„რეზონანსი“: ინტერვიუ იგორ კვესელავასთან: „მინისტრების შეცვლა ეკონომიკას ვერ განავითარებს“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ხათუნა ლაგაზიძესთან: „წარმოუდგენელია, დავიტ უსუფაშვილმა ამ პოლიტიკურ ნამსხვრევებს სული შთაბეროს“
„რეზონანსი“: რუსები გალში საქართველოზე სამხედრო ზეწოლის ახალ ცენტრს ქმნიან
„რეზონანსი“: აქვს თუ არა საქართველოს ხელისუფლებას ბერკეტი, რომ რუსეთის მიერ გალის სამხედრო ქალაქად გამოცხადებას დაუპირისპირდეს?
„რეზონანსი“: მთავრობის ეკონომიკური გუნდის ბოლო შანსი // „დიმიტრი ქუმსიშვილის განცხადება არის სიგნალი, რომ მთავრობა ლარის კურსზე პასუხისმგებლობას არ იღებს“
„რეზონანსი“: ხალხი ვეღარც უძრავ ქონებას ყიდულობს და ვეღარც მანქანებს // „ამდენი გაუყიდავი ავტომობილი ერთად თავმოყრილი არ გვახსოვს“
—–
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ვიქტორ დოლიძის მინისტრობა დასავლური სტანდარტია“ // „მთავრობის კარდინალურ ცვლილებებს კარგად დამუშავებული კონცეფცია სჭირდება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ირაკლი შიოლაშვილთან: „ჩემი სურვილიც იყო, რომ დეპუტატის პოზიციიდან მომესინჯა ძალები“
—–
„ვერსია“: „ვარდების რევოლუციიდან“ „საარჩევნო რევოლუციამდე“ // 2003 წლის 23 ნოემბრის შეფასება და დადებითი თუ უარყოფითი შედეგები
„ვერსია“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: ეკონომიკური თამაშის წესები „,ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ // მიხეილ სააკაშვილის ხელისუფლების პოზიტიური და ნეგატიური რეფორმები
„ვერსია“: დათო კიკალიშვილი „რუსთავი-2“-დან მიდის, გადაცემა „20/30“ იხურება, „ტაბულას“ რეორგანიზაცია კი 2017 წლის ზაფხულამდე გაგრძელდება? // „მასმედია უმკაცრესად უნდა გაკონტროლდეს!“ – ფარული და ღია „ქირურგიული ოპერაციები“ მედიაში
——————-
„რეზონანსი“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ იგორ კვესელავასთან: „მინისტრების შეცვლა ეკონომიკას ვერ განავითარებს“
თაკო მათეშვილი
პოლიტოლოგი, საქართველოს მეცნიერ-ექსპერტთა საბჭოს თავმჯდომარე იგორ კვესელავა სამთავრობო ცვლილებებს ბუნებრივს უწოდებს და ამბობს, რომ თითოეული ნაბიჯი საჭირო იყო. დარწმუნებულია, რომ ამით ქვეყანა ეკონომიკურად წინ ვერ წავა და რომ რამდენიმე მინისტრის შეცვლა-გადანაცვლებით ვერც სოციალური გარემო გაუმჯობესდება. მისი აზრით, მთავრობამ კონკრეტული მიზანი უნდა დაისახოს, რომლის შესასრულებლადაც ოთხი წელი იბრძოლებს და ყველაფერი საკუთარ თავზე არ უნდა აიღოს, რადგან ვერ გაუმკლავდება და ცრუ დაპირებების გაცემა მოუწევს.
იგორ კვესელავა: ახალ მთავრობასთან დაკავშირებით ჩემი მოლოდინი ნაწილობრივ გამართლდა. ვამბობდი, რომ ზოგიერთი სამინისტროს გაუქმება იყო საჭირო, რადგან მათი ცალკე, სამინისტროს სახით ყოფნა არანაირ ლოგიკაში არ ჯდება. სხვა სამინისტროსთან შერწყმა და დეპარტამენტის სახით არსებობა – კი ბატონო. ასე რომ, დიასპორის სამინისტროს საგარეო საქმეთა სამინისტროს შემადგენლობაში შესვლა სწორი გადაწყვეტილება იყო.
სხვა სამინისტროების შემთხვევაშიც შეიძლებოდა მომხდარიყო ეს, მაგრამ ვერ მოხდა. ეს პოლიტიკაა და პოლიტიკის გამო მთავრობამ ზოგჯერ ბევრი რამ უნდა დათმოს. ჩვენი ხელისუფლება მთლად თავის თავს ვერ ეკუთვნის, რადგან იძულებულია გარკვეულ შიდა და გარე ძალებს ანგარიში გაუწიოს. არიან ძალები, რომლებიც არ გაძლევენ საშუალებას, შენი პოლიტიკა დამოუკიდებლად გაატარო.
- რა ძალებს გულისხმობთ?
- მსოფლიოში არც ერთი პატარა სახელმწიფო, რომელიც ჯერ კიდევ არაა შემდგარი, დამოუკიდებელი არაა. ასეთ სიტუაციაში იგი გარეშე ძალებზეა დამოკიდებული და ჩვენი სახელმწიფოც ასეა. პირდაპირ გეტყვით – საქათველო ამერიკის შეერთებულ შტატებზეა დამოკიდებული. რომ არა აშშ-ის ეკონომიკური და ფინანსური დახმარებები, რომელიც ჩვენთვის ზოგჯერ ცნობილი და ზოგჯერ უცნობია, ბევრ რამეს ვერ შევძლებდით.
- ვიქტორ დოლიძის ევროინტეგრაციის მინისტრად დანიშვნაზე რას ფიქრობთ?
- ჩემთვის ეს მოულოდნელი არ ყოფილა. ჩვენ ოპოზიციაში მტრები არ უნდა ვეძებოთ. ოღონდ აქ მხედველობაში “ნაციონალური მოძრაობა” არ მყავს, რადგან მან ყველა ის ტოტი მოჭრა, რომელზეც იჯდა, ყველა ხიდი გადაწვა. ამ პარტიასთან “ქართული ოცნება” ვერ ითანამშრომლებს. კოჰაბიტაცია და ზოგიერთი წევრის გადმოსვლა სხვა საკითხია. ოპოზიციაში, გაერთიანებებში ხელისუფლებამ რაღაც ნასახი, მარცვალი უნდა ეძებოს, რომ თავისკენ გადმოიყვანოს, ერთიან საქმეს მოკიდონ ხელი და მკვეთრი დაპირისპირება არ იყოს. პარტიებს შორის უთანხმოება ყოველთვის იქნება, მაგრამ ხელისუფლებას მკვეთრი დაპირისპირება არ აწყობს. ვიქტორ დოლიძესთან თანამშრომლობაზე საუბარი დიდი ხანი იყო. შემთხვევითი არაფერია. ასე რომ, მუშაობა მიდიოდა, მაგრამ ამის გაცხადება არ შეიძლებოდა
თუკი “თავისუფალი დემოკრატები” პარლამენტში შევიდოდნენ, მაშინ საქმე სხვაგვარად წავიდოდა. არც ის იყო გამორიცხული, მინისტრობა მაშინაც შეეთავაზებინათ. ანუ, ოპოზიციისათვის ერთი პორტფელი დაეთმოთ. თუმცა, ეს არ მოხდა და პარტია დაიშალა. “ქართული ოცნებისა” და ვიქტორ დოლიძის ხედვები კი ერთმანეთს დაემთხვა და მას მინისტრობა შესთავაზეს. ეს სწორი გადაწყვეტილება იყო.
- ანუ, თქვენ ამბობთ, რომ დოლიძესა და “ოცნებას” შორის ამ საკითხზე შეთანხმება ჯერ კიდევ არჩევნებამდე შედგა?
- დიახ. პოლიტიკაში ზედა და ქვედა დინებები არსებობს. ყველაფერი ზედაპირზე ვერ იტივტივებს. წყალქვეშა მუშაობა ყოველთვის მიმდინარეობს. ჩვენ კი ამის შესახებ შეიძლება 10-15 წლის შემდეგ გავიგოთ. ხელისუფლებას პოლიტიკური ურთიერთობა ოპოზიციასთან ყოველთვის აქვს. ამაში გასაკვირი არაფერია.
- ვიქტორ დოლიძე კოალიციიდან “თავისუფალი დემოკრატების” გამოყოფის შემდეგ ხელისუფლებას საკმაოდ მკაცრად აკრიტიკებდა. აცხადებდა, რომ “ოცნებამ” დემოკრატიულ გზას გადაუხვია, რომ მისი ხუთი თანაგუნდელი პოლიტიკური პატიმარი გახადა. იგივეს აკეთებდა წინასაარჩევნოდაც. ახლა კი ამ გუნდს ისევ შეუერთდა. ეს ხალხს მის მიმართ როგორ განაწყობს?
- პოლიტიკური თამაში ყოველთვის არსებობს და ამის უამრავი მაგალითი გვინახავს – პოლიტიკოსები დღეს ერთს ამბობენ, ხვალ კი – მეორეს. პოლიტიკაში ეს ხდება. პოლიტიკა მთლად წმინდა და სუფთა საქმე არაა. ის, რაც ადამიანურ ურთიერთობებში დაუშვებელი და მიუღებელია, პოლიტიკაში მისაღები და დასაშვებია.
პოლიტიკოსმა დღეს შეიძლება თქვას ის, რაც დღეისათვისაა საჭირო, ხვალ კი ის, რაც ხვალისათვისაა საჭირო. ეს მას ხალხის მხარდაჭერის მოსაპოვებლად, პარლამენტში გასასვლელად სჭირდება. შეიძლება ეს საზოგადოებისათვის მიუღებელი იყოს, მაგრამ მას ასე სჭირდება. ამ თამაშს არც დოლიძეა მოკლებული. მას უნდა ეთამაშა და თამაშობდა კიდეც. არ ვიცი და ვერ ვიტყვი, რომ ის ამ მოძრაობაში შეგზავნილი იყო, ვიღაცის ნებას ასრულებდა, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, თავის პარტიაში ის ხელისუფლების მიმართ ყველაზე ლოიალური იყო. თუმცა სხვანაირად არ შეეძლო, ის განცხადება უნდა გაეკეთებინა. დოლიძემ აირჩია ის გზა, რაც მისთვის, როგორც ადამიანისათვის და პოლიტიკოსისათვის მისაღები იყო. არავინ იცის, როგორ განცხადებებს გააკეთებს, თუკი 4 წლის შემდეგ “ოცნება” დამარცხდება. ეს ყოველთვის ასე იყო და იქნება. როგორც კი დაითხოვენ მთავრობის წევრს, ის მაშინვე კრიტიკაზე გადადის. ამის მაგალითია ალასანია, რომელმაც მთავრობიდან წასვლისთანავე “ოცნების” კრიტიკა დაიწყო. ჩვენი უბედურება ისაა, რონ პოლიტიკოსები თანამდებობებზე ფიქრობენ და არა ქვეყნის კეთილდღეობაზე. ამას ხელისუფლებით ტკბობა ჰქვია.
- ეკონომიკურ გუნდშიც ცვლილებებია. როგორ შეაფასებთ კვირიკაშვილის გადაწყვეტილებებს?
- მუდმივი მთავრობა არ არსებობს. მინისტრები მოდიან და მიდიან. მთავრობაში “ახალი ცოცხის” შემოსვლა ყოველთვის საჭიროა. კადრების გადანაცვლებაც უნდა მოხდეს. ამბობენ, რომ ჯავახიშვილი შეიძლება აუდიტის სამსახურში გადავიდეს. ვფიქრობ, რომ ის იქ უფრო მისაღები და საჭიროა. მართალია, მან ინფრასტრუქტურის სამინისტროშიც გააკეთა რაღაცები, მაგრამ არ შეიძლება ინფრასტრუქტურის სამინისტროს სათავეში იმ სფეროს სპეციალისტი არ იდგეს. ფინანსისტი იქ არ უნდა ყოფილიყო. ამ სამინისტროში საინჟინრო ტექნოლოგიების მცოდნე უნდა დაენიშნათ. პრიორიტეტები სწორად უნდა განისაზღვროს. მაგალითად, რომ ამბობენ, საქართველოს უპირველესი საზრუნავი დემოკრატიააო, შეცდომაა. ჩვენი უპირველესი საზრუნავი არა დემოკრატია, არამედ ეკონომიკური მდგომარეობაა. სამოქალაქო საზოგადოების აშენებას ეკონომიკის უძლიერესი დონე სჭირდება, განათლებისა და მეცნიერების, ინფრასტრუქტურის განვითარება. ამის გარეშე სამოქალაქო საზოგადოება წინ ვერ წავა.
- და რამდენად ელით ქვეყნის ეკონომიკურ წინსვლას, სისტემურ ცვლილებებს მხოლოდ ეკონომიკური გუნდის შეცვლით?
- ჩვენი უბედურება ისაა, რომ მართვის სისტემა არ გვაქვს. ამიტომაც ჭირს ქვეყნის განვითარება და ზოგადად, კურსის აღება. მინისტრების შეცვლა ეკონომიკას ვერ განავითარებს. თუნდაც განათლების სამინისტროში რამდენიმე მინისტრი გამოიცვალა, მაგრამ რა შეიცვალა? სისტემაა შესაქმნელი, ეკონომიკური განვითარების სისტემა თუ არ ჩამოყალიბდა, მინისტრის განთავისუფლება რას უშველის? მთავრობამ უნდა დაისახოს მიზანი, გზა და ოთხი წლის განმავლობაში იზრუნოს ამ მიზნის მისაღწევად. ყველაფერს ვერც ერთი მთავრობა ვერ გააკეთებს, დაპირებები 100 %-ით არასოდეს სრულდება. ამიტომაც კონკრეტული მიზანი უნდა დაისახოს და მისკენ იაროს.
„რეზონანსი“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ხათუნა ლაგაზიძესთან: „წარმოუდგენელია, დავიტ უსუფაშვილმა ამ პოლიტიკურ ნამსხვრევებს სული შთაბეროს“
ელზა პაპოშვილი
პოლიტოლოგი ხათუნა ლაგაზიძე ამბობს, რომ ახალი მთავრობის მთავარი საზრუნავი, ქვეყანაში ეკონომიკური და სოციალური მდგომარეობის გაუმჯობესების პარალელურად, საზოგადოებასთან უშუალო და მჭიდრო კონტაქტი იქნება, რათა მოსახლეობამდე მის მიერ გაკეთებული ყველა საქმე თავად მიიტანოს.
ხათუნა ლაგაზიძის აზრით, “ქართულმა ოცნებამ” საკონსტიტუციო უმრავლესობა მის მიერ გაკეთებული საქმეების გამო არ მიიღო. მას ხალხმა მხარი მხოლოდ იმიტომ დაუჭირა, რომ “ნაციონალური მოძრაობის” ხელისუფლებაში დაბრუნების ეშინოდა. ამიტომაც ხელისუფლებამ ხალხთან უფრო ბევრი უნდა იმუშაოს, რათა 4 წლის შემდეგ სიტუაცია უფრო მძიმე არ იყოს.
- როგორ შეაფასებთ ახალი მთავრობის შემადგენლობას და როგორია თქვენი მოლოდინი?
- პრინციპში მხოლოდ მთავრობის ეკონომიკური გუნდი განახლდა, რასაც მივესალმები, რადგანაც მთავრობის პოლიტიკა ამ ბლოკში ყველაზე სუსტად იყო წარმოდგენილი. რას გააკეთებენ და რა სიახლეს შემოიტანენ, კონკრეტულად ძნელი სათქმელია. თუმცა თვითმმართველობის არჩევნების წინ მინისტრების რადიკალურ ცვლილებას ველი. მათ ძალიან ბევრი სამუშაო ექნებათ, ალბათ მოვლენების განვითრებას უნდა დაველოდოთ და კონკრეტულად საუბარს მხოლოდ მას შემდეგ შევძლებთ.
- როგორ ფიქრობთ, მთავრობამ მუშაობა თუ კვლავ იმ რეჟიმში გააგრძელა, როგორც ის 4 წლის განმავლობაში მოქმედებდა, ქვეყანაში პროცესები როგორ შეიძლება განვითარდეს?
