„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „პოლიტიკურმა პარანოიამ პაროდიის ფორმა მიიღო“ // „ხელისუფლებისთვის აქილევსის ქუსლი სამეგრელოა, საიდანაც შეიძლება მძაფრი პოლიტიკური დაპირისპირების ინიცირება“ // „დავით ნარმანიასთვის მერობა ერთი ხანგრძლივი კოშმარია…“
„კვირის პალიტრა“: ინტერვიუ სალომე ზურაბიშვილთან: „ორი სკამისთვის არ ვიბრძვი“ // განიხილება თუ არა იგი მომავალ საგარეო საქმეთა მინისტრად?! // „პაატა ბურჭულაძის პარტია „ნაციონალების’ სატელიტური პოლიტიკური ძალაა“
——–
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: პარტიები პროგრამების გარეშე // არჩევნების წინ პარტიების უმრავლესობას საარჩევნო პროგრამა არ აქვს
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ პეტრე მამრაძესთან: „ნაციონალები” სძულდათ, „ოცნების“ მიმართ გაწბილება დომინირებს“
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ ლაშა ჩხარტიშვილთან: „რა მნიშვნელობა აქვს, გიგი უგულავა გაანადგურებდა თბილისის ეკოლოგიას თუ ეს მთავრობა”
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ნატო-ს მოწინააღმდეგეთა რაოდენობა კრიტიკულ ზღვარს უახლოვდება“
„რეზონანსი//მთელი კვირა“: ინტერვიუ ვახტანგ მაისაიასთან: „საქართველო გეოპოლიტიკურ ხაფანგში იმყოფება“ // „რუსეთმა და თურქეთმა გავლენის სფეროები გაინაწილეს. რუსეთმა კავკასიაში კარტ-ბლანში აიღო“
—————————
„კვირის პალიტრა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „პოლიტიკურმა პარანოიამ პაროდიის ფორმა მიიღო“ // „დღევანდელი ხელისუფლებისთვის აქილევსის ქუსლი სამეგრელოა, საიდანაც შეიძლება მძაფრი პოლიტიკური დაპირისპირების ინიცირება“ // „დავით ნარმანიასთვის მერობა ერთი ხანგრძლივი კოშმარია…“
ნათია დოლიძე
საარჩევნო კამპანია დასკვნით ეტაპს უახლოვდება, თუმცა ექსპერტთა ნაწილი პოლიტიკურ ძალებს ელექტორატისთვის ბრძოლის სტრატეგიასა და ტაქტიკას უწუნებს. მარკეტინგული კომუნიკაციების კომპანია “ჯეპრას” უფროსი კონსულტანტი სოსო გალუმაშვილი “ინტერპრესნიუსისთვის” მიცემულ ინტერვიუში აცხადებს: “არჩევნები დასკვნით ფაზაში შედის ვადების თვალსაზრისით, მაგრამ ბრძოლას და მით უმეტეს – ელექტორატისთვის ბრძოლას, ვერ ვამჩნევ. საარჩევნოდ პარტიების არჩეული სტრატეგიები და ტაქტიკა უფრო წააგავს მეთოდებს ჯერ არარსებული სახელმძღვანელოდან” როგორ დავკარგოთ ამომრჩეველი”. ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ პოლიტიკური სპექტრი მთლიანად გასულია საკონსტიტუციო სივრციდან და რაღაც პარალელურ სამყაროში მონაწილეობს წინასაარჩევნო კამპანიაში”. სწორედ ამ საკითხზე საუბრით დავიწყეთ ინტერვიუ ექსპერტ გია ხუხაშვილთან:
- ვეთანხმები ბატონ სოსოს, თუმცა რამე რომ დაკარგო, ჯერ უნდა მოიპოვო. ჩვენი პოლიტიკური ძალები კი ჯერაც არ მისულან ამომრჩეველთან და არც მათი ხმების მოპოვებისთვის დაუწყიათ ზრუნვა. იმ ამომრჩევლის რაოდენობა, რომელსაც ჯერაც არ გადაუწყვეტია, ვის მისცემს ხმას, კრიტიკულ ზღვარს მიღმაა და ეს სერიოზული პრობლემაა.
