ არსებობს არანაირი აკრძალვა, ტაბუ, რომ მე როგორ გავეკარები გიორგის, ან ის როგორ გამეკარება მე“, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას პარლამენტის ყოფილი თავმჯდომარე დავით უსუფაშვილი. იგი პარტიის სამომავლო გეგმებზე და ქეყანაში მიმდინარე პროცესებზე ლაპარაკობს.
დავით უსუფაშვილი: გეგმის მიხედვით ვმუშაობ. ძალიან მნიშვნელოვანი თემაა, ეს არ იქნება პოლიტიკური პარტია ვიწრო გაგებით – ეს იქნება პოლიტიკური პროცესი ფართო გაგებით. იმიტომ, რომ ის პრობლემები, რომელიც ქვეყანას აქვს, მოითხოვს ეროვნულ, საზოგადოებრივ ძალისხმევას. დღეს არსებული პოლიტიკური ძალები და მომავალში შესაქმნელი პარტიები არის კომპონენტები. მაგრამ პირველ რიგში აუცილებელია პოლიტიკური ველის მოწესრიგება საზიგადოებაში, იმ პროცესებთან გამკლავება, რომელიც ხშირად აზრს აცლის პოლიტიკურ პროცესს, მათ შორის არჩევნებს. ასე რომ, ჩემი მომავლის ხედვა უკავშირდება საზოგადოებრივი აქტიურობის პროცესებსაც. ეს არის ძალიან სერიოზული საკითხი, რომელსაც სერიოზული მუშაობა სჭირდება. ნუ გვავიწყდება, რომ ვიმყოფებით პოსტსაპარლამენტო არჩევნების სიტუაციაში, ანუ სახელისუფლებლო საკითხი წყდება არა ხვალ, არამედ გადაწყდა გუშინ.
სახელისუფლებლო საკითხს, როგორც წესი საპარლამენტო არჩევნები წყვეტს, სწორედ ამ მომენტისთვის უნდა იყოს პოლიტიკური პიკი და ეს იქნება მთავარი ამოცანა. საქართველოს აქვს თავისი ინდივიდუალური რესურსი ადამიანების დონეზე, რომლის გაერთიანებას და თავმოყრას თავისი ტიპის პროცესები და ფორმები სჭირდება.
- თქვენ პარტიის პრეზენტაციის გამართვას ხომ აქამდე აპირებდით?
- არასდროს არ მითქვამს, რომ პარტიის პრეზენტაცია იქნება თებერვალში ან მარტში. ასეთი გეგმა არ გვქონია. განვაცხადე, რომ გაზაფხულზე მექნება პრეზენტაცია და ეს ასე იქნება.
- კონკრეტულად როდის?
- უკვე გითხარით.
- და ვის ვიხილავთ თქვენს პარტიაში და ვის ვერა?
- აი, ზუსტად ამას ვებრძვი. არ იფიქროთ ერთდღიან სკანდალზე, ნიუსზე. ვიფიქროთ იმაზე, თუ რა არის გასაკეთებელი, თუ რისთვის იქმნება ეს მოძრაობა.
- და მაინც, ყოფილ „რესპუბლიკელებს“ ვიხილავთ თუ არა თქვენს გვერდით?
- იქნებიან ყოფილი „რესპუბლიკელებიც“, სხვა პარტიების წარმომადგენლებიც, უპარტიოებიც, საზოგადოების წარმომადგენლებიც. კიდევ ვიმეორებ ამ დღებში არ იქნება პოლიტიკური გუნდის პრეზენტაცია. ძალიან ბევრი მიზეზის გამო – მთავარი ამოცანა არის სახელისუფლებლო კონკურსში გამარჯვება, ანუ საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვება და გუნდი უნდა შეიქმნას ამ ხედვით და ამ მიზნით. თუ ხვალ მე, თქვენ და კიდევ 4-5 ძალიან სერიოზული ადამიანი ერთად დავჯდებით და ვიტყვი – აი ეს არის გუნდი, მერწმუნეთ, რომ ამ გუნდს შეიძლება კიდევ 2 ან 3 ადამიანი შემოემატოს. იმიტომ რომ პოლიტიკურ პროცესს, საქმეს ასეთი კანონზმიერება ახლავს. დანარჩენი საზოგადოებისთვის გასაგებია, რომ ვისაც დაინახავს ერთად, იტყვის, რომ ესენი არიან ლიდერები. ამიტომ ამ პროცესში მოვიქცევი ცოტა უფრო ადეკვატურად და გონივრულად. პროცესი იქნება ისეთი, რომ გუნდი და ადამიანები იქნებიან მუდმივად შემომატების ფორმაში.
- ამ გუნდში მოიაზრება თუ არა გიორგი მარგველაშვილი? ამასთან დაკავშირებით ინფორმაცია უკვე არაერთხელ გავრცელდა...
- მე და გიორგი მარგველაშვილი დაახლოებით 3 წლის განმავლობაში ვიკავებდით ძალიან მნიშვნელოვან სახელმწიფოებრივ თანამდებობებს. გიორგი იყო პრეზიდენტი, მე ვიყავი პარლამენტის თავმჯდომარე. სხვათა შორის, კონსტიტუციურად მე ვიყავი მისი სარეზერვო პერსონა. ასე რომ, პირველ რიგში ჩვენ გვქონდა სათანამშრომლო ურთიერთობა, ვალდებული ვიყავით ასე გაგვეკეთებინა. იმ პერიოდში ვცდილობდი, რომ ის დაძაბულობა, რომელიც ხშირად იყო, არა პოლიტიკური, არამედ პერსონალური, მოხსნილიიყო და გავლენა არ მოეხდინა სახემწიფოერბრივ თემებზე და ასე გავიარეთ ეს პერიოდი. მანამდე გიორგის ვიცნობდი, ძალიან დიდი ხანია, დაახლოებით 20 წელი. მას ყოველთვის ჰქონდა კეთილგანწყობილი სათანამშრომლო საქმიანი თავისუფალი ურთიერთობები და ასეთად რჩება დღემდე. ხვალინდელ დღეს რაც შეეხება, არა მგონია ან მე ან გიორგიმ ზუსტად დაწეროს ჩვენი მომავალი პოლიტიკური ცხოვრება. არც იმას ველოდი რომ თავის დროზე ბიძინა ივანიშვილთან ვითანმშრომებდი, მაშინ, რომ გეკითხათ, გეტყოდი საიდან მოიტანეთო. ამიტომ მომავალზე ვერაფერს გეტყვით.
ერთი შემიძლია გითხრათ სრულიად ცალსახად და მკაფიოდ – არ არსებობს არანაირი გეგმა, შეთანხმება, რომ ხვალ ერთად, ან ცალცალკე ამას გავაკეთებთ. მაგრამ, ამასობაში არ არსებობს არანაირი აკრძალვა, ტაბუ რომ მე როგორ გავეკარები გიორგის, ან მე ის როგორ გამეკარება.
ამ ეტაპზე ჯერჯერობით მე და მარგველაშვილს არ გვაქვს პრაქტიკა, პრეცედენტი ერთად დაგეგმილი პოლიტიკური ნაბიჯების. იყო ორჯერ, ჩემი მცდელობა, რომ გიორგი დამერწმუნებინა პოლიტიკაში მონაწილეობისთვის, ეს იყო 2006 წლის ადგილობრივი და 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე. ორივე ჯერზე ვერ მოვახერხე მისი დარწმუნება, გიორგი დარჩა თავის აზრზე, რომ არ უნდა მიეღო მონაწილეობა. 2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობა მან ისე გადაწყვიტა, რომ ჩვენ ამაზე წინასწარ არ გვისაუბრია, გვიან შევიტყვე. ასე რომ, ჯერჯერობით ჩვენ ერთობლივი პოლიტიკური ნაბიჯები არ გადაგვიდგამს.
- ზოგადად რას ფიქრობთ, როგორი პოლიტიკური პარტნიორი იქნება?
- ვერ გეტყვით, გიორგი მარგველაშვილი ჯერჯერობით არის ქვეყნის პრეზიდენტი და მინდა ვუსურვო, რომ წარმატებით გაართვას თავი ამ მოვალეობას. დანარჩენ ამბებზე თავის დროზე შეიძლება საუბარი.
- წარსულში რომ დავბრუნდეთ – რამ განაპირობა თქვენი და “ქართული ოცნების” გზების გაყოფა, რაზე კამათობდით ყველაზე მწვავედ ახლა უკვე ყოფილ პარტიორებთან?
- ეს იყო მომავლის ხედვა. 2012 წლის არჩევნების წინ ჩვენი ხედვები იყო მარტივი და მსგავსი. საჭირო იყო არჩევნების გზით სააკაშვილის ხელისუფლების დამარცხება. შემდეგ პერიოდში უკვე დაიწყო მსჯელობა კიდევ უფრო დიდ მომავალზე. მე პირადად დარწმუნებული ვარ, რომ ქვეყნის მომავალი არის მეტ დემოკრატიაში და არა ნაკლებში. მე მგონი სახელისუფლებო სამსახური, პოლიტიკური თანამდებობი უნდა იყო პროფესიონალების ადგილი. ბიზნესი და პოლიტიკა უნდა იყოს გაცილებით გამიჯნული. მრავალპარტიულობა არის სასურველი მოვლენა, მათ კი დაინახეს, რომ ეს არის ბოროტება, სწორედ ამ განსხვავებებმა განაპირობა ჩვენი გზების გაყოფა. ამასთან, ჩვენ უნდა შევეგუოთ, რომ კოალიცია დროებითი იქმნება, რაღაც ვადით და შემდეგ იშლება. ვთვლი, რომ მე და ჩემმა კოლეგებმა პირნათლად მოვიხადეთ ვალი ქვეყნის წინაშე. 4 წლის განმავლობაში კოალიციაში მუშაობის დროს ხელი არ შეგვიშლია საერთო საქმისთვის.
- და ზუსტად 4 წლის შემდეგ არჩევნებში დამარცხდა 2 მკვეთრად გამოხატული პროდასავლური ძალა და ამ გადასახედიდან, რას ფიქრობთ, რამ განაპირობა ეს მარცხი?
- ჩვენი დამარცხება არ ყოფილა ანტიდასავლური ძალების გამარჯვების ხარჯზე. “ქართული ოცნება” და “ნაციონალური მოძრაობა” ორი მთავარი გამარჯვებული პარტია სწორედ პროდასავლურ მიმართულებას უსვამდა ხაზს. ცხადია, ვწუხვარ, ასე რომ მოხდა – “რესპუბლიკური” პარტია დასავლეთთან ახლოს იყო თავის ხედვებით. უბრალოდ ამომრჩეველმა მხარი დაუჭირა სხვას. ე.ი რაღაც სხვა მნიშვნელოვან საკითხებს უნდა შევეჭიდოთ და უბრალოდ ახალი პოლიტიკური პარტიით სცენაზე გამოსვლა არ არის გამოსავალი. საჭიროა იმ რეალობის გამკლავება, რომელმაც ზუსტად ასეთი შედეგი განაპირობა არჩევნებზე.
- თქვენი ახლადშექმნილი პარტია გაუმკლავდება ამ რეალობას?