- პირველი და აუცილებელი, რაც ახალმა მთავრობამ უნდა გააკეთოს, საზოგადოებასთან კომუნიკაცია უნდა მოახერხოს. რა თქმა უნდა, ასევე სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე უნდა იმუშაოს. “ქართული ოცნების” გამარჯვება მათ მიერ გაკეთებულმა საქმეებმა არ განაპირობა, არამედ იმან, რომ საზოგადოებას “ნაციონალური მოძრაობის” ხელისუფლებაში დაბრუნების შიში ჰქონდა. ამიტომაც, ხელისუფლებამ თავის მოქალაქეებთან უფრო მეტი უნდა იმუშაოს და მასთან პირდაპირი კომუნიკაცია შეძლოს. წინა მთავრობის მთავარ პრობლემად სწორედ ეს საკითხი მიმაჩნია. შეიძლება ბევრ კარგ საქმესაც აკეთებდნენ, მაგრამ მისი საზოგადოებამდე მიტანა უჭირდათ. საკონსტიტუციო უმრავლესობის მიღება “ოცნების” პირადი გამარჯვება არ არის, ეს არის შეშინებული ხალხის არჩევანი, რომლსაც სააკაშვილის ხელისუფლების უკან დაბრუნება არ სურდა. ამიტომაც, ხელისუფლებამ თავის მოქალაქეებთან ორმაგად უნდა იაქტიუროს.
მსოფლიოში და რეგიონში შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე, მთავრობამ აუცილებლად უნდა შეძლოს უსაფრთხოების სისტემის გამართვა. დაუშვებელია ამ სფეროში კომპეტენციების გადანაწილებაზე მუდმივი დავა. ქვეყანაში ერთი სტრატეგიული დაგეგმარების, ანალიზის და პრევენციის ცენტრი უნდა შეიქმნას. საგარეო მიმართულებით მუშაობა უნდა გააქტიურდეს.
- როგორ ფიქრობთ, ახალი მთავრობა შეძლებს თუ არა, რომ ბიძინა ივანიშვილისგან დისტანცირება მოახერხოს და გადაწყვეტილებების მიღება მისგან დამოუკიდებლად შეძლოს?
- ეს მთავრობაც შემადგენლობის მიხედვით იგივეა, რაც წინა წლებში იყო. ამიტომაც, რამდენად მზად აღმოჩნდებიან, რომ ივანიშვილისგან გამიჯვნა შეძლონ, ძალიან რთული სათქმელია. თუმცა ერთი რამ ცხადია, რომ თავად ივანიშვილისთვის ძალიან დიდი ტვირთია, როდესაც ხელისუფლების ყველა შეცდომა მას ბრალდება და ამხელა პასუხისმგებლობის აღება მხოლოდ ერთ ადამიანს უწევს. მეორე საკითხია, ხელისუფლება თავის თავში რამდენად დარწმუნებულია, რომ მთელი ტვირთის საკუთარ თავზე აღება შეძლოს. სამწუხაროდ, ევროპაშიც და დასავლეთშიც სრულიად ახალი პოლიტიკური მოთამაშეები შემოდიან. ჩვენს მთავრობას ახალ გამოწვევებთან ურთიერთობა მოუწევს. ამიტომაც, მას გააზრებული და შემუშავებული პოლიტიკის წარმოება სჭირდება, რათა მიმდინარე პროცესები სათავისოდ გამოიყენოს. ხელისუფლებას თავისი ვერსია უნდა ჰქონდეს, რომ მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებიდან ხეირი ნახოს. რაც ყველაზე მთავარია, თავის ყველა ქმედებაში მოკავშირედ საზოგადოება უნდა დაიყენოს და მასთან კითხვის გარეშე არცერთი მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება არ მიიღოს.
- ელოდებით თუ არა, რომ გაზაფხულზე ოპოზიცია გაერთიანებას და ძალების მოკრებას შეძლებს. შეიძლება თუ არა, რომ ახალი გაერთიანების ლიდერად დავით უსუფაშვილი ვიხილოთ?
- ამ არჩევნებს ერთ-ერთი დადებითი თვისება აქვს, რომ პოლიტიკური ველი გადაირეცხა. რესურსებისგან დაცლილი და ლიმონივით გამოწურული პოლიტიკური პარტიებიღა დარჩა. ყველაფერი ამოწურვადია. პარლამენტს მიღმა დარჩენილმა პარტიებმა ყველა შესაძლებლობა ამოწურეს. გარეთ დარჩენილი პოლიტიკური ძალა აღარ არსებობს.
რაც შეეხება დავით უსუფაშვილს, მე როგორც ვიცი, ის ძველ პოლიტიკურ ძალებთან თანამშრომლობას არ აპირებს. წარმოუდგენელია, რომ უსუფაშვილმა ამ პოლიტიკურ ნამსხვრევებს სული შთაბეროს, რადგანაც პოლიტიკური რეაბილიტაცია თავად მას სჭირდება. საზოგადოებაში მზაობაც არ არის, რომ ამ დარჩენილი პარტიებისგან რაიმე ენერგიული ძალის შეკოწიწება მოხდეს. ხალხს ახლა მხოლოდ ახალი სისხლი და სახეები სჭირდება.
„რეზონანსი“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
რუსები გალში საქართველოზე სამხედრო ზეწოლის ახალ ცენტრს ქმნიან
ეკატერინე ბასილაია
ოკუპირებული გალი სამხედრო ქალაქად გამოცხადდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ გალში მიმოსვლა ადგილობრივი მოსახლეობისთვისაც კი შეზღუდული იქნება, სპეციალური საშვის გარეშე ქალაქში არავის შეუშვებენ და დიდი ალბათობაა, ის დანარჩენი საქართველოსთვის საერთოდ ჩაიკეტოს კიდეც. კონკრეტულად კი საუბარია იმაზე, რომ გალში 2 ახალი სამხედრო ბაზა გაიხსნება, სადაც 3 ათასამდე რუსი სამხედრო ყველანაირი დამრტყმელი შეიარაღებით განთავსდება, ამას დაემატება 19 რუსული სამხედროსაგუშაგო, იგეგმება სამხედრო აეროპორტის მშენებლობაც და ჯარისკაცების ოჯახებით ჩასახლებაც, ქალაქში შესვლა კი მოსახლეობას სპეციალური საშვის გარეშე აეკრძალება.
ოკუპირებულ აფხაზეთში გალი ერთადერთი რაიონია, რომელიც მთლიანად ეთნიკური ქართველებითაა დასახლებული. აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლების 2011 წლის აღწერით, გალში 29 813 ქართველი ცხოვრობს, რაც ამ რაიონის მოსახლეობის 98%-ს შეადგენს და, ექსპერტების თქმით, სწორედ ამ ქართველ მოსახლეობას შეეზღუდება მიმოსვლა ენგურის ხიდზე, უფრო მეტიც, დიდი ალბათობაა, რომ გალი დანარჩენი საქართველოსთვის საერთოდ ჩაიკეტოს კიდეც.
იმაზე მეტადაც კი, როგორც დღეს ე.წ. სამხრეთ ოსეთის მხარეს ახალგორია ჩაკეტილი, სადაც ნებისმიერისთვის, თუ ის ახალგორში არ არის ჩაწერილი, ჩასვლა შეუძლებელია, ოჯახის წევრების მონახულება იქნება ეს, ქორწილი თუ დასაფლავება. მაშინ, როდესაც ენგურის ხიდის გავლით გალში ე.წ. აფხაზური ვიზით თუ აფხაზეთიდან “მიწვევით” ნათესავის მოსანახულებლად ჩასვლა შესაძლებელია-ხოლმე. გარდა ამისა, ექსპერტების პროგნოზით, გალის სამხედრო ქალაქად ქცევა ადგილობრივ ქართველებსა და რუს სამხედროებს შორის ურთიერთობას უკიდურესად დაძაბავს.
უსაფრთხოების საკითხებში ექსპერტ ვახტანგ მაისაიას თქმით, რუსი სამხედროები საკმაოდ დიდი აგრესიულობით გამოირჩევიან და მათი გალში ჩასახლება ქართველებთან ურთიერთობას დაძაბავს: „სომხეთშიც ვნახეთ, ზოგჯერ როგორი პათოლოგები არიან რუსი სამხედროები,” – ამბობს მაისაია, ” – გახმაურებული ფაქტი იყო, როდესაც გიუმრიში ერთ-ერთმა მთელი სომხური ოჯახი ამოწყვიტა. ასევე ტაჯიკეთშიც იყო სერიოზული პრობლემები რუს სამხედროებთან დაკავშირებით. სადაც ისინი საკუთარ მოკავშირეებს არ ინდობენ, ქართველებისთვის მით უმეტეს არის საფრთხე.”
ვახტანგ მაისაია თვლის, რომ ქართული მოსახლეობის მკაცრი კონტროლი, საქართველოს დანარჩენ ნაწილთან კომუნიკაციის უკიდურესად შეზღუდვა და რუსი სამხედროების აგრესია საბოლოოდ ალბათ გამოიწვევს იმას, რომ ამ გაუსაძლისი მდგომარეობის გამო ქართული მოსახლეობის რაოდენობა შემცირდეს და ესეც იყოს აფხაზებისა და რუსების წინასწარი გათვლაც.
გალის სამხედრო ქალაქად გამოცხადების კანონი 23 ნოემბრიდან ამოქმედდა. გადაწყვეტილება ამის თაობაზე აფხაზურმა და რუსულმა მხარეებმა ცოტა ხნის წინ მიიღეს.
საუბარია იმაზეც, რომ გალის რაიონის ზოგიერთი სოფელი ოჩამჩირის რაიონს, ხოლო ზოგი – ტყვარჩელის რაიონს მიაკუთვნეს. საშვის გარეშე გალში არავის შეუშვებენ და ეს საბუთი უნდა წარადგინონ ერისწყალზე მდებარე ე.წ. რუსულ საგუშაგოში.
“ნიუპოსტის” ინფორმაციით, ასევე გადაწყვეტილია, რომ გალის სოფელ სიდაში სამხედრო აეროპორტი აშენდეს, ადგილობრივი ქართული მოსახლეობა კი ოჩამჩირეში გადაასახლონ. საგულისხმოა ის, რომ გალის სამხედრო ქალაქად გარდაქმნას რუსეთი 2011 წელსაც აპირებდა. მაშინდელი გეგმით ქალაქ გალის ადმინისტრაცია სოფელ პირველ გალში უნდა გადატანილიყო. თუმცა მოსკოვის ამ სურვილს წლების წინ დე ფაქტო სოხუმი მაინცდამაინც არ ემხრობოდა და ამიტომაც შეთანხმება ვერ შედგა. ახლა კი, მას შემდეგ, რაც მოსკოვსა და დე ფაქტო აფხაზეთის ხელისუფლებას შორის ჯარების ერთიანი დაჯგუფების შესახებ ხელშეკრულება გაფორმდა, ხელშეკრულებიდან გამომდინარე, რუსეთმა გალი სამხედრო ქალაქად გამოაცხადა კიდეც.
ვლადიმირ პუტინმა რუსეთსა და აფხაზეთს შორის ჯარების გაერთიანებული დაჯგუფების შექმნის შესახებ კანონს ხელი 22 ნოემბერს მოაწერა. ერთობლივი დაჯგუფების მიზანია რომელიმე მხარეზე შეიარაღებულ თავდასხმაზე ან სამხედრო საფრთხეზე რეაგირება.
აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იუსტიციის ყოფილი მინისტრის, პაატა დავითაიას თქმით, ძირითადი აქცენტი გალზე სწორედ იმიტომ კეთდება, რომ ქართული მოსახლეობა შეავიწროვონ და არ გააღიზიანონ აფხაზები. რადგან ცნობილია, რომ რუსი სამხედროების აფხაზეთში მომრავლებით თავად აფხაზები ძალიან ღიზიანდებიან. იგი ამბობს, რომ მისთვის ეს მოულოდნელი არ ყოფილა.
“ინფორმაცია მაქვს, რომ 19 საგუშაგოს დამატებას აპირებენ და ორი ახალი სამხედრო ბაზის მშენებლობას. ეს არის ჯარების ერთობლივ მართვაზე გაფორმებული ხელშეკრულებიდან გამომდინარე და რუსეთი ოკუპირებულ აფხაზეთში ჯარის კონტინგენტს ზრდის და დანარჩენ საქართველოსთან ე.წ. საზღვრის დაცვას აძლიერებს. ეს ყველაფერი ქართულ მოსახლეობას დიდ პრობლემებს შეუქმნის. ძირითადი აქცენტი გალზე სწორედ იმიტომ კეთდება, რომ ქართული მოსახლეობა შეავიწროვონ და არ გააღიზიანონ აფხაზები. რადგან ცნობილია, რომ რუსი სამხედროების აფხაზეთში მომრავლებით თავად აფხაზები ძალიან ღიზიანდებიან. შეიძლება თუ არა გაასახლონ გალის მოსახლეობის ნაწილი, არ ვიცი, მაგრამ მათგან ესეც კი შეიძლება მოხდეს. როდესაც 300 ათასი ადამიანი გამოდევნეს აფხაზეთიდან და ეთნიკური წმენდა ჩაატარეს, ყველაფერი შეიძლება მოხდეს,” – ამბობს პაატა დავითაია.
უსაფრთხოების სპეციალისტის, ვახტანგ მაისაიას განცხადებით, მიმოსვლა უკიდურესად გართულდება, რადგან გალი განსაკუთრებული ზონა ხდება, თითოეული ადამიანის გაშვება-გამოშვება მკაცრ კონტროლზე იქნება აყვანილი და არ იქნება ისე იოლი, როგორც ახლა.
“ძალაში შევიდა რუსეთსა და აფხაზეთს შორის ერთობლივი საარმიო დაჯგუფების შესახებ ხელშეკრულება და როგორც ჩანს, ამ დაჯგუფების სათავო ოფისი გალში იქნება გადმოტანილი. სამხედრო ქალაქი ნიშნავს იმას, რომ გალში სპეციალური სისტემა იმოქმედებს და იქ შესვლა შეზღუდული იქნება. ყოველი გასვლისას ადგილობრივ სამხედრო კომენდატურასთან შეთანხმება უნდა მოხდეს. შესვლისას კი ამავე კომენდატურიდან მიღებული სპეციალური საშვი უნდა წარადგინო. ამგვარი შეზღუდული სისტემა საბჭოთა კავშირის დროს საზღვრისპირა დასახლებებში არსებობდა. მაგალითად, ახალქალაქსა და ახალციხეში იდგა სამხედრო შენაერთები. დაახლოებით ასეთი სისტემა იქნება გალშიც,” -ამბობს ვახტანგ მაისაია. მისი თქმით, დღეს აფხაზეთში დგას სასაზღვრო ჯარების კონტინგენტი, სავარაუდოდ რუსი ჯარისკაცი იქნება 5 000-მდე, დანარჩენი არის აფხაზური ფორმირებები. ახლა კი გეგმურად შემოვლენ რუსეთის შეიარაღებული ძალების წარმომადგენლები და გაძლიერდება ასევე ფედერალური უშიშროების სამსახურის გასამხედროებული ფორმირებები, რაც კიდევ უფრო მეტად მეტყველებს იმაზე, რომ გალს განსაკუთრებული ზონის სტატუსი ეძლევა.
“ანუ, იქნება სასაზღვრო ძალები და ეფ-ეს-ბეს სპეციალური დანიშნულების შენაერთები. სავარაუდოდ, ჯამში 15 ათასამდე რუსი სამხედრო და ეფ-ეს-ბეს წარმომადგენელი იქნება აფხაზეთში და მათი ძირითადი ნაწილი გალში განთავსდება. არ გამოვრიცხავ, რომ ოპერატიული შტაბი იყოს გალში, სადაც განთავსდება ნებისმიერი დამრტყმელი შეიარაღებაც. სამხედროებთან ერთად ასევე მოხდება სამოქალაქო პირების ჩამოყვანაც. სამხედროები ჩამოვლენ ოჯახებით და კლასიკური რუსული სამხედრო ჩასახლება იქნება, რაც ქართული მოსახლეობის გარკვეულ შევიწროებას და გამოდევნას გამოიწვევს. გალი აირჩიეს იმიტომ, რომ ერთი – გალი არის ფრონტისპირა რეგიონი. მეორეც, როგორც ჩანს, რუსები აპირებენ, საქართველოზე სამხედრო ზეწოლა გააძლიერონ. გალში გრავიტაციის ცენტრი სწორედ საქართველოს წინააღმდეგ იქნება მიმართული. კონფლიქტის განახლებაც და ყველაფერიც არის მოსალოდნელი. გალის მაქსიმალური მილიტარიზაცია ეს არის რუსეთის მხრიდან აფხაზეთის ანექსიისკენ გადადგმული დიდი ნაბიჯი,” – დასძენს ვახტანგ მაისაია.
