„კვირის პალიტრა“: ვინ არის სუსტი რგოლი – „პირველი გამოცდა მთავრობას გაზაფხულზე ელოდება“

„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ალექსანდრე ჯეჯელავასთან: „უკან ვიხევ აუცილებლად“ // „კომბლე“ იქნება, „ნაცარქექია“ თუ „რწყილი და ჭიანჭველა“, განვითარება აუცილებელია“

„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ზაზა ფირალიშვილთან: „სამწუხაროდ, გრძელდება ტრადიცია, როცა მინისტრებად პოლიტიკოსებს კი არა, მენეჯერებს ნიშნავენ“

„კვირის პალიტრა“: რა შეუძლია ქართულ არმიას… // საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსა და შეიარაღებულ ძალებში კადრების ოპტიმიზაცია იწყება, რათა სამხედრო ბიუჯეტის მეტი ნაწილი ხელფასებზე კი არა, საბრძოლო მომზადებაზე დაიხარჯოს…

—–

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: საქართველოს ახალი მთავრობა ჰყავს //  „კარგად დადგმული პოლიტიკური პერფორმანსი“ და „აკადემიური დიქტატურა“

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „როდესაც პირველი 100 დღე გავა, მაშინ გამოჩნდება რა გააკეთეს და როგორ“

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: პირველი წინასაარჩევნო დაპირება, რომელსაც „ოცნება“ არ შეასრულებს

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ომბუდსმენი ოკუპაციის კანონის შეცვლას ითხოვს და თავის რეკომენდაციებს ამზადებს

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: უვიზო მიმოსვლას ახალ წლამდე გვპირდებიან

—–

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „პარლამენტში დაპირისპირება „ნაციონალებსა“ და პატრიოტთა ალიანსს შორის იქნება“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო მანჯავიძესთან: „ხალხს რეფერენდუმის უფლება არ უნდა წაართვან“ // „მიხეილ სააკაშვილი აშშ-ში მოვლენების განვითარებას ელოდება“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ია ანთაძესთან: „ყველა სტუდენტი თანასწორი უნდა იყოს“ // რატომ დაიცვა ია ანთაძემ ელენე ხოშტარია?

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სანდრო ბრეგაძესთან: „დეპუტატები და მთავრობის წევრები ფულს აპროცენტებენ“ // რა სია მიაწოდეს ყოფილ დეპუტატს?

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ პეტრე მამრაძესთან: „რუსეთთან მოლაპარაკებას აზრი არა აქვს“ // რის გაკეთება დაავალა ვლადიმირ პუტინმა მიხეილ სააკაშვილს

——————-

„კვირის პალიტრა“, 28 ნოემბერი, 2016 წელი

ვინ არის სუსტი რგოლი – „პირველი გამოცდა მთავრობას გაზაფხულზე ელოდება“

რუსუდან შელია

პრემიერ-მინისტრ კვირიკაშვილის მიერ დაკომპლექტებული მინისტრთა კაბინეტის ახალი შემადგენლობა პარლამე­ნტმა ხმათა უმრავლესობით დაამტკიცა. რა გამოწ­ვევების წინაშე დგას მთავრობა და ეყოფათ­ თუ არა სამინისტროების ახალ ხელმძღვანელებს კომპეტენცია, ქვეყანაში არსებულ გამოწვევებს უპასუხონ, “კვირის პალიტრასთან” ექსპერტები ლადო პაპავა და გია ხუხაშვილი საუბრობენ:

ლადო პაპავა: „პრემიერს განათლების მინისტრის შეცვლა მოუწევს“

- მიუხედავად იმისა, რომ მინისტრთა­ განახლებულ შემადგენლობაში ე.წ. ძველი სახეებიც არიან, ვფიქრობ, ახალარჩეული მთავრობის ნეგატიურ და პოზიტიურ ქმედებებზე ასი დღის შემდეგ უნდა ვისაუბროთ.­ მანამდე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მინისტრთა კაბინეტში ყველაზე სუსტი­ რგოლი განათლების მინისტრი ალექსანდრე ჯეჯელავა და საგარეო საქმეთა მინი­სტრი მიხეილ ჯანელიძეა. პროტესტსაც არ მოვერიდები იმის გამო, რომ ისინი მთავრობის­ განახლებულ შემადგენლობაში მოხვდნენ. არაფერს გვეუბნება ინფრასტრუქტურის ახალი მინისტრის ვინაობაც, ისევე როგორც ის საზოგადოებისათვის უცნობი ადამიანები, რომლებიც კომიტეტების თავმჯდომარეებად შეირჩნენ – არავინ იცის, რა კომპეტ­ენციის ადამიანები არიან. ვიმე­დოვნებ, გააზრებული აქვთ ის გამოწვევები, რომლებიც დღეს ქვეყნის წინაშე­ მწვავედ დგას – ქართული სახელმწიფოებრიობის განმტკიცება, დემოკრატიული პრინციპების განვითარება, ევროკავშირთან დაახლოება, მისი ეკონომიკური მოდელის რეალიზაცია, რუსეთთან ურთიერთობების დარეგულირება ისე, რომ საქართველოს სუვერენიტეტი ერთი მტკაველითაც არ დაზიანდეს.

- და მაინც, როგორია თქვენი მოლოდინი – ახალ შემადგენლობას ამ გამოწვევებთან გამკლავების უნარი აქვს?

- ჩემი აზრით, პრემიერს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის (რომელიც “ნაციონალური მოძრაობის” ხელისუფლებაში ყოფნისას “ნაცების” დავალებას ასრულებდა უნივერსიტეტიდან ღირსეული პროფესორების გაყრაში) შეცვლა მოუწევს. მისი განცხადებები სერიოზულ შთაბეჭდილებას არ ტოვებს. ცვლილება აუცილებელი იქნება საგარეო საქმეთა მინისტრის შემთხვევაშიც. რაც შეეხება ეკონომიკურ ფლანგს, აუცილებელია საპარტნიორო ფონდის გააქტიურება – ის სასტუმროებისა და საღორეების მშენებლობით არ უნდა იწონებდეს თავს, მეტი მუშაობაა საჭირო თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენების, ინოვაციური ეკონომიკის შექმნის მიმართულებით, რაზეც “ეკონომიკური და სოციალური განვითარების სტრატეგია – 2020″ მიუთითებს, უბრალოდ, მთავრობამ მიივიწყა და თაროზე შემოდო. ყველაზე დიდი გამოწვევა­ კი ლარია, რისთვისაც ეროვნულ ბანკსა და მთავრობას შორის მეტი კომუნიკაციაა საჭირო. სავალუტო ბაზარზე პრობლემაა, რაც პირველ რიგში, ეროვნული ბანკის პასუხისმგებლობაზე მიუთითებს. ლარის შემდგომი გაუფას­ურება გარდაუვალია – თურქეთი დიქტატ­ურის გზას ადგას, ისევე, როგორც აზერბა­იჯანი, რაც მათ ვალუტებზეც აისახება. შესაბამისი მექანიზმი უნდა აამოქმედოს ეროვნულმა ბანკმა,­ რომ ლარის­ გაუფასურებას ნახტომი­სებური ეფექტი არ ჰქონდეს, მთავრობამ კი უნდა შეიმუშაოს ღონისძიებები შეჭირვებული მოსახლეობის დასაცავად. უნდა გვახსოვდეს, რომ წყალდიდობას ებრძვიან არა ხმლით, არამედ ჯებირებით.

კიდევ ერთი საკითხი, რაც “ქართული ოცნების” ავადმყოფობად იქცა და მას პირობითად “კირვალიძის სინდრომს” ვუწოდებ. კარგად გვახსოვს, როდესაც “ქართული­ ოცნება” ხელისუფლებაში ახალი მოსული იყო, სოფლის მეურნეობის მინისტრი თანამდებობიდან იმის გამო გადადგა, რომ მისი ყველა წამყვანი სპეციალისტი დააკავეს და მეცნიერებსაც კი დაერივნენ. ეს უდიდესი შეცდომა გახლდათ, რადგან ამ გადაწყვეტილებამ მინისტრთა კაბინეტში ფულის ხარჯვის შიში გაამძაფრა. მაგალითად, განათლების სამინისტრო ინფრასტრუქტურულ პროექტებზე ფულს ვერ ითვისებდა, არადა, უამრავი სკოლა და უნივერსიტეტია გასარემონტებელი. უბრალოდ, სამინისტროს ეშინოდა და “ასჯერ გაზომე, ერთხელ გაჭერის” პრინციპით მოქმედებდა. ახლა ხელისუფლებას არ აქვს ამდენი დრო – სწრაფი მოქმედებები და მეტი პროფესიონალიზმია აუცილებელი!

გია ხუხაშვილი:

„მალე გამოჩნდება, რამდენად აქვს ხელისუფლებას კრიზის-მენეჯმენტის უნარი“

პირველ მძიმე გამოცდას უწინასწარმეტყველებს გაზაფხულზე ახალ მთავრობას ექსპერტი გია ხუხაშვილი:

- ბანალ­ური ასი დღე აუცილებლად უნდა მიეცეს მთავრ­ობას, თუმცა, მთავარ კითხვაზე – გადავედით თუ არა ინსტიტუციურ მართვაზე­ და არიან თუ არა მინისტრები საკუთარ გადაწყვეტილებებზე პასუხისმგებელი – ამ დრომდე ვერ მივიღე პასუხი… რაც შეეხება­ კონკრეტულ ქმედებებს, ოთხპუნქტიან გეგმას, რომელიც პარლამენტში წარმოადგინეს, ამბიცია აკლია, რომ ნახტომისებურად განვითარებას მივაღწიოთ, არადა, აუცილებელია – სოციალური რისკები სულ უფრო იზრდება და მოქალაქეების ყოფაც გაუმჯობესების ნაცვლად, რთულდება. შეს­აბამისად, ორდინარული გადაწყვეტილებები საკმარისი არ გახლავთ. გარდა ამისა, არ მესმის, რატომ არ შეიცვალა კულტურის­ მინისტრი, ან რას ისახავს მიზნად ინფრასტრუქტურის სამინისტროში ახალი ფიგურის შემოყვანა, განსაკუთრებით იმ ფონზე, როცა “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო რიტორიკა ძირითადად, სისხლიან ცხრა წელზე იყო აგებული. ვფიქრობ, პირველი გამოცდა ახალ მთავრობას გაზაფხულზე, მარტის დასაწყისში ელოდება. დარწმუნებული ვარ, ამ პერიოდში მცირე მასშტაბის კრიზისი ჩამოყალიბდება. მოქალაქეები ბოლო მარაგს საახალწლოდ დახარჯავენ, ეკონომიკა ამოიქოქება და ლარზე ზეწოლა­ გაძლიერდება. ამ ვითარების გამოყენებას თვითმმართველობის არჩევნებამდე პოლიტიკური ძალებიც შეეცდებიან. სწორედ ამ დროს გამოჩნდება, რამდენად აქვს ხელისუფლებას კრიზის-მენეჯმენტის უნარი. ამ მიმართულებით კონკრეტულ გეგმას ვერ ვხედავ, არადა, თითოეულ წუთს გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება.

„კვირის პალიტრა“, 28 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ალექსანდრე ჯეჯელავასთან: „უკან ვიხევ აუცილებლად“ // „კომბლე“ იქნება, „ნაცარქექია“ თუ „რწყილი და ჭიანჭველა“, განვითარება აუცილებელია“ // „რასაც ცხოვრებაში მოგთხოვენ, ის უნდა მოგცეს სკოლამ და რასაც არ მოგთხოვენ, ის არ გჭირდება“

რუსუდან შელია

რა ტიპის რეფორმებს გვპირდება,­ უნდა წავაკითხოთ თუ არა ახალ თაობას­ ქართული ზღაპარი “კომბლე” და როდის წარუდგენს პარლამენტს ცვლილებებს, “კვირის პალიტრას” განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი ალექსანდრე ჯეჯელავა ესაუბრა:

- პარლამენტმა განათლების მინისტრად­ უნივერსიტეტში მიმდინარე საპროტესტო აქციების ფონზე დაგამტკიცათ. ამ დრომდე­ რატომ ვერ მოხერხდა უნივერსიტეტში სტუდენ­ტებთან შეთანხმების მიღწევა?

- “აუდიტორია 115″-ის წევრებმა­ ახალი მოთხოვნები წამოაყენეს. ჩანს, არ არიან დაინტერესებული პროცესის დასრულებით და ამ მიზნით მოთხოვნებს გზადაგზა ცვლიან. თუმცა “აუდიტორია 115″-ის წევრები, რომლებსაც შევხვდი და ხედვები გავაცანი, დღეს კარის აჭედვას თუ მსგავს ექსტრემალურ ნაბიჯებს აღარ ეთანხმებიან, იციან, რომ პრემიერის დაპირებიდან ყველა პუნქტი დაძრულია.

- რაც შეეხება მინისტრთა ახალ კაბინეტს­, იმ ფონზე, როდესაც თვისებრივად განახლებუ­ლი­ გუნდი ანონსდებოდა, მხოლოდ ეკონომიკური­ ნაწილის ცვლილება საკმარისი იყო? ე. წ. ძველი გუნდიდან ვინ რა პრინციპით დარჩა თანამდებობაზე?

- ჩემს დანიშვნაზე მარტივი პასუხი მაქვს – როდესაც განათლების მინისტრის პოსტი შემომთავაზეს, მაშინვე დავაზუსტეთ­ დეტალები – რა ვადით განიხილავდა პრემიერი მთავრობაში ჩემს მუშაობას. რამდენიმე წელზე შევთანხმდით.

- დავაზუსტებ – პრემიერთან მინისტრობის ვადებზე საუბრისას წელიც განისაზღვრა, რამდენი ხნით უნდა უხელმძღვანელოთ სისტემას?

- სიმართლე გითხრათ, ოთხ წელზე მეტხანს არ განვიხილავ, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ 2020 წლის შემდეგ ყველაფერზე უარს ვიტყვი და გავიქცევი. სანამ ვიგრძნობ, რომ განათლების სისტემას ვჭირდები, უკან არ დავიხევ, თუმცა გარკვეულ ეტაპზე­ დგება მომენტი, როცა შენგან ახალი­ იდეები აღარ მოდის, ასეთ დროს უნდა წახვიდე.­ ვფიქრობ, 3-4 წელი მეყოფა რეფორმების პაკეტის სრულად ამუშავებისთვის. ნაკლებ დროში ბევრს ვერაფერს მოვასწრებ და მომიწევს, საქმეებს ბოლომდე მივყვე.

- სრული სახელისუფლებო ციკლის ჩამთავ­რებამდე ხელშეუხებლობის გარანტია მინისტრთა კაბინეტში მხოლოდ თქვენ გაქვთ, თუ ასეთი პრივილეგიებით სხვებიც სარგებლობენ?

- პრემიერის მხარდაჭერა რომ დავკარგო, ხვალვე წავალ. რეფორმები ჩემი კი არა, პრემიერის გეგმის­ ნაწილია. ჩემი მოსვლა პრემიერის ფაქტორმა და მასთან მრავალწლიანმა ურთიერთობამ განაპირობა. მანამდე მსგავსი შემოთავაზება 13-ჯერ მივიღე,­ თუმცა უარს ვამბობდი. რაც შეეხება მინისტრთა ახალ კაბინეტს, არსებული გადაჯგუფებით კმაყოფილი ვარ. მისასალმებელია, რომ არაჩვეულებრივმა ადამიანებმა, რომლებიც ახალ მთავრობაში ვერ მოხვდნენ, პრემიერის გადაწყვეტილების შესახებ დიდი ხნით ადრე იცოდნენ და ეს სიურპრიზი არ ყოფილა. მათ იმდენი საქმე გააკეთეს, ბევრი მუშაობა დამჭირდება, მათ ღვაწლს რომ გავუტოლდე.

- თუ ეს მინისტრები არაჩვეულებრივები იყვნენ, სხვებით რატომ ჩაანაცვლეს?

- მინისტრობა მძიმე შრომაა – ესტა­ფეტაში მოცურავეებიც კი ერთმანეთს ცვლ­იან. გადაღლის პრობლემაც შეიძლება არსებობდეს. მომწონდა წინა შემადგენლობაც და მომწონს ამჟამინდელიც.

- ინფრასტრუქტურის მინისტრის წარდგენის­ შემდეგ საზოგადოების ნაწილს კითხვა გაუჩნდა – თუ “ქართული ოცნება” წინასაარჩევნოდ “ნაცმოძრაობის” საწინააღმდეგო კამპანიას აწარმოებდა, რატომ აწინაურებს პრემიერი ოპონენტი­ პარტიის შემომწირველს?..

- ზურაბ ალავ­იძის დანიშვნა ტექ­ნიკური­ საკითხია, ისევე­ როგორც განათლების მინისტრად ჯეჯელავ­ას შერჩევა, რადგან საკითხი­ დაისვა ასე – მასშტაბური და ამბ­იციური პროექტებისთვის გვჭირდება­ კარგი მენეჯერები. თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ისეთ ამბიციურ გეგმებს,­ როგორიც ინფრასტრუქტურის განვითარებისთვის იგეგმება, ყველას შეუძლია ხელი მოაწეროს, ცდება. ისეთი მინისტრის პოვნა, რომელმაც მილიარდიანი­ ბიუჯეტით მოკლე ვადაში საოცრებები უნდა აკეთოს, რთულია, თანაც, თუ ადამიანს არაფერი დაუშავებია და სამუშაოდ არის განწყობილი, არ უნდა დავკარგოთ.

- ანუ, ნოდარ ხადური და ნოდარ ჯავახიშვილი ამბიციურ პროექტებს ვერ გაუძღვებოდნენ?

- ამბიციურს გაუძღვნენ კიდეც, მაგრამ დაიღალნენ – ადამიანები არიან და უსასრულო რესურსი არავის აქვს.

- ამ ლოგიკით, რატომ შეინარჩუნეს თანამდებობები იმ მინისტრებმა, რომლებიც ოთხი წლის განმავლობაში გამოვცადეთ და მათ ჩავარდნილ რეფორმებსაც მივადევნეთ თვალი?

- ყველას თავისი გზა და სტილი აქვს. მინისტრობა მძიმე სამუშაოა. ისე, ჩერჩილმა­ თქვა, ხელისუფლება (მინისტრებზეც­ შეგვიძლია ვიგულისხმოთ) ხან უკეთესით შე­იცვლება, ხან უარესით, მთავარია, შეიცვალოსო. პრობლემები მაშინ ჩნდება, როდესაც­ არ იცვლება. მეც ვაპირებ, მაგრად ვიმუშაო და შემდეგ პოსტი სხვას გადავაბარო.

- თუ ისეთივე მკვეთრი რეაქცია მოჰყვა­ თქვენს საჯარო განცხადებებს, როგორც ეს “კომბლეს” შემთხვევაში ვიხილეთ, თანამდებობის დიდი ხნით შენარჩუნებას მაინც მოახერხებთ?

- როდესაც ადამიანს რამდენიმე წლის განმავლობაში ეუბნებიან, რომ ლურჯი ტანსაცმელი უხდება, ერთ მშვენიერ დღესაც კი ვინმე ეტყვის, რომ ეს ფერი სულ არ უხდება, მისი პირველი რეა­ქცია აუცილებლად ნეგატიური იქნება. დღეს საზოგადოებაში ტაბუირებული საკი­თხებია – გვიყვარს ჩვენი კულტურა, ასეთებს შორის მეც ვარ, “ვეფხისტყაოსანს”, პრაქტიკულად, ყოველდღე ვკითხულობ.

- ლევან ბერძენიშვილის პროგნოზით, „კომბლეს“ შემდეგ “ვეფხისტყაოსანს” დაიწუნებთ…

- მადლობა ღმერთს, ლევან ბერძენიშვილმა რაც თქვა, გადამწყვეტი არ გახლავთ.­ ბერძენიშვილს ან ვინმეს თუ ჰგონია, რომ მას რაც უყვარს, ის უნდა მივაწოდოთ ახალგაზრდა თაობას, მცდარ აზრზეა. თუ განათლების საკითხი ამ მიდგომით განისაზღვრა, დაღუპული ვყოფილვართ. საზოგადოებამ თავის გმირებს განვითარების თვალსაზრისით უნდა შეხედოს.

მე ვოცნებობ ახალ “კომბლეზე”, რომელსაც ზღაპრის დასაწყისში ორასი ცხვარი ჰყავს, დასასრულს კი- 220, მთელი დღე კომბლებს კი არ თლის, რამდენიმე კომბალი აქვს, შრომობს და ცხვარს უვლის. თუ მისი ცხვარი დაიკარგა, კომბლით კი არ მოაგვარებს საკითხს, მგელი იქნება თუ ცხვარი, დაელაპარაკება – დაანებე ამ ჩემს ცხვარს თავი და თუ გშია, მოდი და გაჭმევო. ეს არის 21-ე საუკუნის მიდგომა. “კომბლე” იქნება, “ნაცარქექია” თუ “რწყილი და ჭიანჭველა”, განვითარება აუცილებელია და პრობლემების მიზეზიც უნდა დავინახოთ.
საზოგადოება წუხს, რომ მათი შვილები წიგნებს არ კითხულობენ. უკაცრავად, რომელიმე ზღაპრის გმირი კითხულობს წიგნებს, რომ ბავშვმაც იფიქროს, აი, ჩემი გმირი კითხულობს და მეც მივბაძავო. ან რომელი შრომობს მუხლჩაუხრელად?­

ჩვენ გვჭირდება ზღაპრის გმირი, რომელიც სახლს სხვას კი არ ართმევს, მიზანს საკუთარი შრომით აღწევს და თუ სხვას ხელის გამართვა დასჭირდება, უანგაროდ დაეხმარება. საზოგადოებამ თავისი­ გმირები, მათ შორის ლიტერატურული, იმ საჭიროებებთან უნდა დააკავშიროს, რის წინაშეც დღეს ვდგავართ. დღეს განსხვავებული საჭირ­ოებებია, ვიდრე ორასი და სამასი წლის წინ ერს ჰქონდა.

- ვინ უნდა შეცვალოს ძველი ზღაპრები­ ახლით, გადაიღოს სერიალები… როდესაც მასწავლებელთა უმრავლესობა კვალიფიკაციის გამოცდებზე მინიმალურ ბარიერს ვერ სძლევს, განათლების დონე კი დასავლურს კატასტროფულად ჩამორჩება, პირველ საკითხად ზღაპრები რატომ დააყენეთ?

- უამრ­ავი ნიჭიერი ადამიანი არსებ­ობს, ფანტაზიაში კი ვერავინ შეგვედრება. დეტალებს კულტურის სამინისტროსა და შემოქმედებით საზოგადოებასთან ერთად მოვიფიქრებთ. მულტფილმს რომ გადავიღებთ, არ იქნება­ სავალდებულო სკოლაში, მის ყურებას ვერავის დავაძალებთ. “მაშა და დათვი” არავის გაურეკლამებია, მაგრამ საქართველოში პოპულარულია – ესეც თქვენი რუსული პროპაგანდა. კარგი თავისთავად იპოვის გზას და საზოგადოებაც აიტა­ცებს, თუ არ აიტაცებს, არც ყოფილა ასატაცებელი.