წარმოგიდგენიათ? ბოლო გამოკითხვებით, პარტიების ჯამური რეიტინგი უფრო ნაკლებია, ვიდრე იმ ამომრჩევლის რაოდენობა, ვისაც საბოლოო გადაწყვეტილება ჯერ არ მიუღია. პარტიები კი, იმის ნაცვლად, რომ ამ ამომრჩევლისკენ გზის პოვნას ცდილობდნენ, ერთმანეთით არიან “შეპყრობილი”, ანუ მათ ჰგონიათ, რომ პოლიტიკური პროცესის შედეგი მხოლოდ მათ შორის პოლემიკითა და ნეგატიური დაპირისპირებებით მიიღწევა. თითქოს ჩაკეტილები არიან სივრცეში, სადაც, ძირითადად, ერთმანეთის განქიქებას უნდებიან.
ამ პოლიტიკური უცნაურობის შიგნით კიდევ ერთი, სხვა დონის დაპირისპირებაც ჩანს ორ ძირითად საარჩევნო სუბიექტს – “ქართულ ოცნებასა” და “ნაციონალურ მოძრაობას” – შორის. ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, რომ ეს ორი ძალა არც ამომრჩეველს ამჩნევს და არც – სხვა პოლიტიკურ სუბიექტებს. მხოლოდ იმაზე არიან გამეცადინებული, როგორ “გააშავონ” ერთმანეთი. “ქართული ოცნება” თავის პროპაგანდას ნეგატიურ გზავნილზე აწყობს; გვეუბნება, მე თუ არ დავრჩები ხელისუფლებაში, დაბრუნდებიან “ნაციონალები” და დაბრუნდება ძალადობაო, “ნაციონალური მოძრაობა” კი საარჩევნო პროპაგანდისას ამტკიცებს, რომ ამ ხელისუფლებას არაფერი შეუძლია, უნიათოა და ა.შ. იმას არავინ გვეუბნება, რის გაკეთებას აპირებენ. ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, წარმოდგენა არა აქვთ, რისთვის უნდათ ხელისუფლებაში მოსვლა.
გიორგი კვირიკაშვილი დროდადრო ცდილობს, ამ პოლიტიკური ვითარებისთვის შეუფერებელი პოზიტიური გზავნილები გაახმიანოს. მაგალითად, ის აცხადებს, მოდი, ყველამ ვიმეგობროთო, რაც არ შეესაბამება თუნდაც “ქართული ოცნების” ელიტის აგრესიულ განცხადებებს. აი, ასეთი რამდენიმედონიანი პოლიტიკური პარანოიის სტადიაშია საარჩევნო პროცესი. პოლიტიკური პარანოია დამახასიათებელია ჩვენი არჩევნებისთვის, თუმცა ამ ეტაპზე ამან უფრო უცნაური – პაროდიის ფორმა მიიღო. ქვეყანაში რეალურად მწვავე კერები არ ჩანს, მაგრამ ვიღაცები ცდილობენ, ვითარება ხელოვნურად გაამწვავონ. ერთნი შეთქმულების თეორიას ავითარებენ და ამტკიცებენ, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” “ბართლომეს ღამის” მოწყობას აპირებს 9 ოქტომბერს, ეს უკანასკნელი კი ამტკიცებს, რომ ხელისუფლება ტოტალურ გაყალბებას გეგმავს. სინამდვილეში ჩვენ ვიცით, რომ არც ამ ხელისუფლებას აქვს არჩევნების ტოტალურად გაყალბების თავი და არც “ნაციონალურ მოძრაობას” – პოსტსაარჩევნო კრიზისის ინიცირების რესურსი. მინდა, ხელისუფლებას ვუთხრა, რომ ვერც ერთი ძალა არეულობის ინსპირირებას ვერ შეძლებს, თუ ასეთი განწყობა საზოგადოებაში არ არის.
