„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ დავით ნარმანიასთან: „რატომ უწოდებთ ამას სკანდალს?!“ // „ჩემი აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელად განხილვას რა უშლის ხელს?“

„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ ვალერიან გორგილაძესთან: „არც ოთარ ფარცხალაძეს ვენდობი და არც ლაშა თორდიას, მაგრამ…“ // „არაფორმალური გავლენები“ შესაძლოა, ხელისუფლებისთვის დიდ თავსატეხად იქცეს“ // „ნატოს საპარლამენტო ასამბლეის ჩატარება თბილისში ნიშნავს, რომ საქართველო რეალურად წარმოადგენს ატლანტიკური სივრცის ინტერესის ობიექტს“

„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ შვეიცარიის ელჩთან: „როდესაც თქვენი ბუნებრივი პირობების მქონე ქვეყ­ანას საკვების 70-80% იმპორტით შემოაქვს, ეს არ არის სწორი პოლიტიკა“

——-

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: საქართველოს მოქალაქეობა ავტომატურად აღარ გაუქმდება

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ მამუკა მდინარაძესთან: „ოცნება“ მანდატების გადანაწილების წესს გადახედავს

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: არმიაში მასშტაბური გადაიარაღება იწყება // მინისტრი აცხადებს, რომ სამხედრო ბიუჯეტის 20% ახალი შეიარაღების შესყიდვას მოხმარდება

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ მამუკა არეშიძესთან: „არა მარტო ჩვენ, არამედ მთლიანად სამხრეთ კავკასია სერიოზული კონფლიქტის ზღვარზე ვართ“

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ ალეკო ელისაშვილთან: რა შემთხვევაში იბრძოლებს იგი თბილისის მერობისთვის // „ვნახავ, ვინ არიან კონკურენტები, მერე შევხედავ ჩემს მზაობას და ისე მივიღებ შესაბამის გადაწყვეტილებას“

——-

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „თბილისში ოპოზიციას შანსი არ აქვს“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: „პატრიარქმა ხელისუფლებას სილა გააწნა“ // „ვიღაცას ილია II-ის მაღალი რეიტინგი ძალიან აწუხებს“ // „ივანიშვილი „ქართულ ოცნებაზე“ გაბრაზებულია“

„ახალი თაობა“: ვისი ბრალია 11.000 ჩაჭრილი მოსწავლე? // ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან და ირმა ჯიშიაშვილთან

——-

„რეზონანსი//მთელი კვირა“: გალელებს მასობრივად რუსეთის მოქალაქეობის მიღებას სთავაზობენ // „დღეს აფხაზეთში მხოლოდ 21 ათასი რუსეთის მოქალაქე ცხოვრობს, ქართველი კი 46 ათასია“

——-

„კვირის პალიტრა“: ეთიკის კოდექსი „კაჩაობას“ ვერ აკრძალავს // სესხის ამომღები შუამავალი კომპანიები ეროვნული ბანკის რეგულაციებს არ ექვემდებარებიან

„კვირის პალიტრა“: „ვითხოვ, არ გადამცენ თურქეთს!“ // მუსტაფა ემრე ჩაბუქი: „ყველაზე მეტად ჩემს თავმოყვარეობაზე იმოქმედა იმან, რომ ტერორისტული ორგანიზაციის წევრობას მაბრალებენ“

———————

„კვირის პალიტრა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ დავით ნარმანიასთან: „რატომ უწოდებთ ამას სკანდალს?!“ // „ჩემი აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელად განხილვას რა უშლის ხელს?“

რუსუდან შელია

თბილისის მერი სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის დასკვნის გასაჯაროების მოლოდინშია. რატომ გაიცა 500-600 ათას ლარად შეფასებული მიწის სანაცვლოდ 2.615.000 ლარის ქონება? მოარგო თუ არა მერიამ აუქციონის პირობები ყოფილ მთავარ პროკურორს და რატომ არ საუბრობს აუდიტის სამსახურის საბოლოო დასკვნის გამოქვეყნებამდე მოლაპარაკების დეტალებზე, ექსკლუზიური ინტერვიუ დავ­ით­­ ნარმანიასთან სწორედ ამ თემით დავიწყეთ:

- ვერეს ხეობაში არსებულ მიწასთან დაკავშირებულ საუბარს ასე დავიწყებ – ჩვენმა წინამორბედებმა კერძო საკუთ­რებაზე გზა ისე გაიყვანეს, რომ მეს­აკუთრეს არაფერი ჰკითხეს, თუმცა ეს საზოგადოებას, ალბათ, არც გაუკვირდება,­ რადგან “ნაციონალური მოძრაობის” მმართ­ველობისას ჩვეულებრივი მოვლენა­ გახლდათ კერძო პირებისთვის კერძო ქონ­ების ჩამორთმევა. ამიტომ მათი წარმომა­დგენლების მსგავსი შენიშვნები, ვფიქრობ, მიუღებელიც კი არის.

- აუდიტის სამსახური გისვამთ კონკრეტულ შეკითხვას: თუ ოთხი წლის განმავლობაში “ბიესარ-სიდიჯის” ძველ ხელმძღვანელობას არ დაუკმაყოფილეთ კომპენსაცია, 45 დღეში, მას შემდეგ, რაც კომპანიის 100%-იანი წილის ახალი მფლობელი ოთარ ფარცხალაძე გახდა, რატომ მიიღეთ მიწების ჩანაცვლების გადაწყვეტილება?

- თბილისის მერიამ გადაწყვეტილება­ კანონიერად, პროცედურების სრული დაც­ვით მიიღო. ჩასანაცვლებელი ნაკვეთების მონაცემები გადაიგზავნა ექსპერტიზის ეროვნულ ბიუროში, საიდანაც მივ­იღეთ მიწების ღირებულების შეფასება. უამრავი ვერსია მოვისმინე, მათ შორის, თითქოს ოთარ ფარცხალაძეს ხელოვნურად შევუწყვეთ ხელი პროცესში, რასაც ცალსახად არ ვადასტურებ. თუ ვინმეს კითხვა გაუჩნდება, მზად ვარ, ვუპასუხო.

- რატომ მიიღო მერიამ კომპანიასთან ოთხწლიანი შეუთანხმებლობის შემდეგ ფარცხალაძის სასარგებლოდ გადაწყვეტილება 45 დღეში და სად არის დოკუმენტები, რომ ფარცხალაძემდე კომპანიას კომპენსაციისთვის კონკრეტულ მიწებს სთავაზობდით?

- აუდიტის სამსახურმა ჩვენგან ყველა­ დოკუმენტაცია და განმარტება მიიღო.

- როგორც აუდიტი ამბობს, თქვენ არ წარგიდგენიათ მოლაპარაკების მცდელობის დამადასტურებელი დოკუმენტები მათთვის…

- მოლაპარაკებებზე დო­კუმენტაცია­ ვერ იქნება, თუ შესაბამისი ოქმი არ შედგა.

- და რატომ არ შედგა ოქმი?

- არსებობს მიწერ-მოწერები, შეფასების დოკუმენტაცია, რეესტრიდან ამოღებული მასალები, რომლებიც აუდიტორებს­ მივაწოდეთ. აუდიტის სამსახური ვერ იტყვის, რომ მერიამ დოკუმენტაცია დაუმალა,­ რაც მოითხოვეს, მივაწოდეთ. საერთოდ,­ აუდიტის სამსახურის პრეზენტაცია არას­წორი ფაქტებით არის გაჯერებული. რატომ არ გიჩნდებათ შეკითხვა, სად არის მთავარი დოკუმენტი და რატომ გამოაქვეყნეს შუალედური დასკვნა, ისიც მხოლოდ პრეზენტაციის სახით?

- როგორც განიმარტა, კვლევის დასრულებამდე შუალედური დასკვნა არც გამო­ქვეყნდებოდა, აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელს ფიზიკურად რომ არ გასწორებოდნენ…

- ველოდები აუდიტის სამსახურის საბოლოო დასკვნას, რის შემდეგაც მერი­ის პოზიციას წერილობით გამოვაქვეყნებთ.­ ვიმეორებ, კანონის ყველა ნორმა დაცულია, ვერც ერთ გადაწყვეტილებაში გადაცდომას ვერ ვხედავ. ახლა საკითხს­ საგამოძიებო ორგანოებიც სწავლობენ, რის დასრულებასაც ასევე ველოდები, მანამდე კი, რასაც ჩავთვლი საჭიროდ, იმაზე გიპასუხებთ.

- სწორ გადაწყვეტილებად მიგაჩნიათ,­ როდესაც 2013 წელს 513.000 ლარად შეფასებული მიწის კომპენსირება მერიამ ოთხი წელი გააჭიანურა (აუდიტის სამსახურის ინფორმაციით) და 2016 წელს 500-600.000 ლარად შეფასებული ქონება 2.615.000 ლარის ღირებულების მიწის ნაკვეთით ჩაანაცვლა?

- მითხარით კანონის კონკრეტული მუხლი ან ნორმა, რომელიც იმით დავარღვიეთ, რომ მოლაპარაკებები 2016 წელს დავიწყეთ და არა მანამდე?

- თქვენც კარგად იცით, რომ ნებისმიერი კორუფციული გარიგების კანონთან მორგება შესაძლებელია…

- ჩემი არგუმენტი საკმარისია აუდიტის სამსახურის პრეზენტაციაზე პასუხის გასაცემად. მე მათ პრეზენტაციაში კორუფციის რისკებს ვერ ვხედავ, თქვენ რაში დაინახეთ რისკი?

- აუდიტის სამსახურის ინფორმაციით, ორი მილიონი ლარით მეტი ღირებულების მიწები რომ მიიღო ოთარ ფარცხალაძემ, თქვენი აზრით, საზოგადოებას არ უჩნდება კითხვები კორუფციულ რისკებზე?

- თუ აუდიტის სამსახური ამას თვლის რისკად, კი ბატონო, გამოძიება ყველაფერს დაადგენს.

- და პროკურატურის გამოძიება რამდ­ენად იქნება ობიექტური იმის გათვალისწინ­ებით, რომ ოთარ ფარცხალაძე არც ისე დიდი ხნის წინ მათი უშუალო ხელმძღვანელი იყო?

- როგორ გგონიათ, გამოძიება ვინმეს­ რამეს აპატიებს ან თვალს დახუჭავს? კით­ხვის ნიშნები რომ არა მაქვს, ამიტომაც ვარ მშვიდად.

- მაშინ იქნებ აგვიხსნათ, რა ინტერესი­ აქვს ლაშა თორდიას თქვენი ან ფარცხალ­აძის წინააღმდეგ, რომ არასწორ ინფორმაციას ავრცელებს?

- ფაქტების უზუსტობა რომ შუალედურ დასკვნად არის შეფასებული პრეზენტაციაში, ფაქტია. დანარჩენზე ინტერვიუ მას შემდეგ განვაგრძოთ, რაც აუდიტის სამსახური დასკვნას გამოაქვეყნებს.

- აუდიტის სამსახურის წარმომადგენლებს აქვთ ეჭვი, რომ კომპენსაციის გაცემის შემდეგ, ფარცხალაძისთვის მიმდებარე ტერიტორიაზე­ დამატებითი ნაკვეთის გადასაცემად მერიამ აუქციონი ისე ჩაატარა, რომ პირობები კონკრეტულად ყოფილ მთავარ პროკურორს მორგებოდა…

- ნაკვეთის აუქციონზე გატანის ღირებულებას ადგენს დაქირავებული აუდიტი, თანაც აუქციონზე მიწის საბაზრო ღირებულების საწყისი ფასია მითითებული.

- და ეს რა კავშირშია იმასთან, რომ აუქციონის აუცილებელ პირობად მომიჯნავე­ ნაკვეთთან გაერთიანება დასახელდა და ასეთი მხოლოდ ოთარ ფარცხალაძის მიწის ნაკვეთი გახლდათ?

- აუქციონის პირობებს თბილისის მერიის ქონების სამსახური ადგენს – თუ მომიჯნავე ნაკვეთი არსებობდა და მიწის ნაკვეთის მიერთების შესაძლებლობა იყო, რის შემდეგაც განაშენიანების ერთიანი რეგულირების საფუძველზე მშენებლობა შესაძლებელია, დიახ, შესაძლებელია, აუქციონი გარკვეული პირობებით გამოცხადდეს.

- დაახლოებით ხუთი ათას კვადრატულ­ მეტრზეა საუბარი… რატომ არ შეიძლებოდა, ამ მასშტაბის ნაკვეთზე სხვა ინვესტორი შემოსულიყო და თან ისე, რომ დედაქალ­აქის კუთვნილი ქონება საბაზრო ღირებულებაზე 1,7-ჯერ ნაკლებ ფასად არ გაყიდ­ულიყო?

- ამ გადაწყვეტილებითაც კანონმდებლობა არ დარღვეულა და თუ კანონთან აქვს შენიშვნები თორდიას, დაწეროს, რომ კანონი მოუქნელია. შეიძლება ვიღაცას მოერგოს და რეკომენდაცია პარლამენტს მიაწოდოს. რაც შეეხება აუქციონზე გამოცხადებულ ფასს, ტენდერში გამარჯვებულმა კერძო აუდიტმა დაადგინა ღირებულება.

- ანუ მიწის შეფასება კერძო აუდიტორს მიანდეთ და არა სამხარაულის ექსპერტიზის ბიუროს?

- აუქციონამდე აუდიტორული კომპ­ანიის შესარჩევად გამოცხადდა ტენდერი, რომელსაც მერიისთვის ღირებულების შეფასება უნდა მიეწოდებინა.

- და თქვენ, მერმა, რომელმაც, წესით, ყველაზე კარგად უნდა იცოდეს, ნაკვეთი სად რა ღირს, ტენდერში გამარჯვებული კომპანიის კერძო აუდიტის დასკვნაში საეჭვო­ ვერაფერი შეამჩნიეთ?

- კერძო აუდიტის დასკვნაში ეჭვის შეტანის საფუძველი არ გვქონდა. რაც შეეხება სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს, კარგი იქნება, ბრიფინგებზე რასაც ამბობენ, წერილობით ჩამოაყალიბონ.

- ისე, შესაძლებელია მართლაც ისე მოხდეს, რომ არჩევნების შემდეგ მთავარ აუდიტორად გიხილოთ?

- კონსულტაცია ბევრ საკითხზე მიმდინარეობს და გუნდის საერთო გადაწყვეტილებით გაირკვევა, მე ვიქნები მერობის­ კანდიდატი თუ სხვა, ან სად გადავინაცვლებ, თუ თბილისის მერობის კანდიდატი აღარ ვიქნები.

- და ასეთი სკანდალის შემდეგ, მით უმეტეს, იმ ფონზე, როდესაც მერიის საქმიანობას სწავლობს აუდიტის სამსახური, უწყების ხელმძღვანელად თქვენი განხილვა რამდენად ადეკვატურია?

- რატომ არქმევთ ამას სკანდალს, არ მესმის, თითიდან გამოწოვილი ინფორმაციის ნაკრებია, რომელიც სკანდალად აქციეს.

- აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ მოკვლევის გამო გაუსწორდნენ ფიზიკურად, თქვენი შეფასებით, ეს სკანდალი არ არის?

- სიმართლე გამოძიებამ უნდა დაადგინოს, ამიტომ დაველოდოთ. რაც მერი ვარ, იმდენი შემოწმება ჩატარდა მერიაში… ლუპით გვაკვირდებიან, თუმცა კარგი იქნებოდა, მათი მმართველობის დროს გამოერკვიათ, რა ხდებოდა ამ უწყებაში.

- ლუპით რომ გაკვირდებიან, ცუდია?

- არა, პირიქით, სახელმწიფო ინსტიტუტები გამართულად უნდა მუშაობდნენ… ისე, კონტრშეკითხვას დაგისვამთ ჩემი აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელად განხილვაზე – რატომაც არა, რა უშლის ხელს?

- სულ ცოტა, ის ფაქტი, რომ მერიის საქმიანობას სწავლობს არა მხოლოდ აუდიტის სამსახური, არამედ პროკურატურაც…

- უკვე გითხარით, რომ გამოძიება სიმართლეს დაადგენს, მე კი ყოველთვის გუნდურ გადაწყვეტილებას ვემორჩილები, ასე ვიყავი აქამდე და ასე ვიქნები მომავალშიც, ვიდრე ამ გუნდის წევრი ვარ და, ვფიქრობ, კარგა ხანს ვიქნები.

- “ქართული ოცნების” მერობის კანდიდატი კახი კალაძე იქნება?

- კახი კალაძე ჩემი მეგობარია, არჩევნებისას ის გვერდში მედგა და თუ გუნდი მას დაასახელებს მერობის კანდიდატად, მეც მხარში ამოვუდგები. დარწმუნებული ვარ, კახი კალაძე ძალიან კარგი მერი იქნება.

- კახი კალაძის დასახელება იქნება თუ არა თქვენთვის გზავნილი, რომ გუნდი არც ისე წარმატებულ მერად მიგიჩნევთ?

- ჩემი წარმატების ხარისხი საზოგადოებამ უნდა განსაზღვროს, მით უმეტეს­, იმ უამრავი პროექტის შემდეგ, რაც გავაკეთე – ახალი ავტობუსები, აღმაშე­ნებლის პროსპექტი, პუშკინის ქუჩაზე ორმ­ხრივი მოძრაობის აღდგენა, შინდისი­-კრწანისისა და სამება-მახათის გზა, ათზე მეტი ახალი საბავშვო ბაღი, პეკინის­ პროსპექტის სრული აღდგენის გეგმა და ა.შ.

- ახლა მე ჩამოგითვლით იმას, რაშიც ყველაზე მეტად გაკრიტიკებენ – გაჭიანურებული პროექტები, მოუწესრიგებელი ინფრასტრუქტურა, რის გამოც სულ ცოტა ხნის წინ ელენე ხოშტარიას დაუპირისპირდით, გამხმარი ხეები, შესაძლო კორუფციული ნიშნები….

- თვითონ ხელისუფლებაში ყოფნის დროს რა გააკეთეს? ელენე ხოშტარია, გრიშაშვილის ქუჩაზე 300-მეტრიან მონაკვეთზე პრობლემააო, კამერებთან რომ სპეკულირებდა, რას აკეთებდა მისი გუნდი წყნეთში საზოგადოებისთვის ქონების ჩამორთმევის გარდა? ჩვენ წყნეთში ახალი საბავშვო ბაღი ავაშენეთ, ბაგები-წყნეთის გზა გავაკეთეთ, მათ კი რატომღაც ერთი სამასმეტრიანი ქუჩის გზის დაგება აინტერესებთ, რომლის გაკეთებაც იგეგმება, უბრალოდ, სამუშაოები ჯერ სხვა მონაკვეთზე მიმდინარეობს.

- ბატონო დავით, შორს რომ არ წავიდეთ, ზუსტად თქვენი კაბინეტის ფანჯრებიდანაც ჩანს მოპირდაპირე ქუჩა, რომელიც წლებია დაზიანებულია და როგორც ჩანს, ორმოებში ასფალტს იმდენად უხარისხოდ ასხამენ, რომ რამდენჯერმე აღდგენითმა სამუშაოებმაც ვერ უშველა…

- ყველა დაზიანებულ გზას აღვადგ­ენთ,­ პეკინის რეაბილიტაცია კი კიდევ ერთხელ გვაჩვენებს, რამდენად ხარისხიან გზას ვაგებთ, თანაც სრულყოფილად, მიწისქვეშა კომუნიკაციების გამოცვლის ჩათვლით. როდესაც მერიაში მოვედი, ამოწურული ბიუჯეტი დაგვხვდა, ამიტო­მაც რამდენიმე თვე დაგვჭირდა, რომ ფული მოგვეძიებინა და პროექტები­ გაგვემართა, 2015 წლიდან კი გზების აღდგენა დავიწყეთ.

