„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „გვინდა თუ არა, საქართველო რუსეთ-დასავლეთის “ომის” მონაწილეა”
„კვირის პალიტრა“: თინას “ვერა” გააცნეს // ათი წლის წინ “ვერას” შესყიდვა ჩეხეთში7 მლნ დოლარად შეგვეძლო
„კვირის პალიტრა“: თვითმფრინავების სკანდალი – რა ხელშეკრულება გაფორმდა “თბილავიამშენსა” და აზერბაიჯანულ მხარეს შორის
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: თბილისის ახალგაზრდული ოლიმპიადა და მცირე დიპლომატიური სკანდალი // ზვიად კვაჭანტირაძე: “იმედი მაქვს, რომ სერბეთი ამაში ვერაფერს საგანგაშოს ვერ დაინახავს”
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: უნდა დაეშვათ თუ არა კოსოვოს დელეგაცია თბილისის ახალგაზრდულ ოლიმპიადაზე?
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: მინი-ნატო – მოლდოვა, უკრაინა, საქართველო // თბილისში ჯერ არ იციან, მოიწონონ ლიტველი ევროპარლამენტარის იდეა თუ დაიწუნონ
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: რუსები საქართველოს საპატრიარქოს ნებართვის გარეშე ცხინვალში რუსულ ეკლესიას აშენებენ
„ვერსია“: ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: საქართველო-რუსეთის ურთიერთობა, აფხაზეთ-სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტები, ნატო და ევროკავშირი
„კვირის ქრონიკა“: ინტერვიუ ვალერი გელბახიანთან: „ივანიშვილი თავს იმშვიდებს, როცა ამბობს, რომ სააკაშვილი ვერ დაბრუნდება…“ // „შეხედეთ, რა ხდება – მიხეილ სააკაშვილი, როგორც პოლიტიკოსი, იზრდება, ივანიშვილი პატარავდება!!!“
———————
„კვირის პალიტრა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „გვინდა თუ არა, საქართველო რუსეთ-დასავლეთის “ომის” მონაწილეა”
„კვირის პალიტრისათვის“ მიცემულ ინტერვიუში ექსპერტი გია ხუხაშვილი საქართველოს საშინაო და საგარეოპოლიტიკურ საკითხებს ეხება.
ინტერვიუს საგარეოპოლიტიკური თემატიკა ასეთია:
ა) რუსეთის „მცოცავი ანექსია“ და საქართველოს რეაგირება
“მცოცავი ანექსიის წინააღმდეგ ხელისუფლებას ბევრის გაკეთება არ შეუძლია და ეს მტკივნეული საკითხიც კი “ნაციონალურმა მოძრაობამ” პოლიტიკური დაპირისპირების საგნად აქცია – მათი მოქმედების პლატფორმად იქცა ხელისუფლების რუსეთთან გარიგებაში დადანაშაულება. ეს პოლიტიკური პროცესის ნაწილი იყო, “ნაციონალური მოძრაობის” პოლიტიკური თამაში, რომლითაც ხან ქუჩაში ერთობიან, ხან – პარლამენტში… თუმცა, აზრით, ამ შემთხვევაში ხელისუფლების რეაქცია და მისი განცხადებების ტონიც სწორი იყო, მაგრამ ხელისუფლების სტრატეგია უნდა შეიცვალოს – აფხაზებსა და ოსებთან ურთიერთობაში საჭიროა მეტი აქტიურობა, სახალხო დიპლომატიის ელემენტების გამოყენება, რასაც ხელისუფლება ვერ აკეთებს“.
ბ) ევროსაბჭოს თავმჯდომარის დონალდ რუსკის ვიზიტი თბილისში
“კარგია, რომ დონალდ ტუსკის ვიზიტი ამ მოვლენებს დაემთხვა და ხელისუფლებამ საერთაშორისო დონეზე საკითხის დასაყენებლად ესეც გამოიყენა. დაახლოებით კი ისე მოხდა, როგორც სააკაშვილის მმართველობისას, როდესაც ტუსკის მსგავსად, კაჩინსკი ჩაიყვანეს ამ რეგიონში და იქ სახიფათო ინციდენტიც მოხდა. კარგია, რომ ამჯერად ინციდენტის გარეშე გადავრჩით, თუმცა ისტორია მეორდება. ამ ვიზიტისას დადასტურდა, რომ საქართველო ევროპისკენ მიისწრაფვის და ევროპაც არ არის ამის წინააღმდეგი. ალბათ, ტუსკის ჩამოსვლა ევროპული პოლიტიკის კონტექსტში უნდა განვიხილოთ. მოგეხსენებათ, რომ დღეს დასავლეთსა და რუსეთს შორის დაპირისპირება მეტისმეტად გამწვავდა და ორივე მხარე ცდილობს ძალებისა და პარტნიორების მობილიზებას – გვინდა ეს თუ არა, საქართველო ამ `ომის~ მონაწილეა“.
გ) საქართველო და ნატო: თავდაცვის მინისტრის განცხადება
“რაც შეეხება თავდაცვის მინისტრ თინა ხიდაშელის მიერ ნატოსთან დაკავშირებით გაკეთებული განცხადებები, რომ “ჩვენ უნდა მივიღოთ ვარშავაში მაპი და არ ვაპირებთ, მოთხოვნის ტონი დავწიოთ”, – რთულია, ხიდაშელის განცხადებებში დავეჭვდეთ, მაგრამ ჩემი აზრით, ის აჭარბებს და ხშირად მისი განცხადებების ტონი არცთუ დიპლომატიურია. ვიღაცამ ხიდაშელის გამონათქვამებში, შესაძლოა, შანტაჟის ელემენტებიც კი დაინახოს, თუმცა, თინა ყოველთვის ასეთი იყო – აქტიური და შემტევი. გაამართლებს თუ არა მისი შეტევა ევროატლანტიკურ დიპლომატიაში, დრო გვიჩვენებს“.
„კვირის პალიტრა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
თინას “ვერა” გააცნეს
ათი წლის წინ “ვერას” შესყიდვა ჩეხეთში7 მლნ დოლარად შეგვეძლო, მაგრამ მაშინდელმა ხელისუფლებამ რატომღაც 16,5 მლნ დოლარად უკრაინაში “კოლჩუგა” იყიდა…
ირაკლი ალადაშვილი
ჩეხეთის რესპუბლიკაში საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსა და გენშტაბის დელეგაციის სტუმრობისას მასპინძლებმა ქართველ მაღალჩინოსან სტუმრებს სამხედრო დანიშნულების რამდენიმე სახეობის პროდუქცია წარუდგინეს. მათ შორის იყო ახალი თაობის სიმულაციური ცენტრები (რომლებიც ასე საჭიროა ქართული არმიის დანაყოფების პროფესიონალურ დონეზე მოსამზადებლად და თანაც – ნაკლები დანახარჯით), რადიოტექნიკური დაზვერვის პასიური სისტემა Vera-NG და მსუბუქი საბრძოლო თვითმფრინავი L-159.
ეს პრეზენტაცია არ ნიშნავს, რომ ქართული მხარე ჩეხეთში სწორედ ამ შეიარაღებას შეიძენს (ან საერთოდ შეიძენს კი?), მაგრამ ამ თემასთან დაკავშირებით ძალაუნებურად გვახსენდება უახლესი ისტორია, რადგან თითქოს ყველაფერი წრეზე მოძრაობს.
ამ 11 წლის წინ ჩეხეთი სთავაზობდა საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს ზემოხსენებული რადარისა და თვითმფრინავის შეძენას. როგორც “კვირის პალიტრასთან” საუბარში საქართველოს სამხედრო-საჰაერო ძალების ყოფილი სარდალი, ბრიგადის გენერალი ამირან სალუქვაძე იხსენებდა, 2004 წელს ჩეხეთში ოფიციალური ვიზიტის დროს განიხილავდნენ L-159 ტიპის მსუბუქი დამრტყმელი თვითმფრინავის ყიდვის შესაძლებლობას. ჩეხები ერთ თვითმფრინავს 5 მლნ აშშ დოლარად გვთავაზობდნენ, თანაც შეიარაღების ხუთ საბრძოლო კომპლექტს ატანდნენ თითოეულ თვითმფრინავს.
მეორე შეთავაზება რადიოტექნიკური დაზვერვის პასიურ სისტემა Vera-ს ეხებოდა, რომელიც ჩეხებმა 7 მლნ დოლარი დაგვიფასეს. როგორც გენერალი სალუქვაძე იხსენებს, თავდაცვის სამინისტროს ხელმძღვანელობის დავალებით, ანალოგიური დანიშნულების – რადიოტექნიკური დაზვერვის პასიური სისტემის – Кольчуга-М-ის შესაძენად მან 2004 წელს მოლაპარაკება უკრაინულ მხარესთანაც გამართა და უკრაინელებს პირვანდელი ფასი 15 მლნ დოლარი 9 მლნ-მდე შეამცირებინა, თუმცა, გენერალი უპირატესობას მაინც “ვერას” ანიჭებდა. 2005 წლის თებერვალში იგი თანამდებობიდან მოხსნეს და თავდაცვის სამინისტრომ “ვერას” ნაცვლად მაინც “კოლჩუგა” შეიძინა და თანაც – 16,5 მლნ დოლარად (რატომ არ და ვერ გამოიყენეს “კოლჩუგები” ეფექტურად აგვისტოს ომში, სხვა საუბრის თემაა).