- პრემიერი გიორგი კვირიკაშვილი თითქოს ლიდერობს “ქართულ ოცნებას“, თუმცა, ფაქტობრივად, ის საერთო სურათიდან ამოვარდნილი ჩანს…
- ეს ხდება იმიტომ, რომ “ქართულ ოცნებაში” გადაწყვეტილების მიმღებთა ვერტიკალი დალაგებული არ არის. ყველას კარგად გვესმის, რომ ამ პოლიტიკური პარტიის ძალის ცენტრი არის პოლიტიკურ სარბიელს მიღმა. აშკარაა, რომ ივანიშვილი ყველა წვრილმანში ჩართული არ არის და პროცესებს უფრო სისტემურად უდგება, ქვედა რგოლის ფსევდოლიდერები კი ძალიან სუსტად გამოიყურებიან. “ქართული ოცნების” ელიტაში პოლიტიკური ლიდერები, ფაქტობრივად, არ არსებობენ. ამ ოთხი წლის განმავლობაში ვერ მოხერხდა მათი გაზრდა, რაც იმის მაჩვენებელიც არის, რომ პარტია ვერ განვითარდა. იქ, ბუნებრივია, არის დაპირისპირება, ცდილობენ, გავლენის სფეროები გაიყონ. კვირიკაშვილის გავლენა გამოჩნდა ილია ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმში ახალი კონცეფციისა და ახალი სახეების წარდგენისას. ვფიქრობ, ეს იყო კვირიკაშვილის კეთილი სურვილები, რაც, ჩემი აზრით, კეთილ სურვილებადვე დარჩა. მერე კი ვიხილეთ მაჟორიტარობის კანდიდატთა წარდგენა სხვადასხვა რეგიონში, რაც სრულიად არ შეესაბამებოდა კვირიკაშვილის კეთილ სურვილებს. კახა კალაძეც, ჩემი აზრით, დროებით ფსევდოლიდერად გვევლინება. ერთადერთი ადამიანი ისევ ივანიშვილია, ვისაც შეუძლია მოუყაროს თავი და ერთიან კონცეფციაში ჩასვას საარჩევნო პროცესი.
ბიძინა ივანიშვილი ცდილობს, ამ ადამიანებმა თვითონ ისწავლონ გადაწყვეტილებების მიღება და პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღება, მაგრამ არ გამოსდით, რადგან ეს ოთხი წელი პარტიული განვითარების თვალსაზრისით წყალში გადაყარეს და ყველა კრიტიკული სიტუაციისას გარედან უწევთ ხალხის მოყვანა.
ჩვენ ვნახეთ, პოლიტსაბჭოში, ფაქტობრივად, ქუჩიდან როგორ მიიყვანეს ცხრა ადამიანი, რითაც აღიარეს, რომ ამ ოთხმა წელმა პარტიის მშენებლობისთვის ფუჭად ჩაიარა.
დღეს “ქართული ოცნება” დგას სამ საარჩევნო ვეშაპზე: პირველი ბიძინა ივანიშვილის სახელი და რესურსია; მეორე – ანტინაციონალური განწყობა ანუ ამომრჩეველი, რომელიც კრიტიკულად აფასებს “ქართულ ოცნებას”, მაგრამ ვერ იტანს “ნაციონალურ მოძრაობას” და მესამე – მაჟორიტარულ არჩევნებში მონაწილე ადამიანები, ე.წ. რაიონების მაყურებლები, რომლებიც შევარდნაძიდან მოყოლებული, ყველა ხელისუფლებასთან ახერხებენ გარიგებას.
“ქართული ოცნებისგან”, რომელიც მუდმივად ლაპარაკობს განვლილ ცხრა წელსა და სააკაშვილის რეჟიმზე, ძალიან უხერხულია გარიგება იმ ადამიანებთან, ვინც 2012 წელს, ცოცხების ფონზე, 5 ნომრით იყარეს კენჭი. ეს მათ რიტორიკას ფარსად აქცევს, ისევე, როგორც ფარსად აქცევს სასამართლოსა და მთელ საჯარო სექტორში გამეფებული კოლექტიური მურუსიძე.