„რეზონანსი“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
აქვს თუ არა საქართველოს ხელისუფლებას ბერკეტი, რომ რუსეთის მიერ გალის სამხედრო ქალაქად გამოცხადებას დაუპირისპირდეს?
გვანცა ღვედაშვილი
ოკუპირებული გალი სამხედრო ქალაქად გამოცხადდა. შესაბამისი გადაწყვეტილება აფხაზეთის საოკუპაციო რეჟიმმა და ოფიციალურმა მოსკოვმა მიიღეს. გავრცელებული ინფორმაციით, გალის ტერიტორიაზე დამატებითი რუსული სამხედრო საგუშაგოები განთავსდება. შედეგად, ეს რაიონი, რომელიც 98%-ით ქართველებითაა დასახლებული, შეიძლება დანარჩენ საქართველოს კიდევ უფრო მოწყდეს.
აქვს თუ არა საქართველოს ხელისუფლებას ბერკეტი, რომ რუსეთის ამ გადაწყვეტილებას დაუპირისპირდეს? – ამ კითხვით “რეზონანსმა” საზოგადოების ცნობილ წარმომადგნელებს მიმართა.
თედო დონდუა (ისტორიკოსი): ჩვენ შეგვიძლია უბრალოდ პროტესტი გამოვთქვათ. გასაგებია, რომ ეს ოკუპირებული მხარეებია, ეს არის არა თუ დეოკუპაციისკენ გადადგმული ნაბიჯი, არამედ ყოველივე ამის გაძლიერება. გალი თუ სამხედრო ქალაქად გადაიქცევა და ე.წ. “ვაენნი გარადოკი” იქნება, ეს იმას ნიშნავს, რომ სამხედრო კონტინგენტიც უფრო მეტი ჩადგება, თან ენგურს უახლოვდებიან და ეს კიდევ უფრო მეტად არამეგობრული ჟესტია ჩვენ წინააღმდეგ. ძალიან ცუდია ასეთი ფაქტი, ეს არის პოლიტიკა, რომელიც ოცდამეერთე საუკუნეს არ შეეფერება.
დოდო ხურცილავა (ხელოვნებათმცოდნე): არ ვიცი, ამაზე არ მიფიქრია, თანაც ვფიქრობ, ამას იმაზე მეტი ანალიზი სჭირდება, ვიდრე მე შემიძლია. თანაც არაფერი ვიცი, იმის გარდა, რომ რუსეთმა აფხაზეთთან სამხედრო შეთანხმებას მოაწერა ხელი. ძალიან გაუჭირდებათ რაიმე ზემოქმედების მოხდენა. როგორც ჩანს, პუტინს განსაზღვრული აქვს პროვოკაციის მოწყობა, ამიტომ ვფიქრობ, რაიმე გავლენის მოხდენა ჩვენებს ძალიან გაუჭირდებათ, ევროპელებსაც კი შეშფოთების მეტი ჯერ არაფერი გამოუთქვამთ.
იური მეჩითოვი (ფოტოგრაფი): რა კომენტარი უნდა გავაკეთო, ჩვენ არავითარი ბერკეტი არ გვაქვს, რადგან უარი ვთქვით მოლაპარაკებებზე და გეზი მხოლოდ არაღიარებისკენ ავიღეთ. ეს არაღიარება არაფერს არ გვაძლევს იმ გაგებით, რომ საქმე წინ არ მიდის – არა აღიარებამ, არა ლაპარაკმა და მხოლოდ იმის იმედზე ყოფნამ, რომ ვიღაც “მაგარი ბიძა”, ჩვენ უკან რომ დგას, მოვა და ამ საქმეს მოაგვარებს, იქამდე მიგვიყვანა, რომ ჩვენ გარეშე ხდება ყველაფერი. სამხედრო ქალაქადაც გამოაცხადებენ და კიდევ ბევრ რამეს მოიგონებენ. ჩვენ უნდა გადავიდეთ აქტიურ დიპლომატიურ პოლიტიკაზე, რომელიც მიზანად დაისახავს, რომ ჩვენი სამშობლო გამთლიანდეს. ამისთვის საჭიროა რუსეთთან პირდაპირი მოლაპარაკება, რომელსაც ახლა ცოცხალი თავით გავურბივართ.
ლადო ვარდოსანიძე (არქიტექტორ-ურბანისტი): საერთოდ, ჩვენ რუსეთზე ზემოქმედების ბერკეტები, სამწუხაროდ, არ გაგვაჩნია და ამ საკითხში მთლიანად ვენდობით და ვეწყობით საერთაშორისო სოლიდარობას. ამ სიტუაციის შეცვლა, ვფიქრობ, ჩვენი ხელისუფლების შესაძლებლობებს აღემატება.
„რეზონანსი“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
მთავრობის ეკონომიკური გუნდის ბოლო შანსი
„დიმიტრი ქუმსიშვილის განცხადება არის სიგნალი, რომ მთავრობა ლარის კურსზე პასუხისმგებლობას არ იღებს“
ნათია ლომიძე
საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ ქვეყანაში სამთავრობო ცვლილებების ჯერი დადგა და როგორც ყოველთვის, ყველაზე მეტად ეკონომიკური ბლოკის მინისტრები გადააჯგუფეს. ეს დასტურია იმისა, რომ საქართველოს ეკონომიკა კრიზისში იმყოფება. საზოგადოების დიდ ნაწილს მიაჩნია, რომ ახალი მთავრობა ვერ შეძლებს ეკონომიკის სწრაფად გაჯანსაღებას, რადგან ვითარება საკმაოდ რთულია. ბოლო დროს მუდმივად საუბრობენ იმაზე, თუ რამდენად მოახერხებენ ახალი მინისტრები ფინანსური მდგომარეობის მკვეთრად გაუმჯობესებას.
ლარის კურსთან დაკავშირებით ხელისუფლების წარმომადგენლები ბუნდოვან განცხადებებს აკეთებენ. ფინანსთა ახალი მინისტრი დიმიტრი ქუმსიშვილი, უმრავლესობის წარმომადგენლები თამარ ჩუგოშვილი და ნუკრი ქანთარია საზოგადოებას კონკრეტულ “მესიჯს” არ უგზავნიან. ქუმსიშვილის განცხადებით, მათი მთავარი ამოცანა არ არის ლარის კურსის დევნა, მთავარია დამოკიდებულების შეცვლა, რომ მოსახლეობას ლარის კურსის ცვლილებასთან ერთად, არ ეცვლებოდეს განკარგვადი შემოსავალი, რაც მათ რჩებათ გადასახადების და სესხის მომსახურების გადახდის შემდეგ.
უმრავლესობის წევრი თამარ ჩუგოშვილი აღნიშნავს, რომ ლარის გაუფასურება და ეკონომიკურად არასტაბილური ფონი კონკრეტულად ერთი პიროვნების ბრალი არ არის და შესაძლო მიზეზები როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე მის გარეთ არის მოსაძებნი. “ლარის გაუფასურება არ არის არც ერთი კონკრეტული მინისტრის პასუხისმგებლობის თემა. ჩვენ შეგვიძლია ვისაუბროთ როგორც შიდა, ასევე გარე მიზეზებზე”, – განაცხადა ჩუგოშვილმა.
კოლეგების პოზიციას იზიარებს საპარლამენტო უმრავლესობის წევრი ნუკრი ქანთარიაც. მისი განცხადებით, ლარის კურსთან დაკავშირებით მთავრობის ეკონომიკური გუნდის დასკვნებს უნდა დაველოდოთ: “ამ საქმეში უმთავრესი არის არ ვიმარჩიელოთ. დამტკიცდეს მთავრობა და ვინც იქნება პასუხისმგებელი, მან უნდა გვითხრას. ლარი ხელოვნურად არ უნდა დავაბათ, რადგან დაბმა გინდა ჯაჭვით და გინდა თოკით გამოიწვევს აწყვეტას და მეტ ზიანს”.
ფინანსისტებს და ეკონომისტებს მაინცდამაინც არც ახალი მთავრობირს იმედი აქვთ. ისინი ლარის კურსისა და ქვეყანაში ფინანსური სტაბილურობის მხრივ ძირეულ ცვლილებას არ ელოდებიან. კომპანია “პირადი ბანკირის” ხელმძღვანელი ირაკლი ბერძენიძე მთავრობის მხრიდან უფრო მეტ აქტიურობასა და ინვესტიციების მოზიდვას ელის. იგი ასევე 10-პუნქტიან გეგმაზე საუბრობს და ამბობს, რომ დედოლარიზაციაზე იმედის დამყარება და ამით სავალუტო კრიზისის მოგვარების მცდელობა ილუზიაა.
“განსაკუთრებულ ცვლილებას არ ველოდები, რადგან ძირეულად არ შეცვლილა ეკონომიკური ბლოკი. ეს უფრო როტაციაა, ვიდრე ის, რაც საჭირო იყო. სანამ 10-პუნქტიანი გეგმა არ გვექნება (რომლის შესახებ ჩვენ არანაირი ინფორმაცია არ გვაქვს), წინასწარი დასკვნის გაკეთება რთულია. თუ ამ გეგმაში შედის დედოლარიზაციის საკითხი, ეს არის მხოლოდ ილუზია, რადგან ამ კუთხით საქართველოში, უბრალოდ, საუბრობენ და რეალურად არაფერი კეთდება. ის, რომ დედოლარიზაციას გარდამტეხი მნიშვნელობა აქვს და ამით ლარის გამყარებას შეძლებენ, ეს არის აბსურდი. რაც შეეხება ქუმსიშვილის განცხადებას, ეს არის ჩემთვის სიგნალი, რომ მთავრობა არ იღებს პასუხისმგებლობას ლარის კურსის გამყარებაზე.
ერთადერთი, რასაც ველოდები, ისაა, რომ მთავრობა მეტად შეეცდება, რომ მოიზიდოს ინვესტიცია, რადგან ლიბერალური მიდგომა აქვთ ბიზნეს სექტორში. გარკვეულწილად ნამდვილად შეინიშნება თავისუფლება ბიზნესში, რასაც მეწარმეები გრძნობენ და ვფიქრობ, ეს არის ამ მთავრობის მთავარი მონაპოვარი, თუმცა არ კმარა იმისთვის, რომ გარდატეხა მოხდეს და პრობლემა მოგვარდეს. ქვეყანა გადასულია მარტივ შეხვედრებზე ინვესტორებთან, რომლებსაც დიდი დრო სჭირდებათ მოსაფიქრებლად, ვიდრე გეგმის განსახორციელებლად”, – განუცხადა “რეზონანსს” ირაკლი ბერძენაძემ.
სპეციალისტმა ლარის გამყარების შესაძლო ვარიანტზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ამ მხრივ შესაბამის უწყებებს ბევრი სამუშაო აქვთ. სებ-ისა და ზოგიერთი ექსპერტის განცხადება იმის თაობაზე, რომ ლარი არ უფასურდება და ქვეყანაში მდგომარეობა სტაბილურია, სპეკულაციად მიიჩნია.
“კიდევ ერთხელ ვიტყვი, რომ ქვეყანას სჭირდება დოლარი, ქვეყანას სჭირდება მეტი ინვესტიცია და ამისათვის საჭიროა მუხლჩაუხრელი შრომა. ის, რომ ყველაფერი რიგზეა და ლარი თავისთავად დაიწყებს გამყარებას, რაც ბოლო პერიოდში სხვადასხვა უწყებებიდან გვესმის, სპეკულაციაა და არ ვიცი, რას ემსახურება. რეალურად ქვეყანაში არის ნაკლები ინვესტიცია და ნაკლები დოლარი. მათი ზრდა მეტად გაამყარებს ვალუტას და სიტუაციაც დასტაბილურდება”, – განაცხადა ირაკლი ბერძენაძემ.
იმისათვის, რომ ქვეყანაში ფინანსური მდგომარეობა მართვადი გახდეს, სწრაფი ტემპით მუშაობას არსებითად მიიჩნევს ეკონომისტი ემზარ ჯგერენაია. ის იმედოვნებს, რომ ახალი მთავრობა შეძლებს ძირეული პრობლემების მოგვარებას.
“საჭიროა სწრაფი ტემპით მუშაობა. მაგალითად, ზურაბ ალავიძე არის ნიჭიერი კადრი. მას შეუძლია, სწრაფად დაძრას გაყინული ადგილიდან ინფრასტრუქტურული პროექტები. ველოდები ენერგეტიკის სფეროშიც დადებით ცვლილებებს. ეს ყველაფერი კურსის გამყარებას შეუწყობს ხელს. ანალოგიურად შემიძლია დავახასიათო დიმიტრი ქუმსიშვილი. მან უფრო ქმედით ფაზაში უნდა შეიყვანოს 2017 წლის ბიუჯეტის განხილვა და მთავარი იდეა უნდა იყოს ბიუროკრატიული ხარჯების შემცირება, ეკონომიკის მხარდამჭერი პროექტების დაფინანსება და სოციალური ხარჯების გაწერა”, – განუცხადა “რეზონანსს” ემზარ ჯგერენაიამ.
„რეზონანსი“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
ხალხი ვეღარც უძრავ ქონებას ყიდულობს და ვეღარც მანქანებს
„ამდენი გაუყიდავი ავტომობილი ერთად თავმოყრილი არ გვახსოვს“
მარი ჩიტაია
ხალხი მსხვილ შენაძენს ვეღარ აკეთებს. სავალუტო კრიზისმა და შესაბამისად, მსყიდველუუნარობამ ქვეყნის უძრავ-მოძრავ ბაზარს საგრძნობი ზარალი მიაყენა. თვიდან თვემდე იკლებსუძრავი ქონებისა და ავტომობილების რეალიზაცია. როგორც აღმოჩნდა, ორივე მიმართულებით ფასი 15%-ითაა შემცირებული, ხოლო გაყიდვის მოცულობა განახევრდა.
შეიცვალა ტენდენცია და ხალხს მეორადი ბინების შეძენა უკვე ნაკლებად სურს. მაკლერების და დილერების ინფორმაციით, ინტერესი, ძირითადად, ახალაშენებულ კორპუსებზეა, თუმცა რეალიზაცია მთელი თბილისის მასშტაბით შემცირებულია. საბაზრო ცვლილებები სამომავლოდ ფასს კიდევ უფრო დასწევს.
უძრავი ქონების სააგენტოების მფლობელები საუბრობენ სხვადასხვა მიზეზზე, რამაც ბინებზე მოთხოვნის შემცირება განაპირობა. პირველ რიგში, ეს სავალუტო კრიზისს უკავშირდება. ეროვნული ვალუტის გაუფასურებამ და იპოთეკურ სესხებზე ხელმისაწვდომობის გართულებამ უძრავი ქონების ბაზარი პრობლემის წინაშე დააყენა.
კომპანია “ბერუკას” დირექტორის ავთანდილ გუგეშაშვილის თქმით, სადაც კი რამე იყიდება, ეს ახალაშენებულ კორპუსებში მცირე ფართებია და მსხვილ შენაძენს ყველა გაურბის და არ აქვს ამის საშუალება.
“ტენდენცია აშკარად უარესობისკენაა. მიუხედავად იმისა, რომ ბინები 10-15%-ით გაიაფდა, რეალიზაცია მკვეთრად არის შემცირებული. რამდენიმე თვის წინ, გნებავთ, ერთი წლის წინათაც ვამბობდით, რომ გაყიდვა განახევრდა, ახლა ბინა აქა-იქ იყიდება, ისიც, ალბათ, უცხოეთიდან გამოგზავნილი ფულით. ვისაც შემოსავალი ლარში აქვს, როგორი ხელფასიც უნდა ჰქონდეს, დოლარში მსხვილ შენაძენს ვერ აკეთებს. მომხმარებლის დამოკიდებულება შეიცვალა და მეორად ბინებს უკვე აღარაც კითხულობენ, ყველა ახალაშენებულ სახლში ცდილობს ფართის ყიდვას. საფასო ცვლილება ამ სეგმენტსაც შეეხო, მაგრამ გაყიდვა მაინც გვიჭირს”, – ამბობს ავთანდილ გუგეშაშვილი.