რაც შეეხება მასწავლებლების საკითხს, გამოცდის სისტემა არასწორად იყო შედგენილი. პროგრამაც გადატვირთული და არაადეკვატურია, რომლის ბაზაზეც გამოცდების სისტემა შეიქმნა, თანაც როგორც კი შეიცვალა პროგრამა, შეიცვალა­ ტესტებიც და მასწავლებელს ვეუბნებით: შენ რომ ოცი წლის წინ დაამთავრე პედაგოგიური, სულ სხვა საკითხი ისწავლე, ახლა მე შენ ცოდნას შარშანდელი სტანდარტით გთხოვ. ამ პრინციპით მინისტრებიც შემიძლია გამოცდებზე ჩავჭრა. ამ ვითარების გამოსასწორებლად უკვე შექმნილია სისტემა, სადაც აქცენტი იქნება ქულების, ანუ კრედიტების დაგროვებაზე. მასწავლებელს შემდეგი დონის მისაღწევად 20 კრედიტის დაგროვება დასჭირდება. კერძოდ, 5 კრედიტი – პედაგოგიკის კუთხით, 5 – კონკრეტულ­ საგანში, 5 – სპეციალური საჭიროების მქონე ბავშვებთან მუშა­ობისა და მშობლებთან კომუნიკაციისთვის. პიროვნების ფაქტორს გამოცდა აქამდე­ არ ითვალისწინებდა – ვინც გინდა, ის იყავი, მთელი კლასი რომ შენზე გიჟდ­ებოდეს, თუ ქიმიის ერთი ფორმულა შეგ­ეშლება, სახლში­ გაგიშვებენ. ძიძა რომ მოგყავთ სახლში, ნიშნების ფურცელს ხომ არ უმოწმებთ, ეკითხებით, როგორი ადამიანია.

- ძიძა და მასწავლებელი ერთ დონეზეა? რას ეუბნებით იმ ბავშვებს, რომლებსაც­ სკოლის განათლებით უმაღლეს სასწავლებელში გამოცდების ჩაბარება უჭირთ?

- დღეს ითვლება, რომ მხოლოდ სწავლაა სკოლის მთავარი ფუნქცია. ბავშვმა­ თუ იცის ფიზიკა, მაგრამ ვერ იტანს მეზობლებს, რა არის ამაში მოსაწონი? ღმერთმა მშვიდობაში მოახმაროს ყველას ქიმია და ფიზიკა, თუ მეგობრობას, გვერდში დგომასა და ადამიანობას სკოლაში ვერ ისწავლის. ჩემს დროს სკოლაში ასწავლიდნენ, რომ მხოლოდ საკუთარი თავის იმედად უნდა ყოფილიყავი, ჯგუფური მუშაობა არ შეიძლებოდა, რადგან კარნახად და მაიმუნობად ითვლებოდა. როდესაც კომაროვი ოქროს მედალზე დავამთავრე და გარეთ გამოვედი, აღმოვაჩინე, რომ შენს უნარებზე კი არ არის აგებული ცხოვრება, სხვა ადამიანების გვერდში დგომაზე. ჩვენ გვინდა ისეთი სკოლა, რომელიც იმისთვის ამზადებს ბავშვს, რაც ცხოვრებაში დასჭირდება. დღემდე ველოდები, როდის გამომადგება დედაქალაქების ზეპირად ცოდნა, 43 წლის ვარ და ჯერ არ დამჭირვებია.

- ფიქრობთ, რომ ბავშვებს­ არც ლიტერატურული შედევრების ზეპირად ცოდნა სჭირდებათ?

- მხოლოდ ქართულ ლიტერატურაში არ არის საზეპიროები – ბავშვებს აზეპირებინებენ ქიმიაში მოლურ მასებს, მათემატიკაში – ფორმულებს, გეოგრაფიაში – სიმაღლეებს, ისტორიაში – თარიღებს. დრო რომ გადის, დამახსოვრების უნარი იმდენად მნიშვნელოვანი არ არის, როგორც გააზრების. უკვე იმის დამახსო­ვრებაც არ გვჭირდება, რა თქვეს გადაცემაში­ ხუთი წუთის წინ, რადგან გადაახვევთ… სამაგიეროდ, ისე მდიდრდება საინფორმაციო წყაროები, დასკვნის გამოტანა რთულდება. სამ სხვადასხვა ვებგვერდზე ერთ ინფორმაციაზე სრულიად განსხვავებული დასკვნა დევს და რეალური ინფორმაციის მისაღებად კრიტიკული აზროვნება გვჭირდება. ვიმეორებ, რასაც ცხოვრებაში მოგთხოვენ, ის უნდა მოგცეს სკოლამ და რასაც არ მოგთხოვენ, ის არ გჭირდება. თუ საზოგადოება მეტყვის, დაანებე “კომბლეს” თავი, ჩვენ პატარა “კომბლეები” უნდა გავზარდოთო, კი ბატონო, როგორც დემოკრატიულ მმართველობას შეეფერება, ისე მოვიქცევი. ჩემი განცხადება არ ნიშნავს, რომ ხვალვე კანონმდებლობა შეიცვლება – მთავარია, ტაბუდადებული საკითხები არ არსებობდეს, მსჯელობა კი ყოველთვის ჭეშმარიტებამდე მიგვიყვანს.

- უკან იხევთ?

- უკან ვიხევ აუცილებლად – მთელი ცხოვრება ამ პრინციპით ვცხოვრობ, წინ მივდივარ, შემდეგ უკან ვიხევ და ასე ვაღწევ მიზანს. თუ საზოგადოება მოითხოვს, ყველა წიგნი დააზეპირებინე ჩვენს შვილებსო, ან კომპიუტერი ეშმაკის მანქანაა და ამოიღე სკოლებიდანო, ასე მოვიქცევი, მაგრამ არა მგონია, რეალურად, ეკრანს მიღმა ასე ფიქრობდეს.

„კვირის პალიტრა“, 28 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ზაზა ფირალიშვილთან: „სამწუხაროდ, გრძელდება ტრადიცია, როცა მინისტრებად პოლიტიკოსებს კი არა, მენეჯერებს ნიშნავენ“ // „გიორგი კვირიკაშვილის პიროვნება ბევრ ოპონენტს უქმნის უხერხულობას. ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ის არ ჰგავს ადამიანს, ვინც უსიტყვოდ დაექვემდებარება ვინმეს“ // „რას ნიშნავს ტრამპის განცხადებები ძლიერ ამერიკაზე? – ბუნებრივია, არა იმას, რომ აშშ სადმე გეოპოლიტიკური გავლენის დათმობას აპირებს“

ნათია დოლიძე

მთავრობა უკვე დაკომპლექტებულია, ქვეყანა აგრძელებს ცხოვრებას ახალი პარლამენტითა და განახლებული მთავრობით, რომელთაც როგორც საშინაო, ასევე საგარეო პოლიტიკაში არაერთ გამოწვევაზე მოუწევთ პასუხის გაცემა. რამდენად მზად არის ხელისუფლება არსებული პრობლემების გადასაჭრელად, მით უფრო მსოფლიოში მიმდინარე უმნიშვნელოვანესი ცვლილებების გათვალისწინებით? ფილოსოფოს ზაზა ფირალიშვილთან ინტერვიუ ახალი პარლამენტის შეფასებით დავიწყეთ:

- უპირველესად უნდა ითქვას, რომ როგორც “ქართული ოცნების”, ასევე “ნაციონალური მოძრაობის” ამჟამინდელი დეპუტაციები საკანონმდებლო ორგანოში ბევრად სახიერია, ვიდრე წინა მოწვევის პარლამენტში იყო. ის მაინც ერთგვარად პოსტრევოლუციური პარლამენტი გახლდათ, შედეგად, “ქართული ოცნების” შემადგენლობაში ბევრი შემთხვევითი პირი მოხვდა. დღეს ასეთები ნაკლებად ჩანან. “ქართულმა ოცნებამ”, როგორც ჩანს, მოახერხა და თავი დააღწია პოლიტიკურ ცხოვრებაში რადიკალური დაპირისპირების რეჟიმს. ამასთან, ამ პარლამენტს აქვს ერთი სერიოზული პრობლემა – საკონსტიტუციო უმრავლესობა ერთი ძალის ხელშია. ეს არ არის ნაკლი. ესაა პრობლემა, რომელიც პირველ რიგში თავად მმართველ ძალას ურთულებს საქმეს.

მას უკვე ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღება შეუძლია, მაგრამ სწორედ ეს აქცევს მძიმე ფსიქოლოგიურ წნეხში. “ქართული ოცნება” ვეღარავისკენ გაიშვერს ხელს, გაუჭირდება ადრინდელივით “ნაციონალების” საწინააღმდეგო რიტორიკით პრობლემების დაფარვა.
პერსონალიებზე გამიჭირდება ლაპარაკი, ირაკლი კობახიძეზე მსმენია, რომ განათლება გერმანიაში მიიღო და კვალიფიციური კონსტიტუციონალისტია. ძალიან კარგი, თუ ასეა და ის ევროპული პოლიტიკის ენაზე მეტყველებს, თუმცა საქმეში ჯერ არ გამოგვიცდია.
ერთი კია, მას ძალზე გაუჭირდება თავმჯდომარეობა დავით უსუფაშვილის შემდეგ. ამ უკანასკნელს, თუ შეიძლება ითქვას, ერთგვარი საპარლამენტო ქარიზმა ჰქონდა. მისი სრულფასოვანი ჩანაცვლება ძნელი იქნება.

“ქართული ოცნების” სადეპუტატო სიის დადებითი მხარე ის არის, რომ მისი დაკომპლექტებისას აშკარად გამოჩნდა გიორგი კვირიკაშვილის პოლიტიკური გემოვნების გავლენა. როდესაც ჯერი მიდგება საკონსტიტუციო ცვლილებებზე, დიდი იმედი მაქვს, რომ გადაწყვეტილებებს ვიწროპარტიული ინტერესებიდან გამომდინარე არ მიიღებენ. ამასთან, “ქართული ოცნება” დაინტერესებული უნდა იყოს, რომ ტოტალურად არ იკისროს პასუხისმგებლობა და ეს უკანასკნელი ოპოზიციასა და არასამთავრობო სექტორს გადაუნაწილოს.

- უკვე ცნობილია მთავრობის ახალი შემადგენლობა. როგორც უმრავლესობა აცხადებს, ახალი მინისტრთა კაბინეტი უფრო ეფექტიანი და შედეგზე ორიენტირებული უნდა იყოს. საპარლამენტო განხილვისას “ნაციონალური მოძრაობა” ზეკრიტიკულიც კი იყო და ზოგჯერ ეთიკის ნორმებსაც არღვევდა. საინტერესოა, რას ფიქრობთ ცვლილებებზე და იმ დაპირებების შესრულებას, რაც გაიცა წინასაარჩევნოდ, მოახერხებს კი ეს გუნდი?

- გამიჭირდება პერსონალიებზე რაიმეს თქმა… სამწუხაროდ, გრძელდება ტრადიცია, რაც ჩვენს მთავრობებს აქამდეც ახასიათებდა, ანუ მინისტრთა კაბინეტის არა პოლიტიკოსებით, არამედ მენეჯერებით დაკომპლექტება. როგორც ჩანს, “ოცნების” თავკაცებს ცუდად ესმით, რას ნიშნავს მინისტრის თანამდებობა და რომ ეს უპირველესად პოლიტიკური პოსტია.

მენეჯერი და აღმასრულებელი სამინისტროში, რა თქმა უნდა, უნდა გყავდეს მინისტრის მოადგილეების თუ დეპარტამენტის უფროსების სახით, მაგრამ თავად მინისტრმა უნდა შეძლოს და დაარწმუნოს საზოგადოება, რომ რაც კეთდება, პროგრესისა და კეთილდღეობისკენ არის მიმართული. მან რიგით მოქალაქეს უნდა დაანახოს, რომ კონკრეტული სამინისტროდან მოდის პოზიტიური ცვლილებების სურვილი, ენთუზიაზმი და ა.შ. სამწუხაროდ, ჩვენში ეს მომენტი უგულებელყოფილია. პოლიტიკური ფუნქციის შესრულებისას მინისტრები ზედმეტად პასიურები არიან, ეს კი მთავრობის შემადგენლობისადმი წინასწარვე აჩენს სკეპტიციზმსა და უიმედობის განცდას.
ეს ჩემამდეც თქვეს და გავიმეორებ: განცხადება, რომ ფინანსთა სამინისტრო აღარ გამოეკიდება ლარს და ნაკლებად იზრუნებს მის სტაბილურობაზე, მაფიქრებინებს, რომ ის, ვინც ამას ამბობს, პოლიტიკოსი არ არის. ლარის დევალვაცია უამრავი მოქალაქის ცხოვრებას ეხება. ბევრ მოქალაქეს ამგვარი განცხადებებით, ერთი მხრივ, უიმედობა ეუფლება, მეორე მხრივ კი მმართველი ძალისადმი უჩნდება აგრესია.

- “ნაციონალური მოძრაობის” მთავარი სალაპარაკო თემა კვლავაც არაფორმალური მმართველობაა. თქვენი აზრით, მოახერხებს კი გიორგი კვირიკაშვილი ამ გუნდთან ერთად ივანიშვილის ჩრდილიდან გამოსვლას და ამაში საზოგადოების დარწმუნებას?

- ეს გიორგი კვირიკაშვილს კი არა, ნებისმიერს, ბევრი მიზეზის გამო, ძალიან გაუჭირდება. საქმე ის კი არ არის, რომ ბიძინა ივანიშვილმა აიღო ტოტალური ძალაუფლება და ქვეყნის კულუარული მართვა, მთავარი ისაა, რომ განმეორდა ჩვენი უახლესი ისტორიისთვის დამახასიათებელი მანკიერება: საზოგადოებამ თავადაც გადააბარა მას ძალაუფლება. შესაბამისად, ასეთი საზოგადოება ძნელად გაუგებს ნებისმიერ იმ ლიდერს, რომელიც ივანიშვილს გაემიჯნება. გაიხსენეთ გიორგი მარგველაშვილის ივანიშვილისგან დისტანცირების მცდელობა, რაც საზოგადოების დიდმა ნაწილმა ძალიან ცუდად მიიღო. მარგველაშვილი სწორედ იმას შეეცადა, რომ ივანიშვილის ჩრდილიდან გამოსულიყო, მაგრამ ჩვენში ეს აშკარად არ მიიღეს.

თუმცა ისიც აშკარაა, რომ კვირიკაშვილის პიროვნება ბევრ ოპონენტს უქმნის უხერხულობას. ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ის არ ჰგავს ადამიანს, ვინც უსიტყვოდ დაექვემდებარება ვინმეს. ამასთან, მას აქვს ის უნარი, რომელიც არ ჰქონდა მის ბევრ წინამორბედს: ნებისმიერთან, მათ შორის, ოპონენტებთან თანამშრომლობის სურვილი და უნარი. თავად „ოცნებაშიც” გამოჩნდებიან ისეთები, რომლებიც შეეცდებიან გიორგი კვირიკაშვილი მომგებიან ფასადად აქციონ. თუ ბატონი გიორგი არ დათანხმდება ამ როლს, პირველები სწორედ ისინი ატეხენ ერთ ამბავს. ესეც გვინახავს: ძლიერი ლიდერის გარშემო იყრიდნენ თავს, რბილად რომ ვთქვათ, არასასურველი პირები, რომლებიც მისი სახელით სარგებლობდნენ როგორც პოლიტიკურად, ისე ეკონომიკურად. როგორც წესი, ასეთები ახერხებენ და მძევლის მდგომარეობაში აყენებენ ხოლმე ლიდერს. ამგვარი საფრთხე ჯერჯერობით თითქოს სააშკარაოდ არ ჩანს, მაგრამ, ვფიქრობ, მალე იჩენს თავს.

- რას ფიქრობთ “ნაციონალურ მოძრაობაში” მიმდინარე პროცესებზე? ცხადად ჩანს, რომ პარტიის ნაწილი ნელ-ნელა ემიჯნება ლიდერს, მიხეილ სააკაშვილს…

- აშკარაა, რომ სააკაშვილი უკრაინაში პოლიტიკურად დამარცხდა. მიუხედავად მისი მცდელობისა, რომ ეს მარცხი რევოლუციურ ტალღად აქციოს, ის უკრაინელებისთვის მაინც აუტსაიდერად რჩება და შინაურად არ აღიქმება.¸თავის მხრივ, სააკაშვილი ცდილობს, სადღაც მაინც მოახერხოს სერიოზული პოლიტიკური საყრდენის შენარჩუნება. ის მისთვის ჩვეული ზეაქტიურობის რეჟიმში ამყოფებს უკრაინის პოლიტიკას. უკრაინულ პრესაში ბოლო ხანს ბევრს წერენ მის კორუფციულ კავშირებზე. ეს შეიძლება არც იყოს მართალი, მაგრამ ამის მუდმივი ხაზგასმა გარკვეული დასკვნების საფუძველს იძლევა. რაც შეეხება “ნაციონალურ მოძრაობას”, წინასაარჩევნოდ სააკაშვილის აქტიურობამ მას ზარალის მეტი არაფერი მოუტანა. მას, როგორც პოლიტიკურ ფიგურას, “ნაციონალური მოძრაობის” საქმიანობაში პოზიტიური როლის შესრულება უკვე ნაკლებად შეუძლია. დღეს ხელსაც კი უშლის, რომ ახალ ვითარებასთან ადაპტირება მოახდინოს. შესაბამისად, აუცილებლად გამოჩნდება გუნდი, რომელიც მოინდომებს მისი გავლენისგან სრულად გათავისუფლებას. თუმცა პარტიაში იქნებიან მისი ერთგულებიც.

- “რუსთავი 2″-ის საქმე განსახილველად უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატას გადაეცა, ხელისუფლება კი ამტკიცებს, რომ ამ საქმეში არ ერევა, მაგრამ ოპონენტებს მისი არ სჯერათ...

- ნამდვილად ცუდად ვერკვევი ამ საქმის სამართლებრივ ნიუანსებში, მაგრამ ერთი რამ ცხადია – ხელისუფლებისთვის ეს პოლიტიკურად წამგებიანი თემაა როგორც საგარეო, ასევე პერსპექტივაში საშინაო პოლიტიკისთვისაც. ცუდია, რომ “რუსთავი 2″ თავადაც პოლიტიკურ სუბიექტად იქცა. ეს ფსიქოლოგიურად უკიდურესად აძნელებს მის მიმართ სამართლიან დამოკიდებულებას.

- რას ფიქრობთ “პატრიოტთა ალიანსის” პარლამენტში მოხვედრასა და “ქართული ოცნების” დახმარებით “მრეწველების” ერთი დეპუტატის მიერ ფრაქციის შექმნაზე, რისი წყალობითაც ეს პარტია სოლიდურ დაფინანსებასაც მიიღებს და ადგილსაც საარჩევნო კომისიაში?

- ეს უსამართლობაა. არ მინდა, ჩემი გადასახადებიდან ფინანსდებოდეს პარტია, რომელსაც ჰყავს ერთადერთი მაჟორიტარი და მანაც, საეჭვოა, რომ წარმატებას თავისი ძალისხმევით მიაღწია. არ მესმის, რატომ უნდა ვუხადოთ პარტიის დანარჩენ წევრებს ფული?
“პატრიოტთა ალიანსს” რაც შეეხება, ერთი მხრივ, ბევრს უკვირს, როგორ აღმოჩნდა ეს პარტია პარლამენტში. “პატრიოტთა ალიანსის” ერთ-ერთი ლიდერის განცხადებები უკვე, ალბათ, იმ 5%-საც გვარიანად ეუხერხულება, ვინც მხარი დაუჭირა ამ პარტიას. მეორე მხრივ, სულ ორიოდე წლის წინ სოციალურ კვლევებში პუტინის მიმართ სიმპათიას გამოკითხულთა 31%-მდე გამოხატავდა. მახსოვს, როგორი პანიკა იყო ამის გამო ჩვენში, ამ დროს კი “პატრიოტთა ალიანსმა” ძლივს გადალახა 5%-იანი ბარიერი. ეს ჩემში ოპტიმიზმს აღძრავს და არა პესიმიზმს.

- მსოფლიოში სერიოზული პროცესები მიმდინარეობს, მნიშვნელოვანი ცვლილებების მოწმენი ვართ, რასაც ვინ ლიბერალური დემოკრატიის კრიზისად, ვინ კიდევ კონსერვატორულ კონტრრევოლუციად აფასებს. ბრექსიტის გაგრძელებად მიიჩნევენ ტრამპის გამარჯვებას, ასევე ვნახეთ, რომ მოლდავეთსა და ბულგარეთში საპრეზიდენტო არჩევნებში სოციალისტმა ლიდერებმა გაიმარჯვეს...

- ვფიქრობ, მცდარ ინტელექტუალურ ვითარებაში აღმოვჩნდებით, თუ ლიბერალური დემოკრატიის მარცხზე ან კონსერვატიულ კონტრრევოლუციაზე ვილაპარაკებთ. ლიბერალური კონსენსუსი, ვფიქრობ, არ ყოფილა მითური მსოფლიო ლიბერალური რევოლუციის პროდუქტი. ის თავად ცხოვრებამ და დასავლელთა ისტორიულმა გამოცდილებამ მოიტანა, თუმცა გამოჩნდნენ ისეთებიც, რომელთაც სურთ, ყველაფერი ეს რევოლუციისა თუ სიკეთისა და ბოროტების საბოლოო შეჯახების ტერმინებით აღიწერებოდეს. ლიბერალური დემოკრატია არ არის აბსტრაქტული რამ და ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში კონკრეტული სახით ვლინდება. მისი ის მოდელი, რომელიც ბოლო ხანს მუშაობდა ევროპაში, აშკარად ასცდა რეალობას და ამას საკმაოდ მძიმე შედეგები მოჰყვა ევროპული იდენტობის თვალსაზრისით.

2010-2011 წლებში ანგელა მერკელი, ნიკოლა სარკოზი და დევიდ კემერონი ერთმანეთის მიყოლებით აცხადებდნენ, რომ მულტიკულტურალიზმის პოლიტიკამ მარცხი განიცადა. მიაქციეთ ყურადღება, ეს იყო 5-6 წლის წინათ. უკვე მაშინ შეგვეძლო გვევარაუდა, რომ ბრექსიტი მოსალოდნელი იყო. თუ არა ბრიტანეთში, ეს მოხდებოდა საფრანგეთში ან სადმე სხვაგან. ის მოდელი, რითაც დაიწყო ევროპამ ცხოვრება, აშკარად ნაკლოვანი, ზერელე იყო და ახლაც არის მისი რაობის წინააღმდეგ მიმართული.