11 წლის შემდეგ სიტუაცია მეორდება, თუმცა, ამჯერად ჩეხეთი ქართულ მხარეს გაუმჯობესებულ Vera-NG-ს სთავაზობს.
“ვერას” ძირითადი ღირსება ის არის, რომ ის პასიურ რეჟიმში (ანუ რადიოტალღების გამოსხივების გარეშე) აფიქსირებს და აცილებს იმ მობილურ ობიექტებს (თვითმფრინავი, შვეულმფრენი, უპილოტო საფრენი აპარატი, ავტომობილი, ხომალდი), რომლებიც რადიოტალღებს ასხივებს. მათ შორის შეიძლება იყოს თვითმფრინავის საბორტე რადიოლოკატორი, რადიოკავშირის, ნავიგაციისა და იარაღის მართვის სისტემები, სახელმწიფოებრივი კუთვნილების განმსაზღვრელი მოპასუხე “ჩემი-სხვა”, რადიოელექ-ტრონული ხარვეზების გამშვები დანადგარები და სხვა.
Vera-NG-ს 360-გრადუსიან სექტორში მაქსიმუმ 322 კმ-ის სიშორეზე შეუძლია ერთდროულად აღმოაჩინოს და გააცილოს 200 სამიზნე, თანაც – 20 მ-ის სიზუსტით. ინფორმაციის განახლება 1-5 წმ-ის ინტერვალით ხდება. რაც მთავარია, პასიურ რეჟიმში მომუშავე “ვერას” მოწინააღმდეგე რადიოლოკაციური საშუალებების გამოყენებით ვერ აღმოაჩენს და ანტისარადარო მართვადი რაკეტით ვერ ააფეთქებს, როგორც ეს აგვისტოს ომის დროს თბილისის ზღვის სიახლოვეს მოხდა.
ერთი წლის წინ ორი Vera-NG ჩეხებისგან NATO-მ შეიძინა 16 მლნ ევროდ და ჩრდილო იტალიაში განათავსა. მსოფლიოს 48 ქვეყანას ასამდე “ვერა” აქვს შეძენილი, რაც მის პოპულარობაზე მეტყველებს. ჩვენ არ ვამტკიცებთ, რომ საქართველოს თავდაცვის მინისტრი თინა ხიდაშელი ჩეხეთში მაინცდამაინც “ვერას” საყიდლად ჩავიდა, მაგრამ პასიურ რეჟიმში მომუშავე რადიოტექნიკური დაზვერვის მობილური საშუალებების დაჯგუფება, რომელიც დროის რეალურ რეჟიმში ინფორმაციას მიაწვდის საჰაერო სივრცის კონტროლის ერთიან სისტემას, ურიგო არ იქნებოდა.
„კვირის პალიტრა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
თვითმფრინავების სკანდალი – რა ხელშეკრულება გაფორმდა “თბილავიამშენსა” და აზერბაიჯანულ მხარეს შორის
რუსუდან შელია
(შემოკლებით)
“კვირის პალიტრასთან” საუბარში ექსპერტი მამუკა არეშიძე “თბილავიამშენსა” და აზერბაიჯანს შორის გაფორმებულ ხელშეკრულებაზე სკანდალურ განცხადებას აკეთებს და ამბობს, რომ ქართულმა მხარემ კონკურენტის განვითარებას ხელი შეგნებულად შეუწყო.
- კულუარულად ვრცელდება ინფორმაცია, რომ 2010 წელს გაფორმებული შეთანხმებით “თბილავიამშენმა” აზერბაიჯანს საფრენი აპარატების უვადოდ და უპირობოდ გარემონტების შესაძლებლობა მიანიჭა. ოფიციალური დოკუმენტი გაფორმდა და “თბილავიამშენის” ხელმძღვანელმა მეზობელ ქვეყანას შესაბამისი სერტიფიკატი გადასცა. არადა, “თბილავიამშენი” თავისი პროფილით კავკასიაში ყველაზე მსხვილ და უკონკურენტო კომპანიას წარმოადგენდა. იმასაც ამბობენ, რომ კომპანიამ მეზობელ ქვეყანაში კვალიფიციური სპეციალისტები მიავლინა, აზერბაიჯანელი კადრები გადაამზადა და სერტიფიცირება გაატარა. შედეგად, დღეს აზერბაიჯანში, კერძოდ, ქალაქ სუმგაითში, ჩამოყალიბდა ძლიერი საავიაციო საწარმო, რომელიც პოსტსაბჭოთა ქვეყნებიდან მიღებულ შეკვეთებს, მათ შორის, Су-25-ებს კაპიტალურად არემონტებს; ანუ საქართველომ დაკარგა პრივილეგია – ჩვენი ქვეყანა კავკასიის რეგიონში ერთადერთი იყო, რომელსაც საბჭოთა წარმოების Су-25-ების კაპიტალური რემონტის შესაძლებლობა ჰქონდა.
სკანდალური შეთანხმების დანართის მიხედვით ირკვევა, რომ კაბალური ხელშეკრულების დადებას 2008 წლის 14 ივნისს აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროსა და “თბილავიამშენს” შორის გაფორმებული კონტრაქტი უსწრებდა. შეთანხმების თანახმად, “თბილავიამშენს” 2009 წლის ბოლომდე აზერბაიჯანისთვის 124.000.000 აშშ დოლარის ღირებულების 15 ერთეული მოიერიშე თვითმფრინავი Су-25 სრული კომპლექტაციით უნდა მიეწოდებინა. ამასთან, მისთვის 25.076.370 აშშ დოლარის ღირებულების სათადარიგო ნაწილებიც გადაეცა. თუმცა, როგორც ჩანს, 2008 წლის აგვისტოს ომის გამო “თბილავიამშენმა” აზერბაიჯანის დაკვეთის დათქმულ ვადებში შესრულება ვერ მოახერხა. მოგეხსენებათ, ამავე პერიოდში საქართველო-რუსეთს შორის დიპლომატიური და სავაჭრო ურთიერთობაც გაწყდა. არადა, “თბილავიამშენი “Су-25-ების ძრავებს სწორედ რუსეთისგან ყიდულობდა, ანუ 2008 წელს კომპანიამ ტექნიკური აღჭურვილობის შეძენა ვეღარ შეძლო.
უკვე 2010 წელს საავიაციო ქარხანა სრულ ფინანსურ კრიზისში აღმოჩნდა: კომპანიას 70 მილიონი ვალი დაუგროვდა და ზარალზე მუშაობდა, შეკვეთებს აღარ იღებდა, რის გამოც იძულებული გახდა, თანამშრომლების 80% უხელფასო შვებულებაში გაეშვა. ამავე პერიოდში “თბილავიამშენში” აუდიტის სამსახური შევიდა. მაშინ კომპანიაში ფინანსური დარღვევები აღმოაჩინეს და საავიაციო ქარხნის მაშინდელი დირექტორი, პანტიკო თორდია, ფინანსურ პოლიციაში დაიბარეს. როგორც ვიცი, დაკითხვაზე მისულმა თორდიამ სამართალდამცველები დაარწმუნა, რომ აზერბაიჯანელების დაკვეთა მის გარეშე ვერ განხორციელდებოდა, რადგან პირად მოლაპარაკებებს მეზობელი ქვეყნის პირველ პირებთან აწარმოებდა. “თბილავიამშენმა” აზერბაიჯანთან მოლაპარაკება 2010 წელს განაახლა. საბოლოოდ, 10 ივნისს ახალი ხელშეკრულება გაფორმდა და პირობები შეიცვალა. როგორც მეუბნებიან, “თბილავიამშენს” აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროსთვის ყოველგვარი ანაზღაურების გარეშე, სრულიად უფასოდ, საკუთრებაში Су-25-ის კაპიტალური სარემონტო ქარხნისთვის აუცილებელი მოწყობილობა და საკონტროლო-შესამოწმებელი აპარატურა, ასევე, ტექნიკური დოკუმენტაცია და საჭირო ლიტერატურა უნდა გადაეცა. ამასთან, “თბილავიამშენი” 2010 წლის 30 ნოემბრამდე სუმგაითის საავიაციო ბაზის ტერიტორიაზე სარემონტო უბნებისა და ლაბორატორიების მოწყობის ვალდებულებას იღებდა.
ამბობენ იმასაც, რომ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროში არ იძებნება არანაირი ნებართვა, აზერბაიჯანისთვის თვითმფრინავების ამწყობი ან სარემონტო ტექნოლოგიის, აპარატურის, სარემონტო ქარხნის მოწყობის და შესაბამისი ატესტაცია-სერტიფიცირების, ქარხნის პერსონალის ატესტაცია-სერტიფიცირების გაყიდვის თაობაზე. არ არის გამორიცხული, რომ კონტრაქტის შედეგად მიღებული სახსრები არა სახელმწიფოს ბიუჯეტში, არამედ ცალკეული მაღალჩინოსნების ჯიბეში წავიდა. თუ დადასტურდა, რომ საქმე სახელმწიფო ინტერესების ხარჯზე მიღებულ პირად სარგებელთან გვაქვს, მასში მონაწილე პირები სათანადოდ უნდა დაისაჯონ.