- ეს ძალა სწორედ იმ გეგმით იქმნება, რომ იყოს გაცილებით ადეკვატურად მზად იმ მთავარი პოლიტიკური შერკინებისთვის, რომელიც საპარლამენტო არჩევნებში მოხდება. ჩვენც და მოსახლეობამაც უნდა გაიაზროს ის ამბავი, თუ რამეს შეცვლა გვინდოდა, უნდა მომხდარიყო 2016 წლის არჩევნებში. იმ არჩევნების შედეგებიდან გამომდინარე მივიღეთ ის რეალობა, რაც მივიღეთ, რაც არის იმაზე უარესი შედეგი, ვიდრე შეგვეძლო მიგვეღო. მაგრამ ახლა ჩვენს მიერვე შექმნილ პროცესებზე უსაგნო ბრძოლა არაფრის მომტანი იქნება. ამიტომ, წმინდა პოლიტიკური თვალსაზრისით, სახელისუფლებლო ამოცანა უნდა გადაწყდეს საპარლამენტო, საპრეზიდენტო არჩევნების დროს. თვისობრივად ახალი პროცესისთვის საზოგადოების მოთხოვნილებაც უნდა იყოს თვისობრივად სხვა და პირველ რიგში ამაზე ვიმუშავებ მე პირადად.
- თვითმმართველობის არჩევნებში არ აპირებთ მონაწილეობის მიღებას?
- თვითმმართველობის არჩევნები ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ კონკრეტულ საქმეს ვუყურებ, როგორც ძალიან მნიშვნელოვან ეტაპს ქვეყნისთვის და პოლიტიკური ძალის ფორმირებისთვისაც, მაგრამ ჩვენ ამ პროცესში გვექნება მოქნილი ტაქტიკა იმისთვის, რომ ვისაც არჩევნები მონაწილეობის სურვილი ექნება, მიიღოს მონაწილეობა, მაგრამ ამასობაში ეს არ იქნება და ვერ იქნება სრულფასოვანი პოლიტიკური კამპანია პარტიის მიერ წამოყებული.
- საპრეზიდენტო არჩევნებში თქვენ პირადად არ იყრით კენჭს?
- არჩევნებამდე წელიწადნახევარია დარჩენილი და დაახლოებით 1 წლის მერე მზად ვიქნები ამ კითხვაზე პასუხი გაგცეთ.
- საარჩევნო ბლოკებს რაც შეეხება, ვისთან ითანამშრმლებთ და ვისთან არა?
- ამაზეც ძალიან ადრეა საუბარი. პირველ რიგში ვთვლი, რომ შესაცვლელია საარჩევნო სისტემა, ისე როგორც ამას წინა პარლამენტში მომზადებული კანონპროექტი ითვალისწინებდა. თუ მოხდა ბლოკების აკრძალვა მაშინ ბარიერების დაწევა იქნება საჭირო 5-დან 2-3%-მდე, ასე რომ, ჯერ ამაზე საუბარი არის სრულიად უსაგნო.
- რაც შეეხება ქვეყნის წინაშე არსებულ პრობლემებს, რას ფიქრობთ ამასთან დაკავშირებით?
- საქმე გვაქვს სახელმწიფოებრიობის დეფიციტთან და პრობლემებთან გამკალავების ძალიან დაბალ უნართან. ქვეყანაში პრობლემები წარმოიშობა ხოლმე, მაგრამ სახელმწიფო იმისთვის გვაქვს რომ გვქონდეს ხელისუფლების იმედი, რომ გაუმკლავდებიან ამა თუ იმ პრობლემებს. იგივე ბათუმის საქმე, ასევე ციანიდის საქმე. სამწუხარო ისაა, რომ სწორედ მაშინ, როცა ყველაზე მეტად გვჭირდება მაშინ ვხედავთ სახელმწიფოს დეფიციტს. ჩვენ თუ არ გავაძლიერეთ ჩვენი სახელმწიფოებრიობა, მაშინ გამოგვდის უსაგნო კამათი. მაგალითად, ვკამათობთ მე-5 სართულის ბინის რემონტთან დაკავშირებით, რა ფრად შევღებოთ კედილი და როგორი ავეჯი დავდგათ. რეალობა კი ისაა, რომ შავი კარკასიც არაა მეხუთე სართულამდე ასული. ამიტომ პრობლემებს უნდა გავუმკალვდედ სათანადოდ და არა ნერვების და ხიფათის ფასად.
- რაც შეეხება არაფორმალურ მმართველობას, ბიძინა ივანიშვილი ხშირად ერეოდა თქვენს საქმიანობაში?
- არ დამითვლია, მაგრამ შესაძლოა თვეში საშუალოდ 1 ან 2 სატელეფონო ზარი ყოფილიყო, რაც პრემიერ-მინისტრი აღარ იყო იმის მერე. არ მქონია შემთხვევა რამე მოეთხოვოს, ან დაეძალოს. ყოფილა შემთხვევა როცა მას თავის აზრი გამოეთქვას. ჩემთან დაკავშირებით სერიზოული პრობლემური ეპიზოდის გახსენება მიჭირს.
- ტელეკომპანია „რუსთავი-2“-ის ხელმძღვანელობას სახანძრო უსაფრთხოების სისტემის მწყობრში მოყვანა ურჩიეთ. თქვენ აღნიშნეთ, რომ ქიბარ ხალვაშთან დაკავშირებულ ქონებრივ დავებს, მის ქონებას თუ სხვის მიერ მისთვის წართმეულ ქონებას თვითაალების მიდრეკილება აქვს. რას გულისხმობთ?
- „რუსთავი-2“ დიდი ხანია აღარ არის ქონება და აღარ არის ასევე მედიაც, ის უკვე გადაქცეულია პოლიტიკურ ნაღმად. რომლის პოლიტიკური აფეთქება შესაძლოა მოუვიდეს თავში ვინმე ავანტიურისტს. იმის გათვალისწინებით, რომ „რუსთავი-2“ მისულია კულმინაციამდე და ასეთ ვითარებაში არ არის გამორიცხული პოლიტიკურ ავანტიურებში გაწაფულმა ადამიანებმა რამე სარგებელი დაინახონ. თუ „რუსთავი-2“-ს ფიზიკურად რამე დაემუქრა, პირდაპირ და ღიად შეიძლება ამაში ბრალი დაედოს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებით უკმაყოფილო ხელისუფლებას. ეს არის სამწუხარო რეალობა.
- ანუ ამით ერთგვარად ხელისუფლებას მიეცით გაფრთხილება?
- ვინც ვერ მიხვდა რა ვთქვი, ვერც მიხვდება და არც მინდა დეტალებში ჩასვლა. ვისურვებდი, რომ ეს პოლიტიკური ნაღმი არ აფეთქდეს.
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „გიორგი მარგველაშვილი „ოცნების“ პოლიტიკოსებისგან განსხვავებით, თანამდებობას როგორც ტვირთს ისე უყურებს და არა პრივილეგიას“ // „ე.წ. მოსმენების კანონზე ვეტოს დადებით პრეზიდენტმა სახელმწიფოებრივი გადაწყვეტილება მიიღო“
ელზა პაპოშვილი
ანალიტიკოსი და ბიძინა ივანიშვილის ყოფილი მრჩეველი გია ხუხაშვილი ამბობს, რომ პრეზიდენტმა ე.წ. მოსმენების კანონზე ვეტოს დადებით, სახელმწიფოებრივი გადაწყვეტილება მიიღო. ხუხაშვილის თქმით, ვეტოს დადება მისი უფლება კი არა, პირდაპირი ვალდებულება იყო.
გია ხუხაშვილის განცხადებით, ის, რომ ვითომ მოსმენების ე.წ. გასაღები სუს-იდან გაიტანეს და ის მისივე შვილობილი კომპანიით ჩაანაცვლეს, იგივეა, რაც მოსამართლე ურთმელიძემ განაცხადა, რომ დედამისი მისი ოჯახის წევრი არ არის.
- როგორ შეაფასებთ პრეზიდენტის მხრიდან ე.წ. მოსმენების კანონზე ვეტოს დადებას, როდესაც მან იცის, რომ პარლამენტი მას მაინც დაძლევს. ხოლო მისი ქმედება „ქართული ოცნების“ მხრიდან ქილიკის საფუძველი ხდება?
- „ქართული ოცნების“ მხრიდან ქილიკი ღრმად დაკომპლექსებული ადამიანის ქცევას მაგონებს. რომლის მთავარი მიზანი საკუთარი თავის დემონსტრირებაა, რათა მისი ნამდვილი სახის წარმოჩენა არ მოხდეს. რაც შეეხება პრეზიდენტის ქცევას, მან ამ კანონს ვეტო ერთი მარტივი მიზეზის გამო დაადო, რადგანაც ეს მისი უფლება კი არა, პირდაპირი ვალდებულება იყო. ამ ახალ კანონპროექტში ერთი მარტივი ჭეშმარიტება აღმოჩნდა, რომ ხელისუფლების მთავარი მიზანი ის კი არ იყო, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილება აღესრულებინა, არამედ როგორ მოეხდინა კოსმეტიკური ცვლილებები და საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებისთვის გვერდი აერიდებინა. ის, რომ ვითომ მოსმენების ე.წ. გასაღები სუს-იდან გაიტანეს და ის მისივე შვილობილი კომპანიით ჩაანაცვლეს, იგივეა, რაც მოსამართლე ურთმელიძემ განაცხა, რომ დედაჩემი ჩემი ოჯახის წევრი არ არისო. ხელისუფლება ურცხვად გვატყუებს, რომ დედა და შვილი ერთი ოჯახის წევრები არ არიან. სინამდვილეში ეს ახალი ინსტიტუტი მთლიანად სუს-ის სისტემაში ინტეგრირებულია.
აქედან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებასთან დაკავშირებით, სერიოზული კითხვის ნიშნები არსებობს. პრეზიდენტს არა აქვს იმის ფიქრის უფლება, რომ მოდი ვეტოს დადებას რა აზრი აქვს, მას პარლამენტი მაინც გადალახავს. ეს სახელმწიფოებრივი აზროვნება არ არის. ის ვალდებულია, რომ უთანასწორო ბრძოლაში, სახელმწიფოს ინტერესებიდან გამომდინარე იმოქმედოს.
- გამოითქვა თქვენივე კოლეგების მიერ მოსაზრება, რომ ასეთი ქმედებით და ვეტოს დადებით, პრეზიდენტი შესაძლოა პოლიტიკური ქულების დაწერას ცდილობდეს. თქვენ მარგველაშვილის გადაწყვეტილებას ამ კუთხით თუ უყურებთ?
- რა თქმა უნდა, რომ პრეზიდენტის ნებისმიერი აქტიურობა პოლიტიკურია. ეს ექსპერტები მაოცებენ შეთქმულების თეორიების შეთხზვას რომ იწყებენ. პრეზიდენტის ყველა აქტიურობა პოლიტიკაა. ვეტოს დადების ამ კუთხით წაკითხვა, რბილად რომ ვთქვათ, არასწორ აზროვნებაზე მიუთითებს. რა უნდა ქნას? პრეზიდენტმა იმის შიშით, რომ ვინმემ პოლიტიკუქი აქტიურობა არ დააბრალოს, თავისი მოვალეობა აღარ შეასრულოს? ხალხს არ დაელაპარაკოს იმ დოკუმენტზე, რომელიც სახელმწიფოს საფუძველს წარმოადგენს?
მოქალაქეებს არ უნდა ჰკითხოს, როგორ სახელმწიფოში სურთ მათ ცხოვრება? კონსტიტუციის შემქმნელი ხალხია, ჩვენ უნდა დავწეროთ მათი ნებართვის გარეშე, შემდეგ გადავუგდოთ და ვუთხრათ – ახლა გინდა ჭამეთ და რაც გინდა ის გააკეთეთო? ეს არის სწორი სახელმწიფოებრივი აზროვნება? პრეზიდენტი ახლა თავის მოვალეობას ასრულებს და თუ ვინმე ამას პოლიტიკურ აქტივობას ეძახის, კი, ბატონო ასეა, მაგრამ ამას ნეგატიურად რატომ იგებენ? პრეზიდენტის მოქმედების შინაარსზე კი არა, არამედ მის ფორმაზე ფიქრობენ.