ევროპა კონკრეტული კულტურული ტრადიციების სივრცეა. ლიბერალური დემოკრატიაც ამ კულტურული ტრადიციების ნაყოფია, მაგრამ როდესაც შენ გადააბიჯებ ამას და შეეცდები, ეს კულტურული ტრადიციები ექსტრემისტულად ეგალიტარული (ეგალიტარიზმი – კონცეფცია, რომელიც ითვალისწინებს თანაბარი პოლიტიკური, ეკონომიკური და სამართლებრივი შესაძლებლობების მქონე საზოგადოების შექმნას) სივრცით ჩაანაცვლო, მიიღებ იმას, რაც მიიღეს. ამბობენ, რომ კონსერვატორული კონტრრევოლუცია დაიწყო. არ მესმის, რატომ ჰქვია ამას კონტრრევოლუცია. ეს არის კონსერვატიული ბალანსის მოთხოვნის სრულიად ჯანსაღი პროცესი. ბევრმა ევროპელმა იგრძნო, რომ ბალანსი ლიბერალიზმსა და კონსერვატიზმს შორის დაირღვა. არადა, გლობალურ სამყაროში თავის შესანარჩუნებლად სწორედ ამგვარი ბალანსის წერტილის მოძებნაა აუცილებელი. ეს ჩვენც გვეხება.

გავიხსენოთ, რა ამბავი მოჰყვა მადრიდში ერთსქესიანთა ქორწინების დაშვებას. მილიონამდე ადამიანი გავიდა ქუჩაში. იგივე ხდებოდა იტალიაში, საფრანგეთში… მაგრამ ამ ადამიანების აზრს არავინ მიაქცია ყურადღება. როდესაც ყურს არ დაუგდებ შენს საზოგადოებას, უნდა ელოდო, რომ მალე საზოგადოება გამოსავლის ძებნას დაიწყებს და ყველაფერი ეს პოლიტიკურ შედეგებად გაფორმდება.

არა ვარ ფრანგი კონსერვატორი ლიდერებით აღტაცებული, მაგრამ, მეორე მხრივ, იმ ადამიანებმა, რომლებმაც ბალანსის დარღვევით წარმოშობილი საფრთხე დაინახეს, სხვა ვერავინ ნახეს, ვინც მათ აზრსა და გრძნობებს გაიზიარებდა. ევროპელმა ლიბერალებმა ხომ თავად იზრუნეს, რომ კონსერვატიული აზრის მარგინალიზება მომხდარიყო? ევროპის ინტელექტუალური გარემო ისე გაიტაცა ამ ექსტრემისტულმა ლიბერალურმა თამაშებმა, რომ საერთოდ დაავიწყდათ ადამიანი თავისი განცდით, არქეტიპებით, ცხოვრების ტრადიციული ფორმებით და ა.შ. დაავიწყდათ, როგორ აღიქვამდა ეს უბრალო ადამიანი მათ ზერელე და ექსტრემისტულ თამაშებს. დღეს კი მივიღეთ ის, რაც მივიღეთ…

- ფიქრობთ, რომ ეს კონსერვატიზმის აღორძინების ტალღა გაგრძელდება?

- დიახ, თუმცა არ ველი, რომ ეს რაიმე მძიმე შედეგს მოიტანს. უმალ ველი, რომ დამყარდება ბალანსი კონსერვატიზმსა და ლიბერალიზმს შორის და სწორედ ეს გადაარჩენს ევროპას… აშშ-ის არჩევნებმა აჩვენა ერთი მნიშვნელოვანი რამ – თურმე რიგით ადამიანს კარგად შეუძლია საკუთარი განცდებისა და მოსაზრების შენიღბვა, მან დაარღვია ყოველგვარი სოციოლოგიური სტატისტიკა. მასმედიამ, რომელმაც დაუფარავად იკისრა საზოგადოებრივი აზრის ინჟინერიის ფუნქცია, თურმე გავლენა დაკარგა. ამიტომაც არის, რომ აშშ-ში ერთ მხარეს აღმოჩნდა მასმედია და სოციოლოგიური კვლევები, მეორე მხარეს კი საზოგადოებაში მიმდინარე პროცესები. რაც შეეხება დონალდ ტრამპს, დემოკრატები შეეცადნენ, მისგან შეექმნათ ურჩხული, გამოეყვანათ პუტინის მიერ დასმულ არაადეკვატურ ადამიანად, რომელიც მსოფლიოს პოლიტიკურ ბალანსს დაარღვევდა და ა.შ. რიგითი ამერიკელების უმრავლესობამ არ მიიღო ეს ვერსია. ცხოვრების იმ მოდელის გაგრძელებას, რომელსაც დემოკრატები სთავაზობდნენ, მან არაპროგნოზირებადი ტრამპი არჩია.
ამერიკელებმა კარგად იციან, რა ძალა აქვს ეკონომიკას გლობალურ დაპირისპირებაში. ის, რაც ვერ შეძლეს დემოკრატებმა, სწორედ ტრამპი აპირებს. სანქციები რომც არ გამკაცრდეს, მორატორიუმის მოხსნა აშშ-ის გაზისა და ნავთობის მოპოვებაზე, უკვე უდიდესი დარტყმა იქნება რუსეთის ეკონომიკისთვის.

- შექმნილ ვითარებაში სად ხედავთ საქართველოს როლს და ხომ არ იზრდება ჩვენ წინაშე არსებული საფრთხეები იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთი გეგმაზომიერად ცდილობს გავლენის სფეროების გაფართოებას?

- ეჭვი მეპარება, რომ საფრთხეები გაიზარდოს. ტრამპი თუ რამეს საყვედურობს ევროპელებს, ისაა, ნუ ცდილობთ, რუსეთიდან და მუსლიმანური რადიკალიზმიდან მომდინარე საფრთხეებს მხოლოდ ჩვენი ხელით ებრძოლოთო. ამ ვითარებაში არა მგონია, ვინმემ დათმოს საქართველო. მეტიც, ვფიქრობ, ჩვენი როლი იზრდება. რას ნიშნავს ტრამპის განცხადებები ძლიერ ამერიკაზე? – ბუნებრივია, არა იმას, რომ აშშ სადმე გეოპოლიტიკური გავლენის დათმობას აპირებს. ცხადია, მოსალოდნელია, რომ რუსებიც და სხვებიც შეეცდებიან ტრამპის ტესტირებას ამა თუ იმ მკვეთრი მოქმედებით: სირიაში, ავღანეთში, უკრაინაში ან სადმე სხვაგან. ტრამპმა ეს, ცხადია, იცის. მის პასუხზე იქნება დამოკიდებული, რა სცენარით წარიმართება საერთაშორისო ცხოვრება მისი პრეზიდენტობის დროს.

რაც შეეხება ევროპელ კონსერვატორებს, შემიძლია ვივარაუდო, რომ თუ აქამდე პუტინი მათი ერთადერთი ბუნებრივი მოკავშირე იყო და მასთან საერთო ენას ადვილად პოულობდნენ, ახლა მათ გამოუჩნდათ სხვა მოკავშირე ტრამპის სახით – გაცილებით უფრო რესპექტაბელური და მისაღები. ამდენად, ტრამპის გამარჯვება პუტინისთვის ამ თვალსაზრისითაც მარცხია. სწორედ ამის გამო აფრთხილებდა ამ ორიოდე დღის წინ ლუკაშენკოც რუს პოლიტიკოსებს.

ყველა შემთხვევაში, ამ ეტაპზე, ალბათ, შეიძლება ითქვას, რომ ტრამპმა სწორედ ის შფოთი შემოიტანა საერთაშორისო ცხოვრებაში, რომელსაც ბევრი ელოდა. მის გამოჩენამდე არსებულ სიტუაციაში ჩვენ ყველანი რუსული ნეოიმპერიული რევანშიზმის გალაღებას ვუცქერდით, რომელსაც დასავლეთმა ქმედითი ვერაფერი დაუპირისპირა. ვნახოთ, რას მოიმოქმედებს იგი.

„კვირის პალიტრა“, 28 ნოემბერი, 2016 წელი

რა შეუძლია ქართულ არმიას…

საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსა და შეიარაღებულ ძალებში კადრების ოპტიმიზაცია იწყება, რათა სამხედრო ბიუჯეტის მეტი ნაწილი ხელფასებზე კი არა, საბრძოლო მომზადებაზე დაიხარჯოს…

ირაკლი ალადაშვილი

დამოუკიდებლობის აღდგენიდან 25 წლის განმავლობაში საქართველოს სამხედრო საფრთხე არ მოჰკლებია და ამ მხრივ უკეთესი არც უახლოესი მომავალი ჩანს. საზოგადოების ნაწილს აინტერესებს, რა საბრძოლო პოტენციალი აქვს დღეს ქართულ არმიას და შეუძლია თუ არა მას, დაიცვას ქვეყანა ამა თუ იმ სახის საფრთხისაგან.

“კვირის პალიტრა” ეცდება, სიცხადე შეიტანოს ამ მნიშვნელოვან საკითხში, თუმცა გამოვიყენებთ ინფორმაციის მხოლოდ ღია წყაროებს, რომ რომელიმე ურაპატრიოტმა საიდუმლოების გაცემა არ დაგვაბრალოს, ამიტომაც ამომწურავ ანალიზზე თავს ვერ დავდებთ. მაშ, ასე, რა შეუძლია გააკეთოს ქართულმა არმიამ ხმელეთზე, ჰაერსა და ზღვაში მოწინააღმდეგეების მოსაგერიებლად?

ხმელეთზე…

უკვე მეექვსე წელია, საქართველოს შეიარაღებული ძალები ჯარების მხოლოდ ერთი სახეობის – სახმელეთო ჯარებისგან შედგება, რომელშიც გაერთიანებულია დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ოპერატიული მიმართულების სარდლობები. სახმელეთო ჯარების შემადგენლობაში ერთი მექანიზებული, ოთხი ქვეითი, ორი საარტილერიო და ერთი საინჟინრო ბრიგადა შედის, უშუალოდ გენერალურ შტაბს კი ექვემდებარება სპეციალური ოპერაციების ძალები. ეს ის ძირითადი პოტენციალია, რაც შეიძლება ქართულმა არმიამ ხმელეთზე ბრძოლისას გამოიყვანოს.

იმ მებრძოლების მაქსიმალური რაოდენობა, ვინც შეიძლება ავტომატით ხელში შეებრძოლოს სავარაუდო მოწინააღმდეგეს, ამ ეტაპზე 20 ათასს არ აღემატება, იმიტომ, რომ ბრიგადები სრული შტატით არ არის დაკომპლექტებული, ამასთან, მათი საშტატო რაოდენობაც განსხვავებულია.

თავდაცვის ახალმა მინისტრმა ლევან იზორიამ უკვე განაცხადა, რომ ერთი ქვეითი ბრიგადა დაიშლება და მისი პირადი შემადგენლობა სხვა ბრიგადებში განაწილდება, რათა სტანდარტული გახდეს სამანევრო ბრიგადების საშტატო რიცხოვნობა და ისინი 95%-მდე დაკომპლექტდეს პირადი შემადგენლობით. თუკი შევხედავთ მეზობელი სომხეთისა და აზერბაიჯანის არმიების რაოდენობას, რომელიც ჩვენსას, შესაბამისად, 2-ჯერ და 3-ჯერ მაინც აღემატება, საამაყო არაფერი გვაქვს, მაგრამ საქართველოს ბიუჯეტს არ შეუძლია შეინახოს 50-90-ათასიანი რეგულარული არმია, ამიტომაც ძირითადი ყურადღება მაინც ბრძოლისუნარიანი რეზერვის შექმნაზე უნდა გამახვილდეს.

სახარბიელო არც სახმელეთო ტექნიკის საბრძოლო მდგომარეობაა. აქ პრობლემა, ძირითადად, ორი სახისაა – ტექნიკური გაუმართაობა და საჭურვლის საბრძოლო კომპლექტების სიმცირე.

მეფე ერეკლეს მეზარბაზნეები არა ჰყავსო, რომ არ დაგვაბრალონ, თითოეულ ამ პრობლემას ვერ ჩავუღრმავდებით, თუმცა თავდაცვის სამინისტროსა და გენშტაბის ახალ ხელმძღვანელობას კარგად მოეხსენება, რამდენი ტანკი, ქვეითთა საბრძოლო მანქანა, ჯავშანტრასპორტიორი თუ ჰაუბიცაა საბრძოლოდ მზად, რამდენია გაუმართავი, სარემონტო და რა სათადარიგო ნაწილებია საყიდელი მათ საბრძოლო მზადყოფნაში მოსაყვანად. მოკლედ, სიტუაცია არასახარბიელოა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, სწორი ოპერატიული დაგეგმვისა და სადაზვერვო მონაცემების დროული და სრულყოფილი ანალიზის შემთხვევაში ქართული არმიის სახმელეთო კომპონენტს შეუძლია ორ ოპერატიულ მიმართულებაზე (ამიტომაც არის შექმნილი დასავლეთი და აღმოსავლეთი სარდლობები) შეაკავოს შეტევაზე გადმოსული მოწინააღმდეგე. რამდენი ხნით – ეს მოწინააღმდეგის ძალებზე, შეტევების მიმართულებებსა და პოლიტიკურ სიტუაციაზე იქნება დამოკიდებული.

ამ თავდაცვით ბრძოლებში ძირითადი აქცენტი, როგორც ჩანს, ისევ ქართულ არტილერიაზე უნდა გაკეთდეს, რომელმაც აფხაზეთისა და აგვისტოს ომებში ყველაზე მეტად დააზარალა მოწინააღმდეგე. თუმცა გასათვალისწინებელია ისიც, რომ 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ რუსეთის შეიარაღებულმა ძალებმა გააუმჯობესა კონტრსაბატარეო ბრძოლის მეთოდები უპილოტო სადაზვერვო საფრენი აპარატების გამოყენებით (უკრაინის აღმოსავლეთით, დონბასში მიმდინარე საბრძოლო მოქმედებებისას რუსი არტილერისტები თითქმის ყოველდღიურად იყენებენ ამ ტაქტიკას), რაც ქართველი არტილერისტებისგან საცეცხლე პოზიციების დროულ და სწრაფ შეცვლას მოითხოვს (აგვისტოს ომში ხუთი ქართული “პიონი” გორის მიდამოებიდან პოზიციის შეუცვლელად ბომბავდა შეტევაზე გადმოსულ მოწინააღმდეგეს, ისე, რომ დანაკლისი არ განუცდია, მაგრამ დღეს ეს შეუძლებელი იქნება).

მეორე რეალური ძალა, რომელმაც შეიძლება დროებით შეაფერხოს მოწინააღმდეგის სახმელეთო შემოტევა, არიან ქართველი მენაღმეები. ხიდების, გზების და სხვა საკომუნიკაციო საშუალებების დანაღმვა და დროულად აფეთქება მოწინააღმდეგეს დააბრკოლებს, ოღონდ ეს თავდაცვითი საინჟინრო საშუალებები მობილური უნდა იყოს და არა ისეთი, როგორიც აგვისტოს ომის შემდგომ აგებული ძალზე ძვირად ღირებული სტაციონარული ბეტონის ბუნკერები გახდა, რომელთა ზუსტი კოორდინატები სავარაუდო მოწინააღმდეგისთვის მათი მშენებლობის პროცესშივე იყო ცნობილი. ბუნკერსაწინააღმდეგო საავიაციო ბომბებით მათი აფეთქება არც ისე რთულია.

მოწინააღმდეგისთვის მოულოდნელად თავდაცვითი საინჟინრო საშუალების ამოქმედებამ კი მას შეიძლება დიდი ზიანი მიაყენოს. დიდ საიდუმლოს, ალბათ, არ გავთქვამთ, რვა წლის შემდეგ თუ ვიტყვით, რომ თბილისი-გორის საავტომობილო გზის ერთ კონკრეტულ მონაკვეთზე რუსი სამხედროები რამდენიმე დღე სწორედ იმ ადგილზე იდგნენ, სადაც ქართველ მენაღმეებს 800 კგ-მდე ტროტილი ჰქონდათ ჩამალული და მხოლოდ ღილაკზე თითის დაჭერა იყო საჭირო, რომ მოწინააღმდეგის დანაყოფის პირადი შემადგენლობა და მათი საბრძოლო ტექნიკა მტვრად ქცეულიყო, მაგრამ საბრძოლო მოქმედებები უკვე შეჩერებული იყო და მისი განახლება ქართულ მხარეს ხელს აღარ აძლევდა.

ჰაერში…

საქართველოს შეიარაღებული ძალების შემადგენლობაში შედის ავიაციისა და საჰაერო თავდაცვის სარდლობა, რომლის განკარგულებაშია მოიერიშე და სასწავლო-საბრძოლო თვითმფრინავები, სატრანსპორტო შვეულმფრენები, უპილოტო საფრენი აპარატები, რადიოლოკაციური სადგურები, საზენიტო-საარტილერიო დანადგარები და საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსები. ეს ჩამონათვალი მკითხველისთვის შეიძლება დამაიმედებლად ჟღერდეს, მაგრამ სინამდვილეში ამ მხრივ უფრო მეტი პრობლემაა, ვიდრე სახმელეთო ჯარებში.

ბიუჯეტის სიმცირის გამო, როგორც ჩანს, მოიერიშე და სასწავლო-საბრძოლო თვითმფრინავების კაპიტალურ რემონტს უახლოეს პერიოდში არ უნდა ველოდოთ, ან უფრო უარესი – დროთა განმავლობაში მათ ჩამოწერენ, ისევე, როგორც დამრტყმელი შვეულმფრენები ჩამოწერეს. კურსი აღებულია საჰაერო თავდაცვის კომპონენტების, სატრანსპორტო შვეულმფრენებისა და უპილოტო საფრენი აპარატების შესაძლებლობების გაუმჯობესებისკენ, რაც, რა თქმა უნდა, ცუდი არ არის, მაგრამ აქაც ბევრი პრობლემა იჩენს თავს. არსებული რადიოლოკაციური სადგურებისა და საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსების გამოყენებით მეტ-ნაკლებად შეიძლება მხოლოდ დედაქალაქისა და მისი მისადგომების საჰაერო თავდაცვა, ისიც – მხოლოდ გარკვეული დროით. როგორც სახმელეთო ჯარების ტექნიკის, ასევე საჰაერო თავდაცვის საშუალებების რემონტი და მათი საბრძოლო საჭურვლის მარაგის შევსება საშური საქმეა.

საფრანგეთიდან რამდენიმე ახალი მობილური რადიოლოკაციური სადგურის მიღება მართლაც გაზრდის ქართველი მეზენიტეების მიერ კონტროლირებადი საჰაერო სივრცის არეალს, მაგრამ შესყიდული ფრანგული საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსების საბრძოლო შესაძლებლობები, ალბათ, მოკრძალებული იქნება.

ზღვაზე…

2009 წლიდან საქართველოს შეიარაღებულ ძალებში აღარ არსებობს სამხედრო-საზღვაო ძალები, ამიტომაც არმიამ საქართველოს საზღვაო აკვატორიის კონტროლი შსს-ს­ სასაზღვრო პოლიციის სანაპირო დაცვას გადაულოცა. სავარაუდო მოწინააღმდეგის სამხედრო ხომალდებთან ღია ზღვაში ჭიდილი ქართველი მესაზღვრეების კატარღებს თეორიულადაც არ ძალუძთ, თუმცა პორტებისა და დესანტსაშიში სანაპიროების დაცვა უდავოდ უნდა იყოს ქართული არმიის ძირითადი საბრძოლო ამოცანა.

სანაპიროს დაცვისთვის სახმელეთო ჯარების დასავლეთის ოპერატიული მიმართულების სარდლობამ შეიძლება გამოიყენოს საარტილერიო დანადგარები – ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემები, ჰაუბიცები, ქვემეხები და ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი სარაკეტო კომპლექსები. მათ სანაპიროდან, 2 კმ-იდან 20 კმ-მდე მანძილზე შეეძლებათ მეტ-ნაკლებად ზუსტი ცეცხლის გახსნა, რათა არ დაუშვან მოწინააღმდეგის საზღვაო დესანტის გადმოსხმა.

ქართველ მენაღმეებს კი ექნებათ საშუალება, დანაღმონ (მათ შორის – დესანტსაწინააღმდეგო წყალქვეშა ნაღმებით) ყველა ის დესანტსაშიში მიმართულება, სადაც შეიძლება ქართულ სანაპიროს მოწინააღმდეგის სადესანტო საშუალებები მოადგნენ.
საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსა და შეიარაღებულ ძალებში კადრების ოპტიმიზაცია იწყება, რათა სამხედრო ბიუჯეტის მეტი ნაწილი ხელფასებზე კი არა, საბრძოლო მომზადებაზე დაიხარჯოს. მოაგვარებს­ თუ არა ეს არმიაში დაგროვილ პრობლემებს, მომავალი გვიჩვენებს.

——————–

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

საქართველოს ახალი მთავრობა ჰყავს

„კარგად დადგმული პოლიტიკური პერფორმანსი“ და „აკადემიური დიქტატურა“

თაკო მათეშვილი

“მატყუარა”, “გამყალბებელი”, “ამფეთქებელი”, “სამარცხვინო”, “ყალბი,” “დესტრუქციული,” “ჯოჯოხეთის ცეცხლში დახრუკულები” – ეს არასრული ჩამონათვალია იმ ტერმინებისა, რომლითაც ოპონენტები ერთმანეთს მთავრობის ახალი შემადგენლობის დამტკიცებისას რიგგარეშე საპარლამენტო სხდომაზე ამკობდნენ. პოლიტოლოგებს ეს ყველაფერი მომავლისადმი პესიმისტურ განწყობას უჩენს. ამბობენ, რომ, როგორც ჩანს, პარლამენტიდან არც მომდევნო ოთხი წლის განმავლობაში მოგვაკლდება “გასართობი” – მწვავე დაპირისპირებები, ჩხუბი და კინკლაობა. ამით კი, მათი აზრით, საკანონმდებლო ორგანოში მოხვედრილი სამივე ძალა სათავისო სარგებელს ნახავს. რაც შეეხება ახალ მთავრობას, იგი, მათივე თქმით, პარლამენტთან შედარებით უფრო გაწონასწორებული, საქმიანი და კონსტრუქციული იქნება.

ჩვენი რესპონდენტების ნაწილი პრემიერ გიორგი კვირიკაშვილის მიერ წარმოდგენილ სამომავლო გეგმებზეც ამახვილებს ყურადღებას და დასძენს, რომ ისინი საკმაოდ საინტერესოდ გამოიყურებიან.

გიორგი კვირიკაშვილის ახალი ძველი გუნდი

110 ხმით 19-ის წინააღმდეგ ახალი მთავრობა შაბათს დამტკიცდა. მინისტრთა კაბინეტის განახლებული შემადგენლობა და მთავრობის პროგრამა “თავისუფლება, სწრაფი განვიარება, კეთილდღეობა 2016-2020″ დეპუტატებს პრემიერ-მინისტრის პოსტზე წარმოდგენილმა გიორგი კვირიკაშვილმა გააცნო. მოსმენა, სხვადასხვა საპარლამენტო ფორმატში ჯამში ოთხი დღის განმავლობაში მიმდინარეობდა.

ნდობის გამოცხადებისას დარბაზი პროტესტის ნიშნად “საქართველოს პატრიოტების” სრულმა შემადგენლობამ დატოვა. მათი თქმით, ისინი პრემიერ-მინისტრობის კანდიდატსა და მის მიერ წარმოდგენილ გუნდს მხარს ვერ დაუჭერდნენ.