2010 წელს გაფორმებული ხელშეკრულების დეტალების გასარკვევად, შპს “თბილავიამშენის” დირექტორ შოთა კვარაცხელიას დავუკავშირდით: “2010 წელს გაფორმებული ხელშეკრულების დეტალები კონფიდენციალურია, ამიტომ ინფორმაციას საჯაროდ ვერ გავახმაურებ. მხოლოდ იმას გეტყვით, რომ კაბალური პირობები არ დადებულა და საქართველო ექსკლუზივს ისევ ფლობს. ბუნებრივია, ვერც ჩვენს შესაძლებლობებზე მოგიყვებით, რადგან საქმე სამხედრო ტექნიკას ეხება”.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
თბილისის ახალგაზრდული ოლიმპიადა და მცირე დიპლომატიური სკანდალი
ზვიად კვაჭანტირაძე: “იმედი მაქვს, რომ სერბეთი ამაში ვერაფერს საგანგაშოს ვერ დაინახავს”
იაგო ნაცვლიშვილი
(შემოკლებით)
თბილისის ახალგაზრდულმა ოლიმპიადამ, შესაძლოა, საქართველოსა და სერბეთის დიპლომატიური ურთიერთობა დაძაბოს. საქმე ისაა, რომ საქართველოს მთავრობის დადგენილებით, ქვეყანაში უვიზოდ შემოსვლის უფლება ეძლევა კოსოვოს დელეგაციას, რომელსაც სერბეთი საკუთარ ტერიტორიად განიხილავს. თუმცა დადგენილებაში ისიც წერია, რომ ეს არ ნიშნავს საქართველოს მხრიდან კოსოვოს აღიარებას.
(…)
პოლიტოლოგი ხათუნა ლაგაზიძე „მთელ კვირასთან“ საუბრისას ამბობს, რომ ეს ზალიან სახიფათო თამაშია და საქართველო რთული არცევანის წინაშე იდგა: „რუსეთმა 2008 წლის სემდეგ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა. ეს ზალიან სახიფათო თამაშია, მაგრამ მეორე მხრივ, ჩვენ პართ ღონისძიების მასპიონძელი ქვეყანა და კოსოვო კი ჩვენი მთაარი პარტნიორების – აშშ-ისა და ევროკავშირის მიერ არის აღიარებული/ ზალიან რთული არჩევანის წინაშე ვიდექით. კარგია, რომ ჩვენმა მათავრობამ დადგენილებაში ჩაწერა, რომ კოსოვოს ოლიმპიადაში მონაწილეობა არ ნიშნავს ამ სახელმწიფოს პოლიტიკურ-იურიდიულ აღიარებას საქართველოს მიერ. ამასთან, ეს დადგენილება ასევე არ ნიშნავს იმას, რომ სერბეთი გულგრილად მოეკიდება კოსოვოს დელეგაციის მიპატიჟებას ოლიმპიადაზე. შესაბამისად, თბილისსა და ბელგრადს შორის შეიძლება ურთიერთობა დაიძაბოს“, – ამბობს პოლიტოლოგი და დასძენს, რომ არაა გამორიცხული, რომ სერბეთმა, თუ შესაძლებლობა მიეცემა, აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთის დელეგაციები რაიმე ღონისძიებაში მიიწვიოს. თუმცა აქ მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს ჩვენი ევროპელი და ამერიკელი პარტნიორების პოზიცია: რადგან სერბეთს ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანება სურს, ბელგრადი მათ მიერ დადგენილ თამაშის წესებს დაეთანხმება… ჩვენი მთავარი გარანტი ამერიკაა და უნდა ვივარაუდოთ, რომ სერბეთი კოსოვოს მონაწილეობის გამო ჩვენთან ურთიერთობის გამწვავებაზე არ წავა, თუმცა ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ბელგრადი მოსკოვის ყველაზე ახლო პარტნიორია ბალკანეთზე“.
ევროპული კვლევების ცენტრის დირექტორი კახა გოგოლაშვილი მიიჩნევს, რომ კოსოვოს საკითხი აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთისაგან განსხვავებულია, თუმცა საფრთხე მაინც არსებობს: „ეს ზალიან ფაქიზი და დელიკატური თემაა. ერთი მხრივ, კოსოვოს დელეგაციას ვმასპინძლობთ ოლიმპიადაში მონაწილეობის მისაღებად, მეორე მხრივ კი ჩვენ გვაქვს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის პრობლემა და ეს საკითხი ვიღაცეებმა შეიძლება ნეგატიურად გამოიყენონ… არ გამოვრიცხავ სერბეთის უარყოფით რეაქციასაც… კონსტიტუციურად თუ შევხედავთ, კოსოვო აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის საკითხს ჰგავს, მაგრამ ისტორიული კუთხით ისინი განსხვავდებიან. მიმაჩნია, რომ საქართველოს მთავრობის გადაწყვეტილება სწორია. ჩვენ და სერბეტს დიპლომატიური ურთიერთობები გვაქვს და მანამდე, სანამ კოსოვოელები თბილისში ჩამოვიდოდნენ, მანამ, ალბათ, თბილისმა და ბელგრადმა კონსულტაციები გასწიეს“.
პოლიტოლოგი სოსო ცისკარიშვილი აღნიშნავს, რომ ოპლიმპიური თამაშების მთავარი პრინციპი აპოლიტიკურობაა და, მასაშადამე, პოლიტიკა მასში არ უნდა ჩაერიოს, „თუმცა, ბუნებრივია, კოსოვოელთა მონაწილეობას სერბეთში გაგებით შეიძლება არ შეხვდნენ. კოსოვო სერბეთისთვის სეპარატისტული რეგიონია, რომლის ლეგალიზება დასავლეთმა მოახდინა. კოსოვო 60-ზე მეტმა სახელმწიფომ აღიარა, თუმცა საქართველომ უარი განაცხადა.. კარგი იქნებოდა, რომ ქართველ დიპლომატებს თავიანთ სერბ კოლეგებთან კონტაქტი დაემყარებინათ, მაგრამ ჩვენთან საგარეო საქმეტა სამინისტრო არ არსებობს, ეს სტრუქტურა დიდი ხანია პრემიერის დიპლომატიურ კანცელარიად გადაიქცა… თუმცა უნდა ითქვას, რომ საქართველო საერტაშორისო ოლიმპიურ კომიტეტს წინ ვერ აღუდგებოდა, ეს რომ გააკეთო, მაგარი ზურგი უნდა გქონდეს. ამიტომაც, ჩვენ რომ მაგარი ზურგი არ გვაქვს, ოლიმპიური კომიტეტის წინააღმდეგ ვერ წავედით. საბოლოო ჯამში, რადგან ჩვენ ევროპისაკენ მივდივართ, ევროპას ვერ ვაწყენინებთ და ბოლოს კოსოვოს აღიარება, ალბათ, მაინც მოგვიწევთ. ეს არის ძალიან დელიკატური საკითხი, რომელიც დიპლომატიით უნდა გადაწყდეს. იყო თუ არა თბილის-ბელგრადის კონტაქტები, არ ვიცი“.
პოლიტოლოგ სოსო ცინცაძის თქმით, „ჩვენ კოსოვოს დელეგაციას ქვეყანაში შემოსვლაზე უარს ვერ ვეტყოდით, ამისათვის ძალიან ძლიერი არგუმენტები უნდა გვქონოდა, ვთქვათ, კოსოვოს დელეგაციის რომელიმე წევრი სპორტსმენი სისხლის სამართლის დანმაშავე რომ აღმოჩენილიყო“.
პარლამენტის საგარეო ურთიერთობების კომიეტეტის თავმჯდომარის მოადგილე ზვიად კვაჭანტირაძე ამბობს, რომ კოსოვოს დელეგაციის ოლიმპიადაში მონაწილეობის საკითხი ისეთი საკითხია არაა, რომ მასზე ყურადღება გამახვილდეს: „ჩვენ ვართ მასპინძელი ქვეყანა და ადაინტერესებულნი ვართ, რაც უფრო მეტი წარმომადგენელი ცამოვა. თანაც კოსოვოსა და აფხაზეთ-სამხრეთ ოსეთის საკითხები ისტორიულად და სამართლებრივად ერთმანეთისაგან განსხვავდება – ჩვენი დროებითი ოკუპირებული ტერიტორიაა… გარადა მისა, კოსოვო დასავლეთის 100-ზე მეტმა ქვეყანამ დამოუკიდებლად აღიარა… ჩვენმა დიპლომატებმა სერბები საქმის კურსში ჩააყენეს და ისინი ამ ფაქტზე ინფორმირებულები არიან“.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
უნდა დაეშვათ თუ არა კოსოვოს დელეგაცია თბილისის ახალგაზრდულ ოლიმპიადაზე?
