„რეზონანსი“: წარუმატებელი 2016 წელი – „პოზიტივს ნეგატივი სჭარბობდა”

„რეზონანსი“: საუკეთესოს ნაცვლად უარესი მეოთხე წელიწადი // „ამ შედეგს ბიძინა ივანიშვილი ალბათ თვითონაც არ ელოდა“

„რეზონანსი“: იანვრიდან ოჯახის ხარჯი თვეში 100 ლარით მოიმატებს // „იმის მტკიცება, რომ საქონელი არ გაძვირდება, ტყუილი იქნება და ამაზე საუბარიც უხერხულია“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ სოსო ცისკარიშვილთან: „მთავრობასთან ერთად, კადრებთუხუცესი პრემიერ-მინისტრსაც შეცვლის“

—–

„ვერსია“: ინტერვიუ ირაკლი ბათიაშვილთან: „ამ თემაზე ოჯახშიც არ მილაპარაკია!“ // „უბლოკო სტატუსის თეზისი ჩემთვის გაურკვეველი და აზრსმოკლებულია!“ // რეალურად რატომ წავიდა პოლიტიკიდან და რამდენი ხანია აღარ დაკონტაქტებია ნინო ბურჯანაძეს

„ვერსია“: ინტერვიუ მამუკა კაციტაძესთან: „არ მინდა, საქართველოში კოჭლი ცხვრების ზეიმი ისევ დაიწყოს“ // რატომ მოუწოდებს გაერთიანებისკენ ოპოზიციურ პარტიებს „მემარჯვენეთა“ ლიდერი?

„ვერსია“: ნაახალწლევს მთავრობაში დიდი საკადრო წმენდა იგეგმება? // „გეიმ ოვერი“ მინისტრებისთვის - ვინ რას გადაყვება და ვინ შეინარჩუნებს თანამდებობას

—–

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ნიკოლოზ მჟავანაძესთან: „პრემიერის პოსტზე კახი კახიშვილის კანდიდატურაც მოიაზრება“ // გაემიჯნა თუ არა ბიძინა ივანიშვილს მისი გუნდი

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო შატბერაშვილთან: „ხელისუფლებას საწვავზე აქციზის ზრდის გაუქმება მოუწევს“ // „რუსეთის აგენტიც რომ დამიძახონ, მაინც ვიტყვი, რომ რუსეთთან სავიზო რეჟიმის გაუქმება საჭიროა ხალხისა და ეკონომიკისათვის“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დემურ გიორხელიძესთან და პაატა შეშელიძესთან: „ლარი რომ არ მუშაობს, ეს პოლიტიკური გადაწყვეტილებების შედეგია“

—–

„თბილისელები“: ინტერვიუ იოსებ არჩვაძესთან: „ხელისუფლების ამოცანა ლარის კურსი დაჭერა კი არ უნდა იყოს, არამედ მონიტორინგი, რომელიც უზრუნველყოფს ეკონომიკაში ისეთი იმპულსების წახალისებას, რომ მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობა არ შემცირდეს“

——————-

„რეზონანსი“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

წარუმატებელი 2016 წელი – „პოზიტივს ნეგატივი სჭარბობდა”

თაკო მათეშვილი

არცთუ წარმატებული – ასე აფასებენ პოლიტოლოგები 2016 წელს და ამბობენ, რომ ქვეყანას მიმდინარე წლის განმავლობაში სერიოზული წარმატებისათვის არ მიუღწევია. მთავარი პოზიტივი, მათი აზრით, საგარეო ასპარეზზე გვქონდა, ნეგატივი კი, რა თქმა უნდა – ეკონომიკური კუთხით. უარყოფით მოვლენებში მოხვდა საპარლამენტო და არასაპარლამენტო ოპოზიციაში განვითარებული პროცესები, მთავრობის ბოლოდროინდელი ეკონომიკური გადაწყვეტილებები, სოციალური პროგრამების შეჩერება-სახეცვლილება და ა.შ. დადებითი მოვლენების სია კი უფრო მოკლე აღმოჩნდა.

მთავარი, რაც 2016 წელს მოხდა, ჩვენი რესპონდენტების აზრით, არჩევნები იყო. მიიჩნევენ, რომ მისი შედეგები და “ქართული ოცნების” მიერ საკონსტიტუციო უმრავლესობის მოპოვება ქვეყნისთვის უმნიშვნელო ფაქტად ვერ დარჩება.

წლის ნეგატივი

განვლილი წლის შეფასებისას საზოგადოებრივი კომუნიკაციების მართვის სპეციალისტი არჩილ გამზარდია ამბობს, რომ ნეგატივი პოზიტივს უდავოდ სჭარბობდა. მნიშვნელოვან მოვლენად გამზარდია “ნაციონალურ მოძრაობაში” მიმდინარე პროცესებს მიიჩნევს.ამბობს, რომ ამ ძალას ფაქტობრივად წერტილი დაესვა.

ცალკე გამოყოფს ოპოზიციურ სპექტრში პარტიული ლიდერების, ცნობილი პოლიტიკოსების დროებითი შესვენების საკითხსა და არჩევნებში განცდილ მძიმე მარცხს.

რაც შეეხება მთავრობის საქმიანობისა თუ გადაწყვეტილებების სისწორეს, გამზარდია ამბობს, რომ “ქართული ოცნების” მთავარი შეცდომა პირველ რიგში საზოგადოებასთან ურთიერთობის პროცესი იყო – საზოგადოებისადმი ბევრი არაადეკვატური მესიჯის გაგზავნა. იგი ხელისუფლებას პიარსაც უწუნებს და დასძენს, რომ მათ ხალხამდე სათქმელი სწორად ვერ მიიტანეს. “თითქოს ხელისუფლებას მაჯისცემის განცდა გაუქრა. სხვათა შორის, “ნაციონალურმა მოძრაობამაც” მეორედ არჩევის შემდეგ განსაკუთრებით დაკარგა საზოგადოების მაჯისცემაზე კონტროლი, – ვეღარ ხვდებოდა, ვისთან და რასთან ჰქონდა ურთიერთობა და ხალხთან როგორ უნდა ელაპარაკა.

“ხელისუფლება მედიასთან მიმართებაშიც ნეგატიურად შეიცვალა. ბევრად უფრო ჩაკეტილი გახდა. ეს არჩევნებამდე ცოტა ხნით ადრე მოხდა. დებატებზე ნაკლებად მოდიან, მედიის ცალკეული წარმომადგენლების მათთან კავშირი რთული გახდა. ესეც მათი შეცდომაა”, – მიიჩნევს არჩილ გამზარდია.

უარყოფითად აფასებს იგი სოციალური შეღავათების გაუქმებაზე ორიენტირებულ პროცესსაც, აქციზის გადასახადის ზრდასა და ზოგადად, ეკონომიკური გუნდის გადაწყვეტილებებს. ამბობს, რომ მთავრობა მემარცხენე პოლიტიკიდან თითქმის 180 გრადუსით შეტრიალდა და ეს შემოტრიალება 2017 წელს განსახორციელებელ გეგმებზე აისახება.

რაც შეეხება ლარის თემას, არჩილ გამზარდია მას 2016 წლის ნეგატივად არ მიიჩნევს, რადგან ლარმა გაუფასურება გასულ წელს დაიწყო და ვარაუდობს, რომ მომავალ წელსაც გაგრძელდება. სწორედ ამიტომ, მისი აზრით, ამ თემის აქტუალობა 2016 წელს არ ჩაბარდება.

ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესება 2016 წლის უარყოფით მოვლენებში, პოლიტოლოგ ნიკა ჩიტაძის აზრითაც, პირველ ადგილს იკავებს. ამბობს, რომ ხელისუფლების აქციზთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებებიც სწორედ ამგვარ მოვლენათა სიაში უნდა შევიდეს, რადგან იგი ეკონომიკურ მდგომარეობას კიდევ უფრო გააუარესებს – სხვადასხვა საქონელს გააძვირებს და ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, თითოეული მოქალაქის ჯიბეზე აისახება.

გასული წელი მას მაინცადამიანც ეფექტურად არც მთავრობისა და პარლამენტარების მიერ გაკეთებული განცხადებების გამო მიაჩნია. ამბობს, რომ განსაკუთრებით ლარის კურსის გამო მათ არაერთი არაადეკვატური განცხადება გააკეთეს.

“თითქოს ეროვნული ვალუტა იმიტომ გაუფასურდა, რომ ოპოზიციამ წინასაარჩევნოდ განსაკუთრებულად დიდი რაოდენობის ლარი დახარჯა. ისიც კი ითქვა, რომ კურსის დაცემა კარგიც კია, რადგან ახლა დოლარით უფრო მეტი ლარის ყიდვა შეიძლება. ასეთი მიუღებელი განცხადება ბევრი იყო. მოსახლეობას სათანადოდ ვერ აუხსნეს, რომ ვალუტის გაუფასურება მხოლოდ საქართველოს პრობლემა არაა და რომ ამას თავისი ობიექტური მიზეზები გააჩნია. შესაბამისად, ხალხმა ხელისუფლებისაგან ამომწურავი ინფორმაცია ვერ მიიღო. aმის ნაცვლად ყოვლად მიუღებელ და არაკომპეტენტურ განცხადებებს ისმენდა. ჯობია, ყველამ ყველაფერზე განცხადებები არ აკეთოს. მათ შორის პარლამენტშიც. პარლამენტი იმიტომაცაა დაყოფილი, რომ ყველამ თავისი კომპეტენციის ფარგლებში იმუშაოს”, – აღნიშნავს nika ჩიტაძე. გარდა ამისა, მისი აზრით, არც დემოკრატიის კუთხით შეინიშნება დადებითი ძვრები. ამაში კი პირველ რიგში სიტყვისა და აზრის გამოხატვის თავისუფლებას, პოლიტიკურ პლურალიზმსა და ტოლერანტობის პრინციპს გულისხმობს. ამბობს, რომ საპარლამენტო არჩევნებსაც რიგი დარღვევები ახლდა. საბოლოო ჯამში, მისი აზრით, 2016 წელი საქართველოსთვის არცთუ წარმატებული იყო და ეს პირველ რიგში ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესებამ გამოიწვია.

“პოზიტივს ნეგატივი სჭარბობდა. მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანაში მილიარდ დოლარზე მეტი ინვესტიცია შემოვიდა, ეკონომიკურ მდგომარეობას ეს მაინცადამაინც არ დასტყობია. საგარეო ასპარეზზეც არის წარუმატებლობები. პირველ რიგში, პრობლემები რუსეთის ფედერაციასთან. რუსეთსა და აფხაზეთს და რუსეთ-ცხინვალს შორის სამხედრო ხასიათის ე.წ. ხელშეკრულებების გაფორმება, რა თქმა უნდა, პრობლემაა”, – აცხადებს ნიკა ჩიტაძე.

წლის პოზიტივი

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, პოზიტიურ მოვლენებზე, გადაწყვეტილებებსა და ფაქტებზე საუბარი ჩვენს რესპონდენტებს უფრო გაუჭირდათ. ამბობენ, რომ 2016 წელს ქვეყნისათვის არ მოუტანია ისეთი მნიშვნელოვანი წარმატება, რომ იგი კარგ წლად ჩაითვალოს.

მთავარი სიკეთეები, არჩილ გამზარდიას აზრით, საგარეო ასპარეზს უკავშირდებოდა. პირველ რიგში კი, რა თქმა უნდა, ვიზალიბერალიზაციას, რომელიც გაიწელა, მაგრამ საბოლოო ჯამში დადებითად სრულდება. მისივე აზრით, დადებითი იყო საერთაშორისო და შიდა სადამკვირვებლო ორგანიზაციების შეფასებებიც არჩევნების ჩატარების კუთხით. იგი ამბობს, რომ ოპოზიცია ბევრ რამეს აპროტესტებს, მაგრამ მთლიანობაში არჩევნები დადებითად შეფასდა და იგი ყველამ ცნო. სპეციალისტის აზრით, ეს არა მხოლოდ მმართველი პარტიის, არამედ ქვეყნის წარმატებაა. ასევე, გამზარდიას თქმით, 2012 წლიდან მოყოლებული, საერთაშორისო საზოგადოების პოზიცია “ქართული ოცნების” მიმართ დღეს ყველაზე დადებითია, რაც კი ოდესმე ყოფილა.

“ქვეყნის საგარეო ორიენტირებისათვის წარმატებული წელი იყო, საგარეო ასპარეზზე ქვეყანა უფრო დადებითად გამოჩნდა, თუმცა შიდა ასპარეზზე წლევანდელ წელს დადებითი შედეგები არ მოჰყოლია. თუ დადებითი პროცესი იყო, ეს იყო იმის გაგრძელება, რასაც საფუძველი წინა წლებში დაედო. უშუალოდ 2016-ში ქვეყნისათვის და ხალხისათვის წარმატებული არაფერი შექმნილა”, – დასძენს იგი. ვიზალიბერალიზაციასთან დაკავშირებით ევროკავშირის სხვადასხვა სტრუქტურის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, ნიკა ჩიტაძის აზრითაც, წლის მთავარი “გამონათება” იყო. დადებით მოვლენებში იგი ნატოს გენერალური მდივნის ვიზიტსაც ასახელებს. “პლუსად შეიძლება ტურისტების ნაკადის ზრდა ჩაითვალოს. ჩემი ინფორმაციით, 2016 წელს საქართველოში შემოსულ ტურისტთა რაოდენობამ 6 მილიონს გადააჭარბა და ეს, რა თქმა უნდა, დადებით ფაქტად უნდა განვიხილოთ,” – მიიჩნევს არჩილ გამზარდია.

„რეზონანსი“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

საუკეთესოს ნაცვლად უარესი მეოთხე წელიწადი

„ამ შედეგს ბიძინა ივანიშვილი ალბათ თვითონაც არ ელოდა“

მარიამ მაჭავარიანი

ბიძინა ივანიშვილის ოთხი წლის წინანდელი პროგნოზით, 2016 წელი, ანუ მეოთხე წელი ყველაზე საუკეთესო წელი უნდა ყოფილიყო. ყოველ შემთხვევაში, 2012 წლის 24 დეკემბერს დამაიმედებლად გაისმა ყოფილი პრემიერის სიტყვები: “პირველი წელიწადი იქნება რთული, მეორე წელი იქნება საგრძნობლად უკეთესი, მესამე წელს მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი უკეთესობას საკუთარ თავსა და ჯიბეზე იგრძნობს, მეოთხე წელიწადი იქნება ძალიან კარგი”.

თუმცა ოთხწლედის დასკვნით ეტაპზე, შეიძლება ითქვას, რომ იმედით დაწყებული წელი ეკონომიკური კრიზისით დასრულდა. რას ველოდით და რა მივიღეთ ოთხი წლის წინანდელი დაპირებისგან?

ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში პაატა აროშიძე “ბიზნეს-რეზონანსთან” აცხადებს, რომ 2012 წელს, როდესაც “ქართული ოცნება” ხელისუფლებაში მოვიდა, ხალხს დასაქმების დიდი იმედი ჰქონდა, რომ აღარაფერი ვთქვათ სამართლიანობის აღდგენაზე. ადამიანები ელოდნენ ახალ სამსახურს და გარკვეული შემოსავლის მიღებას, მაგრამ, სამწუხაროდ, სიტუაცია კიდევ უფრო დამძიმდა.

კერძოდ, 2013 წლის ბოლოდან უკვე დაიწყო ლარის დევალვაციის პროცესი, რაც გამოწვეული იყო როგორც საგარეო, ისე საშინაო ფაქტორებით. რეალურად ქვეყანამ ვერ შეძლო ამ პროცესისთვის წინააღმდეგობის გაწევა. ეს არც ისე იოლი იყო, რადგან ქვეყანას არ ჰქონდა საექსპორტო პროდუქცია, მიუხედავად იმისა, რომ 2014-15 წლებში დაიწყო ბიზნესის დაფინანსების პროგრამები, ასევე, პროგრამა “აწარმოე საქართველოში” და სხვა. ცხადია, ეს საკმარისი არ აღმოჩნდა დასაქმების გასაზრდელად, საშუალო ფენის შესაქმნელად, მცირე და საშუალო ბიზნესის გასაძლიერებლად.

“ქვეყანა წავიდა ისევ და ისევ ტურიზმის სფეროს განვითარებისკენ და წარმოების სფეროში, პრაქტიკულად, თანხები არ დაბანდებულა. ეს მაშინ, როცა საზოგადოების დასაქმება ძირითადად წარმოების სფეროში ხდება. ამას ემატება სოფლის მეურნეობაც. ტურიზმზე თანხის დახარჯვა იმ სახელმწიფოსთვის, რომელსაც არ გააჩნია საკუთარი ეროვნული წარმოება, რა თქმა უნდა, წამგებიანია. გამოდის, ჩვენ ტურიზმს ვავითარებთ იმიტომ, რომ დავასპონსოროთ თურქეთის სოფლის მეურნეობა და ჩინური მრეწველობა?

ტურიზმი მხოლოდ და მხოლოდ იმისთვის ვითარდება, რომ მცირე რაოდენობის სასტუმროებიდან გარკვეული მოგების გადასახადი მივიღოთ. ცხადია, ეს ჩვენი ხალხის მოლოდინი არ ყოფილა. მოლოდინი იყო იმისა, რომ ქვეყანა განავითარებდა წარმოებას, საექსპორტო პროდუქციას, იმპორტი შემცირდებოდა”, – აღნიშნა აროშიძემ.

2014 წლის ბოლოს დაწყებული ლარის დევალვაცია დღემდე გრძელდება და, პრაქტიკულად, ვერც ეროვნულმა ბანკმა, ვერც მთავრობამ ვერ შეძლო სიტუაციის სტაბილიზაცია. ამას ემატება ისიც, რომ არ არსებობს ოფიციალური განმარტებები. ის, რომ კვარტალში ერთხელ ბიძინა ივანიშვილი გამოდის თავისებური შეფასებებით, შვება არ არის საზოგადოებისთვის.