- რადგან წინასაარჩევნო ამბებს მიმოვიხილავთ, ორიოდე სიტყვით შევეხოთ სანდრა რულოვსის პოლიტიკურ გააქტიურებას…
- ჩვენში ბევრი მიიჩნევს, რომ ამ ქალბატონს მორალური უფლება არა აქვს, მონაწილეობა მიიღოს ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში და მისი გამოჩენა ძალადობის ცხრა წელთან ასოცირდება, მაგრამ ამის მიუხედავად, მე არა მგონია, რომ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” ამით პოლიტტექნოლოგიური შეცდომა დაუშვა. ამ პარტიას ჰყავს თავისი მყარი ელექტორატი, რომელსაც, მართალია, ზრდის პერსპექტივა არა აქვს, მაგრამ პარტია წლიდან წლამდე მის შენარჩუნებას ახერხებს. ამ ხალხისთვის ძალის ცენტრი კვლავაც მიხეილ სააკაშვილია. მიუხედავად იმისა, რომ წინასაარჩევნოდ ყოველი მხრიდან არაერთი ძალა ფაფხურობს, პოლიტიკურ საჭადრაკო დაფაზე რეალურად დღემდე ორი ფიგურა თამაშობს: ბიძინა ივანიშვილი და მიხეილ სააკაშვილი. ყველა სხვა პაიკია. სწორედ მათ ირგვლივ ვითარდება ეს პოლიტიკური დრამა. მიუხედავად იმისა, რომ სანდრა რულოვსისა და “ნაციონალური მოძრაობის” მიმართ ნეგატიური განწყობა ჭარბობს, ამ ძალის ელექტორატი მაინც მიბმულია მიხეილ სააკაშვილზე. “ნაციონალურ მოძრაობას” არა აქვს საშუალება, “ქართულ ოცნებასთან” პოლიტიკური ბრძოლა გამართოს მთელი ქვეყნის მასშტაბით, ამიტომ ისინი ეყრდნობიან კონკრეტულ რეგიონებს. დღევანდელი ხელისუფლებისთვის აქილევსის ქუსლი სამეგრელოა, საიდანაც შეიძლება მძაფრი პოლიტიკური დაპირისპირების ინიცირება. სანდრა რულოვსის გამოჩენით საკუთარ ელექტორატს მიანიშნეს, მიხეილ სააკაშვილის სული აქ ტრიალებსო! საქმეში ჩახედული ხალხისთვის რულოვსის პოლიტიკაში მონაწილეობა მიუღებელია, მაგრამ ყველას ვერ მოსთხოვ პოლიტიკურ პროცესებში ღრმად გარკვევას.
- ყაზბეგის გამზირზე ხეების მოჭრის გამო მერიის წინააღმდეგ დაწყებულ პროტესტს ისეთი პირი უჩანს, ესეც პოლიტიკური პროცესის ნაწილად იქცევა, თუმცა საბოლოოდ ხეებიც და ეკოლოგიის პრობლემებიც, მგონი, ყველას დაავიწყა თბილისის მერის, დავით ნარმანიას, სრულიად მოულოდნელმა სალანძღავმა გამონათქვამმა…
- ჩვენში უმნიშვნელოვანესი ამბები არაერთხელ გადაფარულა მეათეხარისხოვნით, თუმცა გეთანხმებით, რომ რაც ხდება, ნამდვილად პოლიტიკური პროცესია. გამიჭირდება მტყუან-მართლის გარჩევა, ნარმანიაზე კი ვიტყვი ორიოდე სიტყვას. ლაპარაკი, რომ ის ძირს უთხრის “ქართულ ოცნებას”, ან ამ გამონათქვამის გამო თანამდებობა უნდა დატოვოს, გადაჭარბებული მგონია, თუმცა ერთი რამ ცხადია: დავით