ლიკა ამირაშვილი
კოსოვოს დელეგაციას ევროპის 2015 წლის ახალგაზრდულ ოლიმპიურ ფესტივალში მონაწილეობისთვის საქართველოში უვიზოდ შემოსვლისა და ყოფნის უფლება მიეცემა. ამის შესახებ ნათქვამია მთავრობის განკარგულებაში, რომელსაც პრემიერ-მინისტრი აწერს ხელს.
“1. “იმ ქვეყნების ჩამონათვალის დამტკიცების შესახებ, რომელთა მოქალაქეებსაც შეუძლიათ საქართველოში უვიზოდ შემოსვლა” საქართველოს მთავრობის 2015 წლის 5 ივნისის #255 დადგენილების დანართის მე-4 შენიშვნის თანახმად, ქ. თბილისში, ევროპის 2015 წლის ახალგაზრდულ ოლიმპიურ ფესტივალში (2015 წლის 26 ივლისი – 1 აგვისტო) მონაწილეობასთან დაკავშირებით, 2015 წლის 24 ივლისიდან 2015 წლის 3 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდში საქართველოში უვიზოდ შემოსვლისა და ყოფნის უფლება მიეცეთ აღნიშნული ფესტივალის მონაწილე კოსოვოს დელეგაციის წევრებს (სპორტსმენები, მწვრთნელები, ოფიციალური თანმხლები პირები, სამედიცინო და ტექნიკური პერსონალი).
“2. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ უზრუნველყოს შესაბამისი პროცედურების განხორციელება, ამ განკარგულების პირველ პუნქტში მითითებულ პირთა საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლის 2 მიზნით, საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროს მიერ წარდგენილი სიის შესაბამისად”, – ნათქვამია განკარგულებაში.
განკარგულებაში აღნიშნულია, რომ მითითებულ პირთა საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლა და მათი ევროპის 2015 წლის ახალგაზრდულ ოლიმპიურ ფესტივალში მონაწილეობა არ ნიშნავს საქართველოს მხრიდან კოსოვოს რაიმე ფორმით აღიარებას.
ექსპერტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ ამ გადაწყვეტილებამ, შესაძლოა, სერბეთთან უთიერთობის დაძაბვა და დიპლომატიური სკანდალი გამოიწვიოს. არც ისაა გამორიცხული, რომ სერბეთის ხელისუფლებამ საპასუხო ნაბიჯებს მიმართოს და სერბეთის ტერიტორიაზე გამართულ საერთაშორისო ღონისძიებებზე აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონების დელეგაციებს დამოუკიდებელი ქვეყნის სტატუსით უმასპინძლოს.
უნდა დაეშვათ თუ არა კოსოვოს დელეგაცია თბილისის ახალგაზრდულ ოლიმპიადაზე? – ამ კითხვით “მთელმა კვირამ” საზოგადოებისათვის ცნობილ ადამიანებს მიმართა.
დოდო ხურცილავა (თეატრმცოდნე): “საერთოდ, პრინციპული თუ ხარ, ბოლომდე პრინციპული უნდა იყო. აფხაზეთისა და ოსეთის დელეგაცია სადმე რომ წავიდეს, ჩვენ მოგვეწონება? მე ვფიქრობ, რომ საქართველოს მთავრობის გადაწყვეტილება სწორი არ არის. პრინციპულობა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია.”
ნუცა ჯანელიძე (მუსიკათმცოდნე): “მთავრობამ სწორი გადაწყვეტილება მიიღო, იმიტომ, რომ ხელოვნება და სპორტი პოლიტიკის მიღმაა. ძველმა, ახალმაც და მომავალმა მთავრობამაც ეს უნდა გაიგოს. “საერთოდ, მთელ მსოფლიოში ასეა – ხელოვნება, სპორტი და კულტურა პოლიტიკის მიღმაა. როგორც ჩვეულებრივმა მოქალაქეებმა და ასევე ვითომ დემოკრატიულმა ქვეყნებაც ეს ვერ უნდა შეიგნონ?!”
თემურ ნანეიშვილი (ფიზიოლოგი): “ჩემი აზრით, პოლიტიკამ ხანდახან უნდა დათმოს. ეს ახალგაზრდული ღონისძიებაა და ვფიქრობ, ამაში არაფერი პრობლემა არ უნდა იყოს.”
გოგი თორაძე (რეჟისორი): “ვინაიდან ოლიმპიურმა კომიტეტმა კოსოვს ოლიმპიადაში მონაწილეობის უფლება მისცა, მაშინ ასე იყო საჭირო. გასაგებია, რომ ვინმემ აფხაზეთის დელეგაცია რომ მიიღოს, ჩვენც ასეთივე სიტუაციაში აღმოვჩნდებით. ძალიან უხერხული სიტუაციაა, თუმცა, პოლიტიკა და სპორტი ერთმანეთისგან უნდა განვასხვაოთ.”
ედიშერ გვენეტაძე (ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი): “ამ პროცესების მიმართ უარყოფითად ვარ განწყობილი. საქართველოს ხელისუფლებას კოსოვოს დელეგაციისთვის უფლება არ უნდა მიეცა, რომ უვიზოდ შემოსულიყვნენ. “მართალია, ზოგიერთი ქვეყანა საქართველოს ამას სთხოვდა, მაგრამ საქართველოს ხელისუფლებას საკუთარი გადაწყვეტილების გატანის უნარი უნდა ჰქონდეს. მე დარწმუნებული ვარ, მომავალში ეს ყველაფერი ძალიან ცუდად დაგვიბრუნდება, ამიტომ მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება მაქვს.”
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
მინი-ნატო – მოლდოვა, უკრაინა, საქართველო
თბილისში ჯერ არ იციან, მოიწონონ ლიტველი ევროპარლამენტარის იდეა თუ დაიწუნონ
თიკო ოსმანოვა
(შემოკლებით)
ევროპარლამენტარი გაბრიელიუს ლანდსბერგისი საქართველოს, უკრაინასა და მოლდოვას ერთობლივი სამხედრო ბატალიონის შექმნისკენ მოუწოდებს. ამ საკითხზე უკრაინის თავდაცვის სამინისტრო უკვე ინფორმირებულია, ოფიციალური თბილისის პოზიცია კი უცნობია. პარლამენტის თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარე იდეას ჯერჯერობით ვერც იწონებს და ვერ იწუნებს. ამბობს, რომ ეს საკითხი სიღმისეულად არის შესასწავლი.
„ჩვენ ნატოში შესვლამდე რეგიონული თანამშრომლობა გავააქტიურეთ. ვფიქრობ, რომ მსგავსი მოდელით თანამშრომლობა შეუძლია საქართველოსმ უკრაინას და მოლდოვას. ამით ეს სახელმწიფოები დაამტკიცებენ, რომ მათ ფართო სპექტრით ყურება და მოპლაპარაკება შეუძლიათ და არა მარტო ტავიანთი ეროვნული ინტერესების გათვალისწინება“, – განაცხადა ევროპარლამენტის წევრმა და ლატვიის კონსერვატიული პარტიის ლიდერმა გაბრელიუს ლანდსბერგისმა. მან ახალი სამხედრო ბატალიონის შექმნის იდეა უკრაინის წარმომადგენლებთან შეხვედრის დროს უკვე განიხილა და აღნიშნულ საკითხში უკრაინელებს გამოცდილების გაზიარებაც შესთავაზა.
პარლამენტის თავდაცვისა და უშიშროების კომიეტის თავმჯდომარის ირაკლი სესიაშვილის თქმით, მას უჭირს კოლეგის განცხადების კომენტირება, თუმცა, მან აღნიშნა, რომ თუ ეს საკითხი დღის წესრიგში სერიოზულად დადგება, მის განხილვაში საქართველო აუცილებლად ჩაერთვება. ჩვენ უნდა განვსაზღვროთ, რა მისია უნდა ჰქონდეს ასეთ ერთობლივ ქვედანაყოფს და საერთოდ, ღირს თუ არა ერთობლივი ბატალ;იონის შექმნა“. მისი აზრით, ამ ბატალიონის მიზანი რუსეთის წინააღმდეგ ბრძოლა არ უნდა იყოს. ჩვენც და უკრაინაც ყველაფერს გავაკეთებთ, რომ დეოკუპაცია მშვიდობიანი გზით მოხდეს“. ირაკლი სესიაშვილი აცხადებს, რომ უკრაინის ხელისუფლების სტრუქტურებში „ნაციონალი“ ქართველების დასაქმების მიუხედავად, თბილის-კიევის ურთიერთობა გაციებული არ არის და ამ მიზნისათვის ეს შემაფერხებელი ფაქტორი არ იქნება.