“ასეთი მძიმე სიტუაცია, პირველ რიგში, შექმნილია ფსიქოლოგიური და ეკონომიკური ფაქტორის გამო. ეკონომიკურ ფაქტორზე უკვე ვისაუბრეთ. ფსიქოლოგიური კი ის არის, რომ მოქალაქემ, ჩვეულებრივმა დასაქმებულმა პირმა არ იცის, ვის დაუჯეროს და როგორ გადაწყვიტოს საკითხი. კარგი პროექტები ისედაც საკმაოდ ცოტაა. ამდენად, უიმედობამ თუ დაისადგურა ხალხში, ვეღარაფერი გვიშველის”.

ცდებოდა თუ არა ბიძინა ივანიშვილი ოთხი წლის წინ, როცა გულუხვ დაპირებას აძლევდა ქართველ ხალხს? ამის საპასუხოდ აროშიძე აცხადებს, რომივანიშვილს სათვალთმაქცო არაფერი სჭირდა. როგორც ჩანს, მას მართლაც ეგონა, რომ ოთხწლიანი ციკლის შემდეგ ყველაფერი უკეთ იქნებოდა. რეალობა კი სხვაგვარი აღმოჩნდა და საშინაო და საგარეო ფაქტორთა ურთიერთდამთხვევით მივიღეთ ასეთი სურათი. ამ შედეგს ბიძინა ივანიშვილი, ალბათ, თვითონაც არ ელოდა. საყურადღებოა, რომ დაახლოებით 5 თვეა ექსპრემიერი არც ტელევიზიით გამოსულა და არც მისი ინტერვიუ დაბეჭდილა.

მას არანაირი განმარტება არ გაუკეთებია. ის, როგორც ერთი რიგითი მოქალაქე, ისე ცხოვრობს. ცხადია, ასეთი სიტუაცია დამაბნეველია, ამიტომ რაღაც ზომები უნდა მიიღონ. რა თქმა უნდა, ივანიშვილს სხვაგვარად ეგონა, მით უმეტეს, გათვლებიც არსებობდა და “ოცნების” წარმომადგენლები აღგვითქვამდნენ, რომ ელექტრონერგიასა და წყალზე გადასახადები შემცირდებოდა, სოციალური პროექტები დაფინანსდებოდა. ისინი არ ითვალისწინებდნენ საგარეო და საშინაო ასპექტების ურთიერთობას”, – განუცხდა “ბიზნეს-რეზონანსს” აროშიძემ.

ექსპერტი სოსო ცისკარიშვილის თქმით, ქართველები უცებ აღმოვჩნდით ახალ რეალობაში. უკვე გავიდა ოცნებების დრო, ამიტომ უნდა ვეძიოთ რეალისტები, რომლებიც ასე ადვილად მოსაძებნი არ არიან.

“მაქვს ეჭვი, რომ დამნაშავის ძიებაში იმდენად გავხალისდით, რეალურად აღარც გვაინტერესებს იმ დაავადების დიაგნოზი, რასაც ამჟამად იხდის ჩვენი ლარი. თურმე მილიარდერობაც არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ ყველა ოცნება ახდეს. ამიტომ რომელიმე ერთი პირისთვის, ერთი ინსტიტუტისთვის ოცნების აუხდენლობის დაბრალება არ მიმაჩნია სამართლიანად. საკუთარი წილით ყველამ უნდა ვიგრძნოთ პასუხისმგებლობა იმაზე, რომ ვერ მოვახერხეთ დროზე მიგვეღო შესაბამისი ზომები ეროვნული ვალუტის სიმყარისთვის ან უაღრესად პოლიტიზირებული საფუძველი ჰქონდა ამ თემას და ლარი ჯერ იყო ნაციონალური მოძრაობის მძევალი, ახლა კი დადგა ჟამი სამაგიეროს გადახდისა და უკვე თურმე “ქართული ოცნების” მძევალია”, – აღნიშნა ცისკარიშვილმა.

ლარის გამოჯანმრთელების ფაზა დადგება, თუკი ამ საკითხს გულწრფელად განიხილავენ პროფესიონალები და არა პოლიტიკოსები, რომლებიც მედიასივრცის საშუალებით საკუთარი თავის ყველაზე ჭკვიანად მოჩვენებას ცდილობენ. ამიტომ ჟურნალისტებმა თავი შეიკავონ ამა თუ იმ პოლიტიკოსისა და პოლიტიზებული ეკონომისტის 24-საათიანი პროპაგანდისგან მანამ, სანამ ამ ადამიანებს სერიოზული სათქმელი არ ექნებათ.

თუ რატომ არ არის მეოთხე წელი ყველაზე საუკეთესო წელი ბიძინა ივანიშვილის დაპირებისამებრ, ამის თავისებური ახსნა აქვს სოციოლოგ ნოდარ კაპანაძეს. მისი თქმით, 1990 წლიდან მოყოლებული, ეკონომიკურ კრიზისში ვიმყოფებით და ამ კრიზისიდან გამოსვლას მომდევნო ოთხ წელიწადში მოვახერხებთ თუ არა, ესეც სათუოა.

“სისტემური კრიზისიდან თავის დაღწევის არც ერთი მცდელობა არ ყოფილა. არც ერთი ფორმაციის მთავრობას არ გაუკეთებია ისეთი რამ, რომელიც შექმნიდა ამ კრიზისიდან თავის დაღწევის ილუზიას მაინც. ამიტომ ახლა, ბოლო ოთხ წელიწადში რატომ უნდა ავშენებულიყავით, ვერ ვხვდები. ცხადია, არის პოზიტიური ტენდენციები, მაგალითად, უმუშევრობის დონის შემცირება, დასაქმების სტრუქტურის ოდნავი გაუმჯობესება.

პრობლემა ისაა, რომ ჩვენ ვიმყოფებით სისტემურ კრიზისში, ეკონომიკის რეალური სექტორი უცვლელია და მისი ხვედრითი წონა მთლიან ეკონომიკაში ძალზე დაბალია. ამიტომაც არ მაქვს არანაირი ილუზია, რომ ერთ დღეში ამის მოგვარება შეიძლება. თუ რა შეცდომა დაუშვა მთავრობამ ოთხი წლის განმავლობაში, ამის შეფასება მარტივია. 2012 წლის 2 ოქტომბრიდანვე უნდა დაწყებულიყო განვითარების სტრატეგიის შემუშავება და განხორციელება, რაც არ მოხდა. ბევრი კარგი ღონისძიება გატარდა, მაგრამ, საერთო ჯამში, ფრაგმენტულად და ზოგიერთ ღონისძიებას ურთიერთგამაბათილებელი ეფექტიც კი ჰქონდა. შესაბამისად, მიღწეული შედეგები ნაკლებად ჩანს”, – ამბობს ნოდარ კაპანაძე.

მისი აზრით, 3-პუნქტიანი, 4-პუნქტიანი და 17-პუნქტიანი გეგმები საკმაოდ საშიშია, ვინაიდან საჭიროა თუნდაც 1000 პუნქტის შემუშავება. ამიტომ საჭიროა დეტალური გეგმის შემუშავება, რაც იოლი საქმე არაა.

“საზოგადოება ყოველთვის ელის კეთილდღეობის ზრდას, მაგრამ კეთილდღეობა რა არის, სწორედ აქედან იწყება თავის ტკივილი. კარგად ყოფნას, უფრო სწორად, “ჯიგრულად ყოფნას” ელოდა ჩვენი საზოგადოება, მაგრამ ეს რა არის, ეს გაზომვადი ინდიკატორებით უნდა ეთქვა მთავრობას. ადამიანებს უნდა გააგებინონ, რომ მათი შემოსავალი გაიზრდება ამდენით, კონკრეტულად აქ შეიქმნება სამუშაო ადგილები, სოფლის მეურნეობაში განხორციელდება კონკრეტული პროექტები და არა რაღაც მითიური ეკონომიკური თეორიები. ჩვენთან ძალიან უყვართ, როდესაც აირჩევენ ხოლმე ერთ სფეროს და ზედმეტად ცდილობენ მის განვითარებას, მაგრამ ასეთი ასიმეტრიული მიდგომა ძალიან დიდ პრობლემას იწვევს.

რაც შეხება ბიძინა ივანიშვილის დაპირებებს. არანაირად არ არის იმაზე უარესად საქმე, ვიდრე მანამდე იყო. ვერ ვიტყვით, რომ 2016 წელი გაცილებით უარესია 2015 წელთან შედარებით, ხოლო 2015 წელი 2014-თან შედარებით და ასე შემდეგ. ეს წელი საუკეთესო არ ყოფილა, მაგრამ არსებითი გაუარესებაც არ შეიმჩნეოდა. ერთი კაცი, ანუ ბიძინა ივანიშვილი წინასწარ რას გათვლიდა? პარტიამ დაწერა რაღაც პროგრამა, მაგრამ ამ პროგრამას მონიტორინგისა და ინდიკატორთა შეფასების ბადე არ ჰქონდა. შეფასების სისტემა ქვეყანაში არ არსებობს, ესაა პრობლემაა”, – აღნიშნა კაპანაძემ.

მისივე თქმით, ჯანდაცვის სისტემაში გადასარევი რამ გაკეთდა, ხალხი წლობით იყო მკურნალობას მოკლებული და ამ დროს მათ მიიღეს უფასო მომსახურება საყოველთაო ჯანდაცვის ფარგლებში. ასევე გადასარევია “ცე” ჰეპატიტის პროგრამა, მაგრამ ეს ფრაგმენტებია და ჯანდაცვის სისტემის სისტემური გაუმჯობესება არ მომხდარა. რეალურად, ეს სისტემა არის ფინანსურად ორიენტირებული, რადგან ჯანდაცვა ჩვეულებრივი ბიზნესია და ამ ბიზნესში საქართველოდან გამოყოფილ ასიგნებებს რომ დაამატო მთელი რუსეთის ბიუჯეტი და პოლონეთისა და ჩეხეთის ბიუჯეტიც მიაყოლო, ჩვენი სისტემა ამას ისე გადაყლაპავს, არც გამოჩნდება. ეს კი ნიშნავს, რომ მოსახლეობის ჯანმრთელობის დონე პრინციპულად ვერ გაუმჯობესდება.

„რეზონანსი“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

იანვრიდან ოჯახის ხარჯი თვეში 100 ლარით მოიმატებს

„იმის მტკიცება, რომ საქონელი არ გაძვირდება, ტყუილი იქნება და ამაზე საუბარიც უხერხულია“

მარი ჩიტაია

იანვრიდან ქართული ოჯახის ყოველთვიური ხარჯი 60-100 ლარის ფარგლებში გაიზრდება. გარკვეულ გავლენას ამ მხრივ აქციზის ზრდა და იმპორტირებული პროდუქტის გაძვირება მოახდენს. ცხადია, გაცილებით მეტად მოიმატებს ხარჯი იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც სესხი დოლარში აქვთ აღებული. სხვაობა ამ მხრივ ინდივიდუალურია და კონკრეტული სესხის მოცულობაზეა დამოკიდებული.

სპეციალისტებს ხარჯთან დაკავშირებით არაერთგვაროვანი მოსაზრება აქვთ. ნაწილი ფიქრობს, რომ ოჯახებს მომავალი წლიდან მეტი თანხის ხარჯვა მოუწევთ, თუმცა ეს არ იქნება მძიმე ტყვირთი, რამდენადაც შემოსავლების ზრდაც შესაძლებელია. სოციოლოგების ნაწილი კი ფიქრობს, რომ სხვაობა არ იქნება გადამწყვეტი, თუმცა რა დოზითაც უნდა მოხდეს ზრდა, მცირეშემოსავლიან ოჯახს მაინც მძიმე ტვირთად დააწვება.

საბოლოო ჯამში, ყველა თანხმდება, რომ ცხოვრება გაძვირდება და ეს გარდაუვალი რეალობაა.

სტატისტიკის ექსპერტის სოსო არჩვაძის შეფასებით, სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტში ჩადებული პარამეტრების მიხედვით, შემოსავლები იზრდება უფრო სწრაფად, ვიდრე ბიუჯეტის ხარჯი ან მთლიანი შიგა პროდუქტის ნომინალური განზომილება.

“ფასების მომატებასთან დაკავშირებით გარკვეული მოლოდინი და შეშფოთება არსებობს. იმის მტკიცება, რომ საქონელი არ გაძვირდება, ტყუილი იქნება და ამაზე საუბარიც უხერხულია. ერთია ფასების ზრდა და მეორე, როგორი იქნება მოსახლეობის შემოსავალი. თუკი მთლიანი მაჩვენებელი გადააჭარბებს ფასების ზრდის ტემპს, მაშინ მოსახლეობის კეთილდღეობა არათუ გაუარესდება, გაუმჯობესდება კიდევაც. სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტში ჩადებული პარამეტრების გათვალისწინებით, გამოდის, რომ შემოსავლები იზრდება უფრო სწრაფად, ვიდრე ბიუჯეტის ხარჯი ან მთლიანი შიგა პროდუქტის ნომინალური განზომილება. მოხდება საშემოსავლო გადასახადების განსაკუთრებით მაღალი ტემპით ზრდა, რაც უკავშირდება როგორც დასაქმების გაუმჯობესებას, ასევე საშუალო ანაზღაურებისა და ზოგადად, შემოსავლების მატებას. დაახლოებით 25%-ით, თითქმის მეოთხედით მოხდება ნომინალში მთლიანი შემოსავლების ზრდა მაშინ, როდესაც ფასების მატება ნაკლებად მასშტაბური უნდა იყოს”, – განმარტავს სოსო არჩვაძე.

როგორც სტატისტიკოსი ვარაუდობს, გარკვეული პროდუქციის გაძვირება მოსალოდნელია, რაც გავლენას მოახდენს ფასების საერთო დონის მაჩვენებელზე.

“ფასები საქართველოში 0,6-ჯერ უფრო დაბალია, ვიდრე იაპონიაში, რაც სულაც არ ნიშნავს, რომ ჩვენთან ხალხი უკეთესად ცხოვრობს. ფასის მატება ერთი ასპექტია, მეორე – საკუთარი განკარგვადი შემოსავლით რა რაოდენობის პროდუქტის ყიდვა შეუძლიათ. პირობითად, იაპონიაში თუ არის ხორცის ფასი 30 დოლარი, ხოლო საქართველოში – 5 დოლარი, სამაგიეროდ, იქ ხალხს აქვს შემოსავალი იმდენი, რომ შეუძლია გაცილებით მეტი ხორცის ყიდვა, ვიდრე ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეს – საქართველოში. ეს ნიშნავს, რომ იაპონიის მოქალაქე უკეთესად ცხოვრობს. ვფიქრობ, საშუალოდ, ოჯახს თვეში 60-100 ლარით მეტის გადახდა მოუწევს. აქცენტი უნდა გადავიტანოთ არა იმაზე, რამდენად გაიზრდება ან შემცირდება ფასი, არამედ შესაძლებლობაზე, თუ რამდენად მოვახერხებთ ახალ ვითარებაში შემოსავლების გაზრდას, რომ მოსახლეობის მსყიდველუნარიანობა გაიზარდოს. ამიტომ უნდა ვისწავლოთ საკუთარი ემოციებისა და რესურსების რაციონალური მართვა. თუ ამას მივაღწევთ, მაშინ ჩავდგებით მოწინავე საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყნების რიგში.

მომავალი წლიდან, როგორც ვიცით, 4%-იან ეკონომიკურ ზრდას ვარაუდობენ, რაც ნამდვილად შესრულდება, შეიძლება ცოტა მეტიც იყოს რეალურად”, – აცხადებს სოსო არჩვაძე. მისი შეფასებით, დაბალი გადასახადი და ფასი მოკლევადიან პერსპექტივაში კარგია, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში იაფი საქონელი არ არის დალხენილი ცხოვრების გამოხატულება.

“საბჭოთა კავშირში სახელმწიფო ფასი ხორცზე 1962 წლიდან 1988 წლამდე არ შეცვლილა, მაგრამ ხორცი საერთოდ გაქრა და ტალონებით იყიდებოდა. ამიტომ, როდესაც ფასი თავისუფალ რეჟიმში ყალიბდება, მეტი სტიმული აქვს მეწარმეს, რომ გაიტანოს პროდუქტი ბაზარზე და მოახდინოს რეალიზაცია, ანუ ფასის ზრდის კვალობაზე მეტი პროდუქტი მიაწოდოს ბაზარს. უნდა შევეჩვიოთ ახალ რეალობაში, ახალ ვითარებაში ცხოვრებას”, – აღნიშნა სოსო არჩვაძემ.

სტატისტიკოსის მოსაზრებას, რომ ცხოვრება გაძვირდება, სოციოლოგებიც იზიარებენ, თუმცა, სოსო არჩვაძისგან განსხვავებით, ისინი მიიჩნევენ, რომ სხვაობა ხარჯის ნაწილში არ იქნება დიდი. როგორც ექსპერტი სოციალურ საკითხებში ნოდარ კაპანაძე ვარაუდობს, მცირე ცვლილებაც კი მოსახლეობის ყოველდღიურ ყოფას საგრძნობლად დაამძიმებს, რამდენადაც შემოსავლების ზრდა ნაკლებად მოსალოდნელია.

“სამომხმარებლო ფასების ინდექსი და ლარის გაცვლითი კურსი სხვადასხვა რამაა, რაც ხშირად ერთმანეთში ერევათ. როგორც წესი, ფასები ყოველთვის არ მისდევს ვალუტის კურსს, რადგან ამაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს. საქართველო იმპორტზე დამოკიდებული ქვეყანაა, რაც გაფიქრებინებს, რომ გაძვირება მოსალოდნელია.

იანვრიდან ხარჯი გაიზრდება და ეს არის რეალობა. საკითხავია, რამდენად მიჰყვება მას შემოსავლებიც. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ვინმემ უკეთესად იგრძნოს თავი. ის, თუ რამდენი ლარით გაძვირდება ცხოვრება საშუალოშემოსავლიანი ოჯახისთვის, ძნელად სათქმელია. ჩემი აზრით, ხარჯი მნიშვნელოვნად არ მოიმატებს.

ინფლაციის მოლოდინია მაღალი და ეს არის ყველაზე ცუდი. ლარის კურსის გაუარესებამ დაარტყა ყველაზე მეტად მას, ვისაც დოლარში ჰქონდა სესხი. მომავალი წლიდან ბანკებმა სწორედ ამ მიმართულებით უნდა იმუშაონ, რომ სესხები გასცენ ეროვნულ ვალუტაში, რაც მოსახლეობის მდგომარეობას ცოტათი მაინც შეამსუბუქებს”, – აცხადებს ნოდარ კაპანაძე.