- თქვენ განაცხადეთ, რომ გიორგი მარგველაშვილს არც მინისტრობა და არც პრეზიდენტობა არ სურდა და მან გადაწყვეტილება ბიძინა ივანიშვილის დაჟინებული თხოვნით მიიღო. რატომ შეარჩია ის ივანიშვილმა და რას ფიქრობთ დღეს, ის თავის მოვალეობას ასრულებს?
- მარგველაშვილი ჩვენ ყველას საპრეზიდენტო კანდიდატად მოგვწონდა და განსაკუთრებით ბიძინა ივანიშვილს. მისი პირადი გადაწყვეტილება იყო, რომ ის საპრეზიდენტო კანდიდატი ყოფილიყო. ივანიშვილს მის დასათანხმებლად საკამოდ დიდი ძალისხმევა დასჭირდა. ამის მიზეზი კი ის იყო, რომ მარგველაშვილი “ქართული ოცნების” პოლიტიკოსების ელიტისგან განსხვავებით, თანამდებობას როგორც ტვირთს ისე უყურებს და არა პრივილეგიას. გიორგი მარგველაშვილი თავისი კომპეტენციის პირობებში ცდილობს, როგორც ინსტიტუტი დაიცვას, ასევე კონსტიტუციით განსაზღვრული მოვალეობა შეასრულოს. ძალიან მაინტერესებს, „ქართულ ოცნებას“ რა უხარია? ეს ხომ ღრმად დაკომპლექსებული ადამიანის ძალის დემონსტრირებაა. სინამდვილეში რა მოიგეს?
- მიუხედავად დავით უსუფაშვილის დაანონსებული პოლიტიკური პარტიის შექმნისა, ვნახეთ გადაიდო. როგორ ფიქრობთ, რატომ ვერ შეძლო მან გუნდის შეკრება და შესაძლოა თუ არა მას და პრეზიდენტს შორის პოლიტიკურ თანამშრომლობაზე ფარული მოლაპარაკებები მიმდინარეობდეს?
- დავით უსუფაშვილის პოლიტიკური პერსპექტივა ამ ეტაპზე საკამოდ ბუნდოვანი და გაუგებარია. ფაქტია, რომ საკმაოდ დიდი პოლიტიკური გამოცდილება, კვალიფიკაცია და ავტორიტეტი აქვს, მაგრამ ელექტორატის მობილიზების თავლსაზრისით მისი შესაძლებლობები ძალიან მცირეა. შესაბამისად, მისი მხრიდან რამე სერიოზული პოლიტიკური პლათფორმის შექმნა რთულია, თუ ძლიერი პარტნიორები არ გაიჩინა. მას ამ ეტაპზე არავინ ჰყავს, ვინც გააძლიერებს. ვფიქრობ, ამიტომაც გადადო პოლიტიკაში შემოსვლა, რადგანაც უკვე წაგებული თამაშის დაწყებას აზრი არა აქვს. ამ ეტაპზე არ ჩანს, რომ უსუფაშვილი პრეზიდენტთან რამე სახის მოლაპარაკებას აწარმოებდეს. თუმცა, სამომავლოდ გამორიცხული არაფერი არ არის. გრძელვადიან პერსპექტივაში პოლიტიკაში რამეს გამორიცხვა დაუშვებელია.
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „შესაძლებელია ისეთ სიტუაციაში აღმოვჩნდეთ, როგორც 2003 წელს“ // „სამთავრობო ქალაქის განხორციელების იდეამ შესაძლოა ხალხი გააღიზიანოს“
სალომე სარიშვილი
„აქციზებისა და ფასების გაზრდამ სოციალური პროტესტი საგრძნობლად გაზარდა. თუ უფრო მეტად არა, სამუშაო ადგილების დეფიციტი ისევ ისეთივეა, როგორიც ადრე იყო, ამიტომ ბუნებრივია, ეს განწყობა, საზოგადოებაში მატულობს, რაც ძალიან სახიფათოა“, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას პოლიტოლოგი და ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე. მისივე თქმით, ამ ფონზე, ხელისუფლების მხრიდან პასიურობა, ან ისეთი ნაბიჯების გადადგმა, რასაც სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა ჰქვია, ახლა გაუგებარია. ამბობს, რომ ასეთი შეცდომების შემთხვევაში სოციალური აფეთქება გამორიცხული ვერ იქნება.
რამაზ საყვარელიძის თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ ბათუმის მოვლენებში გარკვეულწილად პოლიტიკური ძალის გავლენა იგრძნობოდა, ეს იყო ერთგვარი მინიშნება იმისა, რომ საზოგადოებაში სოციალური პროტესტი მატულობს.
პოლიტოლოგი მმართველ ძალას დაფიქრებას ურჩევს და ამბობს, რომ შეცდომებმა შესაძლოა გამოუსწორებელი შედეგი აჩვენოს. მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებზე “რეზონანსი” რამაზ საყვარელიძეს გაესაუბრა.
- მას შემდეგ, რაც პრეზიდენტმა მოსმენის კანონს ვეტო დაადო და მმართველი გუნდის მხრიდან მის შენიშვნებზე საკმაოდ მკაცრი შენიშვნები მოვისმინეთ, გაჩნდა მოსაზრება, რომ შესაძლოა დაპირსპირება კიდევ უფრო გამწვავდეს. თანაც, საკონსტიტუციო კომისია სხვა საკითხებთან ერთად, პრეზიდენტის რამდენიმე უფლებამოსილების შეკვეცასაც გეგმავს… თქვენ რას ფიქრობთ მთელ ამ პროცესზე?
- არ გამოვრიცხავ, რომ ეს საკითხი დროზე ადრე დადგა, რადგან პარლამენტის დედაქალაში გადმოტანასა და პრეზიდენტის უფლებების შეზღუდვაზე წინა მოწვევის პარლამენტშიც საუბრობდნენ. მას შემდეგ კი, რაც პრეზიდენტის არჩევის წესზე მსჯელობა დაიწყეს, ითქვა კიდეც, რომ კომისია გადავადების საკითხს პრაქტიკულად მხოლოდ ერთადერთი ფაქტორის გამო – პრეზიდენტის პიროვნული ფაქტორის გამო აყენებს.
ვვარაუდობ, რომ შესაძლოა ეს ხაზი ბოლო ხანებში გამწვავდეს კიდეც, რადგან იყო მოლოდინი, რომ პარლამენტმა პრეზიდენტს ანგარიში უნდა გაუწიოს, ისევე როგორც მან უმრავლესობას. რაკიღა ეს არ მოხდა, ვითარება ცხადია, შეიცვალა. პრეზიდენტმა ვადის გადაწევაზე თქვა, რომ ხალხმა გაიმარჯვა და ამით ფაქტობრივად განაცხადა, რომ არჩევის წესის გადაწევა ხალხის ზეწოლის შედეგია და არა კეთილი ნების გამოხატულება უმრავლესობის მხრიდან. ასეთი დეტალებით და ფრაზეოლოგიით ვითარება უფრო იძაბება, რითაც პრაქტიკულად მთავრობასა და პრეზიდენტს შორის არსებული დაპირისპირების კულმინაციას მივაღწიეთ.
სწორად აღნიშნეთ, ეს მმართველი გუნდის მხრიდანაც გამოჩნდა, როდესაც ეკა ბესელიამ პრეზიდენტის წარმომადგენლებს ძალიან მკაცრი შეფასებები მისცა. ალბათ, ეს ფონი გაგრძელდება, მაგრამ საკონსტიტუციო პროცესის ამ ფორმით გაგრძელება და იმის თქმა, რომ ეს პრეზიდენტის გამო ხდება, ალბათ ძნელი სათქმელია. ვხედავთ, რომ მუშაობა აკადემიურ რეჟიმში მიმდინარეობს და ამას თავად კომისიის წევრები ამბობენ.
- თუმცა მმართველი გუნდი ირწმუნება, რომ პრეზიდენტის უფლებების შეკვეცა საპარლამენტო რესპუბლიკაზე გადასვლით აიხსნება…
- ჩემთვის ძალიან გამაღიზიანებელ თემას შეეხეთ, რადგან მიმაჩნია, რომ ამჟამად კონსტიტუციაზე სამუშაოდ საკმაოდ კარგი პოტენციალია. თანაც კონსტიტუცია უმრავლესობის ხელშია და შეიძლებოდა ძალიან კარგი კონსტიტუციის გაკეთება, თუმცა ეს არ ხდება. დასანანია, რომ მმართველი ძალა საპარლამენტო რესპუბლიკაზე მუშაობაში ხარჯავს დროს, რადგან მივიჩნევ, რომ ეს მოდელის საქართველოსთვის ძალიან ადრეულია.
პარტიები არ არის და რა იქნება საპარლამენტო რესპუბლიკა ასეთ შემთხვევაში? – ამაზე ფიქრი ნაადრევი მგონია. ის, რომ ეს მთავარი საკითხი გვერდზე გადადო, ძალიან დასანანია. იმდენი რამაა კონსტიტუციაში შესაცვლელი, რემონტი აუცილებელი იყო, თუმცა არა ამ ფორმით. ცხადია, კაპიტალურ რემონტზე ვსაუბრობ, თუმცა ისინი კოსმეტიკურს დასჯერდნენ. პრეზიდენტის უფლებების შეკვეცაც ამ კოსმეტიკურ რემონტში შედის, რადგან მაინც იგივე მართვის სისტემა გვრჩება, რადგან მისი უფლებები მაინც ეტიკეტის ჩარჩოში ჯდებოდა. რეალურად, პოლიტიკურ სიტუაციაზე ეს უფლებები გავლენას არ ახდენს. ხედავთ, რომ პრეზიდენტი ყველა კანონს ვეტოს ადებს, მაგრამ ამით ვერაფერს ცვლის. ამდენად, ამ უფლებებზე ჩაჭიდება აბსოლუტურად უპერსპექტივოა.
- ანუ, ფიქრობთ, რომ მისი უფლებამოსილება ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა შეიზღუდოს?
- გიორგი მარგველაშვილი კარგი მოქალაქე და პიროვნებაა, რადგან არაფერს ეშმაკობს, ხოლო სხვისი არჩევის შემთხვევაში ეს შესაძლებელი იქნება, რადგან მას ამბიცია გაუჩნდება, რაც შესაძლოა საფრთხის შემცველიც კი გახდეს. ამიტომ ჯობს, რომ ეს უფლებები ჩამოერთვას, რადგან მომავალში ასეთი საფრთხის წინაშე არ აღმოვჩნდეთ.
- ბოლო დროს მედიაში ბევრს წერენ იმაზე, რომ პრეზიდენტი შესაძლოა პარლამენტის ყოფილ თავმჯდომარესთან, დავით უსუფაშვილთან ალიანსში ვიხილოთ. თქვენ რას ფიქრობთ, რამდენად მოსალოდნელად მიიჩნევთ ამ ალიანსს?
- პოლიტიკოსებს თავში რა მოუვლით კაცმა არ იცის, ასე რომ გამორიცხული არაფერია, მაგრამ რამდენად შედეგიანი იქნება ეს ალიანსი, ამაზე მსჯელობა კი შესაძლებელია.
- თქვენი აზით, მათი ალიანსის შემთხვევაში, ეს ორი ფიგურა ხალხისთვის ერთად მისაღები არ იქნება?
- არა, ეს შეუძლებელია. ისინი სხვადასხვა ამომრჩეველზე არიან ორიენტირებულნი და შესაბამისად, ეს ორი ფიგურა ერთად ერთ ხმას ვერ მიიღებს. უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, ერთის მომხრე მეორეს ხმას არ მისცემს, ამიტომ ამან შესაძლოა ხმების დანაკარგი გამოიწვიოს. გაერთიანება ყოველთვის ხმების მომატებას არ ნიშნავს.