შეურაცხყოფა და პოეზია

ნდობის გამოცხადების დღეც, ისევე როგორიც წინა დღეები, პარლამენტში საკმაოდ მრავალფეროვნად წარიმართა. უხვად იყო დაპირისპირებები, შეურაცხმყოფელი გამონათქვამები, კინკლაობა და ენაწყლიანი გამოსვლები როგორც ოპოზიციასა და უმრავლესობას, ისე ოპოზიციასა და მინისტრობის კანდიდატებს შორის.

გიორგი კვირიკაშვილისა და მინისტრობის კანდიდატებისადმი დასმული კითხვები ხშირად კამათში გადაიზრდებოდა. კვირიკაშვილს “ნაცმოძრაობის” წევრმა ნიკა მელიან “ნომინალური პრემიერ-მინისტრი” უწოდა, რაც კვირიკაშვილმა არაეთიკურ ქცევად შეაფასა და მელიას საქციელს პოლიტიკური ჩარჩოებიდან ამოვარდნილი უწოდა.

ნიკა მელია უმრავლესობის წევრების მხრიდანაც გახდა კრიტიკის ობიექტი:

“ვირტუალური რეალობის და სიცრუის შექმნა თქვენი პროფესიაა. მგონი თქვენი პარლამენტში შემოსვლის მიზანი მხოლოდ ტელეკამერებთან სიახლოვეა. იმ ტელეკამერებს ჩვენც ვაძლევთ ინტერვიუებს და თქვენი სიცრუე ბათილდება,” – ამგვარად მიმართა “ოცნების” დეპუტატმა ლევან კობერიძემ მელიას.

თავდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარის, ირაკლი სესიაშვილის აზრით კი, “ნაცმოძრაობის” მხრიდან წამოსულ უსაფუძვლო, სიცრუეზე აგებულ ბრალდებებსა და ქილიკს “ოცნებამ” მეტისმეტად დიდი დრო დაუთმო და მისი აზრით, მომავალში ასე აღარ უნდა გაგრძელდეს.

უმცირესობას “შეურაცხყოფის მიყენების სურვილის მოთოკვისაკენ” უმრავლესობის წევრმა ეკა ბესელიამაც მოუწოდა. მელიასა და კვირიკაშვილის კამათზე საუბრისას ბესელიამ განაცხადა, რომ ადამიანი მაშინ გადადის შეურაცხყოფაზე, როცა კულტურა და ინტელექტუალური რესურსი აღარ ჰყოფნის.

უმრავლესობის წევრები ოპონენტების გამოსვლებსა და განცხადებებს ყალბსა და დესტრუქციულს უწოდებდნენ. მათი თქმით, “ნაცმოძრაობას” საკუთარი ბექგრაუნდიდან გამომდინარე ასეთი ტონით საუბრის მორალური უფლება არ აქვს. “სააკაშვილის სტანდარტებს შეჩვეულთ ეს ტონალობა გეუცხოვებათ, მაგრამ ტონალობას დაუწიეთ, მორალს ნუ გვიკითხავთ და ხშირ-ხშირად ბოდიშებიც გვიხადეთ,” – ასე მიმართა ბესელიამ “ნაცმოძრაობის” წევრებს.

იყო არაორდინალური გამოსვლებიც. მაგალითად, საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა კობა ლურსმანაშვილმა უმცირესობის წევრ გიორგი კანდელაკს ლექსით მიმართა. მისი თქმით, კანდელაკის ქცევა სამარცხვინო იყო.

“დიდი პოეტის, გალაკტიონის სიტყვებით შემიძლია ვუთხრა: “გაღატაკებულ პროზას, თუ გამოვაკლებთ ოზას “და მივუმატებთ უწუნს, მივიღებთ… გიორგი კალდელაკის გუშინდელ სამარცხვინო ქმედებას”, – განაცხადა ლურსმანაშვილმა სხდომაზე.

რა გველოდება?

ახალი პარლამენტისა და მთავრობის გაცნობისაგან მიღებულ შთაბეჭდილებებზე საუბრისას სპეციალისტები მთავარ კითხვად შემდეგს მიიჩნევენ – რა გველოდება? ამ კითხვაზე კი მათ განსხვავებული პასუხები აქვთ.

საზოგადოებრივი კომუნიკაციების მართვის სპეციალისტი არჩილ გამზარდია აცხადებს, რომ გასული ოთხი წლისაგან განსხვავებით, პარლამენტში ამინდს “ნაციონალური მოძრაობა” ვეღარ ქმნის. მეტიც, მისი აზრით, “ნაცმოძრაობის” ყოველი გამოსვლისას ხელისუფლება უკეთეს ძალად წარმოჩინდებოდა ხოლმე, რადგან “ნაცმოძრაობა” კვლავ პოლიტიკურ დემაგოგიას აგრძელდებდა და მის ფონზე “ოცნება” ბევრად კონსტრუქციული ჩანდა.

საქმიანი შეკითხები, არჩილ გამზარდიას შეფასებით, არ ისმოდა და ოპონირება მარგინალიზებული გახდა. შედეგად კი, მისი აზრით, ხელისუფლება ბევრად მოგებული რჩება. ამბობს, რომ საზოგადოებისა და სახელმწიფოსათვის ეს ყველაფერი ცუდია, მაგრამ არა “ოცნებისათვის”, რადგან მან ძალაუფლება ხელში აიღო.

რაც შეეხება ახალი მთავრობისაგან მიღებულ შთაბეჭდილებებს, არჩილ გამზარდია ამბობს, რომ კაბინეტში ძირითადად ის მინისტრები დარჩნენ, რომელთაც გასული წლების განმავლობაში მეტ-ნაკლები წარმატებები ჰქონდათ. შესაბამისად, მისი აზრით, მთავრობა, ისევე როგორც წინა წლებში, ახლაც ბევრად კვალიფიციური და კონსტრუქციული სახელისუფლებო შტოა, ვიდრე პარლამენტი.

„საერთო ჯამში, პარლამენტისაგან საინტერესო პროცესებს არ მოველი. ყველაზე ცუდი კი ისაა, რომ წესით ოპოზიციისათვის ამ რეჟიმში მუშაობა წარსული ეტაპი უნდა იყოს. ახლა კი სხვანაირი ტონი უნდა მოეძებნათ, რადგან თუკი ისევ ასე გააგრძელებენ, საპარლამენტო ოპოზიციის მხრიდან მხოლოდ პოლიტიკური დემაგოგია გვექნება, უმრავლესობის მხრიდან კი შემხვედრი დიპლომატია და იმიჯის კუთხით ყოველთვის “ოცნება” მოიგებს. საერთო ჯამში, მგონია, რომ პარლამენტი მომდევნო ოთხი წლის განმავლობაშიც ჟურნალისტებისათვის საინტერესო იქნება იმ მხრივ, რომ იქ რომელიმე დეპუტატი რაღაც მწვავეს იტყვის, შემდეგ მეორე პასუხს დაუბრუნებს და ა.შ. დღის თემა შეიქმნება. შედეგად კი, “ქართული ოცნება”, ისეთ დროსაც კი, როცა პრობლემები იქნება, წყლიდან მშრალი გამოვა. პრაქტიკულად “ნაცმოძრაობა” უზრუნველყოფს იმას, რომ “ოცნება” ნებისმიერი სიტუაციიდან კოხტად გამოძვრეს”, – აღნიშნავს არჩილ გამზარდია.

პრემიერის გამოსვლებს იგი ზოგადს უწოდებს. ამბობს, რომ მას კონკრეტული და ხელჩასაჭიდი არაფერი უთქვამს, მაგრამ როდესაც კვირიკაშვილის მერე ტრიბუნასთან ნიკა მელია, ან ელენე ხოშტარია გამოდიან, მათ ფონზე, გამზარდიას აზრით, კვირიკაშვილი ბევრად დადებითად და კარგად წარმოჩინდება. ამ დროს კი, სპეციალისტის შეფასებით, საზოგადოებაში არსებული რეალური პრობლემები ყურადღების მიღმა რჩება.

მისივე თქმით, პოლიტიკური სპექტრი წინასაარჩევნო პერიოდშიც სხვა სამყაროში ცხოვრობდა და ახლაც იგივე ხდება. ოპოზიციაც კი ვერ იყენებს, მისი აზრით, უნიკალურ შესაძლებლობას, რომ ყოველთვის მართალი იყოს. ამ მხრივ, გამზარდიას შეფასებით, პრემიერი კვირიკაშვილი და ყოფილი პრეზიდენტი ერთმანეთსაც კი ჰგვანან – მართალია სააკაშვილი აგრესიული იყო, კვირიკაშვილი კი გაწონასწორებული და დინჯი, მაგრამ გამოსვლებისას ორივე ისეთ საქართველოს ხატავს, რომელშიც არ ვცხოვრობთ.

“როდემდე შეიძლება მოსახლეობა იმით იკვებოს, რომ “ნაცმოძრაობა” ხელისუფლებაში აღარაა და იმით, რომ პრემიერის დინჯი გამოსვლები კარგი მოსასმენია? თუმცა, რეალურად ხელისუფლებას საქმიანი, საინტერესო, კონსტრუქციული ოპოზიცია არ ჰყავს და ეს მას ყველანაირ პირობას აძლევს, რომ აკადემიური დიქტატურა განახორციელოს სააკაშვილისეული ისტერიკებისა და აგრესიის გარეშე,” – დასძენს იგი.

პარლამენტში დაპირისპირებისა და დებატების ფონზე განვითარებულ პროცესებს პოლიტოლოგი ნიკა ჩიტაძე მოსალოდნელს უწოდებს და ამბობს, რომ კონსტრუქციულობა დღევანდელ პარლამენტსაც აკლია. ისურვებდა, რომ მთავრობის წევრების მხრიდან მეტი კონკრეტიკა ყოფილიყო. საერთო ჯამში კი, მისი აზრით, დრო ძირითადად კონკლაობაზე დაიკარგა და არა მინისტრობის კანდიდატების მხრიდან კონკრეტულ საკითხებთან დაკავშირებულ ხედვებისა ან გეგმების გაცნობაზე.

“ოპოზიცია, კი ბატონო, კრიტიკული უნდა იყოს, მაგრამ შედარებით კონსტრუქციულიც. ურთიერთშეურაცხყოფა არც ოპოზიციის მხრიდანაა მისაღები და არც ხელისუფლების მხრიდან. დრო ამაზე არ უნდა დაიკარგოს. ჯობია მსჯელობა კონკრეტული თემების გარშემო მიმდინარეობდეს. ურთიერთპატივისცემის რეჟიმში უნდა წარმართულიყო პარლამენტის საქმიანობაც და პარლამენტისა და მთავრობის ურთიერთობაც. ასე რომ, კონსტრუქციულობა ხელისუფლებასაც აკლია და ოპოზიციასაც,” – აცხადებს ჩიტაძე.

რაც შეეხება იმას, თუ როგორია მთავრობის დასახელებული შემადგენლობის მოსმენის შედეგად გაჩენილი მოლოდინები, ჩიტაძე ამბობს, რომ მათ არ წარმოუდგენიათ გეგმა, რომლის მიხედვითაც შემდგომი 4 წლის განმავლობაში ქვეყანაში, სხვადასხვა კუთხით, ვითარების გამოსწორებას აპირებენ. განსაკუთრებით კი იგი ყურადღებას ეკონომიკურ მიმართულებასა და ლარის კურსზე ამახვილებს, რომელიც, პოლიტოლოგის თქმით, ამჟამად ყველაზე მწვავე საკითხია. შესაბამისად, ელის, რომ აღმასრულებელი ხელისუფლება საჩოთირო და პრობლემატურ საკითხებზე საუბარს თავს მომავალშიც აარიდებს.

იქიდან გამომდინარე კი, რომ ლარის კურსთან დაკავშირებით, მისი აზრით, საკანონმდებლო თუ აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან არაერთი არაადეკვატური განცხადება გაკეთდა, პოლიტოლოგი ფიქრობს, რომ არასერიოზული მიდგომები მომავალშიც პრობლემა იქნება.

“ეს ყველაფერი, ჯერჯერობით ოპტიმიზმის საფუძველს არ იძლევა. მართალია, საპარლამენტო უმრავლესობაში კვირიკაშვილმა ახალი სახეები წარმოადგინა, მაგრამ არ რჩება ჩთაბეჭდილება, რომ ამით საპარლამენტო მმართველ ძალაში ინტელექტუალური პოტენციალი გაიზარდა. ძალიან კარგია 15 ახალი სახე, მაგრამ მეორეს მხრივ, მმართველ ძალას ბევრი ინტელექტუალი დააკლდა, რომელიც წინა მოწვევის დროს კოალიციის პირობებში ჰყავდა. “რესპუბლიკელებსა” და “თავისუფალ დემოკრატებს” ვგულიხმობ. ასე რომ, ვერ ვიტყვი, რომ რაოდენობრივი თვალსაზრისით პარლამენტში საქმის მკეთებელთა რიცხვი გაიზარდა. სამწუხაროდ, უკვე ძალიან ბევრი არაკომპეტენტური განცხადება მოვისმინეთ”, – ამბობს ნიკა ჩიტაძე.

პოლიტოლოგი ხათუნა ლაგაზიძე კი იმაზე საუბრობს, თუ როგორი თანაცხოვრება ექნება პარლამენტსა და მთავრობას მომდევნო 4 წლის განმავლობაში. დებატებმა, მისი თქმით, უცნაური რამ აჩვენა – ერთი შეხედვით ერთმანეთთან დაპირისპირებული სამი პოლიტიკური ძალა რეალურად ძალიან ჰარმონიულად თანაარსებობს. მეტიც, ლაგაზიძის თქმით, “ქართული ოცნება, “ნაციონალური მოძრაობა” და “პატრიოტთა ალიანსი” ერთმანეთით “იკვებებიან”.

“ნაცმოძრაობა”, მისი აზრით, “ოცნებას” ასულდგმულებს, რადგან მმართველი ძალა ისევ მათი მმართველობის 9 წელზე საუბრობს და აქცენტს ნებისმიერი საკითხის განხილვისას სწორედ ამაზე აკეთებს.

“ნაციონალური მოძრაობის” ოპოზიციაში ყოფნა “ოცნებას” ახლაც ისევე ხელს აძლევს, როგორც განვლილი ოთხი წლის განმავლობაში,” – მიიჩნევს ლაგაზიძე.

გარდა ამისა, მისივე აზრით, “ნაცმოძრაობა” “პატრიოტთა ალიანსსაც” ავსებს შთაგონებით. “პატრიოტების” პარლამენტში მოხვედრა, ისევე როგორც “ოცნების” მიერ საკონსტიტუციო უმრავლესობის მოპოვება, სპეციალისტის თქმით, დიდწილად სწორედ “ნაცმოძრაობისა” და მისი ლიდერის, მიხეილ სააკაშვილის ირიბი დამსახურებაა – რომ არა “ანტინაციონალური” რიტორიკა, “პატრიოტთა ალიანსი” პარლამენტში ვერ მოხვდებოდა.

ლაგაზიძე დარწმუნებულია, რომ ამ რიტორიკას პარტია მომდევნო 4 წლის განმავლობაშიც წარმატებით გააგრძელებს. “მოდით შევთანხმდეთ, რომ “ნაციონალური მოძრაობის” პარლამენტში ყოფნა ხელს აძლევს როგორც “ქართულ ოცნებას”, ისე “პატრიოტთა ალიანსს”, – ამბობს პოლიტოლოგი.

მეორეს მხრივ კი, მისი თქმით, “ოცნება” და მისნაირი ხელისუფლება “ნაციონალებსაც” ჰაერივით სჭირდებათ. ამბობს, რომ სწორედ “ოცნებამ” მისცა მათ განვლილი ოთხი წლის განმავლობაში გადარჩენისა და “რეინკარნაციის” შანსი.

“ამავდროულად, “ნაციონალური მოძრაობა” “ქართული ოცნების” ხელში ის ცოცხია, რომლითაც პოლიტიკურ ველს ასუფთავებს და მთელი დარჩენილი ოპოზიციური სპექტრი წარმატებით გადახვეტა. სწორედ “ნაცმოძრაობის” წყალობით შეინარჩუნა მან ორპოლუსიანი სისტემა,” – აღნიშნავს ლაგაზიძე.

რაც შეეხება “პატრიოტთა ალიანსს”, მისი აზრით, მათი პარლამენტში ყოფნა “ოცნებისთვისაც” და “ნაცმოძრაობისთვისაც” “მისწრებაა”, ვინაიდან ქვეყანაში არსებულ კონსერვატიულ ელექტორატს ირმა ინაშვილი “მშვენივრად აუდის”.

“შესაბამისად, ის, რაც გასული დღეების განმავლობაში ვიხილეთ, კარგად დადგმული პოლიტიკური პერფორმანსი იყო ერთის მხრივ “ნაცმოძრაობისა” და მეორეს მხრივ ირმა ინაშვილის შესრულებით. გამოდის, რომ ულტრადასავლურ ელექტორატს პარლამენტში თავისი წარმომადგენელი ჰყავთ “ნაცმოძრაობის” სახით, ულტრაკონსერვატიულს თუ ულტრანაციონალისტურს ასევე ჰყავს ინაშვილის სახით და იმ ამომრჩეველსაც, რომელიც ხმის მიცემისას “ნაცმოძრაობის” მობრუნების შიშით მოქმედებდა – “მეოცნებეების” სახით. ანუ, ამ სამ პოლიტიკურ ძალას მშვენივრად აქვს გადანაწილებული არა მარტო საპარლამენტო სკამები, არამედ ამომრჩეველში ძირითადი იდეოლოგიური მიმართულებებიც. ეს მათი მშვიდი პოლიტიკური ცხოვრების საფუძველია,” – ამბობს პოლიტოლოგი.

რაც შეეხება მთავრობას, ხათუნა ლაგაზიძის აზრით, მნიშვნელოვანია პროექტები, რომელსაც იგი გეგმავს. განსაკუთრებით კი კვირიკაშვილის მიერ ნახსენები მასშტაბური ინფრასტრუქტურული პროექტები, რომლებიც საქართველოს როლს რეგიონის და არა მხოლოდ მისი მასშტაბით უფრო მნიშვნელოვანს გახდის. ქვეყანა, მისი შეფასებით, ფინანსური, ენერგეტიკული თუ სავაჭრო ნაკადების საკვანძო ცენტრი, “განათლების რეგიონალური ჭიპი” გახდება. იგი ამბობს, რომ ეს ძალიან ამბიციური მიზანია და მისი განხორციელება ხელისუფლებას გრძელვადიან პერსპექტივაში წარმატებულს გახდის. მიზნის შესრულების რეალურობაზე კი, მისი თქმით, ამ ეტაპისათვის საუბარი ნაადრევია.

“მნიშვნელოვანი იყო რამდენიმე ინიციატივა ბიზნესების დაფინანსებისა და ინოვაციური ტექნოლოგიების მიმართულებით განსაკუთრებული ყურადღების გამოხატვის შესახებ. ეს მართლაც ამ ხელისუფლების პირობებში დაიწყო. რამდენად შეძლებს საქართველო რეგიონის ტექნოლოგიური ღერძი გახდეს, ეს მის მომავალს დიდწილად განსაზღვრავს, რადგან 21-ე საუკუნის გამოწვევა სწორედ ისაა, თუ რამდენად შეძლებენ ქვეყნები თანამედროვე ტექნოლოგიური რევოლუციებისათვის ფეხის აწყობას,” – დასძენს ხათუნა ლაგაზიძე.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „როდესაც პირველი 100 დღე გავა, მაშინ გამოჩნდება რა გააკეთეს და როგორ“

ნინო ქეთელაური

მთავრობისთვის კრიზისული პერიოდის დადგომას არ გამორიცხავს ანალიტიკოსი ზაალ ანჯაფარიძე. როგორც ის “მთელ კვირასთან” ამბობს, ეს დამოკიდებულია როგორც შიგა, ისე გარე ფაქტორზე და ამასთანავე, “იმაზე, ხელისუფლება რამდენად სწორად გამოიყენებს საკონსტიტუციო უმრავლესობას და ხომ არ შეეცდება ძალაუფლების უზურპირებას, რაზეც ამდენს საუბრობენ”.

პარლამენტის მუშაობის პირველი კვირა, პრემიერობისა და მინისტრობის სხვა კანდიდატების გამოსვლები, სამთავრობო ცლილებები და მათი სამომავლო პერსპექტივები – ეს ის საკითხებია, რაზეც “მთელი კვირა” ზაალ ანჯაფარიძეს ესაუბრა.

ზაალ ანჯაფარიძე: პირველი კვირა პროგნოზების გაკეთების საშუალებას იძლევა მხოლოდ იმ კუთხით, რომ, როგორც ჩანს, მომდევნო 4 წლის განმავლობაში “ქართულ ოცნებასა” და “ნაციონალურ მოძრაობას” შორის ასეთი ტიპის დებატები წითელ ხაზად გაჰყვება პარლამენტის ცხოვრებას. პრინციპში, დასტურდება ის, რაც არაერთხელ მითქვამს – რომ “ნაციონალურ მოძრაობას”, რომელსაც პარლამენტში მხოლოდ 27 – კაციანი წარმომადგენლობა ჰყავს, ერთადერთი ისღა დარჩენია, ხელისუფლებას შეუქმნას პოლიტიკური და ინფორმაციული დისკომფორტი სწორედ საპარლამენტო ტრიბუნის საშუალებით. სხვა მხრივ, კომიტეტების თავმჯდომარეების ცალკეული განცხადებები რაც მე მოვისმინე, ზოგიერთი მათგანი ზედმეტად ოპტიმისტურად განწყობილი მომეჩვენა.

შედარებით საგნობრივად და საქმიანად სპორტის და ახალგაზრდობის საქმეთა კომიტეტის თავმჯდომარის გამოსვლას ჩავთვლიდი, ისევე როგორც საფინანსო საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარის, რომელმაც მთლიანობაში რეალისტური სურათი დახატა, თუ რა ეკონომიკური გამოწვევების წინაშე დგას ქვეყანა. იგივე შემიძლია ვთქვა, ჯანდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარის გამოსვლაზე, რომელიც ასევე საქმეზე ორიენტირებული იყო. დანარჩენს ვნახავთ, როდესაც პარლამენტი კონკრეტული კანონების მიღებას დაიწყებს და უკვე ამის მიხედვით შეგვეძლება პოზიტიური ან ნეგატიური შეფასებების გაკეთება.

- საპარლამენტო დებატებში განსაკუთრებული კრიტიკით “პატრიოტთა ალიანსი” გამოირჩეოდა. როგორ ფიქრობთ, მომდევნო 4 წელი ამ შემართებით გაგრძელებას შეძლებენ?

- პარლამენტი არის დებატების ადგილი, მაგრამ დებატების სიმწვავე არ ნიშნავს, იმას, რომ ეთიკური ნორმების დარღვევა უნდა მოხდეს. როგორც ვიცი, “პატრიოტთა ალიანსის” მხრიდან ასეთი რამ არ ყოფილა, უბრალოდ იყო მწვავე გამოსვლა, რაც პარლამენტისთვის ჩეულებრივი ამბავია და რასაც სამწუხაროდ მეორე პოლიტიკურ ძალაზე ვერ ვიტყვით.