უიმედო სურათს ხატავენ მაკლერები, რომლებიც აცხადებენ, რომ ზედიზედ რამდენიმე თვეა, ბინებს ვერ ყიდიან. სააგენტო “ჯეოფლათის” წარმომადგენელი “რეზონანსთან” საუბრისას აღნიშნავს, რომ მოთხოვნა მეტ-ნაკლებად იაფფასიან ბინებზე შენარჩუნდა და იგი, ძირითადად, გარეუბნებში იყიდება.
“გასაყიდი ბინა ბევრია, მაგრამ არ გვყავს რეალური მყიდველი. ძნელად დასაჯერებელია, მაგრამ ზოგჯერ მთელი თვე ისე გავა, 2 ბინის გაყიდვას ძლივს ვახერხებთ. ზოგიერთი სახლი თვეობით არის გაყიდვაში. ასეთი მდგომარეობა ბაზრისთვის ძალიან ცუდია.
ვისაც ეჩქარება, ფასს აკლებს, მაგრამ ბინის მფლობელების უმეტესობა ასეთ დათმობაზე არ მოდის. მყიდველიც უფრო პრეტენზიულია, ახალ სახლებში ცდილობენ ფართის ყიდვას ან მყარად ნაშენ კორპუსებში, როგორიცაა “ჩეხური”, “ყავლაშვილი”, “იუგოსლავიური” და რამდენიმე სხვა პროექტი, რომელიც საბჭოთა პერიოდში აშენდა. პარალელურად, შემცირდა მოთხოვნა “ქალაქური”, “მოსკოვის”, “კიევის” და რამდენიმე სხვა პროექტის ბინებზე, რომლებიც წინა საუკუნეშია აშენებული, მაგრამ დიდი მოწონებით არც მაშინ გამოირჩეოდა. ბოლო დროს მან მიმზიდველობა კიდევ უფრო დაკარგა”, – ამბობს გიო გამყრელიძე, სააგენტო “ჯეოფლათის” წარმომადგენელი.
როგორც აღმოჩნდა, უჭირთ ავტომობილების იმპორტიორებსაც, რომელთა ინფორმაციით, ფასმა 15%-ით იკლო, ხოლო რეალიზაცია მინიმუმამდე დავიდა. პრობლემას აქაც ლარის კურსს უკავშირებენ, თუმცა საავტომობილო ბიზნესს აქვს სხვა გასაჭირიც, რაც თავის დროზე მეზობელ ქვეყნებში რეექსპორტის შეზღუდვამ გამოიწვია. ამ შედეგის უარყოფით გავლენას ქართული საავტომობილო ბაზარი დღესაც განიცდის.
კომპანია “რობანი მოტორსის” დამფუძნებელი ელგუჯა ჯამაგიძე ამბობს, რომ ლარის კურსის გამო მძიმე სოციალური ფონია ქვეყანაში და მოსახლეობის მსყიდველობითი უნარი შესუსტებულია.
“კურსის მკვეთრი ცვლილება გაყიდვას ყოველთვის საფრთხეს უქმნის. გაცილებით უარეს სიტუაციაში აღმოვჩნდებოდით, მაგრამ საწვავის ფასის სტაბილურობამ ავტობიზნესი კატასტროფას გადაარჩინა. მიუხედავად ამისა, რეალიზაცია მკვეთრად არის შემცირებული. ფასმაც დაახლოებით 10-15%-ის ფარგლებში იკლო. 8500-9000 დოლარად ღირებულ მანქანებს 7000-7500 დოლარად ვყიდით, ისიც მიზერული რაოდენობით. საერთოდ მძიმე მდგომარეობა იყო და სავალუტო კრიზისის გამო კიდევ უფრო დამძიმდა.
შესაძლოა, წინასაახალწლოდ ცოტა სტიმული მიეცეს მომხმარებელს, მაგრამ ეს იქნება ძალიან მოკლე პერიოდის ეფექტი. ვფიქრობ, თებერვალ-მარტამდე მდგომარება არსებითად არ შეიცვლება და კვლავ ერთი ადგილის ტკეპნა მოგვიწევს”, – აცხადებს ჯამაგიძე.
იმპორტიორთა ინფორმაციით, ფაქტობრივად, ყველა მოდელის მანქანის რეალიზაცია ჭირს, განსაკუთრებით კი, ძვირადღირებულის, რადგან ამ სეგმენტში გაყიდვა კატასტროფულად არის შემცირებული.
“ისეთი ვითარებაა, თითქოს რაღაც სტანდარტიდან ამოვვარდით, ახალზე გადასვლას კი ჯერ ვერ ვახერხებთ. უმართავი გახდა ფასიც, ჩვენი პროგნოზით, ახალი ავტომობილები გაძვირდებოდა, ხოლო ძველის ფასი რადიკალურად დაეცემოდა, რაც არ გამართლდა. ახალი მანქანების ჩამოყვანა სიძვირის გამო რთულია. ყველა ხარჯის გათვალისწინებით, ასეთი ავტომობილის ღირებულება იმდენად დიდია, რომ რეალიზაციას ვერ ვახერხებთ. ძველის შემოყვანას კი აზრი არ აქვს, აზერბაიჯანში ის ვერ გაიყიდება და აქაც კი კარგავს ინტერესს. გვეგონა ისიც, რომ მარჯვენასაჭიანი მანქანების იმპორტის შეზღუდვა ევროპიდან და ამერიკიდან იმპორტს წაახალისებდა, მაგრამ აქაც შევცდით. წესით, შეზღუდვა ძალაში რამდენიმე თვეში უნდა შევიდეს, მაგრამ მარჯვენასაჭიანი ავტომობილების იმპორტი არ შემცირებულა. ბაზარზე კრიზისია. ამდენი გაუყიდავი ავტომობილი ერთად თავმოყრილი არ გვახსოვს. ამაზე მეტად ვეღარ ვაიაფებთ, ფასს თვითღირებულებაზე დაბლა ვერ დავწევთ, ხოლო გაძვირებაზე საუბარი წარმოუდგენელია. არაპროგნოზირებად სიტუაციაში ვართ”, – ამბობს ავტოიმპორტიორი ირაკლი გვალია.
——————–
„ახალი თაობა“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „ვიქტორ დოლიძის მინისტრობა დასავლური სტანდარტია“ // „მთავრობის კარდინალურ ცვლილებებს კარგად დამუშავებული კონცეფცია სჭირდება“
ნონა ცაბაძე
„ახალი თაობის“ კითხვებს ექსპერტი, ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე პასუხობს.
- ბატონო რამაზ, გიორგი კვირიკაშვილმა ახალი მინისტრთა კაბინეტი წარადგინა, რომელიც პარლამენტმა უახლოეს დღეებში უნდა დაამტკიცოს. ოპოზიციის მხრიდან კეთდება შეფასებები, რომ არ ყოფილა სერიოზული ცვლილებები, ერთი სკამიდან მეორეზე გადასხდნენ მინისტრები და ასე შემდეგ. თქვენ რას იტყვით?
- ოპოზიციის პოზიციაც გასაგებია. არაა გასაკვირი, რომ კარდინალურ ცვლილებებს ელოდნენ. ბევრი და მათ შორის მეც ვთვლიდი, რომ კარდინალური ცვლილებები საჭიროა, მაგრამ რეალური პროცესების გათვალისწინებით, სწორი არ არის ეს მოლოდინი.
- რა მხრივ?
- იმ მხრივ, რომ კარდინალურ ცვლილებებს სჭირდება კარგად დამუშავებული კონცეფცია, რომლის ავტორი ერთი კაცი ვერ იქნება, უნდა იყოს ბევრი ადამიანი. მათ ერთი მთლიანი კონცეფცია უნდა შექმნან ჯერ და მერე გაატარონ უპირველესი ნაბიჯი. იმის საფუძველზე უნდა აშენდეს დანარჩენი სახელმწიფო სტრუქტურები.
- და რას იტყვით ეკონომიკურ გუნდზე?
- მე მგონი, ამით იყო განპირობებული, რომ პროცესი დაიწყო ეკონომიკური ბლოკით. პროცესი დაიწყო და არა დამთავრდა. ეკონომიკური ბლოკის შემდეგ რა აუცილებლობებიც დადგება, ამის შეცვლა ამ პარლამენტისთვის არ არის პრობლემა. უმრავლესობას ეს საფრთხე არა აქვს, რომ ექვს ცვლილებას თუ გადააბიჯა, მერე კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგეს კაბინეტის დამტკიცება. კადრების თანდათანობითი ცვლის და ჩართვის საშუალება ამ ხელისუფლებას ექნება.
- იმის თქმა გინდათ, რომ მინისტრთა კაბინეტში გზადაგზა ცვლილებები იქნება?
- მე ვთვლი, რომ სწორედ ეს სტრატეგიაა არჩეული, რომ ცვლილებები მოხდეს თანდათანობით და მოხდეს ეკონომიკურ ბლოკზე დაყრდნობით. რაც შეეხება იმას, რომ ძველი სახეებია, არ ვთვლი, რომ ეს დიდი ცოდვაა, იმიტომ, რომ გამოცდილი სახეებია და ამ გამოცდილების გათვალისწინებით არის გადაწყვეტილება მიღებული. ეკონომიკის მინისტრი იყო საკმაოდ წარმატებული.
- ის გადაიყვანეს ფინანსთა მინისტრად...
- დიახ, ის დაინიშნა ფინანსთა მინისტრად. ასეთი ცვლილება კარგია. ის რომ უფრო რთულ თანამდებობაზე გადაიყვანეს, ეს გასაკვირი არ უნდა იყოს.
- რას იტყვით ახალ ეკონომიკის მინისტრზე? ბევრი დადებითად ახასიათებს...
- კი, მეც შემიძლია სხვების დახასიათებით ვიმსჯელო, რადგან ეკონომიკაში ჩაუხედავი კაცი ვარ, მის მიმართ ყველას პოზიტიური შეფასებები აქვს.
- ვიქტორ დოლიძის გამოჩენას ბევრი არ ელოდა მინისტრთა კაბინეტში. სერიოზული კრიტიკა წამოვიდა მისი ყოფილი გუნდის მხრიდან. როგორია თქვენი შეფასებები?
- ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ფრაგმენტი იყო ვიქტორ დოლიძისეული ფაქტი.
- რა თვალსაზრისით?
- იმ მხრივ, რომ ჩვენ გვაქვს რაღაც მოდელი, რომელიც უფრო საბჭოთა წარმოშობისაა, რომ მმართველმა პარტიამ თავისი რიგებიდან უნდა დააკომპლექტოს მთავრობა. საპარლამენტო რესპუბლიკებში, უცხოეთში, პირიქით, სხვადასხვა პარტიიდან არიან წარმოდგენილები, კოალიციური არის ხოლმე მთავრობა. საპრეზიდენტო რესპუბლიკაში კი მთავრობა ისე კომპლექტდება, საერთოდ არ უყურებენ მინისტრების პარტიულ კუთვნილებას. აღმასრულებელ ხელისუფლებაში პარტიული კუთვნილება უკანა პლანზე უნდა გადავიდეს და წინა პლანზე წამოვიდეს პროფესიონალიზმი. ეს არის დასავლეთის სტანდარტი.
- ამ შემთხვევაში ეს მოხდა?
- ამ მხრივ, ვიქტორ დოლიძის დანიშვნა, შეიძლება ითქვას, ევროპული სტილის ნაბიჯი იყო და სასურველია, რომ ეს ტენდენცია მხოლობით რიცხვში არ იყოს და მეტ-ნაკლებად, სამომავლოდაც, აღმასრულებელი ხელისუფლების დაკომპლექტებისას, პარტიული კრიტერიუმი არ იყოს წამყვანი და წამყვანი იყოს პროფესიონალიზმი.
- ასევე ზურაბ აბაშიძესაც მოიაზრებდნენ ახალ მთავრობაში, თუმცა ამ ეტაპზე ვერ ვიხილეთ...
- ვნახოთ, ყველაფერი წინაა, ცხოვრება გრძელდება და ვნახოთ, რა ლოკაციები იქნება სამომავლოდ, სად გადაწყვეტს კვირიკაშვილი წამყვანი ფიგურის შეცვლას. მე მგონია, რომ ეს პირველი ნაბიჯი იყო და მომავლისთვის ბევრი ფიგურა შეიცვლება.
- ეფექტურად იმუშავებს ახალი მთავრობა?
- ეს დამოკიდებულია კონცეპტუალურ საფუძველზე. ის, რაც წამოყენებულია, ოთხი პრინციპი, ეს გასაგებია, მაგრამ იმ ოთხის გატარებას უნდა პრაქტიკულად მთელი სახელმწიფო აპარატის ჩამოყალიბება.
- მაგალითად?
- მაგალითად, ეს იგრძნობოდა იმაშიც, რომ განათლების მინისტრზე აიღო ორიენტაცია კვირიკაშვილმა, ადამიანზე, რომელსაც პროფესიულ განათლებაში რაღაც გამოცდილება აქვს. ცხადია, მისთვის სულ ერთი არ იყო, თუ ვინ იქნებოდა განათლების მინისტრი. იმიტომ, რომ პროფესიული განათლების წამოწყება მერე უკვე ეკონომიკურ ეფექტს იძლევა. განათლება უდრის ეკონომიკას და ასე შემდეგ. ყველა დარგი ერთმანეთს ებმის სახელმწიფოში. როგორ უნდა მოხდეს ეს ბმა, ეს ჯერ გააზრებული უნდა იყოს და მერე – გაკეთებული. ვისურვებდი, რომ ჯერ ასეთი კონცეფცია ყოფილიყო მომზადებული, გადამოწმებული და შემდეგ გადადგმულიყო დანარჩენი ნაბიჯები.
„ახალი თაობა“, 24 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ირაკლი შიოლაშვილთან: „ჩემი სურვილიც იყო, რომ დეპუტატის პოზიციიდან მომესინჯა ძალები“
ნათია ხურცილავა
„ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში „ქართული ოცნების“ წევრი, სიღნაღი-დედოფლისწყაროს მაჟორიტარი დეპუტატი ირაკლი შიოლაშვილი აცხადებს, რომ ახალი სისხლი ყოველთვის საჭიროა, მით უფრო, როდესაც ახალი გამოწვევები ჩნდება და ეს გამოწვევები საპასუხოა.
- ბატონო ირაკლი, თქვენ იყავით კახეთის გუბერნატორი ანუ იყავით აღმასრულებელ ხელისუფლებაში, მერე აღმოჩნდით „ქართული ოცნების“ საპარლამენტო სიაში, დღეს ხართ მაჟორიტარი დეპუტატი. რამ განაპირობა ეს გადაწყვეტილება?
- ზოგადად აღმასრულებელი ხელისუფლებასა და საკანონმდებლო ხელისუფლების სამუშაო რეჟიმი განსხვავდება. დიდი განსხვავებაა პარლამენტარის საქმიანობასა და გუბერნატორის საქმიანობას შორის. აღმასრულებელ ხელისუფლებაში უფრო დიდი დატვირთვაა, მე ვიტყოდი, რომ ფიზიკური დატვირთვაც უფრო დიდია. თუმცა, ვფიქრობ, იმ გამოწვევებს, რაც საკანონმდებლო ორგანოს მუშაობას ახლავს, ვეცდები ყველანაირად ალღო ავუღო და ჩვენს ამომრჩეველს იმედები გავუმართლო.
- რატომ მოხდა ეს ცვლილება?
- ეს იყო საერთო გუნდური გადაწყვეტილება. მათ შორის, რასაკვირველია, ჩემი სურვილიც იყო, რომ უკვე სხვა პოზიციიდან მოვმსახურებოდი ჩემს ხალხს და მომესინჯა ძალები.
- აღმასრულებელ ხელისუფლებაში შესაძლებელია გადაინაცვლოთ ანუ უკან დაბრუნდეთ კახეთში?