- პრემიერი სამთავრობო ქალაქის მშენებლობის ინიციატივით გამოვიდა და თქვა, რომ სამინისტორების ერთ სივრცეში განსათავსებლად ტერიტორია უკვე გამოყოფილია. როგორ აფასებთ მის ამ წინადადებას?
- ინიციატივა გაუგებარი არაა, ბევრ ქვეყანაში ამ ტიპის სამშენებლო დაგეგმარება არსებობს კიდეც, რაც ხელსაყრელიცაა. მოტივი ამ ინიციატივისა იყო ის, რომ შენობები გამოთავისუფლდება და ის სასტუმროებისათვის გამოსადეგი იქნება. მიუხედავად ამისა, ეს ნაბიჯი მმართველი გუნდისთვის პოლიტიკურად მაინც წამგებიანი მგონია და ვფიქრობ, ცოტა იჩქარეს.
- რატომ?
- სასტუმროები ამომრჩევლამდე არ აღწევს, ის ქვეყნის ბიუჯეტისთვისაა მომგებიანი. უშუალოდ ამომრჩეველი ამას თავის თავზე ნაკლებად გრძნობს, მაგრამ როცა ხედავს, რომ მთავრობა რაღაცას თავისთვის აშენებს, ამან შესაძლოა გაღიზიანებაც კი გამოიწვიოს. თანაც იმ ფონზე, როდესაც მთავრობის მიმართ პრეტენზიები დაგროვილია. პრეტენზიები იმის შესახებ, რომ ისინი დანაპირებს არ ასრულებენ. ეს შენიშვნა 2016 წელსაც იყო და პრაქტიკულად ახლაც გრძელდება, ამიტომ ამ ეტაპზე, ამ ინიციატივას გაუმართლებლად მივიჩნევ. ამ ნაბიჯმა შესაძლოა უკმაყოფილების კიდევ ერთი წვეთი გააჩინოს. ამდენად, პიართვალსაზრისით ეს ნაბიჯი ჩემთვის ახლა გაუგებარია.
- ბათუმის აქციის შემდეგ, პროტესტის ტალღა დედაქალაქშიც გაჩნდა. ვხედავთ, რომ ბავშვთა სამყაროს განადგურების შედეგად დაზარალებულთა აქციები ყოველდღიურად უფრო მწვავდება. რას გვეტყვით, რამდენად მოსალოდნელად მიიჩნევთ, სოციალური პროტესტის შედეგად ქუჩაში გამომსვლელთა რიცხვის მატებას?
- ბათუმმა სოციალური პროტესტის მინიშნება მართლაც გამოავლინა. მიუხედავად იმისა, იქ პოლიტიკური ძალების ჩართულობა მოგვაინებით იყო, ეს მაინც მინიშნებას ჰგავდა. თუკი ანალოგიური აფეთქება კიდევ მოხდება, მასში კვლავ ჩაერთვება პოლიტიკური ძალა.
- ამის ნიადაგი ახლა არსებობს?
- ნიადაგი ჯერჯერობით ისეთივეა, როგორიც ისედაც იყო. აქციზების გაზრდამ, ფასების გაზრდამ სოციალური პროტესტი საგრძნობლად გაზარდა. თუ უფრო მეტად არა, სამუშაო ადგილების დეფიციტი ისევ ისეთივეა, ამიტომ ბუნებრივია ეს განწყობა არსებობს. ხელისუფლების მხრიდან პასიურობა, ან ისეთი ნაბიჯების გადადგმა, რასაცა სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა ჰქვია, ახლა ძალიან სახიფათოა. რა თქმა უნდა, ამ ფონზე სოციალური აფეთქება გამორიცხული არაა. საკმარისია, რომელიმე პოპულისტურმა ფიგურამ ამ ემოციების ექსპლუატაცია მოახდინოს, რომ ეს პროტესტი აფეთქების პირას მივა. თუკი ვინმეს ძარღვი გაუწყდება და აღმოჩნდება, რომ ხალხს გული კარგად მოფხანა, სრულიად შესაძლებელია ისეთ სიტუაციაში აღმოვჩნდეთ, როგორც 2003 წელს.
ედუარდ შევარდნაძის მმართველობის პერიოდში ანალოგიურმა შეცდომებმა, პოპულისტი და თამამი მიხეილ სააკაშვილი რევოლუციამდე მიიყვანა. ასეთი ლიდერები ძალიან ხშირად სპონტანურად, სიტუაციის შესაბამისად ჩნდებიან-ხოლმე, ამიტომ მთავრობა უნდა დაფიქრდეს. იმ პირობებში როცა ოპოზიცია მიუღებელია და მთავრობა შეცდომებს უშვებს, შემთხვევითი, ავანტიურისტული ფიგურების ხელისუფლებაში მოსვლის ნოყიერი ნიადაგს ქმნის.
———-
შენიშვნა: სამთავრობო ქალაქზე მოსაზრებები იხილეთ აგრეთვე ქვემოთ.
„ახალი თაობა“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ სოსო ცისკარიშვილთან: „ოცნების“ საპრეზიდენტო კანდიდატი ირაკლი ღარიბაშვილი იქნება“ // „რა გვინდა - კონსტიტუცია ყველასთვის თუ კონსტიტუცია ბიძინასთვის?!“
პრეზიდენტსა და უმრავლესობას შორის არსებული დაპირისპირების შესახებ „ახალ თაობას“ ექსპერტი სოსო ცისკარიშვილი ესაუბრება.
- ბატონო სოსო, „ოცნების“ დეპუტატებს პრეზიდენტთან დასაპირისპირებლად მიზეზი არ ელევათ. არც პრეზიდენტი ულევს ამის საბაბსო. რა ხდება, რატომ გამწვავდა ასე ურთიერთობა ამ ორ შტოს შორის?
- „ქართული ოცნების“ ასეთი დამოკიდებულება პრეზიდენტისა და მისი ინსტიტუტის მიმართ არახალია, თუმცა უზნეობით უნდა შეფასდეს უკვე ფრაზები, რომლებსაც პარლამენტის 10-12-კაციანი ზონდერჯგუფი ისვრის პრეზიდენტის მიმართულებით. ძნელად გამოსაცნობი არ არის, ვინ წვრთნის ამ გუნდს, რადგან ჩვენ უკვე მეოთხე წელიწადია, მოწმენი ვართ იმისა, რომ საქართველოს პრეზიდენტი არ ექვემდებარება ვინმეს მიერ მის პრივატიზაციას.
- ხედავთ ამის სურვილს, რომ პრეზიდენტის პრივატიზაცია მოხდეს?
- რასაკვირველია. ერთი რიგითი მოქალაქის მთავარი ოცნება არ ასრულდა და მან იღლიაში ვერ ამოიდო პრეზიდენტის ინსტიტუტი. უახლოეს დღეებში, პრეზიდენტის ყოველწლიური ანგარიშის დროს იქნება ფრაქციების გამოსვლებიც. აბა, იქ ნახეთ, რა ამბავი დატრიალდება და რა ტერმინოლოგიის მომსწრენი გავხდებით.
- სერიოზული დაძაბულობა იქნება?
- რასაკვირველია! ამას დაძაბულობა არ ჰქვია. ამას ჰქვია სახელმწიფოს სირცხვილი, რომელიც ჩრდილო მეზობლის დედაქალაქშია დაგეგმილი! დღეს ჩვენი პრეზიდენტი, ეს ინსტიტუტი, ისევე, როგორც სახალხო დამცველი, არის სრულიად დამოუკიდებელი და ამას ვერ ეგუება მავანი. ასეთი ბოღმის ტალღები აზვირთდა მას შემდეგ, რაც ბატონმა პრეზიდენტმა გადაწყვიტა, რომ ხალხისთვის ეკითხა, როგორი კონსტიტუცია სურდათ.
- ამან გაანაწყენა უმრავლესობა?
- გაანაწყენა კი არა, სრულიად გაავებულნი არიან. აქედან გამოსავალს ვხედავ მხოლოდ იმაში, რომ საქართველოში ჩატარდეს საყოველთაო რეფერენდუმი ერთი კითხვით – როგორი კონსტიტუცია გირჩევნიათ? პირველი: კონსტიტუცია ყველასთვის თუ მეორე: კონსტიტუცია – ბიძინასთვის?! ეს იქნება სწორედ ჩვენი საზოგადოებისთვის საშუალება, რომ იყვნენ აქტიურნი ამ პროცესში.
- ახლა როგორ კონსტიტუციას ვიღებთ? კონსტიტუციას ბიძინასთვის?
- სწორედ ამაშია საქმე. ჩვენი პარლამენტის სპიკერი ვერც კი გაბედავს, რომ სხვა სივრცეში მზერა ისროლოს. მას ასეთი დავალება გააჩნია, სხვაგვარად ვერ აიხსნება მუქარა პრეზიდენტზე, რომ შენ თუ იმას იტყვი, რაც ჩემი „პირადი ღმერთის“ სმენას არ დააკმაყოფილებს, მაშინ შევცვლით თარიღს და ახლავე ჩავატარებთ პრეზიდენტის არაპირდაპირ არჩევნებს.
- ანუ ეს არის შანტაჟის ენა?
- არც უმაგისობაა, მაგრამ, ისიც ფაქტია, რომ შემცვლელი დღევანდელი პრეზიდენტისა ჩვენი ქვეყნის კადრებთუხუცესს უკვე დაანონსებული აქვს.
- ვინ იქნება?
- ერთი რიგითი მოქალაქის მიერ შერჩეული, მისი ყველაზე სანდო პირი ბატონი ღარიბაშვილია. აი, მაშინ ყველაფერი დამშვიდდება და საქართველო გაბრწყინდება.
- თქვენ ელოდებით, რომ „ოცნების“ საპრეზიდენტო კანდიდატი ირაკლი ღარიბაშვილი იქნება?
- ამაზე სიტყვის წამოცდენას უკვე ჰქონდა ადგილი, რასაც თავის დროზე არ მიექცა ყურადღება, მაგრამ, ცხადია, რომ ნებისმიერი სახით ჩატარებული არჩევნები იქნება სერიოზული ზეწოლის შედეგი იმ ადამიანებზე, რომლებსაც მონური დამოკიდებულება აქვთ ჩვენი ქვეყნის ერთ რიგით მოქალაქესთან.
- პრეზიდენტი ცდილობს, პარლამენტარებს დაგვიწეროს კანონიო, აცხადებს ეკა ბესელია. რამდენად აქვს პრეზიდენტს მცდელობა, დაეხმაროს პარლამენტს კანონების წერაში?
- არ მაქვს იმის საშუალება, რომ ამ თემაზე ვისაუბრო ქალბატონ ეკასთან, მაგრამ ის, რასაც ვხედავ და ვისმენ ეკრანიდან, ჩემთვის არადამაჯერებელია და არის მხოლოდ ნაწილი იმ სტრატეგიისა, რომლის გატარების გარეშე, დიდი ალბათობით, დავალება ვერშესრულებული პარლამენტარები დარჩებიან უმუშევრები. ამას კი ყველა გაურბის.
- პრეზიდენტის ასეთი აქტიურობა საზოგადოების ნაწილმა საარჩევნო კამპანიის დასაწყისად ჩათვალა. მართლა ამიტომ არის გიორგი მარგველაშვილი ასეთი აქტიური?
- ასეც რომ იყოს, ამაში დასაძრახი რა არის?! უბრალოდ, ეს არის გულზე გამხეთქი პროექტი მათთვის, ვისაც ევალება, რომ არსებული პრეზიდენტის ვადა არასოდეს იქნეს გაგრძელებული. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საკუთარ თავს დააბრალონ, რაც მათ დაემართებათ.