- არასამთავრობოების მონაცემებით, თბილისის მერიის ხელფასებსა და დანამატებში ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში 127 მილიონი ლარი დაიხარჯა, აქედან მილიონობით ლარი შტატგარეშე თანამშრომლების ანაზღაურება იყო. მათივე ინფორმაციით, ყველაზე დიდი თანხა შტატგარეშე თანამშრომლების დანამატებზე­ 2014 წელს ფიქსირდება – 1.756.265 ლარი, 2016 წელს კი გაცემულია 6.183.091 ლარის დანამატი…

- მერიაში სპეციალისტები 700-950 ლარს იღებენ, რაც დღეს მართლაც არ არის მაღალი ხელფასი, ამიტომ როდესაც ზეგანაკვეთური სამუშაო უწევთ, ბუნებრივია, დანამატიც უნდა გავცეთ. როგორც კი მერიაში მოვედი, ქამრების შემოჭერის პოლიტიკის გააქტიურება გადავწყვიტე და სრული პასუხისმგებლობით შემიძლია გითხრათ, რომ 30 მილიონ ლარზე მეტი მხოლოდ შრომის ანაზღაურებიდან, მივლინებებიდან და საოფისე ხარჯებიდან შევამცირე. ქამრების შემოჭერის პოლიტიკა გრძელდებოდა 2016 და 2017 წელსაც და პირველ რიგში, პრემიებსა და დანამატებს შეეხო, რაც, რასაკვირველია, თანამშრომლების განწყობაზე აისახა. მოტივირებულ თანამშრომლებს შესაბამისი ანაზღაურება ესაჭიროებათ. ბევრია შემ­თხვევა, როდესაც თბილისის მერიიდან კერძო სექტორში კვალიფიციური კადრი გაედინება, რაც ნიშნავს, რომ ახალი კადრი უნდა მოვიყვანოთ, შემდეგ ის გადავამზადოთ და სისტემას მოვარგოთ და ა.შ. თუ “ნაციონალური მოძრაობის” დროს მერიის თანამშრომლებზე საახალწლოდ 10-10.000 ლარს არიგებდნენ, დღეს ეს თანხა სამჯერ ნაკლებია.

- კორუფციას თუ გაუმკლავდით? ოპოზიციის ბრალდებით, მხოლოდ უფასო სასადილოებიდან ჩინოსნების ჯიბეში დღეში სოციალურად დაუცველებისთვის განკუთვნილი 20.000 ლარი მიდის, რადგან 39 251 კაციდან უფასო სასადილოებით ბენეფიციართა­ 50% სარგებლობს. ლაპარაკია მილიონობით ლარის სხვაობაზეც მეტროს ვაგონების რეაბილიტაციისთვის რეალურად დახარჯული თანხიდან…

- ვაგონების საკითხი სასაცილო ბრ­ა­ლ­­დება იყო – ჩვენ დაგვხვდა ამორტიზებული ვაგონები, რომელთა ექსპლუატაციის ვადა 20 წლით გაიზარდა. სარეაბილიტაციო სამუშაოები უტენდეროდ არ ჩაგვიტარებია, მათ კი იქსელის დოკუმენტი წარმოადგინეს, რომლის შევსებაც ნებისმიერს შეუძლია. პოლიტიკური სპეკულაციაა უფასო სასადილოებთან დაკავშირებული ბრალდებებიც.

- მერიას კორუფციაში ადანაშაულებენ და რატომ არ აპროტესტებთ ამას თუნდაც სასამართლოს გზით?

- არ ვფიქრობ, რომ ჩვენი იურისტები მსგავსი ცილისმწამებლების გამო სასამართლოში სიარულით უნდა მოცდნენ. გასაგებია, რომ არჩევნებში უამრავ ადამიანს გაუჩნდება მერობის სურვილი, მაგრამ მხოლოდ ღირსეული კანდიდატი გაიმარჯვებს – ოპოზიციის შანსი ნულს უტოლდება, გუნდის არჩევანი კი უპირობოდ ღირსეული იქნება.

„კვირის პალიტრა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ ვალერიან გორგილაძესთან: „არც ოთარ ფარცხალაძეს ვენდობი და არც ლაშა თორდიას, მაგრამ…“ // „არაფორმალური გავლენები“ შესაძლოა, ხელისუფლებისთვის დიდ თავსატეხად იქცეს“ // „ის, რომ ნატოს საპარლამენტო ასამბლეა ტარდება საქართველოში, ნიშნავს, რომ საქართველო რეალურად წარმოადგენს ატლანტიკური სივრცის ინტერესის ობიექტს“

ნათია დოლიძე

გასულ კვირას საქართველომ დამოუკიდებლობის 26 წლისთავი იზეიმა. 26 წელი ისტორიისთვის მცირე მონაკვეთია, თუმცა იმდენად მნიშვნელოვანი მოვლენებით იყო დატვირთული, დღესვე ცხადია, რომ ქვეყნის ისტორიაში მნიშვნელოვან ადგილს დაიკავებს. ბუნებრივია, ბევრი რამ გვაქვს გასაანალიზებელი და გასარკვევი. რამდენად სწორად ვითარდება ქვეყანა და შესაძლებელი იყო თუ არა ამ პროცესის დაჩქარება? შეიძლებოდა კი იმ შეცდომების თავიდან აცილება, რამაც არაერთი ქარტეხილი დაგვატეხა თავს?

გვესაუბრება ექსპერტი ვალერი გორგილაძე:

- ეს იმდენად ვრცელი თემაა, ერთი ინტერვიუ ნამდვილად არ ეყოფა. მოკლედ კი იმის თქმა შეიძლება, რომ რაც ჩვენი დამოუკიდებლობის განმავლობაში ხდებოდა, შეცდომების ჩათვლით, დიდწილად ლოგიკური გახლდათ და სხვადასხვა ფაქტორით იყო განპირობებული. ამ ფაქტორების ერთობლიობას ქმნიდა ჩვენი ერის ისტორიული გამოცდილება, ტრავმები, კომპლექსები და ა.შ. ამდენად თეორიულად, ალბათ, შეიძლებოდა უკეთესად, მეტიც, იდეალურად წარმართულიყო ყველაფერი, მაგრამ, პრაქტიკულად, ვფიქრობ, სწორედ ამგვარი გზის გავლა იყო ყველაზე რეალური, თავისი შეცდომებით, კატასტროფებით, წარმატებებით და ა.შ.

ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა ის არის, რომ ამდენი წლის მერეც პოლიტიკური ელიტა ვერა და ვერ ჩამოყალიბდა. მმართველი კლასი მიდის, ხდება მისი ჩანაცვლება ახალი პოლიტიკური ძალით და ამას მოსდევს მთელი ბიუროკრატიული აპარატის როტაციაც. ამ თვალსაზრისით მემკვიდრეობითი ბიუროკრატიაც არა გვაქვს, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ მიმართულებით ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში არის ძვრები. “ქართულ ოცნებას”, როგორც ჩანს, გააზრებული ჰქონდა, რომ სტაბილური ბიუროკრატიის გარეშე ქვეყნის წარმატებული ფუნქციონირება წარმოუდგენელია, მით უფრო, პოლიტიკური ელიტა, რომელიც ხელისუფლებაში 2012 წელს მოვიდა, სრულიად გამოუცდელი გახლდათ და ამ მიზეზით დაშვებულ შეცდომებს ყველა კარგად ვხედავდით.

ჩემი აზრით, ბოლო ოთხი წლის მონაპოვარია, რომ ქვეყანაში მშვიდობიანი და უსაფრთხო გარემოს შენარჩუნება ხერხდება და დემოკრატიის თვალსაზრისით ვითარება შედარებით უკეთესია. ასევე ბევრად ლიბერალურია ის ეკონომიკური წესრიგი, რაც ბოლო წლებში დამყარდა.

ის, რომ კვლავ შორს ვართ ევროპული ქვეყნებისთვის დამახასიათებელი კლასიკური სამოქალაქო საზოგადოებისგან, ცხადია, თუმცა ამ მიმართულებითაც შეიმჩნევა წინსვლა. სხვადასხვა არაპოლიტიკური ჯგუფი ახერხებს საზოგადოებრივი პროტესტის აკუმულირებას და გამოხატავს თავის პოზიციას არა მხოლოდ პოლიტიკურ თემებზე, არამედ საზოგადოებისთვის უმნიშვნელოვანეს სოციალურ საკითხებზე. ვფიქრობ, დღეს საზოგადოებრივი აქტივობა მნიშვნელოვნადაა გაზრდილი.

- ნიჰილისტურად განწყობილი მოქალაქეების არცთუ მცირე ჯგუფი ხშირად ასე სვამს ხოლმე საკითხს, არის კი საქართველო რეალურად დამოუკიდებელი? ძირითადად, გულისხმობენ უცხო ქვეყნების ინტერესებს, რომელთა გათვალისწინებაც უწევს საქართველოს… რამდენად მართებულია საკითხის ასე დასმა?

- თანამედროვე სამყაროში აბსოლუტურად სუვერენული ქვეყანა აღარ არსებობს, ზოგჯერ ამერიკის შეერთებული შტატებიც კი დამოკიდებულია, მაგალითად, ისეთ ქვეყანაზე, როგორიც ჩინეთია, ასევე საუდის არაბეთზე და ა.შ. დღეს 100%-იანი სუვერენიტეტი სისულელედ ჩანს და არც კი ვიცი, არის კი საჭირო საერთოდ? ვინაიდან, რაც მეტად იქნებიან სახელმწიფოები ერთმანეთზე დამოკიდებული, მით შემცირდება კონფლიქტების შესაძლებლობა.

თუმცა, თუ ობიექტურად გავაანალიზებთ ამ საკითხს, ვნახავთ, რომ საქართველო საკმაოდ შეზღუდულია. ამის მიზეზი უპირველესად ტერიტორიული მთლიანობის პრობლემებია. ტერიტორიის ოკუპაცია ნებისმიერი ქვეყნისთვის სწორედ სუვერენიტეტის შეზღუდვაა.

გარდა ამისა, დღემდე, თურქეთის გარდა, არც ერთ მეზობელთან არა გვაქვს სახელმწიფო საზღვარი ბოლომდე დადგენილი. ამას ემატება განსაზღვრულ ტერიტორიებზე კომპაქტურად დასახლებული სომეხი და აზერბაიჯანელი მოსახლეობა, რაც, ერთი მხრივ, სიმდიდრეა, აქტივი, მით უფრო იმის გათვალისწინებით, რომ სომხეთისა და აზერბაიჯანის პრაქტიკულად საომარი პირობების მიუხედავად, ისინი თანაცხოვრებას მშვიდობიანად ახერხებენ. მაგრამ პრობლემა თავს არჩევნებისას იჩენს ხოლმე, როდესაც ჩნდება საკითხი, საიდან და რა შეტყობინებას მიიღებს ესა თუ ის დიასპორა იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ მოიქცეს არჩევნებზე. აქაც ლოგიკურად ჩნდება კითხვა, რამდენად სუვერენულია ქვეყანა, რომლის მოსახლეობის ნაწილიც გადაწყვეტილების მისაღებად საიდანღაც ელის შეტყობინებას?

ასევე პრობლემად მეჩვენება ის, რომ აჭარაში თურქულმა კაპიტალმა ძალიან გაიდგა ფესვი. ლიბერალები, ალბათ, იტყვიან, საშიში არაფერიაო, მაგრამ სიფრთხილეს თავი არ სტკივა, მით უფრო, თუ ისტორიულ გამოცდილებას გავიხსენებთ. ეს ყველაფერი რისკებია, რაც აუცილებლად გასათვალისწინებელია. ხელისუფლების მთავარი ამოცანა საქართველოს სუვერენიტეტის გამყარება და გაძლიერებაა! ამ თვალსაზრისით სამუშაოა ჩვენს აზერბაიჯანელ და სომეხ ძმებთან, საჭიროა მათი ღრმა ინტეგრაცია ქვეყნის სოციალურ-პოლიტიკურ და ეკონომიკურ პროცესებში. ეს ყველაფერი იწყება განათლებით, სწორედ კულტურული ინტეგრაციით უნდა დაიწყოს მათი ქვეყნის პოლიტიკურ-სოციალურ ცხოვრებაში აქტიურად ჩართვა.

ვიმეორებ – ამ ქვეყნის ერთ-ერთი უპირველესი ამოცანაა სწორედ სუვერენიტეტის გაძლიერება. ნაწილობრივ ამის გადაწყვეტის გზა ნატოში გაწევრებაა, თუმცა ამასაც თავისი რისკები ახლავს.

- თუ გავითვალისწინებთ, რომ საქართველოს საგარეო კურსი ბოლო წლებში ევროატლანტიკური სივრცისკენ არის ერთმნიშვნელოვნად მიმართული, სიმბოლურადაც შეიძლება მივიჩნიოთ, რომ 26 მაისს, დამოუკიდებლობის 26-ე წლისთავზე, თბილისში ნატოს საპარლამენტო ასამბლეის სხდომა გაიხსნა. რა მნიშვნელობა აქვს ამგვარი ღონისძიების საქართველოში ჩატარებას, მხარდამჭერ განცხადებებს და რა რეაქცია შეიძლება ჰქონდეს რუსეთს, რომელიც ხშირად მიანიშნებს, რომ მის საზღვრებთან ნატოს მიახლოება წითელი ხაზის გადაკვეთა იქნება...

- დიახ, ეს რუსეთისთვის მართლაც წითელი ხაზია და კრემლმა არაერთხელ დაანახა დასავლეთს, ამ ხაზების დარღვევის საფრთხისას რა ხისტად რეაგირებს. ეს ვნახეთ მოლდავეთში, უკრაინაში, საქართველოში… მით უფრო გასათვალისწინებელია, რომ საქართველო კავკასიაში ნატოს ერთადერთი დასაყრდენია, რაც საფრთხეს რუსეთიდან კიდევ უფრო ზრდის­. რა თქმა უნდა, ფრთხილი პოლიტიკაა საჭირო, ნაკლებად უნდა ხდებოდეს ჩვენი ნატოსთან ურთიერთობის აფიშირება და პოლიტიკური დეკლარაციების კეთება. ხანდახან განცხადებებით ძალიან ვუსწრებთ მოვლენებს, მაგალითად, აშშ-ის მიერ სირიული ბაზის დაბომბვისას ჩვენმა მინისტრმა ლამის ამ ფაქტს დაასწრო, ისეთი სისწრაფით გააკეთა განცხადება… რუსეთისთვის ფორმალური მიზეზის მიცემაც კი საფრთხეს უკავშირდება.

ასევე, ჩემი აზრით, აუცილებელია დიალოგი რუსეთთან და მისი პერმანენტულად დარწმუნება, რომ ნატოში საქართველოს გაწევრება საფრთხეს არ შეუქმნის. ვიცი, რომ ამას კრემლში ნაკლებად გაიზიარებენ, მაგრამ მუშაობა მაინც საჭიროა.

ხელისუფლების საგარეო კურსთან პრეტენზია არა მაქვს. მიმაჩნია, ეს გაცილებით მშვიდი და თანამიმდევრული პროცესია… ნატოში გაწევრება დიდწილად ნიშნავს იმუნიზაციას. გვაქვს ტერიტორიული პრობლემები და მესამე მხარეს ყოველთვის შეუძლია ეს გამოიყენოს. სხვათა შორის, სულაც არ არის აუცილებელი, ეს მესამე რუსეთი იყოს, რადგან შეიძლება რეგიონში დესტაბილიზაციით დაინტერესებული არაერთი მოთამაშე გამოჩნდეს.

ძალიან კარგია ისიც, რომ ბოლო დროს ჩვენს ქვეყანასთან სტრატეგიული პარტნიორობით ჩინეთი დაინტერესდა და ეს უსაფრთხოების დამატებით გარანტიებს იძლევა. ძალიან ბევრი რამ იქნება დამოკიდებული დასავლეთსა და რუსეთს შორის გეოპოლიტიკურ დაპირისპირებაზე, იმაზე, თუ როგორ დამთავრდება ეს კონფლიქტი.
ის, რომ ნატოს საპარლამენტო ასამბლეა ტარდება საქართველოში, ნიშნავს, რომ საქართველო რეალურად წარმოადგენს ატლანტიკური სივრცის ინტერესის ობიექტს და ნატოსკენ სწრაფვა ეს მხოლოდ საქართველოს სურვილი არ არის. არ გამოვრიცხავ, საქართველოს როლი რეგიონში მნიშვნელოვნად გაიზარდოს, განსაკუთრებით კონფლიქტების მოდერაციის მიმართულებით.

გასაგებია, რომ ჩვენ ჩვენი კონფლიქტები გვაქვს მოსაგვარებელი, თუმცა, ჩემი აზრით, მათი მოგვარება მხოლოდ ნატოში გაწევრების შემდეგ მოხერხდება.
მოკლედ, ისეთი გეოპოლიტიკური მდებარეობა გვაქვს, რომ ეს საფრთხეებს ბუნებრივად წარმოქმნის, ამიტომაც ერთ-ერთ მნიშვნელოვან საკითხად მიმაჩნია ჩვენი სპეციალური სამსახურების გაძლიერება.

- ქვეყნის მართვაში რომ დღემდე სისტემური პრობლემებია, ეს კარგად გამოჩნდა გენერალური აუდიტორის, ლაშა თორდიასა და ყოფილი მთავარი პროკურორის, ოთარ ფარცხალაძის კონფლიქტისას. პროცესები იმგვარად განვითარდა, რამაც შესაძლებელია ხელისუფლებას დიდი დარტყმა მიაყენოს. ექსპერტმა გია ხუხაშვილმა ბრძანა: „ჩვენ მოწმენი ვართ ვითარებისა, როდესაც მთელი სამართალდამცავი სისტემა მეორე სახელმწიფო უწყებას უპირისპირდება, რომელიც მას ფინანსურ ნაწილში აკონტროლებს“.

- ეს ხელისუფლების დიდი პრობლემაა. როდესაც პოლიტიკურ სისტემას, თავისი ბიუროკრატიით, ექმნება საფრთხე რიგითი მოქალაქისგან, რომელიც მისი წევრი აღარ არის, თუმცა საზოგადოება საფუძვლიანად ეჭვობს, რომ ამ სუბიექტს სისტემაზე ზემოქმედების ბერკეტები აქვს, ძალიან სახიფათო ვითარება იქმნება. ამასთან, ისე ჩანს, რომ ფარცხალაძის ხელთ არსებული ბერკეტები ისეთი ძლიერია, რომ მას შეუძლია, დაჩაგროს ერთ-ერთი საკვანძო სახელმწიფო ინსტიტუტის ხელმძღვანელი. სიმართლე გითხრათ, დიდად არც ფარცხალაძეს ვენდობი და არც თორდიას, მაგრამ ის, რასაც ვადევნებდით ბოლო დღეებში თვალს, კერძოდ, ვიდეოჩანაწერის მიზანმიმართულად გავრცელებას, რომელიც ამ კონფლიქტთან საერთოდ არ არის კავშირში, მაფიქრებინებს, რომ სისტემა კვლავ არაკანონიერად და არაფორმალური გავლენებით მუშაობს და ეს საგანგაშოა.

რა ვნახეთ ამ დღეებში? – თანამდებობის პირის მიზანმიმართული დისკრედიტაციის მცდელობა; არასაკმარისი არგუმენტაცია ბრალდებებზე; “არაფორმალური გავლენების” გამჟღავნება… – ეს ყველაფერი ხელისუფლებას შეიძლება დიდ თავსატეხად ექცეს, რადგან თუ დროულად არ გაჩერდა პროცესი, ამას აუცილებლად ექნება მზარდი დინამიკა.
ჩემი აზრით, რაც დღეს ქვეყანაში ხდება, ხდება სწორად – ქვეყანა ვითარდება, არის ზრდა ეკონომიკაშიც, ხორციელდება მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურული პროექტები, სხვა საკითხია, რომ ამის პიარსა და თემის თუნდაც მცირედ აჟიტირებას ხელისუფლება ვერ ახერხებს, რაც ასევე მისი პრობლემაა. არ მინდა, ეს ყველაფერი, რაც წარმატებად მიმაჩნია, შეეწიროს ასეთ ექსცესებს, ვინაიდან ამგვარ ფაქტებს დაგროვების და ერთ დღეს აფეთქების ეფექტი ახასიათებს…

რა გამოდის, გარკვეული არაფორმალური ჯგუფი ერევა სამთავრობო მნიშვნელობის პროცესებში და შეუძლია მისი მართვა, რაც პირდაპირ ურტყამს სახელისუფლებო სისტემას, რომელიც დარტყმებს სათანადოდ ვერ იგერიებს. ამასთან, როდესაც გადაჯგუფება ხდება სახელისუფლებო სტრუქტურების მიხედვით, ეს ქმნის შიდასახელისუფლებო ანკლავებს, რაც ძალიან სახიფათოა, მით უფრო, თუ ეს სახელისუფლებო სისტემა გარედან იმართება, რისი ეჭვიც ფარცხალაძის შემთხვევაში საფუძვლიანად გაჩნდა.