- მათი აქტიურობის გამო, მოსალოდნელია თუ არა გადაბირების მცდელობები, თუნდაც სამთავრობო გუნდის მხრიდან?

- რაში სჭირდება “ქართულ ოცნებას” “პატრიოტთა ალიანსის” წევრების გადაბირება, როდესაც მას საკონსტიტუციო უმრავლესობა ჰყავს?!

- მთავრობას “პატრიოტთა ალიანსის” სახით აწყობს ისეთი ოპოზიცია, რომელიც, მაგალითად, კულტურისა და გარემოს დაცვის მინისტრების პასუხისმგებლობის საკითხს დააყენებს?

- მე ვფიქრობ, მმართველი პარტია ამას უნდა შეეჩვიოს და ალბათ, შეჩვეულიც არის, რომ პარლამენტში ცხარე დებატები იქნება. ამით განსხვავდება ეს პარლამენტი იმ პარლამენტისგან, რომელიც ადრე გვყავდა, სადაც დებატები იმართებოდა წინასწარ დადგმული სცენარით და იქ იყო მართული ოპოზიცია. ამიტომ, მე არ მგონია, რომ ამ შემთხვევაში გადაბირების აუცილებლობა არსებობს. ამ დებატებს კი “ქართული ოცნება” როგორმე გაუძლებს და გადაიტანს.

- როგორ შეაფასებთ პრემიერ-მინისტრის გამოსვლას? ის საკმაოდ კრიტიკული იყო როგორც პოზიციის, ისე ყოფილი თანაგუნდელების მიმართ…

- გიორგი კვირიკაშვილის გამოსვლის სტილს უკვე მივეჩვიეთ. ეს არაფრით განსხვავდებოდა მისი წინა გამოსვლებისგან. შეიძლებოდა კიდევ უფრო მეტი კონკრეტიკა ყოფილიყო, თუმცა, მე ვფიქრობ, რომ ამ მოკლე გამოსვლაში უფრო მეტის თქმა რთული იქნებოდა. პრინციპში, იქიდან გამომდინარე, რომ ქვეყანაში რთული ეკონომიკური სიტუაციაა და ლარის კურსთან მიმართებით ჯერჯერობით ქმედითი ნაბიჯები არ ჩანს, შეიძლება მეტ კონკრეტიკას სრულიად შეგნებულადაც აარიდეს თავი.

- რამდენად ამომწურავი იყო მინისტრობის კანდიდატების გამოსვლა, იძლევა თუ არა პოზიტიური პროგნოზის გაკეთების საშუალებას?

- ამ გამოსვლებით ჩვენ ვერ შევძლებთ რეალური დასკვნის გაკეთებას, რადგან ეს იყო სავალდებულო საპარლამენტო გამოსვლები. მინისტრობის კანდიდატებს რაც შეიძლება შემჭიდროვებული ფორმით უნდა წარმოედგინათ საკუთარი ხედვა და სამოქმედო გეგმა. ამ სიტუაციაში რეალური ექსპერტული შეფასების გაკეთება ძალიან რთულია. ამას შევძლებთ მაშინ, როდესაც ეს მინისტრები შეუდგებიან საქმეს და მათ გადადგმულ რეალურ ნაბიჯებს დავინახავთ. თორემ, გამოსვლით ყველა პოზიტივზე საუბრობს და კეთილ მიზნებს ისახავს, ცდილობს ყველაფერი კარგ ჭრილში წარმოაჩინოს.

როდესაც პარლამენტის მუშაობიდან პირველი 100 დღე გავა, მაშინ გამოჩნდება რა გააკეთეს და როგორ ერთის მხრივ პარლამენტმა და მეორეს მხრივ მთავრობამ. ასე რომ, ამ ეტაპზე შორს მიმავალი შეფასების გაკეთება ძალიან ნაადრევია.

- სამთავრობო გუნდში ის ცვლილებები, რაც განხორციელდა, საკმარისი იყო?

- მმართველი პარტია თვლის რომ, ეს არის წარმატებული მთავრობა, რომელმაც დასახულ ამოცანებს კარგად გაართვა თავი. შესაბამისად, მინისტრთა კაბინეტში რადიკალური ცვლილებები რომ განხორციელებულიყო, გამოდიოდა, რომ მთავრობა არც ისე წარმატებული ყოფილა. მე ვფიქრობ, ერთ-ერთი მიზეზი სწორედ ეს იყო, თუ რატომაც არ განახორციელა “ქართულმა ოცნებამ” რადიკალური სამთავრობო ცვლილებები. საკადრო გადაადგილება მოხდა იქ, სადაც ძალიან აუცილებელი იყო. მინისტრთა კაბინეტი საერთოდ უცვლელად რომ წარდგენილიყო, ეს ამომრჩევლისთვის უბრალოდ გაუგებარი იქნებოდა და ამასთანავე, პოლიტიკურად ნეგატიური შედეგიც ექნებოდა. ამიტომ, როგორც ჩანს, ყველაზე უფრო უმტკივნეულო ვარიანტი აარჩიეს და გადაადგილებები ეკონომიკურ გუნდში მოახდინეს.

- ვიქტორ დოლიძე კრიტიკის ობიექტი გახდა როგორც ოპოზიციის, ისე ყოფილი თანაგუნდელებისა თუ პრემიერის მხრიდან. „კაბელების საქმეზე“ დაკავებულ 5 სამხედროსთან დაკავშირებით ის კომენტარს აღარ აკეთებს…

- მე ვფიქრობ, რომ მას ამ თემაზე კომენტარისთვის თავი არ აურიდებია. მან განაცხადა, რომ იგივე პოზიციაზე რჩებოდა. ამის გამო პრემიერ-მინისტრისგან შენიშვნაც დაიმსახურა.

- თუმცა, როდესაც ამ საქმესთან დაკავშირებით მას ჰკითხეს, ქვეყანაში არიან თუ არა პოლიტპატიმრები, მან არ უპასუხა. ეს ხომ არ ნიშნავდა მისი მხრიდან უკან დახევას?

- ვიქტორ დოლიძემ რადგანაც ამ მთავრობაში ყოფნა მოისურვა, ის უკვე გახდა ამ გუნდის წევრი. შესაბამისად, უნდა თუ არა, ვალდებულია გუნდის წესების თანახმად ითამაშოს. ის ადამიანები იყვნენ თუ არა პოლიტპატიმრები, ამას დაადგენს სასამართლო, რომელიც ჯერ ისევ მიმდინარეობს.

საერთოდ, ჩვენთან ერთი მანკიერი პოლიტიკური კულტურა დამკვიდრდა და ამის დამკვიდრებას ხელი “თავისუფალმა დემოკრატებმაც” შეუწყვეს. ისინი არ ელოდებიან სასამართლოს გადაწყვეტილებას და პირდაპირ პოლიტიკურ სარჩულს უდებენ კონკრეტულ საქმეებს. სწორედ “კაბელების საქმე” იყო ერთ-ერთი ასეთი თვალსაჩინო მაგალითი, რომელიც შეფასდა, როგორც ჯერ პროდასავლური კურსიდან გადახვევა, მერე ეს ხალხი პოლიტპატიმრებად შერაცხეს. დემოკრატიულ ქვეყანში ასეთი რამ არ ხდება, იქ ყველა პატივს სცემს სასამართლოს და მის გადაწყვეტილებას.

- გედევან ფოფხაძის თქმით, ამ მთავრობამ ყველაფერი უნდა გააკეთოს საიმისოდ, რომ “სააკაშვილები, ადეიშვილები და სხვები სასამართლოს წინაშე წარსდგნენ“. როგორ ფიქრობთ, რამდენად რეალურია, რომ ეს მოხდეს?

- ეს ყველაფერი პირდაპირ დამოკიდებულია მთავრობის პოლიტიკურ ნებაზე. თუ მთავრობა ამას მოისურვებს და ამის გაკეთების საშუალებას ჩვენი საერთაშორისო პარტნიორები მისცემენ, მაშინ ჩვენი მთავრობა ალბათ ამას გააკეთებს. მაგრამ, რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, ამ საკითხთან დაკავშირებით არსებობს გარკვეული ნიუანსები. თუ ხელისუფლება ყოფილი ხელისუფლების წარმომადდგენლების მიმართ სამართლებრივი დევნის კონკრეტულ ნაბიჯებს გადადგამს, ჩვენს საერთაშორსო პარტნიორებსა და დასავლურ წრეებში შეიძლება გაჩნდეს კვლავ პრეტენზიები, რომ ხელისუფლება პოლიტიკურად მოტივირებულ საქმეებზე შერჩევით სამართალს აწარმოებს. თუმცა, ის, რომ ხელისუფლებამ 4 წლის განმავლობაში ამ კუთხით ბევრი ვერაფრის გაკეთება შეძლო, გარკვეულწილად იმის ბრალიც იყო, რომ ამ საქმეს არაპროფესიულად მიუდგნენ და ეს საქმეები ევროპის ქვეყნების სასამართლოებში ვერ დასრულდა იმ შედეგით, რასაც ხელისუფლება ელოდა. შესაბამისად, ერთის მხრივ უნდა იყოს ხელისუფლების ნება ამ საქმეების განახლებზე და მეორეს მხრივ, საქმისადმი პროფესიონალური მიდგომა.

ხელისუფლებამ უნდა შეძლოს საერთაშორისო სტრუქტურებისა და ევროპული სასამართლოების დარწმუნება, რომ ადგილი არ აქვს პოლიტიკურ დევნას და შერჩევით სამართალს.

- როგორ ფიქრობთ, ახალ გუნდს ექნება თუ არა კრიზისული პერიოდი და როდის?

- კრიზისული პერიოდი ნამდვილად არ არის გამორიცხული. მოგეხსენებათ, ფინანსურ-ეკონომიკურად როგორი რთული პერიოდია როგორც აქ, ისე ჩვენს მეზობელ სახელმწიფოებში, ასევე ზოგადად მსოფლიოში. შესაბამისად, თუ ამ მხრივ მდგომარეობა კიდევ უფრო გართულდა, შესაძლოა ჩვენი ხელისუფლება კრიზისის წინაშე აღმოჩნდეს.

მეორეს მხრივ, არ არის გამორიცხული შიდა პოლიტიკური კრიზისიც. ეს მოხდება იმ შემთხვევაში, თუ ხელისუფლებამ მოკლე დროში სიტუაციის გაუჯობესება ვერ მოახერხა და არ ითანამშრომლა სხვა პოლიტიკურ ძალებთან, მათ შორის არასაპარლამენტო ოპოზიციასთან, თუნდაც იგივე საარჩევნო სისტემის შეცვლის თაობაზე.

საერთოდ, ჩვენისთანა გარდამავალი დემოკრატიის ქვეყანაში, სხვადასხვა შიდა თუ გარე ფაქტორებიდან გამომდინარე, კრიზისის გამოწვევა საკმაოდ იოლად შეიძლება. რა თქმა უნდა, ასევე ბევრი იქნება დამოკიდებული იმაზე, ხელისუფლება რამდენად სწორად გამოიყენებს საკონსტიტუციო უმრავლესობას და ხომ არ შეეცდება ძალაუფლების უზურპირებას, რაზეც ამდენს საუბრობენ ოპოზიციის, სამოქალაქო სექტორის თუ მედიის წარმომადგენლები. ასე რომ, არაფერი არ არის გამორიცხული.

- თსუ-ში მიმდინარე პროცესებზე მინდა გკითხოთ. როგორ ფიქრობთ, სიტუაციის გამწვავება მთავრობის მხრიდან უყურადღებობამ ხომ არ განაპირობა?

- მე არ მაქვს ინფორმაცია კონკრეტულად რა მოთხოვნები ჰქონდათ “აუდიტორია 115″-ის წევრებს და რამდენად გულისყურით მოეკიდა მათ მთავრობა. ერთადერთი რამის თქმა შემიძლია, რომ როგორი სამართლიანი და კეთილშობილურიც არ უნდა იყოს მოთხოვნები, სასწავლო პროცესის ჩაშლის უფლება არცერთ ჯგუფს არ აქვს. ის, რაც ახლა მიმდინარეობს უნივერსიტეტის კედლებში, სადაც ფაქტობრივად სასწავლო პროცესის ტორპედირება ხდება, ჩემი აზრით, მიუღებელია.

- უმაღლესი განათლების შესახებ კანონში შესატან ცვლილებასთან დაკავშირებით მათ წინადადება პარლამენტშიც აქვთ გაგზავნილი. როგორ ფიქრობთ, პარლამენტს სიტუაციის განმუხტვა შეუძლია?

- მე მგონია, რომ მთავრობაც და პარლამენტიც გულისყურით უნდა მოეკიდონ ამ საქმეს. მით უმეტეს, თუკი ადრე არსებობდა კომუნიკაცია და გარკვეული დაპირებები.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

პირველი წინასაარჩევნო დაპირება, რომელსაც „ოცნება“ არ შეასრულებს

ეკატერინე ბასილაია

არჩევნების მეორე ტურიდან ჯერ ერთი თვეც არ გასულა და “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო არც ისე უხვი დაპირებებიდან ერთი უკვე შეუსრულებელი დაპირებების სიაში აღმოჩნდა. კონკრეტულად კი, ხელისუფლების საარჩევნო პროგრამით 2017 წლის 1 იანვრიდან მასწავლებლების ხელფასი იზრდებოდა და საშუალო ხელფასი ხდებოდა 800 ლარი, თუმცა განათლების მინისტრმა ალექსანდრე ჯეჯელავამ ორი დღის წინ პარლამენტში გამოსვლისას თქვა, რომ ეს დაპირება მხოლოდ პოდაგოგთა ნაწილს შეეხება – მათ, ვინც სერთიფიცირებულია. ასეთი მასწავლებელი დაახლოებით 18 000-ია, რაც მასწავლებლების რაოდენობის მესამედიც არ არის და დანარჩენ, 47 ათასამდე მასწავლებელს 2017 წელს ისევ 800 ლარზე ბევრად დაბალი ხელფასი ექნება.

განათლების მკვლევარის, სიმონ ჯანაშიას თქმით, წინასაარჩევნოდ პოლიტიკოსები ამომრჩეველს ყოველთვის “ოქროს მთებს” ჰპირდებიან, მაგრამ გამარჯვების შემდეგ მას არასდროს ასრულებენ და ასეთი არშესრულებული მორიგი “ოქროს მთა” აღმოჩნდა მასწავლებლების ხელფასიც. “ცხადია, ეს დაპირება იყო სულ მცირე ინფორმაციით მანიპულირება, რომელიც შესაძლოა შეფასდეს, როგორც ტყუილი,” – ამბობს simon ჯანაშია.

რა იყო დაპირება და რა შესრულდება

“ქართული ოცნების” საარჩევნო პროგრამაში წერია: “2017 წლის 1 იანვრიდან, მასწავლებელთა ხელფასების ზრდა დაგეგმილი სქემის მიხედვით განხორციელდება და საშუალო ხელფასი 800 ლარს მიაღწევს”. აქ არსად არ არის მითითებული, რომ ხელფასის გაზრდა არ შეეხება ყველა პედაგოგს. ასევე წინასაარჩევნო გამოსვლებისას არც პრემიერს და არც განათლების მინისტრს არ დაუკონკრეტებიათ, რომ მასწავლებლების მხოლოდ ნაწილს ემატებოდა ხელფასი.

მას შემდეგ, რაც “ოცნებამ” არჩევნებში გაიმარჯვა, უკვე დეტალებიც გაცხადდა. პარასკევს, მაშინ როდესაც პარლამენტში ახალ მინისტრთა კაბინეტის კანდიდატების მოსმენა მიმდინარეობდა, უმცირესობის წარმომადგენელმა სერგო რატიანმა გიორგი კვირიკაშვილს განუცხადა, რომ “ოცნებამ” მასწავლებლები მოატყუა.

„თქვენ თქვით, რომ განათლება წარმოადგენს პრიორიტეტს მომავალი წლისათვის. ჩვენ ჩავიხედეთ ბიუჯეტში. მე პირადად გუშინ ვესაუბრე განათლების მინისტრს და სრულიად ნათელია, რომ საქართველოში მყოფი 60 000 მასწავლებლიდან 40 000 ხელფასის ზრდას არ უნდა ელოდოს. წინასაარჩევნოდ თქვენ ამბობდით, რომ 800 ლარი იქნება მასწავლებლების ხელფასი. 40 000 მასწავლებელი ფაქტიურად მოატყუეთ და მაინტერესებს აცნობიერებთ თუ არა ამ პასუხისმგებლობას დღეს”, – განაცხადა სერგო რატიანმა.

მის ამ ბრალდებას მაშინ ალექსანდრე ჯეჯელავამ გასცა პასუხი და თქვა, რომ ბოლო ორ წელიწადში ხელფასი ყველა მასწავლებელს მოემატა, ხოლო მომავალ წელს მასწავლებლების ნახევარს მოემატება.

“იმ მასწავლებლებს, რომლებზეც ასე შესტკივა გული ჩვენს ოპონენტს, 245 ლარიდან ბოლო სამი წლის განმავლობაში 405 ლარი გაუხდათ ხელფასი, ანუ თითქმის გაუორმაგდათ სრული განაკვეთის შემთხვევაში. ასევე განაკვეთის გაზრდის მიმართულებით ვდგამთ ნაბიჯებს… მხოლოდ 10 000-ზე მეტს მაღალმთიან რეგიონში მომუშავე მასწავლებელს ემატება, ხოლო კვალიფიკაციის სქემით, კონკრეტულად, მომავალ წელს 20 000 მასწავლებელზე მეტს ემატება. მოტყუებაზე ბრალდება, რა თქმა უნდა, არარეალურია, იმიტომ, რომ მე პირადად ბოლო 6 თვეში შევხვდი 13 000 მასწავლებელზე მეტს და თითოეულ მათგანთან შეხვედრაზე დავაფიქსირეთ, რომ საბაზო ხელფასის მომატებაზე არ იყო დაპირება და არ იყო საუბარი”, – განაცხადა ალექსანდრე ჯეჯელავამ.

სერგო რატიანი დაინტერესდა, რას ნიშნავს საშუალო 800-ლარიანი ხელფასი, რაზეც ჯეჯელავამ უპასუხა, რომ “საშუალო 800 ნიშნავს გასაშუალოებულს სხვადასხვა საფეხურებს შორის.”

“მთელი კვირა” შეეცადა პარლამენტის განათლების კომიტეტის წევრებთან და თავმჯდომარესთან გაერკვია, რატომ აღმოჩნდა ტყუილი წინასაარჩევნო დაპირება, თუმცა ნაწილმა თქვა, რომ ამ საკითხს კარგად არ იცნობს და დეტალურად გარკვევამდე ვერ ისაუბრებს. თავად თავმჯდომარემ, მარიამ ჯაშმა კი განგვიცხადა, რომ აქ ბევრი ნიუანსია, მთელი დღე შეხვედრებს მართავს და ასახსნელად დრო არ აქვს.

ვის ემატება ხელფასი

დღეს საქართველოში 64 081 პედაგოგია. აქედან ყველაზე მეტი არის პრაქტიკოსი მასწავლებლის სტატუსის მქონე, არასერთიფიცირებული პედაგოგი. მათი რაოდენობა ბოლო მონაცემებით 46 590-ია და მათ ხელისუფლების წინასაარჩევნო დაპირება 800-ლარიან საშუალო ხელფასზე არ შეეხებათ. მათი შემოსავალი დარჩება იგივე, რაც იყო 2016 წელს. ანუ, საშუალო ხელფასი ისევ იქნება 460 ლარი (მინიმუმ – 385 და მაქსიმუმ – 550 ლარი).

შემოსავალი გაეზრდებათ სერთიფიცირებულ მასწავლებლებს. მათგან, უფროსი მასწავლებლის სტატუსის მქონე არის 17 290 და დღეს მათი საშუალო ხელფასი 660 ლარია. 2017 წლიდან კი საშუალო ხელფასი გახდება 860 ლარი. ასევე ხელფასი გაეზრდებათ წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მქონეებს, რომელთა რაოდენობა მხოლოდ 201-ია. მათი საშუალო ხელფასი იყო 875 და გახდება 1050 ლარი.

მინისტრის თქმით, ასევე ხელფასი გაეზრდებათ მაღალმთიან რეგიონში მომუშავეებს, მისივე მონაცემებით, 10 ათას პედაგოგს. თუმცა მაღალმთიან რეგიონში მომუშავე პრაქტიკოსი მასწავლებლის ხელფასი რამდენით გაიზრდება და ის საშუალოდ გახდება თუ არა 800 ლარი, ეს არ თქმულა.

დაპირებული „ოქროს მთები“, რომელიც „ცისფერი მთები“ აღმოჩნდა

განათლების მკვლევარი სიმონ ჯანაშია ამბობს, რომ ხელისუფლებამ არარეალისტური დაპირება გასცა, როდესაც თქვა, რომ ქვეყანაში მასწავლებლის საშუალო ხელფასი 800 ლარი იქნებოდა. “ამისთვის საჭიროა, რომ სკოლებში სახელფასო ფონდი გაორმაგდეს, ამგვარი რესურსები კი ქვეყანაში არ ჩანს. არც ზოგადად ბიუჯეტის ზრდაზეა საუბარი და არც განათლების ბიუჯეტზე. ცხადია, ეს დაპირება იყო სულ მცირე ინფორმაციით მანიპულირება, რომელიც შესაძლოა შეფასდეს, როგორც ტყუილი,” – ამბობს სიმონ  ჯანაშია. მისი თქმით, ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც პოლიტიკოსები ამომრჩევლებს “ოქრის მთებს” ჰპირდებიან და შემდეგ არ ასრულებენ.

“არა მხოლოდ პედაგოგებს, არამედ უფრო ფართო საზოგადოებასაც ჰპირდებიან მსგავს “ოქროს მთებს”, მაგრამ არ ასრულებენ. მაგალითად, განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა 5 თვის წინ თქვა, რომ ერთ წელიწადში მნიშვნელოვნად გავაუმჯობესებთ განათლების ხარისხს სკოლებშიო და ველოდებით. იმ ერთი წლიდან 5 თვე უკვე გავიდა და საინტერესოა დარჩენილ 7 თვეში რას გააკეთებს,” – აღნიშნავს ჯანაშია.

განათლების ექსპერტი ზურაბ ვახანია აცხადებს, რომ ის საერთოდ არ ემხრობა მასწავლებლებისთვის ხელფასების მატებას. ამბობს, რომ მისი უპირველესი საფიქრალია სწავლის ხარისხი გაუმჯობესდეს და მასწავლებელმა ხელფასის მომატება უნდა დაიმსახუროს. წინასაარჩევნო დაპირების სანახევროდ შესრულება კი არც უკვირს. მისი თქმით, მთელს მსოფლიოში ყველა პოლიტიკოსი გაცილებით მეტ დაპირებას იძლევა, ვიდრე შემდეგ ასრულებს. ასე ხდება მოწინავე დემოკრატიულ ქვეყნებშიც. “ჩვენ ჩამორჩენილი სახელმწიფო ვართ და ჩვენთან რომ არ შესრულდება დაპირებები, თქვენ რა, ეჭვი გეპარებათ და გიკვირთ?” – ამბობს ვახანია.