„ახალი თაობა“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ გიორგი გაჩეჩილაძესთან: „მოსმენების სააგენტო სუს-ზე არ იქნება დამოკიდებული“
პარლამენტის წევრმა გიორგი გაჩეჩილაძემ „ახალ თაობასთან“ „ფარული საგამოძიებო მოქმედებების შესახებ“ კანონპროექტზე საუბრისას განაცხადა, რომ მნიშვნელოვან სახელმწიფოებრივ საკითხებზე გადაწყვეტილებების მიღების დროს პრეზიდენტი უარყოფით როლს თამაშობდა.
- ბატონო გიორგი, თქვენ განაცხადეთ, რომ მოსმენების კანონთან დაკავშირებით პრეზიდენტი მარგველაშვილი საკონსტიტუციო სასამართლოსთან უნისონში მოქმედებდა. ამ განცხადებაში რა იგულისხმეთ?
- მოსმენების კანონს პრეზიდენტმა 2014 წლის 29 ნოემბერს დაადო ვეტო. საკონსტიტუციო სასამართლომ მხოლოდ ამის შემდეგ ცნო არაკონსტიტუციურად პარლამენტის გადაწყვეტილება. ეს გააკეთა მაშინდელი საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველმა კოლეგიამ.
- ამით რა გინდათ თქვათ?
- პირველი კოლეგია ძირითადად დაკომპლექტებული იყო ნაცმოძრაობის წარმომადგენლებით. ამ კოლეგიის წევრი იყო მაშინდელი საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარეც. „ფარული საგამოძიებო მოქმედებების შესახებ“ კანონში ძირითადია საქართველოს სახელმწიფოს უსაფრთხოების უზრუნველყოფა. მედია კი აქცენტს სხვა საკითხებზე აკეთებს. მთავარია, რას ემსახურება სააგენტო, რომელიც იქმნება. ამ სააგენტოს ამოცანებია საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების, სუვერენიტეტისა და დამოუკიდებლობის, თავდაცვისუნარიანობის, ტერიტორიული მთლიანობის, მართლწესრიგისა და სამხედრო პოტენციალის წინააღმდეგ მიმართული ქმედებების აღკვეთა.
ფაქტობრივად, ეს არის საქართველოს პრეზიდენტის ვალდებულებები. საქართველოს კონსტიტუციით, პრეზიდენტი არის სახელმწიფოს მეთაური, ქვეყნის ერთიანობის, (ანუ ტერიტორიული მთლიანობის), მისი სუვერენიტეტის გარანტი. არის უმაღლესი მთავარსარდალი, მთავარი სამხედრო პირი ქვეყანაში. ის კი ვეტოს ადებს კანონს, რომელმაც მისი ფუნქციები უნდა შეასრულოს, ანუ ამ ფუნქციების ეფექტურად შესრულების მექანიზმს პრეზიდენტი ვეტოს ადებს.
- თქვენ ამბობთ, რომ პრეზიდენტი უნისონში მოქმედებდა საკონსტიტუციო სასამართლოს იმ წარმომადგენლებთან ერთად, რომლებიც ნაცმოძრაობის დანიშნულები იყვნენ. გინდათ თქვათ, რომ პრეზიდენტმა შეგნებულად, განგებ გამოიყენა ვეტოს უფლება, როცა საჭირო არ იყო?
- ვერ გეტყვით, პრეზიდენტი ამას შეგნებულად და განგებ აკეთებდა თუ არა. ფაქტია, რომ მნიშვნელოვან სახელმწიფოებრივ საკითხებზე გადაწყვეტილებების მიღებისას (როცა საქმე ეხებოდა ლარის სტაბილურობას, ქვეყნის უსაფრთხოების საკითხებს) პრეზიდენტი რაღაცნაირად (ისე გამოვიდა) უარყოფით როლს თამაშობდა.
- უმრავლესობა აცხადებს, რომ კანონში მოძებნილია ბალანსი ადამიანის უფლებებსა და უსაფრთხოების დაცვის აუცილებლობას შორის. კანონში ბალანსს რა განაპირობებს?
- ბალანსის ძირითადი პირობაა ის, რომ სააგენტო არის დამოუკიდებელი სისტემა, რომელიც, მართალია, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის შემადგენელი ნაწილია, მაგრამ დამოუკიდებლად მოქმედებს. მისი ამოცანები უშუალოდაა დაკავშირებული სახელმწიფო უსაფრთხოების ინტერესებთან. აქედან გამომდინარე, ოქროს კვეთა მოვახერხეთ, რათა ეს სააგენტო არ ყოფილიყო დამოკიდებული არც უსაფრთხოებისა და არც სხვა ტიპის სამსახურებზე. არასამთავრობო ორგანიზაციები წუხან, თითქოს შეიძლება მოუსმინონ და დაინტერესებულმა ორგანიზაციებმა გავლენა იქონიონ. ამ კანონით გავლენა მინიმუმამდეა დაყვანილი და სახელმწიფო უსაფრთხოების საკითხებიც ეფექტურად განხორციელდება.
- პრეზიდენტი შენიშვნებში წერს, რომ სურს, აღნიშნული სააგენტო პრემიერს დაექვემდებაროს. რა იქნება, სააგენტო პრემიერს რომ დაექვემდებაროს?
- მთელ მსოფლიოში ეს სამსახური გარკვეული ფორმით უსაფრთხოების სამსახურებთან არის დაკავშირებული. ჩვენი კანონის მიხედვით, ეს „ოპერატიულ-ტექნიკური სააგენტო“ დამოუკიდებელია. გერმანიასა და დას.ევროპის სხვა ქვეყნებში პირდაპირ უშიშროების სამსახურებშია, რადგან ქვეყნის წინაშე არსებული საფრთხეების მოგვარებას ემსახურება. საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება დაკმაყოფილებულია. სააგენტო, ფაქტობრივად, დამოუკიდებელია, სააგენტოს ხელმძღვანელს სპეციალური კომისია ირჩევს, მერე ნიშნავს პრემიერი.
- თვითონ უსაფრთხოების სამსახური პრემიერს ხომ ექვემდებარება? ვის წინაშეა ანგარიშვალდებული?
- უსაფრთხოების სამსახური ანგარიშვალდებულია როგორც მთავრობის, ასევე პარლამენტის წინაშე.
- ანუ გამოდის, ფარული საგამოძიებო მოქმედებების სააგენტო ირიბად მაინც პრემიერის დაქვემდებარებაში იქნება...
- „პრემიერისადმი დაქვემდებარება“ რას ნიშნავს? ძალიან ღრმად შეხვედით სახელმწიფო მოწყობის სისტემაში. სააგენტოს უფროსად პრემიერი ნიშნავს კომისიის მიერ შერჩეულ კანდიდატურას. დაქვემდებარებული სუბიექტები კი არ არიან, ეს არის სახელმწიფოს ერთიანი სისტემა.
- აბა, პრეზიდენტი რომ მოითხოვს, სააგენტო პრემიერს დაექვემდებაროსო, რას ნიშნავს?
- პრემიერი აკონტროლებდეს. ასევე, როდესაც ეროვნულ ბანკთან დაკავშირებულ კანონს პრეზიდენტმა ვეტო დაადო, გარკვეული პერიოდის შემდეგ საკონსტიტუციო სასამართლომ „ეროვნული ბანკის შესახებ კანონში“ ის მუხლები შეაჩერა, რომლებსაც უნდა შეეჩერებინა ლარის გაუფასურება. ეს იყო 2015 წელს. ლარის გაუფასურება 2016 წელს დაიწყო. პარლამენტმა ყველაფერი გააკეთა, რომ ამაში ეროვნული ბანკის წვლილი როგორმე შეეჩერებინა, მან კი კანონს ვეტო დაადო.
- რა წვლილი?
- იყო ეჭვი, რომ ეროვნული ბანკის მაშინდელი თავმჯდომარე ხელოვნურად ხელს უწყობდა ლარის გაუფასურებას იმ ფონზე, როდესაც მსოფლიოში გლობალური კრიზისი სუფევდა – რუსული, ბრიტანული, თურქული ვალუტები და ევრო დაეცა.
- მოვისმინე, რომ, მართალია, პრეზიდენტი ხელს მოაწერს ბანკების ფინანსური ზედამხედველობის ფუნქციის ეროვნული ბანკის შემადგენლობაში დაბრუნებას, მაგრამ მოითხოვს იმ დეპუტატების დასჯას, რომლებმაც თავის დროზე ხელი მოაწერეს გამოყოფას...
- დაისაჯონო, სად წერია?
- ვინც ხმა მისცა გამოყოფას, იმ დეპუტატების პასუხისმგებლობის საკითხს აყენებს...
- არა მგონია, პრეზიდენტმა ასეთი სისულელე თქვას, რადგან აქ არის სამართლებრივი და პოლიტიკური საკითხები, რომლებიც ეხება კანონმდებლობას.
- როგორც ჩანს, პრეზიდენტი მიიჩნევს, რომ ბანკების ზედამხედველობის დეპარტამენტის გამოყოფამ ეროვნული ბანკის მუშაობას ზიანი მიაყენა...
- ბანკების ზედამხედველობის დეპარტამენტის ეროვნული ბანკიდან გამოყოფაზე პარლამენტმა ძალიან კარგი გადაწყვეტილება მიიღო. ამასთან დაკავშირებით სპეციალური გამოსვლაც მქონდა 2015 წელს, როდესაც ეროვნული ბანკიდან ზედამხედველობის დეპარტამენტის გამოყოფის საკითხი განიხილებოდა, მაშინ გამოვაქვეყნე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ექსპერტთა ოფიციალური დასკვნა ეროვნული ბანკის ქმედებებთან დაკავშირებით, რომ 2014 წლის ოქტომბრიდან 2015 წლის აპრილსა თუ მაისში, იმ პერიოდში, როდესაც მთელ მსოფლიოში გლობალური ფინანსური კრიზისი მიმდინარეობდა, ჩვენი ეროვნული ბანკი ერთი ხელით თითქოს ლარის დევალვაციის შესაჩერებლად საქართველოს საფინანსო ბაზარზე დოლარის ინტერვენციებს აკეთებდა, მეორე ხელით, გარკვეული მექანიზმების საშუალებით, საქართველოს საფინანსო ბაზარზე ლარის მასას სპეციალურად ზრდიდა, ლარი რომ გაუფასურებულიყო. მაშინვე გაჩნდა ეჭვი, რომ ეს ხელოვნურად კეთდებოდა. მოგეხსენებათ, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი ქადაგიძე იყო, ნაცმოძრაობიდან შემორჩენილი ჩინოვნიკი. ბანკების ზედამხედველობის დეპარტამენტის გამოყოფის თაობაზე კანონი იმიტომ მივიღეთ, კატასტროფა რომ შეგვეჩერებინა, მაგრამ პრეზიდენტმა ვეტო დაადო.
- თუ ასეთი დასკვნები არსებობდა, ქადაგიძეს იმპიჩმენტი რატომ არ მოუწყვეთ?
- ეს იყო ექსპერტების, მეცნიერების შეფასებები. რა თქმა უნდა, შეიძლებოდა საპარლამენტო საგამოძიებო კომისიის შექმნა, მაგრამ პარლამენტში სტრუქტურა ისეთია, შეუძლებელია ობიექტური დასკვნის გამოტანა. კომისიის ნახევარი უნდა იყოს ოპოზიციის. წარმოიდგინეთ, რა იქნებოდა.
- თუკი ეროვნული ბანკიდან ბანკების ზედამხედველობის დეპარტამენტის გამოყოფა აუცილებლობას წარმოადგენდა, ახლა ისევ რატომ შეუერთეთ?