ნარმანიას მერობა თავიდანვე შეცდომა იყო. მას ვიცნობ და შემიძლია დავადასტურო, რომ პატიოსანი და კარგი ადამიანია, რომელმაც კარგად იცის ეკონომიკა, მაგრამ ეს არ აღმოჩნდა საკმარისი თბილისის კარგი მერობისთვის. საქმე ისაა, რომ ის თავიდანვე არ იყო ამ ქალაქის ორგანული ნაწილი. რაც მას კარგი ჰქონდა და რაც დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილისთვის მის მხარდასაჭერად საკმარისი აღმოჩნდა, სხვა მნიშვნელოვან მიზეზთან ერთად, მისი სიმშვიდე და მოკრძალება იყო, თუმცა ამ ნათქვამით ესეც გააცამტვერა. სწორედ ამიტომ მოჰყვა ამდენი ამბავი მის ნათქვამს. სხვას რომ ეთქვა ასეთი რამ, არა მგონია, ასეთი რეზონანსი გამოეწვია. ყველაზე კურიოზული ამ ამბავში ის არის, რომ ნარმანიამ, როგორც ჩანს, თავის ყველაზე დიდ ნაკლად სწორედ ის მიიჩნია, უზრდელი და აგრესიული რომ არ არის. ასეთი არაადეკვატური ქცევა დამახასიათებელია იმ ადამიანისთვის, ვინც არაბუნებრივ გარემოში ხვდება. ასე მგონია, ნარმანიასთვის მერობა ერთი ხანგრძლივი კოშმარია… არც არავის აქვს ილუზია, რომ ის მართავს ქალაქს. ნარმანიამ ვერაფერი გააწყო, თუნდაც წინამორბედისგან დატოვებულ პრობლემებთან. “სიტი პარკთან” დაკავშირებით, ეს სცადეს, მაგრამ არ გამოუვიდათ. იმავეს ვიტყვი მონოპოლიებზეც, ყველაზე მნიშვნელოვანი ქაოსური მშენებლობების საკითხია, მაგრამ ეს უფრო სახელმწიფო პოლიტიკის ბრალია, ვიდრე უშუალოდ ნარმანიასი.
- ვარაუდობენ, რომ შესაძლოა, მან ვადაზე ადრე დატოვოს თანამდებობა…
- “ქართულ ოცნებაში” ამ რამდენიმე თვის წინ ნამდვილად განიხილებოდა ნარმანიას წასვლისა და საპარლამენტო არჩევნების პარალელურად მერის არჩევნების ჩატარების საკითხი, მაგრამ როგორც ჩანს, საკუთარი რეიტინგის გათვალისწინებით, ასეთ რისკზე ვეღარ წავიდა. დედაქალაქის მერის არჩევნების ახლა ჩატარება შეიძლებოდა ფატალური აღმოჩენილიყო ხელისუფლებისთვის. რაც შეეხება მომავალს, მისი ვადის ამოწურვამდე არც ისე დიდი დროა დარჩენილი და არა მგონია, რამე შეიცვალოს, თუმცა აქ მნიშვნელოვანი იქნება, როგორ მხარდაჭერას მოიპოვებს “ქართული ოცნება” საპარლამენტო არჩევნებში და როგორი იქნება მისი ლეგიტიმაციის ხარისხი.
- სუს-ის ინფორმაციით, ამ სამსახურმა ქვეყანაში ტერაქტი აღკვეთა, რომელიც რუსეთისა და სომხეთის დამაკავშირებელი გაზსადენის აფეთქებას ისახავდა მიზნად. სასამართლოს საბოლოო ვერდიქტამდე რამის მტკიცება გაჭირდება, მაგრამ თუ ეს მართლაც იგეგმებოდა, ვის უნდა აძლევდეს ხელს ამგვარი დესტრუქცია საქართველოში?