- ოთარ ფარცხალაძის გვარი დაუკავშირდა სავარაუდო არაკანონიერ ფინანსურ გარიგებებს, რომლებშიც მერიაც ფიგურირებს. ჯერ არაფერი გარკვეულა, შესაბამისად, რამდენად სწორია, რომ ამ ვითარებაში დავით ნარმანია, შესაძლოა, აუდიტის ხელმძღვანელად მოგვევლინოს? ხელისუფლებაში ამაზე რომ ლაპარაკობენ, ნარმანიამ დაადასტურა…

- ეს კიდევ ერთი შეცდომაა. სხვათა შორის, საზოგადოება ასე ოპერატიულად და მწვავედ რომ რეაგირებს ამგვარ პრობლემებზე, ესეც ამ ხელისუფლების დამსახურებაა. ძირითადად, პრობლემები, როგორც ჩანს, დაკავშირებულია მატერიალურ სარგებელზე. “ნაციონალური მოძრაობის” მმართველობისას ელიტური კორუფცია შენიღბული იყო შედარებით დაბალ დონეებზე მასობრივი კორუფციის განადგურებით და გარდა ეკონომიკური სარგებლისა, მას ხელისუფლებისთვის პოლიტიკური სარგებელიც მოჰქონდა.

ვიცნობ დავით ნარმანიას და დარწმუნებული ვარ, ის პირადად არანაირ კორუფციულ გარიგებებში არ მონაწილეობს, მაგრამ არ გამოვრიცხავ, რომ სისტემაში, რომელსაც ის მთელი ორი წელი, ფაქტობრივად, ვერ აკონტროლებდა, ამგვარი კორუფციული გარიგებები არაერთი იყოს. ოთარ ფარცხალაძესთან დაკავშირებული პრეტენზიები სცდება მას და ვრცელდება მერიაზეც, შესაბამისად, ამ ვითარებაში ნარმანიას შესაძლო გენერალურ აუდიტორობაზე ლაპარაკიც კი შეცდომაა!

- გასული კვირის სკანდალად იქცა დემირელის კოლეჯის ერთ-ერთი მმართველის დაკავება. ის ინტერპოლით ძებნილი არ ყოფილა, თუმცა, როგორც ირკვევა, თურქეთის მთავრობა ტერორისტად გამოცხადებულ გიულენთან კავშირის გამო ითხოვს მის გადაცემას. მოგეხსენებათ, საქართველოში არაერთი სასწავლო დაწესებულებაა, რომელიც სწორედ ამერიკაში მცხოვრებ ფეთჰიულა გიულენს უკავშირდება. თქვენი აზრით, შესაძლებელია, თურქეთის მთავრობა ჩვენს ხელისუფლებას ამ დაწესებულებების გაუქმებას სთხოვდეს?

- ისევ უნდა დავუბრუნდეთ სუვერენიტეტის თაობაზე დასმულ შეკითხვას. ეს მახსენებს დიდგორის გამარჯვების თარიღის დასვენების დღედ გამოცხადების თაობაზე ამასწინანდელ სკანდალს. ასეთი დაბნეული ბატონი ნუკრი ქანთარია არ მინახავს, როდესაც ხმის კანკალით აცხადებდა, თურქეთის საელჩოდან დაგვირეკესო, გვთხოვესო და ა.შ. როცა სხვა ქვეყანა ბედავს და გკარნახობს, რა თარიღი აღნიშნო და რა არა, რბილად რომ ვთქვათ, ძალიან უხერხულია. ისტორიის ინტერპრეტაცია შენი სუვერენული უფლებაა და ამაში ჩარევის უფლება არავის აქვს!

ამის მერე, მით უფრო, თუ გავითვალისწინებთ, რას აკეთებს რეჯებ ერდოღანი თურქეთში, არ არის გამორიცხული, ეს პროცესი სწორედ თურქეთის ზეწოლით ხდებოდეს. მას რომ საქართველოზე მოქმედების ბერკეტი აქვს, ზემოთაც ვახსენე. საგანგაშო და ძალიან სამწუხაროა, როდესაც ხელისუფლება იძულებულია, მოიქცეს ისე, როგორც არ უნდა იქცეოდეს. ჩემი აზრით, არასწორი იქნება, საქართველომ საერთოდ რომელიმე ქვეყანას გადასცეს დაკავებული პირი, თუ ის განსაკუთრებით საშიშ დანაშაულში არ იქნება ბრალდებული და ბრალდება მაქსიმალურად არ იქნება მტკიცებულებებით გამყარებული. ეს ყველაფერი ქვეყნის პრესტიჟს მნიშვნელოვნად დააზიანებს.

„კვირის პალიტრა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ შვეიცარიის ელჩთან: „როდესაც თქვენი ბუნებრივი პირობების მქონე ქვეყ­ანას საკვების 70-80% იმპორტით შემოაქვს, ეს არ არის სწორი პოლიტიკა“

ვაჟა თავბერიძე

ნეიტრალიტეტი, კონფედერაცია, რეფერენდუმები, პირდაპირი დემოკრატია – ამ თემებზე­ შვეიცარიის ელჩს საქართველოში, ლუკას ბეგ­ლინგერს ვესაუბრეთ.

- რამდენიმე საუკუნის წინ შვეიცარია არ იყო არც მდიდარი, არც დაცული, არც წარმატებული. რაში მდგომარეობს შვეიცარიის წარმატების საიდუმლო?

- ამის მისაღწევად ბევრი ვიშრომეთ­ და დღემდე ვშრომობთ. მეცხრამეტე საუ­კუნის ბოლომდეც კი ღარიბები ვიყა­ვით.­ ჩვენი წარმატების საიდუმლო ინდ­უს­ტ­რიალიზაციაშია. შვეიცარია იყო ევროპაში მეორე ქვეყანა დიდი ბრიტანეთის შემდეგ, ინდუსტრიალიზაციის კუთხით. ასე რომ ქვეყანას, რომელსაც არაფერი გაა­ჩ­­ნდა სუფთა ჰაერის, წყლისა და ლა­მაზი ბუნების გარდა, მოუხდა სპე­ციალიზება, რათა გადარჩენილიყო. ამასთან, დიდი რესურსი და ძალის­ხმევა ჩავდეთ განათლების სისტემაში. წარმოუდგენელია, ქვეყანა იყოს წარმატებული, თუ განათლებაში რესურსების მაქსიმუმს არ ჩადებს.

- რაზეა აგებული თბილისსა და ბერნს შორის თანამშრომლობა?

- წლებია, ქართული სოფლის მეურნ­ეობის განვითარებაზე ვზრუნავთ, რადგან მოსახლეობის 50 პროცენტი ჯერ კიდევ აგრარულ სექტორშია დასაქმებული. ამავდ­როულად, სოფლის მეურნეობა ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტის მხოლოდ 9 პროცენტს შეადგენს. ეს უზარმაზ­არი ნაპრალი უნდა ამოივსოს. როდესაც თქვენი ბუნებრივი პირობების მქონე ქვეყ­ანას საკვების 70-80% იმპორტით შემოაქვს, ეს არ არის სწორი პოლიტიკა. რა თქმა უნდა, დიდი როლი ენიჭება მშვიდობის პოლიტიკას. შვეიცარია ასრულებს მედიატორის როლს, როგორც ნეიტრალური ქვეყანა.­ ჟენევის მოლაპარაკებების გარდა, ჩვენ გვაკისრია ქართულ-რუსული ინტერესების წარმოდგენა 2008 წლის ომის შემდეგ…

- როგორ მოახერხა შვეიცარიამ, შეენარჩუ­ნებინა ნეიტრალიტეტი? შეუძლია თუ არა საქართველოს, თავს ამის ფუფუნება მისცეს, როდესაც არ გვყავს ძლიერი არმია და არ გვაქვს ბევრი ფული, აგრესიულ მეზობლებზე რომ აღარაფერი ვთქვათ…

- ჩვენი ნეიტრალიტეტი 200 წელზე მეტი ხნისაა. ამან გვიხსნა დიდი მსოფლიო ომებისაგან. რაც შეეხება არმიას, გეთანხმებით, ნეიტრალიტეტზე საუბარი არარეალ­ურია, როდესაც საკუთარი თავის დაცვა არ შეგიძლია. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ნებისმიერ ქვეყანას შეუძლია თქვენი ნეიტრალური სტატუსი არაფრად ჩააგდოს. შვეიცარიას ყოველთვის ჰყავდა არმია და სახსრებს არ იშურებდა თავდაცვის გასაძლიერებლად.

- რაც ჩვენთვის პრობლემაა…

- ახლახან თავდაცვის მინისტ­რმა განაცხადა, რომ აპირებენ დაუყოვნებლივ განახორციელონ ინვესტიციები ტერიტორიული თავდაცვის კომპონენტის გასაძლიერებლად. ეს იმას ნიშნავს, რომ საქართველო მხოლოდ დანაყოფების ავღანეთში გაგზავნით არ შემოიფარგ­ლება – ეს მნიშვნელოვანი ძვრაა, იმ ფაქტის გაცნობიერება, რომ პირველ რიგში საკუთარი ქვეყნის დაცვა უნდა შეგეძლოთ.

საქართველომდე შვეიცარიის ელჩი ვიყავი პოლონეთში, სადაც იგივე თავდაცვის პოლიტიკის რეფორმა ჩატარდა. პოლონეთშიც დიდი ინვესტიცია იდება შეიარაღებაში­ – იძენდნენ ტანკებს, აძლიერებდნენ საჰაერო თავდაცვას… შვეიცარია ასე იქცეოდა, საუკუნეების მანძილზე მოვახერხეთ გადარჩენა, მეორე მსოფლიო ომის დროსაც კი…
ისტორიულად, არც ჩვენი მეზობლები­ იყვნენ ყოველთვის მეგობრულად განწყობილი. ვფიქრობ, არც ისე კარგი­ იდეაა, რომელიმე ბანაკი აირჩიოთ და მათ მიეკედ­ლოთ, ასეთი ალიანსით შესაძლოა სხვა მეზობლები გადაიმტეროთ. საქართველოს დაფიქრება და ყველაფრის აწონ-დაწონა მართებს.

- შვეიცარიის კიდევ ერთი ცნობილი ნოუ-ჰაუ ფედერალიზმია. როგორ ახერხებთ,­ 4 სხვადასხვა ეთნოსი ერთ ერად აქციოთ?

- შვეიცარიული სისტემა უნიკალურია, დეცენტრალიზაციის დონე მაღალია და მართვა ქვემოდან ზემოთ, ანუ ხალხის მიერ ხდება. თანამედროვე კონფედერაცია მშვიდობიანად არ წარმოქ­მნილა – ამისთვის 1848 წელს მცირე სამ­ოქალაქო ომი გახდა საჭირო. ამან ფედერაციული ელემენტი გააძლიერა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, დღეს გვექნებოდა ევროკავშირის მსგავსი კავშირი ფედერალური ქვეყნის ნაცვლად. ჩვენთან კანტონებს, ანუ რეგიონულ ერთეულებს უდიდეს პატივს სცემენ – მათი უფლებები კონსტი­ტუციაშია გაწერილი, თავადაც აქვთ საკუთარი კონსტიტუცია, მთავრობები, პარლამენტები, მართლმსაჯულება და ა.შ. იყო შვეიცარიელი, პირველ რიგში, ნიშნავს იყო შენი კანტონის მოქალაქე. შვეიცარიას აქვს რამდენიმე ენა, ეს მულტიკულტურული ქვეყანაა. ხშირად ვხუმრობთ, რომ შვეიცარია მხოლოდ იმიტომ არსებობს, რომ ჩვენ ერთად ყოფნა გვსურს. მაგრამ ეს წმინდა წყლის სიმართლეა. რა თქმა უნდა, არის უთანხმოებებიც, ისტორიულად გვქონდა შიდა კონფლიქტები და სამოქალაქო ომებიც რელიგიის გამო.

რა გაკვეთილი შეიძლება გამოიტანოს აქედან საქართველომ? – ის, რომ მრავ­ალფეროვნება ქვეყანას ამდიდრებს და არ უნდა შეგეშინდეთ დეცენტრალიზაციისა და ძალთა ბალანსის გადანაწილების.

- პირდაპირი დემოკრატია და რეფერე­ნდუმები – შვეიცარია ამითაც ცნობილია. როდესაც რეფერენდუმის შედეგებში მინიმალუ­რი განსხვავებაა, როგორ ასკვნით, რომ მაინცდამაინც 51%-ის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებაა­ სწორი, 49 % კი ცდება?

- ჩვენთან ყველა მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება რეფერენდუმის გზით მიიღება – სწორედ ეს არის პირდაპირი დემოკრატიის არსი. როგორც წესი, სამ თვეში ერთი რეფერენდუმის ჩატარება გვიწევს. ეს ეხება საგარეო პოლიტიკასაც – ევროპის ეკონომიკური სივრცის წევრობას და ა.შ. ეს ხალხმა უნდა გადაწყვიტოს, რადგან ხალხი საკუთარ ძალას გრძნობს და არ რჩება იმედგაცრუებული, როგორც ეს ბევრ, მათ შორის დასავლურ ქვეყანაში ხდება.

———————

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 მაისი, 2017 წელი

საქართველოს მოქალაქეობა ავტომატურად აღარ გაუქმდება

გვანცა ღვედაშვილი

კანონი, რომლის მიხედვითაც უცხო ქვეყნის მოქალაქეობის მიღების გამო საქართველოს მოქალაქეობა ავტომატურად უქმდება, შესაძლოა, შეიცვალოს. დამოუკიდებელი დეპუტატის – სალომე ზურაბიშვილის ინიციატივას, რომ ორმაგი მოქალაქეობის აკრძალვა უნდა გაუქმდეს და ეს მოქალაქეებისთვის „შეთავსებადი“ გახდეს, მისი თქმით, საკონსტიტუციო კომისიამ მხარი დაუჭირა.

როგორც საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი კვირიკაშვილმა დიასპორის ფორუმზე სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა, იგი იმედოვნებს, რომ ახალი საკონსტიტუციო ცვლილებების ფარგლებში მიღებული იქნება ისეთი გადაწყვეტილება, რომ საქართველოს მოქალაქეებს, რომლებმაც უცხო ქვეყნის მოქალაქეობა მიიღეს, საქართველოს მოქალაქეობის დასაბრუნებლად რთული პროცედურის გავლა აღარ მოუწევთ.

„საკონსტიტუციო რეფორმის ფარგლებში ჩვენ ვიხილავთ ინიციატივას, რომლის თანახმად, საქართველოს მოქალაქეებს, რომლებმაც მიიღეს სხვა ქვეყნის მოქალაქეობა, აღარ უნდა უწევდეთ იმ რთული პროცედურების გავლა, რომელიც სჭირდებათ იმისთვის, რომ საქართველოს მოქალაქეობა დაიბრუნონ შემდგომში. დიდი იმედი მაქვს, რომ ამ გადაწყვეტილებას მივიღებთ ახალი საკონსტიტუციო ცვლილების ფარგლებში და ეს მნიშვნელოვნად გააადვილებს ჩვენი ქვეყნის წარმომადგენლების დარჩენას აქტიურად ჩვენი ქვეყნის ცხოვრებაში”, – განაცხადა გიორგი კვირიკაშვილმა.

სალომე ზურაბიშვილის განცხადებით, ვერსია, რომელსაც საკონსტიტუციო კომიტეტის უმრავლესობამ მხარი დაუჭირა, ითვალისწინებს კონსტიტუციის 32-ე მუხლით სხვა მოქალაქეობის “შეთავსების” უფლებას, რისი პირობები და წესი შემდეგ მოქალაქეობის შესახებ ორგანულ კანონში განისაზღვრება.

აღნიშნულ ინიციატივას დადებითად აფასებს საკონსტიტუციო კომისიის წევრი, პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე, თუმცა იქვე აღნიშნავს, რომ ორმაგი მოქალაქეობის უფლება არ უნდა ჰქონდეთ სახელმწიფო გადაწყვეტილების მიმღებ პირებს.

„ზუსტად არ ვიცი, რა პროცედურებია და როგორ შეიძლება გამარტივდეს, თუმცა დღეს რომ საქართველოს მოქალაქე სხვა ქვეყნის მოქალაქეობის მიღების შემთხვევაში ავტომატურად კარგავს ჩვენი ქვეყნის მოქალქეობას, ეს საკითხი შეიძლება მოიხსნას. არ მგონია, რომ ეს ცუდი ვარიანტია, მაგრამ რამდენიმე საკითხია გასათვალისწინებელი. დღეს კონსტიტუციაში განსაზღვრულია, რომ პრეზიდენტსა და პარლამენტის თავმჯდომარეს არ აქვთ უფლება, ორმაგი მოქალაქეობა ჰქონდეთ. ჩემი აზრით, მსგავსი უფლება არც პარლამენტარებს და გადაწყვეტილების მიმღებ პირებს არ უნდა ჰქონდეთ. სხვა მხრივ, თუ პროცედურა გამარტივდება, არ იქნება ცუდი”, – განაცხადა ვახტანგ ძაბირაძემ.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ მამუკა მდინარაძესთან: „ოცნება“ მანდატების გადანაწილების წესს გადახედავს

თიკო ოსმანოვა

“საარჩევნო სისტემასთან დაკავშირებით ყველანაირ თეორიულ რისკს გამოვრიცხავთ და სწორედ ამაზე ვიწყებთ მუშაობას. რა თქმა უნდა, პირველ ადგილზე გასულმა 20%-იანმა პარტიამ ვერ უნდა შეძლოს საკონსტიტუციო უმრავლესობის დაკომპლექტება და ვერც 2 და 3%-იანმა პარტიამ უნდა შეძლოს უბრალო უმრავლესობის დაკომპლექტება. ეს არის თეორიული რისკები და ამის გამორიცხვას ვაპირებთ კონსტიტუციის დონეზე”, – ამბობს “მთელ კვირასთან” საუბრისას საპარლამენტო უმრავლესობის წევრი მამუკა მდინარაძე.

მერობის კანდიდატებსა და საკონსტიტუციო კომისიის სახალხო განხილვაზე “მთელი კვირა” მამუკა მდინარაძეს ესაუბრა. „მერობის კანდიდატთან დაკავშირებით პარტიაში მსჯელობა ჯერ არ დაწყებულა, თუმცა, რა თქმა უნდა, კონსულტაციები მიმდინარეობს და, საბოლოო ჯამში, რამდენიმე კვირაში შევჯერდებით“, – ა,ბობს მამუკა მდინარაძე.

- როგორც ვიცით, კანდიდატის გამოვლენა შიდა კვლევების საფუძველზე მოხდება. საუბარია არჩევანზე დავით ნარმანიასა და კახი კალაძეს შორის...

- არასწორი ინფორმაცია გაქვთ. კონკრეტულად ამ ორ ადამიანს შორის შიდა პრაიმერს გამოვრიცხავ. შესაძლოა, შიდა კვლევები ჩატარდეს, ოღონდ რამდენიმე ადამიანზე და ეს არ იყოს ორი ან სამი.

- არსებული ინფორმაციით, ნარმანიას კანდიდატურა ასევე განიხილება აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელის პოსტზე, რაც თავად დავით ნარმანიამაც დაადასტურა...

- აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელს წარადგენენ პარლამენტი და პარლმენტის თავმჯდომარე. ამიტომ სანამ ირაკლი კობახიძის ან საკანონმდებლო ორგანოს რაიმე განცხადება არ იქნება, მანამდე ძალიან ნაადრევია ამ თემაზე საუბარი. ეს არის ძალიან საპასუხისმგებლო თანამდებობა, არანაკლებ მნიშვნელოვანი პოსტი, რომელზეც ერთი წუთის წინ ვისაუბრეთ. აქედან გამომდინარე, ჯერჯერობით გადაწყვეტილება არ არის მიღებული. ამის შესახებ პირველები ჟურნალისტები გაიგებთ, როგორც ხდება ხოლმე.