- ის გადაწყვეტილებაც სწორი იყო, რომელიც ჩვენ მივიღეთ ფორსმაჟორულ პირობებში და ეს გადაწყვეტილებაც სწორია, როცა ეროვნულ ბანკს ბანკებზე ზედამხედველობის ფუნქციას უკან ვუბრუნებთ, რადგან ლართან დაკავშირებით ხელოვნური მანიპულაციების საფრთხე აღარ არსებობს.
- ე.ი. სისტემა მდგრადი არ არის და ეროვნული ბანკის პირველ პირზეა დამოკიდებული, როგორ იმუშავებს საბანკო ზედამხედველობა?
- ეროვნულ ბანკთან დაკავშირებით ყველაფერი დალაგებულია. უახლოეს პერიოდში სისტემა გაიმართება. თქვენ თვითონაც აკვირდებით, ლარი ნელ-ნელა როგორ სტაბილურდება. ეს ყველაფერი საშუალებას გვაძლევს, კანონმდებლობაც შესაბამისობაში მოვიყვანოთ.
„ახალი თაობა“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ პაატა შეშელიძესთან: „ლარის გამყარება ფულის მასის შემცირებამ გამოიწვია“ // „ორთაჭალაში მთავრობის გადატანა ახალი იდეა არ არის“
პრემიერ-მინისტრი გიორგი კვირიკაშვილი ორთაჭალაში სამთავრობო ქალაქის მშენებლობას აანონსებს. მის განცხადებას უკვე მოჰყვა უკმაყოფილება ოპოზიციაში. აქვს თუ არა დღეს ქვეყნის ბიუჯეტს ამის საშუალება, რამდენად დაზოგავს ქვეყანა ხარჯებს ამ პროექტის განხორციელებით? ამ და სხვა კითხვებზე „ახალ თაობას“ ეკონომიკის ექსპერტი, ახალი ეკონომიკური სკოლის ხელმძღვანელი პაატა შეშელიძე ესაუბრება.
- ბატონო პაატა, საზოგადოებაში უკვე მოჰყვა ვნებათაღელვა პრემიერის განცხადებას. ოპოზიცია აცხადებს, რომ დღეს ქვეყნის ბიუჯეტს არ აქვს იმის ფუფუნება, რომ მთავრობამ საკუთარ კომფორტზე იზრუნოს. როგორია თქვენი შეფასებები? ეს არის კომფორტი თუ დაზოგილი თანხები და გამოთავისუფლებული შენობები ქალაქის ცენტრში?
- ეს არ არის ახალი იდეა. ასეთი საკითხი განიხილებოდა ადრეც. სწორედ მაგიტომ მოხდა თავის დროზე ორთაჭალაში რამდენიმე სამინისტროს გადატანა. მხედველობაში მაქვს გარემოს დაცვის, შინაგან საქმეთა სამინისტრო, მაშინ გადაიტანეს ფინანსთა სამინისტროც, პროკურატურაც იქვეა და ასე შემდეგ. წმინდა კალკულაციის საკითხია, შეიძლება თუ არა ამით მართლა რაღაც რეალური ეკონომია გაკეთდეს. გააჩნია, როგორ არის ეს ყველაფერი დათვლილი და გაანგარიშებული. ამიტომ აქ რაღაც ექსტრაორდინარულს ვერ ვხედავ. სულ სხვა საკითხია, ვაპირებთ თუ არა თვითონ ამ სამინისტროების შენარჩუნებას, მათი ფუნქციური და შინაარსობრივი დატვირთვით. აი, აქ მე მექნება ბევრი შენიშვნა.
- რა სახისაა ეს შენიშვნები?
- საჭიროა თუ არა ამდენი სამინისტრო? მხოლოდ ამის შემდეგ გადავწყვეტდი, რა შეიძლება აშენდეს და საჭიროა თუ არა, რომ საერთოდ აშენდეს!
- ანუ ოპოზიციის ვიშვიშს, რომ ეს ყველაფერი ქვეყნის ბიუჯეტს დააზარალებს და ახლა ამის დრო არ არის, არ იზიარებთ?
- რაციონალური ადამიანი საკითხს დასვამს ასე: რისი ოპტიმიზაცია ხდება? საჭიროა თუ არა საერთოდ ამდენი სამინისტრო, საჭიროა თუ არა, ასეთი ფუნქციებით არსებობდეს სახელმწიფო დაწესებულებები და ვიხადოთ მათში ამდენი ფული?! მე ვთვლი, რომ არ არის საჭირო. ამის შემდეგ უნდა დაითვალოს მათი შენახვისთვის საჭირო თანხები, არსებული უძრავი ქონება, რომელიც არის ამისთვის გამოყენებული, ხარჯები, რომელიც ამაზეა გაწეული და ის პოტენცია, რაც შეიძლება იყოს ამ ალტერნატივის შემთხვევაში. ცალსახა პასუხი, ეს კარგია თუ ცუდი, არ არსებობს.
- მთავრობა არ ფიქრობს სამინისტროების შემცირებაზე...
- არადა, იყო ამის დაპირებები!
- პრემიერმა ოთხპუნქტიან გეგმაზეც ისაუბრა. რამდენად მუშაობს დღეს ეს გეგმა? გაუმჯობესდა ქვეყანაში ეკონომიკური მდგომარეობა?
- ეს ოთხპუნქტიანი გეგმა საკმაოდ ბუნდოვანი იყო და ასევე რჩება. ჯერ გასულია ორი თვე და შეფასებები ნაადრევია. ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც ამ გეგმის ნაწილი იყო, იყო გალარების პროცესი, რაც იყო სრულიად აბსურდი და კრახით დამთავრდა.
- თუმცა ხელისუფლებისგან გვესმის საპირისპირო და მის წარმატებით განხორციელებაზე საუბრობენ...
- რას ნიშნავს წარმატებული?! მაშინ რაღაც კრიტერიუმი უნდა შევარჩიოთ. თუკი მხოლოდ 20%-მა მიიღო მონაწილეობა პროექტში, როგორ შეიძლება, ეს წარმატებულად მივიჩნიოთ?! ისინი საუბრობდნენ, რომ უმრავლესობა გადაიტანს სესხს ლარში. მხოლოდ 20%-მა გამოიჩინა ინიციატივა, ლარის კურსი ისევ არასტაბილურია, პერსპექტივაც არასტაბილურია. როგორ შეიძლება, ეს დადებითად შეფასდეს?! სად არის აქ ლოგიკა?!
- ლარის კურსი შედარებით დაბალანსდა. ამას რით ხსნით?
- კურსი არც მანამდე გაიქცეოდა, რომ ყოფილიყო იგივე დამოკიდებულება, როგორიც ახლაა. შეშინდნენ და ვეღარ იყენებენ ეროვნული ბანკის მანიპულაციებს თავიანთი ინტერესების დასაკმაყოფილებლად. ამაზე ბევრი გაფრთხილება იყო და ასე ადვილად აღარ გამოდის ეგ ამბავი. თუ ეროვნული ბანკის სტატისტიკას ნახავთ, ძალიან ადვილად მიხვდებით, რაშია საქმე.
- და რაშია?
- აქ არის ფულის მასის შემცირება, აღარ გამოიყენება რეფინანსირების სესხები ისე აქტიურად, როგორც აქამდე გამოიყენებოდა სახელმწიფო ვალდებულებების დასაფინანსებლად ბანკების გავლით და ეს არის ამის მიზეზი. არც არაფერი განსაკუთრებული არ ხდება. ბოლო 9 წლის განმავლობაში ფულის მასა იყო გაორმაგებული, სარეზერვო ლარი იყო გაორმაგებული და რატომ ეგონათ, რომ ის არ გაუფასურდებოდა?! ასე რომ, ეს იყო ძალიან დიდი ტყუილები, რომ თითქოს გაუფასურება უცხოური ფაქტორების ბრალია და ასე შემდეგ.
- ხელისუფლებაში მიიჩნევენ, რომ გაზაფხული-ზაფხულის პერიოდში ეკონომიკური მდგომარეობა კიდევ უფრო გაუმჯობესდება, რადგან ამ პერიოდში გაცილებით მეტი ტურისტი სტუმრობს ქვეყანას. თქვენ თუ ელით დადებით დინამიკას?
- ეს სეზონური განცხადებები საერთოდ უნდა დავივიწყოთ. რის გაზაფხული და ზაფხული! ხელისუფლება ეკონომიკის გაჯანსაღებაზე მუდმივად უნდა მუშაობდეს! ყოველ წელს ერთი და იგივე განცხადებები, ყოველ წელიწადს მოდის ეს ზაფხული და შემოდგომა, მაგრამ სად არის უკეთესობა?! არანაირი კავშირი ეკონომიკას ზაფხულთან და შემოდგომასთან არა აქვს! ეკონომიკას კავშირი აქვს მუშაობასთან და მოტივაციასთან! ეს მოტივაცია კი ზამთარშიც და სიცივეშიც უნდა ჰქონდეს ადამიანს. თუ ეს არ არის, მაშინ ეკონომიკა არაჯანსაღია. თუ ტურიზმზე აკეთებენ აქცენტს, ტურისტი უნდა ჩამოდიოდეს ყოველდღე, ყველა სეზონზე.
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
სამთავრობო ქალაქის აშენებას ათეულობით მილიონი დოლარი დასჭირდება
ორთაჭალაში გაძვირდება როგორც უძრავი ქონება, ასევე რესტორნების, სასტუმროების და სხვა სახის მომსახურებაც
მარი ჩიტაია
სამთავრობო ქალაქის პროექტი ორთაჭალაში უძრავი ქონებისა და მომსახურების აბსოლუტურად ყველა სეგმენტში ფასს გაზრდის. როგორც სპეციალისტები ვარაუდობენ, გაძვირდება ცხოვრება კონკრეტულად ამ უბანში. ჯერჯერობით არავინ საუბრობს იმაზე, რომ პროექტის განხორციელება ათეულობით მილიონ დოლარს მოითხოვს და რაში დაიხარჯება ეს ფული, გაუგებარია. თანაც იმ პერიოდში, როცა მთავრობა ხარჯების ოპტიმიზაციას გზას ადგას და ქვეყანას ეკონომიკაში არსებული სხვა უფრო მნიშვნელოვანი გამოწვევებისთვის თავის გართმევა უჭირს.
სამთავრობო ქალაქის პროექტის შესახებ მთავრობის გუშინდელ სხდომაზე გახდა ცნობილი. პრემიერ გიორგი კვირიკაშვილის ინფორმაციით, ორთაჭალაში სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა იწყება, სადაც, ერთეული გამონაკლისის გარდა, ყველა სამინისტრო განთავსდება. ორთაჭალაში ქალაქის მშენებლობისთვის უკვე გამოყოფილია საკმაოდ დიდი ტერიტორია.
“ერთი მხრივ, ეს იქნება ძალიან კარგი, რადგან ქალაქის ცენტრში ოფისებისთვის, თუ სასტუმროებისთვის ბევრი სივრცე გამოთავისუფლდება. მეორე მხრივ კი, წახალისდება სამშენებლო სექტორი. მოცულობითი მშენებლობა იგეგმება, სადაც არაერთი სამინისტრო განთავსდება. ორთაჭალის უბანში, პრაქტიკულად, ყველა უწყება მოიყრის თავს, ერთეული გამონაკლისის გარდა. ამას მოჰყვება მომსახურების თვისობრივად ახალ ეტაპზე გადასვლა როგორც იურიდიული, ისე ფიზიკური პირებისთვის”, – აღნიშნა გიორგი კვირიკაშვილმა.
პროექტის დეტალები ამ დროისთვის უცნობია. მთავრობის მეთაურს არ უთქვამს, თუ რა დაჯდება სამთავრობო ქალაქის აშენება. 2017 წლის ბიუჯეტის მიხედვით, ამ პროექტის განხორციელებისთვის თანხა გათვალისწინებული არ არის.