- სამწუხაროდ, ბევრ ვინმეს, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე – გარეთ. თუ ვიღაცას მართლაც უნდოდა მაგისტრალური გაზსადენის აფეთქება, ცხადია, ეს გამოიწვევდა რუსულ-ქართული და ქართულ-სომხური ურთიერთობების ესკალაციას, მაგრამ არ არის შეუძლებელი, ამგვარი მეთოდით არეულობის ინსპირირებაში რუსული კვალი გამოირიცხოს. აშკარაა, რომ ეს ქვეყანა დიდი ინტერესით ადევნებს თვალყურს ჩვენში მიმდინარე საარჩევნო პროცესს და ალბათ, რაღაც ჩანაფიქრიც აქვს, რომლის განსახორციელებლად, შესაძლოა, თავისი გეგმაც ჰქონდეს. არ გამოვრიცხავ, მათაც ეცადათ აქ პოლიტიკური ვითარების არევა. უმნიშვნელოვანესია, რომ სპეცსამსახურები არ დაკმაყოფილდნენ დაკავებული ადამიანებით. მათ უნდა მოახერხონ და დაინახონ მთელი სურათი – ვინ იყო დამკვეთი და როგორი იყო აფეთქების შემდგომი გეგმა. ეს არ უნდა ჰგავდეს შეთქმულების თეორიას და უნდა იყოს კარგად იდენტიფიცირებული საფრთხე. თუ გამოიკვეთება უცხო ქვეყნის სპეცსამსახურების კვალი, არ არის აუცილებელი, ეს გახმაურდეს, რადგან ცხოვრება და პოლიტიკური ურთიერთობები მაინც გრძელდება და ხანმოკლე კონფრონტაცია საჭირო არ არის. ახსენეს უკრაინაც. ძნელია, რამე გამოვრიცხოთ, მაგრამ ხმამაღლა რომელიმე ქვეყანაზე მინიშნება სახელმწიფოებრივად არასწორი მგონია, მით უფრო, ჯერ არაფერია გარკვეული.
გასათვალისწინებელია ისიც, რაც ჩვენ გარშემო ხდება. ჩვენ მოწმენი ვართ, როგორ იცვლება მსოფლიო. რაც ჩვენს რეგიონში ხდება, დიდი გლობალური პოლიტიკის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წახნაგია. ის სისტემა, რომელიც მსოფლიოში სტაბილურობასა და ბალანსის დაცვას ემსახურებოდა, ქმედითი აღარ არის, დასუსტდა. დასავლეთმა შეცდომა შეცდომაზე დაუშვა, რუსეთი კი ამ შეცდომების საპასუხოდ კონტრშეტევაზეა გადასული. ბუნებრივია, ეს საქართველოსაც ეხება და ქვეყნის გეოპოლიტიკურ ფუნქციას საფრთხე ემუქრება. ეს ყველაფერი კარგად არის გასაანალიზებელი შესაბამისი სამსახურებისა თუ პოლიტიკური ძალების მიერ.
„კვირის პალიტრა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
ინტერვიუ სალომე ზურაბიშვილთან: „ორი სკამისთვის არ ვიბრძვი“ // განიხილება თუ არა იგი მომავალ საგარეო საქმეთა მინისტრად?! // „პაატა ბურჭულაძის პარტია „ნაციონალების’ სატელიტური პოლიტიკური ძალაა“
რუსუდან შელია
საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრი სალომე ზურაბიშვილი ამჯერად მთაწმინდის მაჟორიტარობისთვის იბრძვის – როგორც დამოუკიდებელმა მაჟორიტარმა კანდიდატმა მმართველი პარტიისგან მხარდაჭერა მხოლოდ მან დაიმსახურა და მანდატის მოსაპოვებლად “ქართული ოცნების” კანდიდატთან დაპირისპირება არ უწევს. რა გზავნილით მიდის წინასაარჩევნოდ ელექტორატთან და მიიღო თუ არა პრემიერისგან მომავალ მინისტრთა კაბინეტში ყოფნის გარანტია, “კვირის პალიტრის” კითხვებს მთაწმინდის რაიონის დამოუკიდებელი მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატი სალომე ზურაბიშვილი პასუხობს:
- ქართულ პოლიტიკაში არ მახსენდება პრეცედენტი, როდესაც მმართველმა გუნდმა დამოუკიდებელ კანდიდატს მხარი დაუჭირა და წინასაარჩევნოდ კონკურენტი არ დაუპირისპირა. ეს გადაწყვეტილება ჩემ მიმართ ნდობას გამოხატავს, თუმცა ამ ნაბიჯში ყველაზე მნიშვნელოვანი ემიგრაციისთვის მხარდაჭერის გამოცხადება იყო – მომავალ პარლამენტში ჩემი სახით ქართული ემიგრაცია იქნება წარმოდგენილი. დღეს ქართველი მიგრანტების დიდ ნაწილს არჩევნებში მონაწილეობის უფლება შეზღუდული აქვს, შესაბამისად, ემიგრაციის ლეგალური წარმომადგენელი ვერ ვიქნები, თუმცა უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანოში პრიორიტეტული მიმართულება ემიგრანტებისთვის კანონმდებლობის გამოსწორება იქნება.