- არა, ამაზე საუბარი არ ყოფილა. შესაბამისად, მე დღეს ვარ პარლამენტის დეპუტატი და ამ პოზიციიდან ვაგრძელებ საქმიანობას.
- პარლამენტში არის კონკრეტული კომიტეტი, სფერო, რომლის მიმართულებითაც იმუშავებთ?
- დიახ, ჩემი ძირითადი მიმართულება და საქმიანობა იქნება სოფლის მეურნეობა. გამომდინარე იქიდან, რომ ის რაიონები და რაიონული ცენტრები, საიდანაც მე გახლავართ არჩეული, უმნიშვნელოვანესია სოფლის მეურნეობის მიმართულებით, ვინაიდან ეკონომიკას სწორედ სოფლის მეურნეობა ქმნის. განვითარების ის გზა, რომელიც ჩვენ დასახული გვაქვს მიზნად, შესაბამისობაში უნდა მოვიდეს კანონმდებლობასთან.
- რატომ, ამ მიმართულებით კანონმდებლობა გამართული არ არის?
- რა თქმა უნდა, ისე არ არის, რომ გამართული არ იყოს, მაგრამ ბევრი დეტალი გასათვალისწინებელია და შესაბამისობაშია მოსაყვანი. ამ მიმართულებით ვაპირებ სწორედ მუშაობას. ყოველდღიურად იცვლება როგორც დარგის მოთხოვნილებები, მიმართულებები, ისე სტანდარტები.
- როგორც ყოფილ გუბერნატორს, გეკითხებით, კახეთში მთავარი პრობლემა, რომელიც ვერ ითმენს და გადასაჭრელია, რა არის?
- ნებისმიერი რამ, რაც უნდა გააკეთო, როგორც ხელისუფალმა, აკეთებ ერთს და საჭიროება ჩნდება მეორის. აკეთებ მეორეს, საჭიროება ჩნდება მესამის.
- წყლის პრობლემა კვლავ პრობლემად რჩება კახეთში ან ყურძნის დაბინავების საკითხი. ამაზე რა შეგიძლიათ გვითხრათ?
- რა თქმა უნდა, არის საკითხები, რომლებიც მოსაგვარებელია, თუმცა, ბოლო 3-4 წლის განმავლობაში საკმაოდ დიდი ნაბიჯები იქნა გადადგმული იმისთვის, რომ სოფლად მცხოვრები ჩვენი მოსახლეობისთვის შემსუბუქებულიყო ცხოვრება. თუმცა, საჭიროა ახალი სისხლი, ახალი ინიციატივები და ახალი პროგრამების განხორციელება. ახალი მოთხოვნილებები გაჩნდა და ახლა საჭიროა სწორედ ამ ახალ მოთხოვნილებებს შევხვდეთ მომზადებულები. პარლამენტში ჩვენ გვაქვს საკონსტიტუციო უმრავლესობა, ამის ნება გამოხატა საქართველოს მოსახლეობამ, შესაბამისად, ეს პარლამენტი და მის მიერ მიღებული კანონები იქნება იმ მოთხოვნილებების ადეკვატური, რომლებიც ახლა უდგას ქვეყანას.
- „ქართული ოცნების“ ტაქტიკამ გაამართლა? ძველი სახეების ახალი სახეებით ჩანაცვლებას ვგულისხმობ...
- არ ვფიქრობ, რომ მე ძველი სახე ვარ ან ახალი სახე. მე ვარ ამ გუნდის წევრი. შესაბამისად, აღმასრულებელი ორგანოდან გადმოვინაცვლე საკანონმდებლო ორგანოში. ყველაზე მთავარია არის ის, რომ ხალხმა მიიღო ეს გადაწყვეტილება, მე ხალხის მიერ არჩეული დეპუტატი ვარ, სწორედ მაჟორიტარული სისტემით.
- თითქმის ყველა მაჟორიტარულ ოლქში მეორე ტური დაინიშნა...
- დიახ, მაგრამ ეს იყო ძალიან ბუნებრივი. ჩვენ ჩავატარეთ დემოკრატიული არჩევნები. დემოკრატიული არჩევნების ერთ-ერთი ნიშანი სწორედ მეორე ტურია. საარჩევნო ბარიერი ძალიან მაღალი იყო. თუ ჩვენ დავტოვებდით წინა ხელისუფლების დროს არსებულ მარჟას, ვგულისხმობ 30%-ს, მაშინ ზუსტად იგივე შედეგი იქნებოდა და ყველა ჩვენი მაჟორიტარი დეპუტატი პირველივე ტურში გაიმარჯვებდა.
- შეიძლება გადაიხედოს 50%-იანი ბარიერი?
- არა, პირიქით, ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ამ გადაწყვეტილებით ძალიან დემოკრატიული ნაბიჯი გადავდგით.
———————-
„ვერსია“, 23-25 ნოემბერი, 2016 წელი
„ვარდების რევოლუციიდან“ „საარჩევნო რევოლუციამდე“
2003 წლის 23 ნოემბრის შეფასება და დადებითი თუ უარყოფითი შედეგები
თათია გოჩაძე
„ვარდების რევოლუციიდან“ 13 წელი გავიდა. დღეს ხელისუფლებაში აღარც ნაციონალები არიან და საკმაოდ დროცაა გასული იმისთვის, ობიექტური შეფასებები გავაკეთოთ - რა მოუტანა ქვეყანას 2003 წლის ხავერდოვანმა გადატრიალებამ, რა დადებითი თუ უარყოფითი რეფორმები გატარდა ხელისუფლებაში ,,ახალგაზრდა რეფორმატორების” მოსვლის შემდეგ. ნაციონალების 9-წლიანი მმართველობის პერიოდიდან, საქართველოს მოსახლეობას ისეთი ტრაგიკული თარიღებიც დაამახსოვრდება, როგორიცაა 2007 წლის 7 ნოემბერი და 2011 წლის 26 მაისი. ზოგადად, რევოლუცია, სისხლიანია თუ უსისხლო, გარკვეულწილად, უკვე გულისხმობს ნეგატივს. იმის გასარკვევად, როგორ შევა ისტორიაში შევარდნაძის რეჟიმის დამხობის ფაქტი და 2003 წლის 23 ნოემბერი, ,,ვერსია” პოლიტიკოსებსა თუ საზოგადოების წარმომადგენლებს დაუკავშირდა.
კობა ხაბაზი, „ნაციონალური მოძრაობა“:
„საქართველოში ბოლო პერიოდში რამდენიმე მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა. 1921 წელს დამოუკიდებლობის გამოცხადება, 1989 წლის 9 აპრილი, რომელმაც დაამთავრა კომუნისტური მმართველობა საქართველოში და შემდეგი მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა 2003 წელს, როცა ქვეყანამ აირჩია განვითარების, პროგრესისა და თანამედროვე სახელმწიფოს ჩამოყალიბების გზა. ვისაც ახსოვს 2003 წლამდე საქართველო და შეადარებს მას შემდგომ საქართველოს, ცასა და დედამიწასავით არის განსხვავება. სწორედ ახლა ვსაუბრობდით, გამოგვეყო, რა გავაკეთეთ ქვეყნისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი. დავიწყეთ ავტობანით, იუსტიციის სახლებით, ლაზიკის პროექტით, სიღნაღით, განახლებული ბათუმით, მესტიით… თუმცა, ჩემი აზრით, ჩვენი მთავარი მიღწევა ის იყო, რომ თუ რევოლუციამდე ქართულ უნივერსიტეტებში სწავლობდა 6 აზერბაიჯანელი ახალგზარდა, რევოლუციის შემდეგ ეს რიცხვი 2500-მდე გაიზარდა. თუ საქართველო ვერ მოახერხებს ეთნიკურ უმცირესობებთან ერთად ერთიანი სახელმწიფოს შენებას, არაფერი გამოგვივა. დემოკრატიის თვალსაზრისით, კარგია, რომ დემოკრატიული გზით შეიცვალა ხელისუფლება, მაგრამ სამწუხაროდ, ჩვენ მიერ აღებული პროდასავლური კურსი შეიცვალა. ქვეყანა ყოველდღიურად უკან მიდის“.
გიგი წერეთელი, „ნაციონალური მოძრაობა“:
„ვარდების რევოლუცია“ იყო ხელისუფლების მშვიდობიანი გადაბარება. რა თქმა უნდა, არსებობდა გარკვეული დაძაბულობა, თუმცა ძალადობრივი აქტი კი არა, ეს იყო თვისებრივი ცვლილება, სახელმწიფოს განვითარების ახალი ეტაპი; საქართველოს გამიჯვნის საბოლოო ნაბიჯი პოსტკომუნისტური ეპოქისგან. ქვეყანა დიდი განსაცდელის წინაშე იდგა და რომ არა ეს ცვლილება, ყველა პარამეტრით, ქვეყანა უკან დარჩებოდა. ხალხშიც გაჩნდა ასეთი ცხოვრების დასრულების სურვილი. რევოლუციას მნიშვნელოვანი შედეგები მოჰყვა _ საქართველო გახდა ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და აქტიურად რეფორმირებადი ქვეყანა 2004-დან 2012 წლამდე. პირველ 4 წელიწადში ეს იყო მეტად საგრძნობი. კორუფცია ნულამდე დაიყვანა ნაციონალურმა ხელისუფლებამ, კრიმინალი მკვეთრად შემცირდა და შეიქმნა უსაფრთხო ქვეყნის იმიჯი, ასევე მნიშვნელოვანია სამართალდამცავი სისტემის რეფორმა, სადაზღვევო სისტემა სწრაფად განვითარდა. თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ ყველაფერს მივაღწიეთ, ბევრი რამ დარჩა სუსტ რგოლად, მაგალითად, სასამართლო, პენიტენციური სისტემა. ამან მოიტანა შემდგომი რყევები და 2012 წელს არჩევნებიც წავაგეთ. მიუხედავად ამისა, ენმ-ს კრახი არ განუცდია, მას დღესაც ქვეყნის ამომრჩევლის მესამედი უჭერს მხარს”.
ლევან ბერძენიშვილი, რესპუბლიკური პარტია:
„საპარლამენტო არჩევნები ჩავატარეთ და საპრეზიდენტო გადატრიალება მივიღეთ _ მოხდა ნამდვილი რევოლუცია. ახლა არაა ასეთი ვითარება და ხელოვნურად ამ მუხტს ვერავინ გამოიწვევს. ახლა, როცა სააკაშვილს ისევ დასჭირდა რევოლუცია, გაირკვა, რომ თუ არ არის რევოლუციური პროცესი ქვეყანაში, ხელოვნურად ვერავინ შექმნის მას. ეს მოვლენა ყოველთვის შეფასდება, როგორც შევარდნაძის ხელისუფლების დასასრული. ნაზარბაევიზაცია ვერ მოხდა საქართველოში, თუმცა ამ რევოლუციას პირველმა სააკაშვილმა უღალატა – იმ ძალაუფლების მოთხოვნა დაიწყო, რომელიც შევარდნაძესაც კი არ ჰქონდა. ამ თვალსაზრისით, ის სუფთა ძალები, ვინც მასთან ერთად რევოლუციაში მონაწილეობდნენ, ჩამოშორდნენ. მთელ მსოფლიოში, ამ ე.წ. ფერადმა რევოლუციებმა დაიწყო დამუხრუჭება და ყველას თითქმის ერთნაირი შედეგი მოჰყვა. ისტორიაში 2003 წლის 23 ნოემბერი დარჩება, როგორც პოსტსაბჭოთა პერიოდის დასასრული საქართველოში. ჩვენ გვეამაყება, რომ ამ რევოლუციაში ვმონაწილეობდით და როცა სააკაშვილმა დაარღვია პირობები, ოპოზიციაში წავედით“.
ქეთი დოლიძე, რეჟისორი:
„მე ვუჭერდი მხარს იმ ცვლილებას. ვურეკავდი ამერიკიდან ზურაბ ჟვანიას და ვედექი მხარში. სჯობდა, პარლამენტში არ შეჭრილიყვნენ, მაგრამ ასე გადაწყდა. სიტყვა „რევოლუცია“ მეზიზღება. მას სისხლის, ნგრევის მეტი არაფერი მოაქვს. ამერიკელების ფერადმა რევოლუციებმა არ იმუშავა, ყველგან კრახით დამთავრდა. ვფიქრობ, მაშინ არჩევნების გზითაც შეიძლებოდა ხელისუფლების შეცვლა, თუმცა ეს საშუალება არ გამოიყენეს. რა თქმა უნდა, ერმა უნდა იბრძოლოს თავისუფლებისთვის, მაგრამ ჩვენ ყოველთვის ვასწრებთ მოვლენებს და ვიღაცის ხახაში ვხვდებით. ქართველებმა ტაშ-ფანდურის მაგივრად, გადახედონ ქვეყნის ისტორიას, შაგრენის ტყავივით რომ ვილევით და ვკარგავთ ტერიტორიებს. იმის მერე, რაც ჟვანია მოკლეს, როგორ შეიძლება ენმ-ს მიერ გაკეთებულ საქმეებზე ვისაუბრო? ნაციონალები არიან ნეობოლშევიკები, ნეოკომუნისტები. მე გვერდით ვედექი ცვლილებებს და არა რეპრესიებს. როგორც რიგითი მოქალაქე, ახალ ხელისუფლებას ყოველთვის ვაძლევ შანსს, თუმცა სიმართლის თქმა არასდროს, არც ერთი ხელისუფლების პირობებში მიჭირს“.
ელიზბარ ჯაველიძე, მეცნიერი, ყოფილი პარლამენტარი:
„ეს იყო ,,შპრიცების რევოლუცია”, რადგან მეორე დღეს, როცა პარლამენტში მივედი, ჯემალ გოგიტიძის კაბინეტი შპრიცებით იყო სავსე – ნაციონალებმა ნარკომანები შემოიყვანეს. ამაში ჩართული იყო უშიშროების მინისტრი ვალერი ხაბურძანიაც, რომელმაც კარი გაუღო სააკაშვილსა და მის მომხრეებს პარლამენტში. ეს ფერადი რევოლუციები ამერიკის საგარეო პოლიტიკის კარდინალური გზა გახლავთ. ამერიკას სურდა და სურს პლანეტარული იმპერიის შექმნა. მიხეილ სააკაშვილი ჭკუით არ გამოირჩეოდა და ამერიკა სწორედ ასეთ ადამიანებს ეძებდა სურვილების განსახორციელებლად. ხალხში კი მაშინ უკმაყოფილება სუფევდა, რადგან შევარდნაძე ხან რუსეთისკენ იყო, ხან ამერიკისკენ და სახელმწიფოს ინტერესებს არ იცავდა, ეროვნულობით არ გამოირჩეოდა. ეს არ იყო ხალხის რევოლუცია. აქციებზე უსაქმურები მოყავდათ ელიავას ბაზრობიდან, 10 ლარს ურიგებდნენ. ჩემ თვალწინ შეაჩეჩეს ვარდი სააკაშვილს. ეს ხავერდოვანი რევოლუცია კი არა, სისხლის სამართლის დანაშაული იყო. შევარდნაძემ გადადგა კაცური ნაბიჯი და თქვა, წავედი სახლშიო. ნაციონალების მთავარი შეცდომა ისაა, რომ ეროვნული, პატრიოტული განცდა დაკარგა ხელისუფლებამ მაშინ და დღემდე ასე გრძელდება”.