თბილისის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის განახლებაზე მომუშავე ჯგუფის წევრმა ლადო ვარდოსანიძემ პროექტის შესახებ ახლახან შეიტყო და არ მალავს, რომ გაოცებულია. როგორც მან “რეზონანსს” განუცხადა, აქამდე სამთავრობო ქალაქის მშენებლობაზე საუბარი არ ყოფილა.
“როგორც კი ახალი პროექტის განხორციელება დააანონსეს, საპროექტო ჯგუფის ხელმძღვანელს მერაბ ბოლქვაძეს დავუკავშირდი. როგორც მან მითხრა, მხოლოდ ზოგადი წარმოდგენა აქვს, წინასწარ მისთვისაც არაფერი უკითხავთ. ფუნქციების დეკონცენტრაციის მომხრე არ ვარ და ვერც ვიქნები. ასეთივე პოზიცია მაქვს საქართველოს პარლამენტის ქუთაისში გადატანაზეც, რაც სააკაშვილმა გაასაღა, როგორც დეცენტრალიზაციის წარმატებული მაგალითი. სინამდვილეში კი სწორედ კონცენტრაციის დარღვევასთან გვაქვს საქმე. მე უფრო სამთავრობო კლასტერის მომხრე ვარ. საერთოდ კი, ეს საკითხები უნდა გადაწყდეს მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის ფარგლებში”, – აცხადებს ლადო ვარდოსანიძე და დასძენს, რომ უმჯობესი იქნებოდა, სამთავრობო ხარჯი სხვა აქტუალური საკითხების მოსაგვარებლად მიემართათ.
ურბანისტი პროექტის ხარჯის მოცულობას ვერ აკონკრეტებს, მაგრამ ვარაუდობს, რომ მსგავსი სამშენებლო ინფრასტრუქტურული სამუშაოები ათეულობით მილიონ დოლარს მოითხოვს.
“სამთავრობო ქალაქის მშენებლობის დრო ახლა ნამდვილად არ არის, ამის თავიც არ აქვს სახელმწიფოს. ჯერ ასაშენებელია უამრავი ინფრასტრუქტურული ობიექტი, თუნდაც სოციალური საცხოვრისი, ამ თემამ ნელ-ნელა წამოიწია წინა პლანზე. აუცილებელია პრიორიტეტების იერარქიულად გაწერა. არ მგონია დღეს ახალი სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა მოსაწონი იდეა იყოს. დამოუკიდებლად, სპეციალისტების გვერდის ავლით, ასეთ გადაწყვეტილებას არ იღებენ, წინასწარი კონსულტაციები მაინც უნდა გვქონოდა”, – აცხადებს ლადო ვარდოსანიძე.
სამთავრობო დაწესებულებების ორთაჭალაში გადატანის იდეა არ მოსწონთ სამშენებლო სფეროს სპეციალისტებსაც, თუმცა საუბრობენ დადებით ფაქტორზეც, რასაც ცენტრალურ უბნებში სახელმწიფო შენობების გამოთავისუფლება გამოიწვევს.
“აიჯიეს ჯგუფის” ხელმძღვანელის შოთა გუჯაბიძის შეფასებით, ცენტრი განიტვირთება და ქალაქის გარკვეული უბნები, შესაძლოა, გახდეს უფრო წყნარი, ვიდრე ამჟამად არის.
“არ მომწონს, რომ ყველა სამთავრობო უწყება ერთ წერტილში მოიყრის თავს, ამით ბალანსი დაირღვევა. ჩემი აზრით, სახელმწიფო სტრუქტურები თანაბრად უნდა იყოს განაწილებული, რომ ერთი უბანი არ აღმოჩნდეს შედარებით მეტად განვითარებული და სხვა უფრო მოწყვეტილი. ასეთი ამ ეტაპზე არის, ვთქვათ, იგივე ორთაჭალა ან თუნდაც გლდანი, სადაც არც ერთი სახელმწიფო სტრუქტურა (გარდა ადგილობრივი გამგეობისა) არ მდებარეობს”, – ამბობს შოთა გუჯაბიძე. მისი თქმით, მოსალოდნელია საფასო ცვლილებები კონკრეტულად ორთაჭალაში, სადაც გაძვირდება როგორც საცხოვრებელი ბინების ფასი, ასევე სარესტორნო და სასტუმრო მომსახურება.
“გააჩნია, რა ინტენსივობით განვითარება მშენებლობა ორთაჭალაში, ცვლილებაც ისეთივე ტემპით მოხდება. ფასების ზრდა შეეხება როგორც კომერციული დანიშნულების ობიექტებს (მათ შორის, ბიზნეს ცენტრებს), ასევე შეიძლება გაჩნდეს რამე პრესტიჟული ელიტური დასახლებაც. გამორიცხული არ არის, ახლომდებარე განაშენიანება გამოიყენონ მთავრობის წევრებმა პირადი მოსაზრებით, ანუ იმავე უბანში შეიძინონ საცხოვრებელი სახლები, რაც უძრავ ქონებას მნიშვნელოვნად გააძვირებს. რესტორნები გახდება ძვირადღირებული. სამთავრობო ქალაქში არ უნდა ვიგულისმობთ მარტო უწყებები, დელეგაციების მიღება და ა.შ. იქვე ბევრი ძვირადღირებული ობიექტების საჭიროებაც გაჩნდება. ჯერჯერობით გამიჭირდება თქმა რამდენით მოიმატებს მომსახურების ფასი, განაშენიანების ინტენსივობასა და ტემპს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს”, – აცხადებს შოთა გუჯაბიძე.
ორთაჭალაში ამჟამად სამი სამინისტროა განთავსებული, ესენია ფინანსთა, გარემოს დაცვისა და იუსტიციის სამინისტროები. ერთადერთი სახელმწიფო უწყება, რომელიც ნაქირავებ ოფისშია, ეკონომიკის სამინისტროა. ის თბილისის ცენტრში შენობას ქირაობს, რადგან მისი ძველი შენობა გასხვისებულია. ჯერჯერობით ძნელია ვარაუდის გამოთქმა თუ რა დაჯდება სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა და მისი კეთილმოწყობა. ამ მხრივ შეიძლება ერთი ირიბი მაგალითის მოყვანა. სწორედ ორთჭალაში სამშენებლო კომპანიამ “დირსი”, ბოლო წლებში საცხოვრებელი უბანი გააშენა. მოცულობითი პროექტის საინვესტიციო ღირებულებამ 170 მილიონ დოლარს გადააჭარბა. თუკი სამთავრობო ქალაქსაც ამ მასშტაბის ინვესტიცია დასჭირდება, მისი განხორციელება საკმაოდ რთული იქნება.
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
საჭიროა თუ არა სამთავრობო ქალაქის აშენება?
რომელ „გენიოსს“ მოუვიდა თავში ეს იდეა? ხალხი შიმშილისაგან ღმუის და ამათ სამთავრობო ქალაქი მომინდომეს…
გვანცა წულაია
(შემოკლებით)
საჭიროა თუ არა სამთავრობო ქალაქის აშენება? – ამ კითხვით “რეზონანსმა” საზოგადოების ცნობილ წევრებს მიმართა.
თაკო ჩარკვიანი (პუბლიცისტი): კარგი პროექტები ძალინ მომწონს. ახალი სემირამიდას დაკიდებული ბაღები რომ გააკეთონ, ისიც გამიხარდება, მაგრამ ხალხი შიმშილით ღმუის. რა სამთავრობო ქალაქი, რის სამთავრობო ქალაქი? აშენებულ ქალაქს მიხედონ, რომელიც თავზე გვენგრევა. შენი მოსახლეობა შიმშილით კვდება და რა დროს სამთავრობო ქალაქია. არ ვარ რამე სიახლის წინააღმდეგი, პირიქით, უბედნიერესი ვიქნები. წარმოუდგენელ შიმშილზეა საუბარი. ადამიანებმა ხომ არ უნდა იფიქროს, რომ დასცინი.
დაპირებული პენსია არ შესრულდა. ხალხი ქუჩაშია გამოსული. სახლ-კარი არ აქვთ. რა დროს სამთავრობო ქალაქია. ძალით აკეთებენ, რომ ხალხი ქუჩაში გამოვიდეს? ქვების დაგროვების და სროლის დროა.
მიხეილ ცაგარელი (ასტროლოგი): ეს რამდენი მილიონი დაჯდება კაცმა არ იცის. ქვეყანა, ამ დუხჭირ პირობებში, ასეთ გადაწყვეტილელებს არ უნდა იღებდეს. ამიტომ ამ კუთხით ჯობდა, ეს თანხა უფრო მნიშვნელოვან საკითხებს მოხმარებოდა. მაგრამ მეორეს მხრივ, ვეთანხმები, როდესაც ადამიანს იურიდიული საბუთი დასჭირდება, აღარ მოუწევს სხვადასხვა ადგილას წასვლა. ეს ხალხი “ნაციონალებმა” სულ გადარია, რადგან მათ ბათუმში იურიდიული სფერო და ქუთაისში ბათუმი გადაიტანეს. ამიტომ ხალხს სხვადასხვა ქალაქში უწევდა წასვლა, რაც სრული აბსურდი იყო. ხალხისთვის ადვილია, რადგან სამინისტროები ერთად იქნება თავმოყრილი. ხალხს უზარმაზარი დრო არ დაეხარჯება. ძალინ კარგი და მოსახერხებელი იქნება არამარტო მოსახლეობისათვის, არამედ თვით სამინისტროს თანამშრომლებისათვის, რომელსაც უწევთ მეორე სამინისტროდან რამე დასკვნის აღება. ქვეყნის მართვის კუთხითაც კარგია. აქედან გამომდინარე, ერთის მხრივ მივესალმები, მეორეს მხრივ – არა.
რეზო მიშველაძე მწერალი): სწორედ, რომ სამთავრობო ქალაქი გვაკლდა… სამთავრობო ქალაქი, სადაც ყველა სამინისტრო ერთად იქნება თავმოყრილი, მშვენიერი რამ არის, მაგრამ გაღლეტილ ქვეყანაში სადაც მოსახლების 80% უმუშევარია, სადაც შიმშილი მძვინვარებს და ადამიანებს ქუჩაში გული შიმშილის გამო უღონდებათ, რომელ “გენიოსს” მოუვიდა აზრათ, რომ სამთავრობო ქალაქი აშენდეს. სამთავრობო ქალაქი ალბათ იქნება იზოლაციაში და კონსერვაციაში. ამ პატარა სამოთხეს, რომელიც თავისთვის უნდათ, დიდი ოქროს ჭიშკარი ექნება, სადაც უბრალო მოქალაქეს შესვლის უფლება არ ექნება.
ესენი ისედაც იზოლაციაში არიან. არცერთ სამინისტროში არავის არ ღებულოებენ. ჩემს გასამტყუნებლად ნებისმიერ სამინისტროში დარეკეთ, ან არ გიპასუხებენ ან გეტყვიან, რომ მინისტრი შეხვედრაზეა და თქვენთვის არ ცალია. ეს ერის წინააღმდეგ გადადგმული ნაბიჯია. ეკონომიკურად გაღლეტილი ქვეყანა, კიდევ უფრო გაღარიბდება. მესმის საუნივერსიტეტო ქალაქი, მაგრამ ჩვენაირი ქვეყნისათვის, ეს წარმოუდგენელი სისულელეა.
ნუცა ჯანელიძე (ხელოვნებათმცოდნე): თვითონ იდეა მომწონს. თითქოს, ყველა სამინისტრო ერთადაა თავმოყრილია. ერთის მხრივ კარგია, როდესაც ერთი სამინისტროდან მეორეში გაგზავნიან, აღარ მოგიწევს სხვადასხვა აგდილას წასვლა. ბატონმა პრემიერმა, რომ თქვა შენობები განთავისუფლდებაო, ბინები ააშენონ, ხალხი ქუჩაში რომ ყრია. ამხელა შემობებში რაღაცეები შეცვალონ. ისეთი სიკეთე გააკეთონ ხალხს, რომ გამოადგება.