“განათლების ლიგის” პრეზიდენტი მანანა ნიკოლეიშვილის განცხადებით, “ქართული ოცნების” დაპირება საშუალო 800-ლარიან ხელფასზე არც სერთიფიცირებული მასწავლებლებისთვის იქნება რეალობა, რადგანაც პედაგოგების დიდ უმეტესობას სრული განაკვეთი არ აქვს და შესაბამისად, 800 ლარი უფროსი მასწავლებლების სტატუსის მქონეებიდან მეოთხედსაც არ გამოუვა. სრულ განაკვეთად კი ითვლება, თუკი მასწავლებელს კვირაში 19-დან 25 საგაკვეთილო საათი აქვს და ყველაზე დიდი პრობლემა, ნიკოლეიშვილის თქმით, სწორედ საათების არასაკმარისი რაოდენობაა. მისივე თქმით, ასევე არ არის სიმართლე ის, რომ განათლების სამინისტროს მონაცემებით პრაქტიკოსი მასწავლებლის მინიმალური ხელფასი არის 385 ლარი, რადგან 50-ლარიანი მასწავლებლებიც არიან სკოლაში.

“სერთიფიცირებული მასწავლებელი 20 ათასამდეა, მაგრამ ისინი სერთიფიცირების ფულს სრულად არ იღებენ, იმიტომ, რომ საქართველოში მცირესაათიანი პედაგოგები არიან. სკოლაში დღეს 50-ლარიანი მასწავლებლებიც არიან. ეს შეიძლება ჯეჯელავამ არც იცის. სრულ დანამატებს მასწავლებლების უმეტესობა არ იღებს,” – აღნიშნავს ნიკოლეიშვილი, რომელიც ამბობს, რომ სერთიფიცირებულებშიც კი 400 და 500 ლარი თუკი აქვს მასწავლებელს, ეს კარგ ხელფასად ითვლება, რადგან მცირე საათები აქვთ.

მისი მტკიცებით, წესით, საბაზისო ხელფასი 15 წლის წინ უნდა ყოფილიყო 960 ლარი და ახლა მხოლოდ სერთიფიცირებული მასწავლებლებისთვის საშუალოდ 800 ლარზე საუბარი, მისთვის მიუღებელია. “რა ხარისხზე ლაპარაკობენ, რა რეფორმაზე ლაპარაკობენ, რა ფინეთს ახსენებენ?! გერმანიაში ყველა საჯარო მოხელეზე მაღალი ხელფასი აქვს მასწავლებელს, ფინეთში კი მასწავლებლის ხელფასი ყველაზე მაღალია,” – აცხადებს ნიკოლეიშვილი: – “ქართულმა ოცნებამ” კეთილი ინებოს და თუ ღრმა რეფორმის გატარება უნდა, მასწავლებლის საბაზისო ხელფასი მინიმუმ 1500 ლარი უნდა გახადოს”.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ომბუდსმენი ოკუპაციის კანონის შეცვლას ითხოვს და თავის რეკომენდაციებს ამზადებს

გვანცა ღვედაშვილი

სახალხო დამცველი უჩა ნანუაშვილი ოკუპაციის კანონის გადახედვას მოითხოვს. მისი თქმით, კანონის ლიბერალიზაცია აუცილებელია. იურისტები მიიჩნევენ, რომ აღნიშნულ ცვლილებებზე მუშაობა დიდ სიფრთხილეს მოითხოვს, რათა ამით ქვეყნის სუვერენიტეტი არ დავაყენოთ საფრთხის ქვეშ. მეორეს მხრივ გარკვეულ ცვლილებებზე რეკომენდაციები დასავლეთის მხრიდანაც არსებობს. პოლიტოლოგების აზრით კი აღნიშნული ნაბიჯი რუსეთის დასანახად იდგმება, რომ მან ჩვენი “კარგი ქმედება” დაინახოს.

“გარკვეული სახის ცვლილებები აუცილებელია, იმისთვის, რომ მოსახლეობის ინტერესები მაქსიმალურად იყოს დაცული. ეს ეხება როგორც გადაადგილების თავისუფლებას, ასევე ჰუმანიტარულს, განათლებას, ჯანდაცვასა და სხვა საკითხებს.

“უფრო მეტი შეღავათი უნდა არსებობდეს საქართველოს მცხოვრებლებისთვის, მათ შორის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრებ ადამიანებთან დაკავშირებით გარკვეული ცვლილებები და ამ კანონის გარკვეული ლიბერალიზაცია აუცილებელია და ჩვენ ვმუშაობთ გარკვეულ რეკომენდაციებზე”, – განაცხადა უჩა ნანუაშვილმა ტელეკომპანია “იბერიასთან” საუბრისას.

“მთელი კვირა” შეეცადა დამატებითი ინფორმაცია მოეპოვებინა, კონკრეტულად რა ცვლილებებზე იწყებს სახალხო დამცველის აპარატი მუშაობას და როდის წარუდგენს თავის რეკომენდაციებს მთავრობას, თუმცა, როგორც ომბუდსმენის აპარატიდან გვაცნობეს, ახლა დამატებით დეტალებზე განცხადების გაკეთებას არ აპირებენ. კონკრეტულ ცვლილებებს კი მოგვიანებით პრეზენტაციაზე გაასაჯაროებენ.

იურისტი ლევან ალაფიშვილი მიიჩნევს, რომ ოკუპაციის კანონში ცვლილებების შეტანა დიდ სიფრთხილეს მოითხოვს, რადგან ამ შემთხვევაში ზღვარი ადამიანი უფლებებსა და სახელმწიფოს სუვერენიტეტს შორის გადის. კანონის ლიბერალურობა კი თავის მხრივ გარკვეულ საფრთხეებს გულისხმობს. “როდესაც სასწორის ერთ მხარეს სახელმწიფოს სუვერენტეტი და უსაფრთხოება დევს, მეორე მხარეს კი ადამიანის უფლბებები, ამ შემთხვევაში უნდა მოიძებნოს გონივრული შუალედი, რათა არცერთი მხარე არ დაზარალდეს”, – განაცხადა ალაფიშვილმა. მისი თქმით, მნიშვნელოვანია ყველას ახსოვდეს რომ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე კონსტიტუციიდან გამომდინარე არსებობს საგანგებო რეჟიმი, რომელიც გარკვეულ შეზღუდვებს ითვალისწინებს. “კარგი იქნებოდა სახალხო დამცველი უფრო კონკრეტული ყოფილიყო. რადგან ადამიანის უფლებების დაცვა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, ჩემის აზრით, აუცილებლად მოითხოვს დიფერენციაციას.

“ყველაზე მნიშვნელოვანია და კარგი იქნება, თუკი ყველა, კანონმდებლებიც და სახალხო დამცველიც, კონსტიტუციიდან და კანონიდან გამომდინარე გავითვალისწინებთ, რომ იმ ტერიტორიებზე მოქმედებს საგანგებო რეჟიმი. ჩვენი კონსტიტუციით კი ასეთ შემთხვევაში შესაძლებელია შეიზღუდოს გარკვეული უფლებები, რომელსაც სხვა დროს თავად კონსტიტუცია იცავს. ასეთია სამეწარმეო უფლება და თავისუფლად გადაადგილება”, – გვითხრა იურისტმა.

იურისტი ლია მუხაშავრია კი ომბუდსმენის განცხადებას ემხრობა და მიიჩნევს, რომ ხელისუფლებას ეს ცვლილება ადრევე უნდა განეხორციელებინა.

“ცვლილებებში, ალბათ, სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის მუხლი იგულისხმება, რომელიც ოკუპირებული ტერიტორიიდან შემოსვლის დროს ეკისრება პირებს. ბუნებრივია, ეს ნაწილი გადასასინჯია და ამ საკითხთან დაკავშირებით დიდი ხანია გვაქვს საერთაშორისო თუ არასამთავრობო ორგანიზაციების რეკომენდაცია. ძალიან ბევრი ადამიანი შეიძლება გახდეს სისხლის სამართლის დამნაშავე ამ კანონის გამო. უცხოეთის მოქალაქეებს ხშირ შემთხვევაში წაკითხულიც კი არ აქვთ საქართველოს კანონი და წარმოდგენაც კი არ აქვთ, რომ შესაძლებელია ასე უხეშად დაარღვიოს კანონი, თუ აფხაზეთის მხრიდან შემოვა ტერიტორიაზე, ან ჩრდილო ოსეთის მხრიდან სამხრეთ ოსეთში შევა. წინა პარლამენტმა ამ კანონის შესაცვლელად “ვერ მოიცალა” და ახლა დროულიად შეახსენა ომბუდსმენმა მათ, რომ ცვლილება გასაკეთებელია. გამოდის, რომ წლები გადის და ასეთი სადამსჯელო მუხლი გვაქვს იმ ადამიანების მიმართ, რომლებსაც არც კი უფიქრიათ კანონის დარღვევა. ეს კი სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს, რადგან შემდგომში ისინი ჩვენს ტერიტორიაზე ტურისტებად ვეღარ შემოდიან”, – გვითხრა ლია მუხაშავრიამ.

პოლიტოლოგები აღნიშნულ ქმედებაში რუსეთის ინტერესს ერთხმად გამოყოფენ. თუმცა, კანონის ცვლილებებთან დაკავშირებით განხვავებული მოსაზრებები აქვთ. ნაწილი მიიჩნევს, რომ ცვლილება უნდა მივიღოთ, რადგან რუსეთს ვერც მკაცრი კანონით ვაიძულებთ რაიმეს გაკეთებას, ცვლილებით კი იმ დისკომფორტს მოვიშორებთ, რომლის წინაშეც ვდგებით ხოლმე; ნაწილი კი ცვლილებებების აზრს ვერ ხედავს.

პოლიტოლოგი თორნიკე შარაშენიძე ოკუპაციის შესახებ კანონის ლიბერალიზაციასთან დაკავშირებით ამბობს, რომ ეს კიდევ ერთი ნაბიჯია, რომლითაც რუსეთს დავანახებთ, რომ “ჩვენ კარგად ვიქცევით.” “არ ვთვლი, რომ ოკუპაციის შესახებ კანონის ლიბერალიზაცია აუცილებელია. ამის შესახებ არგუმენტებიც არ მომისმენია. თუმცა, გასაგებია, რომ ეს ომბუდსმენის იდეა არ იქნება, ეს აზრი ალბათ მთავრობაში ტრიალებს და მან გაახმოვანა. “ოთხი წლის წინ, როცა “ოცნებამ” არჩევნებში გაიმარჯვა, მოხდა მისი ლიბერალიზაცია. მუხლი გავაუქმეთ და ის ხალხი, ვისაც საფრთხე ჰქონდათ რომ დაგვეჭირა, რადგან გადაკვეთილი ჰქონდათ ოკუპაციის ხაზი, აღარ დავიჭირეთ და ახლა რაში სჭირდებათ, რა უნდა გააუქმონ, არ ვიცი”, – გვითხრა შარაშენიძემ.

აღნიშნული კანონის ცვლილებას რომ რუსული მხარე დიდი ხანია ითხოვს, ამას პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძეც გვეუბნება, თუმცა, აქვე აღნიშნავს, რომ ოკუპაციის შესახებ კანონის ლიბერალიზაციას საქართველოსგან დასავლეთიც მოითხოვდა.

“რომ გითხრათ, კანონის სიმკაცრემ რაიმე გაგვიკეთა და რუსები თავს არიდებენ მის დარღვევას, რათა მერე არ გაუჭირდეთ შემოსვლა-თქო, ალბათ არ ვიქნებით მართლები. ისინი არად დაგიდევენ არც ამ კანონს და არც სხვას. ჩვენი ინტერესები შეიძლება ამით დაზარალდეს, რადგან საერთაშორისო ღონისძიებების ფარგლებში, ჩვენ, შესაძლოა, რთულ ვითარებაში აღმოვჩნდეთ. ამ მოსაზრებებიდან გამომდინარე ვთვლი, რომ კანონი ამ მხრივ წესრიგშია მოსაყვანი”, – განაცხადა საყვარელიძემ.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

უვიზო მიმოსვლას ახალ წლამდე გვპირდებიან

სალომე სარიშვილი

ბრიუსელში უკრაინა-ევროკავშირის 2-დღიანი სამიტის მსვლელობისას ევროკომისიის პრეზიდენტმა ჟან-კლოდ იუნკერმა განაცხადა, რომ მიუხედავად ევროკავშირში ვიზალიბერალიზაციის საკითხზე რამდენიმე წევრი ქვეყნის მხრიდან წამოჭრილი პრობლემისა, ყველაფერი უკვე მოგვარებულია და ახლა უკვე გერმანიაცა და საფრანგეთიც უკრაინისთვის უვიზო რეჟიმის ამოქმედებაზე თანხმობას აცხადებს, რაც იმას ნიშნავს, რომ შესაძლოა უკრაინასთან ერთად, ვიზალიბერალიზაცია მალე, უფრო ზუსტად კი ახალ წლამდე საქართველომაც მიიღოს.

უკრაინული წყაროები უკვე აქტიურად წერენ იმის შესახებ, რომ წლის ბოლომდე შესაძლოა ე.წ. შეჩერების მექანიზმი ამუშავდეს, რაც პრინციპში, უვიზო მიმოსვლის მისაღებად საბოლოო ნაბიჯად მიიჩნევა. როგორც ქართველი ექპერტების ნაწილი ამბობს, იმ შემთხვევაში, თუკი უკრაინა უვიზო მიმოსვლას უახლოეს მომავალში მიიღებს, ეს პოზიტიური სიახლე საქართველოზეც გავრცელდება და შესაბამისად, ორივე ქვეყნის მოქალაქეები “შენგენის” ზონაში მოგზაურობას უვიზოდ შეძლებენ.

ცნობისთვის, უკრაინა-ევროკავშირის სამიტზე ევროკავშირის მაღალჩინოსნებთან ერთად, უკრაინის პრეზიდენტი პეტრო პოროშენკოც მონაწილეობდა. უკრაინული წყაროების ცნობით, ევროკომისიის შემდეგ, ევროკავშირის წარმომადგენლობამაც დაადასტურა, რომ უკრაინამ ვიზალიბერალიზაციისთვის საჭირო ყველა გეგმა სრულყოფილად შეასრულა.

თუმცა, მათივე ცნობით, როდის მიიღებს ევროპარლამენტი საბოლოო გადაწყვეტილებას უკრაინასთან უვიზო რეჟიმის ამოქმედების შესახებ, ეს ჯერ კიდევ უცნობია.

სამიტზე ევროპის საბჭოს პრეზიდენტთან, დონალდ ტუსკთან ერთად, ევროკომისის პრეზიდენტმა ჟან-კლოდ იუნკერმა ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს მოუწოდეს უკრაინისთვის უვიზო რეჟიმის საკითხი 2016 წლის ბოლომდე გადაწყვიტონ. “მოხარული ვარ ყველა წევრი ქვეყანა უკრაინისთვის უვიზო მიმოსვლის მიღების შესახებ მზაობას გამოხატავს. გადაწყვეტილება ძალაში შევა მას შემდეგ, რაც ე.წ. შეჩერების მექანიზმი ამოქმედდება,” – განაცხადა ტუსკმა. მანვე დაადასტურა, რომ ამ ეტაპზე ევროკავშირში გარკვეული პრობლემები არსებობს და იქვე დაუმატა, რომ დისკუსია ე.წ შეჩერების მექანიზმის ამუშავებასთან დაკავშირებით ჯერ კიდევ გრძელდება. “თუმცა, ეს დისკუსია უკრაინას არ ეხება, რადგან მან თავისი საქმე შესანიშნავად შეასრულა,” – დასძინა ევროსაბჭოს პრეზიდენტმა. ამავდროულად ტუსკმა თავი შეიკავა კონკრეტული თარიღის პროგნოზირებისგან, თუ როდის მიიღებს საბოლოოდ უკრაინა ვიზალიბერალიზაციას.

უკრაინული ტელევიზიის “ტე-ეს-ენის” ინფორმაციით, სამიტის დაწყებამდე ევროპარლამენტის პრეზიდენტმა მარტინ შულცმა განაცხადა, რომ ე.წ შეჩერების მექანიზმზე ევროკავშირის რამდენიმე წევრი ქვეყანა ვერ თანხმდება, მათ შორის კი საფრანგეთი, ბელგია და გერმანია.

ჟურნალისტების კითხვაზე – ხომ არ არის მოსალოდნელი შეჩერების მექანიზმის ამუშავება საფრანგეთში ზაფხულში მოსალოდნელ არჩევნებამდე გადაიდოს, შულცმა უპასუხა, რომ ამ გადაწყვეტილების შესახებ ინფორმირებული არაა.

თავის მხრივ კი, დონალდ ტუსკმა და ჟან-კლოდ იუნკერმა სამიტის შემდეგ განაცხადეს, რომ გერმანიამ და საფრანგეთმა უკრაინის სავიზო რეჟიმისგან გათავისუფლების შესახებ შეთანხმებას მიაღწიეს. “რაც შეეხება საფრანგეთს (რომელიც უკრაინას სავიზო რეჟიმის მიღებაზე ბლოკავს) ეს სიმართლე არაა,” – განაცხადა ტუსკმა და იქვე დასძინა, რომ ევროკავშირის წევრი არც ერთი ქვეყანა უკრაინისთვის სავიზო რეჟიმის ბლოკირებით დაინტერესებული არაა.

ჟან-კლოდ იუნკერმა კი, რომელიც მოგვიანებით კოლეგებს შეუერთდა, დაადასტურა, რომ პრობლემები აღნიშნულ საკითხზე მართლაც არსებობდა, თუმცა ის 24 ნოემბერს მოიხსნა. „ამ დილით პრეზიდენტ ოლანდსა და გერმანიის კანცლერ მერკელს ვესაუბრე. შემიძლია დავადასტურო, რომ პრობლემები წლის ბოლომდე მოხსნილი იქნება,” – განაცხადა მან. „უკრაინისთვის უვიზო რეჟიმის მიღების დაგვიანება არც ევროპისთვისაა ხელსაყრელი,” – მიიჩნევს ევროკომისარი იოჰანეს ჰანი, ვინაიდან, მისი თქმით, ასეთ შემთხვევაში ევროკავშირს ნდობასთან დაკავშირებით სერიოზული პრობლემები შეექმნება.

მან ისიც გაიხსენა, რომ ევროკავშირმა როგორც პოლიტიკურ, ისე ტექნიკურ ნაწილში უკრაინის მიერ ყველა დავალების შესრულება დაადასტურა. “144 კრიტერიუმი შესრულებულია. ელექტრონული დეკლარაცია კი წინგადადგმულ ნაბიჯად მიიჩნევა,” – დასძინა ჰანმა. ამავე დროს ევროკომისარმა აღნიშნა ისიც, რომ პრეზიდენტ იუნკერის მოწოდება – უკრაინამ უვიზო რეჟიმი წლის ბოლომდე მიიღოს, მეტად ამბიციურად ჟღერს.

უკრაინული ტელეკომპანია “ტე-ეს-ენის” მიერ გამოკითხული ექსპერტების ნაწილი კი მიიჩნევს, რომ უკრაინისთვის და შესაბამისად საქართველოსთვისაც, უვიზო რეჟიმის მიღება შესაძლოა “შეჩერების მექანიზმის” ამუშავებისთანავე მოხდეს.

“მთავარი ევროკავშირის პოლიტიკური ნებაა, ცდა დიდხანს აღარ გაგრძელდება. ამ წელს ევროპარლამენტი პლენარულ რეჟიმში კიდევ ორჯერ უნდა შეიკრიბოს – დეკემბრის დასაწყისსა და მიწურულს, ამიტომ ევროპარლამენტის მაღალჩინოსნებს გადაწყვეტილების მისაღებად კიდევ სამი კვირა აქვთ,” – ნათქვამია უკრაინული ტელევიზიის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

ევროპული კვლევების ცენტრის ხელმძღვანელის კახა გოგოლაშვილის თქმით, უკრაინა ვიზალიბერალიზაციის მიღების გზაზე საქართველოზე ბევრად უფრო ჩამორჩენილ იყო და შესაბამისად, ამ ქვეყანასთან ერთად უვიზო მიმოსვლას უახლოეს მომავალში საქართველოც უნდა ელოდოს.

როგორც გოგოლაშვილმა “მთელ კვირას” განუცხადა, საამისოდ ევროკავშირის ლიდერების მხრიდან პოზიტიური გზავნილები, უფრო მეტიც – გარანტიები უკვე მკაფიოა. ამიტომ იგი ვარაუდობს, რომ ე.წ. შეჩერების მექანიზმის ამოქმედება აღარ გაჭიანურდება და შესაბამისად, პროცესი არ შეფერხდება.

“გახსოვთ, რომ უკრაინასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილება მიღებული არ იყო და შესაბამისად, ეს ქვეყანა ვიზალიბერალიზაციის მიღების გზაზე ბევრად უფრო ჩამორჩენილი იყო, ვიდრე საქართველო. ასე რომ, უკრაინა ახლა დაგვეწია და პრინციპში, ორივე ე.წ. შეჩერების მექანიზმის ამუშავებას ვუცდით, რის შემდეგაც პრაქტიკულად, უვიზო მიმოსვლაზე ევროპარლამენტის გადაწყვეტილება ძალაში შევა.

“ცხადია, ყველაფერი შეიძლება მოხდეს, მაგრამ როგორც ვხედავთ, უმაღლეს დონეზე პოლიტიკური გადაწყვეტილება უკვე მიღებულია და უბრალოდ ის ძალაში უნდა შევიდეს,” – ამბობს კახა გოგოლაშვილი.

მისივე თქმით, ე.წ. შეჩერების მექანიზმის ამოქმედებიდან უვიზო რეჟიმის ამოქმედებას მაქსიმუმ 1 თვე დასჭირდება. ანუ, გამოდის, რომ თუკი ე.წ. შეჩერების მექანიზმი იანვრის ბოლოს ამუშავდება, უვიზო მიმოსვლა თებერვილის ბოლოდან შეიძლება უკვე ძალაში შევიდეს.

“ამ ეტაპისთვის შეგვიძლია წყნარად ვიყოთ, რადგან ერთი და ორი თვე ისედაც არაფერს გვიწყვეტს. მთავარია, რომ ქვეყანას ეს რეჟიმი გააჩნდეს. რა თქმა უნდა, რაც უფრო ვუახლოვდებით საბოლოო შედეგს, დაძაბულობა მითუფრო მეტად იზრდება – ყველა ნერვიულობს, რადგან არ ვიცით რას მოგვიტანს ეს შედეგის თვალსაზრისით. ვგულისხმობ უვიზო რეჟიმის გამოყენებით მიღებულ შედეგსა და ამით საზოგადოებისთვის რაღაც ღირებულის შეძენას. ჯერ არ ვიცით ეს შედეგი დააჩქარებს თუ არა ევროპასთან ინტეგრაციის პროცესს. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია და ბუნებრივია, ყველას უნდა გაიგოს რას მოიტანს უვიზო მიმოსვლა. პრინციპში, ისეთი განცხადებები და გარანტიებია გაცემული, რომ თუკი ამის მერე რაიმე შეფერხება კიდევ მოხდება, რა თქმა უნდა, ეს ევროკავშირის იმიჯს ძალიან დაარტყამს. არ მგონია ეს რომელიმე წევრი ქვეყნის მეთაურს ან ინსტიტუტების ხელმძღვანელებს ხელს აძლევდეს,” – აღნიშნავს “მთელ კვირასთან” საუბრისას გოგოლაშვილი და ყურადღებას ევროკომისარ იოჰანეს ჰანის განცხადებაზეც ამახვილებს.