მამუკა კაციტაძე, „ახალი მემარჯვენეები“:
„ვარდების რევოლუციაზე“ ედუარდ შევარდნაძის ხელისუფლებაზე ობიექტურად გაბრაზებული მასა იდგა, რაც გამოიყენა სააკაშვილმა ხელისუფლების უზურპაციისთვის, პარლამენტში შეჭრითა და ძალადობრივი მეთოდით. ეს იყო ტიპური რევოლუცია, რის შემდეგაც სააკაშვილმა განაგრძო განუკითხავად ქვეყნის მართვა და პროცესი ლოგიკურად დასრულდა 2012 წლის პირველ ოქტომბერს. ეს რევოლუცია იყო კატასტროფული შეცდომა საქართველოს ისტორიაში, ძალისმიერი ფორმით ხელისუფლებაში მოსვლა ყველა შემთხვევაში მიუღებელია. როცა ვსაუბრობთ, რომ სააკაშვილისთვის არ არსებობდა კონსტიტუცია, იგი მაღლა დადგა კანონზე, ამ ყველაფერს საფუძველი სწორედ 2003 წლის 23 ნოემბერს დაედო. აქედანვე იღებს სათავეს სააკაშვილის ხელისუფლების ძალადობაც. ჩვენ, „ახალმა მემარჯვენეებმა“ მაშინ გადავდგით სწორი ნაბიჯი, როცა შევეცადეთ, წინააღმდეგობა გაგვეწია ქვეყნის მომავალი რევოლუციური მართვისათვის, რაც არ გამოგვივიდა. თუმცა პოლიტიკურმა ლოგიკამ კუთვნილი მაინც მიუზღო იმ პოლიტიკურ ძალას, რომელიც ძალისმიერი მეთოდით მოვიდა ხელისუფლებაში. ახალგაზრდების დახოცვა ქუჩებში, ძალადობა ბიზნესზე, 300 000 ადამიანის პრობაციონერად ქცევა და ციხეების გავსება, კონსტიტუციის საკუთარ თავზე მორგება და კიდევ მრავალი რამ, სწორედ ამ რევოლუციის შედეგი გახლდათ. სააკაშვილს სურდა, ერთპიროვნულად ემართა ქვეყანა. რევოლუციამ მას შეუქმნა დაუმსახურებელი რეიტინგი, რადგან ამომრჩეველი ყოველთვის გამარჯვებულის მხარეს დგას. სააკაშვილის ხელისუფლებიდან გაშვება კი გაფორმდა 2012 წლის 1 ოქტომბრის არჩევნებზე, თუმცა ეს პროცესი 2007 წლის 7 ნოემბერს დაიწყო. ამ პროცესებს წინ უძღვოდა ბუტა რობაქიძის, სანდრო გირგვლიანის მკვლელობა, ამას მოჰყვა საკნების აქცია, 2011 წლის 26 მაისი და ა.შ. 2012 წელს სააკაშვილის ხელისუფლებამ 9-წლიანი მმართველობის შედეგი მიიღო”.
იმის გასარკვევად, როგორ შევა „ვარდების რევოლუცია“ ისტორიაში, „ვერსია“ ისტორიკოს ჯაბა სამუშიასაც დაუკავშირდა.
- ბატონო ჯაბა, როგორ შევა ისტორიაში ,,ვარდების რევოლუცია” და როგორ შეაფასებთ მის შედეგებს?
- „ვარდების რევოლუცია“ ისტორიაში შევა, როგორც არსებული პროტესტი ხელისუფლების მიმართ. ამ მოვლენამ დაგვანახა, რომ საზოგადოება რომელიმე კონკრეტულ პოლიტიკოსს არ უნდა ენდოს და საჭიროა არა თითო პოლიტიკოსზე აგებული მმართველობა, არამედ სისტემური ცვლილებები. ქვეყანა უნდა მართოს სისტემამ და ინსტიტუტებმა. ასე რომ, ,,ვარდების რევოლუცია” ორი კუთხით უნდა შევაფასოთ: საგულისხმოა მიზეზები, რომელმაც ხალხი ქუჩაში გამოიყვანა და მეორე _ პოლიტიკური გუნდისა და პოლიტიკოსების მიერ ხალხის ამ მუხტის გამოყენება. საზოგადოების დიდ ნაწილს სურდა დამშვიდობება შევარდნაძის რეჟიმთან, რაც მოიცავდა უკანონობას, კორუფციას, უმუშევრობას. ეს მუხტი ნელ-ნელა მწიფდებოდა. იმდენად დიდი იყო შევარდნაძის რეჟიმის მოშორების სურვილი, რომ ხალხმა მიიღო ის ადამიანები, რომლებიც შევარდნაძის ხელისუფლებასვე ქმნიდნენ. ვგულისხმობ სააკაშვილს, ბურჯანაძეს და ჟვანიას. მოკლედ, საზოგადოებამ თავის სათქმელი თქვა 90-იან წლებში მიმდინარე მოვლენებზე. ეს იყო პროტესტი ყველა იმ მოვლენაზე, რაც მანამდე ჩვენს თვალწინ ხდებოდა. სწორედ აქ გამოჩნდა ჩვენი პროდასავლური ორიენტაცია.
- და ამ მუხტს მოჰყვა ლოგიკური შედეგი, რასაც „ვარდების რევოლუცია“ უწოდეს…
- რევოლუცია ცოტა სხვა რამაა. ეს იყო ხელისუფლების შეცვლის მცდელობა. რევოლუცია ხელოვნურად იყო შექმნილი მისი ორგანიზატორების მიერ. საზოგადოებას უნდოდა სამართლიანი გარემოს შექმნა და სამოქალაქო საზოგადოების ჩამოყალიბება. როგორც კი მოვიდა ახალი ხელისუფლება, დაივიწყა ეს ყველაფერი, თვით კორუფციაში ჩაფლულმა შევარდნაძემაც კი გაცილებით დიდხანს შეინარჩუნა ხელისუფლება, ვიდრე სააკაშვილმა, რომელსაც მესამე წელსვე მოუწია გადადგომა და ვადამდელი არჩევნების ჩატარება. ამის მიზეზი ის იყო, რომ საზოგადოებამ არ მიიღო მისი ნაბიჯები _ ძალადობა, წართმევა, ტელევიზიებში შევარდნა. უახლეს საქართველოს ისტორიას არ ახსოვს, სახელმწიფო ხელისუფალს მმართველობის სამი წლის თავზე ამ მასშტაბის პროტესტი მიეღო ხალხისგან. 2008 წლიდან სააკაშვილი გამუდმებით ცდილობდა ხელისუფლების შენარჩუნებას. მიუხედავად იმისა, რომ ის სრულიად აკონტროლებდა მედიას.
- საზოგადოებამ დაინახა ნეობოლშევიკური მიდგომა და მიიღო გაცილებით გაუარესებული ვარიანტი, ვიდრე შევარდნაძის მმართველობა იყო. ჩვეულებრივი კორუფციის მაგივრად მივიღეთ ელიტური კორუფცია, მოქალაქეთა კავშირის მმართველობის მაგივრად – ნაციონალების დიქტატურა. საზოგადოებამ ამ ყველაფერს პასუხი 2012 წელს გასცა და მოხდა ხელისუფლების რადიკალური ცვლილება.
- სააკაშვილის მოსვლის შემდეგ, პირველ ეტაპზე, ქვეყანაში არაერთი რეფორმა გატარდა, დაიწყო მშენებლობები… ხალხისთვის ამას მნიშვნელობა არ ჰქონდა?
- სტალინისა და ჰიტლერის პერიოდში უფრო მეტი რამ აშენდა და გაკეთდა, მაგრამ მათი დიქტატორული მმართველობა არავის მოსწონს. ქართული საზოგადოება 2003 წელს მოწოდებული იყო, შეექმნა პროდასავლური ფასეულობების საზოგადოება, რაც ვერ განხორციელდა. 5 ძირითად პრინციპს გამოვყოფ: ადამიანის უფლებები, სასამართლოს, მედიისა და ბიზნესის თავისუფლება და ხელისუფლების ღიაობა. ამ 5 ფასეულობიდან, შევარდნაძისა და სააკაშვილის ხელისუფლებებმა, ვერც ერთი მოუტანა ხალხს. ქართველი კაცი ზოგადად პროდასავლური ორიენტაციის მატარებელია. ეს ჩვენი ბუნებრივი ნავსაყუდელია. როგორც კი ხელისუფალი ამ ფასეულობებს გადაცდება, მის მიმართ პროტესტის მუხტი ავტომატურად ჩნდება.
- ანუ, ნაციონალების დროს ტიპური დიქტატურა იყო საქართველოში?
- კლასიკური ნეობოლშევიზმი იყო 2003-2012 წლებში საქართველოში. ყველაფერი დაფუძნებული იყო ერთი ადამიანის დიქტატურაზე. შევარდაძის დროსაც იგივე ხდებოდა, უბრალოდ ცოტა მსუბუქ ფორმებში.
- თუმცა ხალხმა შევარდნაძის რეჟიმის შეცვლა სწორედ 2003 წელს მოახერხა…
- ეს იყო მუხტი, რომელიც ეძებდა გამოსავალს. რევოლუცია გაიგივდება ხოლმე ერთი პიროვნების სახელთან, მაგრამ სინამდვილეში, მას ხალხი ახდენს. იმ ადამიანებმა, ვინც 2003 წელს პროტესტი გამოთქვეს, ზუსტად სამ წელიწადში, სააკაშვილს დაახვედრეს ეს პროტესტი მთავარი პრინციპების არშესრულებისათვის. ხელისუფლება ჩაიკეტა, სასამართლო უსამართლობის ორგანოდ იქცა, მედია მთლიანად ხელისუფლების კონტროლის ქვეშ გადავიდა, ადამიანებს ქუჩაში ხოცავდნენ… ხალხმა დაინახა, რომ 2003 წელს, ნეობოლშევიკები მოიყვანა ხელისუფლებაში.
- ნაციონალების დასავლურ კურსთან დაკავშირებით კითხვისნიშნები თითქმის არ ჩნდება. მათ ევროპასა და ამერიკასთანაც საკმაოდ მჭიდრო კავშირი ჰქონდათ, ასე არაა?
- დასავლეთთან კავშირი ჰქონდა თითქმის ყველა დიქტატორს. მაგალითად, ჰუსეინსა და კადაფსაც.
- სააკაშვილის ჰუსეინთან გაიგივება გადაჭარბებული ხომ არ არის?
- როცა მედიას გართმევენ, სასამართლოს ფუნქციას უკარგავენ, ხელისუფლებას არანაირი კავშირი აღარ აქვს საზოგადოებასთან… ამ ყველაფერს, 21-ე საუკუნეში, დიქტატურის გარდა, რა შეიძლება ვუწოდოთ? 80-იანი წლების საბჭოთა დიქტატურა განსხვავდებოდა 37 წლის დიქტატურისგან, ხალხს აღარ ხოცავდნენ, მაგრამ მაინც დიქტატურა ერქვა.
- ზოგადად, რევოლუციას მოჰყვება ხოლმე მანკიერი პროცესები. ეს ყველაფერი „ვარდების რევოლუციის“ ლოგიკური გაგრძელება ხომ არ იყო?
- ეს ხომ კლასიკური რევოლუცია არ ყოფილა. სააკაშვილი რევოლუციით არ მოსულა, ის მოვიდა არჩევნების გზით, უბრალოდ საზოგადოებამ დაარქვა ამას რევოლუცია.
- პარლამენტში შეიჭრნენ და მოქმედ პრეზიდენტს თანამდებობა იძულებით დაათმობინეს. ეს რევოლუცია არაა?
- გასაგებია, რა თქმა უნდა, ეგრეა. აი, სწორედ 2012 წლის არჩევნების დროს გამოჩნდა პოლიტიკური სიბრძნე, როცა არავინ შევარდნილა პრეზიდენტის სასახლეში, მან ერთწლიანი ვადა ჩვეულებრივად დაამთავრა. ეს არის ახალი პოლიტიკური კულტურა, ასეთი „შევარდნების” კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ.
- ნაციონალების მმართველობის დროს ქვეყანაში ბევრი სასარგებლო რეფორმაც გატარდა, თუნდაც განათლების, საპატრულო პოლიციის, ტურიზმის განვითარება, ინფრასტრუქტურის მოწესრიგება, ამ ყველაფერს უგულებელყოფთ?
- პატრულის დეპოლიტიზება არ მოხდა, რაც ამ რეფორმის ძირითადი პრინციპი უნდა ყოფილიყო. განათლების სისტემას რაც შეეხება, ერთიანი ეროვნული გამოცდების იდეა შევარდნაძის დროს განათლების მინისტრს გაუჩნდა, უბრალოდ მაშინ ეს იდეა თაროზე შემოდეს. განათლების რეფორმა არ ნიშნავს მხოლოდ გამოცდების უნივერსიტეტიდან გამოტანას. დიახ, არსებობს ელემენტები, რომელიც ამ 9-წლიანი მმართველობის პერიოდში გაკეთდა. განათლების სისტემაში კერძოდ სკოლამდელი აღზრდის კუთხით, სასკოლო განათლების მხრივ, სახელმძღვანელოების კუთხით დღემდე პრობლემაა.
- დღეს ხომ „ოცნება“ მართავს ქვეყანას და ბოლო 4 წელია სწორედ ის იყო ხელისუფლებაში, რატომ არაფერი გააკეთა?
- სახელმძღვანელოები დღეს პრობლემას აღარ წარმოადგენს. რაც შეეხება სკოლამდელ აღზრდას, თბილისის ბაღებში ბავშვთა რაოდენობა გავზარდეთ 19 000-ით.
- თუ ნაციონალების მმართველობის დროს დიქტატურა იყო, 2012 წელს „ოცნება“ დემოკრატიული არჩევნების გზით როგორღა მოვიდა ხელისუფლებაში?
- ეს იყო საარჩევნო რევოლუცია, რადგან დაფიქსირდა საზოგადოების უდიდესი აქტივობა. რაც 2012 წლის არჩევნებზე მოხდა, მსგავსი აქტივობა არ ახსოვს უახლეს ისტორიაში საქართველოს.
- შევარდნაძემ და სააკაშვილმა რატომ არ გამოიყენეს ძალა ხელისუფლების შესანარჩუნებლად?
- მათ ესმოდათ, რომ ძალის გამოყენება 21-ე საუკუნეში უადგილოა. ჩავთვალოთ, რომ აუცილებლად მოხდებოდა სამოქალაქო ომი და ყველა ვარიანტში წააგებდა ხელისუფლება.
———
„ვერსიამ“ „ვარდების რევოლუციის“ პოლიტიკური შედეგების შეფასება ექსპერტ თორნიკე შარაშენიძესაც სთხოვა:
„ისტორიას მთავრობები წერენ, წინა მთავრობისთვის ეს მოვლენა ყველაზე დიდი გამარჯვება და ზეიმი იყო, ლამის ახალი კალენდარი დაიწყეს ,,ვარდების რევოლუციის” შემდეგ. ეს მთავრობაც ბოლომდე ვერ უარყოფს ამ რევოლუციას. ალბათ უფრო კარგი იყო საქართველოს ისტორიისთვის ეს მოვლენა, ვიდრე ცუდი. სიმართლე გითხრათ, 2003 წლის 23 ნოემბერს ქუჩაში არ ვყოფილვარ და არ შევვარდნილვარ პარლამენტში, მაშინაც და მერეც უშიშროების საბჭოში ვმუშაობდი. ჯამში, ამ მოვლენას მოჰყვა ცვლილებების ტალღა. ის პროცესი, რაც ჩვენ ასე სწრაფად გავიარეთ, ძალიან ბევრ პოსტსაბჭოთა ქვეყანას არ გაუვლია. რევოლუცია რომ არა, ეს ენთუზიაზმი და ტალღა, ალბათ არც იქნებოდა. პოლიციის რეფორმა, საჯარო სექტორის რეფორმა და განათლების სიტემაში კორუფციის აღმოფხვრა – ამ ძირითად მიღწევებს გამოვყოფდი ნაციონალების მმართველობის პერიოდში. დღესაც კატასტროფაა, რაც ხდება სახელმწიფო სკოლებში და უნივერსიტეტებში, მაგრამ კორუფცია რომ გაქრა, ესეც დიდი შეღავათია. რაც შეეხება იმ ბრალდებებს, რომ 9 წლის განმავლობაში დიქტატურა იყო დამყარებული საქართველოში, არსებობს ობიექტური შეფასებები. ასეთი აქვს ჟურნალ ,,ეკონომისტს”, რომელიც ყოველწლიურად აქვეყნებს დემოკრატიის ინდექსს და ამ ინდექსის მიხედვით, საქართველო მაშინაც და ახლაც, იყო ცივილიზებული ქვეყნების კატეგორიაში, ანუ დიქტატურის კატეგორიაში არასდროს შედიოდა. 2005 წლიდან დგება ეს ინდექსი და 2012 წლამდე მივდიოდით ამ მხრივ ძალიან ნელა მივიწევდით წინ, 2012 წელს კი მკვეთრი ნახტომი გაკეთდა არჩევნების წყალობით“, – განაცხადა თორნიკე შარაშენიძემ.