- საკონსტიტუციო კომისიამ შეაჯამა თუ არა სახალხო განხილვის შედეგები და მოხდება თუ არა საზოგადოების აზრის გათვალისწინება?

- სახალხო განხილვა ჯერ არ დაგვისრულებია. 28 მაისს მარტვილში გაიმართება კიდევ ერთი შეხვედრა, შემდეგ თბილისში იქნება არაერთი შეხვედრა 2-3 დღის განმავლობაში. ამასობაში, თუ მოვასწარით, ვგეგმავთ სტუდენტებთან შეხვედრასაც. სხვათა შორის, ძალიან ბევრი კითხვა დაისვა, მათ შორის კრიტიკულიც. ბევრი აზრი გახმოვანდა, რამაც მიმართულება მოგვცა, მიგვახვედრა მათ მოსაზრებას. ბუნებრივია, ჩვენ ამ საკითხებზე ვაპირებთ მსჯელობას საპარლამენტო ფორმატში. ასევე გვქონდა შეხვედრა ბერლინის კონფერენციაზე, სადაც გამოიკვეთა იურიდიული ნიუანსები. ვენეციის კომისია პოზიტიურად უდგება ამ ცვლილებების პროექტს.

ბერლინის შეხვედრისგან განსხვავებით, აქ პოლიტიკური დებატები იმართება და იურიდიულ დეტალებზე არ საუბრობენ. ვენეციის კომისიის წევრებთან ერთად ბევრი იურიდიული დეტალი გავიარეთ ადამიანის უფლებათა, საარჩევნო სისტემასთან და პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით. საბოლოო ვარიანტს მივიღებთ დაახლოებით 2-3 კვირაში, როდესაც ვენეციის კომისიის დასკვნაც და სახალხო განხილვისას საზოგადოების მოსაზრებებიც შეჯერებული იქნება. აქედან გამომდინარე, კიდევ ერთხელ დაიხვეწება კონსტიტუციის პროექტი და ძალიან კარგ ქვეყნის უმაღლეს კანონს მივიღებთ.

- საზოგადოების რა ძირითადი მოთხოვნები გამოიკვეთა ამ შეხვედრებზე?

- ამაზე ჯერ ადრეა საუბარი. ტექნიკურ მხარეს გეტყვით და მიხვდებით, რომ ამას გარკვეული დრო სჭირდება. ჯერ შეხვედრების სტენოგრამების გაშიფვრა მოხდება, შემდეგ მოსაზრებების შეკრება, რასაც სახელმძღვანელოდ დავიდებთ და ვიმსჯელებთ ყველა საკითხთან დაკავშირებით, რათა ოპტიმალური და სახელმწიფოებრივი გადაწყვეტილება მივიღოთ. საზოგადოების ინტერესი ამავე დროს სახელმწიფოს ინტერესსაც უნდა ემთხვეოდეს.

შემიძლია, რამდენიმე დეტალს გავუსვა ხაზი – ეს არის, მაგალითად, მიწის საკითხი, შრომის ინსპექცია, ქორწინების საკითხი და საარჩევნო სისტემა. ყველა მათგანთან დაკავშირებით აბსოლუტური დარწმუნებით და პასუხისმგებლობით შემიძლია გიპასუხოთ, რომ ეს თემები გადაწყდება სახელმწიფოს და ეროვნული ინტერესებიდან გამომდინარე.

მიწის გასხვისების მაქსიმალური აკრძალვა და შეზღუდვა, თუ რაიმე განსაკუთრებული შემთხვევა არ იქნება და ისიც სახელმწიფოს ინტერესებიდან უნდა გამომდინარეობდეს, “ქართული ოცნების” იდეაა და მორატორიუმიც ჩვენ გამოვაცხადეთ თავის დროზე. ასევე ქორწინების საკითხი განვსაზღვრეთ კონსტიტუციით, რასაც საზოგადოება ძალიან დიდი სიხარულით ხვდება. ასევე შრომის ინსპექტორი და ინსტიტუტი განვაახლეთ. ამ გზით როგორც კერძო, ისე საჯარო სექტორი იქნება დაცული.

საარჩევნო სისტემასთან დაკავშირებით თეორიულ რისკებზე იყო ხოლმე საუბარი და ამის გამორიცხვაზე პირველებმა დავიწყეთ მუშაობა. რა თქმა უნდა, 20%-იანმა პარტიამ, პირველ ადგილზე გასულმა, ვერ უნდა შეძლოს საკონსტიტუციო უმრავლესობის დაკომპლექტება და ვერც 2 და 3%-იანმა პარტიამ უნდა შეძლოს უბრალო უმრავლესობის დაკომპლექტება. ეს არის თეორიული რისკები და ამის გამორიცხვას ვაპირებთ კონსტიტუციის დონეზე. მოკლედ, შეჯამების სახით გეტყვით, რომ ამ ინტერესებზე მორგებული კონსტიტუცია გვექნება.

- ანუ მანდატების გადანაწილების წესი გადაიხედება?

- ამაზე ვლაპარაკობთ თითქმის უმრავლესობის ყველა წევრი, ვინც საკონსტიტუციო კომისიაში მუშაობს. თეორიული რისკების გამორიცხვაზე, უკვე 2-3 კვირაა, ვსაუბრობთ და ეს ახალი არაა. როგორც კი ოპოზიციამ რაღაც რისკებზე დაიწყო საუბარი, ჩვენ უმალვე ვუთხარით, რომ წარმოგვიდგინონ ვარიანტები, თუ როგორ გამოვრიცხოთ ეს რისკები. რადგან ისინი ამას არ წარმოადგენენ და საზოგადოება შეცდომაში უკეთ შეჰყავთ, ამას ჩვენ თვითონ გავაკეთებთ.

- პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით სახალხო განხილვის დროს საზოგადოების მხრიდან პრეტენზიები არ გამოთქმულა?

- პრეტენზიას ვერ ვიტყვი, მაგრამ კითხვები ძალიან ბევრი იყო. თუმცა, აბსოლუტურად გულწრფელად შემიძლია გითხრათ, როდესაც ადამიანს აუხსნი საპარლამენტო მოწყობის ქვეყნების დადებით გა მოცდილებას, ეს კითხვის ნიშნებს აღარ გააჩენს. მაინცდამაინც დიდი აღშფოთება, რატომ არ უნდა მოხდეს პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევა, აღარ გამოუთქვამთ. თუმცა იყო განსხვავებული აზრებიც – მოდი, საერთოდ გავაუქმოთ პრეზიდენტის ინსტიტუტიო, რაც ალოგიკურია.

საპარლამენტო რესპუბლიკისთვის დამახასიათებელია, რომ პრეზიდენტის ისტიტუტი აუცილებლად უნდა არსებობდეს იმისათვის, რომ ის იყოს ნეიტრალური არბიტრი, ეროვნული ლიდერი. აღმასრულებელი ხელისუფლება ძლიერი პრემიერით და პარლამენტით, რომელიც აკონტროლებს მთავრობას, მონიტორინგს ახორციელებს მის საქმიანობაზე და აქვს ძლიერი სასამართლო სისტემა – ეს არის იდეალური მოდელი, რაც ქვეყანას განავითარებს და მოქალაქეებს სიკეთეს მოუტანს.

პრეზიდენტის არჩევასთან და მის უფლებებთან დაკავშირებით დისონანსი რომ არ იყოს, ვფიქრობთ, უკეთესია, არ მოხდეს პრეზიდენტის პირდაპირი წესით არჩევა. თუმცა, რა თქმა უნდა, არასდროს არ არის გვიან, როდესაც მიღებული არ არის კანონი, არგუმენტების ჭიდილში ჩვენ კიდევ ერთხელ ყველა საკითხი კარგად გავიაზროთ.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 მაისი, 2017 წელი

არმიაში მასშტაბური გადაიარაღება იწყება

მინისტრი აცხადებს, რომ სამხედრო ბიუჯეტის 20% ახალი შეიარაღების შესყიდვას მოხმარდება

გვანცა ღვედაშვილი

„თავდაცვითი სისტემების განვითარებაზე უკვე მეოთხე მინისტრის სურვილებს ვისმენთ, საქმე კი წინ არ მიდის. მთელ მსოფლიოში, ახლო აღმოსავლეთიდან წყნარ ოკეანემდე, ვითარება ძალიან დაძაბულია. ევროპაც კი დინამიტზე ზის და ჩვენ მშვიდად, აუჩქარებლად მივყვებით დინებას“, – ასე აფასებს ბრიგადის გენერალი, ანალიტიკოსი სამხედრო-პოლიტიკურ და უსაფრთხოების საკითხებში ამირან სალუქვაძე თავდაცვის მინისტრ ლევან იზორიას განცხადებას, რომელმაც ნატო-ს საპარლამენტო ასამბლეის თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის სხდომაზე სიტყვით გამოსვლისას აღნიშნა, რომ სამინისტრო რამდენიმე პრიორიტეტული მიმართულების მოდერნიზებას გეგმავდა.

მინისტრის განცხადებით, იგეგმება ანტისატანკო სისტემის ჩამოყალიბება, საჰაერო თავდაცვისა და ავიაციის მოდერნიზება, არტილერიის ნატოს სტანდარტებით აღჭურვა და სადაზვერვო შესაძლებლობების გაზრდა. იზორიას თქმით, იგეგმება აღჭურვილობაზე დაფინანსების გაზრდაც და ის თავდაცვის ბიუჯეტიდან 6%-ის მაგივრად 3 წლის განმავლობაში 20%-მდე უნდა გაიზარდოს. მისივე განცხადებით, განსაკუთრებული როლი ენიჭება ნატო-საქართველოს არსებით პაკეტს, რომელიც უელსის სამიტზე იქნა მიღებული და აქტიურობას 15 მიმართულებით ითვალისწინებს.

ამასთან ნატო-ს პირველი სტრატეგიული მიმართულების ფარგლებში მეორე მნიშვნელოვანი საერთაშორისო პროგრამა არის ამერიკის შეერთებული შტატების მიერ მხარდაჭერილი საქართველოს თავდაცვის მზადყოფნის პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამი წლის განმავლობაში ჩვენი შეიარაღებული ძალების ათასობით მოსამსახურის გაწვრთნას ნატო-ს სტანდარტებით და ამ ბატალიონების აღჭურვას ნატო-ს ადეკვატური ტექნიკით.

სამიტზე ნატო-ს საპარლამენტო ასამბლეის თავდაცვისა და უსაფრთხოების კომიტეტის დირექტორმა იტან კორბინმა განაცხადა, რომ საქართველო განსაკუთრებული პარტნიორობისა და ურთიერთობის სტატუსით არის დაჯილდოებული, თუმცა მას აქვს გამოწვევები და ერთ-ერთი უმთავრესი საბჭოთა მემკვიდრეობისგან დარჩენილი აღჭურვილობის ჩანაცვლებაა.

“ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ საქართველომ განაგრძოს ინვესტირება ახალ აღჭურვილობაში, შეიარაღებული ძალების რეფორმირება, რათა ნატო-ს სტანდარტებს შეესაბამებოდეს და ოპერაბელური იყოს ნატო-ს ძალებთან. საქართველო კარგ დახმარებას იღებს ამ კუთხით აშშ-ისგან. ვფიქრობ, თავდაცვის სფეროში თანამშრომლობა ძალიან პოზიტიურია”, – განაცხადა იტან კორბინმა.

აღნიშნულ სიახლეებთან დაკავშირებით ბრიგადის გენერალი ამირან სალუქვაძე “მთელ კვირასთან” დეტალურად განიხილავს მინისტრის მიერ დასახელებულ თითოეულ პრიორიტეტულ მიმართულებას. ამასთან, აცხადებს, რომ კონკრეტულ პროგრამებს უკვე დიდი ხანია, ელოდება და მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიოში ვითარება საკმაოდ დაძაბულია, საქართველო მშვიდად მიჰყვება დინებას.

„სიმართლე გითხრათ, დიდი ხანია, ველოდებით კონკრეტულ პროგრამებს, პროექტებს თავდაცვისუნარიანობის ამაღლების კუთხით. რატომღაც ჩვენ, იმ ადამიანებს, ვისაც არ შეუძლია, გულგრილად უყუროს თავდაცვის სამინისტროში მიმდინარე პროცესებს, უფრო გვეჩქარება. რაც შეეხება თავდაცვითი სისტემების განვითარებას, უკვე მეოთხე მინისტრის სურვილებს ვისმენთ, საქმე კი წინ არ მიდის. ვითარება ძალიან დაძაბულია მთელ მსოფლიოში, ახლო აღმოსავლეთიდან წყნარ ოკეანემდე. ევროპაც კი დინამიტზე ზის. ჩვენ მშვიდად და აუჩქარებლად მივყვებით დინებას.

ანტისატანკო (ტანკსაწინაღო) სისტემის განვითარება უმნიშვნელოვანესია მაშინ, როცა ვიცით, რომ ჩვენი პოტენციური მოწინააღმდეგე აქტიურად გამოიყენებს ტანკებს და ჯავშანტექნიკას. ამ მიმართულების განვითარება ძირითადად ტანკსაწინაღო საშუალებების შეძენასთანაა დაკავშირებული. სპეციალისტთა გაწვრთნაც დიდი პრობლემა არაა.

საჰაერო თავდაცვის სისტემაზე კი უკვე წლებია, ვისმენთ დაპირებებს. როგორც ვატყობ, შევყურებთ ე.წ. ფრანგულ კონტრაქტს, რომლის მეშვეობით საქართველოს ცის შეკვრას (წინა მინისტრის დაპირებაა) ვაპირებთ. თუ ის ინფორმაცია მართალია, რომელსაც ვფლობ, ამ კონტრაქტს მაგ პირობებით ხელს პირადად მე არ მოვაწერდი. გავიხსენოთ ეს სიტყვები წლების შემდეგ. თუმცა ჩვენთან პასუხი არავის უგია წინა კონტრაქტებთან დაკავშირებით, რომლებიც აგვისტოს ომამდე გაფორმდა.

საინტერესოა, იმ ტექნიკას რას ვუპირებთ, რაც 2006-2008 წლებში შევიძინეთ. ომგამოვლილი სპეციალისტების უმეტესობაც ქუჩაშია. მოკლედ, წლებია, ძალიან უყაირათოდ და არაკვალიფიციურად ვუდგებით ასეთ რთულ და სახელმწიფოსთვის უმნიშვნელოვანეს საკითხებს. რა იქნება ამჟამად? ე.წ. ფრანგული კონტრაქტის გარდა, რომელიც არათუ საქართველოს, თბილისის ცასაც ვერ შეკრავს, ვერაფერს ვხედავ. კარგი იქნება, თუ უფრო ნათელ გეგმებს ვიხილავთ. ეს სამშობლო ჩვენიცაა და საიდუმლოების გაცემის გარეშე გვაინტერესებს, ვიცოდეთ, როგორ დაგვიცავენ და როდის ვიქნებით დაცულები.

რაც შეეხება ავიაციის მოდერნიზებას, არ ვიცი, რა იგულისხმა მინისტრმა. იანვარში საჰაერო ძალებიდან 200-ზე მეტი თანამშრომელი იქნა დათხოვილი, რომელთაგან რამდენიმე მაღალი კვალიფიკაციის მფრინავი იყო, კერძოდ ე.წ. იროკეზების ესკადრილიიდან. როგორც სატრანსპორტო, ასევე საცეცხლე მხარდაჭერის “მი” ტიპის შვეულმფრენებზე წინა მინისტრმა და გენშტაბის უფროსმა უარი თქვეს, თუმცა ნატოს წევრი უამრავი ქვეყანა ახერხებს მათ ექსპლოატაციას.

“იროკეზების” ესკადრილიიდან კადრების გადინება გრძელდება. 25 წლის განმავლობაში შექმნილი ავიაციის სკოლა მოვშალეთ. მოიერიშე თვითმფრინავებიც აღარ გვინდა. ვინმე ფიქრობს, ქვეყნის შიგნით კრიზისული სიტუაციების წარმოქმნის შემთხვევაში, განსაკუთრებით მთაგორიან რეგიონებში, როგორ ვიმოქმედებთ ავიაციის გარეშე, რამდენად მობილური და ეფექტიანი იქნება ჩვენი შეიარაღებული ძალები?! ასევე, მწყობრში მოყვანა ესაჭიროება არტილერიას, შესაქმნელია საბრძოლო მარაგიც. თუმცა უნდა ვთქვა, რომ გამოცდილ სპეციალისტებს, რომლებმაც რამდენიმე ომი გამოიარეს, არტილერიაშიც ვანიავებთ.

სადაზვერვო შესაძლებლობების გაძლიერება კი ფართო სპექტრს მოიცავს, სამხედრო დაზვერვიდან დაწყებული, რადიოტექნიკური და რადიოლოკაციური სისტემებით დამთავრებული. ამ მხრივაც უამრავი პრობლემაა შეიარაღებულ ძალებში.

მოკლედ, კარგია, რომ ეს მიმართულებები პრიორიტეტულად მიიჩნევა, მაგრამ კარგი იქნება, თუ თავდაცვის უწყება უფრო ვრცელ, კონცეპტუალურ და პროგრამულ დოკუმენტებს შეიმუშავებს და საზოგადოებას წარუდგენს. ასეთი პროგრამები საიდუმლოება არაა. სხვაგვარად, მხოლოდ ზოგადი სურვილების საფუძველზე, რთულია ანალიზი. რეფორმებზე, მრავალი წელია, საუბრებს ვისმენთ”, – განაცხადა ბრიგადის გენერალმა ამირან სალუქვაძემ.

აღსანიშნავია, რომ გარდა ტექნიკის მოდერნიზების და ნატოს სტანდარტებთან თავდაცვითი შეიარაღების მორგებისა, მინისტრმა ყურადღება გაამახვილა აღჭურვილობისთვის გათვალისწინებულ თანხებზე. როგორც იზორიამ განაცხადა, სამ წელიწადში თავდაცვის ბიუჯეტიდან აღჭურვილობის დაფინანსებაზე 20% იქნება გამოყოფილი.

„როდესაც ფინანსებზე ვსაუბრობ, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრიორიტეტი, ნატო-ს მიერ განსაზღვრული, ისაა, რომ საერთო თავდაცვის ბიუჯეტის 20% აღჭურვილობაზე იყოს მიმართული. ჩვენ ამ მიმართულებითაც ვმოქმედებთ, თუ უწინ თავდაცვის ბიუჯეტის მხოლოდ 2% იყო აღჭურვილობისთვის გათვალისწინებული, ამ წლის ბიუჯეტით, 6%-ია. ანუ 3-ჯერ მეტი გახდა, მაგრამ ჩვენი თავდაცვის სტრატეგიული მიმოხილვის დოკუმენტით განსაზღვრულია, რომ მივუახლოვდეთ ნატო-ს სტანდარტს და 3 წლის განმავლობაში აღჭურვილობის დაფინანსება 20%-იანი ნიშნული გავხადოთ”, – განაცხადა ლევან იზორიამ.

სამ წელიწადში 20%-იან დაფინანსებას უარყოფითად აფასებს ანალიტიკოსი ამირან სალუქვაძე და აღნიშნავს, რომ ეს დრო ძალიან დიდია და ამდენი ხანი მშვიდად ლოდინი დაუშვებელია.

“20% მეტ-ნაკლებად მისაღები იქნება, თუმცა 3 წელი ძალიან დიდი დროა. ანუ 3 წლის შემდეგ თუ მოიმატებს შესყიდვების წილი, მის სარგებელს მე-4 წლიდან ვიგრძნობთ. შეგვიძლია, 3-4 წელი ასე მშვიდად ვიყოთ? შეიძლება თქვენ არ იცით მდგომარეობა, მაგრამ მე ხომ ვიცი. ამიტომ, თუ ბიუჯეტის ზრდის მოლოდინი არ გვაქვს, შიდა რესურსები უნდა ვეძებოთ. არსებული ბიუჯეტი უფრო რაციონალურად უნდა გამოვიყენოთ. თუ საჭიროა, შემცირდეს ყველა მეორეხარისხოვანი ხარჯი: მივლინებები, წარმომადგენლობითი ხარჯები, გავყიდოთ “ჯიპები”, გადავსხდეთ უფრო იაფფასიან ტრანსპორტზე, შემცირდეს საწვავის ხარჯი, სატელეფონო მომსახურება, შემცირდეს სამოქალაქო ოფისი და ა.შ.