სამხედრო ჟურნალ „არსენალის“ მთავარ რედაქტორს ირაკლი ალადაშვილს ერთობლივი ბატალიონის შექმნის იდეა მოსწონს, საინტერესო აზრად მიიჩნევს, თუმცა ამბობს, რომ ბევრი ტექნიკური საკითხი იქნება მოსაგვარებელი – ამისათვის უკრაინას ნაკლებად სცალია. ასევე საქართველოშიც – ფინანსურად მძიმე სიტუაციაა. ამის მსგავსი მცდელობა ედუარდ სევარდნაძის პრეზიდენტობის პერიოდშიც იყო, მგონი ქართულ-აზერბაიჯანული ბატალიონი უნდა ჩამოყალიბებულიყო, მოგვიანებით კი, დრევანდელ პირობებში, ირაკლი ალასანიას მინისტრობის დროს ერთობლივ ქართულ-თურქულ-აზერბაიჯანულ ბატალიონზეც დაიწყო საუბარი. ასეთი ალიანსი რეალობასთან უფრო ახლოა, რადგან ტრადიციულად ეს სამი ქვეყანა მეზობელია, უკრაინა და მოლდოვა კი შორს არიან“, – განაცხადა ირაკლი ალადაშვილმა.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
რუსები საქართველოს საპატრიარქოს ნებართვის გარეშე ცხინვალში რუსულ ეკლესიას აშენებენ
“რუსეთის პატრიარქი ცხინვალში თუ რამეს აშენებს, ე.ი. ამ ტერიტორიას თავის საეპისკოპოსოდ თვლის”
თეა ბეჟიტაშვილი
მოსკოვის საპატრიარქო ცხინვალში მართლმადიდებლურ ტაძარს აშენებს. ქალაქის დე ფაქტო ადმინისტრაციის უფროსის, ალანა ალბოროვას თქმით, ტაძრის ასაშენებელი ადგილი ქალაქის ცენტრში, საბავშვო ბიბლიოთეკასთან არის შერჩეული, ამის შესახებ ინფორმაციას რუსული მედია ავრცელებს.
ოსური საზოგადოების ნაწილი ტაძრის მშენებლობის წინააღმდეგია, რადგან ფიქრობენ, რომ შერჩეული ადგილი ტაძრისთვის შეუფერებელია. გარდა ამისა, ისინი ამბობენ, რომ ამ სიტუაციამ სასულიერო სამყაროში შეიძლება დაპირისპირება გამოიწვიოს, რადგან ცხინვალი ე.წ. ალანიის ეპარქიის ტერიტორიაა, რომელიც რუსეთის საპატრიარქოს არ ემორჩილება.
ე.წ. სამხრეთ ოსეთის კულტურის სამინისტროს ძეგლთა დაცვის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ნელი ტაბუევამ სამხრეთ ოსეთის დე ფაქტო პრეზიდენტ ლეონიდ თიბილოვს “არაგეგმურ მშენებლობასთან” დაკავშირებით წერილიც გაუგზავნა, სადაც წერია, რომ შერჩეული ადგილი ტაძრის მშენებლობისთვის შეუფერებელია, რადგან იქ არის სკოლა, საბავშვო ბაღი, ბიბლიოთეკა და უმჯობესია, იმ ადგილას ნაციონალური პარკი მოეწყოს.
იმის გასარკვევად, ზემოთ აღნიშნული მშენებლობა შეთანხმებულია თუ არა საქართველოს საპატრიარქოსთან ან აქვთ თუ არა ამ მშენებლობაზე ინფორმაცია, პატრიარქის მდივანს მიქაელ ბოტკოველს დავუკავშირდით, რომელმაც “მთელ კვირას” განუცხადა, რომ თბილისში არ იმყოფება და ამის შესახებ ინფორმაცია არ აქვს.
საპატრიარქოს ხუროთმოძღვრების, ხელოვნებისა და რესტავრაციის ცენტრის პრესმდივნის თამარ კვანტალიანის თქმით კი, საპატრიარქოსთვის ოფიციალურად არავის მოუმართავს.
“თუ რუსეთის საპატრიარქო აშენებს, ფაქტობრივად რუსეთი აშენებს. რა თქმა უნდა, მათ იქ ტაძრის აშენების უფლება არ აქვთ, მაგრამ ეს სხვა კატეგორიის საკითხია. ჩვენ ხომ იქ არაფერს გვეკითხებიან, რესტავრაციას ისე ატარებენ, რომ არაფერს გვეკითხებიან და როგორც ვიცი, ოფიციალურად არავის მოუმართავს”, – გვითხრა თამარ კვანტალიანმა.
სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის სასწავლო უნივერსიტეტის რექტორის, თეოლოგ ვაჟა ვარდიძის თქმით, რუსეთის საპატრიარქოს ცხინვალში მართლმადიდებლური ტაძრის აშენების უფლება არ აქვს, თუ ნებართვა საქართველოს საპატრიარქოსგან არ აიღო:
“ყველა ეკლესიას, იქნება ეს ქართული, რუსული, ბერძნული და ა.შ., თავისი პატრიარქი და სინოდი ჰყავს, რომელიც წყვეტს, სად ექნებათ საეპისკოპოსო ტახტი. რუსეთის პატრიარქი ცხინვალში თუ რამეს აშენებს, ე.ი. ამ ტერიტორიას თავის საეპისკოპოსოდ თვლის და ამას იმიტომ აკეთებს. ეს კი არ შეიძლება, რადგან საეკლესიო კანონმდებლობით, რუსეთს ცხინვალი, როგორც თავისი იურისდიქციის ქვეშ მყოფი ტერიტორია, აღიარებული არ აქვს. ამიტომ იქ რამის აშენების უფლება არ აქვს, თუ ამის უფლება ამ შემთხვევაში საქართველოს საპატრიარქომ არ მისცა. ეს არის საეკლესიო ურთიერთობების დარღვევა. სანამ უფლებამოსილებას არ მიიღებენ, მანამდე არაფრის აშენების უფლება არ აქვთ. რუსულმა ეკლესიამ თვითონვე თქვა, რომ ამ ტერიტორიებს, როგორც საკუთარს თუ დამოუკიდებელს, არ ვაღიარებთო, რეალურად კი, როგორც ე.წ. ცხინვალის რეგიონში, ასევე აფხაზეთში რაც უნდათ იმას აკეთებენ. გამოდის, რომ რუსეთს ეს ტერიტორია თავისად მიაჩნია, სხვანაირად მას არანაირი უფლება არ აქვს. არა მარტო ეპისკოპოსის, ნებართვის გარეშე მღვდლის განწესების უფლებაც არ აქვს”, – ამბობს ვაჟა ვარდიძე.
თეოლოგის თქმით, საქართველოს საპატრიარქოს უფლება აქვს, რუსეთის საპატრიარქოს ცხინვალში ტაძრის მშენებლობა აუკრძალოს, რადგან ეს ტერიტორია საქართველოს საპატრიარქოს განკარგვის არეალია.
“საპატრიარქომ ოფიციალურად უნდა მიმართოს, რომ ჩემს ტერიტორიაზე და ჩემი ნებართვის გარეშე ნურაფერს ნუ აკეთებთ, რადგან თუ ეს ჩემს ტერიტორიად მიმაჩნია, მაშინ მინიმუმ უნდა მკითხო, ხომ? ახლა რა პოლიტიკასაც საპატრიარქო ატარებს, რომ რუსეთს არ აწყენინოს, ცოტა არასწორია”, – ამბობს ვაჟა ვარდიძე.
ცოტა ხნის წინ რუსულ მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთში რუსეთის საპატრიარქოს წარმომადგენლის ოფიციალური ვიზიტის შესახებ. ვლადიკავკაზისა და ჩრდილოეთ ოსეთის (ალანია) მთავარეპისკოპოსი ზოსიმე დე ფაქტო პრეზიდენტმა ლეონიდ თიბილოვმა მიიღო. რუსული მედიის ინფორმაციით, შეხვედრაზე ე.წ. სამხრეთ ოსეთის სამწყსოს რუსეთის მართლმადიდებელ ეკლესიასთან დაახლოების საკითხი განიხილეს.
„ვერსია“, 27 ივლისი, 2015 წელი
ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: საქართველო-რუსეთის ურთიერთობა, აფხაზეთ-სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტები, ნატო და ევროკავშირი
ვრცელ ინტერვიუში პარტია „დემოკრატიული მოძრაობის“ პოლიტიკური მდივანი გიგლა ბარამიძე გაზეთის კორეპონდენტს ვანო პავლიაშვილს მრავალ საკითხზე ესაუბრება, მათ შორის საქართველო-რუსეთის ურთიერთობაზე, აფხაზეთ-სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტებზე, ნატოსა და ევროკავშირის შესახებ.
გთავაზობთ ამონარიდებს:
(…)
- ახლა პარტიაში რა თანამდებობა გიკავია?
- ერთ-ერთი ლიდერი და პოლიტიკური მდივანი ვარ.
- ესე იგი, რუსები თუ მოვლენ, ,,დოსტუპი” მექნება…
- (იღიმება) რატომ, კაცო, რუსები? ეგებ, არავინ მოვიდეს ან ამერიკელები, ანგლოსაქსები ან ევროპელები მოდიან?!
-..ნინო ბურჯანაძე ოფისშია?
- არა. რუსეთიდან ჩამოფრინდა, პრესკონფერენცია ჩაატარა და ამჟამად ევროპაშია, ხვალ ან ზეგ ჩამოვა.
- ევროპაში დასასვენებლადაა?
- არა, საქმიანი შეხვედრები აქვს.
- ვისთან?