„ვერსია“, 23-25 ნოემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: ეკონომიკური თამაშის წესები „,ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ // მიხეილ სააკაშვილის ხელისუფლების პოზიტიური და ნეგატიური რეფორმები
მაია მიშელაძე
2003 წლის 23 ნოემბრიდან 13 წელი გავიდა. ,,ვარდების რევოლუციის” შემდგომი პერიოდი ორ ეტაპად იყოფა _ შევარდნაძის ეპოქის, უფრო ზუსტად, რეჟიმის დასასრულად და გაცილებით მძიმე, ავტორიტარული და სისხლიანი რეჟიმის დასაწყისად, რომელიც საბოლოოდ, 2012 წლის 1 ოქტომბერს დასრულდა. ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებაში ყოფნის ანუ ,,სისხლიანი 9 წლის” მიუხედავად, შეუძლებელია, გვერდი ავუაროთ იმ ეკონომიკურ მიღწევებს, რამაც ქვეყანა ჭაობიდან იხსნა. 24-საათიანი დენი, გაზი, დაგებული გზები, შადრევნები, მშენებლობების ბუმი _ ეს ის ფასადური ცვლილებები იყო, რაც ნაციონალების ოპონენტების ლექსიკას თუ დავესესხებით, გარეთ მტერს უბრმავებდა თვალებს, შიგნით კი მოყვარეს. ,,ვარდების რევოლუციის” 13 წლისთავზე, ეკონომიკის ექსპერტი გია ხუხაშვილი, ,,ვერსიასთან” ინტერვიუში იმ ეკონომიკურ რეფორმებზე საუბრობს, რამაც სააკაშვილის ხელისუფლებას პოზიტივთან ერთად, ბევრი ნეგატივიც მოუტანა.
- ბატონო გია, რა იყო „ვარდების რევოლუციის“ შემდგომი პერიოდის უმნიშვნელოვანესი ეკონომიკური მიღწევა?
- პირველ რიგში ის, რომ რევოლუციამდე, ჩრდილოვანი ეკონომიკა ქართული ეკონომიკის დიდ სეგმენტს მოიცავდა. აქედან გამომდინარე, საბიუჯეტო სისტემა მთლიანად ჩავარდნილი და ღრმად კორუმპირებული იყო. ,,ვარდების რევოლუციის” მთავარი მონაპოვარი ისაა, რომ მაშინდელმა ხელისუფლებამ ეკონომიკა ჩრდილიდან გამოიყვანა, ბიუჯეტი სწრაფად გაზარდა, თითქმის გააორმაგა. საჯარო სექტორში კორუფციის ხარისხი მინიმუმამდე დავიდა. იმ ხელისუფლების ამ დამსახურების უარყოფა არ შეიძლება. მეტიც, დღესაც კი, ხელისუფლება, იმ ე.წ. რომანტიკული ეტაპის დივიდენდებზე არსებობს. ანუ, რადიკალური რეფორმა, რომელსაც შეიძლება ითქვას, მსოფლიოში ბევრი ანალოგი არ აქვს, სწორედ მაშინდელმა ხელისუფლებამ განახორციელა, თუმცა სხვა საკითხია, როგორ გამოიყენა ეს მეორე ეტაპზე.
- პირველ ეტაპზე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური რეფორმები გატარდა. მართალია, 50-ლარიანი პენსიაც დაბალი იყო, მაგრამ შევარდნაძისეულ 14-ლარიანს სჯობდა. საჯარო უწყებებში თანამშრომელთა საკონკურსო სისტემით შერჩევაც ნაცმოძრაობის მიღწევაა?
- მთლიანობაში, მთავარ მიღწევებზე უკვე გესაუბრეთ, ეს არის ჩრდილოვანი ეკონომიკის ფაქტობრივად გაყვანა ეკონომიკური ორბიტიდან და შესაბამისად, საბიუჯეტო პროცესის მოწესრიგება. ამ რეფორმების კონცეფცია და ალგორითმი ასე იყო აგებული: შემოსავლების ნაწილში, მოპარვა და კორუფცია აიკრძალა და ყველაფერი გაკეთდა, რომ საბიუჯეტო სახსრებში ხელი არავის ეფათურებინა. სისტემა ეფექტური და არაკორუმპირებული გახდა. თუმცა სწორედ ამავე პერიოდში, ელიტური კორუფცია გაძლიერდა, რადგან ნაცმოძრაობამ შეძლო, მხოლოდ ერთი სალარო ჰქონოდა _ საშუალო და ქვედა დონეზე კორუფცია გამორიცხა, სისტემა გაწმინდა და რესურსებს მხოლოდ ერთ სალაროში მოუყარა თავი. არ მგონია, დღევანდელ ხელისუფლებას ამ ტიპის რეფორმის განხორციელების თავი ჰქონოდა, რადგან ამას თავისებური ,,სიგიჟე” სჭირდება. სხვა საკითხია, ნორმალური და ჯანსაღი ეკონომიკის ნაცვლად, როგორ აშენდა ე.წ. ნომენკლატურული კაპიტალიზმი, როცა ამ სიკეთის ,,დირექტორად”, ნაცმოძრაობამ საკუთარი თავი ,,დანიშნა” და ფაქტობრივად, მთელი ეკონომიკა, მათ შორის კერძო სექტორიც, საკუთარ ვერტიკალში მოაქცია, რის გამოც ეკონომიკაში საკმაოდ მაღალი პოლიტიკური კომპონენტები მივიღეთ. ამისთვის მინიმალური მოთხოვნა პოლიტიკური ლოიალობა იყო, მაქსიმუმი კი _ საკუთარი კეთილდღეობის დათმობა ხელისუფლების სასარგებლოდ. ანუ, ,,ვარდების რევოლუციის” შემდეგ, მეორე ეტაპზე, ავტორიტარული ურთიერთობი მივიღეთ ეკონომიკაშიც.
- მეორე ეტაპზე, რეფორმირებული საგადასახადო კოდექსი მივიღეთ, ოღონდ უამრავი პრობლემით, გვქონდა სწრაფი წინსვლა ეკონომიკაში, ჭარბი ოდენობის უცხოური ინვესტიციები, საერთაშორისო მხარდაჭერა, მაგრამ მეორე მხრივ, ბიზნესის ტერორი ჩვეულებრივ ამბად იქცა...
- სწორედ ამას ვუწოდებ ნომენკლატურულ კაპიტალიზმს, როცა ხელისუფლება ნებისმიერი ეკონომიკური ურთიერთობების ,,დირექტორია”, რომელიც ნიშნავს ან ათავისუფლებს ბიზნესმენებს ანუ ერთს ართმევს და მეორეს აძლევს. სამწუხაროა, რომ ბიზნესი თვითონ აწერდა ამ თამაშის წესებზე ხელს. მაშინდელი ხელისუფლების ამოცანა იყო, ფინანსური ნაკადები მისი კონტროლის ქვეშ ყოფილიყო, რათა ეს ფული სხვა, პოლიტიკური ძალისკენ არ გადაქაჩულიყო, მეორე მხრივ კი ხელისუფლების ახლობლების წრე მუდმივად ვიწროვდებოდა. ეს ნიშნავს, რომ ხელისუფლებასთან უფრო დაახლოებული პირები, შედარებით შორს მყოფებს რეიდერულად იპყრობდნენ და ამაში სახელისუფლებო რესურსს იყენებდნენ. თუმცა მნიშვნელოვანი დეტალია, რომ დღეს, ბევრი ისეთი ბიზნესმენი ითხოვს სამართლიანობის აღდგენას, რომლებიც პირველ ეტაპზე, თვითონვე იყვნენ სააკაშვილის მოლარეები, მეორე ეტაპზე კი გარკვეული შიდაგარჩევების გამო, შეავიწროვეს – უკანონოდ მიღებული ქონება, უკანონოდვე ჩამოართვეს. მათ პრეტენზია აქვთ, რომ სააკაშვილის ,,მსხვერპლნი” არიან, სინამდვილეში, თავად იყვნენ იმ ნეგატიური პროცესების თანამონაწილეები. მაგალითად, ქიბარ ხალვაში. თუმცა ბევრად მეტია ისეთი მაგალითი, როდესაც ბიზნესმენები უკანონო და უსამართლო ზეწოლის მსხვერპლნი იყვნენ.
- ერთი მაგალითი მეც მახსენდება: ბიძინა ივანიშვილისა და ბიზნესმენების შეხვედრაზე, ნიკა რურუას მეგობარმა გიორგი რამიშვილმა („ზარალა“) თქვა, სააკაშვილის დროს მავიწროებდნენო…
- სამწუხაროდ, ბევრი ასეთი მაგალითია, რადგან ტრანსფორმაცია და ახალ პირობებზე მორგება ბევრ ადამიანს ახასიათებს.
- „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ, პირველივე ეტაპის უდიდესი შეცდომა შს სამინისტროსა და ყოფილი გენპროკურატურის სპეციალური საბანკო ანგარიშები იყო „რესპუბლიკა ბანკში“, ამ ანგარიშებზე საპროცესო გარიგების შედეგად დადგენილ თანხებს საკუთარი სურვილით რიცხავდნენ რიგითი ადამიანებიც, ჩინოვნიკებიცა და ბიზნესმენებიც...
- ძალაუფლება რყვნის და ეს გამოჩნდა, როცა ძალოვანი სისტემის ამგვარი, სპეციალური ფონდები ე.წ. კეთილი მიზნებით გაიხსნა. გამოთქმაა: ,,ჯოჯოხეთისკენ მიმავალი გზა კეთილი სურვილებითაა მოკირწყლული”. როცა კეთილი მიზნებით კანონს არღვევ, საბოლოოდ, ეს ყველაფერი ძალაუფლების უზურპაციას იწვევს. სააკაშვილის ხელისუფლებამ პატარ-პატარა შეცდომებით დაიწყო, საბოლოოდ, ურჩხული შექმნა, რომელმაც ხელისუფლება მძევლად აიყვანა და 2012 წელს, ,,შეჭამა” კიდეც. ნებისმიერი კანონდარღვევა ან უსამართლო ქმედება საზოგადოებაზე, აუცილებლად უბრუნდება ხელისუფლებას ცუდად, რაც უნდა კეთილი მიზნები ჰქონდეს. 1994 წლიდან, ,,საქართველოს რკინიგზის” სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი ვიყავი, მაგრამ მოვიდა დავალება, შევარდნაძისდროინდელი „შავი სალარო“ აღგვედგინა. ამაზე ხელს ვერ მოვაწერდი და პროტესტის ნიშნად წამოვედი. ხელისუფლება ამბობდა, ,,შავი სალარო” იმიტომაა აუცილებელი, რომ თავდაცვის სამინისტროში სპეციალური საკითხებია გადასაწყვეტი, რასაც ფული სჭირდებაო. შესაძლოა, როცა ამ გადაწყვეტილებას იღებდნენ, მართლაც ფიქრობდნენ, რომ ეს ფული კეთილი მიზნებისთვის სჭირდებოდათ, მაგრამ გიმეორებთ, არ არსებობს უკანონო ქმედება, რომელსაც სიკეთის მოტანა შეუძლია. ასეც მოხდა – რკინიგზის ,,შავი სალარო” კონკრეტული ადამიანების ფუფუნების უზრუნველყოფის მექანიზმად იქცა.
- რკინიგზის „შავი სალაროს“ მიზანი იყო, ნაცმოძრაობის ერთ-ერთი მაღალჩინოსანი, დავით კეზერაშვილი ბიზნესმენი გამხდარიყო?
- დავიტ კეზერაშვილი ბიზნესმენი კი არა, უფრო პარტიული „ობშჩიაკის“ მფლობელი იყო. ეს ცალკე საკითხით, მაგრამ არ მგონია, ბიზნესმენობა პირადი კეთილდღეობის გამო სურდა, მისი ბიზნესმენობა პარტიულ, პოლიტიკურ სალაროს უკავშირდებოდა.
- 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, პირველი, რაც გააკეთეთ, რკინიგზის ,,შავი სალარო” გააუქმეთ. ეს შურისძიება იყო?
- ამ სალაროს გაუქმება ჩემი მეორე მცდელობა იყო. სხვათა შორის, 2004 წელს, როდესაც ,,საქართველოს რკინიგზის” სამეთვალყურეო საბჭოს წევრად დავინიშნე, პირველი, რაც ლევან ვარშალომიძესთან ერთად გავაკეთე, რომელიც მაშინ წესიერი კაცი იყო, სწორედ ,,შავი სალაროს” გაუქმება იყო. თუმცა რამდენიმე თვეში, ეს ყველაფერი უკან შემოგვიტრიალეს. რკინიგზის ,,შავი სალაროს” გაუქმება ჩემი მორალური ვალდებულება იყო ქართული საზოგადოების წინაშე და შემიძლია ვიამაყო, რომ 2012 წელს, მეორე მცდელობის შედეგად, გამომივიდა! ,,ჯორჯიან ტრანზიტი”, რომელშიც ამ ,,შავი სალაროს” თანხებს აკუმულირდებოდა, სახელმწიფო საკუთრებაში გადავიდა!
- პოლიტიკურ ფულსა და უწყებებში „შავ სალაროებზე“ ვსაუბრობთ, მაგრამ ელიტური კორუფციის ნაწილი კონკრეტული ბიზნესმენები და ჩინოვნიკები იყვნენ, რომლებიც ოფშორულ ზონებში აფუძნებდნენ კომპანიებს. შესაბამისად, მაშინდელი ხელისუფლების ვერტიკალში დიდი ოდენობით შავი ფული ტრიალებდა...
- მთლიანობაში, საქართველოში მოღვაწე ყველა ბიზნესმენი ხელისუფლების ინტერესებს ემსახურებოდა, მათ შორის, საბანკო და მსხვილი ბიზნესის, ასევე საშუალო და წვრილი ბიზნესის წარმომადგენლები ხელისუფლებას ხარკს უხდიდნენ. ისინი პირველ რიგში, სახელისუფლებო ,,სალაროზე” მუშაობდნენ და ამით საკუთარი ბიზნესის გარკვეული ნაწილის გადარჩენას ცდილობდნენ, რადგან ასეთი იყო თამაშის წესები! ხელისუფლებას ბიზნესმენების შიდაწრე ჰყავდა, რომლებიც ოფშორების საშუალებით მოქმედებდნენ, მაგრამ იყო მეორე წრეც – ისინი ხელისუფლებასთან დაახლოებულნი არ ყოფილან, თუმცა სახელისუფლებო სალაროსთან, რიგში საკუთარი სურვილით იდგნენ. ამას ყველა აკეთებდა, ისინიც კი, დღეს რომ სააკაშვილის პერიოდში არსებულ სისტემურ შეცდომებზე საუბრობენ. ყველა ბიზნესმენი გასვრილია, სუფთა არავინაა, რადგან ის, ვინც სააკაშვილის დროს მუშაობდა, თამაშის ამ წესებს იცავდა, სხვაგვარად შეუძლებელი იყო.
- გვახსოვს მათი სოლიდური შესაწირები ნაცმოძრაობის ანგარიშზე, წინასაარჩევნო პერიოდებში...
- იმ შესაწირს გულისხმობთ, რომლის შესახებაც ინფორმაცია გამჭვირვალეა. თუმცა შავად რაც შეჰქონდათ, მერწმუნეთ, იმაზე ბევრად მეტია, ვიდრე თქვენ იცით!
- ელექტრონული სისტემის შემოღება საჯარო უწყებებში, სწორი და მნიშვნელოვანი რეფორმა იყო, შეუძლებელია, იუსტიციის სახლები წარმატებულ რეფორმად არ განვიხილოთ, მაგრამ წარმატების პარალელურად, ამავე სისტემის საშუალებით, საკმაოდ დიდი თანხები „ტყდებოდა“ იგივე ელექტრონულ ტენდერებში...
- დიახ, ამგვარი ფაქტები ხდებოდა, მაგრამ ცენტრალიზებულად. გამოვრიცხავ, რომ ვერტიკალში შეთანხმების გარეშე, ვინმეს კორუფციული გარიგება ეწარმოებინა. ესეც პოლიტიკის ნაწილი იყო, რომელიც პარტიულ სალაროზე მუშაობდა. ცხადია, ესეც კორუფციის ნაირსახეობაა, მაგრამ პოლიტიკური მიზნებიდან გამომდინარე, ელიტური და ერთჯერადი.