„რეზონანსი“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ სოსო ცისკარიშვილთან: „მთავრობასთან ერთად, კადრებთუხუცესი პრემიერ-მინისტრსაც შეცვლის“

ელზა პაპოშვილი

პოლიტოლოგი და “ექსპერტთა კლუბის” თავმჯდომარე სოსო ცისკარიშვილი ამბობს, რომ ხელისუფლებას ქვეყანაში არსებული პრობლემების მოსაგვარებლად საკმარისი რესურსი არ გააჩნია. მისი აზრით, ახალი წლის შემდეგ შესაძლოა ბევრმა თანამდებობის პირმა გადადგომის შესახებ საკუთარი სურვილით განაცხადოს. ის ფიქრობს, რომ 2017 წელს, მთავრობასთან ერთად პრემიერ-მინისტრიც შეიცვლება.

- როგორ შეაფასებთ 2016 წელს, ქვეყნისთვის და ხელისუფლებისთვის როგორი იყო?

- ამ წელმა პირველ რიგში გვაჩვენა, რომ ხელისუფლება და რიგითი მოქალაქეები სრულიად განსხვავებული ფასეულობების მატარებლები ვართ. 2016 წლის პირველ ნახევარში ჩვენ საკუთარი ოცნება გვქონდა და ველოდით, რომ რამდენიმეს მაინც ეს ოცნება აგვისრულდებოდა. არც თუ რთული იყო იმის გაცნობიერება, რომ წლევანდელი წლის მეორე ნახევარი პოლიტიკურმა სუბიექტებმა, უპირველეს ადგილას, საკუთარი ინტერესები და სივრცე წარმოაჩინეს. მათ თავისი პირადი ინტერესებიდან გამომდინარე, სახელმწიფოებრივი ინტერესების მნიშვნელობა გაანადგურეს და დაამცირეს.

- რა იყო ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში ამ წლის მთავარი მოვლენა, რომელმაც თქვენი გაკვირვება გამოიწვია?

- რა თქმა უნდა, წლის მთავარ მოვლენად საპარლამენტო არჩევნები მიმაჩნია, რომელმაც პრაქტიკულად ქართული მედიის 90% დაიკავა და საზოგადოებაში ამ თემამ მომაბეზრებელი სტატუსიც კი შეიძინა. “ქართულმა ოცნებამ” ყველა ის ქცევა, რისი მიუღებლობითაც ჩვენს საზოგადოებას თავს აწონებდა გაიმეორა და არაფერი გამოუტოვებია იმ ხრიკებიდან, რომელსაც მისი წინამორბედი ხელისუფლება ჩადიოდა. ამ პარტიის მთავარი ბრძოლის მიზანი არა ჩვენი ქვეყნის მდგრადი განვითარება იყო, არამედ საქართველოს კონსტიტუციის პრივატიზაცია. არჩევნებიდან ორი თვე გავიდა და ეს დრო უკვე გვიჩვენებს, რომ ჩვენი ქვეყანა არც თუ მიმზიდველ რეალობაში აღმოჩნდა. არ მგონია, რომ მომავალი წელი თავად მთავრობისთვისაც სახარბიელო იყოს. ეჭვი მაქვს, რომ შექმნილ სიტუაციას ბევრი მათგანი ვერც კი გაუძლებს.

- თქვენ ფიქრობთ, რომ ხელისუფლებას 2017 წლისთვის ქვეყანაში არსებული პრობლემების მოსაგვარებლად საჭირო რესურსი არ გააჩნია?

- ჩემი აზრით, “ნაცმოძრაობის” მსგავსად, “ოცნებისთვისაც” ხელისუფლების მართვის ასეთი ტაქტიკაა მისაღები – “ჯერ გაისროლე და მერე დაუმიზნე”. ჩვენი მთავრობის ახალი პროგრამის მთავარი ფორმულა ეს გახლავთ. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დოკუმენტის მიმართ ნეგატიურად განწყობილი არ ვარ, რეალობა განსხვავებულია და ჩვენი მოსახლეობისგან ეს გეგმა სრულიად სხვაგვარად აღიქმება.

ძალიან დიდი დრო ჩვენს მედიაში მხოლოდ გარჩევებს ეთმობა და არა დისკუსიას, რაც საზოგადოების განწყობას კიდევ უფრო რადიკალურს ხდის. არც ის გაგიკვირდეთ, რომ ზოგიერთმა პარლამენტარმა ან მთავრობის წევრმა საკუთარი კარიერის გაგრძელებაზე უარი განაცხადოს. სიტუაცია ისეთი შეიქმნება, რომ ბევრი თანამდებობის პირი რისკზე წასვლას სახლში წასვლას ამჯობინებს.

- თქვენ ვარაუდობთ, რომ ახალი წლიდან მთავრობის ზოგიერთი წევრი თანამდებობებს დატოვებს? როგორ ფიქრობთ, ვინ შეიძლება დაკავებულ თანამდებობებს დაემშვიდობოს?

- ამას კი არ ვვარაუდობ, არამედ შესანიშნავად ვფლობ ინფორმაციას იმაზე, თუ ჩვენი კადრებთუხუცესი ვინ არის, ამიტომ წამოჭრილი პროვოკაციული თემები, რომ მთავრობის დათხოვნა პრემიერის ჩათვლით მოხდება, არა მხოლოდ ჭორია.

- თქვენ ინფორმაციას ფლობთ, რომ მთავრობის გადაყენება იგეგმება?

- ამ ინფორმაციას არ ვფლობ, მაგრამ თუ ასე მოხდა, რისი დიდი ალბათობაც არსებობს, როგორ ფიქრობთ, ხელახალ მთავრობას ვინ დააკომპლექტებს? საქართველოში უკვე აღიარებულია, რომ გავლენიანი კადრებთუხუცესი გვყავს.

- როგორ ფიქრობთ, ქვეყანაში შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე, არსებობს შანსი, რომ ახალი პოლიტიკური ძალები გამოჩნდნენ?

- რაც უფრო დრო გავა, საზოგადოებაში ახალი პოლიტიკური ძალის გამოჩენის სურვილი და მზაობა გაიზრდება. იმედგაცრუებული ამომრჩეველი, რომელიც უბრალოდ პატარა ბავშვივით მოატყუეს, ახალი ლიდერის ძებნას დაიწყებს.

———–

(მთავრობის ცვლილების თაობაზე თემის გაგრძელება იხილეთ „ვერსიაში“და „ახალ თაობაში“).

———————-

„ვერსია“, 26-28 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ირაკლი ბათიაშვილთან: „ამ თემაზე ოჯახშიც არ მილაპარაკია!“

„უბლოკო სტატუსის თეზისი ჩემთვის გაურკვეველი და აზრსმოკლებულია!“ - რეალურად, რატომ წავიდა პოლიტიკიდან, რამდენი ხანია აღარ დაკონტაქტებია ბურჯანაძე და რა უთხრა შევარდნაძემ ირაკლი ბათიაშვილს სადაზვერვო სამსახურის ხელმძღვანელად დანიშვნის წინ

ვანო პავლიაშვილი

(შემოკლებით)

…ამას წინათ, ირაკლი ბათიაშვილმა წიგნის - „მარტინ ჰაიდეგერი: სხვა გზა“ პრეზენტაცია გამართა, რომელზეც მისმა მეუღლემ დამპატიჟა და მაშინ გადავწყვიტე, 2016 წლის ბოლო არა-ჩვეულებრივი ინტერვიუ სწორედ საქართველოს საინფორმაციო-სადაზვრევო სამსახურის ყოფილ ხელმძღვანელთან ჩამეწერა… მოკლედ, შინ ვესტუმრე და ირაკლი ბათიაშვილს მხოლოდ იმაზე კი არ ველაპარაკე, პოლიტიკას თუნდაც დროებით რატომ ჩამოსცილდა, არამედ ძველი ამბებიც გავახსენე და ბუნებრივია, კითხვა ნინო ბურჯანაძეზეც დავუსვი…

(…)

- სხვათა შორის, კულუარებში ამბობენ, რომ „ოცნებამ“ შესაძლოა, კრიზისების მართვის საბჭოს ხელმძღვანელის პოსტი შემოგთავაზოთ…

- ეს, უბრალოდ, ჟურნალისტების მოსაზრებაა.

- არ დაგიმალავთ: ამის შესახებ ჩემმა სამთავრობო წყაროებმა მითხრეს…

- ვანო, ბატონობით არ მოგმართავ, რადგან უცხოდ არ გთვლი და ალალად გეტყვით, რომ ჩემთან ამ თემაზე არავის ულაპარაკია.

- შემოთავაზება რომ მიიღოთ, დათანხმდებით?

- კონკრეტულ თანამდებობაზე კი არა, ზოგადად გეტყვით: იქიდან გამომდინარე, რომ ჩვენი სახელმწიფო ურთულეს-უმძიმესი გამოწვევების წინაშე დგას და თუ ქვეყნის ინტერესები მოითხოვს, თავისთავად ცხადია, უარს არ ვიტყოდი, სახელმწიფოს უსაფრთხოების სფეროში ჩემი წვლილი შემეტანა.

- ჩემი ინფორმაციის უტყუარობაში მაშინ დავრწმუნდი, რამდენიმე დღის წინ, თქვენი წიგნის პრეზენტაციაზე გავლენიანი „ოცნებელები“ რომ ვნახე…

- ეს კავშირში არაა. ამ ადამიანებთან კარგი და მეგობრული ურთიერთობა მაქვს. მე და გია ვოლსკის ერთმანეთი გუშინ არ გაგვიცნია. კარგად მახსოვს, სოზარ სუბარმა ციხეშიც მინახულა. გოგა ხაინდრავა კი, საერთოდ, ძმაკაცია _ ჩემი გათავისუფლების საბჭოსა თუ ფონდს ხელმძღვანელობდა. კოკა გუნცაძე 1998-99 წლიდან ჩემი მეგობარია. მოკლედ, პრეზენტაციაზე ყველა მეგობრული ურთიერთობიდან გამომდინარე იყო.

- ნინო ბურჯანაძე თქვენი მეგობარი არაა?

- ნინო ბურჯანაძე, როგორც პიროვნება, ძალიან მიყვარს, პატივს ვცემ, მეგობრები ვიყავით და ვართ. უბრალოდ, ისე მოხდა, რომ ნახევარ წელზე მეტია, ურთიერთობა არ გვქონია…

- ბატონო ირაკლი, ბოლო დროს მედიასთან აქტიურად აღარ ჩანხართ. ჰოდა, მოდით, ამ ინტერვიუს თქვენს პრესაღსარებად ჩავთვლი. საერთოდ, მეგობრები ხშირად ურთიერთობენ…

- ბევრს სკოლის პერიოდიდან მეგობრად ვთვლი, მაგრამ შეიძლება, წლები გავიდეს და ერთმანეთს არ შევხვდეთ. ვანო, დარწმუნებული ვარ, ასეთი მეგობრები თქვენც გეყოლებათ…

- კი ბატონო, მაგრამ ბურჯანაძესთან მძიმე წლები გაატარეთ…

- დიახ, ბრძოლის უმძიმესი წლები…

- და უცებ გაემიჯნეთ…

- ეს გამიჯვნა არაა, თუმცა ვილაპარაკოთ…

- მოკლედ, თქვენსა და ბურჯანაძეს შორის რეალურად რა მოხდა?

- ჯერ ერთი, პოლიტიკაში 30 წელი თუ ცოტა მეტია, ვარ…

- სიტყვამ მოიტანა და, რამდენი წლის ხართ?

- 55-ის… პოლიტიკაში 80-იანი წლებიდან ვარ და უამრავი კატაკლიზმა გამოვიარე. მეორეც, როგორც ქალბატონი ნონა გაფრინდაშვილი, ბატონი რეზო ესაძე, გია ბურჯანაძე, სოსო ჯაჭვლიანი, ლუკა კურტანიძე, ელიზბარ ჯაველიძე და სხვა შესანიშნავი ხალხი, სახალხო კრების ერთ-ერთი დამფუძნებელი ვარ. საერთოდ, სახალხო კრება საოცარი ფენომენი იყო და ნინო ბურჯანაძე, როგორც პოლიტიკური ფიგურა, რა თქმა უნდა, გადამწყვეტ როლს თამაშობდა და იმ უმძიმეს წლებში, დაწყებული 2010-2011 წლებიდან, სააკაშვილის რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლაში, პრაქტიკულად, ფლაგმანები ვიყავით. ამ თემაზე ლაპარაკი არ მინდა, მაგრამ 2011 წლის 26-მა მაისმა წინა რეჟიმის მსხვრევაში, მგონი, უკვე ბევრი აცნობიერებს, რომ ერთ-ერთი გარდამტეხი როლი ითამაშა.

- ერთი მოსაზრებით, იძულებული იყავით, ბურჯანაძის გვერდით დამდგარიყავით, რადგან 2008 წელს, როცა პრეზიდენტის მოვალეობას ასრულებდა, ციხიდან გაგათავისუფლათ…

- როგორ გეკადრებათ! ეს რა შუაშია?. მსგავსი მოსაზრება არ მომისმენია… ჯერ კიდევ სასამართლოს დროს რა საკითხი არ დამისვეს – მთავაზობდნენ საპროცესო შეთანხმებას, მერე _ პრეზიდენტის სახელზე რაღაც წერილის დაწერას. ისიც მითხრეს, თუ შეგიძლია, პრეზიდენტის სახელზე დაწერე, რომ მართალი ხარ და ტყუილად დაგიჭირესო, მაგრამ მთელმა საქართველომ იცის, რომ ყველა შემოთავაზებაზე უარი ვთქვი. ციხიდან ჩემი გათავისუფლება ხელისუფლების მხრიდან ვინმეს ინიციატივა კი არ იყო, არამედ, ოპოზიციისა და პატრიარქის ზეწოლამ, რასაც 7 ნოემბრის ტალღა დაემთხვა, სააკაშვილს გადაწყვეტილება მიაღებინა…

- ამ დროს სააკაშვილი პრეზიდენტობიდან გადამდგარი იყო…

- რეალურად, ყველაფერს მაინც ის წყვეტდა… ვანო, თუ გაინტერესებთ, შეგიძლიათ, ლევან გაჩეჩილაძეს ჰკითხოთ, რომელიც სააკაშვილს ოპოზიციის სახელით შეხვდა და ულტიმატუმი იყო დასმული, ვიდრე რამეზე იქნება ლაპარაკი, ირაკლი ბათიაშვილის გათავისუფლების საკითხი უნდა გადაწყდესო, რაზეც სააკაშვილს უმძიმესი რეაქცია ჰქონდა, მაგრამ საბოლოოდ, ეს გადაწყვეტილება მიიღო.

- ირაკლი ბატონო, თქვენს ბიოგრაფიაში ბევრი წინააღმდეგობრივი მომენტია. მაგალითად, თქვენი დაჭერის პროვოცირება თინა ხიდაშელის განცხადებამ მოახდინა. ციხეში კი, როგორც ვიცი, რესპუბლიკური პარტიის, ასე ვთქვათ, მმართველი საბჭოს წევრი გახდით…

- არა, არასწორი ინფორმაცია გაქვთ და ამის გადამოწმება ადვილია. ციხიდან წერილებით კონტაქტი გაერთიანებულ ოპოზიციასთან მქონდა, რომელსაც სააკაშვილის წინააღმდეგ ბრძოლაში მხარს ვუჭერდი. ციხიდან რომ გამოვედი, რესპუბლიკურ პარტიაში, დაახლოებით, ორი თვის შემდეგ შევედი.

- რატომ?

- ეს სხვა თემაა.

- თინა ხიდაშელის თანაპარტიელობა უხერხულობას არ გიქმნიდათ?

- ის დაუფიქრებელი განცხადება, რომელიც კოდორის ხეობასთან დაკავშირებით გააკეთა და ჩემზე დარტყმას წარმოადგენდა, უხერხული და საზიანო თავად თინა ხიდაშელისთვის აღმოჩნდა. რომ მიჭერდნენ, მოდულ-ში შესვლისას ამაზე რეაქციაც მქონდა, მაგრამ თინამ ბევრი რაღაც ვერ გააცნობიერა _ შეცდომაში იყო შეყვანილი, არასწორი წარმოდგენა ჰქონდა და ეს მისი მხრიდან დაუფიქრებელი ნაბიჯი იყო. სამაგიეროდ, მერე, მიტინგებზე ჩემს გათავისუფლებას თავგამოდებით მოითხოვდა.

- მაშასადამე, თქვენს წინაშე ჩადენილი დანაშაული გამოისყიდა?

- რაც გინდათ, ის დაარქვით, თან ჩემს დაჭერას ხიდაშელს ნუ დააბრალებთ. ჩემი დაჭერის ინიციატორი მიხეილ სააკაშვილი იყო _ ჩემზე თვალი ჰქონდა დადგმული და ამაზე ვწერდი კიდეც ანუ დაჭერას ველოდი.

- ბატონო ირაკლი, სააკაშვილი რას გერჩოდათ?

- „ვარდების რევოლუციის“ პერიოდშიც და მანამდეც დაპირისპირებული ვიყავი. ასე რომ, მიზანში ვყავდი ამოღებული.

- არ მავიწყდება, რომ უშიშროების ყოფილ მინისტრს ველაპარაკები, რომელმაც ძალიან ბევრი რამ იცის…

- (იღიმება) უშიშროების მინისტრი კი არა, საინფორმაციო-სადაზვერვო სამსახურის თავმჯდომარე ვიყავი.

- მოკლედ, სააკაშვილი ქართულ პოლიტიკაში 1992 წელს გამოჩნდა. სწორედ ამ პერიოდში სადაზვერვო სამსახურს ხელმძღვანელობდით, მაშასადამე, რაღაც ისეთი იცით…

- (სიტყვას მაწყვეტინებს) ბევრი რამ ვიცი…

- ესე იგი, თქვენი მოცილება-გაჩუმება მხოლოდ სააკაშვილის კი არა, სხვების ინტერესში შედიოდა. თქვენს საქმეში კოდორის თემაც, ვფიქრობ, შემთხვევით არ ფიგურირებდა…

- გეთანხმებით…

- მოკლედ, ასეთი რა იცით?