ჯარი ქვეყანას დასაქმებისთვის კი არა, სამშობლოს დასაცავად ესაჭიროება. ზამთარში ოპტიმიზაცია ჩავატარეთ, პერსონალი დავითხოვეთ, მათ შორის კვალიფიციური კადრებიც. შემდეგ ახალი პერსონალის მიღება დავიწყეთ. შესაძლოა, იმ მასშტაბით არა, რამდენიც დათხოვილი იქნა, მაგრამ კითხვები იბადება. არანაირ კითხვას არ დავსვამ, თუ ხელს მომიწერს ვინმე, რომ 4-5 წლის განმავლობაში არმია არ დაგვჭირდება.

საერთოდ, უნდა შევეშვათ ზოგადი დოკუმენტების წერასაც: მინისტრის ხედვა, თეთრი წიგნი და ათასი სხვა. გადავიდეთ კონკრეტულ საქმეზე. შეიქმნას სამთავრობო კომისია, დადგინდეს ჯარის მდგომარეობა და შემუშავდეს ვითარების გაუმჯობესების, საბრძოლო მზადყოფნის ამაღლების კონკრეტული, მინიმუმ 3-4-წლიანი გეგმა. როცა მთავრობა სურათს დაინახავს, სახსრების გამონახვის გზებიც გამოჩნდება. ეს თავდაცვის სამინისტროს ინტერესებშიც შედის.

რაც მე გესაუბრეთ, ბოლო 7-8 წლის ანალიზია. ვცდილობ, მაქსიმალურად მოზომილად ვისაუბრო, მაგრამ წლები გადის და ვითარება არ იცვლება”, – აღნიშნავს ამირან სალუქვაძე.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ მამუკა არეშიძესთან: „არა მარტო ჩვენ, არამედ მთლიანად სამხრეთ კავკასია სერიოზული კონფლიქტის ზღვარზე ვართ“

ეკატერინე ბასილაია

„ძალიან სახიფათო ზღვარს მივუახლოვდით. ნატო-სთან ასეთი მიახლოების გამო, ერთი მხრივ, ახალ პროვოკაციებს უნდა ველოდოთ, მეორე მხრივ, უკან დასახევი გზა არც გვაქვს. კულახმეტოვის ცხინვალში „ელჩად“ დანიშვნა რომ ნატო-ს სამიტის წინ მოხდა, ეს არის ზუსტად გზავნილი – რუსეთი თავისას არ მოიშლის, არ შეეგუება ნატო-ს გაძლიერებას სამხრეთ კავკასიაში,” – აცხადებს “სტრატეგიული კვლევების კავასიური ცენტრის” ხელმძღვანელი მამუკა არეშიძე.

- 26-29 მაისს თბილისში ნატოს საპარლამენტო ასამბლეის სესია მიმდინარეობს. ხელისუფლების მტკიცებით, ამ სესიის ერთ-ერთი მთავარი მიზანი არის ნატო-ს სპეციალური გზავნილი რუსეთისადმი, რომ საქართველო ნატოს წევრი უნდა გახდეს. ეს ღონისძიება რა შედეგის მომტანია საქართველოსთვის და ჩვენი მიმართულებით ნატო-ს ნებისმიერ აქტიურობაზე როგორ რეაგირებს რუსეთი?

- ამ ასამბლეამ შეიძლება ხელშესახები შედეგი ვერ მოგვიტანოს. უახლოეს ხანში ნატო-ში არ მიგვიღებენ, მაგრამ მტრის, ამ შემთხვევაში რუსეთის, ეჭვიანობა და ქმედების ხარისხი შეიძლება გაიზარდოს. ჩვენ ვხედავთ, როგორი მზადება მიდის რუსეთის მხრიდან იმისთვის, რომ ნატო-ში საქართველოს გაწევრიანება არ დაუშვას, ან სავარაუდო გაწევრიანების შემთხვევაში როგორ გადააწყოს თავისი გავლენა სამხრეთ კავკასიაში.

მიმაჩნია, რომ ძალიან სახიფათო ზღვარს მივუახლოვდით. ნატო-სთან ასეთი მიახლოების გამო, ერთი მხრივ, ახალ პროვოკაციებს უნდა ველოდოთ, მეორე მხრივ, უკან დასახევი გზა არც გვაქვს, ისეთ სტადიაში ვართ შესული. არა მარტო ჩვენ, არამედ მთლიანად სამხრეთ კავკასია ძალიან სერიოზული კონფლიქტის ზღვარზე ვართ. სხვათა შორის, აზერბაიჯანისა და სომხეთისთვის ნატო-ს თემა სულ არ არის აქტუალური, მაგრამ ყარაბაღის კონფლიქტის განახლების ალბათობა ძალიან დიდია. როგორც ჩანს, მსხვილი მოთამაშეები ამ ამბავში არიან ჩართული, ელოდებიან მოვლენების განვითარებას და ელოდებიან, რა შედეგები იქნება ცოტა ხანში ტრამპის ახალი ადმინისტრაციის პირობებში .ვხედავთ, რომ საინტერესო საკადრო ცვლილებები ხდება მთელ სამხედრო სტრუქტურაში, რომელიც სამხრეთ კავკასიას აკონტროლებს. ასევე აღჭურვილობის თვალსაზრისითაც საინტერესო ცვლილებებია.

საქართველო-რუსეთის დღეს არსებულმა მშვიდმა ურთიერთობამ არ უნდა გვაფიქრებინოს, რომ ყველაფერი ნორმალურად ჩაივლის. მარატ კულახმეტოვის ცხინვალის რეგიონში ე.წ. ელჩად დანიშვნაც ამ კონტექსტშია. საზოგადოებამ უნდა იცოდეს, მარატ კულახმეტოვის დასანიშნად ვინ გაათავისუფლეს ელჩობიდან, რომ მივხვდეთ, რუსეთმა რამდენად მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მიიღო. რუსეთის “ელჩი” სამხრეთ ოსეთში იყო ელბრუს კარგიევი, რომელიც არაა ჩვეულებრივი ფიგურა. ის არაა იმ დონის დიპლომატი, როგორიცაა, მაგალითად, სემიონ გრიგორიევი აფხაზეთში, რომელიც გინდ ყოფილა და გინდა – არა. სემიონ გრიგორიევს ქელეხის კაცს ეძახიან, რადგან აფხაზეთში ქელეხსა და ქორწილს არ ტოვებს.

ელბრუს კარგიევი არის ეროვნებით ოსი, ძალიან სერიოზული გავლენის მქონე, სერიოზული დიპლომატი. თურქეთის საელჩოში მუშაობისას პირადად მან შეძლო და სოჭის ოლიმპიადის წინ სიტუაცია დაალაგა იქაურ ჩერქეზულ დიასპორაში, რომელიც ოლიმპიადის ჩატარების წინააღმდეგ გამოდიოდა და ამით განხეთქილება შეიტანა ჩერქეზულ მოძრაობაში მსოფლიოს მასშტაბით.

- მარატ კულახმეტოვის დანიშვნა რა მესიჯია რუსეთის მხრიდან?

- ამ დანიშვნას თავისი დატვირთვა აქვს. ერთი მხრივ, ეს ქართული მხარის მასხრად აგდებაა. ძალიან დიდია კულახმეტოვის როლი იმაში, რაც 2008 წლის აგვისტოში სამაჩაბლოში ხდებოდა. ამ კაცმა ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ საომარი ვითარება შექმნილიყო. მან შექმნა ილუზია, რომ პირველ დღეებში სამშვიდობოებზე თავდასხმა მოხდა და ეს მსოფლიოს შეატყობინა. მან დამალა ქართველი სამშვიდობოების დახოცვა 5 აგვისტოს.

ცხინვალიდან წასვლის შემდეგ ის სამხედრო თანამდებობიდან გადადგა და ლავროვის უწყებაში დაიწყო მუშაობა. დიპლომატის რანგში მისი პირველი “უცხოური” მივლინება არის ცხინვალში გაგზავნა. გარდა იმისა, რომ ეს სერიოზული დაცინვა და თბილისის ხელოვნურად გაღიზიანებაა, არ გამოვრიცხავ იმასაც, რომ კულახმეტოვს სერიოზული ამოცანა ჰქონდეს გადასაწყვეტი. რა – ვერ გეტყვით, ვარაუდები შეიძლება იყოს.

- რაიმე პროვოკაციებს უნდა ველოდოთ?

- ლოკალური კონფლიქტების მოლოდინში არ ვარ. მოსკოვს ახლა არც საშუალება და არც თავი არ აქვს, რომ ლოკალური კონფლიქტი წამოიწყოს. თუ კონფლიქტი იქნება, იქნება რეგიონული, რომელიც აუცილებლად ყარაბაღის კონფლიქტზე იქნება მიბმული.

ჰიპოთეტურად წარმოვიდგინოთ, თუ რუსეთმა ყარაბაღში კონფლიქტი დაიწყო, იგი მოინდომებს, ცხინვალის მხრიდან საკომუნიკაციო კორიდორი, გზა გაჭრას იმისთვის, რომ თავის მოკავშირეს დაეხმაროს. ამ საქმეში კულახმეტოვი ზედმიწევნით გამოსადეგია, როგორც სამხედრო და როგორც რეგიონის მცოდნე ადამიანი. შეიძლება სხვა ამოცანაა, მე ერთი ვარაუდი გითხარით. მთავარი ისაა, რომ მისი დანიშვნა ძალიან საყურადღებოა.

გარდა ამისა, კულახმეტოვის დანიშვნა რომ ნატო-ს სამიტის წინ მოხდა, ეს არის ზუსტად გზავნილი – რუსეთი თავისას არ მოიშლის, არ შეეგუება ნატო-ს გაძლიერებას სამხრეთ კავკასიაში.

ჩვენ მარტო საქართველოს თემით ნუ შემოვიფარგლებით. მოსკოვში კარგად ესმით, რომ თუ საქართველო ნატო-ში გაწევრიანდება, რაც უახლოეს მომავალში წარმოუდგენელია, მაგრამ დავუშვათ, რომ მოხდეს, ამას აუცილებლად მოჰყვება პოლიტიკის შეცვლა აზერბაიჯანშიც და ასევე სომხეთში. ეს ნიშნავს რუსეთის მარცხს რეგიონში, რასაც ის არ შეეგუება. ჩვენ ამისთვის მზად უნდა ვიყოთ. იმას კი არ ვამბობ, რომ ნატო-სთან მიმართებით გადაწყვეტილება არ უნდა მივიღოთ, მზად უნდა ვიყოთ, რომ ეს ძალიან სერიოზულ პრობლემებთან იქნება დაკავშირებული. ამ დროს კი დასავლელი პოლიტიკოსების გაუთავებელმა შეუსრულებელმა დაპირებებმა ქართული საზოგადოება, სამწუხაროდ, ეჭვიანობას მიაჩვია. ხალხში მტკიცე იმედი არ არის, რომ საქართველოს ნატო-ს ქოლგა ექნება და ნატო მას ექსტრემალურ სიტუაციაში დაიცავს.

- მეზობლებთან დაკავშირებით ერთგვარი გამოწვევაა თურქეთიდანაც. მათი მოთხოვნით, დემირელის კოლეჯის მმართველი დააკავეს და ითხოვენ, ის ანკარას გადავცეთ. იყო თუ არა ეს ნაბიჯი ქართული მხარის შეცდომა?

- დაკავება შეცდომა იყო თუ არა, ამაზე ვერ ვიმსჯელებ, რადგან არ ვიცი, რა დოკუმენტები წარუდგინეს საქართველოს შესაბამის სტრუქტურებს. მანამდე დააკავეს თურქი ბიზნესმენი სინან სირაჩი, რომელიც გიულენის ახლობლად მიიჩნეოდა. ასევე იყო შაჰინის სკოლის დახურვაც. ეს ყველაფერი მოხდა. შეიძლება გარკვეული ანგარიში გაუწიო შენს სტრატეგიულ პარტნიორს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ვინმე თავზე დაისვა. ამ ადამიანების თურქეთისთვის გადაცემა კატეგორიულად მიუღებელია. ჩათვალეთ, რომ ცოცხალი გვამები გახდებიან. დარწმუნებული ვარ, რომ ეს დანაშაულებიც შეთითხნილია.

საქართველოს ხელისუფლებამ ღირსება უნდა შეინარჩუნოს, მიუხედავად სტრატეგიული პარტნიორის ინტერესისა. ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციები უნდა ჩაერთონ. თუ თავად არ ჩაერთვებიან, ხელისუფლება კულუარულად უნდა შეეცადოს, ისინი ჩაერთონ, რომ ეს საქმეები რაც შეიძლება რეზონანსული იყოს და საქართველოს ხელისუფლებას ჰქონდეს არგუმენტები იმისთვის, რომ არ გადასცეს ისინი თურქეთს.

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ ალეკო ელისაშვილთან: რა შემთხვევაში იბრძოლებს იგი თბილისის მერობისთვის // „ვნახავ, ვინ არიან კონკურენტები, მერე შევხედავ ჩემს მზაობას და ისე მივიღებ შესაბამის გადაწყვეტილებას“

თიკო ოსმანოვა

საკრებულოს დეპუტატ ალეკო ელისაშვილს თვითმმართველობის არჩევნებში თბილისის მერის პოსტზე საკუთარი კანდიდატურის დაყენებასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილება ჯერ არ მიუღია. ამბობს, რომ გადაწყვეტილებას საკუთარი ძალების აწონ-დაწონვის შემდეგ მიიღებს. „რა თქმა უნდა, მხოლოდ დამოუკიდებელი კანდიდატი ვიქნები. სხვა ვარიანტს არც განვიხილავ”, – ამბობს “მთელ კვირასთან” საუბრისას საკრებულოს ოპოზიციონერი დეპუტატი ალეკო ელისაშვილი.

აღსანიშნავია, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობისა და მერის არჩევნები 2017 წლის შემოდგომაზე უნდა ჩატარდეს. “ევროპული საქართველოს” გარდა, პოლიტიკურ ძალებს ჯერ საკუთარი კანდიდატურები არ დაუსახელებიათ, თუმცა რამდენიმე მათგანთან დაკავშირებით გრკვეული ცნობები უკვე ვრცელდება. არსებული ინფორმაციით, მმართველი ძალა გადაწყვეტილებას შიდა კველევის საფუძველზე მიიღებს. დიდი ალბათობით, “ქართულმა ოცნებამ” არჩევანი დავით ნარმანიას, ირაკლი ლექვინაძესა და კახა კალაძეს შორის უნდა შეაჩეროს. რაც შეეხება ოპოზიციას, “ევროპულმა საქართველომ” ელენე ხოშტარიას კანდიდატურა უკვე დაასახალა. შესაძლოა, ამ დღებში საკუთარი კანდიდატურა დაასახელოს “ნაციონალურმა მოძრაობამაც” და იგი, სავარაუდოდ, ისევ ნიკა მელია იქნება.

რა შემთხვევაში გადაწყვეტეს საკრებულოს დეპუტატი არჩევნებში მონაწილეობას და ვინ მიაჩნია მთავარ კონკურენტად – ამ და სხვა საკითხებზე “მთელი კვირა” ალეკო ელისაშვილს ესაუბრა. „ჯერ არ გადამიწყვეტია, თუმცა ძალიან მალე მივიღებ გადაწყვეტილებას და ამის შესახებ საზოგადოებას შევატყობინებ“, – ამბობს იგი.

- რა შემთხვევაში მიიღებთ დადებით გადაწყვეტილებას?

- ვნახავ, ვინ არიან კონკურენტები, მერე შევხედავ ჩემს მზაობას და ისე მივიღებ შესაბამის გადაწყვეტილებას.

- თუკი კენჭისყრას გადაწყვეტთ, დამოუკიდებელი კანდიდატი იქნებით?

- რა თქმა უნდა. მხოლოდ დამოუკიდებელი კანდიდატი ვიქნები. სხვა ვარიანტს არც განვიხილავ.

- მთავარ კონურენტად ვინ მიგაჩნიათ?

- არ ვიცი. ჯერ “ოცნება” თვითონ ჩამოყალიბდეს და მერე ვიტყვი, ვინ შეიძლება იყოს ჩემი კონკურენტი.

- „ევროპულმა საქართველომ“ ელენე ხოშტარიას კანდიდატურა უკვე წარადგინა.

- კარგია, მაგრამ არ მგონია, რომ “ევროპული საქართველოს” კანდიდატმა სერიოზული კონკურენცია გაუწიოს “ქართული ოცნების” კანდიდატს.

- თქვენს კანდიდატურას, როგორც ცნობილია, მხარს უჭერს ოპოზიციის ნაწილი – “რესპუბლიკელები” და “თავისუფალი დემოკრატები.” რას იტყვით ამასთან დაკავშირებით?

- მათ საბოლოო გადაწყვეტილება არ მიუღიათ. ისე, ზეპირად იყო ნათქვამი.

- თუმცა, როგორც ვიცი, არ აპირებენ კანდიდატურის დაყენებას და საკუთარ ამომრჩევლებს თქვენ სასარგებლოდ ხმის მიცემისკენ მოუწოდებენ...

- არ ვიცი, ჯერჯერობით ვერაფერს გიპასუხებთ. ამაზე საუბარი არ ყოფილა. ყველაზე მნიშვნელოვანი აქ არის არჩევნების თარიღის დანიშვნა. რატომ არ ჩქარობს პრეზიდენტი, ჩემთვის ცოტა გაუგებარია, რადგან კარს მოგვადგა არჩევნები და ეს ძალიან გაამარტივებდა ყველაფერს.

————————

„ახალი თაობა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „თბილისში ოპოზიციას შანსი არ აქვს“

პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე საუბრობს.

- ბატონო სოსო, კულუარული ინფორმაციით, არ არის გამორიცხული, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების წინ სამთავრობო კაბინეტის გადახალისება მოხდეს. რამდენად არის მოსალოდნელი ასეთი სვლა?

- გამორიცხული არაფერია. შეიძლება რაღაც პერსონალური ცვლილებები იყოს. თუმცა მე არ ველოდები საკვანძო პოზიციებზე ცვლილებებს. ზოგადად არჩევნების წინ მსგავსი გადაადგილებები უცხო არ არის და ხშირად ამ ცვლილებებს პიარის დატვირთვა აქვს. არიან მრჩევლები, რომლებიც მსგავსი გადაწყვეტილების მიღებას ურჩევენ ხოლმე, მაგრამ ეს ალბათ უფრო მეორეხარისხოვანი ცვლილებები იქნება.

- საკვანძო პოზიციაზე მინისტრების ცვლილება წინასაარჩევნოდ არ მოხდება?

- ალბათ არა. თუმცა ჯერ არჩევნებამდე არის დრო და ვნახოთ, რა მოხდება. იქნებ ისე განვითარდეს მოვლენები, რომ არჩევნებამდე კი არა, ორ დღეში გახდა რომელიმე მინისტრი მოსახსნელი, თუმცა ასეთ რადიკალიზაციას არ ველოდები.

- თბილისში მერის არჩევნებში როგორ განვითარდება მოვლენები? უკვე ოფიციალურად დასახელდა ელენე ხოშტარია, როგორც ევროპული საქართველოს მერობის კანდიდატი...

- კი დასახელდა, მაგრამ, ვინც არ უნდა იყოს კანდიდატი, ოპოზიციას შანსი არ აქვს თბილისში. სახელისუფლებო კანდიდატი გაიმარჯვებს, ეს აშკარად ჩანს არსებული სურათით. თუმცა აქ აუცილებლად უნდა ვთქვა, რომ დედაქალაქში ხელისუფლების პოზიციები შესუსტდება. ეს გარდაუვალია.

- რატომ?

- იმიტომ, რომ დღემდე დედაქალაქში არსებული ვერცერთი მსხვილი პრობლემა ვერ გადაიჭრა და ეს ვის დაბრალდება?! რა თქმა უნდა, არა მხოლოდ ნარმანიას, ცხადია, ხელისუფლებას და ეს სავსებით ლოგიკურია. რაც შეეხება რაიონებს, იქ ალბათ არაფერი დიდად არ შეიცვლება. რაიონებში ადმინისტრაციული რესურსი უფრო მძაფრად მუშაობს.