- ეს ოფიციალური შეხვედრები არაა… საზოგადო მოღვაწეებსა და პოლიტიკურ წრეებს ხვდება, ვისთანაც პირადი კონტაქტები მრავალი წელია, აქვს და ამ შეხვედრებს გავაშუქებთ…
- ევროპაში ფულის საშოვნელად წავიდა?
- ფულის საშოვნელად სხვები დადიან… რუსეთში ძალიან საინტერესო კონფერენციაზე ვიყავით და ამას ფინანსებთან კავშირი აქ ჰქონდა. დაფინანსებას, რა თქმა უნდა, მწირს, ბიუჯეტიდან ვიღებთ.
- გიგლა, ყავა კი მინდა, მაგრამ რამე ხომ არ ჩამიყარე, უცებ რუსეთუმე არ გავხდე!..
- (გულიანად იცინის) არა, არა… რატომ რუსეთუმე? ჩვენ კლასიკური, ეროვნულ იდეებზე დაფუძნებული პოლიტიკური ძალა ვართ. ილია ჭავჭავაძე და სხვები რუსეთუმეები იყვნენ, კაცო?
- არა, ილია რუსეთუმე ნამდვილად არ ყოფილა და ღიად ამბობდა, რომ საქართველოს ხსნა დასავლეთია!.. გიგლა, ჩემი მასპინძლობისთვის არ დაგსჯიან?
- ქართულ პოლიტიკაში ქალბატონი ნინოს მსგავსი დემოკრატი, კლასიკური გაგებით, შეიძლება, არავინაა: საქმიან ურთიერთობებს პირადი დამოკიდებულებით არ აგებს. ასე რომ, ვინმესთან შეხვედრა- არშეხვედრაზე ლაპარაკი არაა ხოლმე… ვანო, ბუნებრივია, შენი მასშტაბები და ჟურნალისტური ხრიკები ვიცი, ამიტომ ყველა საკითხზე ვილაპარაკებ, მაგრამ როგორც ადამიანი, რომელიც პარტიას გვიან შეუერთდა, ასევე მრავალი თაობით თბილისელი და დიპლომატი, ჩემს ხედვებსაც გეტყვი. საერთოდ, ჩემში მეხოტბეობა არ ზის.
- ოპოზიციონერი ნინო ბურჯანაძე მოსკოვში რუსულ სამთავრობო ელიტას ხვდება და ვიზებსა თუ ბაზარზე ლაპარაკობს. კრემლისტები კი, საპასუხოდ ამბობენ, ნინო ყველაზე პროქართველი პოლიტიკოსია და ყველაფერი კარგად იქნებაო. ბურჯანაძემ, რომელსაც ე.წ. სახელმწიფო ბერკეტები არ აქვს, ურთიერთობა როგორ უნდა დაალაგოს?
- ჩემი ხედვა ასეთია: ბურჯანაძის პოლიტიკური ბეგრაუნდი ორჯერ დიდია, ვიდრე _ თბილისში დარჩენილი პოლიტიკოსებისა: ორჯერ პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი, ორგზის პარლამენტის თავმჯდომარე იყო…
- მიშას ორგზის ,,გამპრავებელი”…
- დეპუტატი, კომიტეტის თავმჯდომარე და… წლების განმავლობაში ნაცნობობის დიდი ბაზა მხოლოდ რუსეთში არ დაუგროვდა _ მომსწრე ვარ, ამერიკელ კონგრესმენებსა და სენატორებს ტელეფონით როგორ თავისუფლად, შენობით ელაპარაკება და ბოლო დროს, რამდენჯერმე აშშ-შიც მიიპატიჟეს. მოსკოვში კი საერთაშორისო სიმპოზიუმზე _ ,,21-ე საუკუნის გამოწვევები _ რეგიონული საფრთხეები” ისე მიიწვიეს, როგორც პარლამენტსგარეშე ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული და მრავალრიცხოვანი ოპოზიციური პარტიის ლიდერი, რომელსაც რუსულ პოლიტიკურ ელიტასთან წლებია, სერიოზული ურთიერთობა აქვს.
(…)
- საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობას ნატო უნდა!
- აქამდე მივალ… სიმპოზიუმზე ქალბატონი ნინოსგან ითქვა, მიუხედავად იმისა, რომ იმ ქვეყანაში ვიმყოფები, რომელთანაც ამ კუთხით პრობლემები გვაქვს, ჩვენი უპირველესი მოთხოვნა ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაა. იმედია, რუსეთი არ ჩაერევა და ოსებსა და აფხაზებთან პირდაპირი კავშირის დამყარების საშუალება გვექნებაო. ჩვენმა მედიამ არ გააშუქა, არადა, კიდევ ერთხელ გახმაურდა, რომ დიახ, სამაჩაბლოსა და აფხაზეთში ქართველების ეთნოწმენდა ჩატარდა.
- აი, ნაღმამდეც მივედით: სწორედ რუსეთს უნდა, რომ ოსებსა და აფხაზებთან პირდაპირი მოლაპარაკება გვქონდეს და მერე, თქვას, თქვენ ვერ რიგდებით და მე რა შუაში ვარო?! გიგლა, მართლა გჯერა, რომ სოხუმი აფხაზებმა წაგვართვეს, ცხინვალი კი _ ოსებმა? _ რა თქმა უნდა, არა! _ აბა, პირდაპირ რაზე უნდა დაველაპარაკოთ, მით უმეტეს, როცა სამაჩაბლოსა და აფხაზეთშიც მაღალ თანამდებობებზე რუსი სამხედროები არიან?
- ჩვენ არ ვამბობთ, რომ ეს ერთადერთი ფორმატი იყოს. საკითხი ასეა დასმული: მოგვეცეს საშუალება, კონტაქტზე თქვენი სუბიექტური ჩარევის გარეშე ვიყოთო, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, გლობალური საკითხები, ერთის მხრივ, რუსეთის ხელისუფლებასთან საუბრით და, მეორეს მხრივ, ქართველ ხელისუფალთა ჩართვით არ გადაწყდეს. გამოჩნდა საოცარი დეტალი: არ ვიცი, რამდენად შეიძლება დავუჯეროთ, მაგრამ იქაური ელიტა ქართულ ხელისუფლებასთან საუბრისთვის მზადაა და თუ მოსკოვში ვერ ჩავლენ, შეხვედრა მესამე რანგის ტერიტორიაზე გაიმართოს ან მაღალი რანგის შეხვედრებისთვის თბილისშიც კი ჩამოვიდეს. ნაციონალურ ხელისუფლებაზე აღარ ვსაუბრობ, მაგრამ ახალ ხელისუფლებას ამ კუთხით თითი- თითზე არ აქვს დაკარებული.
- რა ვიცი, იმ ბიჭმა, მელიამ რომ უჩქმიტა, მგონი, განათლების მინისტრის მრჩეველია, ,,რეაქციაში” თქვა, ბურჯანაძის მოსკოვური ვიზიტი ხელისუფლებას ეხმარებაო…
- ამ ,,ჩქმეტანა” ბიჭმა ისეთი კომენტარი გააკეთა, რომ მის პოლიტიკურ ანალიზზე კომენტარს ვერ გავაკეთებ… ხელისუფლება ნინო ბურჯანაძის მიერ მოსკოვიდან წამოღებულ საკითხებს გაურბის და დღემდე კონტაქტზე არ გამოვიდა _ თანაშემწის საშუალებით, ღარიბაშვილს არაერთხელ შევუთვალეთ, შე დალოცვილო, პოლიტიკური ქულები არ გვინდა, შეგვხვდი და გეტყვით, რა დაგვაბარეს და რისი სურვილი აქვთო, მაგრამ ხელისუფლება ამისთვის ფსიქოლოგიურად, მორალურად, პროფესიულად და საზოგადოებრივად მზად არაა, რაც მთავარია, ჩვენთან ურთიერთობა დასანახად არ უნდა, რადგან ნინო ბურჯანაძესა და ჩვენს პოლიტიკურ ძალას სერიოზულ მეტოქედ განიხილავს.
- გიგლა, რამე მოხდა და არ ვიცი?
- ამქვეყნად რამე არის, რაც შენ არ იცი?
- ბურჯანაძე უკვე ხელისუფლებაშია და გამომრჩა?
- არა.
- აბა, გამაგებინე, ბურჯანაძე რუსეთის ხელისუფლებას რა სტატუსით ელაპარაკება?
_ ოპოზიციონერისა და ძალიან მაღალი რანგის პოლიტიკოსის სტატუსით, რომელიც საკითხებს აყენებს და ამბობს, რომ ყველაფერი ხელისუფლების გადასაწყვეტია. ამავე დროს თქვა, როცა ხელისუფლებაში მოვალ, ამ საკითხებს ოფიციალურ დონეზე დავაყენებ, ახლა კი მხოლოდ ოპოზიციონერის დონეზე ვაყენებო, მაგრამ საოცარია: ამან გარკვეული შედეგი გამოიღო _ საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილესა და დუმის თავმჯდომარე ნარიშკინთან შეხვედრაზე ვიზების გამარტივებისა და პროდუქციის ჩამონათვალის გაზრდის საკითხი დადგა. იმავე დღეს, არ ვიცი, დასანახად გაკეთდა თუ არა, საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განკარგულება გასცა, ამ საკითხებზე მუშაობა დაიწყო და ეს ჩვენმა ხელისუფლებამაც აღიარა.