- აქედან გამომდინარე, 2003 წლის 23 ნოემბერს, ხალხი მასშტაბურად აღშფოთდა იმ კორუფციული ჭაობის გამო, რომელშიც ედუარდ შევარდნაძემ ქვეყნის ეკონომიკა ჩაძირა?
- დიახ, ასე იყო! ხალხი მართლაც აღშფოთდა, რადგან იმ ჭაობში ცხოვრება აღარ შეეძლო. მკვეთრი და რადიკალური ცვლილებები იყო საჭირო, რადგან ფაქტობრივად, ბიუჯეტი არ არსებობდა და სისტემაც გარყვნილი იყო. ამით ისარგებლა გარკვეულმა ამბიციურმა პოლიტიკურმა ელიტამ და მოხდა ის, რაც მოხდა. „ვარდების რევოლუცია“ ხელოვნური და გარედან ინიცირებული კი არა, ბუნებრივი პროცესი იყო. თუმცა გავიდა წლები და ფაქტობრივად, სულ სხვა ტიპის რევოლუცია მივიღეთ – დიახ, 2012 წლის 1 ოქტომბერს, ხელისუფლება არჩევნების გზით შეიცვალა, მაგრამ ესეც ერთგვარი რევოლუცია იყო. ჩვენ კეთილდღეობა და თავისუფლება ერთად გვინდა, რადგან ეს ის ორი ფუნდამენტური პრინციპია, რაზეც სახელმწიფო დგას!
„ვერსია“, 23-25 ნოემბერი, 2016 წელი
დათო კიკალიშვილი „რუსთავი-2“-დან მიდის, გადაცემა „20/30“ იხურება, „ტაბულას“ რეორგანიზაცია კი 2017 წლის ზაფხულამდე გაგრძელდება?
„მასმედია უმკაცრესად უნდა გაკონტროლდეს!“ - ფარული და ღია „ქირურგიული ოპერაციები“ მედიაში
ნინო დოლიძე
ინფორმაციას, რომელიც „ვერსიისთვის“ გახდა ცნობილი, ღიად არა, მაგრამ კულუარებსა და პირად საუბრებში პოლიტიკოსებიც ადასტურებენ და ის ადამიანებიც, რომლებიც მედიაბიზენსში არიან ჩართულნი. ზოგადად, საქართველოში ერთგვარ ტრადიციად იქცა, რომ ყველა არჩევნებს მედიარეორგანიზაცია, გნებავთ, გადანაწილება მოჰყვება ხოლმე და ამ მხრივ გამონაკლისი, როგორც ჩანს, არც 8 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნები იქნება, თან როგორც ამბობენ, რეორგანიზაცია მხოლოდ „რუსთავი 2“-ს კი არა, იმ მედიასაშუალებებსაც შეეხება, რომლებიც კრიტიკით არ გამოირჩევიან და საერთოდ, პოლიტიკური სპექტრის მიმართ ლოიალური სარედაქციო პოლიტიკა აქვთ.
მოსალოდნელ მედიარეორგანიზაციაზე საჯარო მსჯელობა მას შემდეგ დაიწყო, რაც ცნობილი გახდა, რომ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ გენერალურმა დირექტორმა, გიორგი ბართაშვილმა დაკავებული თანამდებობა პირადი განცხადების საფუძველზე დატოვა. სხვათა შორის, ვიდრე ბარათაშვილის ამ გადაწყვეტილების შესახებ ოფიციალურად გახდებოდა ცნობილი, „ვერსიას“ კულუარებიდან მოაწოდეს ინფორმაცია, რომ „პირველი არხის“ ხელმძღვანელობისთვის ჟურნალისტი კოკა ყანდიაშვილი ემზადებოდა. მაშინ კონფიდენტმა ისიც გვითხრა, რომ ყანდიაშვილის შესაძლო გაგენდირექტორებას „საზმაუს“ თანამშრომელთა ნაწილი მაინცდამაინც დადებითად არ შეხვდა და დაიმუქრა კიდეც, თუ ყანდიაშვილი აქ მოვა, ტელევიზიას დავტოვებთო.
„პროტესტანტთა უკმაყოფილება, ალბათ, უკმაყოფილებად დარჩება, რადგან ჩემს ხელთ არსებული მონაცემებით, პრინციპში, გადაწყვეტილია, რომ გიორგი ბარათაშვილს კოკა ყანდიაშვილი შეცვლის“, – ეუბნება „ვერსიას“ პიროვნება, რომელსაც მედიაბიზნესთან შეხება არ აქვს. სამაგიეროდ, პოლიტიკურ კულუარებში მიმდინარე პროცესების საქმის კურსშია და ძალიან ბევრი რამ იცის.
უზენაესი სასამართლოს კოლეგიამ „რუსთავი-2“-ის საქმეზე გადაწყვეტილება მიიღო – საქმე განსახილველად, უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატას გადაეცა. ,,ვერსიის” კონფიდენტის მონაცემებით, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ სასამართლო ქიბარ ხალვაშის სასარგებლო გადაწყვეტილებას არ გამოიტანს, „რუსთავი-2“-ზე ცვლილებების დრო მაინც დადგება.
„დანამდვილებით ვერ გეტყვით, მაგრამ ვიცი, რომ „რუსთავი 2“-ის დატოვებას გადაცემა „პოსტსკრიპტუმის“ წამყვანი და ამ არხის ძირძველი თანამშრომელი, დავით კიკალიშვილი აპირებს. როგორც მითხრეს, ამის თაობაზე მას განცხადება ჯერ კიდევ რამდენიმე დღის წინ უნდა გაეკეთებინა, მაგრამ როგორც ჩანს, რაღაცების გამო თავი შეიკავა. კიკალიშვილი რომელიმე სხვა ტელევიზიაში კი არა, არამედ, აშშ-ში სასწავლებლად წავა და არხის დატოვებასაც ამით ახსნის.
სხვათა შორის, ეს ცნობილი სცენარია – თუ გახსოვთ, თავის დროზე ნიკა ტაბატაძემ, რომელიც „რუსთავი 2“-ის აქციების 10 პროცენტს ფლობდა, სწორედ ანალოგიური გზა გაიარა ანუ ე.წ. გამარჯვებული ხალხის ტელევიზია დატოვა და ოკეანისგაღმა წავიდა. ისე, ტაბატაძისა და „რუსთავი 2“-ის გზები სწორედ მაშინ გაიყო, როცა ეს არხი ქიბარ ხალვაშის გავლენის ქვეშ იმყოფებოდა“, – იხსენებს ძველ ამბავს „ვერსიის“ წყარო და აქვე დასძენს, რომ 2012 წლის შემდეგ, არსებობდა ალბათობა, რომ ნიკა ტაბატაძე „დიდ ავიაციას“ ანუ ჟურნალისტიკას დაბრუნებოდა. ყოველ შემთხვევაში, როგორც „ვერსიის“ კონფიდენტი აღნიშნავს, ყოფილ ტელეწამყვანთან მოლაპარაკებებს „მაესტროს“ მაშინდელი მენეჯმენტი აწარმოებდა, მაგრამ გარკვეული მიზეზების გამო, ეს კონსულტაცია-მოლაპარაკება სასურველი შედეგით ვერ დამთავრდა.
იმაზე, რომ მედიაბაზარზე სიახლეებს უნდა ველოდეთ, მე-9 მოწვევის პარლამენტის პირველ სხდომაზე გამოსვლისას გარკვეული მინიშნება პრეზიდენტმა გიორგი მარგველაშვილმაც გააკეთა. მოგვიანებით, „მარგველას“ მინიშნება ტვ „პირველის“ სახემ, ჟურნალისტმა ინგა გრიგოლიამ სოციალურ ქსელში „ჩააანალაზა“.
„გამოვიდა პრეზიდენტი და ილაპარაკა მედიაზე, გაეშვით მედიას, ნუ გეყოლებათ პოლიტიკური გავლენების ქვეშო. ზუსტად ორი დღის წინ, გამოვიდნენ ექსპერტ-პოლიტიკოს-პოლიტოლოგები და, რა შუაში იყო ახლა მედია „მარგველას“ გამოსვლაში, ვერ გავიგეთო… აი, თუ არ იყო – უკვე მედიის კვირა (კვირები, შეიძლება, თვეებიც) იწყება… იცოდა ამ კაცმა, რასაც ამბობდა და რატომაც ამბობდა… ახალ წლამდე რომ უნდა ჩატარდეს ქირურგიული ოპერაციები, სადაც ჯერ კიდევ დარჩა ჩასატარებელი. ამ ამბებში ვიცხოვრებთ 31 დეკემბრამდე. მერე ახალი წელი და, შვებულებიდან რომ დავბრუნდებით, საბოლოოდ, გაწმენდილი მედიაგარემო დაგვხვდება… ჭირი იქა, ლხინი აქა“, – დაწერა ინგა გრიგოლიამ Facebook-ის საკუთარ გვერდზე.
შეგახსენებთ, რომ ინგა გრიგოლიას გადაცემა „რეაქცია“ „იმედზე“ ერთი წლის წინ დაიხურა, რაც ავტომატურად, ხელისუფლების გადაწყვეტილებად იქნა აღქმული, თუმცა „ვერსიის“ მონაცემებით, „იმედზე“ ჩატარებული „ქირურგიული ოპერაციები“ ტელეარხის მეპატრონეთა გარკვეულ პოლიტიკურ გათვლებს ემსახურებოდა და ამ „ოპერაციების“ მთავარი „ქირურგი “ ირაკლი რუხაძე იყო. „რუხაძეს უნდოდა, ხელისუფლების გული მოეგო და ამიტომაც გადაწყვიტა, გრიგოლია „იმედიდან“ გაეშვა. მას ასეთი გათვლა ჰქონდა – თუ „იმედი” ლოიალური ტელევიზია გახდებოდა, მაშინ შეიძლება, მთავრობაში გავლენიანი თანამდებობა მიეღო, თუმცა რუხაძის გეგმები აშკარად ჩაფლავდა“, – აღნიშნავს „ვერსიასთან“ საუბრისას ინკოგნიტო რესპოდენტი, რომელიც ასევე, უშვებს ალბათობას, რომ ერთი წლის წინ, „იმედზე“ მომხდარ „პერეტრუბაციებში“ გარკვეული ეპიზოდური როლი დეპუტატმა გუგული მაღრაძემაც შეასრულა. ყოველ შემთხვევაში, ჩვენი წყაროს ვერსიით, ეს ქალბატონი მმართველ ბოსებს გამუდმებით აწვეთებდა ინფორმაციას, რომ ტელეეთერიდან კრიტიკა დროზე უნდა ალაგმულიყო.
ზოგადად, ქართული მედიის გაკონტროლებასა და ცენზურის დაწესებას ბევრი არა, მაგრამ რამდენიმე პოლიტსუბიექტი დაუფარავად ითხოვს. ამ მხრივ ყველაზე მეტად რაინდადწოდებული მილიონერი, ლევან ვასაძე აქტიურობს, რომელმაც მიმდინარე წლის ზაფხულში განაცხადა: ,,რუსთავი-2” ისევე, როგორც ,,იმედი” და ნაწილობრივ, ,,პირველი არხი”, ქართული მედიის სხვა დანარჩენ, ე.წ. მეინსრტიმ წარმომადგენლებთან ერთად, არის საქართველოს დაუძინებელი მტერი! ,,რუსთავი-2” არის ერთ-ერთი ყველაზე ბნელი წარმომადგენელი იმ დეკადენსის, ქართული ეკლესიის აბუჩად აგდების, ეროვნული ტრადიციების შეურაცხყოფის საქმეში, რაც ნიადაგ გვესმის! ყველაფერი ეს უნდა შეიცვალოს, მასმედია უმკაცრესად უნდა გაკონტროლდეს. ე.წ. უფლებადამცველები უნდა ვაჭყივლოთ და საქართველო ამ ჭინკების ე.წ. თავისუფლების რეიტინგებში ჩამოვაქვეითოთ! ეს უნდა გავაკეთოთ არა იმიტომ, რომ ფანატიკოსი დიქტატორები ვართ, არამედ იმიტომ, რომ სიტყვის თავისუფლებისა და დემოკრატიის ყალბი დროშის ქვეშ დგანან მყრალი ლიბერალები, რომლებიც ჩვენს ერს ანადგურებენ! ჩვენი ერი სწორედ ლიბერალური იდეოლოგიის წყალობით არის გადაშენების გზაზე! ყველაზე გარყვნილი, ყველაზე უსინდისო, ყველაზე ბინძური ადამიანები სატელევიზიო ეკრანებიდან გამუდმებით შხამავენ ჩვენს შვილებს, მთელ ქართველ ერს და მათი პარპაში უნდა აღიკვეთოს! ჩვენ არ უნდა გვრცხვენოდეს ამ განცხადებისა!“
21-ე საუკუნეში ანუ ინტერნეტის ეპოქაში მედიის, მით უმეტეს, ტელევიზიების გაკონტროლება, რბილად რომ ვთქვათ, ნონსენსია, რადგან შეიძლება არხი სხვადასხვა საბაბით დაიხუროს, მაგრამ იგივე Facebook-ს აქვს ფუნქცია, რომელიც, პრინციპში, პირდაპირი ეთერის ანალოგს წარმოადგენს. აქვე ისიც აღსანიშნავია, რომ ბოლო წლებში, მსოფლიო მასშტაბით, სოციალური ქსელით არაერთი საპროტესტო აქცია დაიგეგმა. ბოლოს და ბოლოს, „არაბული გაზაფხულის“ ორგანიზება, როგორც ამბობენ, სწორედ სოციალური ქსელით მოხდა.
ისე, მედიის მასობრივ გაკონტროლებაზე ლაპარაკი, ალბათ, ცოტა გადაჭარბებულია, რადგან გარკვეული ცვლილებები, როგორც „ვერსიას“ ეუბნებიან, იმ მედიასაშუალებებსაც შეეხება, რომლებიც მოქმედ ხელიუსფლებას არ აკრიტიკებენ. ასე, მაგალითად, კულუარებში კეთდება მინიშნებები, რომ გადაცემა „20/30“, რომელიც ტელეკომპანია GDS-ის ეთერში გადის, შესაძლოა, დაიხუროს. ცალკეულ ინტერნეტგამოცემებსა და საინფორმაციო სააგენტოებს კი, დიდი ალბათობით, სუბსიდირება შეუწყდებათ.
ყოველივე ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საინტერესოა ერთი გარემოებაც: 8 ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ, ტელეკომპანია „ტაბულამ“ რეორგანიზაცია გამოაცხადა და, როგორც „ვერსიას“ უთხრეს, ეს რეორგანიზაცია მომავალი წლის ზაფხულამდე გაგრძელდება. „თუ გახსოვთ, არსებობდა ასეთი სცენარი, რომ იმ შემთხვევაში, თუ სასამართლო „რუსთავი 2“-ის საქმესთან დაკავშირებით ქიბარ ხალვაშის სასარგებლო გადაწყვეტილებას მიიღებდა, ამ არხის სახეები „ტაბულაზე“ გადავიდოდნენ და იმ საქმის კეთებას, რასაც „რუსთავზე“ აკეთებდნენ, „ტაბულას“ ლოგს ქვეშ გააგრძელებდნენ. ზოგადად, ბრენდს სახელწოდება და ლოგო კი არა, ადამიანები ქმნიან. ჰოდა, ახლა, პირადად მე, მაინტერესებს, თუ ხელისუფლება „რუსთავი 2“-ს ებრძვის, ამ „მძიმე წუთებში“ „ჩერგო“ „ტაბულას“ გრძელვადიანი რეორგანიზაციის გადაწყვეტილებას რატომ იღებს?“ – კითხულობს „ვერსიის“ კონფიდენტი და აქვე, იმ დროს იხსენებს, როცა „ტაბულა“ ეთერში მწირი შესაძლებლობებით გადიოდა, მაგრამ არხის შეფებს ხანგრძილივ რეორგანიზაციაზე მაშინაც კი არ უფიქრიათ…