- ოპოზიცია რამდენად ადეკვატურად წარდგება ოქტომბრის არჩევნებში?

- ოპოზიცია კატასტროფულად გამოიყურება. არათუ გამოიყურება, კატასტროფულ მდგომარეობაშია. მე არ ვარ დარწმუნებული, რომ ოპოზიციამ შეძლოს ამ მასობრივი უკმაყოფილების გამოყენება. ამას ამ მდგომარეობაში მყოფი ოპოზიცია ვერ შეძლებს, ამიტომაც დღეს ხელისუფლება უალტერნატივოა და ეს არის მწარე რეალობა.

- ოპოზიცია სუსტია და ხელისუფლებაც მოდუნებულია?

- დიახ, სწორედ ასეა, ზუსტი ნათქვამია. როდესაც ხელისუფლებას ოპოზიცია არ ჰყავს, არ აქვს მნიშვნელობა, ეს იქნება საქართველოში თუ საფრანგეთში, ყველა ხელისუფლება მოდუნებულია. ეს ელემენტარული პოლიტიკური ჭეშმარიტებაა. რას აკეთებს დღეს ოპოზიცია, რომ იყოს ძლიერი? არაფერს, პირიქით, თვითლიკვიდაციისკენ დგამს ყველა ნაბიჯს. დღეს ოპოზიცია, როგორც არასდროს, ისეა ლუსტრირებული, მათი ნდობა ამომრჩეველში ძალიან პირობითია. თითქმის ნულის ტოლია. გათითოკაცებული პარტიები და მათი ლიდერები განდიდების მანიით არიან შეპყრობილი და მათი ერთადერთი მიზანია, გამოჩნდნენ ტელევიზიით, გაზეთის ფურცლებზე და მეტი არაფერი.

- რა ნაბიჯები უნდა გადადგან?

- ყველა პარტიამ თვითლიკვიდაცია უნდა გამოაცხადოს და ერთი დიდი ოპოზიციური პარტია უნდა შექმნან, სადაც შევა ყველა და შიდა პრაიმერიზით უნდა მოხდეს ერთი ლიდერის არჩევა. ამ ერთმა პარტიამ უნდა წამოაყენოს ყველაზე ძლიერი კანდიდატი თბილისის მერის პოსტზე, მაგრამ ეს შეუძლებელი მგონია. ოპოზიციას ყოველთვის უჭირდა გაერთიანება და შემდეგ ერთი იდეისა და მიზნისკენ მწყობრი სვლა.

- მესამე ძალაზე ბევრს საუბრობდნენ, თუმცა ეს ძალა არ ჩანს. გადაჭარბებული იყო ამაზე საუბარი?

- არა, მოლოდინი ნამდვილად რეალურია და ადამიანები ელოდებიან, მესამე იქნება თუ მეხუთე, არ აქვს მნიშვნელობა, ახალ ძალას. თუმცა, როდის გამოჩნდება ეს ძალა, რთული სათქმელია. ყველა გამოკითხვა აჩვენებს, რომ ადამიანები რაღაც ახალს ელიან. ვინ იქნება ეს და რა ფორმით შემოვა ახალი ძალა, ამაზე ახლა რთულია საუბარი. თუმცა, როდესაც მოთხოვნილება ჩნდება, შეუძლებელია, არ გამოჩნდეს. ამ ფონზე უკმაყოფილოთა მასაც იზრდება. თუმცა, სანამ ემოცია იქნება წინა პლანზე და რაციონალიზმი უკანა პლანზე, მუდმივად იქნება ახლის ძიების სურვილი. მთავარია, ჩვენმა საზოგადოებამ ისწავლოს შეცდომებზე, სხვის შეცდომებზე თუ ვერა, თავის შეცდომებზე მაინც.

- დღეს ხელისუფლების მთავარი პრობლემა რა არის, რომ მას არ ჰყავს ძლიერი ოპოზიცია?

- ის, რომ ხელისუფლებას ოპოზიცია არ ჰყავს, პრობლემა კი არა, ტრაგედიაა როგორც მისთვის, ისე ქვეყნისთვის. ამიტომ ამაზე ხელისუფლებამ სერიოზულად უნდა იფიქროს, იფიქროს არა მის დასუსტებაზე, არამედ გაძლიერებაზე. საარჩევნო ბლოკების გაუქმება სხვა არაფერია, თუ არა დასუსტება. აქამდე ყველა ხელისუფლება სწორედ საარჩევნოდ შექმნილმა ბლოკებმა შეცვალა. მეორე სერიოზული პრობლემაა პრიორიტეტების არქონა. თავის დროზე სტალინი ამბობდა – ყველაფერი ფრონტისთვის! ასევე დღეს ხელისუფლებამ უნდა თქვას _ ყველაფერი ხალხისათვის, ადამიანისთვის. გასაგებია, ამ ხელისუფლებამ თქვა, რომ მისი მთავარი ორიენტირი არის ადამიანი, მაგრამ ადამიანებს შიათ და ეს არის რეალობა. ამას ვერსად გავექცევით.

„ახალი თაობა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ინტერვიუ გიგლა ბარამიძესთან: „პატრიარქმა ხელისუფლებას სილა გააწნა“ // „ვიღაცას ილია II-ის მაღალი რეიტინგი ძალიან აწუხებს“ // „„ბიძინა ივანიშვილი „ქართულ ოცნებაზე“ გაბრაზებულია“

რატომ არ დაესწრო ხელისუფლების მიერ გამართულ საზეიმო მიღებას ბიძინა ივანიშვილი, ვინ შეუვსო „ევროპულ საქართველოს“ სპორტის სასახლე, რატომ გააუქმა პატრიარქმა საზეიმო ღონისძიებები და რას ნიშნავდა ემიგრანტების მისამართით გაკეთებული განცხადება?  ამ თემებზე „ახალ თაობას“ ყოფილი პოლიტდევნილი, დემოკრატიული მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი გიგლა ბარამიძე ესაუბრება.

„ჩვენმა სულიერმა ლიდერმა, რომელიც მთელი ამ წლების განმავლობაში ემიგრანტებს სამშობლოში დაბრუნებისკენ მოუწოდებდა, მათ ურჩია, რომ დარჩნენ იქ, სადაც ახლა ცხოვრობენ. ამით ილია II-მ ხელისუფლებას უთხრა, რომ ისინი არარაობები არიან. ამით მან „ქართული ოცნებას“ სილა გააწნა, ემიგრანტებს კი უთხრა, არ დაბრუნდეთ, რადგანაც აქ გელოდებათ ხელისუფლება, რომელიც მხოლოდ საკუთარი ჯიბის ამოვსებაზეა გამეცადინებული. იმის ნაცვლად, რომ დაკარგული ტერიტორიებისა და 1,5 მილიონი ქართველის სამშობლოში დაბრუნებაზე იმუშაონ, კონსტიტუციაში ისეთ რამეებს წერენ, რომლის ძალითაც უცხოტომელებს მიჰყიდიან ოკუპაციას გადარჩენილ ქართულ მიწებს.

ერთია, როცა ამას ოპოზიცია და ხელისუფლების მიმართ უარყოფითად განწყობილი საზოგადოება ამბობს და მეორეა, როცა ამ განცხადებას ერის სულიერი მამა აკეთებს. თუ ხელისუფლება ვერ მიხვდა ან თავს „იდურაკებს“, რომ ვერ მიხვდნენ, ეს მათი ჩვეული ვირეშმაკობის გამოვლინებაა. აშკარაა, რომ „ქართული ოცნება“ არ არის ის გუნდი, რომელსაც სიტუაციის გამოსწორება შეუძლია, არაფერს ვამბობ ქვეყნის გადარჩენის უნარებზე. ბღუჯა-ბღუჯა ხელისუფლების შეცვლის დრო დადგა. ქვეყანაში კატასტროფულად მძიმე სოციალური ვითარება რომ არ ყოფილიყო, უწმინდესი ასეთ განცხადებას არ გააკეთებდა. ეს საეტაპო მნიშვნელობის სიტყვა და ლამის რევოლუციის ტოლფასი განცხადებაა“, – ამბობს გიგლა ბარამიძე

- ამ განცხადებამდე რამდენიმე დღით ადრე საპატრიარქომ გაავრცელა განცხადება, სადაც ნათქვამია, რომ პატრიარქის აღსაყდრების 40 წლისთავთან დაკავშირებით დაგეგმილი ღონისძიებები უქმდება. ამ გადაწყვეტილებაზე რას ფიქრობთ?

- ესეც ძალიან მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებაა. საპატრიარქოს განცხადებით, პატრიარქმა აღსაყდრების 40 წლისთავის აღნიშვნაზე უარი მსოფლიოში უმძიმესი ვითარების გამო თქვა და, რაც მთავარია, ხაზი გაესვა, რომ საქართველოშიც მძიმე სოციალური გარემოა. ამიტომ მართლმადიდებელი სამყაროს დელეგაციებს არ ეპატიჟებიან თბილისში. ხელისუფლებამ ვერც ამ განცხადების მნიშვნელობა გაიგო. ესენი ხომ ნატოს, თაკოს და გივიკოს ძახილში არიან გართული და ჰგონიათ, ქვეყანას აშენებენ. რაც კარგად იციან, ეს არის მოპარვა. ნაცვლად იმისა, რომ დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნებაზე მუშაობდნენ, რაღაც გაუგებარ ღონისძიებებს ატარებენ.. ვის რად უნდა ეს ნატოს საპარლამენტო ასამბლეები და ასეთი სამარცხვინო ფეხქვეშ გაგებები.

- სამარცხვინო ფეხქვეშ გაგებაში რას გულისხმობთ?

- ეს დღეები შეგვჭამეს იმის ძახილით, რომ თურმე ჩვენ ნატოს არაწევრი მეხუთე ქვეყანა ვართ, სადაც რაღაც გეგმური ასამბლეა იმართება. ეს ღონისძიება არანაირ გადაწყვეტილებას არ მიიღებს და ლაქლაქის გარდა არაფერს სხვას არ ითვალისწინებს. აი, ამით ამაყობს ჩვენი ხელისუფლება. ამ გაჭირვებულებს ერთხელაც არ უხსენებიათ, რომ საქართველო არის ნატოს არაწევრი ქვეყნებიდან პირველ ადგილზე ავღანეთსა და ერაყში გაგზავნილი სამშვიდობო კონტინგენტის რაოდენობით.

ჩვენი ბიჭები იქ რომ იხოცებიან, ეს ვითომ არაფერი. სამაგიეროდ, დიდ მადლობას უხდიან ალიანსის წარმომადგენლებს იმისთვის, რომ აქ გეგმურ ღონისძიებაზე დასასწრებად ჩამოვიდნენ. ამათი არასერიოზულობის შედეგია ის სამარცხვინო ციანიდის სკანდალიც. ასეთი რამე თავის დროზე კომუნისტებსაც არ უკადრიათ. მათი მმართველობის ძალიან გახმაურებული იყო კერატაშვილის საქმე. მიზეზი სხვა იყო მისი გადაყენების, მაგრამ კომუნისტებიც კი მოერიდნენ ქართული ეკლესიისთვის რაიმე ჩრდილის მიყენებას. მართალი იყო თუ არა ეს ბრალდებები, სხვა საკითხია, მაგრამ მაშინ ბევრი რამე არ გამოიტანეს საჯაროდ. მარტო ამ ხელისუფლებამ ჩასცა ეკლესიას ზურგში ლახვარი. ეს შემთხვევით არ მომხდარა.

- „ციანიდის სკანდალი“ მოგონილია და მხოლოდ ეკლესიის დისკრედიტაციას ისახავს მიზნად?

- იმას არ ვამბობ, რომ მოგონილია, მაგრამ, რაც ამ საქმის გარშემო ხდება, სამარცხვინო პროცესია. ეს ის ხელისუფლებაა, რომელმაც საპატრიარქოსა და პატრიარქის თხოვნა არ გაითვალისწინა და სასწრაფო წესით მიიღო ანტიდისკრიმინაციული კანონი. ჩვენთვის კარგად არის ცნობილი იმ პირების ვინაობა, რომლებიც კანონის მიღების შემდეგ ქურდებივით ღამღამობით მიდიოდნენ საპატრიარქოში და ილია II-ს რაღაც ზღაპრებს უყვებოდნენ, ეუბნებოდნენ, რომ მათ არ სურდათ ამ კანონისთვის ხმის მიცემა და ამის გაკეთება აიძულეს. ეს ის ხელისუფლება გახლავთ, რომელმაც არც უცხოელებზე მიწის გაყიდვის აკრძალვის თხოვნა გაითვალისწინა. ეს ყველაფერი შემთხვევით არ ხდება და ამიტომაც უწმინდესმა მათ უთხრა ის, რასაც წარმოადგენენ. სათქმელი ქადაგებაზე კი არ თქვა, პირში უთხრა. სხვა ამ მთავრობის ადგილზე ბოდიშებს მოიხდიდა, მაგრამ ამათ გაატარეს.

- ხელისუფლებასა და ეკლესიას შორის ღია დაპირისპირება დაიწყო?

- ეს ღია დაპირისპირება არ არის. ეკლესია და პატრიარქი არავის დაპირისპირებიან. ნაციონალების მსგავსად, „ქართულ ოცნებაშიც“ არიან ჯგუფები, რომლებიც ვერ იტანენ პატრიარქის მუდმივად მაღალ რეიტინგს. ამიტომაც უჩხიკინებენ ეკლესიას, ჰგონიათ, რომ საპატრიარქოს ავტორიტეტის დასუსტებით ამათ მოემატებათ რამე.

- ბიძინა ივანიშვილი დამოუკიდებლობის დღისადმი მიძღვნილ საზეიმო მიღებას არ დასწრებია. წინა წლებში ყოველთვის ესწრებოდა საზეიმო მიღებას. მის მიუსვლელობას უკვე მოჰყვა პოლიტიკური მითქმა-მოთქმა. თქვენ რას იტყვით ამაზე?

- ეს მითქმა-მოთქმა უსაფუძვლო არ არის. მე `ახალ თაობასთან~ არაერთხელ ვთქვი, რომ გუნდში დაპირისპირებაა და ლამისაა, დაჭამეს ერთმანეთი. ახლა თბილისის მერის კანდიდატურაზე ჩხუბობენ – გუნდის ნაწილი ნარმანიას უჭერს მხარს, მეორეს კალაძე უნდა, მესამე გუნდი სულ სხვას ქომაგობს. ცალკეა პრემიერის გუნდი. თავისი გუნდი ჰყავს დიმიტრი ქუმსიშვილს.  საქმის კეთების ნაცვლად მთავრობა ბღუჯა-ბღუჯა ინტრიგებიხ ხლართვით არის დაკავებული. სამაგიეროდ, ძალა, რომელმაც 9 წლის განმავლობაში საქართველო სისხლში აბანავა, სპორტის სასახლეში ყრილობას მართავს, მუშტებს იქნევს და ხელისუფლებაში დაბრუნებით იმუქრება.

„ევროპულ საქართველოდ“ გადაქცეული ნაციონალები უკვე დაბრუნებული არიან ხელისუფლებაში. შესანიშნავი თანამდებობებიც მიიღეს. ამ პარტიის ლიდერებს, გიგა ბოკერიას თამადობით, შესანიშნავი ურთიერთობები აქვთ ბიძინა ივანიშვილთან.

მოქმედი ხელისუფლებიდან ვერცერთმა თანამდებობის პირმა ვერ გაამართლა. ქვეყნის გარეთ არავინ არაფერს გვეკითხება. შიგნით საშინელი ვითარებაა. ქუჩაში 10 ადამიანი რომ გააჩერო, იქედან 9,5 „ქართულ ოცნებას“ მკვდარსა და ცოცხალს დედას აგინებს.

რამდენიმე თვეში თვითმმართველობის არჩევნების ტარდება. `ოცნების~ ამოსაქაჩად ივანიშვილს დიდი ძალისხმევა დასჭირდება. მას ფინანსური საკითხების მოგვარებაც მოუწევს. მაინტერესებს, რისი იმედი აქვთ, როცა არჩევნების წინ სოფლის მეურნეობის ვინმე უტრუხუნე მინისტრი აცხადებს, რომ სეტყვით დაზარალებულებს მთავრობა არ დაეხმარება. სამაგიეროდ, პენსიონერ ტაილერს აეროსმიტიდან ხომ აუნაზღაურეს 5 მილიონი ჩვენი ჯიბიდან. ეს ყველაფერი ივანიშვილის გამოსასწორებელია და ალბათ ამიტომაც არ მივიდა საზეიმო მიღებაზე. მართალია, ეს ხელისუფლება მან დაგვიტოვა, მაგრამ მთავარი პრობლემა მაინც ამომრჩეველშია.

- ამომრჩეველში რატომ?

- იმიტომ, რომ ამომრჩეველთა დიდი ნაწილი მზადაა, თავისი ხმა გარკვეული თანხის სანაცვლოდ გაყიდოს. ხალხს უჭირს, მაგრამ ქვეყნის მომავლის გაყიდვა არ შეიძლება.

- მოდით, ისევ ივანიშვილს დავუბრუნდეთ. თქვენი საუბრიდან გამომდინარე თუ ვიმსჯელებთ, ის თავის გუნდზე გაბრაზებულია...

- გულაცრუებული და ნაწყენია `ოცნებაზე~. ამ ყველაფერზე იმიტომ ვერ რეაგირებს სათანადოდ, რომ ზუსტი ინფორმაციები არ აქვს.

- მას ინფორმაციებს უმალავენ?

- და ვინ უნდა მიაწოდოს ინფორმაცია? იმ ხალხმა, საკუთარი ჩრდილისაც რომ ეშინია? მას გვერდით სულ რამდენიმე ადამიანი ჰყავს, ისინი კი ზუსტ ინფორმაციებს არ აწვდიან. მან არ იცის, როგორია ხალხის განწყობა და რა ხდება ქვეყანაში. 2012 წელს მან ძალიან დიდი საქმე გააკეთა და ის სისხლიანი რეჟიმი შეცვალა, რომელიც ქვეყანასა და ხალხს აუბედურებდა. დღევანდელი ხელისუფლება ივანიშვილს ყველაფერს წყალში უყრის. შეუსრულებელი დაპირებების გამო ხალხი პასუხს ბესელიასა და კობახიძეს არ მოსთხოვს. ყველა მას მიადგება. ამ ადამიანს მოქნილი ტვინი კი აქვს, მაგრამ კადრებს ვერ არჩევს. დროა, სხვებისთვისაც ისწავლოს მოსმენა. ეს მისთვისაც კარგი იქნება და ქვეყნისთვისაც.

- პატრიარქის ეს განცხადება და ივანიშვილის გაბრაზება თუ იმოქმედებს შემოდგომაზე დაგეგმილი არჩევნების შედეგებზე?

- აუცილებლად იმოქმედებს. ხალხს არც ის დარჩება შეუმჩნეველი, როგორ დაუახლოვდა „ოცნება“ ყოფილ ხელისუფლებას. სისხლიანი რეჟიმის წარმომადგენლებს ყრილობისთვის სპორტის სასახლე გაუვსეს. გიგა ბოკერია და მილიონების მიმთვისებელი გიგი უგულავა ნიშნის მოგებით ელაპარაკებოდნენ ხალხს. იმავეს აკეთებდა დავით ბაქრაძე, დასაქოქ დათვს რომ ჰგავს. ხალხი არც იმას დაივიწყებს, როგორ იქცეოდნენ ხელისუფლების წარმომადგენლები 26 მაისის აღლუმზე. რომელი პოპვარსკვლავები ეგენი იყვნენ, ფერადი სათვალეებით რომ გამომეცხადნენ სცენაზე. როგორი მზეც არ უნდა იყოს, ოფიციალური პირები ასეთ ღონისძიებებზე ფერადი სათვალეების გარეშე დგანან. ამ ფერადსათვალიანებმა თავიანთ გამოსვლებში 70-ჯერ მაინც ახსენეს ნატო და საყველპუროდ ღარიბი ნათესავივით თითოჯერ ახსენეს შოთა რუსთაველი, რომლის მსგავსი მოაზროვნეც ამ ქვეყანას არ ჰყოლია.