- როგორც საინფორმაციო-სადაზვრევო სამსახურის ყოფილი თავმჯდომარე შეიძლება, გაცილებით მეტ ინფორმაციას ვფლობ, ვიდრე სხვა ადამიანები…

- საბჭოთა სუკ-ის არქივები ნანახი გაქვთ?

- რა თქმა უნდა.

- ესე იგი, აგენტების ვინაობა იცით?

- ამ თემაზე ოჯახშიც არ მილაპარაკია და არც ვილაპარაკებ.

- მესმის, მაგრამ ხომ იცით, იმ ადამიანებიდან, ვინც პოლიტიკაში ტრიალებს, ვინ ვინაა?

- იმ არქივების შემდეგ ბევრი რამ შეიცვალა _ ბევრი, ვინც დღევანდელ პოლიტიკაშია, მაშინ დაბადებულიც არ იყო.

- ბევრიც, არათუ პოლიტიკაში, არამედ, საპასუხისმგებლო თანამდებობაზეცაა…

- გეთანხმებით, ვიღაცები არიან.

- ჰოდა, თქვენი დაპატიმრება მიშას ეგებ, ვინმემ დაავალა? არც ის დავივიწყოთ, რომ ამბობენ, სააკაშვილი და, საერთოდ, „ვარდების რევოლუცია“ რუსული პროექტი იყოო…

- ედუარდ შევარდნაძე, რომელთანაც „ვარდების რევოლუციის“ პერიოდში ინტენსიური ურთიერთობა მქონდა და მერეც ვნახულობდი ხოლმე, მეუბნებოდა, ჟვანია უფრო დასავლურია, სააკაშვილი კი რუსების პროექტიაო.

- საინფორმაციო-სადაზვერვო სამსახურის ხელმძღვანელობისას სააკაშვილზე ან, სულაც, ბიძამის თემურ ალასანიაზე რამე ინფორმაცია გქონდათ?

- ეს სხვა თემაა, მაგრამ ბიძამისზე ინფორმაციები, რა თქმა უნდა, მქონდა და ვიცოდი, რას წარმოადგენდა, მით უმეტეს, ჩემი მოადგილეები უშიშროების ძალიან გამოცდილი გენერლები და პოლკოვნიკები იყვნენ. სააკაშვილი მაშინ არაფერს წარმოადგენდა და მასზე ინფორმაცია არ მქონია.

(…)

- …1989 წლის 9 აპრილს მორგში მოხვდით… რუსეთი ოკუპანტია?

- რა თქმა უნდა, რუსეთი ოკუპანტი და აგრესორია, რასაც 80-იანი წლებიდან ვამბობ.

- ჰოდა, როცა თქვენი მეგობარი ნინო ბურჯანაძე „პაკლონნაია გორაზე“, „შუბითა“ და „ქუსლოჩკებით“ ამ აგრესორ-ოკუპანტი ქვეყნის პრეზიდენტის, პუტინის გვერდით იდგა, დავიჯერო, უხერხულობას არ გრძნობდით?

- ეს უკვე პოლიტიკის თემაა და ხვალ რუსეთის მიმართ მკვეთრი პოზიციის დაკავება ისევ მომიწიოს. პოლიტიკოსი ყოველთვის ცოცხალი რეალიებიდან უნდა ამოდიოდეს და არა _ კლიშეებიდან. რუსეთი მხოლოდ საქართველოს კი არა, იაპონიის მიმართაც ოკუპანტია – რუსეთმა კურილიის კუნძულებზე თავხედურად განაცხადა, ძველი რუსული მიწებიაო, მაგრამ იაპონიის პრემიერმა სინძუე აბემ მომენტი არ გაუშვა და რუსეთის პრეზიდენტთან მოლაპარაკება დაიწყო.

- სინძუე აბე პრემიერია, ბურჯანაძე კი - ოპოზიციონერი და ოკუპანტი ქვეყნის პრეზიდენტს რაზე უნდა დაელაპარაკოს?

- პრინციპზე ვლაპარაკობ.

- რომელ პრინციპზე, ირაკლი ბატონო?

- საბჭოთა კავშირი გერმანიის მიმართ ოკუპანტი იყო, მაგრამ ჰელმუდ კოლმა მომენტი არ გაუშვა, რომ მოლაპარაკება გაემართა.

- ბურჯანაძესა და კოლს შორის, მინიმუმ, ის განსხვავებაა, რომ კოლი ხელისუფლების უმაღლესი პირი იყო, ბურჯანაძე კი პუტინს ისე ეახლა, როგორც ოპოზიციონერი!

- თუ ოპოზიციონერი ხარ და თვლი, რომ ხვალ ხელისუფლებაში უნდა მოხვიდე, მაშინ შენი პოლიტიკისთვის ნიადაგი დღესვე უნდა შეამზადო. ნინო ბურჯანაძეს იმის რესურსი ჰქონდა, შეექმნა ნიადაგი, რომ რუსეთთან სამაჩაბლოსა და აფხაზეთის დარეგულირების საკითხი დაეყენებინა. ამაში ცუდი და აკრძალული არაფერია.

- კარგად გამიგეთ და, არ მითხოვია, ბურჯანაძე „გააპრავოთ“. უბრალოდ, გკითხეთ, ბურჯანაძის მოსკოვური ვოიაჟების გამო თავს უხერხულად არ გრძნობდით-მეთქი?

- არა, არა. ისევ გეუბნებით: იაპონიის პრემიერი პუტინთან იაპონიის ინტერესებიდან გამომდინარე დადგა ანუ აქვს იმედი, რომ ტერიტორიულ საკითხებს გადაწყვეტს და ამის გამო უხერხულობას არ გრძნობს! 9 აპრილს ჩემი სამშობლოს ინტერესებისთვის ვიბრძოდი და ყველა ჩემი ნაბიჯი სამშობლოს ინტერესებითაა ნაკარნახევი. მოკლედ, უხერხულობას არ ვგრძნობ!

- უხერხულობას არც ბურჯანაძისეული უბლოკო სტატუსი გიქმნით?

- სიმართლე გითხრათ, ეს თეზისი ჩემთვის გაურკვეველი და, ვფიქრობ, აზრსმოკლებულია!

- მაშასადამე, ერთმნიშვნელოვნად ნატო?

- მინდა, გითხრათ, რომ…

- ერთმნიშვნელოვნად ნატო?

- ერთმნიშვნელოვნად საქართველოს სუვერენიტეტი და ერთმნიშვნელოვნად ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის პერსპექტივა. ვანო, იცით, ჩვენთან პრობლემა რა არის? რა და, ნატო-სა და ევრაზიულ ბლოკზე საუბარმა ყველაზე მთავარი ანუ საქართველოს მთლიანობისა და დამოუკიდებლობის თემა ჩაანაცვლა!

- პატარა ქვეყანა ძლიერი მეგობრის დახმარების გარეშე ვერც დამოუკიდებლობას მოიპოვებს და ვერც მოძალადე რუსეთს გამოგლეჯს წართმეულ მიწებს! ასე რომ, ძლიერი მოკავშირე გვჭირდება!

- ჩვენი მოკავშირე დასავლეთია! ისე, კავკასიაში დასავლეთი სააკაშვილმა კი არა, შევარდნაძემ შემოიყვანა და ამ პროცესში, როგორც საინფორმაციო-სადაზვერვო სამსახურის ხელმძღვანელი აქტიურად ვიყავი ჩართული – აშშ-ს ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო ყველანაირად მეხმარებოდა, რომ სამსახური ამეწყო. მერე, როცა პარლამენტის თავდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარე ვიყავი, წვრთნისა და აღჭურვის პროგრამაც დაიწყო. ასე რომ, დასავლეთი ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორი მაშინ გახდა და შევარდნაძის შემდეგ ამ საქმეში მნიშვნელოვანი როლი ჟვანიამ შეასრულა. სააკაშვილმა ეს მემკვიდრეობა მიიღო, მაგრამ თავისი ავანტიურიზმით ყველაფერ ამას ავნო!

- ბატონო ირაკლი, სწორედ ეგ მიკვირს, რომ ასეთი პროდასავლური ბეგრაუნდის ადამიანი იგივე სახალხო კრებაში ბურჯანაძის, ელიზბარ ჯაველიძისა და სხვა მკვეთრად ანტიდასავლელების გვერდით იდექით…

- სახალხო კრება პარტია ხომ არაა?! იქ ყველას თავისი აზრი აქვს.

- მესმის, სახალხო კრება მოძრაობა იყო, მაგრამ მოდით, აღიარეთ, რომ რუსული „შლეიფი“ ჰქონდა…

- ამას აწებებდა…

- ახლა, არ მითხრათ, სახალხო კრებას პრორუსულობა მედიამ მიაწებაო..

- მედია ზოგჯერ ხელისუფლების პროპაგანდის მსხვერპლი ხდება!

- იქნებ, მსხვერპლი თქვენ გახდით, ბატონო ირაკლი ანუ როგორც სადაზვერვო სამსახურის ყოფილმა უფროსმა დავალება მიიღეთ…

- ვისგან?

- ვთქვათ, დასავლეთისგან, რომ სახალხო კრების წევრი გამხდარიყავით…

- არა, არა, როგორ გეკადრებათ! დავალებებს არასოდეს არავისგან ვიღებ და მხოლოდ ჩემი ქვეყნის დავალებებს ვასრულებ! სახალხო კრება საზოგადოებრივი ინიციატივა იყო, სადაც განსხვავებული აზრის ადამიანები იყვნენ გაერთიანებულნი ანუ ჩვენ დემოკრატიისთვის ბრძოლა გვაერთიანებდა.

- დღეს დემოკრატიაა?

- ამას ხომ არ ვამბობ? მაშინ რეჟიმს ვებრძოდით, თან ხელისუფლებაში სახალხო კრება ხომ არაა?

- არა, მაგრამ „ოცნებაში“ თანამდებობა ბურჯანაძის ბევრმა თანაგუნდელმა მიიღო. ბოლოს და ბოლოს, ოთხი წელი ქვეყნის ფინანსთა მინისტრი ბურჯანაძის ყოფილი თანაპარტიელი ნოდარ ხადური იყო…

- გასაგებია, მაგრამ დღევანდელ მდგომარეობას სახალხო კრებას ნუ დავაბრალებთ…

- არაფერს ვაბრალებ, უბრალოდ, იმის აღვნიშნავ, რომ თქვენც ბურჯანაძესთან იყავით…

- ბურჯანაძესთან არ ვყოფილვარ! მე სახალხო კრებაში ვიყავი, სადაც ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურა ქალბატონი ნინო ბურჯანაძე იყო. საერთოდ, პოლიტიკაში ელასტიურობის მომხრე ვარ.

- ეს რას ნიშნავს?

- პოლიტიკოსი დინამიური უნდა იყოს და იმპროვიზაცია შეეძლოს. პოლიტიკოსი რაღაც სტერეოტიპებს მონობის ქვეშ კი არ უნდა მოექცეს, არამედ, პრინციპული და უკომპრომისო უნდა იყოს. ის, რომ ყოველთვის პრინციპული და უკომპრომისო ვარ, ჩემმა ციხეში ყოფნამაც დაადასტურა. მეუბნებით, ჯერ რესპუბლიკურ პარტიაში იყავით და მერე – სახალხო კრებაშიო, მაგრამ ამაში ცუდს ვერაფერს ვხედავ. სახალხო კრება სააკაშვილის რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლაში ფლაგმანი აღმოჩნდა.

- ანუ სახალხო კრება სააკაშვილთან საბრძოლველად შეიქმნა?

- რა თქმა უნდა, ამ მოძრაობის მთავარი სამიზნე ის რეჟიმი იყო და ეს პატარა საქმე არ გახლდათ.

- მოკლედ, ბატონო ირაკლი, რაკი სააკაშვილის რეჟიმი ისტორიას ჩაბარდა ანუ საბრძოლველი აღარაფერია, სახალხო კრებიდან ამიტომ წამოხვედით და არა იმიტომ, რომ ბურჯანაძესთან უთანხმოება მოგივიდათ, არა?

- შეიძლება, ეს მომენტიც იყოს – ჩვენ ნამდვილად ის დიდი ბრძოლა გვაერთიანებდა, მაგრამ ჩემს ფუნქციას ვეღარ ვხედავდი.

- უნდა ჩაგეკითხოთ: ხმამაღალი ლაპარაკიც არ გქონიათ?

- არა, თუმცა იყო რაღაც ფაქტორები, რაც ჩემი და ქალბატონი ნინოს მეგობრული საუბრის საგანი გახდა, ღიად და მეგობრულად ვუთხარი, ამიტომ, ამიტომ და ამიტომ იძულებული ვიყავი, დისტანცირება გამეკეთებინა.

- ვისგან?

- მისგან და მისი პოლიტიკური ძალისგან, თუმცა პარტიაში არ ვყოფილვარ.

- მაშასადამე, ადასტურებთ, რომ სახალხო კრება ბურჯანაძის სატელიტი იყო?

- არა.

- აბა, რატომ ამბობთ, იძულებული გავხდი, მისგან და მისი პოლიტიკური ძალისგან დისტანცირება მომეხდინა?

- სახალხო კრებაში ყველანი ერთად ვიყავით, მაგრამ მერე, როცა სიტუაცია შეიცვალა, სახალხო კრება აბსოლუტურად პასიურ მდგომარეობაში გადავიდა და, რეალურად, აღარც ვიკრიბებოდით, თუმცა პერსონალურად, მჭიდრო თანამშრომლობა მაკავშირებდა ქალბატონ ნინოსთან, მიუხედავად იმისა, რომ მასთან პარტიაში არ ვიყავი. მერე, ამაში აზრს ვეღარ ვხედავდი და ამიტომ წამოვედი.

(…)

„ვერსია“, 26-28 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ მამუკა კაციტაძესთან: „არ მინდა, საქართველოში კოჭლი ცხვრების ზეიმი ისევ დაიწყოს“ // რატომ მოუწოდებს გაერთიანებისკენ ოპოზიციურ პარტიებს „მემარჯვენეთა“ ლიდერი?

თათია გოჩაძე

„ახალი მემარჯვენეების“‘ ლიდერმა მამუკა კაციტაძემ ოპოზიციური გაერთიანების შექმნა დააანონსა. კაციტაძე კონკრეტულ პარტიებს ჯერ არ ასახელებს, თუმცა გაერთიანების აუცილებლობაზე საუბრობს და ოპონენტის გარეშე დარჩენილ ხელისუფლებას ძალაუფლების უზურპაციაში ადანაშაულებს. რატომ სურთ პოლიტიკური გაერთიანების შექმნა „ახლებს“ და რა მიზანი ექნება გაერთიანებას? ,,ვერსიის” კითხვებს მამუკა კაციტაძე პასუხობს, რომელიც მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებსაც აფასებს.

- ბატონო მამუკა, რომელ პარტიებთან რა ტიპის გაერთიანებას გეგმავთ?

- ჯერ პარტიების დასახელება შეუძლებელია, რადგან გასარკვევია, ანალოგიურად ვინ აფასებს შექმნილ პოლიტიკურ ვითარებას. მაგალითად, კახა კუკავამ განაცხადა, რომ ერთობის შექმნა აუცილებელია. სხვა პარტიებისგან თუ ვერ მივიღე პასუხი, პირადად შევეცდები მათი პოზიციების გარკვევას. არ ვამბობ, 200 პარტია ერთ ბლოკად უნდა ჩამოყალიბდეს. ,,ახალმა მემარჯვენეებმა” საპარლამენტო არჩევნებამდე 6 თვით ადრეც ვთქვით, რომ ქვეყანაში შექმნილი ორპოლუსიანი პოლიტიკის ფონზე, ფინანსურად და ელექტორალურად სუსტ პოლიტიკურ ორგანიზაციებს უნდა ჩამოგვეყალიბებინა ერთობა, რაც სამწუხაროდ არ განხორციელდა.

- გაერთიანება რატომ ვერ მოხერხდა?

- ზოგან მიზეზი გამოუცდელობა იყო, ზოგან ამბიცია… ორპოლუსიანი სისტემა საპარლამენტო არჩევნებმა კი არ შეასუსტა, პირიქით გაამყარა; მეტიც, აქედან ერთ-ერთს, „ოცნებას“ მისცა საკონსტიტუციო უმრავლესობა, რამაც საქართველოს განვითარება და დემოკრატია უკან დაწია, ამიტომ ვფიქრობ, ეს რეგრესული არჩევნები იყო და ამას ხელისუფლებაც მალე მიხვდება. როცა ხელისუფლებას რეალურად არ ჰყავს ოპოზიცია, ის იწყებს შიდა ხრწნას, რაც თავის დროზე ენმ-ს დაემართა და „ოცნებისთვისაც“ გარდაუვალია. ამიტომ ჩვენი ამოცანა დღესაც ისაა, ორპოლუსიანი პოლიტიკის შესაცვლელად მესამე ძალა შეიქმნას და მზად ვართ, ამ საქმეში ჩვენი წვლილი შევიტანოთ.

- კვალიფიციურ სუბიექტთა გაერთიანებაში ლოგიკურად ვერ შეხვალთ, არა?

- დიახ, რადგან არ გვაქვს კვალიფიციური სტატუსი. თუმცა იმ ფორმატში ვართ, რადგან მათი გადაწყვეტილებით, მაღალი მხარდაჭერის შემთხვევაში, არაკვალიფიციური სუბიექტების მონაწილეობაცაა შესაძლებელი. ჩვენ ვიყავით ბლოკ „სახელმწიფო ხალხისთვის“ შემადგენლობაში, მაგრამ რადგან გვინდოდა, ბლოკისთვის გამოყოფილი დაფინანსება ზედმეტად არ დანაწევრებულიყო, სამსუბიექტიანი ბლოკი, ორსუბიექტიანად. ანუ ბლოკში დაფიქსირდა პაატა ბურჭულაძისა და გიორგი ვაშაძის პარტიები.

- გამოდის, ამ გაერთიანებამ დაგაზარალათ…

- დიახ, მაგრამ ეს ჩვენი გადაწყვეტილება იყო და არავის ვაბრალებთ. როცა ურემი გადაბრუნდება, მერე არ უნდა გამოხატო უკმაყოფილობა.

- რატომ გაქვთ იმედი, რომ გაერთიანება ამჯერად მაინც მოხერხდება?