———————
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ კორნელი კაკაჩიასთან: „არ არის გამორიცხული, რომ ტერაქტები ევროკავშირის სხვა სახელმწიფოებშიც განმეორდეს“ // „ტერორიზმისგან არცერთი ქვეყანა აღარ არის დაცული“
ნინო ქეთელაური
„ამ ფაქტმა გვანახა, რომ ტერორმიზმისგან არცერთი ქვეყანა არ არის იმუნური და მათ შორის არც ბრიტანეთი, მიუხედავად ყველაფრისა”, – აცხადებს პოლიტოლოგი კორნელი კაკაჩია და აღნიშნავს, რომ არ არის გამორიცხული, ასეთი მნიშვნელოვანი მოვლენები ევროკავშირის სხვა წევრ სახელმწიფოებშიც განმეორდეს. პოლიტოლოგის შეფასებით, ტერორისტების მიზანია გარკვეული ზეწოლა მოახდინონ საზოგადოებრივ აზრზე, ევროპაზე და საერთაშორისო ორგანიზაციებზე.
კორნელი კაკაჩია: ცოტა რთულია ტერორისტების ლოგიკა გამოიცნო, თუ რატომ აირჩიეს ლონდონი. მითუმეტეს, რომ ლონდონის მერი მუსლიმია, რაც ცოტა ადრე, წარმოუდგენელი რამ იყო. ლონდონი არ ყოფილა ტერორისტული აქტების სამიზნე, ძირითადად ეს იყო ბრიუსელი, საფრანგეთი, გერმანია. ანუ ამ პერიოდამდე ბრიტანეთი გამოირიცხებოდა, მაგრამ ამ ფაქტმა გვანახა, რომ ტერორიზმისგან არცერთი ქვეყანა არ არის იმუნური და მათ შორის არც ბრიტანეთი, მიუხედავად ყველაფრისა. არ არის გამორიცხული, რომ ასეთი მნიშვნელოვანი მოვლენები ევროკავშირის სხვა წევრ სახელმწიფოებშიც (რომლებიც შედარებით პერიფერიულები არიან) განმეორდეს. ტერორისტების მიზანიც სწორედ ეს არის, რომ გარკვეული ზეწოლა მოახდინონ საზოგადოებრივ აზრზე, ევროპაზე და საერთაშორისო ორგანიზაციებზე.
- მსოფლიო ლიდერები უკვე ალაპარაკდნენ საზღვრების გამკაცრებაზე. მათ შორის, საფრანგეთის პრეზიდენტობის კანდიდატმა მარი ლე პენმა “რადიკალიზებული უცხოელების” გაძევებისკენაც კი მოუწოდა ქვეყნებს. პრევენციული რა ღონისძიებების გატარებაა მოსალოდნელი?
- დავიწყოთ იქიდან, რომ ერთია წინასაარჩევნო რიტორიკა და მეორე რეალური პოლიტიკა. მარი ლე პენის მხრიდან ახლა რადიკალური განცხადებები კი კეთდება, მაგრამ არამგონია, რომ თანამედროვე ევროპაში მსგავსი მიდგომები მიღებული იყოს. თვითონ საერთაშორისო ორგანიზაციებისგან მოჰყვება ძალიან სერიოზული პრობლემები, რადაგან ეთნიკურ და რელიგიურ ნიადაგზე ადამიანების გაძევება, როცა მათ ბრალი არ ედებათ, ასე ადვილი არ იქნება. ამის კარგი მაგალითია დონალდ ტრამპის გამოცდილება.
- საზღვრების გამკაცრებაზე განცხადება გერმანიის და იპაონიის ლიდერებს მხრიდანაც გაკეთდა. აღნიშნული ქმედება რომელი სახელმწიფოებისგანაა მოსლოდნელი?
- ჩვენ ვიცით, რომ უკვე გარკვეული ნაბიჯები გადადგა უნგრეთმა, მიუხედავად მისა, რომ მათ არ ჰყავთ თავის ეთნიკური თემი და არც ლტოლვილების დიდი ნაკადი მიუღია თავის ტერიტორიაზე. ასევე არ არის გამორიცხული, რომ ევროპის სახელმწიფოებმა, ვთქვათ იტალიამ და კიდევ რამდენიმემ გარკვეუილი ღონისძიება გაატაროს. მაგრამ, არამგონია, რომ ეს ვინმემ ცალმხრივად გააკეთოს, რადგან ევროკავშირის წევრ სახელმიფოებში კონსენსუსის გზით ხდება მსგავსი გადაწვეტილების მიღება. ეს უფრო თურქეთის შემთხვევაში მოხდება. ვგულისხმობ მის ულტიმატუმს, რომ თუ ევროკავშირი თურქეთის მოთხოვნებს არ შეასრულებს, ჩვენ გზა გავუხსნით ლტოლვილების მეორე ნაკადს და ა.შ ამ შემთხვევაში შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ საზღვრების გამკაცრების თვალსაზრისით, გარკვეული ცვლილებები მოხდეს, თორემ ჯერ-ჯერობით, არ მგონია, რომ რომელიმე ხელისუფლება ამისთვის მზად იყოს.
- საერთაშორისო ორგანიზაციებისგან მოსალოდნელია თუ არა, რომ ყველა წევრი სახელმწიფოსთვის გარკვეული ზომები მიიღონ?
- რა თქმა უნდა, ეს მოსალოდნელია და ამისთვისაც შეიქმნა შეჩერების მექანიზმი, ჩვენი ქვეყნის მაგალითზე რომ ავიღოთ. მსგავსი შემთხვევისთვის, სწორედ ასეთი მექანიზმები არსებობს და თუ სიტუაცია გართულდა, ყველა ქვეყანას აქვს თავისი სუვერენული უფლება, რომ საზღვრები ცალმხრივად გაამკაცროს. როგორც წესი, ისინი ამას არ აკეთებენ, მაგრამ მას ბუნებრივია, აქვს უფლება, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში რაღაც ზომები მიიღოს. რასაც ტრამპი აკეთებს, ამის ნათელი მაგალითია. ერთია, ეს ნაბიჯი რამდენად სწორია, მაგრამ მეორეა, რომ ეს უფლება ყველას აქვს. ყველაფერი დამოკიდებულია, თუ როგორ განვითარდება მოვლენები. თუ ევროპაში მიგრაცია და ტერორიზმი მოიმატებს, სახელმწიფოებიც იძულებეულები იქნებიან საზღვრების თვალსაზრისით, გარკვეული ზომები მიიღონ.
„რეზონანსი“, 24 მარტი, 2017 წელი
ევროპამ საზღვრებზე კონტროლი შესაძლოა არნახულად გაამკაცროს
„საჭიროა კონტროლის დაწესება საზღვრებზე და რადიკალიზებული უცხოელების გაგდება“
ნინო ქეთელაური
ლონდონში მომხდარი ტერაქტი გვიჩვენებს, რომ საჭიროა კონტროლის დაწესება ეროვნულ საზღვრებზე და რადიკალიზებული უცხოელების გაგდება, – ეს განცხადება საფრანგეთის საპრეზიდენტო კანდიდატს მარინ ლე პენს ეკუთვნის, რომელსაც მსოფლიო ლიდერების ნაწილიც იზიარებს და საერთაშორისო ორგანიზაციებს ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის გააქტიურებისკენ მოუწოდებს.
შეგახსენებთ, რომ ლონდონში 22 მარტს მომხდარი ტერაქტის შედეგად დაღუპულთა რიცხვი 5-მდე გაიზარდა, დაშავებული კი 40-მდე ადამიანია.
ლონდონის საქალაქო პოლიციის სკოტლანდ იარდის განცხადებით, პირი, რომელმაც გუშინ ტერაქტი განახორციელა, მარტო მოქმედებდა. მათივე ცნობით, ტერაქტთან დაკავშირებით ჩხრეკა ექვს მისამართზე ჩაატარა და შვიდი პირია დაკავებული.
თავდაპირველად გამოცემა “ინდეფენდენთმა” გაავრცელა ინფორამცია, რომ ტერაქტი აბუ იზადინმა ჩაიდინა, რომელმაც ტერორისტულ საქმიანობაში მონაწილეობის ბრალდებით გარკვეული პერიოდი ციხეში უკვე გაატარა.
მათივე ცნობით, ლონდონის ტერაქტი გასული წლის ბრიუსელის ტერაქტის თარიღს დაემთხვა, რომელზეც პასუხისმგებლობა მაშინ ტერორისტულმა დაჯგუფება “ისლამურმა სახელმწიფომ” აიღო. აეროპორტსა და მეტროპოლიტენში აფეთქებას მაშინ 35 ადამიანი ემსხვერპლა. თუმცა, მოგვიანებით გაირკვა, რომ პირი აღნიშნული სახელითა და გვარით ციხეში ზის, შესაბამისად, მას არ შეეძლო ტერაქტის განხორციელება. ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრის განცხადებით კი, ტერორიზმის შემსრულებელი ბრიტანეთის მოქალაქე იყო.
მსოფლიო ტერორიზმის ახალი ფორმის წინაშე დგას, როდესაც ტერორისტები მარტო მოქმედებენ – განაცხადა “ეროვნული ფრონტის” ლიდერმა, საფრანგეთის პრეზიდენტობის კანდიდატმა მარინ ლე პენმა და აღნიშნა, რომ ტერორიზმთან ბრძოლისთვის საჭიროა ყველა ქვეყნების თანამშრომლობა.
ლონდონის მერის სადიქ ხანის განცხადებით, ტერორიზმი ლონდონელებს ვერ შეაშინებს. „ლონდონი მსოფლიოს დიადი ქალაქია და ჩვენ ერთად ვდგავართ მათ წინაშე, ვისაც სურს ზიანი მოგვაყენოს”, – განაცხადა ლონდონის მერმა.
დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა ტერეზა მეიმ კი აღნიშნა, რომ ტერორისტული აქტის განხორციელების ადგილი შემთხვევითი არ იყო. „ტერაქტის ადგილი შემთხვევითი არ იყო. ტერორისტებმა დარტყმის განხორციელების ადგილად შეარჩიეს ჩვენი დედაქალაქის შუაგული, სადაც ყველა ეროვნების, რელიგიისა და კულტურის ხალხი ერთად ზეიმობენ თავისუფლების, დემოკრატიისა და სიტყვის თავისუფლების ღირებულებებს”, – განაცხადა ტერეზა მეიმ. მისი თქმით, ბრიტანეთის პარლამენტის ღირებულებები – დემოკრატია, თავისუფლება, ადამიანის უფლებები, კანონის უზენაესობა, ყველგან აღტაცებასა და პატივსცემას იწვევს თავისუფალი ხალხის მხრიდან და “ზუსტად ამიტომაც არის ეს სამიზნე მათთვის, ვინც უარყოფს ამ ღირებულებებს”.
ლონდონში განხორციელებულ ტერაქტს მსოფლიო ლიდერები ეხმაურებიან. ერთ-ერთმა პირველმა ტერეზა მეის აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპა დაურეკა. მომხდარი დაგმო ფრანსუა ოლანდმაც, ისევე როგორც ანგელა მერკელმა და იაპონიის პრემიერმა შინზო აბემ, რომლებმაც მსოფლიოს ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის გააქტიურებისკენ მოუწოდეს. თავის მხრივ, ექსპერტები არ გამორიცხავენ, რომ მსგავსი შემთხვევები ევროპის სხვა წამყვან სახელმწიფოებშიც განმეორდეს.