საქართველო აღარც საერთაშორისო ასპარეზზე ჩანს, ქვეყანაში არსებულ ვითარებაზე კი პატრიარქის მიმართვაც ნათლად მეტყველებს. ახლა ბევრი რამე ამომრჩეველზე იქნება დამოკიდებული.

„ახალი თაობა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ვისი ბრალია 11.000 ჩაჭრილი მოსწავლე?

ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან და ირმა ჯიშიაშვილთან

გასულ კვირას მე-12 კლასელებისთვის ბოლო ზარი დაირეკა. მოსწავლეებმა საატესტატო გამოცდებიც ჩააბარეს. ბევრმა წარმატებით, ბევრმაც – წარუმატებლად. საატესტატო გამოცდებზე 11 ათასი მოსწავლე ჩაიჭრა. აქედან დიდი წილი რეგიონებზე მოდის. აღნიშნული თემა სოციალურ ქსელში დიდი განხილვის საგნად იქცა. ვინ არის დამნაშავე? სკოლა? მასწავლებელი? განათლების სამინისტრო თუ მშობელი? უმრავლესობა ხელს პედაგოგებისკენ იშვერს.

რეალურად რაშია პრობლემა? ვინ არის დამნაშავე? სად მიჰყავს სახელმწიფოს ამდენი უატესტატო მოსწავლე? როგორ უნდა მოგვარდეს პრობლემები? „ახალი თაობის“ ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგი, ლექტორი რამაზ საყვარელიძე და თელავის მუნიციპალიტეტის ვარდისუბნის საჯარო სკოლის პედაგოგი ირმა ჯაშიაშვილი პასუხობენ.

——–

- ბატონო რამაზ, რა პრობლემის წინაშე ვდგავართ? წელს 11 ათასი მოსწავლე ჩაიჭრა საატესტატო გამოცდებზე. სოციალურ ქსელებში განათლების სამინისტროსა და პედაგოგების ლანძღვა-გინებას ვისმენთ. მხოლოდ სკოლა და განათლების სისტემაა დამნაშავე ამ ყველაფერში?

- აბსოლუტურად ვემხრობი თქვენი კითხვის ქვეტექსტს, რადგან თქვენ კითხულობთ – მხოლოდ?! ანუ ეს კითხვა გაფართოების საკითხს აყენებს. არ შეიძლება, თითი მხოლოდ განათლების სისტემისკენ გავიშვიროთ, არა იმიტომ, რომ განათლების სისტემა იდეალურია. უბრალოდ, მოვლენაა უფრო რთული. კვლევები აჩვენებს, რომ ჩვენი სკოლების სწავლის დონე ვერაფრით გაუსწორდა მსოფლიოს საშუალო სტანდარტს და ეს გრძელდება 8 წელიწადია. წლებია ვერ გასწორდა მდგომარეობა. ამ 8 წლის განმავლობაში ბევრი მინისტრი და სამინისტროში ბევრი თანამდებობის პირი გამოიცვალა.

- არ გვივარგა განათლების სისტემაო, გვესმის შეფასებები. ასეა? რას იტყვით თქვენ?

- ხან რა შეიტანეს ამ განათლების სისტემაში, ხან გამოიტანეს. ერთ-ერთი ის სფერო, სადაც ყველაზე ენერგიულად ატარებენ ხოლმე რეფორმებს, სწორედ განათლებაა. ამ ტიპის რეფორმების შედეგი 25 წლის შემდეგ ჩანს, მაგრამ პრაქტიკულად პრობლემა პრობლემად რჩება.

- ანუ სულ სხვაგან უნდა ვეძებოთ პრობლემის სათავე?

- დიახ. სწორედ ამიტომ ვეღარ მივყვები იმ განწყობილებას, რომ რა ცუდი განათლების სისტემა გვაქვს. განათლების სისტემას თავის გადასაწყვეტი პრობლემები აქვს, სახელმძღვანელოები არ ვარგა, არ იკითხება, ქართულ ენაზე არაა დაწერილი, გააზრებული არ არის პროგრამები და ასე შემდეგ. მოკლედ, უამრავი პრობლემაა. მაგრამ, მე მგონი, გვაქვს კიდევ ერთი პრობლემა, რომლის გარეშეც მხოლოდ განათლების სისტემით მსჯელობა არ შეიძლება.

- და რა არის ეს პრობლემა?

- ეს არის ოჯახი! მე მივხვდი იმ კითხვის პათოსს, რომელიც თავში დასვით. ანალოგიური პრობლემა უცხო ქვეყნებსაც ჰქონდათ. პრობლემა შეიძლება ასე ჩამოვაყალიბოთ _ როდესაც უფროსი თაობის, მშობლის განათლების დონე არ არის სასურველ სიმაღლეზე, მერე ეს აისახება შვილებზე. მინიმუმ 6-7 წელი ბავშვი მხოლოდ მშობლებზეა დამოკიდებული. შემდეგ კი სკოლა და ოჯახი ინაწილებენ პასუხისმგებლობას. სკოლის დამთავრების მერე უნდა ბავშვს დამოუკიდებლობა და მერე მოქმედებს მასზე ის გარემო, რომელშიც მოხვდება. 7-დან 18 წლამდე ბავშვებში ოჯახის გავლენა არსებობს და ჩვენ რომ ოჯახი ამოვაგდოთ სათვალავიდან, ეს არასწორი იქნება. რომ დაბალი მაჩვენებლები გვაქვს იმ ოჯახებში, სადაც ნაკლებია წიგნი, ნაკლებია ინფორმაცია, ტექნოლოგიები, ნაკლებია ინტელექტუალური მუშაობა.

- საზოგადოების დამოკიდებულებაშია პრობლემა?

- ბევრს აგდებული დამოკიდებულებაც აქვს. ოჯახები ისწრაფვიან იმისკენ, რომ შვილი უცხოეთში გააგზავნონ სასწავლებლად, თუმცა ეს მაინც უფრო პრესტიჟული დიპლომის მოპოვებასთან არის დაკავშირებული და არა ცოდნასთან.

სტუდენტების მეტი რა მყავს, ხუთ უნივერსიტეტში ვასწავლი. დღეს აშკარად იკითხება წამყვან მოტივად სტუდენტებში, რომ მათ მაღალი ქულა უნდათ. ეს ქულა რომ მიიღონ უცოდინრობაში, თანახმა არიან! ქულა სტუდენტური კარიერის საფეხურია და ამ საფეხურის იქით ინტერესი უკვე ნაკლებია. იციან თუ არ იციან, ეს არ აინტერესებთ. მთავარი კითხვაა, მექნება თუ არა ესა თუ ის ქულა. ხანდახან ბრწყინვალე სტუდენტებიც მყავს თავიანთი მოტივაციით, გვერდზე დებენ ქულებს და სწავლაზე ფიქრობენ, მაგრამ ეს არც ისე ხშირია.

- რა განათლებით მოდიან სკოლიდან თქვენთან ეს სტუდენტები, არის სხვაობა წინა წლებთან შედარებით და როგორია ეს სხვაობა, უკეთესი თუ უარესი?

- წინა წლებთან შედარებით უფრო მოტივირებული და უფრო მაღალი დონეა, დამოკიდებულებაც უფრო აქტიურია. არის უმაღლესები, სადაც ძალიან მაღალი დონეა და არის უმაღლესები, სადაც ძალიან დაბალი დონეა. მე მაინც მექმნება შთაბეჭდილება, რომ უკეთესი თაობა მოდის, ვიდრე ადრე იყო.

- როგორ უნდა აღმოიფხვრას არსებული პრობლემები, რა კუთხით უნდა იმუშაოს სახელმწიფომ, ოჯახმა, სკოლამ? რა არის ის მთავარი, რაც უნდა შეიცვალოს?

- ბევრი მუშაობაა საჭირო, განათლების სისტემაში მაღალი დონე რომ იყოს. მე სისტემა ვახსენე იმიტომ, რომ ბევრი პრობლემა არის სასკოლო დონეზე, მაგრამ არანაკლები პრობლემებია უმაღლესების დონეზე. მთლიანად მთელი სისტემაა მისახედი, ასევე მისახედია ის თემა, რომელიც ასე სიფრთხილით წამოვწიეთ, რასაც ჰქვია მშობლების საგანმანათლებლო დონის აწევა და განათლების მიმართ პატივისცემის გაჩენა საზოგადოებაში. ეს არ არის ახალი პრობლემა. საბჭოთა პერიოდშიც ჩვენ ერთ-ერთი მოწინავე ვიყავით იმ ქვეყნებს შორის, სადაც მშობლები ქრთამს იძლეოდნენ იმისთვის, რომ შვილს დიპლომი მიეღო ცოდნის გარეშე.

- ისევ მოგვყვება ეს საბჭოთა ჩვეულება?

- სხვათა შორის, შემცირდა. ჩემთან ქრთამი არავის მოუტანია. მე იმ სპეციალობებს არ ვასწავლი, რომ მერე ეს ქრთამი ამოიღონ, მაგრამ ადრე ხშირად იყო ზარები. სწორედ მაგიტომ არ მიყვარდა ლექტორობა. გამოცდა რომ დადგებოდა, ნახევარი საქართველო მირეკავდა.

- ახლობლობა, მეგობრობა, ნაცნობობა, ამის შვილი, იმის ძმისშვილი, ეს ისევ დარჩა ჩვენს მენტალიტეტში?

- დიახ, დარჩა, მაგრამ არა იმ დოზით. ეს იმავეს ნიშნავს, რომ მოდი რა, ცოდნას კი ნუ მისცემ, ნიშანი დაუწერე. მიხარია, რომ ეს მიდგომები შემცირდა. მოქალაქეობრივი დამოკიდებულება უნდა ჰქონდეს მშობელს შვილის სწავლა-განათლების მიმართ, ასევე _ სახელმწიფოსაც.

-11 ათასი ჩაჭრილი მოსწავლე არც ისე პატარა რიცხვია. რას უშვრება სახელმწიფო ამ მოსწავლეებს, სად მიდიან ეს უატესტატო ახალგაზრდები?

- აუცილებლად უნდა არსებობდეს სტრუქტურულად შემავსებელი, თუნდაც რაღაც დახმარების სისტემა, რომელიც ამ მოსწავლეებს სწავლაში დაეხმარება. იმ ოთხპუნქტიან გეგმაში, რომელიც კვირიკაშვილმა წამოაყენა, ერთ-ერთი უმთავრესი განათლება და პროფესიული განათლებაა. იქნებ პროფესიული სასწავლებლებისკენ გავუხსნათ ამ ახალგაზრდებს გზა. ნუ ჩავთვლით, რომ ყველა სპეციალობაზე განათლების მაღალი დონეა აუცილებელი.

- ჩვენში ის ამბიციურობაც ხომ დევს, რომ ყველას უმაღლესი სასწავლებლის დიპლომი უნდა ჰქონდეს?

- მე მიხარია, ეს ამბიცია რომ არის. გულსატკენი ის არის, რომ ეს ამბიცია გამოუყენებელია. თუ ამ ამბიციას გამოვიყენებთ და გავამკაცრებთ იმ მიდგომას, რომ დიპლომი აუცილებლად ნიშნავდეს ცოდნას, მაშინ ამ ამბიციის საფუძველზე ჩვენ მივიღებთ მაღალი განვითარების საზოგადოებას.

———

- ირმა, 2017 წლის საატესტატო გამოცდებზე 11 ათასი მოსწავლე ჩაიჭრა. ითქვა ისიც, რომ ჩაჭრილთა რაოდენობა რეგიონებში მეტია. თქვენ თელავის სკოლაში ასწავლით. რა არის პრობლემა? რატომღაც ყველა სკოლასა და მასწავლებელს ადანაშაულებს. არის მთავარი დამნაშავე მასწავლებელი?

- პრობლემა კომპლექსურია. ბევრი რამ ბოლო წლებში განხორციელებული არასწორი რეფორმების შედეგია. რეფორმების ცვლა მინისტრების ცვლასთან არის მიბმული და, მოგეხსენებათ, მინისტრები ხშირად იცვლებიან. სხვადასხვა პრობლემის მიუხედავად, ყველაზე მთავარი მშობლის, ოჯახის როლია. მშობელი უნდა იყოს უფრო აქტიური და აქტიურად ჩაერთოს შვილის სასკოლო ცხოვრებაში. მასწავლებელშია პრობლემა? ხმამაღლა დააფიქსიროს, გაარკვიოს. თუმცა უმრავლესობა დუმილს ამჯობინებს და იცით, რა მიზეზით?!

- რა მიზეზით?

- ჩემს შვილს გადაეკიდება, ნიშანს დააკლებს და ასე შემდეგ. როდესაც პედაგოგი არ მოგწონს, ამაზე ხმამაღლა უნდა ვისაუბროთ. მშობლის პასიურობა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემაა. კლასის დამრიგებელი ვარ და ყოველთვის ვთავაზობ მშობლებს, რომ პრობლემებზე ღიად მესაუბრონ. მათი ჩართულობა მინიმალურია.

- რა პრობლემების წინაშე დგანან დღეს რეგიონის სკოლები? ამბობენ, რომ ჩაჭრილთა უმეტესობა რეგიონებიდან არის…

- ეს ჩემთვის დიდი სიურპრიზი იყო, რადგან სულ აღნიშნავდნენ, რომ მისაღებ გამოცდებზე რაიონის სკოლის მოსწავლეები მაღალ შედეგებს აჩვენებდნენ. არ ვიცი, რა შეიცვალა ამ კუთხით. სოფლის სკოლებში მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა თანამედროვე მოთხოვნებს ვერ პასუხობს. საკლასო ოთახებში არ არის ელექტროენერგია. სხვა რაზე უნდა ვისაუბროთ?! ერთი წელია, რაც ჩემს სკოლაში ეს პრობლემა ნაწილობრივ მოგვარდა. ამ მხრივ სოფლისა და ქალაქის სკოლები არათანაბარ პირობებში იმყოფებიან.

- მოუმზადებელი შეხვდნენ რეგიონის სკოლები საატესტატო გამოცდებს?

- პირადად ჩემი სკოლის მაგალითზე ამას ვერ ვიტყვი. მხოლოდ ერთი მოსწავლე ჩაიჭრა, ისიც ერთ საგანში. საკმაოდ კარგი ქულები დაიწერა. მე დღეს ზოგად პრობლემებზე ვსაუბრობ. სოციალურ ქსელში დიდი გამოხმაურება ჰქონდა ამ თემას და რატომღაც ყველამ მასწავლებლისკენ გაიშვირა ხელი.

- კიდევ ვინ არის დამნაშავე?

- მე არ ვამბობ, რომ მასწავლებელი უნდა გავათავისუფლოთ ამ პასუხისმგებლობისგან, თუმცა მხოლოდ მას არ უნდა შევაწმინდოთ ხელი. პრობლემები კომპლექსურია. სულ ცვლილებებში ვართ. უნდა ვაღიაროთ, რომ სკოლებში არის მასწავლებელთა ის კატეგორია, რომელიც არ არის თავისი საქმის პროფესიონალი. გამართულ განათლების სისტემას, სკოლის კარგ მენეჯმენტსა და აქტიურ მშობელს ნამდვილად შეუძლია ასეთი მასწავლებლის ტრანსფორმაცია ან გაყვანა სისტემიდან. მშობლის ჩართულობა აუცილებელია. სამწუხაროდ, მათი დიდი ნაწილი განზე დგომას ამჯობინებს.

—————–

„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 მაისი, 2017 წელი

გალელებს მასობრივად რუსეთის მოქალაქეობის მიღებას სთავაზობენ

„დღეს აფხაზეთში მხოლოდ 21 ათასი რუსეთის მოქალაქე ცხოვრობს, ქართველი კი 46 ათასია“

ნინო ომანაძე

აფხაზეთის სეპარატისტული ხელისუფლება გალში მცხოვრებ ქართველებს “აფხაზეთის მოქალაქეობის” მიღებას აღარ სთხოვს და მათთვის ახალი “შეთავაზება” აქვს – რუსეთის მოქალაქეობა მიიღონ და საქართველოს მოქალაქეობაზე უარი თქვან. თბილისში მიიჩნევენ, რომ ეს მორიგი სატყუარაა, რომლის უკანაც ოფიციალური მოსკოვი დგას.

24 მაისს, აფხაზეთში “პასპორტების” გაცემის ახალი სისტემის დანერგვის პროცესი დასრულდა, რომელიც გალის, ტყვარჩელისა და ოჩამჩირის რაიონის მოსახლეობის “პასპორტიზაციის” მოწესრიგებას გულისხმობს.

გალის რაიონის მოსახლეობის “პასპორტიზაციის” პროცესი, სოხუმმა, 2008 წლის 26 აგვისტოს, მოსკოვის მიერ აფხაზეთის “დამოუკიდებლობის” აღიარების შემდეგ დაიწყო. ქართული მოსახლეობა იძულებული გახდა “სხვადასხვა ხერხით” აეღო “აფხაზური პასპორტები”, რადგან ის აფხაზეთში ცხოვრებისთვის და თავისუფალი გადაადგილებისთვის აუცილებელი დოკუმენტი გახდა.2014 წელს, აფხაზური ოპოზიციის პროტესტის და “პრეზიდენტ” ალექსანდრე ანქვაბის გადაყენების ერთ-ერთი მიზეზი გალის რაიონის ქართველებისთვის აფხაზური “პასპორტების” მასიური დარიგება გახდა. ოპოზიცია აცხადებდა, რომ ეს კანონდარღვევით ხდებოდა და საჭირო იყო გალელებისთვის “მოქალაქეობის” ჩამორთმევა.2015 წელს, ახლად არჩეულმა “პრეზიდენტმა” რაულ ხაჯიმბამ, გალის, ტყვარჩლისა და ოჩამჩირის რაიონის მოსახლეობის “პასპორტიზაციის” მოწესრიგების პროცესი დაიწყო და გალის რაიონის რამდენიმე ათას მოსახლეს რაიონული კომისიების მიერ მინიჭებული “აფხაზეთის მოქალაქეობა” გაუუქმა და კომისიების მიერ გაცემული დოკუმენტი პირადობის დამადასტურებელ ბლანკად გადაიქცა, რომლის საშუალებითაც მხოლოდ ხელფასის და პენსიის აღება და ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობა გახდა შესაძლებელი, რაც გალის რაიონში მცხოვრებ ქართულ მოსახლეობას დისკრიმინაციულ გარემოში ამყოფებს.აღსანიშნავია, რომ 2016 წლის 23 თებერვალს აფხაზეთის “პარლამენტის” მიერ მიღებული “კანონით” “უცხოელთა აფხაზეთის რესპუბლიკაში სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ”, ბინადრობის უფლება ენიჭებათ იმ პირებს და მათი ოჯახის წევრებს, რომლებიც აფხაზეთის ასსრ-ის ტერიტორიაზე 1991 წლის ჩათვლით დაიბადნენ და აფხაზეთში 1999 წლის 12 ოქტომბრიდან მუდმივად ცხოვრობენ, ხოლო მოქალაქეობის მიღების უფლება მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ პირი სხვა ქვეყნის, ამ შემთხვევაში საქართველოს მოქალაქეობაზე, იტყვის უარს.

გალის რაიონის დე ფაქტო ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი თემურ ნადარაია გალის ქართველობას “გამოსავალს” სთავაზობს. აფხაზურ ტელევიზიასთან საუბარში განაცხადა, რომ აუცილებელია გამოინახოს გამოსავალი, რომელიც გალელებს “აფხაზეთის მოქალაქეობის” მიღებას გაუმარტივებს.

“აფხაზური პასპორტების გაცემას ართულებს ის ფაქტი, რომ გალის რაიონის მოსახლეობის უმეტესი ნაწილი საქართველოს მოქალაქეა. იმისთვის, რომ მათ მიიღონ აფხაზური პასპორტი, აუცილებელია უარი თქვან საქართველოს მოქალაქეობაზე, რასაც ქართული მხარე არ დაუშვებს და ამას ვერც გალელები გააკეთებენ, ვინაიდან, მათ ქართულ მხარეს ჰყავთ ახლობლები, ოჯახის წევრები. ქართული მხარე აცხადებს, რომ აფხაზეთში მცხოვრები ყველა ადამიანი არის საქართველოს მოქალაქე.