- გაერთიანება დღეს უფრო რეალურია. ნათქვამია, ჭკვიანი სხვის შეცდომებზე სწავლობს, სულელი – საკუთარზეო. არ მგონია, ქართული პოლიტიკური სპექტრი ისეთი სულელი იყოს, საკუთარ შეცდომებზეც ვერ ისწავლოს. ყველამ დაინახა, რომ გათითოკაცებული პოლიტიკით შედეგს ვერავინ აღწევს.

- ამბობთ, რომ ოპონენტის არარსებობა ხელისუფლებას ხრწნის. ოპოზიცია ნაციონალურ მოძრაობაში განხეთქილებამაც ხომ არ შეასუსტა?

- არა კონკრეტული ძალა არ მიგულისხმია. ყოველთვის ვამბობდი, რომ აბსოლუტური ძალაუფლება რყვნის პიროვნებებსა და პარტიებს. ისეთ პარლამენტშიც ვიყავი, სადაც უმრავლესობა ენმ-ს ჰქონდა. როგორ კვალიფიციურადაც უნდა გვესაუბრა, კენჭისყრაზე ყველაფერი მთავრდებოდა. როცა ხელისუფლებას მოწინააღმდეგე არ ჰყავს, მას საკუთარ წიაღში ეძებს. შეიძლება ეს დღეს არ ჩანს, მაგრამ გავიხსენოთ 2010-2011 წლებში ენმ-ში განვითარებული პროცესები. მათ დაიწყეს ერთმანეთის ჭამა, გაჩნდა ახალაიების, მერაბიშვილის, უგულავას დაჯგუფებები და სწორედ ამ პროცესებმა თავი დღეს იჩინა, იმ დაჯგუფებებმა იქამდე მიაღწიეს, რომ 20 იანვარს, რა მოხდება, ვნახავთ… ყველა ხელისუფლება ,,დასამარდება”, რომელიც აბსოლუტურ ძალაუფლებას მოინდომებს, ერთ-ერთის პანაშვიდი კი 20 იანვარს იქნება.

- თქვენი პროგნოზით, კონკრეტულად რა მოხდება 20 იანვარს?

- მგონი, მათთვისაც და ქვეყნისთვისაც კარგი არაფერი მოხდება, რადგან ველი არა პოლიტიკურ, არამედ ფიზიკურ დაპირისპირებას. 7000 ერთმანეთისადმი ანტაგონისტურად განწყობილი ადამიანი რომ შეიკრიბება, იქ კონტროლი ძალიან რთული გახდება. რაც შეეხება „ოცნებას“, ყველა დონის სახელისუფლებო ძალაუფლება მისია, ბუნებრივია, ასეთ პირობებში აუცილებლად დაიწყებს შიდა ხრწნას, ამას მსოფლიო პოლიტიკის მრავალსაუკუნოვანი გამოცდილება ამბობს. ცივილიზებულ სამყაროში უცილობლადაა საჭირო ოპოზიცია თავისი უფლებებით. დღეს საქართველოში ოპოზიციას უნდა ჰქონდეს თავისი უფლებები, განსაკუთრებით კი იმ საკითხში, რაც კონსტიტუციას ეხება.

- საკონსტიტუციო კომისიის შემადგენლობას გულისხმობთ?

- დიახ, როცა ამ კომისიაში ხელისუფლებას 23 წევრი ჰყავს და ოპოზიციას მისცეს 10 კვოტა, აქ დამთავრდა ყველაფერი. ეს ნიშნავს, რომ მათ უნდათ, ეს ყველაფერი ატარებდეს ფორმალურ ხასიათს და სინამდვილეში ის გააკეთონ, რაც მხოლოდ მათ სურთ. რა მოხდებოდა, გაეღოთ ამ კომისიის კარი ყველასთვის, გადაწყვეტილება ბოლოს მაინც პარლამენტს არ უნდა მიეღო? მაგრამ პოლიტიკური სულსწრაფობა, სიხარბე, გამოუცდელობა და ჟარგონით რომ ვთქვა, გოიმობა წასძლევთ ხოლმე. ეს ხალხი ვერ გრძნობს სტაბილურობას და მოსწრებაზე არიან.

- რა ტიპის საკონსტიტუციო ცვლილებების გატარების მოსწრებას გეგმავენ?

- რეალურად, უნდათ პარლამენტის თბილისში გადმოტანა. უნდათ პრეზიდენტი, რომელიც მორჩილი არ აღმოჩნდა, აღარ იყოს არჩეული იმ ლეგიტიმურობით, აირჩიოს პარლამენტმა და თუ ჭკვიანად არ მოიქცევა, შეცვალოს კიდეც. ასევე, პრეზიდენტის უფლებამოსილება კიდევ უფრო შესუსტდეს და ის მხოლოდ ორდენებისა და მედლების დამკიდებელ კაცად იქცეს. ღმერთმა ქნას, ვცდებოდე, მაგრამ საკონსტიტუციო ცვლილებებზე მუშაობის დასრულებას 4 თვეში აპირებენ, მაშინ როცა სამწელიწადნახევარი არსებობდა ეს კომისია და სამი სიტყვა არ დაუწერია.

- საკონსტიტუციო კომისიის პასიურობას რით ხსნით?

- იმით, რომ საარჩევნო სისტემის შეცვლის საჭიროება არ იყო და 2016 წლის არჩევნები იმავე სისტემით უნდა ჩატარებულიყო, რათა ,,ოცნებას” მანდატების მოპარვის საშუალება ჰქონოდა. ამაზე დიდი ხანი ვსაუბრობდი. 48%-იანმა პარტიამ საკონსტიტუციო უმრავლესობა მოიპოვა და აქ მოკვდა პოლიტიკა.

- თქვენი გაერთიანების მთავარი მიზანი ხელისუფლებისთვის ოპონირება იქნება?

- შექმნილი რეალობიდან გამომდინარე, მიზანი უნდა იყოს მრავალპარტიული დემოკრატიის განვითარებაა. აზრთა ჭიდილში უნდა მივიღოთ გადაწყვეტილებები. როცა ხელისუფლება ბედნიერია, რადგან საკანონმდებლო, აღმასრულებელი, ადგილობრივი ხელისუფლება მისია, სასამართლო ხელისუფლებაც უნდა თავისი გახადეს და მედიასაც იპყრობს, ხრამამდე უკვე ერთი ნაბიჯი რჩება.

- ფაქტობრივად, ამბობთ, რომ ხელისუფლება დიქტატურას ამყარებს საქართველოში?

- წესით ხელისუფლება ამ საუბრისთვის მადლობას უნდა მიხდიდეს. თუ ხვდებიან ამ ყველაფერს და მაინც მოსწონთ, მაშინ თავისი თავის მტრები არიან. სავალუტო ჯიხურებს რომ შეხედავ, კონსტიტუცია საერთოდ გავიწყდება. ამ სოციალური და ეკონომიკური პრობლემების სათავე ისაა, რომ გამაფრთხილებელი, შემანჯღრეველი ძალა მოკვდა საქართველოში.

- ხომ არ აპირებთ იმ ალტერნატიულ კომისიაში შესვლას, რომელიც კახა კუკავამ და პატრიოტთა ალიანსმა დააანონსეს?

- ჩემთვის მიუღებელია ყველანაირი ალტერნატიული კომისიისა და სტრუქტურის შექმნა. მიზანი უნდა იყოს თანხმობის პროდუქტის მიღება. როცა ვიღაცას ეუბნები, რომ მისი ალტერნატივა ხარ, ე.ი. ვერ შეთანხმდებით. ვფიქრობ, კომისიაში არშეშვებულმა პოლიტიკურმა ორგანიზაციებმა, ექსპერტებმა და ორგანიზაციებმა უნდა შევქმნათ სივრცე, სადაც ჩვენი აზრის გამოთქმის შესაძლებლობა გვექნება. მივაწოდოთ ჩვენი წინადადებები საკონსტიტუციო უმრავლესობას და ვურჩიოთ, გაითვალისწინოს, რის შემდეგაც ჩვენც ვიქნებით პასუხისმგებლები. თუ დღესაც, ხელისუფლებამ ისე მოირგო საკუთარ თავზე კონსტიტუცია, როგორც ეს შევარდნაძემ და სააკაშვილმა გააკეთეს, ამას დაერქმევა ივანიშვილის კონსტიტუცია და არა საქართველოსი. მე კი მინდა, 2017 წელს განხორციელებული საკონსტიტუციო რეფორმა, ივანიშვილისა და „ოცნების“ კი არა, საქართველოსი იყოს. ჩვენი გაერთიანების მთავარი მისია საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესებაც იქნება.

- თუმცა კონკრეტული პარტიები გაზაფხულზე რევოლუციასაც არ გამორიცხავენ. თქვენი აზრით, ეს მოსალოდნელია?

- არ მახსოვს საქართველოში პროტესტი სოციალური საკითხებით მოტივირებული ყოფილიყო. გვახსოვს პურის, საწვავის რიგები და მიუხედავად ამისა, სოციალურ თემებზე პროტესტი არ ყოფილა.

- კი, მაგრამ ისიც ხომ თქვით, რომ საამისოდ, პოლიტიკური პროცესებიც მომწიფებულია?

- უნდა გავითვალისწინოთ რა ვითარებაა რეგიონში და ქვეყანაში. ასეთ დროს, როგორც წესი, კოჭლი ცხვარი მოექცევა ხოლმე წინ და არ მინდა, საქართველოში კოჭლი ცხვრების ზეიმი ისევ დადგეს. ამ რევოლუციურმა სცენარებმა და აზრმოკლებულმა პოლიტიკამ ხელისუფლებაში მოიყვანა ადამიანები, რომლებიც ნაკლებად იმსახურებდნენ, ვიდრე სხვები. ქუჩის აქცია მიზანი კი არა, საშუალება უნდა იყოს და ვისურვებ, შედეგს ისე მივაღწიოთ, ამ ტიპის მაესკალირებელი მეთოდები ავიცილოთ თავიდან.

„ვერსია“, 26-28 დეკემბერი, 2016 წელი

ნაახალწლევს მთავრობაში დიდი საკადრო წმენდა იგეგმება?

„გეიმ ოვერი“ მინისტრებისთვის - ვინ რას გადაყვება და ვინ შეინარჩუნებს თანამდებობას

ნინო დოლიძე

ინფორმაცია, რომელიც „ვერსიას“ მოაწოდეს, მართალია, არაოფიციალურია, მაგრამ მხოლოდ ოპოზიციურ კი არა, სამთავრობო კულუარებშიც აქტიურად ვრცელდება. მოარული ხმა განსაკუთრებით მას შემდეგ „გაძლიერდა“, რაც ლარის რეკორდული დაცემის ფონზე, ტელეკომპანია „იბერიის“‘ წამყვანმა, ჟურნალისტმა და მსახიობმა გიორგი გასვიანმა განაცხადა, რომ სამმა პიროვნებამ, რომელთაგან ერთ-ერთიც, სავარაუდოდ, პოლიციის თანამშრომელია, ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა. ინციდენტი რამდენიმე დღის წინ, ბორჯომში მოხდა, სადაც ტელეწამყვანის თქმით, სემინარზე დასასწრებად მიდიოდა. აღნიშნულთან დაკავშირებით გამოძიება მიმდინარეობს, ძალადობაში მხილებულ პოლიციელს უფლებამოსილება შეჩერებული აქვს და თუკი ფაქტი დადასტურდა, მოძალადე, მისი პროფესიული კუთვნილების მიუხედავად, ბუნებრივია, საკადრისად უნდა დაისაჯოს, თუმცა როგორც ,,ვერსიას” ეუბნებიან, დასჯა მომხდარის კულმინაცია არ იქნება და ყველაფერი ეს, შესაძლოა, დიდი პოლიტიკური ,,პერეტრუბაციების” საბაბი გახდეს. მაინც, რა კავშირი აქვს ლარის რეკორდულ ვარდნასა და ჟურნალისტის შესაძლო ცემას სამთავრობო კარუსელთან? - მოდით, მოვლენების განვითარებას ქრონოლოგიურად მივყვეთ.

ექსპერტები ჯერ კიდევ ზაფხულში ამბობდნენ, რომ 8 ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ, ეროვნული ვალუტა მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდებოდა, მაგრამ იმას, რომ ლარი, გაუფასურების კუთხით, ყოველდღე ახალ-ახალ რეკორდს დაამყარებდა, არავინ ელოდა.
ლარდაცემის მიუხედავად, პარლამენტმა 2017 წლის ბიუჯეტი დაამტკიცა, მთავრობა კი, ,,რიგითი ლარიანის” გადარჩენის გეგმით გამოვიდა, თუმცა მაშინვე ითქვა, რომ ამ გეგმით ახალდამტკიცებულ მთავრობაში დიდი განხეთქილება დაიწყო. ყოველ შემთხვევაში, ინფორმირებული ადამიანები ამბობენ, რომ პრემიერსა და ფინანსთა მინისტრს შორის, რომელსაც ამავე დროს, ვიცე-პრემიერის პოსტიც უჭირავს, სერიოზული უთანხმოება არსებობს.

ზოგადად, დიმიტრი ქუმსიშვილი, ჰეჯირებიდან დაწყებული „ბღუჯა-ბღუჯათი“ და „ჟრიალ-ჟრიალით“ დამთავრებული, ზამთრის პოლიტიკური სეზონის მთავარი ფიგურანტია. ჰოდა, ,,ვერსიის” მონაცემებით, ნაახალწლევს მოვლენები დრამატულად სწორედ მის გარშემო განვითარდება.

„ჩემი სიტყვა დაიმახსოვრეთ: შეიძლება, ახალ წლამდეც, მაგრამ ახალი წლის შემდეგ ერთი დოლარის ფასი, მინიმუმ, 3 ლარი გახდება და სწორედ ამ საბაბით, თებერვალში, მთავრობაში კარუსელი დატრიალდება, რომელიც უფრო ეკონომიკურ გუნდს, კერძოდ კი, დიმიტრი ქუმსიშვილს შეეხება, რომელსაც რომელიმე სხვა თანამდებობაზე კი არ გადაიყვანენ, არამედ, აღმასრულებელი ხელისუფლებიდან საერთოდ გაუშვებენ. პრინციპში, ლარის გაუფასურება საბაბი იქნება, თორემ სინამდვილეში, ქუმსიშვილი პრემიერთან დაპირისპირებას შეეწირება ანუ ჯერჯერობით მოქმედი ფინანსთა მინისტრი სამთავრობო ინტრიგების ,,განტევების ვაცი” გამოვა“, – უთხრა „ვერსიას“ კონფიდენტმა, რომელიც პოლიტიკურ ტექნოლოგიებში კარგად ერკვევა.

იმას, რომ ქუმსიშვილი ,,ლაფატკაზე დევს” პარტია ახალი საქართველოს ლიდერიც ადასტურებს, თუმცა ექსნაციონალი გიორგი ვაშაძე სამთავრობო ცვლილებების თარიღად 2017 წლის თებერვალს კი არა, გაზაფხულს ასახელებს.

დიმიტრი ქუმსიშვილის ჩინოვნიკობა ,,გეიმ ოვერით” რომ დამთავრდება, ამაზე კიდევ ერთი გარემოება მიანიშნებს. სახელდობრ, მთავრობასა და, შესაბამისად, ბიუჯეტს პატრიოტებმა უნდობლობა გამოუცხადეს. უფრო მეტიც, ვიცე-სპიკერმა ირმა ინაშვილმა ქუმსიშვილი, ასევე, კვირიკაშვილიც სულ „ქარ-ცეცხლში“’ გაატარა და ექსჟურნალისტის „ანტიოცნებური“ განცხადებები მედიამ მილიონჯერ „დაატრიალა“.

მართალია, პატრიოტები თავს იგიჟებენ, „ოცნების“ შემქმნელებთან არც ღია ურთიერთობა გვაქვს და არც – ფარულიო, მაგრამ ოპოზიციის ე.წ. ნაციონალური ფრთა თარხან-მოურავის საპარლამენტო გუნდს დაჟინებით „ოცნების“ მეკავშირედ მიიჩნევს. ჰოდა, თუ ამ ლოგიკას გავყვებით, გამოდის, მმართველ პარტიაში რაღაც სიახლეებისთვის რეალურად ემზადებიან.

ერთი სიტყვით, ასეა თუ ისე, რაკიღა ნაპერწკალი გაჩნდა, ესე იგი, ცეცხლიც აენთება, თუმცა „სამთავრობო ხანძარი“, „ვერსიის“ კონფიდენტების თქმით, მხოლოდ დიმიტრი ქუმსიშვილის გადაყენებით არ ჩაქრება, თუმცა ჯერჯერობით არ სახელდება, ქუმსიშვილის გადაყენებისა და „შინ გაშვების“ შემთხვევაში, მის ადგილს ვინ დაიკავებს.

„ჟურნალისტ გიორგ გასვიანთან დაკავშირებული ინციდენტიც, ჩემი აზრით, რიგითი ინციდენტი არ არის და ეს ამბავი ასე მარტივად არ დამთავრდება“, – აღნიშნავს „ვერსიის“ ფარული რესპოდენტი, რომლის თქმითაც, აქვს გარკვეული დაუდასტურებელი ინფორმაცია, რომლის თანახმადაც, გიორგი გასვიანის ცემით ვიღაცამ შესაძლოა, შს მინისტრზე იერიშის მიტანა სცადოს.

„გიორგი მღებრიშვილი ის ადამიანი არ არის, რომ დამნაშავეს ხელი დააფაროს. საერთოდაც, როგორც მე ვიცი, ძალიან პრინციპულია და ვიღაცებისთვის მიუღებელი, შეიძლება, ამიტომაც არის. ასე რომ, როგორც ჟურნალისტებს გიყვართ თქმა, „შავი პიარის“ მორიგი მსხვერპლი, სავარაუდოდ, სწორედ ძალოვანი უწყების ხელმძღვანელი გახდება.
გასვიანთან დაკავშირებულ ინციდენტს იმასაც დაამატებენ, რომ დანაშაულის სტატისტიკა ოფიციალურად აღარ გამოქვეყნდება და ისეთი ფონის შექმნას შეეცდებიან, რომ ძალოვანი უწყება თითქოს არაფერს აკეთებს. ყველაფერ ამის სამიზნე კი, ბუნებრივია, პირველი პირი იქნება, თუმცა მაქვს ინფორმაცია, რომ სამთავრობო ცვლილებების მიუხედავად, რომელიც უახლოეს ერთ ან ნახევარ თვეში განხორციელდება, მღებრიშვილი თანამდებობაზე დარჩება“, – ლამის ასპროცენტიანი სიზუსტით ამბობს „ვერსიის“ წყარო, რომელიც ასევე, გვიმხელს, რომ ძალოვანი უწყების პირველკაცობისკენ თვალი მმართველი გუნდის რამდენიმე წარმომადგენელს დიდი ხანია, გაურბის.