“რეალურად, უვიზო მიმოსვლის ამოქმედება ჰანეს და შულცის გადასაწყვეტი არაა, რადგან ევროპარლამენტი ამას კენჭისყრის მიხედვით ადგენს. აქ საუბარი უფრო იმაზეა, ვინ არის მეტად პესიმისტი ან პირიქით, ოპტიმისტი. პრინციპში ასეთი განცხადებები, ვგულისხმობ ევროკომისრის აზრს ამბიციების შესახებ, არ უნდა გაკეთებულიყო, რადგან ეს მიუთითებს იმაზე, რომ ევროკავშირის ინსტიტუტებში რაღაც კონკრეტული პრობლემები მართლაც არსებობს.

“ზოგადად, საქართველოსთან მიმართებაში ჰანს ნათვქამი აქვს, რომ ჩვენი ქვეყანა უვიზო მიმოსვლას იმსახურებს და ის ამას მიიღებს კიდეც. პრინციპში, ეს არ გახლავთ 10 წლის წინანდელი ევროკავშირი, როცა ვიცოდით, რომ ეს იქნება ან არა. ახლა განწყობა იცვლება და სიტუაციაც შესაბამისად დინამიკურია. ამიტომ გადაწყვეტილებებით რაიმეს პროგნოზირება ძალიან რთული გახდა, თუმცა კი გზავნილები გარკვეულ გარანტიებს ქმნის,” – დასძენს გოგოლაშვილი.

——————–

„ახალი თაობა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ვახტანგ ძაბირაძესთან: „პარლამენტში დაპირისპირება „ნაციონალებსა“ და პატრიოტთა ალიანსს შორის იქნება“

პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პარლამენტში შესულ პოლიტიკურ ძალებზე საუბრობს.

- ბატონო ვახტანგ, როდესაც პირველად შეიკრიბა მე-9 მოწვევის პარლამენტი, გიორგი კვირიკაშვილმა განცხადება გააკეთა, რომ მათი მიზანია, ნორმალური პოლიტიკური პროცესი წარიმართოს პარლამენტში. როგორი იქნება ახალი პარლამენტი? ჩვენ უკვე ვნახეთ მძაფრი დაპირისპირება ნაციონალებსა და „ქართულ ოცნებას შორის, როდესაც მთავრობა დაამტკიცეს...

- პირველ რიგში, უნდა აღვნიშნო, რომ ხელისუფლებას აქვს საკონსტიტუციო უმრავლესობა. ეს ფაქტი იმიტომ გავიხსენე, რომ ამას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს იმის განსაზღვრაში, თუ როგორი შეიძლება იყოს ეს პარლამენტი. ეს იმას ნიშნავს, რომ ხელისუფლებას შეუძლია, არა მხოლოდ ყოველგვარი დაბრკოლების გარეშე გაიტანოს ნებისმიერი საკითხი, აღარ ვლაპარაკობ ორგანულ კანონებზე, არამედ შეუძლია, კონსტიტუცია გადასინჯოს. ეს ყველაფერი შეუძლია გააკეთოს, მიუხედავად იმისა, რას იტყვის ოპოზიცია და როგორი იქნება მისი პოზიცია. დიახ, მწვავე დაპირისპირება იყო. ეს არის პარლამენტის დანიშნულებაც. იქნება მძაფრი დებატები, რომლის გარეშეც პარლამენტი წარმოუდგენელია, მაგრამ, ალბათ, არ იქნება ზღვარს გადასული დებატები, ურთიერთშეურაცხყოფაში გადასული ლანძღვა-გინება. შეიძლება, ამას გულისხმობდა გიორგი კვირიკაშვილი, როდესაც კონსტრუქციულობაზე საუბრობდა.

- მართლაც შეიძლება, მხოლოდ აკადემიური დებატებით შემოიფარგლოს პარლამენტში, მაგალითად, ნაციონალური მოძრაობისა და პატრიოტთა ალიანსის დაპირისპირება?

- გულწრფელად რომ გითხრათ, ამის მოლოდინი ნამდვილად არ მაქვს. უკვე აშკარად ჩანს, რომ პატრიოტთა ალიანსი უფრო მეტად დაუპირისპირდება ნაციონალურ მოძრაობას, ვიდრე ხელისუფლებას, ამ შემთხვევაში სახელისუფლებო პარტია `ქართულ ოცნებას~. დებატები, დაპირისპირება სწორედ ნაციონალებსა და პატრიოტთა ალიანსს შორის იქნება. პირველივე სხდომებზე, დებატებზე უკვე ნათლად გამოჩნდება, თუ როგორი პარლამენტი გვეყოლება ოთხი წლის განმავლობაში.

- თქვენ როგორი მოლოდინი გაქვთ?

- წინა პარლამენტისგან დიდად განსხვავებული არ იქნება, არ იქნება იმ საპარლამენტო ტრადიციებიდან ამოვარდნილი, რომელიც აქამდე გვქონდა, ვგულისხმობ როგორც დადებით, ისე უარყოფით მხარეს. ალბათ, განსხვავებული ეს პარლამენტი მაინც ვერ იქნება.

- „ნაციონალური მოძრაობა“ როდესაც ხელისუფლებაში იყო, მახსოვს, როგორ ითხოვდა ოპოზიციისგან კონსტრუქციულობას. დღეს რამდენად იქნება თავად კონსტრუქციული ოპოზიცია?

- სიმართლე გითხრათ, რას ნიშნავს „კონსტრუქციული“ ოპოზიცია, არავინ იცის. არადა, ამოვიჩემეთ „კონსტრუქციული ოპოზიცია“. 2009 წლის მოვლენებს თუ გავიხსენებთ, მაშინ ოპოზიცია ძირითადად ქუჩაში იყო და ქუჩის აქციებს წარმართავდა. მაშინ ოპოზიცია პარლამენტში არ ყოფილა. თავისთავად, არაკონსტრუქციული ქუჩის აქციებში არაფერია. ეს არის პოლიტიკური ცხოვრების ისეთივე შემადგენელი, როგორიც დანარჩენი დემოკრატიული მეთოდები და გზები. ოპოზიციის ძირითადი დანიშნულება ხელისუფლების კრიტიკაა და ამაში უცნაური არაფერია. რაც შეეხება ლანძღვა-გინებას, ეს არათუ კონსტრუქციულობაა, არამედ უზნეობაა. დღევანდელი მოცემულობით, რაზეც მეკითხებით, დღევანდელ ოპოზიციას, გარდა კრიტიკისა, სხვა არც არაფერი შეუძლია, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რადგან მმართველ ძალას საკონსტიტუციო უმრავლესობა აქვს და, როგორც უნდა, ისე წარმართავს ამ შესაძლებლობას. ოპოზიცია ვერც კანონპროექტს შეაფერხებს და ვერც საპარლამენტო პროცესს. ოპოზიცია თუ ხელისუფლების ქებით დაკავდება, მაშინ ჩათვალეთ, რომ ქვეყანაში ოპოზიცია არ არსებობს.

- „ნაციონალური მოძრაობა“ აცხადებს, რომ პარლამენტში საქმიანობას ქუჩის აქციებთან კომბინაციაში აპირებენ...

- არა მგონია, „ნაციონალური მოძრაობა“ დუმილით შეხვდეს ყველაფერს და არ გააპროტესტოს. ნამდვილად არ იქნება მოულოდნელი, ქუჩის აქციები დააანონსონ და გამართონ კიდეც. ვინმეს მოსწონს თუ არ მოსწონს, არჩევნების შედეგების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, ამ პოლიტიკურ ჯგუფს ნახევარი მილიონი ამომრჩეველი უჭერს მხარს. რატომ უჭერს მხარს? ვინ აღიქვამს ამ ინფორმაციას სწორად ან არასწორად, ეს უკვე სხვა საკითხებია. რეალობა არის ასეთი – პარლამენტში შევიდა ძალა, რომელსაც ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობის ნახევარმილიონიანი მხარდაჭერა აქვს. თუ არჩევნების ლეგიტიმაციის საკითხი კითხვის ნიშნის ქვეშ არ დგას და, როგორც ვიცი, არ დგას, მაშინ ეს რეალობა ყველამ უნდა აღიაროს.

„ახალი თაობა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ სოსო მანჯავიძესთან: „ხალხს რეფერენდუმის უფლება არ უნდა წაართვან“ // „მიხეილ სააკაშვილი აშშ-ში მოვლენების განვითარებას ელოდება“

„ახალი თაობა“ ესაუბრა დედაქალაქის საკრებულოს დამოუკიდებელ დეპუტატ სოსო მანჯავიძეს.

- მალე შეიქმნება საკონსტიტუციო კომისია, რომელიც მოამზადებს ცვლილებებს საქართველოს კონსტიტუციაში. მოელით თუ არა, რომ ამ საკითხებს შორის იქნება ქორწინების განმარტებაც? ამ თემაზე თქვენ და საინიციატივო ჯგუფის სხვა წევრებმა მოსახლეობაში ხელმოწერები შეაგროვეთ...

- ამის იმედი მაქვს. მგონია, რომ ეს პარლამენტი შეიტანს კონსტიტუციაში ჩანაწერს, რომლის თანახმად, ქორწინება ქალისა და მამაკაცის ერთობაა. პრობლემას ახლა სხვა რამეში ვხედავ. ესაა რეფერენდუმის უფლება. პრეზიდენტის ერთი ბრძანებულება ამ უფლებას ლახავს. ვაპირებ, პრეზიდენტ მარგველაშვილის ეს ბრძანებულება საკონსტიტუციო სასამართლოში გავასაჩივრო.

- გიორგი მარგველაშვილმა თავისი უარით ამ თემაზე რეფერენდუმის მოწყობის თაობაზე საეჭვო გახადა რეფერენდუმებში ხალხის მონაწილეობა?

- დიახ. მოგეხსენებათ, რომ ჩვენმა საინიციატივო ჯგუფმა 200.000-ზე მეტი ხელმოწერა შეაგროვა. მოვითხოვდით რეფერენდუმის დანიშვნას. ცესკომ ხელმოწერების ნამდვილობა დაადასტურა, პრეზიდენტმა კი თავისი ბრძანებულებით რეფერენდუმზე უარი თქვა. მისი განმარტებების შინაარსი ასეთი იყო – რეფერენდუმი ვერ ჩატარდება ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენამდე; რეფერენდუმის შედეგები ვერ აისახება კანონმდებლობაში; საკონსტიტუციო ცვლილებები ვერ მოესწრება პროცედურულად, ანუ ერთ თვეში. ამ ბრძანებულებამ დაბრკოლებები შეუქმნა საერთოდ რეფერენდუმებს. არადა, სარეფერენდუმო საკითხი ბევრია. პირადად მაქვს რამდენიმე პროექტი მომზადებული. იქმნება პარადოქსული სიტუაცია. მაგალითად, რომ გვინდოდეს რეფერენდუმის მოწყობა თემაზე, სურს თუ არა მოსახლეობას აფხაზებთან ერთად ცხოვრება, ამას ვერ გავაკეთებთ. ერთ-ერთი აბსურდული არგუმენტი ასეთია – საქართველოს იურისდიქცია ყველგან არ ვრცელდება. პრეზიდენტის ბრძანებულება არასწორია. ის უნდა დაიძლიოს. უამრავი საკითხია რეფერენდუმზე გამოსატანი. ეს ის საკითხებია, რომლების გადაწყვეტასაც ეწინააღმდეგებიან ინტერესთა ჯგუფები, არასახელმწიფოებრივად მოაზროვნე პირები პარლამენტსა და მთავრობაში.

- პრეზიდენტის უარის შემდეგ პლებისციტის ჩატარების საკითხიც დაისვა...

- პლებისციტს კანონმდებლობით ნიშნავს პრემიერი, თუმცა შეიქმნა სხვაგვარი რეალობა და პლებისციტის საჭიროება მოიხსნა. გიორგი კვირიკაშვილმა აღნიშნა, რომ ამ საკითხს პარლამენტი მიხედავდა. მას მაშინ იმედი ჰქონდა, რომ 2016 წლის მოწვევის პარლამენტში „ქართულ ოცნებას“ ექნებოდა უმრავლესობა. ახლანდელ პარლამენტში „ოცნებას“ აქვს ასეთი უმრავლესობა. გიორგი კვირიკაშვილმა ყურად იღო ხალხის აზრი, მაგრამ პლებისციტი საჭიროდ აღარ მიიჩნია. მან ისიც კი თქვა, რომ 200.000-ზე მეტი ხელმოწერა, ფაქტობრივად, პლებისციტია. გულდასაწყვეტია, რომ ქვეყნის მთელი ყურადღება მიპყრობილია არა პრობლემებისაკენ, არამედ, უსაგნო ოპონირებისა და კინკლაობისაკენ. „ქართული ოცნება“ გარანტირებულად იმარჯვებს ნაციონალურ მოძრაობასთან შეჯახებაში, მაგრამ, ხომ არ შეიძლება, ეს სპორტის სახეობად აქციო! სულ წყენის გახსენებასა და გულის ფხანაში ხომ არ უნდა იყოს საზოგადოება! ფხანა ქეციან გულს სჭირდება. ილია ამბობდა, ფხანა ქეცმა იცისო. სამწუხაროდ, საზოგადოება ამ სანახაობით ერთობა.

- ფიქრობთ, რომ ხალხს აინტერესებს „ოცნებისა“ და „ნაცმოძრაობის“ შერკინებები?

- საუბედუროდ, საზოგადოების ძალიან დიდ ნაწილს ეს იზიდავს. კინკლაობა გრძელდება ახალ პარლამენტშიც.

- ქორწინების დეფინიციის საკითხს დავუბრუნდეთ. საზოგადოებაში არიან ჯგუფები, რომლებსაც მიაჩნიათ, რომ კონსტიტუციაში ამ ჩანაწერის გაკეთებას აზრი აქვს მაშინ, თუ გაუქმდება ანტიდისკრიმინაციული კანონი...

- ყველაფრით უკმაყოფილება რადიკალების თვისებაა. ამ საკითხების ერთმანეთთან მიბმა გაუგებარია. რადიკალიზმმა მარცხი განიცადა ლიბერალიზმშიც. რადიკალური ლიბერალიზმი კვდება. ეს მსოფლიო ტენდენციაა, თუმცა ჩვენი ლიბერალური ტელემედია აგრძელებს ადრინდელ რადიკალიზმს და ცვლილებებს ვერ გრძნობს.

- მიხეილ სააკაშვილი თუ გააგრძელებს თავისი მედიასაშუალებების დაფინანსებას?

- მიხეილ სააკაშვილს არ დაუკარგავს ინტერესები საქართველოს პოლიტიკის მიმართ. ამისათვის მას სჭირდება მედიაც. მისი მედიასაშუალებები რადიკალურად ლიბერალურია. სააკაშვილი ყურადღებით ადევნებს თვალს აშშ-ში მიმდინარე მოვლენებს. იმ ქსელმა, რომელსაც სააკაშვილი წარმოადგენს, მარცხი განიცადა აშშ-ის არჩევნებში. ამერიკაში დიდი ვნებათაღელვაა: ვისკონსინში ხმებს გადაითვლიან, მოსალოდნელია საპროტესტო აქციებიც. ლიბერალებს ძალიან დიდი დაფინანსება აქვთ. ისინი დამარცხებას არ ეგუებიან. მოვლენების განვითარებას აკვირდება სააკაშვილიც.

„ახალი თაობა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ ია ანთაძესთან: „ყველა სტუდენტი თანასწორი უნდა იყოს“ // რატომ დაიცვა ია ანთაძემ ელენე ხოშტარია?

„ახალი თაობის“ კითხვებს მედიაექსპერტი ია ანთაძე პასუხობს.

- ია, რა პროცესები მიმდინარეობს სახელმწიფო უნივერსიტეტში? რას აპროტესტებს აუდიტორია 115 და რამდენად სამართლიანია მათი პროტესტი?

- ბუნებრივია, რომ ახალგაზრდებს აქვთ პროტესტის განცდა იმის მიმართ, რაც ხდებოდა წლების განმავლობაში თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. მე მგონი, ძალიან მკაფიოდ განმარტავენ, რა არ მოსწონთ მათ უნივერსიტეტში და ის, რაც მათთვის არის მიუღებელი, მე მგონია ასე, რომ ჩვენთვის, მოქალაქეებისთვისაც უნდა იყოს მიუღებელი, თუ გვინდა, რომ კარგი უნივერსიტეტები გვქონდეს და სწავლის ხარისხი იყოს ისეთი, რომ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები კონკურენტუნარიანები იყვნენ როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე გარეთ.

- ძირითადად რა სახისაა მათი მოთხოვნები?

- იქ არის საუბარი ძირითადად ორ თემაზე – ერთი, რომ სწავლის ხარისხი გაიზარდოს და მეორე – სტუდენტურ ჯგუფებსა და, პირველ რიგში, თვითმმართველობას არ მიეცეთ ისეთი პრივილეგიები, რომელიც არა აქვთ სხვა ჯგუფებს, რომლებსაც ასევე უნდათ აქტიურობა. მე მიმაჩნია, რომ ერთი მოთხოვნაც ძალიან სწორია და მეორეც.

- გამოხატვის ფორმებზე რას იტყვით?

- რაც შეეხება ფორმებს, დღეს მათი ფორმები ძალიან მწვავეა, რადგან მათ მიაჩნიათ, რომ, მიუხედავად ბევრი დაპირებისა, ვერ მიიღეს ამ დაპირების შესრულება და ახლა გადავიდნენ უფრო რადიკალურ გამოხატვაზე. არსებობს კანონი და კანონის ფარგლებში ყველანაირი გამოხატვა მისაღებია. როდესაც კანონი ირღვევა, მერე სახელმწიფო ერევა აქ და ცდილობს, ეს კანონდარღვევები აღარ იყოს და აღადგინოს წესრიგი. პრინციპში, ჩემთვის გასაგები და მისაღებია აუდიტორია 115-ის პროტესტი.

- რატომ არ წავიდა უნივერსიტეტის ხელმძღვანელობა დათმობაზე? ვნახეთ, რომ თვითმმართველობის არჩევნებიც ჩატარებულად გამოცხადდა. რატომ არ დათმეს?

- დათმობა ნამდვილად იყო. ვერ ვიტყვით, რომ არაფერი დათმეს. მე რექტორს მოვუსმინე და ის ამბობს, რომ პრივილეგიები, რომლებიც ჰქონდა ადგილობრივ თვითმმართველობას, აღარ ექნება, მაგრამ თვითონ თვითმმართველობა, როგორც ერთ-ერთი თვითორგანიზებული ჯგუფი, ისევ იარსებებს. აუდიტორია 115-ს აქვს სურვილი, საერთოდ არ იყოს თვითმმართველობა იმ ფორმით, რა ფორმითაც ახლაა. რომ მათ კანონით მინიჭებული გარანტიები არ ჰქონდეთ.

- ყველა სტუდენტი თანასწორი იყოს?

- დიახ, იყოს ყველა თანაბარ პირობებში და ყველას ჰქონდეს საშუალება, თავად შექმნას თვითორგანიზებული ჯგუფი იმ საკითხზე, რა საკითხზეც ამ ჯგუფის წევრებს უნდათ მუშაობა. რექტორი ამბობს, რომ ფინანსური პრიორიტეტები თვითმმართველობას აღარ ექნება, მაგრამ თვითმმართველობა, როგორც ასეთი, იარსებებს. აი, აქ არის ახლა დავა. გარკვეული უკანდახევა იყო, მაგრამ, არა ისეთი, როგორსაც ითხოვდნენ აუდიტორია 115-ის წევრები.

- სწავლის ხარისხის გაუმჯობესებაზე რას იტყვით?

- რაც შეეხება სწავლის ხარისხს, ეს მრავალწლიანი გეგმაა და მე არ ვიცი, რამდენად განხორციელდება, მაგრამ იმაში, რომ ცვლილებები საჭიროა, ეჭვი არ მეპარება. ამაზე სტუდენტებიც საუბრობენ, მთავრობაც, ლექტორიც და, სინამდვილეში რას მივიღებთ, ამაზე გარკვეული პერიოდის შემდეგ შეგვიძლია ვისაუბროთ.

- პიკეტირება გრძელდება. რამდენად მოხერხდება შეთანხმება, დათმობაზე წასვლა?

- გამოვა, ალბათ. სხვანაირად ვერ წარმომიდგენია, რა უნდა მოხდეს. მთავარია, საბოლოოდ რა გამოვა, ვის რისი დათმობა მოუწევს. ვიღაცამ უნდა დათმოს, ეს ფაქტია. როდესაც არის პროტესტი და ორგანიზებული პროტესტი, სახლში არავინ წავა, იმიტომ რომ დაიღალნენ. ისინი ახალგაზრდები არიან და ძალიან დიდხანს არ დაიღლებიან. ამიტომ მათ სჭირდებათ, მოუსმინონ უფრო ყურადღებით და გაითვალისწინონ ის, რაც მათ უნდათ და რასაც ითხოვენ. რით დასრულდება ეს პროცესი, არ ვიცი, მაგრამ, ერთი ვიცი, რეპრესიებს ამ ახალგაზრდების მიმართ არ ველოდები. მაინც მგონია, რომ მოლაპარაკებითა და დათმობით დასრულდება.

- რას იტყვით სკოლებში მიმდინარე პროცესებზე, როგორც ყოფილი პედაგოგი, რა პრობლემებია?

- სკოლა ძალიან კომპლექსურია, იმიტომ რომ იქ არის მასწავლებლების კვალიფიკაციის, სკოლის უსაფრთხოების, სახელმძღვანელოების პრობლემა და ასე შემდეგ. ძალიან კომპლექსურია სკოლის თემა. მინისტრი რასაც ამბობს, თუ დავუკვირდებით შინაარსს, პრინციპში, არავის შეიძლება რამე ჰქონდეს ამ შინაარსის საწინააღმდეგო.

- მაშ, რატომ იწვევს ეს დავას საზოგადოებაში?

- უბრალოდ, დავას იწვევს ფორმები, რა ფორმითაც ბატონი ჯეჯელავა ამ თავის შინაარსა ახმოვანებს. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეს არის ადამიანი, რომელიც მინისტრობამდე დაკავებული იყო ისეთი პროფესიით, სადაც ძალიან დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა როგორც შინაარსს, ასევე ფორმას. იმისთვის, რომ მას მიეღწია თავისი მიზნისთვის, უბრალოდ, ვალდებული იყო, მოეძებნა ორიგინალური ფორმები იმ შინაარსის გადმოსაცემად, რის გადმოცემაც მას სურდა.

- ამჟამად ეს სტილი რამდენად გამოდგება?