_ გიგლა, ჩემო კეთილო ადამიანი, მეც მაგას ვამბობ, რომ რუსეთის ხელისუფლება ბურჯანაძეზე ,,მუშაობს”. ისე, თუკი პროდუქტია პრობლემა, ბოლოს და ბოლოს, ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულება გავაფორმეთ და, რა, რუსეთს ევროპაზე დიდი ბაზარი აქვს?
_ არა, მაგრამ ევროპაზე რომ გახვიდე, იმ დონის წარმოება უნდა გქონდეს და ვიდრე იქამდე გახვალ, დაიღუპები.
_ ჰოდა, გონიერმა პოლიტიკოსმა ხელი ბიზნესის განვითარებასა და წარმოების დახვეწას უნდა შეუწყოს… რა ამის პასუხია და, სუფთა ევროპელი ტიპი ხარ – ევროპულადაც გაცვია და ამ პარტიაში რა გინდა, ვერ ვხსნი!
_ ვანო, თუ საქმე ჩაცმაზე მიდგა, ნინოზე ,,სვეტსკად” და გემოვნებით ქართულ პოლიტიკაში არავინ იცმევს!
_ ეს შენი შეფასებაა მე კი ძალიან მომწონს, მაგალითად, მაკა ჩაჩუას სტილი…
_ მაკა ჩაჩუას პოლიტიკოსად ნუ აღიქვამ. ქართველი პოლიტიკოსი ქალები არიან ბესელია, კობახიძე, მაია ფანჯიკიძე…
_ თინა ხიდაშელის სტილს რა უწუნებ?
_ დავაყენოთ ესენი და ქალბატონი ნინო _ შედარება ასი ერთთან იქნება, ნინო ბურჯანაძის სასარგებლოდ და ამას ძალიან ცნობილი თბილისელი ქალბატონებიც აღიარებენ, რომელთაც ჩაცმის ,,გემო” იციან და პარიზში ყიდულობენ…
_ პარიზში ყიდვა გემოვნებას არ ნიშნავს!
_ (იცინის) რაც შეეხება ევროპას, ჩვენს პროგრამაში წერია, რომ მხარს ევროპასთან ინტეგრაციას ვუჭერთ. თუ ისტორიითაც ღრმად წავალთ, საქართველო ყოველთვის ევროპა იყო, ამიტომ ნურავინ გვამუნათებს, რომ ველურები ვართ. უბრალოდ, ინსტიტუციონალური წყვეტა მოხდა.
_ და ეს წყვეტა რუსეთის კისერზეა.
_ არა, მონღოლ- თათრებიდან დაიწყო.
_ საქართველოში მეფობა რუსეთმა გააუქმა!
_ რუსეთს ხომ არ ვამართლებ, მაგრამ როცა ასოცირების ხელშეკრულების წევრი შალახოს ქვეშ გავხდით _ ესეც საოცარი იყო, ისეთივე ანეკდოტი, როგორც ერთ-ერთ სამინისტროში გერმანიის დროშის თავდაყირა დაკიდება…
_ კი ბატონო, ეს ძალიან ცუდია!
_ პროტოკოლის უცოდინრობა და გამოუცდელობაა და როგორც ქართველ კაცს, გული მტკივა, თორემ ისე არ ვლაპარაკობ, როგორც ოპოზიციონერი… ევროპაში ჩვენი პროდუქცია რომ გავიდეს, ეტაპებია გასავლელი, აქეთკენ მივდივართ, მაგრამ თუ პროდუქტი ევროპაში იმ რაოდენობით არ გავიტანეთ, რატომ უნდა დალპეს და ყოფილი დსთ-ს ქვეყნებისა და, უპირველეს ყოვლისა, რუსეთის უდიდესი ბაზარი რატომ არ უნდა გამოვიყენოთ, რომელსაც თვითონ ევროპელები და ამერიკელები უმაღლეს დონეზე იყენებენ?! რა არის იმაში ცუდი, რომ ეს საკითხი ჩვენი პოლიტიკური ლიდერის მხრიდან დადგა?!
_ ქართული ანდაზაა, არამკითხე მოამბეო…
_ საკითხი დააყენა, ნიადაგი მოამზადა და ახლა ხელისუფლებამ გადაწყვიტოს. ვანო, ამ შეხვედრაზე პირდაპირ ითქვა, ერთ-ერთი პოლიტიკური ძალის ლიდერი ჩამოხვედით, მაგრამ ჩვენ საუბარი ხელისუფლებასთან გვინდაო. ჩვენი აღმასრულებელი ხელისუფლების პირველმა პირმა კი ბაქოში, ძალიან საინტერესო ევროპულ ტურნეზე, თვალი მოჰკრა, ერთ სუფრასთან პუტინი და სხვები რომ ისხდნენ და ზურგი მიუშვირა. შე დალოცვილო, ყველა მომენტი გამოიყენე. პოლიტიკა ხომ მომენტების გამოყენების ხელოვნებაა! აბაშიძე- კარასინის ფორმატი საკმარისი არაა და იქნებ, დონე ამაღლდეს. ეს საკითხები ქალბატონმა ბურჯანაძემ ჩამოიტანა და შესთავაზა, განიხილეთ, ან მე გამომიყენეთ, არ ვმალავ, გარკვეული ურთიერთობა და კონტაქტი მაქვს, თუ არადა, ჩემს გარეშე გააკეთეთო და ამაში გაუგებარი რა არის?
(…)
-გიგლა, მარტივად მიპასუხე: ნინო ბურჯანაძის პარტიის პოლიტიკური მდივანი რუსეთს ოკუპანტად თვლის თუ არა?
_ რა თქმა უნდა, ოღონდ სააკაშვილის ხელშეწყობით.
_ რუსეთმა საქართველო 200 წლის წინ დაიპყრო! მოკლედ, ვთანხმდებით, რომ რუსეთი ცუდია, არა?
_ რუსეთი ცუდი არ არის, უზარმაზარი ცივილიზაციის ქვეყანაა და ცუდი რატომ უნდა იყოს, მაგრამ…
_ ახლა, პუშკინსა და ლერმონტოვზე არ გელაპარაკები…
_ მაშინ ასე ვთქვათ: რუსეთი არის ქვეყანა, რომლის ჯარებიც ჩვენთან ჩვენი ნების გარეშე დგას, მას ჩვენი ტერიტორიების 20 პროცენტი აქვს ოკუპირებული და, ცუდია თუ კარგი, ის ხომ არ ვარ, ერთი გაჭირვებული მინისტრი რომაა…
_ გაჭირვებულ მინისტრზე გამახსენდა: პუტინი მტერია?
_ სწორად დასმული კითხვა არაა. არ მინდა, პრიმიტიულად ვუპასუხო, რომ ქვეყნის მტერი ერთი კაცია. რუსეთის ის ხელისუფლება, რომელმაც მიწები წაგვართვა, მტერი გამოდის, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მასთან უნდა ვისაუბროთ…
_ ნინო ბურჯანაძემ კრემლში ერთხელ თუ მაინც დასვა კითხვა: რატომ აღიარა რუსეთის ფედერაციამ აფხაზეთისა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა?
_ ეს კითხვა, ტრადიციულად, ისმის და, ახლაც რომ ჩავიდა, თქვა, როცა 21-ე საუკუნის გამოწვევებსა და მშვიდობაზეა ლაპარაკი, საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის გარეშე, კავკასიაში მშვიდობა ვერ დამყარდებაო.
_ მოსკოვში წასვლას გეგმავ?
_ სექტემბერ- ოქტომბერში, თუ საჭიროება იქნება, შეიძლება, წასვლა მოგვიწიოს…
_ საჭიროება ფულის შოვნას ნიშნავს?
_ არა. ბიუჯეტიდან ვფინანსდებით და კერძო დამფინანსებლებიც თუ გამოჩნდებიან, ესაა და ეს.
_ ჰოდა, თუკი მოსკოვში წახვალ, ზემოხსენებულ კითხვას ჩემეული ფორმულირებით დასვამ?
_ კი, ამასაც ვიტყვი, მაგრამ ისიც გაითვალისწინე: პოლიტიკაში ერთი და იგივე საკითხი შეიძლება, მყიფედაც დასვა და რბილადაც, რბილად დასმა საშუალებას გაძლევს, დიალოგი გაგრძელდეს…
_ გიგლა, შინ რომ შემოგივარდე, რბილად მეტყვი, თუ შეიძლება, მიბრძანდიო?
_ არა, არა… კი ბატონო, მუშტი ვურტყათ, მაგრამ შეიძლება, საუბარი აღარ გაგრძელდეს… შეიძლება, არ შევაგინო და თავში არ ჩავარტყა, მაგრამ ვუთხრა, საქართველო ანექსირებული გაქვს-მეთქი.
_ …9 წელი სააკაშვილს ემალებოდი, ამ პერიოდში, 2008 წლამდე, ბურჯანაძე სააკაშვილის მარჯვენა ხელი იყო. გაქვს მორალური უფლება, ბურჯანაძის პარტიის პოლიტიკური მდივანი იყო?