„ოცნება დასჯადი არაა, მაგრამ ხომ იცით, ოცნებები ყოველთვის არ ხდება, ამიტომ ამ ადამიანებსაც შეუძლიათ, იმდენი იოცნებონ, რამდენიც უნდათ“, – ხუმრობს „ვერსიასთან“ ოპერატიულ კავშირზე მყოფი სუბიექტი, რომელიც კიდევ ერთ კულუარულ ინფორმაციას გვიმხელს ანუ როგორც ჩვენი გამოცემის მეკავშირე ამბობს, ნაახალწლევს, გარკვეულ საკადრო გადაადგილებას თბილისის მთავრობაშიც უნდა ველოდეთ.

„ეს, პრინციპში, ადგილობრივი თვითმმართველობის რეპეტიცია იქნება ანუ იმის თქმა მინდა, რომ „,ოცნება“ 2014 წლის შეცდომას აღარ გაიმეორებს და დედაქალაქის მერს ისე ბრმად აღარ დაასახელებს, როგორც თავის დროზე დავით ნარმანია დაასახელა. კოკელ დავით ნარმანიას, რომელსაც გუნდის წევრებიც კი ზოგჯერ „ნორას ბიჭს“ ეძახიან, შესაძლოა, უნდა, თბილისის თავი მეორე ვადითაც გახდეს, მაგრამ ახდენა არც მის ოცნებას უწერია.

ერთი სიტყვით, იმ რამდენიმე თვეში, რაც არჩევნებამდეა დარჩენილი, რამდენიმე პიროვნება თბილისის მთავრობაში მაღალ თანამდებობაზე დაინიშნება და ამით მერობის რეპეტიციას გაივლის, თუმცა საბოლოოდ, ვინ დამტკიცდება მერის „როლზე“, ეს ალბათ, გაზაფხულის ბოლოს გამოჩნდება“, – აღნიშნავს „ვერსიის“ ინკოგნიტო რესპოდენტი.

„ახალი თაობა“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ნიკოლოზ მჟავანაძესთან: „პრემიერის პოსტზე კახი კახიშვილის კანდიდატურაც მოიაზრება“ // გაემიჯნა თუ არა ბიძინა ივანიშვილს მისი გუნდი

ვინ გადაარჩენს „ქართული ოცნების“ რეიტინგს, რა თვისებები უნდა ჰქონდეს მთავრობის მეთაურს, ვინ აკონტროლებს საკანონმდებლო ორგანოს? – ამ თემებზე „ახალ თაობას“ უფლებადამცველთა გაერთიანების თავმჯდომარე ნიკოლოზ მჟავანაძე ესაუბრება.

ნიკოლოზ მჟავანაძე:

- არჩევნების წინ „ქართული ოცნების“ ლიდერები არასამთავრობო ორგანიზაციების ნაწილს ძირგამომთხრელ საქმიანობაში სდებდნენ ბრალს. დამთავრდა თუ არა არჩევნები, ამ ორგანიზაციებს ჩაეხუტნენ. რამდენიმე ძირგამომთხრელი კი საკმაოდ მაღალ თანამდებობებზე ვიხილეთ. პარლამენტის ახალმა თავმჯდომარემ თავისი მოღვაწეობა იმით დაიწყო, რომ ამ არასამთავრობოებს მადლობა გადაუხადა. რა გააკეთა ამისთანა ამ ხალხმა, დღემდე ვერ გავიგე.

- არასამთავრობოების ნაწილს ქვეყნისთვის ძირგამომთხრელ საქმიანობაში ბიძინა ივანიშვილი სდებდა ბრალს. „ოცნების“ და მათი ასეთი ჩახუტება ნიშნავს თუ არა იმას, რომ ყოფილ პრემიერს საკუთარი გუნდი გაემიჯნა ან იქნებ ეს ყველაფერი ივანიშვილის კურთხევით მოხდა?

- „ქართულ ოცნებაში“ რა ხდება, უკვე აღარ ვიცი. ხელისუფლება რამდენიმე გუნდად არის გაყოფილი და ყველა თავისკენ მიათრევს ქვეყანას. მეეჭვება, რომ ამ ხალხმა ივანიშვილის კურსს გადაუხვიოს და მისი ნების საწინააღმდეგოდ იმოქმედოს. რამდენიმე კვირის წინ „ახალ თაობასთან“ საუბარში გავაპროტესტე ის ფაქტი, რომ პარლამენტში მხოლოდ სოროსულ არასამთავრობოებს შეხვდნენ. მეგონა, რაღაცას შეისმენდნენ, მაგრამ უარესი გააკეთეს – საკონსტიტუციო კომისიაში სამუშაოდაც მხოლოდ სოროსელები მიიწვიეს. რამდენიმე არასოროსულ არასამთავრობოს პარლამენტში შეტანილი გვქონდა განცხადება, რომ ამ კომისიაში მუშაობა გვინდოდა. იმ 72 კაცს კიდევ 5 კაცი რომ დამატებოდა, ქვეყანა დაინგრეოდა?!

გამოვიდა ირაკლი კობახიძე და ამბობს, ყველას ხომ არ დავუშვებდითო. შე დალოცვილო, სოროსელების, საია-მაიების, გენდერ-მენდერ-შმენდერების გარდა, სხვისკენ არ უნდა გაიხედო? აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ „ოცნების“ დაწუნებულ არასამთავრობოებს კონსტიტუციასთან მუშაობის გამოცდილება გვაქვს. ამ თემაზე განმარტებები მხოლოდ დიმიტრი ლორთქიფანიძემ მოითხოვა. ის დაინტერესდა, თუ რატომ ხდებოდა ჩვენი იგნორირება. მას ასეთი პასუხი გასცეს – თავიანთი ინიციატივები ფანჯრიდან მოგვაწოდონო. საქმე ისე მიდის, რომ ფანჯრის მიღმა თავად დარჩებიან ცოტა ხანში.

- ფანჯრიდან რომ მიაწოდოთ ინიციატივები, ამით რაიმე დაშავდება?

- მიწოდების პრობლემა ნამდვილად არ გვაქვს, მაგრამ ამ კომისიაში როცა არ ვიქნებით, როგორ დავასაბუთებთ ჩვენს წინადადებებს? მთავარი პრობლემა აქ ის არის, რომ ხელისუფლებამ საზოგადოებასთან მისასვლელი ხიდი ჩატეხა. „ოცნებას“ უნდა ახსოვდეს, რომ მის მიერ იგნორირებული ორგანიზაციების უკან საკმაოდ დიდი ამომრჩეველი დგას. სამწუხაროდ, პარლამენტის თავმჯდომარემ ეს არაფრად მიიჩნია, მან პოლიტიკური ნიშნით მოახდინა ჩვენი დისკრედიტაცია და კანონის წინაშე თანასწორობა დაარღვია.

- რატომ გგონიათ, რომ პოლიტიკური ნიშნით მოხდა თქვენი დისკრედიტაცია. ამ კომისიის მუშაობაში მართლა ყველა ხომ ვერ მიიღებდა მონაწილეობას?

- პარლამენტის თავმჯდომარემ ძალიან კარგად იცოდა, თუ რა იდეები გვქონდა ჩვენ. მათთვის ჩვენი მოსაზრებები მიუღებელი იყო და ამიტომაც დავიბლოკეთ. მართლა ვერ ვხვდები, რატომ ჩაიხუტეს ის ხალხი გულში, ვისაც გუშინ ლანძღავდნენ. ასეთი სახეცვლილება იმაზე მიუთითებს, რომ დღეს პარლამენტი ჯორჯ სოროსის მიერ თამარ ჩუგოშვილის ხელით იმართება. ის ვიცე-სპიკერად იმიტომ დასვეს, რომ პარლამენტი აკონტროლოს.

- თამარ ჩუგოშვილმა თუ პარლამენტი უნდა აკონტროლოს, რა უნდა აკეთოს მისმა თავმჯდომარემ?

- ირაკლი კობახიძე საერთოდ ბუტაფორიად გადაიქცა და ანეკდოტურ განცხადებებს აკეთებს. რამდენიმე დღის წინ გამოვიდა პუტინი და თქვა, საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლა გვინდაო. ამის პასუხად გამოვარდა კობახიძე და განაცხადა, ამ თემაზე ჩვენს დასავლელ პარტნიორებს დაველაპარაკებითო. ესენი აშკარად ტყემალზე სხედან და ბალს ჭამენ. იმასაც ვერ ხვდებიან, რომ საკანონმდებლო ორგანოში სხედან.

არჩევნების წინ ირაკლი კობახიძე ყველაზე მეტად ლანძღავდა ნაციონალებს, მათ ფაშისტურ ორგანიზაციას უწოდებდა. ახლა მათთან ერთად თავს ძალიან კარგად გრძნობს. თავის განცხადებებს კი წინასაარჩევნო პერიოდით ამართლებს, არჩევნები დამთავრდა და უნდა დავმშვიდდეთო. ან ის რას ჰგავდა, არჩევნებიდან 10 დღის შემდეგ ხალხის გაყრა რომ დაიწყეს სამსახურებიდან? არჩევნების შემდეგ მოიფიქრეს ეს რეფორმები? წინასწარ იცოდნენ, რომ ასე იქნებოდა, მაგრამ ხალხს არ უთხრეს. იმიტომ არ უთხრეს, რომ იცოდნენ, არჩევნებზე ხმებს ვერ მიიღებდნენ. თავიანთი ტყუილებით მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ და ახლა ცდილობენ, ახალი პრემიერის დანიშვნით იპოვონ გამოსავალი.

- ამით რისი თქმა გინდათ, რომ „ოცნება“ გიორგი კვირიკაშვილის შეცვლას აპირებს?

- ამ თემაზე აქტიური საუბრები მიდის. სახელისუფლებო გუნდი რამდენიმე კანდიდატურას განიხილავს პრემიერის პოსტზე.

- ჩვენი ინფორმაციით, ამ თანამდებობაზე ეკონომიკის მინისტრის გიორგი გახარიას კანდიდატურაც განიხილება. თქვენი წყარო რას ამბობს ამაზე?

- მის გარდა, კიდევ რამდენიმე კანდიდატურა განიხილება, მაგრამ ერთი კანდიდატურის გარდა, სხვა ყველა კანდიდატურა არასერიოზულია.

- და ის ერთი სერიოზული ვინ არის?

- კარგი იქნებოდა, ეს ირაკლი ღარიბაშვილი ყოფილიყო, მაგრამ საქმეები ისე მიდის, მას „ოცნება“ არ გაიკარებს. დღეს პრემიერის შემცვლელად ყველაზე ოპტიმალური კანდიდატურა არის კახი კახიშვილი. ამ განცხადებით მას ალბათ ცუდ საქმეს ვუკეთებ, მაგრამ ის პრემიერის პოსტზე საუკეთესო კანდიდატურაა. მას მაღალი რეიტინგი ჯერ კიდევ მანამდე ჰქონდა, სანამ მთავრობაში მოვიდოდა. ხალხს ისე უყვარდა, რომ პეტიციაც კი მოამზადეს – მის მთავარ პროკურორად დანიშვნას ითხოვდნენ. მთავარ პროკურორად არ დანიშნეს, სამაგიეროდ, ყველაზე მძიმე და გაფარჩაკებულ სისტემაში გაუშვეს. ამ ადამიანმა სისტემაში ყველაფერი დაალაგა.

კახი კახიშვილი იმითაც არის პატივსაცემი, რომ, სხვა მინისტრებისგან განსხვავებით, სამსახურიდან ხალხის გაყრაზე უარი განაცხადა. ის კარგად ხვდება, რომ დღეს ადამიანის სამსახურიდან გაგდება მისი მკვლელობის ტოლფასია. ხელისუფლებას თუ ოპტიმიზაცია უნდა, ერთ უფასო რჩევას მივცემ – ჯიპებიდან მსუბუქ მანქანებზე გადაჯდნენ, პრემიები მოიკლონ, საზღვარგარეთ ბიზნესკლასით ნუ იფრენენ და ხუთვარსკვლავიანი სასტუმროს ნაცვლად, სამვარსკვლავიან სასტუმროში გაჩერდნენ. ამ გზით ძალიან ბევრ თანხას დაზოგავენ და ხალხის სამსახურებიდან გაყრა სულ აღარ იქნება საჭირო.

- მოდით, ისევ კახი კახიშვილზე გავაგრძელოთ საუბარი. მისი კანდიდატურა რაიმე დონეზე განიხილება თუ ეს თქვენი ვარაუდია?

- ეს მხოლოდ ვარაუდი არ არის. დღეს „ქართული ოცნების“ რეიტინგს კახი კახიშვილის პრემიერობა გადაარჩენს. კიდევ ერთხელ ვამბობ, ამ ადამიანმა უმძიმესი სისტემა ჩაიბარა და იქ გამოასწორა სიტუაცია.

- კახი კახიშვილი მართლაც კარგი მინისტრია და სასჯელაღსრულების სისტემა მართლაც დაალაგა, მაგრამ რატომ გგონიათ, რომ კარგი პრემიერი იქნება? ამისთვის კარგი იურისტობა საკმარისია?

- არსად წერია, რომ პრემიერი აუცილებლად ეკონომისტი უნდა იყოს. კახი კახიშვილი არის კარგი იურისტი, კარგი მენეჯერი და კარგი ორგანიზატორი. მას შეუძლია კონსოლიდირება. მას აქვს იმის უნარი, რომ ხალხი ხელისუფლების მიმართ დადებითად განაწყოს. დღეს ვერსად ნახავთ ისეთ ადამიანს, რომელიც მას ლანძღავს. მისი დიდი ავტორიტეტი რომ არა, მას სასჯელაღსრულების მინისტრად არავინ დანიშნავდა. ამით მათ მოიცილეს ოპონენტი და ეს ადამიანი ნაღმზე დასვეს. ერთი პერიოდი იმასაც ვფიქრობდი, რომ ის ამ სისტემაში იმიტომ დანიშნეს, რომ მისი გაფუჭება სურდათ.

მე დარწმუნებული ვარ, რომ ის კარგი პრემიერი იქნება, მაგრამ ამისთვის მას უნდა მისცენ უფლება, შექმნას საკუთარი გუნდი. წინააღმდეგ შემთხვევაში აქ პრემიერობას დავით აღმაშენებელიც კი ვერ გაქაჩავს. ამის ნათელი მაგალითია ირაკლი ღარიბაშვილი, რომელსაც მთავრობის შიგნიდანაც ებრძოდნენ.

- მას ჰყავს თავისი გუნდი, გაპრემიერების შემთხვევაში გვერდში რომ დაიყენოს?

- გუნდი არც სასჯელაღსრულების სამინისტროში ჰყავდა, მაგრამ შემოიკრიბა. ამის უფლება უნდა ჰქონდეს გაპრემიერების შემთხვევაშიც. მის მიერ გატარებული რეფორმებით ყველა კმაყოფილია, ევროსაბჭო, გაერო, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი.

- აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტიც კმაყოფილია მისი მუშაობითო და რამე რომ იყოს, ვაშინგტონი მისი პრემიერობის წინააღმდეგი არ წავა. გვინდა თუ არა, ჩვენთან ასეთი საკითხები ამერიკასთან შეთანხმებით წყდება...

- ეჭვიც არ მეპარება, რომ ამერიკა მის გაპრემიერებას მხარს დაუჭერს. „ქართული ოცნების“ რეიტინგს დღეს მხოლოდ კახიშვილი გადაარჩენს და, რაც მთავარია, ის გამოიყვანს ქვეყანას რთული სიტუაციიდან. თუ კახიშვილი პრემიერად არ დაინიშნა, აქ ძალიან ცუდად წავა საქმე. გამწარებული ხალხი პარლამენტთან და კანცელარიასთან კი არა, სხვა ადგილზე მივარდება. შექმნილ ვითარებაზე პასუხს ბიძინა ივანიშვილს მოსთხოვენ.

- ბიძინა ივანიშვილს რატომ მოსთხოვენ?

- იმიტომ, რომ მაგან მოიყვანა ეს ხალხი ხელისუფლებაში. ეს ფარჩაკი დეპუტატებიც ხალხმა მისი ხათრით აირჩია. ერთხელ და ორჯერ გაპატიეს, რომ შეგეშალა, მაგრამ მესამედ ამას აღარ გაპატიებენ. ბიძინა ივანიშვილს თუ სიტუაციის შეცვლა უნდა, კახი კახიშვილს უნდა დაუჭიროს მხარი.

„ახალი თაობა“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ სოსო შატბერაშვილთან: „ხელისუფლებას საწვავზე აქციზის ზრდის გაუქმება მოუწევს“ // „რუსეთის აგენტიც რომ დამიძახონ, მაინც ვიტყვი, რომ რუსეთთან სავიზო რეჟიმის გაუქმება საჭიროა ხალხისა და ეკონომიკისათვის“

მოსახლეობამ უკვე იგრძნო მთელ რიგ პროდუქტებზე ფასების ზრდის სიმწარე. იანვრიდან ყველაფრის გაძვირებაა მოსალოდნელი. შექმნილ მდგომარეობაზე „ახალი თაობა“ ესაუბრა მემარცხენე ალიანსის გენერალურ მდივან სოსო შატბერაშვილს.

სოსო შატბერაშვილი:

- ისეთი მძიმე მდგომარეობაა შექმნილი, რომ ამაზე იტყვიან _ უკომენტაროდ. ხელისუფლება მოგვიწოდებს, ლარის კურსს ყურადღება არ მიაქციოთო. არადა, ლარი კუპონიზაციის გზას ადგას. როგორ არ უნდა მივაქციოთ კურსს ყურადღება, როცა მოსახლეობის 90%-ს კრედიტები დოლარში გვაქვს აღებული და სესხის დაფარვა დღითიდღე გვიძვირდება. ამ კატეგორიის დაზარალებულებს მეც ვეკუთვნი და ყოველ დილით სხვების მსგავსად ყურადღებით ვაკვირდები დოლარისა და ლარის შეფარდებას სავალუტო ჯიხურებში. ადრე ასეთი ყურადღებით თბილისის დინამოს თამაშის დროს ტაბლოს ვუყურებდით.