“მე ვთავაზობ გალელებს გამოსავალს – მათ უარი უნდა განაცხადონ საქართველოს მოქალაქეობაზე რუსეთის მოქალაქეობის მიღების მოტივით. ასეთ შემთხვევაში ქართული მხარე ვერაფერს გახდება. რუსეთის მოქალაქეობის მიღების მერე, გალელები თავისუფლად მიიღებენ აფხაზეთის მოქალაქეობას, ვინაიდან ყველა აფხაზს აქვს რუსეთის მოქალაქეობა”, – განაცხადა თემურ ნადარაიამ

“რეზონანსთან” საუბრისას აფხაზეთის პოლიტიკური ანალიზისა და კვლევის სამმართველოს სპეციალისტი გულიადა ჭკადუა ნადარაიას ამ შეთავაზების უკან რუსეთის ინტერესებს ხედავს.

„ეს განცხადება არის რუსეთის სატყუარა, რაც პირდაპირ მიბმულია გალის რაიონში და საერთოდ, აფხაზეთში მცხოვრები მოსახლეობის ეკონომიკურ სიდუხჭირეზე. გალის მოსახლეობამ დღემდე შეძლო იდენტობის შენარჩუნება, გაუძლო ათასგვარ განსაცდელს, შეინარჩუნა ქართველობა, რაც აფხაზებს და უფრო რუსებს დიდ დისკომფორტს უქმნის, რუსეთს უნდა სრულად აკონტროლოს აფხაზეთი.

დღეს აფხაზეთში მხოლოდ 21 ათასი რუსეთის მოქალაქე ცხოვრობს, ქართველი კი 46 ათასია. თუ რუსული მხარე აფხაზების დახმარებით შეძლებს ამ მოსახლეობის რუსიფიკაციას, მაშინ რუსეთს სრულად გაეხსნება ხელ-ფეხი, ნებისმიერი კონფლიქტის პროვოცირების შემთხვევაში, არგუმენტირებულად შევიდეს გალშიც და განაცხადოს, რომ იცავს საკუთარ მოქალაქეებს ქართული მხარის აგრესიისგან.

ასევე რუსული მოქალაქეობა აფხაზეთში მცხოვრებს აძლევს სოჭის მიმართულებით თავისუფლად გადაადგილების და ვაჭრობის საშუალებას, ასევე, რუსული პენსიის აღების შესაძლებლობას, რაც გაცილებით მეტია, ვიდრე აფხაზური პენსია. თემურ ნადარაიას განცხადება არის ერთგვარი ტესტიც, წამოეგებიან თუ არა ამ სატყუარაზე გალელები.

აქამდე ამას ჰქონდა ფრაგმენტული ხასიათი, ახლა უკვე მიზანმიმართულ ხასიათს იძენს, იმედი მაქვს, რომ გალის რაიონის მოსახლეობა არ წამოეგება ამ პროვოკაციას და უარს იტყვის ამ შემოთავაზებაზე, ჯობია ჰქონდეთ ბინადრობის უფლება და შეზღუდული უფლებები, ვიდრე დააკანონონ ანექსია და ხელი შეუწყონ რუსეთს მზაკვრული გეგმის განხორციელებაში”, – განუცხადა “რეზონანსს” გულიადა ჭკადუამ.

„კვირის პალიტრა“, 29 მაისი, 2017 წელი

ეთიკის კოდექსი „კაჩაობას“ ვერ აკრძალავს

სესხის ამომღები შუამავალი კომპანიები ეროვნული ბანკის რეგულაციებს არ ექვემდებარებიან

ემა ტუხიაშვილი

პირველი ივნისიდან ძალაში შედის ახალი რეგულაციები ფინანსური ორგანიზაციებისთვის, რომელთა თანახმად, მათ მომხმარებელთან უფრო კორექტულად მოქცევა მოუწევთ. თუ აქამდე მოქმედი რეგულაციები მხოლოდ კომერციულ ბანკებს ავალდებულებდა მომხმარებლებთან ურთიერთობის სპეციალური წესების დაცვას, ამიერიდან ეს ვალდებულება დაეკისრება მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებსა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებებსაც. აღსანიშნავია, რომ რეგულაციები მკაცრდება ვადაგადაცილებული სესხის ამოღების შემთხვევისთვისაც და საფინანსო ორგანიზაციებს ურჩ მსესხებელთანაც კი ეთიკის ფარგლებში მოუწევთ ურთიერთობა. ახალი რეგულაციების დარღვევისთვის საქართველოს ეროვნული ბანკი (სებ) ფინანსურ ორგანიზაციებს 1.000-დან 5.000 ლარამდე თანხით დააჯარიმებს.

გიორგი კეპულაძე, “საზოგადოება და ბანკების” დამფუძნებელი:

- ეს რეგულაციები არ გავრცელდება ონლაინსაკრედიტო ორგანიზაციებზე, რადგან ისინი შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებებია და ეროვნული ბანკის ზედამხედველობაში არ არიან მოქცეული. თუმცა ყველა სხვა დანარჩენ ფინანსურ ინსტიტუტს მოუწევს, 1-ლი ივნისიდან დაემორჩილონ ახალ წესებსა და რეგულაციებს. მაგალითად, თუ დღეს მოქმედი წესით, ხელშეკრულების პირველივე გვერდზე არსებითი ინფორმაციის თავმოყრა სავალდებულო იყო მხოლოდ ფიზიკური პირების შემთხვევაში, ახალი ვერსიით, ეს ვალდებულება იურიდიული პირებისთვის მომზადებულ ხელშეკრულებებზეც გავრცელდება. შეგახსენებთ, რომ 2011 წლიდან შემოვიდა წესი, რომ ხელშეკრულების თავსართში, ანუ პირველ გვერდზე, მოცემულია სესხის ძირითადი პირობები: სესხის პროცენტი, ეფექტიანი განაკვეთი, ვადიანობა, ყოველთვიური შესატანი თანხა და სხვ. რაკი ხშირი იყო პრეტენზიები, რომ მომხმარებელი ხელშეკრულებას სრულად არ ან ვერ კითხულობს, პირველივე გვერდზე მოიყარა თავი ყველაზე მნიშვნელოვანმა ინფორმაციამ. აქამდე ეს წესი ვრცელდებოდა მხოლოდ ფიზიკურ პირებზე გასაცემ სესხებზე, 300-დან 50 ათას ლარამდე. მიიჩნეოდა, რომ იურიდიული პირი, რომელიც უფრო მეტი მოცულობის სესხს იღებს, უფრო დეტალურად ეცნობა ხელშეკრულებას და მათთვის თავფურცელზე ძირითადი ინფორმაციის გამოტანა საჭიროებას არ წარმოადგენდა. ახალი რეგულაციების თანახმად კი, ფინანსურ ორგანიზაციებს ვალდებულება ექნებათ, სესხის შესახებ ძირითადი ინფორმაცია გამოიტანონ ხელშეკრულების პირველივე გვერდზე დიდი ოდენობის სესხების შემთხვევაშიც (200 ათას ლარამდე), მათ შორის იურიდიულ პირებზე გაცემული სესხებისთვისაც.

გაიზრდება სასესხო ხელშეკრულების შრიფტის ზომა. ბევრჯერ მოგვისმენია საყვედური, რომ ხელშეკრულების პირობები წვრილად წერია, ვერ წაიკითხეს, სათვალე არ ჰქონდათ… რა თქმა უნდა, არა მგონია, რომ მხოლოდ შრიფტის ზომის პრობლემა იყოს, როცა მომხმარებელი ხელშეკრულების პირობებს დეტალურად არ ეცნობა, მაგრამ მაინც უკეთესია, თუ ტექსტი უფრო ადვილად წასაკითხავი­ იქნება.

საინტერესოა, რომ ეს რეგ­ულაციები და ვალდებულებები ფინანსურ ორგანიზაციებს ეკისრებათ უკვე გაფორმებულ ხელშეკრულებებზეც. თუ მომხმარებელი მოითხოვს, ბანკი ან მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია ვალდებული იქნება, გადასცეს განახლებული, ახალი სტანდარტით შედგენილი ხელშეკრულება.

ფაქტია, რომ ამ რეგულაციების ამოქმედების შემდეგ, ფინანსური ორგანიზაციები უფრო მეტად იქნებიან ორიენტირებული მომხმარებლის უფლებების დაცვაზე. თუ აქამდე რაღაცები საფინანსო ინსტიტუტის კეთილ ნებაზე იყო დამოკიდებული, ამიერიდან ისინი ვალდებული იქნებიან, წესის შესაბამისად მოიქცნენ. მაგალითად, სესხის ვადაგადაცილების შემთხვევაში, ბანკის კეთილ ნებაზე იყო დამოკიდებული, როდის შეატყობინებდა ამის შესახებ მსესხებელს. ხშირად სესხის ვადაგადაცილების შესახებ დიდი ხნის დაგვიანებით ატყობინებდნენ თავმდებს – ძირითადად, მაშინ, როცა ვადაგადაცილებულ სესხს უკვე დარიცხული ჰქონდა დიდი ოდენობით ჯარიმა-საურავები. შეიძლება ითქვას, ეს დამოკიდებული იყო კრედიტოფიცრის კეთილ ნებაზე – ზოგი დროულად ურეკავდა და ატყობინებდა თავმდებს, ზოგიც გვიან, რადგან არანაირი ვალდებულება არ ჰქონდათ და შეუტყობინებლობის გამო არც სანქციები არ იყო გათვალისწინებული. ამგვარი ვალდებულების უქონლობა ბევრ გაუგებრობას ქმნიდა და თავმდებებს სავსებით სამართლიანი პრეტენზიებიც ჰქონდათ: იქნებ თავის დროზე უფრო ადვილად გადამეხადა სესხი, სანამ ამდენი ჯარიმა დაერიცხებოდაო. ამიერიდან ასეთი რამ ვეღარ მოხდება და საფინანსო ორგანიზაციის წარმომადგენელი ვალდებული იქნება, 5 დღის ვადაში შეატყობინოს მსესხებელს, თანამსესხებელსა და თავმდებ პირსაც, რომ სესხთან დაკავშირებით პრობლემა წარმოიქმნა, ვადაგადაცილებაა და რეაგირება დროულად მოახდინონ.

ფინანსურ ორგანიზაციებს აგ­რეთვე ეკისრებათ ვალდებულება, შეიმუშაონ სესხის ამოღების ეთიკის კოდექსი. არაერთხელ მოგვისმენია მომხმარებლისგან, რომ ფაქტობრივად, მას აშანტაჟებენ, ემუქრებიან სესხის ამოსაღებად. ახალ რეგულაციებში წერია, რომ ფინანსურ ინსტიტუტებს დაეკისრებათ ვალდებულება, შეიმუშაონ სესხის ამოღების კოდექსი და მომხმარებელთან ურთიერთობისას დაიცვან ზნეობისა და საქმიანი ურთიერთობების საუკეთესო პრაქტიკით მიღებული ნორმები. შესაძლებელია ზოგჯერ მომხმარებელი იქცეოდეს არაკეთილსინდისიერად, იმალებოდეს, სესხს არ იხდიდეს, ამ დროს მის წინააღმდეგ მიმართავენ სანქციებს, რომლებიც გაწერილია ხელშეკრულებაში. მაგრამ იქ არსად წერია, რომ მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის თანამშრომელმა უნდა დაურეკოს მსესხებელს და, უკაცრავად ამ ტერმინისთვის და, “აკაჩაოს” ძველბიჭურად, რაც, სამწუხაროდ, ხშირად ხდება. ამაზეა საუბარი, თორემ გასაგებია, რომ ვალს დაბრუნება უნდა”.

———-

P.S. უნდა აღინიშნოს, რომ ეროვნული ბანკის რეგულაციებს არ ექვემდებარებიან სესხის ამომღები შუამავალი კომპანიები. არადა, როცა კრედიტი საბოლოოდ პრობლემური ხდება, ბანკები თუ სხვა საფინანსო ორგანიზაციები სწორედ სესხის ამომღებ კომპანიებს მიჰყიდიან ხოლმე ამ პრობლემურ სესხებს. მათ კი არაფერი უშლით ხელს, რომ პრობლემური სესხების, პრობლემური აქტივების მართვის ბიზნესი კი არ წარმართონ ეთიკის ფარგლებში, არამედ ძველი პრაქტიკა განაგრძონ და ვალის ამოღების აქამდე გამოყენებული მეთოდებიც შეინარჩუნონ.

„კვირის პალიტრა“, 29 მაისი, 2017 წელი

„ვითხოვ, არ გადამცენ თურქეთს!“

მუსტაფა ემრე ჩაბუქი: „ყველაზე მეტად ჩემს თავმოყვარეობაზე იმოქმედა იმან, რომ ტერორისტული ორგანიზაციის წევრობას მაბრალებენ“

თეა ხურცილავა

გასულ კვირას სამართალდამცავებმა დემირელის კოლეჯის ერთ-ერთი მმართველი, მუსტაფა ემრე ჩაბუქი დააკავეს და მას სამთვიანი წინასაექსტრადიციო პატიმრობა შეუფარდეს. გამოძიების ცნობით, თურქული მხარის მოწოდებული მასალებით, მას ბრალად ედება შეიარაღებული ტერორისტული ორგანიზაციის წევრობა.

„15 წელია, საქართველოში ვარ. ბინადრობის უვადო უფლება მაქვს, რომელიც სახელმწიფომ მომანიჭა. ერთგულად ვეწევი საგანმანათლებლო საქმიანობას. ყველაზე მეტად ჩემს თავმოყვარეობაზე იმოქმედა იმან, რომ ტერორისტული ორგანიზაციის წევრობას მაბრალებენ. ცხოვრებაში პატარა დანაც კი არ მიტარებია. ჩემს ჯიბეში მხოლოდ ცარცი მოიძებნებოდა და ვცდილობდი, ისეთი მოსწავლე აღმეზარდა, რომელიც საქართველოს გამოადგებოდა. სამწუხაროდ, თურქეთში სამართლიანობა არ არსებობს და ვითხოვ, არ გადამცენ თურქეთს”,” – განაცხადა მუსტაფა ემრე ჩაბუქმა.

სოსო ბარათაშვილი, დაკავებულის ადვოკატი:

- ემრე ჩაბუქის ბრალს სდებენ ტერორისტული ორგანიზაციისთვის ხელის შეწყობაში. საქმე ეხება ფეთჰულა გიულენთან დაკავშირებულ ამერიკაში რეგისტრირებულ ორგანიზაციას, რომელიც თურქეთში ტერორისტულ ორგანიზაციად არის მიჩნეული. ბატონ მუსტაფას ედავებ­იან, რომ, როგორც მინდობილი პირი, ხელს უწყობდა დემირელის სახელობის კოლეჯის ერთ-ერთი პარტნიორის წილის გასხვისებას ერთ-ერთ ამერიკულ კომპანიაზე. ეს კომპანია ამერიკაშია რეგისტრირებული და არ არის მიჩნეული ტერორისტულ ორგანიზაციად, არც ხელის შემწყობად. ამიტომ ბრალი გაუგებარია. ჩვენი კანონმდებლობით, ეს პატიმრობა, შესაძლებელია, გაგრძელდეს არა უმეტეს ცხრა თვისა. ამ პერიოდის გასვლის შემდეგ იუსტიციის მინისტრს შეუძლია, მიიღოს მისი ექსტრადიციის ან ამაზე უარის თქმის გადაწყვეტილება. ჩვენ მივესალმებით თურქეთსა და საქართველოს შორის ურთიერთობის გაღრმავებას, ნათელია ისიც, რომ უნდა გადაიდგას ტერორიზმის წინააღმდეგ ქმედითი ნაბიჯები, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენმა ხელისუფლებამ უდანაშაულო ადამიანები გადასცეს იმ ქვეყანას, სადაც ადამიანის უფლებები ირღვევა. ეს დაკავება საეჭვოდ დაემთხვა საქართველოში თურქეთის პრემიერ-მინისტრ ბინალი ილდირიმის ვიზიტს. ჩვენი ინფორმაციით, სხვა პირებიც არიან დაკავებული ანალოგიური ბრალდებით, მაგრამ ეს არ ხმაურდება.

ამ ადამიანს დაუსაბუთებლად თუ გადასცემენ თურქეთს, მას იქ მოელის წამება და არაადამიანური მოპყრობა, ეს კი უკიდურესად შელახავს ჩვენი ხელისუფლების საერთაშორისო იმიჯს.

- მას გადასცემენ თურქეთს?

- ეს საშიშროება აშკარაა და ეს პრო­ცესი­ დღეს არ დაწყებულა. ალბათ, გახსოვთ, ბათუმში ავტორიზაცია გაუუქმდა შახინის სახელობის სკოლა-ლიცეუმს. ბატონი მუსტაფა კატეგორიულად უარყოფს გიულენთან კავშირს. ამ კოლეჯის დამფუძნებლები არიან გერმანიის მოქალაქეები და მათ არანაირი ბრალდება არ აქვთ წარდგენილი. ალბათ, გახსოვთ განათლების მინისტრის განცხადება – მან თქვა, რომ პრემიერმა გიორგი კვირიკაშვილმა თურქეთში ვიზიტის დროს თურქეთის ხელმძღვანელობასთან სკოლების თემაზეც ისაუბრა. როგორც ჩანს, ამ ყველაფრის მიზანია, საქართველოში დახურონ ეს სკოლები და ზოგიერთი პირის თურქეთში ექსტრადიციას შეუწყონ ხელი.

საფფეთ ბაირაქ თუთანი, დემირელის კოლეჯის პედაგოგი:

- 15 წელია, ვიცნობ მუსტაფას, ჩვენ მეგობრები ვართ. ეს ბრალდებები უსაფუძვლოა. ჩვენს სასწავლებელში ქართველი დირექტორები არიან, მართვა მათ ხელშია, სკოლა ავტორიზებულია, განათლების სამინისტრო რეგულარულად ატარებს მონიტორინგს. ბატონი მუსტაფა არის დამფუძნებლების წარმომადგენელი საქართველოში, ის დაქირავებული თანამშრომელია, დამფუძნებლები კი არიან გერმანელი რეზიდენტები. 15 წელია, გიულენი ამერიკაში ცხოვრობს და როგორ გგონიათ, ტერორისტი რომ იყოს, იქ გააჩერებდნენ? 25 წელია, საქართველოში ეს სკოლები ფუნქციონირებს, უამრავი კურსდამთავრებული გვყავს, ისინი მუშაობენ და არც ერთ მათგანს არ უღალატია ქვეყნისთვის. ამერიკული ორგანიზაცია “მეტროპოლიტენ ედუქეიშენი” არის საგანმანათლებლო ორგანიზაცია. დემირელის სკოლის დამფუძნებლებმა გადაწყვიტეს, თავიანთი წილის ნაწილი მიეყიდათ ამერიკული ფირმისთვის, რადგან უნდოდათ, ამერიკიდან მეტი სიახლე შემოეტანათ საქართველოს განათლების სისტემაში. ეს გასხვისებაც კი არ არის და რომც იყოს, ეს ხომ არ იყო მუსტაფას გადაწყვეტილება? მისი უფლებები უნდა იყოს დაცული და არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გადაეცეს თურქეთს.

———-

ჩვენ დავუკავშირდით მთავარი პროკურატურის პრესსამსახურს, რათა შეგვემოწმებინა, ტერორიზმის ბრალდებით არიან თუ არა დაკავებული სხვა პირებიც.

- ამ საკითხზე ვერაფერს გეტყვით.ჩვენ არც ჩაბუქის დაკავება გაგვიხმაურებია, ჟურნალისტებმა თვითონ გაიგეს და მოვიდნენ სასამართლოში, – მითხრა პრესსამსახურის ხელმძღვანელმა ნათია სუხიაშვილმა.

ზექი ლევენთ გუმრუქჩუ, თურქეთის რესპუბლიკის ელჩი საქართველოში:

“ეს ადამიანი დააპატიმრეს ჩვენი ორმხრივი, ასევე საერთაშორისო თანამშრომლობის ფარგლებში. თურქეთის მთავრობამ მისი დაკავება და ექსტრადირება მოითხოვა და ეს მოთხოვნა სწორედ თურქეთის სასამართლოს გადაწყვეტილებას ემყარება. ასე რომ, როგორც დიპლომატი, მე ვერაფერს ვიტყვი, რადგან ეს დამოუკიდებელი სასამართლოს მიღებული გადაწყვეტილებაა”.