- რასაკვირველია, მინისტრის რანგში მას აქვს აბსოლუტურად სხვა ამოცანები, მაგრამ ეს ფორმის ორიგინალობა მას გადმოჰყვა წინა ცხოვრებიდან და, რადგან ეს იწვევს საზოგადოების გაღიზიანებას, ალბათ, თვითონ მოახდენს კორექციას. არ ვიცი, რას გადაწყვეტს, ეს მისი საქმეა, მაგრამ, შინაარსს თუ დავუბრუნდებით, შინაარსობრივად არ შეიძლება, არ მოგვწონდეს ის, რომ პროგრამები უნდა გამარტივდეს, წიგნები შეიცვალოს, ჩანთა დამსუბუქდეს, სწავლის შინაარსი შეიცვალოს და ორიენტირებული იყოს უნარ-ჩვევებზე და არა დაზეპირებაზე. არ შეიძლება, ადამიანს სკოლა ასწავლიდეს იმისთვის, რომ მან ტესტში რაღაც სწორი პასუხი შემოხაზოს, იმიტომ რომ ეს მთლიანად ანგრევს სწავლისა და შემეცნების პროცესს. ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, მისაღებია, უბრალოდ, არის ერთი სერიოზული პრობლემა.

- რაში მდგომარეობს ეს პრობლემა?

- პირადად ჩემთვის პრობლემა არის ის, რომ მე ვერ ვხედავ მთლიან ხედვას იმისას, როგორ უნდა შეიცვალოს ეს სფერო. ვგულისხმობ როგორც სკოლამდელ, ისე სასკოლო, საუნივერსიტეტო განათლებასა და მეცნიერებას, ისე, რომ ჩამოყალიბდეს ერთიანი, ახალი სააზროვნო სივრცე, რაზეც საუბარი იყო გია დვალისა და მისი ჯგუფის კონცეფციაში. იმ კონცეფციაში მე ძალიან კარგად და სისტემურად ვხედავდი, რა ტიპის გარდაქმნები იყო ჩაფიქრებული, რათა საბოლოოდ მიგვეღო მთლიანი პროდუქტი, როგორც ერთიანი, ახალი სააზროვნო სივრცე, თვისობრივად უფრო ღრმა და უფრო მაღალი ხარისხის, ვიდრე დღეს არის.

- იზიარებს ამ ხედვას ალექსანდრე ჯეჯელავა?

- იმას, რომ თვისობრივად შეიცვალოს მთლიანი სისტემა, დღეს ერთიანობაში ვერ ვხედავ. ჯერჯერობით ვხედავ ცალკეულ განცხადებებს, რომლებსაც ვეთანხმები. დიახ, ძალიან კარგი იქნება, თუ ეს ყველაფერი მოხდება. თუკი მთლიანი რეფორმა განხორციელდება, ეს მოგვცემს სრულიად ახალ პროდუქტს, აბსოლუტურად სხვა ხარისხისას და ბევრად უფრო კონკურენტუნარიან და დახვეწილ სააზროვნო სივრცეს, ვიდრე გვაქვს დღეს.

- როგორია დღევანდელი მიდგომები?

- უფრო ზუსტი პროგრამა უნდა დადონ, როგორ ხედავენ მთლიანობაში პროცესს. კი ბატონო, მთლიანობაში გასაგებია დღევანდელი მიდგომა და ოთხპუნქტიან გეგმაშიც ეს წერია, რომ ცოდნა უფრო მეტად უნდა მოერგოს ბაზრის მოთხოვნებს, მაგრამ ეს არ არის საკმარისი. როდესაც ცოდნა ბაზრის პრინციპს არის მორგებული, ის ვერასდროს იქნება მაღალი ხარისხის და, რაც მთავარია, მრავალფეროვანი. რაც შეეხება ძალიან მაღალი ხარისხის ცოდნას, ჯერ ეს ცოდნა უნდა შეიქმნას და ამან უნდა წამოიყოლოს მერე ბაზარი, ანუ თვითონ მაღალი ხარისხის ცოდნამ უნდა შექმნას ახალი ტიპის ბაზარი და სამუშაო ადგილები. ეს არის სწორედ ის, რაც ჩაფიქრებულია ქუთაისსა და თბილისში ტექნოლოგიური უნივერსიტეტისა და კოლაიდერის სახით. ამაში სახელმწიფო სახსრები არ იხარჯება. ასე რომ, თუ სახელმწიფო თავის რესურსს მიმართავს იქითკენ, რომ ცოდნა მოერგოს ბაზარს და, მეორე მხრივ, კერძო ინვესტიცია ჩაიდება იმაში, რომ შეიქმნას ისეთი ცოდნა, რომელიც შექმნის ახალ ბაზარს, ეს იქნება იდეალური ჩვენი ქვეყნისთვის! ვნახოთ, როგორ განხორციელდება ეს ყოველივე. რადგან საუბრობენ ცალ-ცალკე ამის თაობაზე, ე.ი. ვიღაცას გააზრებული აქვს ეს პროცესი. მე ველოდები სიახლეებს ამ კუთხით. პრემიერმაც პარლამენტში თავისი გამოსვლა დაიწყო განათლების რეფორმით და მან მესამე ადგილიდან პირველზე გადმოინაცვლა.

- ია, თქვენი ფეისბუქ-სტატუსი საზოგადოებამ ისე გაიგო, რომ თითქოს დაიცავით ელენე ხოშტარია თეა წულუკიანისგან, როდესაც დაწერეთ, რომ მეორე კლასიდან სკოლის დამთავრებამდე მისი მასწავლებელი იყავით, რომ ის ძალიან კარგი მოსწავლე იყო და უამრავი წიგნი აქვს წაკითხული. ასეა? რამ განაპირობა თქვენი მხრიდან ასეთი სტატუსის დაწერა?

- ელენე ხოშტარია ნამდვილად არის ჩემთვის ძალიან ძვირფასი ადამიანი ისევე, როგორც ყველა, ვისაც მე ათი წლის განმავლობაში ვასწავლიდი. როდესაც საუბარი იყო იმაზე, რომ მას ჰქონდა რთული პერიოდი ბავშვობაში და არ კითხულობდა წიგნებს, დროს ფლანგავდა ცუდ საქმეებში, რა თქმა უნდა, ასე არ იყო. მე დავწერე სიმართლე. არ შემეძლო, ეს არ დამეწერა. ადამიანი ჩემ თვალწინ იყო ათი წლის განმავლობაში და ძალიან ბევრს შრომობდა იმისათვის, რომ თავისი ცუდი თვისებები დაეძლია და ყოფილიყო წარმატებული. ასეთი წამოძახების შემდეგ, უბრალოდ, გამიჩნდა სურვილი, დამეწერა ის, რაც დავწერე. ელენეს დაცვა არ ჩამიფიქრებია, დავწერე ის, რაც იყო სიმართლე.

„ახალი თაობა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ სანდრო ბრეგაძესთან: „დეპუტატები და მთავრობის წევრები ფულს აპროცენტებენ“ // რა სია მიაწოდეს ყოფილ დეპუტატს?

რომელი პოლიტიკოსია მევახშეობით დაკავებული, როდის გასაჯაროვდება სკანდალური მონაცემები, ვინ შოულობს მილიარდებს ლარის გაუფასურებით? – ამ თემებზე „ახალ თაობას“ ყოფილი დეპუტატი, პარტია „ეროვნულების“ ლიდერი სანდრო ბრეგაძე ესაუბრება.

- თქვენ სოციალურ ქსელში განცხადება გაავრცელეთ, ამბობთ, რომ მოგაწოდეს სკანდალური სია, სადაც იმ პოლიტიკოსებზეა საუბარი, რომლებიც ფულს აპროცენტებენ...

- გიდასტურებთ, რომ მე მომაწოდეს 30 კაცისგან შემდგარი სია. ესენი არიან პარლამენტის წევრები, არასაპარლამენტო ოპოზიციის წარმომადგენლები, სამინისტროების ხელმძღვანელი პირები. ეს ადამიანები ფულს სხვადასხვა მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის ხელით აპროცენტებენ.

- შეგიძლიათ ამ ადამიანების დასახელება?

- მათ ვინაობას ვერ დავასახელებ, მიუხედავად იმისა, რომ ჩემთვის მოწოდებული სია სათანადო დოკუმენტაციით არის გამყარებული. ინფორმაციის დეტალების გამჟღავნების უფლება არა მაქვს. ამას ის ორგანიზაცია გააკეთებს, რომელმაც ეს კვლევა ჩაატარა. პოლიტიკოსების ნაწილი რომ მევახშეობით არიან დაკავებული, ამის შესახებ უკვე წლების განმავლობაში საუბრობენ. საზოგადოებისთვის მათი გვარებიც კარგად არის ცნობილი. ისიც ცნობილია, რომ ბევრ დეპუტატს მჭიდრო კავშირი აქვს მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებთან, რომლებიც საერთოდ უნდა აიკრძალოს.

- რატომ უნდა აიკრძალოს?

- იმიტომ, რომ ისინი ჩვეულებრივი მევახშეები არიან. კანონი უნდა იქნეს მიღებული მევახშეობის წინააღმდეგ და ყველა მევახშე სისხლის სამართლის პასუხისგებაში უნდა მიეცეს. სწორედ მათი ქმედებების შედეგია, რომ ნახევარი საქართველო დღეს გაუბედურებულია. მოსახლეობის ნახევარზე მეტმა მათი წყალობით დაკარგა ბინები და ქონება. სამწუხაროდ, ამ ორგანიზაციების წინააღმდეგ არავინ იღებს ხმას. მათ პოლიტიკოსები მფარველობენ. ეს მიკროსაფინანსოები მათ ფულს აპროცენტებენ და ორივე მხარე დიდ მოგებას იღებს.

- მოდით, ისევ სიას დავუბრუნდები. თქვენ მისი გასაჯაროებისგან თავს იკავებთ, მაგრამ, ის მაინც გვითხარით, ამ სიაში არიან თუ არა მოქმედი დეპუტატები?

- ამ სიაში არიან `ოცნების~ როგორც ძველი, ისე ახალი სახეები. იმედი მაქვს, ეს სია მალე გამოქვეყნდება. იქ ძალიან საინტერესო ხალხს შეხვდებით. მართალია, მევახშეობა კანონით არ ისჯება, მაგრამ ქრისტიანულად ეს ძალიან დიდი დანაშაულია. ჩემთვის მევახშეები იგივენი არიან, რაც ნარკოტიკებით მოვაჭრეები. ხელისუფლების წარმომადგენლები და ექსპერტთა ნაწილი ლარის კურსის დასტაბილურებაზე ზღაპრებს გვიყვებიან. თამამად შემიძლია გითხრათ, რომ ლარი არ გამყარდება, იმიტომ რომ გარკვეული ჯგუფები ამით ძალიან დიდ ფულს შოულობენ. მოდით, ამ ყველაფერს გლეხურ ენაზე ავხსნი _ როცა წინასწარ იცი, რა იქნება ლარის კურსი და წინასწარ თუ შეიძენ დოლარს, მოგვიანებით ძალიან დიდ თანხას იშოვი. დაზუსტებით შემიძლია გითხრათ, რომ ბოლო სამი წლის განმავლობაში იმ საფინანსო ჯგუფებმა ამ საქმით მილიარდები იშოვეს.

- ვინ იცის წინასწარ, როგორი იქნება ლარის კურსი მომავალში?

- პირველ რიგში, ხელისუფლების წარმომადგენლებმა იციან. ასეთ მოკლე პერიოდში ასეთი ოდენობის თანხას ვერანაირი ბიზნესით ვერ იშოვი. სამწუხაროა, რომ ეს ყველაფერი ისედაც გაღატაკებული ხალხის გაუბედურების ხარჯზე ხდება. ცუდია ისიც, რომ ამის წინააღმდეგ ვერაფერს მოიმოქმედებ. ფულის გაპროცენტება კანონით არ ისჯება. ფული მისია, უნდა, გააპროცენტებს, უნდა, რესტორანში დახარჯავს. ერთადერთი, რაშიც შეიძლება მოვედავოთ, ის არის, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლები ფულს სხვისი სახელით აპროცენტებენ.

„ახალი თაობა“, 27 ნოემბერი, 2016 წელი

ინტერვიუ პეტრე მამრაძესთან: „რუსეთთან მოლაპარაკებას აზრი არა აქვს“ // რის გაკეთება დაავალა ვლადიმირ პუტინმა მიხეილ სააკაშვილს

„საუბარი რუსეთთან მოლაპარაკების აუცილებლობაზე წმინდა წყლის სპეკულაციაა. აცხადებენ, მე ჩავალ, მე დაველაპარაკები, მე ვიცი, როგორ უნდა დაველაპარაკოო. რეალურად, რუსეთის ხელისუფლება არც კი მოუსმენს ისეთ საკითხებზე, როგორიც არის აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის აღიარების გადაწყვეტილების უკან წაღება და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან ჯარის გაყვანა“, – განაცხადა „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პარლამენტის ყოფილმა წევრმა პეტრე მამრაძემ.

- ბატონო პეტრე, საზოგადოების გარკვეული ნაწილი მუდმივად საუბრობს იმაზე, რომ საჭიროა რუსეთის ხელისუფლებასთან მოლაპარაკება...

- გააჩნია, რომელ სფეროში.

- ჩვენთვის ყველაზე მტკივნეულია ტერიტორიული პრობლემები. რუსეთი სამხედრო კომპონენტს აძლიერებს ჩვენს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე და ქვეყანა საფრთხის ქვეშაა...

- ყველაფერი ეს დასაზუსტებელია, რათა პროფესიონალურად შევხედოთ ვითარებას. 2008 წელს სააკაშვილის მიერ განხორციელებული სამხედრო-პოლიტიკური ავანტიურის შემდეგ, როცა დასავლეთის პოლიტიკოსები და ექსპერტები ერთხმად აცხადებდნენ, რომ სააკაშვილმა, ფაქტობრივად, პუტინის დავალება შეასრულა (მე ყველას ვახსენებ ხოლმე, რომ სააკაშვილი არის კაგებეს ჯარების ეფრეიტორი, პუტინი კი – კაგებეს პოლკოვნიკი).

- ანუ პოლკოვნიკმა დაავალა ეფრეიტორს და შეასრულებინა დავალება?

- თავისი შედეგით მიხეილ სააკაშვილმა იმოქმედა, როგორც პოლკოვნიკ პუტინის მანიპულირებულმა ადამიანმა. შეგნებულად თუ შეუგნებლად, სხვა საქმეა. 2008 წელს დადგა ეს შედეგი, როცა რუსეთის სამხედრო ბაზები დადგა როგორც ცხინვალის რეგიონში, ისე აფხაზეთში. აქ შედის მძიმე ტექნიკა, ტანკები, არტილერია და რაკეტები, რომლებიც ფარავს არა მარტო მთელ საქართველოს, არამედ გაცილებით მეტ ტერიტორიას. როდესაც რუსეთის ტანკები დგას დედაქალაქიდან 30 კილომეტრში, ამის შემდეგ რაღაც ნიუანსებზე ლაპარაკი სერიოზული არ არის.

- „ნიუანსებზე ლაპარაკი“, ანუ რაზე?

- აი, მაგალითად, ამასწინათ ეწერა, რომ რუსეთი სომხეთიდან გვიღერებს მუშტს, ერთობლივი სამხედრო დაჯგუფების შექმნიდან გამომდინარე.

- დიახ, რუსეთი ერთობლივ საჯარისო ფორმირებას ქმნის სომხეთში, აფხაზეთსა და ცხინვალში...

- ძალიან დიდი სხვაობაა ფაქტობრივ მდგომარეობასა და ფორმალურად რასაც მოაწერენ ან არ მოაწერენ ხელს. არაფერი ახალი არ ხდება.

- გალის სამხედრო ქალაქად გამოცხადება და იქ ქართველების შევიწროება ახალი არ არის?

- სამხედრო ქალაქად ისედაც იყო გამოცხადებული. სამხედრო სივრცედ გადაიქცა მთელი აფხაზეთი. აფხაზეთი, ეფრეიტორ სააკაშვილის ღალატის შედეგად, რუსეთის ბაზის ტერიტორია გახდა. აფხაზეთის ტერიტორია დიდი არ არის და ამიტომ ძირითადად რუსეთის ბაზის ტერიტორიაა. ასე რომ, რას გამოაცხადებენ და რას არა, ეს მეორე პლანზე გადადის. შეიძლება, გაცილებით მეტი გააკეთონ, მაგრამ გაჩუმდნენ. შეიძლება, არაფერი მოიმოქმედონ, მაგრამ განცხადება გააკეთონ სამხედრო ქალაქსა და ერთობლივ საჯარისო შენაერთებზე. ეს უნდა განვასხვავოთ.

- ანუ რუსების ნათქვამსა და მოქმედებას შორის განსხვავებაა...

- ძალიან ხშირად, რადგან რეალურად, ფაქტობრივად, როცა გამოაცხადეს, რომ დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად ცნეს აფხაზეთი და `სამხრეთ ოსეთი~ (სააკაშვილმა მიართვა ლანგარზე), ჩააყენეს იქ მძლავრი სამხედრო ბაზები. ეს მხოლოდ გასაფორმებლად ითქვა, თორემ შინაარსი უკვე დამდგარი იყო. 2008-2009 წელსვე გააფორმეს ასზე მეტი ხელშეკრულება. ახლა რომელი პიარისთვის რას იტყვიან, დამდგარ ფაქტს აღარც რაიმეს უმატებს, აღარც აკლებს. აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი ისედაც უკვე რუსეთის სამხედრო ბაზების ტერიტორიაა, რომელიც რუსებმა სააკაშვილის პროაქტიური დახმარებით დაიკავეს. რუსეთს ასევე აქვს ბაზა გიურმიში. რუსებმა სომხეთს მიაწოდეს ისეთი რაკეტები, რომელთა რადიუსი 500 კმ-ზე მეტია. თვისობრივად არაფერი შეცვლილა 2008 წლიდან დღემდე.

- მაშინ, რუსეთსა და საქართველოს შორის მოლაპარაკებები რატომ არ შეიძლება დაიწყოს?

- მოლაპარაკებები შეიძლება, მაგრამ გააჩნია, რა სფეროში. მოლაპარაკება უაღრესად საჭიროა, მაგრამ რუსეთის მთავრობა აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის „დამოუკიდებელ ქვეყნებად“ აღიარების გადაწყვეტილების უკან წაღების ან თავისი სამხედრო ბაზების გაყვანის თაობაზე საუბარს საერთოდ არ ისმენს და არც არავის ესაუბრება. როგორც კი ამაზე დაიწყება საუბარი, მოლაპარაკებას წყვეტენ. არც ამერიკას შეუძლია ამაზე მოლაპარაკება. არც ბარაკ ობამას დროს გამოუვიდათ რაიმე, არც ნატოს და არც საქართველოს. ეს თემა რუსეთისთვის დახურულია.

- იმაზე თუ შეიძლება მოლაპარაკება, რომ მუდმივი მცოცავი ანექსია და საზღვრის გადმოტანა არ ხორციელდებოდეს?

- „ოცნების“ გამარჯვების შემდეგ „ნაცებმა“ ატეხეს ყვირილი რომელიღაც მავთულხლართის გამო, არადა, 70% მავთულხლართებისა მათ დროს გაკეთდა და არავის ხმა არ ამოუღია…

- რატომ?

- მათ იცოდნენ, რომ ეყვირათ მავთულხლართებზე, ვერ შეაჩერებდნენ და თვითონ გაბითურდებოდნენ. ჟენევის მოლაპარაკებების დროს გრიგორი კარასინთან დასვეს მავთულხლართების საკითხი, მაგრამ მან მხრები აიჩეჩა, მე რატომ მელაპარაკებით, ჩვენ არაფერი საერთო არ გვაქვს იმ მავთულხლართებთან, არსებობს დამოუკიდებელი ოსეთის სახელმწიფო, რომელსაც ჰყავს თავისი სასაზღვრო ჯარები, არის ხელშეკრულება და ჩვენები, როგორც სპეციალისტები, ეხმარებიანო.

- ანუ გრიგორი კარასინმა ხელები დაიბანა...

- დიახ. გრიგორი კარასინმა თქვა, ჩვენთვის ცნობილია, რომ დამოუკიდებელი ცხინვალის მთავრობამ რამდენჯერმე მოგმართათ თხოვნით, აგერ არის ჩვენი სახელმწიფო საზღვარი, დავსხდეთ, მოვილაპარაკოთ როგორც დელიმიტაციაზე, ისე დემარკაციაზე (დელიმიტაცია ნიშნავს საზღვრის რუკაზე დატანას ორმხრივი შეთანხმების საფუძველზე, ხოლო დემარკაცია – მავთულხლართი იქნება თუ ბოძი (რომ არავინ გადავიდეს), ორივე მხარემ დააყენოს მოლაპარაკებით). დელიმიტაცია და დემარკაცია კი ნიშნავს აღიარებას. ეს სიტუაცია სააკაშვილმა შექმნა. აბაშიძე-კარასინის ფორმატი გამოკვეთს სფეროებს, სადაც ნაყოფიერად მუშაობა შეიძლება, ოღონდ, ისე კი არა, სააკაშვილმა რომ იყვირა, იყვირა და მარჯვენა ხელით მთელ ობიექტებს რუსეთს ჩუქნიდა. არ დარჩენილა ენერგეტიკის ობიექტები, საბადოები თუ სხვა რამ ღირებული, სააკაშვილს რუსებისთვის რომ არ გადაეცა. გაზსადენი, რომელიც საქართველოდან სომხეთზე გადის და რკინიგზა ოპოზიციისა და უცხოეთის ძალისხმევით გადარჩა.

- ე.ი. რუსებს ჩვენთვის მტკივნეულ საკითხებზე მოსმენაც არ უნდათ...

- სამხედრო სფეროზე ჩვენს საუბარს არც მოისმენენ, პასუხი გამზადებული აქვთ და ყოველთვის მზად არიან, გაიმეორონ, როგორც დიპლომატიურ ურთიერთობაზე, ყოველთვის შეგვახსენებენ, თქვენ თვითონ გაწყვიტეთ დიპლომატიური ურთიერთობა, ჩვენ არ გაგვიწყვეტიაო. თუ გინდათ დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენა, დაიწყეთ ეს პროცესი, ჩვენ ამას შევხედავთ, შეიძლება, მოვაწეროთ ხელი შეთანხმებებსაც, მაგრამ თქვენ უნდა გახსოვდეთ, რომ ჩვენ ვაღიარეთ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა და თქვენც მოგიწევთ იმავეს გაკეთებაო.

- მაშინ, რის თქმა უნდათ რიგ პოლიტიკოსებს, რომლებიც მუდმივად დიალოგის აუცილებლობაზე საუბრობენ?

- მე ბევრჯერ ვამხილე რიგი პოლიტიკოსებისა, რადგან საუბარი რუსეთთან მოლაპარაკების აუცილებლობაზე წმინდა წყლის სპეკულაციაა. აცხადებენ, მე ჩავალ, მე დაველაპარაკები, მე ვიცი, როგორ უნდა დაველაპარაკოო. რეალურად, რუსეთის ხელისუფლება არც კი მოუსმენს იმ საკითხებზე, როგორებიც არის აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის აღიარების გადაწყვეტილების უკან წაღება და ამ ტერიტორიებიდან ჯარის გაყვანა.

——————-