- ლარის კურსის ვარდნას საგარეო ფაქტორებით ხსნიან...

- ამას ხან თურქეთს აბრალებენ და ხან – დოლარის გლობალურ გამყარებას. ხელისუფლებამ რაღაც ზომები უნდა მიიღოს. არ მესმის, რატომ ვერ ახერხებს ხელისუფლება ლარის კურსის მეტ-ნაკლებად დასტაბილურებას. ამ ხელისუფლებაში ბანკირები საკმაო რაოდენობით არიან წარმოდგენილი. 90-იან წლებში ბანკები სესხებს არ გასცემდნენ. ხალხი ფულს კერძო მევახშეებისგან სესხულობდა. იმის გამო, რომ სამოქალაქო კოდექსში არ იყო მუხლი ზეპირი შეთანხმების თაობაზე, საკრედიტო დავებს ქურდები არჩევდნენ. ახლა კრედიტებს ცივილიზებულად, ბანკების მეშვეობით ვიღებთ, მაგრამ მოვალეები ლარის გაუფასურების გამო ურთულეს მდგომარეობაში აღმოვჩნდით.

- იანვრიდან ბევრად დამძიმდება სიტუაცია...

- რასაკვირველია! ამის მიზეზია აქციზების ზრდა. სიგარეტის გაძვირებაც დიდი დარტყმაა იმ მწეველებისთვის, ვისაც მოწევისთვის თავი ვერ დაუნებებია. ამაზე ბევრად უფრო დიდი დარტყმაა საწვავზე აქციზის ზრდა. მოვისმინე ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ კერძო და სამარშრუტო ტაქსების მომსახურება 50-დან 80%-მდე ძვირდება. ტაქსი ფუფუნების საგანი არაა, ესაა გადაადგილების საშუალება და ეს მძიმედ აისახება ხალხის ყოფაზე. დიზელის საწვავის გაძვირება პირდაპირ არტყამს სოფლის მეურნეობას. ეს საწვავი გამოიყენება ქალაქებში პროდუქციის ჩამოსატანად, ასევე მიწის სამუშაოებისთვის. გაზაფხულზე მიწას ვეღარ დავამუშავებთ. სურსათი ყველას გაგვიძვირდება.

- გამოსავალი არსებობს?

- გამოსავალი არის. გვაქვს შანსი, გავზარდოთ ექსპორტი, ხელი შევუწყოთ ბიზნესს და ლარის დასტაბილურებას. ეს შესაძლებელია, თუ რუსეთთან ვიზებს გავაუქმებთ. ჩვენი მოქალაქეები რუსეთში უვიზოდ ვერ მიდიან, არადა, ეს მათ ძალიან სჭირდებათ. ამიტომ, მოვუწოდებ საქართველოს ხელისუფლებას, რომელიც თქვენს გაზეთს კითხულობს, დაიწყოს რუსეთთან ამ საკითხზე მოლაპარაკებები. ორიოდე დღის წინ რუსეთის პრეზიდენტმა კიდევ ერთხელ გამოთქვა მზადყოფნა, გააუქმოს ვიზები საქართველოს მოქალაქეებისათვის.

- ფიქრობთ, რომ საქართველოს ხელისუფლება ამაზე წავა?

- გინდა რუსეთის აგენტი დამიძახონ და გინდა შპიონი, მაინც ვიტყვი – რუსეთთან სავიზო რეჟიმის გაუქმება საჭიროა ჩვენი ხალხისა და ეკონომიკისთვის. რუსეთის ამ შემოთავაზებაზე კომენტარი გააკეთა პარლამენტის თავმჯდომარემ. ირაკლი კობახიძემ აღნიშნა, რომ ჩვენი წითელი ხაზები მიმართულია დასავლეთისკენ. მისი თქმით, ჩვენ დასავლეთი გვაინტერესებს და არა – რუსეთთან ურთიერთობების დალაგება.

მარტო ლარსიდან დღე-ღამეში რუსეთიდან საქართველოში 800-დან 1.200-მდე მსუბუქი ავტომანქანა შემოდის. ეს ხალხი მცირე ბიზნესითაა დაკავებული. მილიონზე მეტი ქართველი მუშაობს რუსეთში. მათთვის სავიზო რეჟიმი დიდი დაბრკოლებაა. ქართველების რაოდენობა დიდია, მაგალითად, ვლადიკავკაზში. თუ სავიზო რეჟიმი გაუქმდა, საქართველოში დაბრუნდება იმ ქართველების ნაწილი, რომელმაც იქ ფული იშოვა, ასევე გაიოლდება პროდუქციის გატანა რუსეთის ბაზრებზე, მაგალითად, ბესლანსა და ვლადიკავკაზში. მიხეილ სააკაშვილმა ერგნეთის ბაზრობის გაუქმებით გამოიწვია სამაჩაბლოზე კონტროლის დაკარგვა და ოსური სეპარატიზმის გაძლიერება. რუსეთთან ვაჭრობის შეწყვეტა ძალიან აზარალებს ჩვენს მოსახლეობას. რუსეთის ბაზრის დაბრუნებით საქართველოში საშუალო ფენა შეიქმნება.

- სხვა ბაზრებზე რატომ ვერ ხდება ქართული პროდუქციის გატანა?

- ევროკავშირთან ხელი მოვაწერეთ ასოცირების შეთანხმებას. გარკვეული პროდუქცია გადის კიდეც ევროპაში. ამ მიმართულებით პრობლემებია. ამ შეთანხმებაში არის ერთი ჩვენთვის კაბალური პუნქტი – ესაა ბაზრის გადასახადი. ეს გადასახადი არსებობს იმისთვის, რომ ქართულმა პროდუქციამ იქაურს არ გაუწიოს კონკურენცია. ამიტომ შექმნილ მდგომარეობაში გამოსავალს რუსეთის ბაზრის დაბრუნებაში ვხედავ. საბჭოთა კავშირის დროს საქართველოს მოსახლეობა სხვა რესპუბლიკებზე უკეთესად იმიტომ ცხოვრობდა, რომ ჩვენი პროდუქცია რუსეთში გადიოდა.

- როგორ ფიქრობთ, ხომ არ გადახედავს საქართველოს ხელისუფლება ნავთობპროდუქტებზე აქციზის ზრდის გადაწყვეტილებას?

- კარგი კითხვაა. დარწმუნებული ვარ, რომ გადახედავს. სხვა შემთხვევაში, კატასტროფული მდგომარეობა შეიქმნება. ამიტომ ხელისუფლებას მოვუწოდებ, გააუქმოს გადაწყვეტილება საწვავზე აქციზის ზრდის შესახებ. თუ ონლაინ-სესხებზე გადათქვეს გადაწყვეტილება, ამაზეც შეუძლიათ. ხელისუფლებას ვურჩევდი, ოპონენტებსა და ექსპერტებსაც მოუსმინოს. „ახალი თაობის“ მკითხველებს კი, პრობლემების მიუხედავად, დამდეგ ახალ წელსა და შობას ვულოცავ.

„ახალი თაობა“, 27 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ დემურ გიორხელიძესთან და პაატა შეშელიძესთან: „ლარი რომ არ მუშაობს, ეს პოლიტიკური გადაწყვეტილებების შედეგია“:

განვლილ 2016 წელს ეკონომიკური თვალსაზრისით „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში ექსპერტები დემურ გიორხელიძე და პაატა შეშელიძე აფასებენ.

დემურ გიორხელიძე:

- 2016 წელი, წინსვლის თვალსაზრისით განსაკუთრებული ნამდვილად არ იყო. პირიქით, რთული პერიოდი იყო. ეროვნული ვალუტის არასტაბილურობამ ძალზე მოარყია მცირე და საშუალო ბიზნესის მდგომარეობა და საკმაოდ დიდი უარყოფითი და ნეგატიური მოლოდინები დაბადა, რამაც ამ ბოლო პერიოდში გამოიწვია კიდეც, სხვა ობიექტურ ფაქტორებთან ერთად, ლარის სერიოზული რყევა.

- თქვენი პროგნოზები როგორია?

- პოლიტიკა არ მუშავდება, რომელიც სწრაფ ეკონომიკურ ზრდაზე იქნება ორიენტირებული, ეს მხოლოდ დეკლარირებულია და ჩვენ ვერ ვნახეთ კონკრეტული ტექნოლოგია, თუ როგორ უნდა ხდებოდეს ეკონომიკური ზრდა. მაკროეკონომიკა გვეუბნება, რა არის ამისთვის საჭირო. სამწუხაროდ, ეს არ კეთდება. ეროვნული ბანკი კვლავ ატარებს პოლიტიკას, რომელიც მოწყვეტილია სწრაფი ეკონომიკური ზრდის საჭიროებებიდან, ასე რომ, მართვის პრობლემები და პოლიტიკის არქონა განაპირობებს ამ ყველაფერს. თუმცა სხვა მხრივ მშვიდობაა.

- მშვიდობაში რას გულისხმობთ?

- წინა ხელისუფლების მსგავსად, არავინ არავის ძარცვავს და ამ მძიმე სიტუაციაში ადამიანები მაინც ცდილობენ, რაღაც აკეთონ.

- ექსპერტების შეფასებით, მაქსიმალურად დაიწყო კაპიტალის გატანა ქვეყნიდან და იმიტომ აღმოჩნდა ლარი ამ მდგომარეობაში. რამდენად იზიარებთ ამ მოსაზრებებს და როგორია ბანკების როლი ამ სიტუაციაში?

- მოდით, ასე ვთქვათ, სადაც გაურკვევლობაა, იქ ფული დიდხანს არ ჩერდება. ცხადია, ეს მომენტი არსებობს. ქართული სივრცე ჯერ არ გაიხსნა ისე, რომ კერძო მეწარმე სუბიექტს შეეძლოს, თავისუფალი ურთიერთობა ჰქონდეს თავის საზღვარგარეთელ პარტნიორთან და თავისუფლად მოიზიდოს ფული. ჯერ კიდევ საკმაოდ სერიოზული ბარიერები არსებობს. სერიოზული მხარდაჭერაა საჭირო იმისთვის, რომ ვინმე შემოვიდეს ქვეყანაში.

- ბანკების როლი?

- ბანკების როლი საკმაოდ ნეგატიურია და ამას, მოდით, მთლიანად ბანკებს ნუ დავაბრალებთ. ფაქტია, რაღაცაშია საქმე, ეროვნული ბანკი არ ახდენს ბანკების ცივილიზებულ მართვას და ზედამხედველობას, ისე, როგორც ეს მიღებულია ნებისმიერ დასავლეთის თუ აღმოსავლეთის ქვეყანაში. ეროვნული ბანკის პოლიტიკა ამ მიმართულებით კრიტიკას ვერ უძლებს. ეს უაზრო რეფინანსირების სესხები, რომლებიც ბანკების მიერ მომენტალურად გამოიყენება ვალუტის შესაძენად, კიდევ უფრო ამძიმებს სიტუაციას. მე ბანკებს ყოველთვის ვაკრიტიკებ, მაგრამ ამ შემთხვევაში მათ მიმართ ნაკლები პრეტენზია მაქვს. ეს ყველაფერი მიზანმიმართული პოლიტიკის, ან სუსტი პოლიტიკის შედეგია!

- რა ეშველება ლარს? საუბარია, რომ ახალ წლამდე ეცდებიან ამ კურსის შენარჩუნებას, ხოლო ახალი წლიდან ლარი კვლავ გააგრძელებს გაუფასურებას. რას იტყვით თქვენ?

- მე არ მოველი ასეთი ტრაგიკული სცენარების განვითარებას, რადგან ყველა პარამეტრით, ხელისუფლებას ხელში აქვს იმის რესურსი, რომ ნეგატიური ვარდნა არ მოხდეს. პრობლემა ისაა, რომ რა უნდა გაკეთდეს, ხელისუფლება ამას ვერ აყალიბებს.

- მაინც რა უნდა ჩამოაყალიბონ, რა უნდა გვითხრან?

- ნათელი უნდა იყოს, თუ რას ველოდებით ჩვენ ეროვნული ბანკისგან, მთავრობისგან. თუ სწრაფი ეკონომიკური ზრდაა, მაშინ ის ღონისძიებები უნდა იყოს, სადაც ეროვნული ბანკის როლი მკაცრად გამოკვეთილი იქნება და იგი ამ ჩარჩოში იმოქმედებს. ეს ყველაფერი კი არ არის. ამ გზით და ამ კურსით კი სწრაფი ეკონომიკური ზრდა არ მიიღწევა. ქვეყანა უმუშევარი იყოს, ქვეყანაში ეკონომიკური ზრდა მიზერული იყოს და ეროვნული ბანკი იმით იწონებდეს თავს, რომ ინფლაციაა დაბალი, ეს ცოტა კურიოზულია პროფესიული თვალსაზრისით. დღეს ინფლაცია არ არის მთავარი პარამეტრი.

- რა არის მთავარი პარამეტრი?

- მთავარი პარამეტრია ეკონომიკური ზრდა. მისგან გამოწვეული ინფლაცია, თანამედროვე მეთოდებით, შეიძლება იყოს ნორმებში დაყვანილი, ისე, რომ საფრთხეს არ უქმნიდეს განვითარებას. ეს ყველაფერი კი არ არის. ჩვენ გვაქვს ფულის საშინელი სიმცირე, ჩვენ გვაქვს დაბალი ინფლაცია, ჩვენ არ გვაქვს სამუშაო ადგილები და ჩვენ არ გვაქვს ეკონომიკური ზრდა! ამ ფონზე კი სწრაფ ეკონომიკურ ზრდას ვერ მივიღებთ!

- საუბარია პრემიერ-მინისტრის ცვლილებაზე, ეს უშველის საქმეს?

- ბატონ გიორგი კვირიკაშვილს უდიდეს პატივს ვცემ. ვფიქრობ, არის ყველა შანსი, რომ მან განახორციელოს რეალური პოლიტიკა. დანარჩენი კი მთლიანად მასზეა დამოკიდებული.

————-

პაატა შეშელიძე:

- საკმაოდ წინააღმდეგობრივი წელი იყო. მთავრობამ ვერ გაართვა თავი ამოცანას, მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან მარტივი შეიძლებოდა ყოფილიყო გადაწყვეტილებები, უბრალოდ, ეს გადაწყვეტილებები არ მოიძებნა და არ იქნა შესრულებული.

- რისი თქმა შეგიძლიათ მომავალ წელზე?

- მომავალ წელზე კარგის არაფრის თქმა არ შემიძლია, პესიმისტურია ჩემი აზრი, გამომდინარე იქიდან, თუ რა გადაწყვეტილებები მიიღეს წლის ბოლოს. რა ინიციატივებითაც შემოვიდნენ.

- კონკრეტულად რას გულისხმობთ?

- თუნდაც ათპუნქტიან გეგმას, სადაც ნახევარზე მეტი არის ტყუილი და დანარჩენი კიდევ – ძალიან მძიმე ტვირთი. შესაბამისად, როგორ შეიძლება ვითარდებოდეს ეკონომიკა, ქვეყანა, თუკი მას კიდევ უფრო მძიმე ტვირთად დააწვება მთავრობა.

- ფიქრობთ, რომ ლარი ამ კრიზისიდან თავს ვერ დააღწევს?

- ლარი რომ არ მუშაობს, ეს არის პოლიტიკური გადაწყვეტილებების შედეგი! საკითხი უნდა დავსვათ ასე – ეყოფა მთავრობას გონება საიმისოდ, რომ შეცვალოს თავისი პოლიტიკა?!

- საუბარია, რომ მთავრობაში სერიოზული ცვლილებები იგეგმება, ამით შეიცვლება კურსი და ხედვა? გიორგი კვირიკაშვილის შეცვლა უშველის ჩვენს ეკონომიკას?

- გააჩნია, ვინ იქნება მისი შემცვლელი. კვირიკაშვილი რომ უნდა წავიდეს, აქ ჩემთვის კითხვის ნიშანი აღარ არის.

- რატომ უნდა წავიდეს?

- იმიტომ, რომ მან გამოამჟღავნა არაკომპეტენტურობა. ამას ყველაფერს აგვირგვინებდა ის, რომ მან ბევრი ტყუილი თქვა. მისი დაპირება და ოპტიმიზმი იყო ყოველთვის საფუძველს მოკლებული, ამიტომ ამ ადამიანისგან სწორ ნაბიჯებს არ უნდა ველოდოთ. ამიტომ, რაც მალე მიხვდება, რომ ეს არ არის მისი საქმე, მით უკეთესი. აი, ვინ მოვა, ეს სხვა საკითხია. თუ ის ჩაანაცვლეს ახლანდელი ფინანსთა მინისტრით, ეს კიდევ უფრო სასაცილო იქნება. ყველაფერი დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ როგორი აზრის ადამიანი მოვა და როგორი აზრი გაიმარჯვებს.

- მაინც როგორმა აზრმა უნდა გაიმარჯვოს?

- ჩემს რჩევას თუ გაითვალისწინებენ, მე მთავრობას შევთავაზებდი, რომ უარი თქვას პოლიტიკურ ჩამოყალიბებულ გუნდზე, პარტიულზე. ტექნოკრატიული გუნდი იქნებოდა ბევრად უფრო ჭკვიანური გადაწყვეტილება.

- ანუ ცვლილებები აუცილებელია?

- გარდაუვალია! ხომ ვხედავთ, რომ ეს ხალხი ვერ ართმევს თავს?! ან უსინდისოდ იტყუება. ვიმეორებ, ათპუნქტიან გეგმაში ნახევარზე მეტი ტყუილია! რაც იქ არის მოცემული, ის არ არის რეალობა! ამ პოლიტიკურ ორგანიზაციას კარგად უნდა ესმოდეს, რომ ეს არ შერჩება. ძალიან მალე ისევ მოდის არჩევნები და ასე მარტივად ვერ გამოძვრებიან.