- და მთაწმინდელებისთვის კონკრეტული საარჩევნო გზავნილი არა გაქვთ?
- მთაწმინდელებს ვპირდები, რომ არავის გავლენის ქვეშ არ მოვექცევი. უამრავი კანონია გამოსასწორებელი და დასახვეწი, ასე რომ, შიდა მიმართულებითაც აქტიური ვიქნები. დამოუკიდებელი ვარ, თუმცა ისიც ზუსტად ვიცი, რომელ მხარეს ვდგავარ.
- ითქვა, რომ დამოუკიდებელ მაჟორიტარად თქვენი წარდგენა მხოლოდ ფორმალური შეთანხმება გახლდათ, რეალურად კი “ქართულ ოცნებასთან” მოლაპარაკება კანდიდატად დასახელებამდე დიდი ხნით ადრე დაასრულეთ...
- მმართველმა პარტიამ უბრალოდ აღიარა ქართულ პოლიტიკაში ჩემი მრავალწლიანი საქმიანობა. მართალია, დღეს “ქართულ ოცნებასაც” აქვს პრობლემები და მრავლად ნაკლიც, თუმცა ერთი რამ ცხადია – დღეს დამნაშავე ხელისუფლება არ გვყავს. სამწუხაროა, რომ “ნაცმოძრაობის” დანაშაულებრივი ქმედებების შესახებ დღემდე ამომწურავი პასუხები არ მოგვისმენია.
- “ნაცმოძრაობა” კი წინასაარჩევნოდ სწორედ იმაზე აპელირებს, რომ მათი პოლიტიკური მდივანი პოლიტიკური ნიშნით არის დაკავებული, არაერთი საქმეა ყოფილი მაღალჩინოსნების წინააღმდეგ აღძრული და ბევრსაც ამის გამო ქვეყნის დატოვებამ მოუწია…
- პოლიტიკური დევნილები ამ ქვეყანაში აღარ არიან! მართალია, პროკურატურამ მნიშვნელოვანი საქმეების გამოძიება ჯერ კიდევ ვერ შეძლო, რისთვისაც შესაძლოა ობიექტური მიზეზებიც არსებობს – არ გამოვრიცხავ, მტკიცებულებათა უმრავლესობა “ნაციონალებმა” გაანადგურეს, თუმცა დღეს ციხეში პოლიტპატიმრები კი არა, კრიმინალები არიან. “ნაციონალური მოძრაობის” აქტივისტების გარდა, არ არსებობს ადამიანი, რომელიც მიიჩნევს, რომ მერაბიშვილი და უგულავა პოლიტიკური შეხედულების გამო ისჯებიან.
- საერთაშორისო ორგანიზაციების ნაწილიც?
- დასავლეთში ნაკლებად აინტერესებთ კონკრეტულ საქმეში დეტალურად ჩაძიება, უბრალოდ, შეშფოთებას გამოთქვამენ იმის გამო, რომ იმ ადამიანებს აღარ ხედავენ, რომლებთანაც რამდენიმეწლიანი საქმიანი ურთიერთობა აკავშირებდათ, თანაც, არც იმდენად სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ვართ საერთაშორისო ასპარეზზე, როგორადაც თავს მივიჩნევთ.