_ მაქვს და იცი, რატომ? _ ვიცოდი, რომ დაჭერა- გამოშვების, შეწყალების, შევარდნისა და, საერთოდ, ძალისმიერ საკითხებს ბურჯანაძეს არც უთანხმებდნენ და არც ეკითხებოდნენ.
_ შეიძლება, მაგრამ მინიმუმ, საჯაროდ უნდა გაეპროტესტებინა…
_ მახსოვს, გირგვლიანის საკითხი გააპროტესტა და მერაბიშვილს ცნობილი ფრაზაც უთხრა, ყველაფერი ეს შემოგიტრიალდება და ვინც დასაკავებელია, სასწრაფოდ დააკავეო. იგივე 7 ნოემბერს, ხალხი რომ გადარჩენილიყო, პარლამენტის შენობა გახსნა…
_ 9 ნოემბერს კი მიტინგის დარბევა სახელმწიფოებრიობის შენარჩუნებით გაამართლა…
_ წასული რომ ვიყავი, ვფიქრობდი, ვის მივმართო- მეთქი, მაგრამ ეს საკითხი რომც დაეყენებინა, მოგვარება გამორიცხული იყო…
_ რა ამის პასუხია და, პრესკონფერენცია, რომელიც ნინო ბურჯანაძემ მოსკოვურ ვოიაჟს მიუძღვნა, მხოლოდ ,,საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა” კი არა, ,,რუსთავი 2”- მაც პირდაპირ ეთერში გადასცა. ამაში ფული გადაიხადეთ?
_ არა, რა ფული, ამის ფული სად არის? ფულს არავის ვუხდით… თუ ვინმეს ,,რუსთავი 2” არ სწყალობს, ბურჯანაძეა და, ალბათ, თავისი ინტერესით ჩართო… საერთოდ, ბოლო ხუთი წელია, საქართველოდან რუსეთში ცნობილი ფიგურა არც ხელისუფლებიდან ჩასულა და არც _ საზოგადო მოღვაწეებიდან.
_ რუსეთთან დიპლომატური ურთიერთობა არ გვაქვს და რატომ უნდა ჩავიდეთ?
_ მერე რა მოხდა, რომ არ გვაქვს? ოდესმე რამე მოძრაობა ხომ უნდა დაიწყოს? ყველაფერი გაყინულია! იქ ჩასვლით ევროპასთან მეგობრობასა და ევროპულ გზას ხომ არ უარვყოფთ?
_ არ უარყოფთ, მაგრამ ნატო თქვენთვის ,,ფუი, ეშმაკივითაა”…
_ 2008 წლამდე ნატო- ში გაწევრიანებას მხარს ვუჭერდით, მაგრამ 2008 წლის მერე სიტუაცია შეიცვალა _ გარკვეული არ გვაქვს, ნატო- ში როგორ შევდივართ.
_ ბურჯანაძემ თქვა, ნატო სამაჩაბლოსა და აფხაზეთის გარეშე მიგვიღებსო, მაგრამ მსგავსი ინიციატივა ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსს არასოდეს გამოუჩენია. ასე რომ, ეს ანტინატოური იდეოლოგიაა!
_ ეს თემა დღევანდელმა ხელისუფლებამ წამოსწია, დასავლეთი საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის დაქუცმაცებას მაინც არ აღიარებს, ნატო- ში შევიდეთ და, ადრე თუ გვიან, აფხაზეთიც დაგვიბრუნდება და ე.წ. სამხრეთ ოსეთიცო. ჯერ ერთი, ნატო- ში შესვლა კი არა, მაპ-იც არ გვაღირსეს. მეორეც…
_ გიგლა, მაპატიე, ნატო- ს ასეთი იდეაც არ აქვს და ეს მიზანმიმართული იდეოლოგიაა!
_ არ მეგონა, თუ ესენი ასეთი სუსტები იქნებოდნენ _ ვერ ხსნიან ეტაპებს და ფორმას, როგორ ესახებათ საქართველოს ნატო- ში შესვლა. ეს უახლოეს წლებში გამორიცხულია.
_ შეიძლება, თუმცა ნატო- ს საპირწონე ევრაზიული კავშირი არაა!
_ ევრაზიული კავშირიც გამორიცხულია, მაგრამ უნდა აიხსნას, როგორ საქართველოზეა ლაპარაკი.
_ ნეიტრალური საქართველო გინდა?
_ არა, არა… როგორ ხდება საქართველოს ნატო- ში შესვლა…
„კვირის ქრონიკა“, 27 ივლისი, 2015 წელი
ინტერვიუ ვალერი გელბახიანთან: „ივანიშვილი თავს იმშვიდებს, როცა ამბობს, რომ სააკაშვილი ვერ დაბრუნდება…“ // „შეხედეთ, რა ხდება – მიხეილ სააკაშვილი, როგორც პოლიტიკოსი, იზრდება, ივანიშვილი პატარავდება!!!~
ინტერვიუში იურისტი ვალერი გელბახიანი, „კვირის ქრონიკის“ ჟურნალისტი ნინო სამხარაძესტან საუბარში, უკრაინაში მყოფი ქართველების, კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილის პერსპექტივაზე საუბრობს. გთავაზობთ ამონარიდს:
„რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილის განცხადებას, რომ მიხეილ სააკაშვილი ხელისუფლებაში ვეღარ დაბრუნდება, მე იმასაც ვისმენდი ივანიშვილღარიბაშვილისგან, რომ სააკაშვილს დაიჭერდნენ… ხომ ვერ მეტყვით, სად არის ახლა სააკაშვილი, დაჭერილი ხომ არ არის?! დღეს სააკაშვილი უკრაინის ფაქტობრივი პრეზიდენტია, ის გაცილებით მაღალი ფიგურაა, ვიდრე რომელიმე პოლიტიკური ლიდერი საქართველოში. უკრაინა საქართველოზე 12-ჯერ მეტია, სადაც მსოფლიოს მთელი ყურადღებაა მიპყრობილი.
იმასაც გეტყვით, რომ რუსეთში ძალიან მოიმატა სააკაშვილისადმი მოსახლეობის ინტერესმა და მხარდაჭერამ. უკრაინაში ანტიკორუფციულმა ღონისძიებებმა ძალიან დიდი გავლენა იქონია მოსახლეობაზე. ოლიგარქებთან ბრძოლა, მდიდარს წაართვა და ღარიბს მისცე, – საშიში იდეაა… ნებისმიერი ქვეყნის მოსახლეობას წამლავს და მოწამვლის პროცესი მიშამ დაიწყო უკრაინაში. მას აქვს მაღალი რეიტინგი, როცა ოლიგარქებს უნგრევს ღობეებს, ათავისუფლებს ავიაკომპანიის ხელმძღვანელს, პორტის ხელმძღვანელს, იქ უკვე სამართლებრივად ამ საკითხს არავინ აფასებს, მთავარია, რომ ხალხს ეს მოსწონს. ამიტომ ხალხი მოიწამლა სამართლიანობის აღდგენის იდეით. რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილის განცხადებას, რომ ის არ დაუშვებს საქართველოში სააკაშვილის დაბრუნებას, მე მგონი, ეს უფრო საკუთარი თავის დამშვიდების საშუალებაა…
შეხედეთ, რა ხდება, მიხეილ სააკაშვილი, როგორც პოლიტიკოსი, იზრდება, ივანიშვილი პატარავდება. სულაც არ მინდა ასე ხდებოდეს, რადგან ბიძინა ივანიშვილმა ჩვენ გვაჩუქა თავისუფლება. არ გვეშინია უსამართლოდ დაჭერის, ქონების ჩამორთმევის, უდანაშაულო ბიჭების ჩახოცვის, პირადი თავისუფლება, რა თქმა უნდა, ყველაფერს სჯობია. ფაქტობრივად, ივანიშვილს პოლიტიკაში სულ რომ არაფერი გაეკეთებინა, მან მოახერხა ის, რომ ხალხს თავისუფლების შეგრძნება დაუბრუნა, მაგრამ თუ პოლიტიკური მასშტაბების მიხედვით ანალიზს გავაკეთებთ, დღეს მიშა გაცილებით ცნობილი და მხარდაჭერილია საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან, წონადი პოლიტიკური ფიგურაა, ვიდრე ივანიშვილი. ეს ნამდვილად არ არის მოსაწონი, ან მე რატომ უნდა მომწონდეს, იმდენი ზიანი მომაყენა პირადად სააკაშვილმა, მაგრამ მე კიდევ არაფერი ვარ იმ ხალხთან შედარებით, ვინც მისმა რეჟიმმა გაანადგურა. მაგრამ ის, რაც ხდება, ჩვენი ნების მიღმაა… ბიძინა ივანიშვილს კი არა, ძალიან მალე თვით ვლადიმერ პუტინს გაუჭირდება მიხეილ სააკაშვილთან დაპირისპირება.
გიმეორებთ, სააკაშვილი მსოფლიო ახალ იდეას ქმნის და პოსტსაბჭოთა სივრცეში ყველა დაბალი სოციალური ფენა სააკაშვილის მომხრეა.