——————–

„თბილისელები“, 26 დეკემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ იოსებ არჩვაძესთან: „ხელისუფლების ამოცანა ლარის კურსი დაჭერა კი არ უნდა იყოს, არამედ მონიტორინგი, რომელიც უზრუნველყოფს ეკონომიკაში ისეთი იმპულსების წახალისებას, რომ მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობა არ შემცირდეს“

ნინო ხაჩიძე

ლარის გაუფასურებას, ცხადია, საზოგადოება აქტიურად ადევნებს თვალს: ეს პროცესი არც ემოციების ნაკლებობას უჩივის და არც აზრთა სხვადასხვაობის. მეორე მხრივ, ზოგადად, თითქმის ყველა ვალუტა გაუფასურდა (მეტ-ნაკლებობით), რაც პირდაპირ უკავშირდება მსოფლიოში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებს, თუმცა ჩვენს ლარს იმპორტდამოკიდებულებაც ამძიმებს. დიდი ალბათობით, პროცესი გაგრძელდება, ვინაიდან დონალდ ტრამპი, სავარაუდოდ, ბოლომდე აასრულებს თავის წინასაარჩევნო დაპირებას ამერიკული კაპიტალის სამშობლოში დაბრუნების შესახებ (ამის წყალობითაც შეძლო მან გამარჯვება), რაც იმას ნიშნავს, რომ დოლარი ძვირი სანახავი გახდება, ანუ ყველას გაუძვირდება. როგორია ვალუტების მომავალი ახალ პოლიტიკურ-ეკონომიკურ რეალობაში და, მათ შორის, ამ ჩვენი ლარისაც? – თემას ეკონომიკის ექსპერტ იოსებ არჩვაძესთან ერთად განვიხილავთ.

- როგორი ვითარებაა ჩვენ გარშემო რეგიონში ეროვნულ ვალუტებთან მიმართებაში: ქართული ლარი კონტექსტიდან ამოვარდნილად უფასურდება თუ მიჰყვება მსოფლიოს სავალუტო რეალობას? და, საერთოდაც, ლარი არის იმ ტიპის ვალუტა, რომ მაინცდამაინც, ფეხდაფეხ მიჰყვეს ზოგად ტენდენციას?

- მახსენდება ძველი ისტორია, გასული საუკუნის 60-ან წლებში ცნობილმა ნორვეგიელმა მოგზაურმა დაასაბუთა, რომ საზღვაო კატასტროფებისას ადამიანთა უმეტესობა იღუპება არა კატასტროფით, არამედ პანიკური შიშით იმ სიტუაციაში არასწორი ქცევის გამო. პირდაპირი ანალოგია არ არის, თუმცა გარკვეული მსგავსება შეინიშნება. კარგი ქართული ანდაზაა: ისე არ წვიმს, როგორც ქუხსო. საქართველო არ არის გამონაკლისი გლობალურ პროცესებში, მათ შორის, ამერიკულ დოლართან ეროვნული ვალუტების კურსების მიმართებითაც. ჩვენ უფრო პოლიტიკურ აქცენტებზე გადავიტანეთ ყურადღება, თუმცა თვითონ ტრამპის წინასაარჩევნო დაპირეებში იყო რამდენიმე აქცენტი.

- ამერიკული კაპიტალის სამშობლოში დაბრუნება?

- კაპიტალის დაბრუნება: 2,4 ტრილიონი დოლარის დაბრუნებაზეა ლაპარაკი. ცხადია, ეს რესურსი ერთბაშად არ მიაწყდება ამერიკის სანაპირებს, მაგრამ შექმნის ტრენდს, თანაც, ტრამპმა განაცხადა, რომ ის აპირებს, გააუქმოს ჩრდილოეთ ამერიკის თავისუფალი სავაჭრო შეთანხმება, რომელსაც კლინტონმა 22 წლის წინათ მოაწერა ხელი. ამაზე საუბარი შორს წაგვიყვანვს, თუმცა ჩანს ერთი რამ: ტრამპი აპირებს რეალური სექტორის განვითარებას ამერიკაში და იმ პროცესისთვის ბოლოს მოღებას, რომელსაც მან უწოდა: ჩვენგან გავიდა კაპიტალი და შემოვიდა ნარკოტიკები და უმუშევრობა. მექსიკაში საშუალო ხელფასია 950 დოლარი, ამერიკაში – 4 000 დოლარი და როდესაც კაპიტალს არანაირი ბარიერი არ აქვს, ბიზნესის ინტერესებიდან გამომდინარე, რა თქმა უნდა, ურჩევნია, გავიდეს სამხრეთში, იქ შექმნას პროდუქცია და შემდეგ მზა პროდუქცია შეიტანოს. ამის გამო, ამერიკის შიდა რეგიონები დაკნინდა და ამისი მაგალითია დეტროიტი, რომელიც თავის დროზე ამერიკული ოცნების განსახიერებას წარმოადგენდა, დღეს დაკნინებულია და ნარკომანებისა და უმუშევრების თავშეყრის ადგილია.

- „ვიქტორია სიქრითიდან“ გამოწერილ ტანსაცმელს აწერია, რომ ჩინეთშია დამზადებული, თუმცა ნამდვილად „ვიქტორია სიქრითის“ პროდუქციაა...

- არათუ ამერიკაში, ბუკინგემის სასახლესთან ელიზაბეტ მეორის სურათს ან რამე სამახსოვრო სუვენირს თუ შეიძენთ გადმოატრიალებთ, წაიკითხავთ, რომ ჩინეთშია დამზადებული. ასეთი სევდიანი ხუმრობაცაა: უფალმა სამყარო შექმნა ექვს დღეში, ყველაფერა დანარჩენი კი ჩინელებმა აწარმოესო. ერთი სიტყვით, დონალდ ტრამპმა ამ მიმართულებით ნაბიჯები გადადგა.

- გადადგა უკვე კონკრეტული ნაბიჯი თუ უკვე ამუშავდა მისი წინასაარჩევნო დაპირება, რადგან ითქვა?

- ნაბიჯებიც გადაიდგა: მაგალითად, წლების განმავლობაში ფედერალურ სარეზერვო სისტემას განაკვთები ჰქონდა სიმბოლურად ძალიან დაბალ დონეზე: 0,25 პროცენტი, შარშან აიწია 0,50-მდე, 14 დეკემბრიდან კი გახდა 0,75 პროცენტი. ანუ კომერციული სექტორისთვის დოლარების მიწოდება გააძვირა. ჩვენთან 6,5-პროცენტია ეროვნული ბანკის რეფინანსირების პროცენტი, თუმცა ჩვენი და ამერიკის შედარება უადგილოა. ჩვენთან გლობალური მასშტაბით პროცესი დაიწყება, როდესაც დოლარზე მოთხოვნა გადააჭარბებს მიწოდებას. ტრამპის პოლიტიკაა: ჩემი ოქრო ჩემთან, ანუ ამერიკის ფინანსური რესურსი ამერიკის ეკონომიკას. დასაფიქრებელია, რას მოიტანს ეს გრძელვადიან პერსპექტივაში, რადგან მსოფლიო ცივილიზაცია ვაჭრობის განვითარებით ჩამოყალიბდა. მაგრამ განჭვრეტად მომავალში ძლიერი დოლარის ეპოქაში მოგვიწევს ცხოვრება.

- და რას ნიშნავს ეს?

- ავიღოთ მსხვილი ვალუტები: 30 ივნისიდან დღემდე ევროს დევალვაციამ  შეადგინა 7,1 პროცენტი, იენის დევალვაციამ – 13,4 პროცენტი, თურქული ლირისამ – 20, 2 პროცენტი, ქართული ლარი კი აგუფასურდა 17 პროცენტით. ამდენად, გადაჭარბებული იქნება იმის თქმა, რომ რამე განსაკუთრებული მოუვიდა ლარს.

- მესმის გლობალური ეკონომიკის გავლენა, რომ ჩვენთან იმპორტი რამდენჯერმე აჭარბებს ექსპორტს, მაგრამ ჩვენი ეკონომიკა ისეთი მოცულობისაც ხომ არ არის, რომ სავალუტო რყევები ასე უმალ აისახოს მასზე?

- იაპონიის იენაზე ვერავინ იტყვის, რომ მისი ეკონომიკა სუსტია, მაგრამ ისიც გაუფასურდა 13,4 პროცენტით, თურქეთში გაცილებიც მეტად დაეცა ლირა. თურქეთი ჩვენი ძირითადი საგარეო სავაჭრო პარტნიორია და ეს ნიშნავს თურქული საქონლის გაიაფებას საქართველოს შიგა ბაზარზე. ეს, ერთი შეხედვით, თითქოს კარგი პროცესია, მაგრამ თურქული საქონლის სიიაფე არ ნიშნავს, რომ მუქთად მოგცემენ. მის შეძენას გარკვეული თანხა სჭირდება. თუ ჰიპოთეტურ სცენარს წარმოვივდგენთ, რომ იმდენად იაფია თურქული საქონელი, რომ ადგილობრივი წარმოება გააჩერა, ადგილობრივმა მოსახლეობამ საიდან უნდა იშოვოს ფული, რომ ის იაფი საქონელი შეიძინოს?!

- საიდანაც მანამდე შოულობდა, სანამ გაიფდებოდა?

- ანუ გარკვეული პროპორცია უნდა იყოს დაცული. მე ახლა ერთ ციფრს დაგისახელებთ, რომელიც, ვფიქრობ, მკითხველისთვის საინტერესო იქნება: ჩვენ დიდწილად იმპორტზე დამოკიდებული ქვეყანა ვართ, მშპ-ს 60-პროცენტი მოდის იმპორტზე და შეიძლება, ესეცაა ერთი მიზეზი იმისა, რომ მეტად მგრძნობიარეა ჩვენი ვალუტა დოლარის მიმართ, თორემ თურქეთის იმპორტის მაჩვენებელი მშპ-თან არის 23 პროცენტი, ანუ თურქეთისთვის, იმპორტის მცირე მოცულობის გამო მთლიან შიგა პროდუქტთან, ვალუტის გაუფასურების გავლენა მთელ ეკონომიკაზე, ფასების მატებაზე ისეთი დიდი არ არის, როგორც ჩვენთან. ასე რომ, ჩვენთან, პირობითად, 10-პროცენტიანი დევალვაცია უფრო მგრძნობიარე იყოს, ვიდრე თურქეთში ლირის 20-პროცენტიანი დევალვაცია. ამდენად, შესაძლოა, არაპოპულარულ განცხადებას ვაკეთებ, მაგრამ კურსის დაჭერა არ უნდა იყოს ხელისუფლების ამოცანა. ხელისუფლების ამოცანა უნდა იყოს მონიტორინგი, რომელიც უზრუნველყოფს ეკონომიკაში ისეთი იმპულსების წახალისებას, რომ მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობა არ შემცირდეს. პირობითად, თუ პენსიონერს თავისი პენსიით შეუძლია, შეიძინოს 20 კილოგრამი ხორცი, ეს ციფრი არ უნდა შემცირდეს.

- და როგორ? ფასებს როგორ დაარეგულირებს თუ პენსია უნდა გაზარდოს? ანუ რა კონკრეტული ნიბიჯები უნდა გადადგას?

- ჩვენ უნდა წავახალისოთ ადგილობრივი წარმოება და გადასახადები შევუმციროთ. ავიღოთ ერთი მილიონი ღირებულების ადგილობრივი საქონლის წარმოება და ერთი მილიონის იმპორტირებული საქონელი, ყოველი ერთი მილიონი დოლარის ღირებულების იმპორტის შემთხვევაში ჩვენ ვკარგავთ, დაახლოებით, 60-65 სამუშაო ადგილს, ის ფული რომ ქვეყნის ეკონომიკაში ჩაგვედო და შეგვეძინა ან შეგვექმნა ადგილობრივი  პროდუქცია, შევქმნიდით 60-65 სამუშაო ადგილს და ლაპარაკია მაღალტექნოლოგიურ სამუშაო ადგილებზე, წლიურად 20 00 ლარის რესურსი რომ სჭირდება. ჩვენი იმპორტის მაჩვენებელი 7 მილირად დოლარზე მეტია, ჰიპოთეტური ვარიანტი რომ დავუშვათ, თუმცა არ არსებობს ქვეყანა, რმოელსაც არ აქვს იმპორტი, და უარი ვთქვათ იმპორტზე და ადგილზე ვაწარმოოთ პროდუქცია, იმავე მოცულობის პროდუქციის წარმოებისთვის 450 000 სამუშაო ძალა დაგვჭირდებოდა. დღეს ოფიციალურად რამდენი უმუშევარია?! 300 000. როდესაც იმპორტზე ვართ ორიენტირებულები, ხელს ვუწყობთ იმ ქვეყნის ეკონომიკის გაძლიერებას, საიდანაც ჩამოგვაქვს საქონელი, ხელს ვუწყოთ იმ ქვეყნის ბიუჯეტის შევსებას და ჩვენი ქვეყანა გვრჩება განზე. ამიტომ ადგილობრივ ბიზნესს სჭირდება წახალისება. აი, ეს არის ერთ-ერთი ძირითადი გზა საიმისოდ, რომ შევძლოთ კონკურენტუნარიანობის გაძლიერება. რაღა შორს მივდივართ: ჩვენ გვაქვს ნახევარი მილიარდი დოლარის ოდენობის უარყოფითი სალდო აგროსასურსათო პროდუქციაზე. ესე იგი, ჩვენ რომ ნულოვანი სალდო გვქონდეს, 500 მილიონი დოლარი დარჩებოდა საქართველოში და ლარის კურსიც უფრო დაბალი და ღირსეული იქნებოდა.

- ფასების გაძვირებაზე ჯერ არ ასახულა, ვგულისხმობ ჰიპერმარკეტებსა და სუპერმარკეტებს, თუმცა თამბაქო გაძვირდა უკვე…

- ყველა ის საქონელი, რომლებზეც დაანონსებულია აქციზის განაკვეთის ზრდა, უკვე გაძვირდება. მართალია, ინფლაცია ეკონომიკური კატეგორიაა, მაგრამ ეს არის ყველაზე სუბიექტური ეკონომიკური კატეგორია. მის სიდიდეში აისახება არა მხოლოდ ის, რაც უკვე მოხდა და ხდება, არამედ ისიც, რაც შეიძლება, მოხდეს მომავალში. ამიტომ, თუ აქვს მწარმოებელს, ბიზნესმენსა თუ მომხმარებელს, ურჩევნია, ახლა ოდნავ უფრო ძვირად შეიძინოს ახალ წლამდე, სანამ მომავალ წელს მაინც გაძვირდება მეტად, რომ თანხა დაზოგოს და ამით მყიდველიც მყიდველიც თადარიგს იჭერენ იმ საქონელზე, რომელიც მაინც გაძვირდება გარკვეული თარიღის შემდეგ.

- სურსათის ფასებზე ლარის კურის როდის აისახება? თუმცა, როგორც ადრე მითხარით, ფასები არ იზრდება ზუსტად იმდენითვე, რამდენითაც ეცემა ეროვნული ვალუტა.

- ეს იგივეა, სუფრაზე რომ შეეკითხოთ ადამიანს, რამდენი ჭიქის შემდეგ გრძნობ სიმთვრალესო.

- ყველა განსხვავებულად...

- რა თქმა უნდა, ფასები გაიზრდება. საერთოდ, კაცობრიობის ისტორია არის ფასების ზრდისა და ინფლაციის ისტორია. რომ შევადაროთ: ამერიკულ დოლარს დღეს აქვს 16-ჯერ ნაკლები მსყიდველობითუნარიანობა, რაც ჰქონდა ასი წლის წინათ. ეს შეუქცევადი პროცესია, მაგრამ ცალსახად შემიძლია, გითხრათ, როგორც ეკონომისტმა, რომ ფასების ზრდის ტენდენცია მნიშვნელოვნად ჩამორჩება ლარის გაუფასურებას. შესაძლოა, ცალკეულ საქონელზე, რომელიც არ არის ფართო მოხმარების, მყისიერად გაიზარდოს, მაგრამ ეს გავლენას ვერ მოახდენს ფასების საერთო დონეზე. მაგალითად, გაიზარდოს ბილეთების ფასი რომელიმე ჩამოსული მეგავარსკვლავის კონცერტზე. ამდენად, გარკვეული მოთმინებითა და რაციონალური მიდგომით უნდა ვიხელმძღვანელოთ. იმიტომ რომ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ პირველი 25 წელიწადი აღინიშნება, მეტნაკლებად წარმატებითა თუ წარუმატებლობით, საფინანსო ინსტიტების ფორმირებით და კიდევ 25 წელიწადი გვჭირდება, რომ ჩამოვყალიბდეთ, როგორც საბაზრო ეკონომიკის მენტალობის მქონე ერი. რომელმაც იცის რაციონალიზმი, რომელიც მოვლენებს აფასებს არა მარტო ემოციურად, არამედ რაციონალურად და, ყოველ შემთხვევაში, არ არის აუცილებელი, ერკვეოდეს ჰეჯირებაში, მაგრამ ეცოდინება საბაზრო ეკონომიკის ძირითადი ანაბანა.

- მაშინ რა აზრი აქვს ეროვნული ბანკის მიერ დოლარების გამოტანას გასაყიდად? თქვენი შეფასებებიდან გამოვიტანე დასკვნა, რომ ამას აზრი მაინც არ აქვს და უბრალოდ სავალუტო რეზერვებს ვანიავებთ?

- არც უმაგისობაა… თუმცა, როდესაც საზოგადოების დიდი ნაწილი ეგზალტირებულია… ხომ გახსოვთ, რა გადაწყვეტილება მიიღო პილატე პონტოელმა, ქრისტე რომ უნდა გაესამართლებინა?!

- ხელები დაიბანა...

- დაახლოებით, ასევე იქცევა ეროვნული ბანკიც. საზოგადოების დიდი ნაწილის მოთხოვნაა, რომ შევინარჩუნოთ ის კურსი, რაც არის, მართალია, ეს ირაციონალური გადაწყვეტილებაა, მაგრამ ეროვნული ბანკი ჩათრევას ჩაყოლას ამჯობინებს. არ ვისურვებდი ეროვნული ბანკის ხელმძღვანელობის ადგილზე ყოფნას, მიუხედავად მათი მაღალი ხელფასებისა.