- არც იმ ფონზე, როდესაც თურქეთისა და რუსეთის პოზიციების მოულოდნელი თანხვედრა რეგიონში მნიშვნელოვან საფრთხეს ქმნის?
- რა თქმა უნდა, რეგიონში მიმდინარე ცვლილებების გამო, საქართველოში სტაბილურობის შენარჩუნება ბევრად მნიშვნელოვანი გახდა, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ საერთაშორისო ასპარეზზე აქტიურ მოთამაშედ განვიხილებით. ხელისუფლებამ საგარეო მიმართულებით ბევრად აქტიურად უნდა იმუშაოს, თუმცა ამ მხრივ ვერც “ნაციონალური მოძრაობის” გადამეტებულ ხარჯებს გავამართლებ. საქართველოს ინტერესების საერთაშორისო ასპარეზზე გასატანად ოქროს შუალედია მოსაძებნი.
- სხვათა შორის, ისიც ითქვა, რომ რეალურად მომავალ საგარეო საქმეთა მინისტრად განიხილებით და არჩევნებში ჩართვის შეთავაზებაც პრემიერისგან ამ პირობით მიიღეთ?
- დამოუკიდებელი კანდიდატი ვარ, ორი სკამისთვის არ ვიბრძვი. რეალურად, საგარეო კურსის პრობლემას დღეს ვერ ვხედავ, ახლა მთავარი ქვეყნის შიგნიდან განვითარებაა, პირველ რიგში კი, ქართულ პოლიტიკაში ახალი სისხლი გვჭირდება. საზოგადოებაში პოლიტიკის მიმართ ნდობა უნდა აღდგეს.
- საზოგადოების ნდობის აღდგენა როგორ წარმოგიდგენიათ იმ ფონზე, როდესაც მმართველმა პარტიამ მაჟორიტარ კანდიდატებად “ნაციონალური მოძრაობის” ყოფილი წევრები, ამასთან, თბილისში უმეტესად ისევ სპორტსმენები და ხელოვანები დაასახელა?
- სამწუხაროდ, ქართული პოლიტიკა ე.წ. პროფესიონალ პოლიტიკოსთა საქმე გახდა, საზოგადოება კი პოლიტიკურ ცხოვრებაში, ფაქტობრივად, არაფერს წყვეტს. ვიღაცებმა პოლიტიკა და პარლამენტში ყოფნა კარიერადაც კი აქციეს, რასაც ყველა ხელისუფლების მორგებით ახერხებენ. იმედია, მომავალ პარლამენტში ქვეყნისთვის პრინციპულ საკითხებზე, მინიმუმ, თანამშრომლობის პრობლემა არ იქნება. რაც შეეხება “ქართული ოცნების” საარჩევნო სახეებს, თუ სპორტსმენს აქვს ხედვა, როგორ უნდა განვითარდეს სპორტი, ამ შემთხვევაში მისი პარლამენტში ყოფნის პრობლემას ვერ ვხედავ. თუმცა თუ სპორტსმენები ან მუსიკოსები საარჩევნო სიაში ვინმესთან მეგობრობის ან ვიღაცის კლანის წევრობის ნიშნით მოხვდნენ, ეს პირველ რიგში, ამ ადამიანების პოლიტიკოსად გახდომის ინიციატორს დაუმთავრდება ცუდად.
- გაქვთ კონკრეტული ინფორმაცია, შეირჩნენ თუ არა კანდიდატები მეგობრობის ან კლანის წევრობის პრინციპით?
- არ ვიცნობ ამ ადამიანებს და ყველაფერზე მაშინ ვისაუბრებ, თუ პარლამენტში ერთად მუშაობა მოგვიწევს. დღეს “ქართულ ოცნებაში” რამდენიმე ადამიანი იმედს მაძლევს, რომ მომავალი პარლამენტი ბევრად უკეთეს სამუშაო გარემოს შექმნის.
- რაც შეეხება თქვენს საარჩევნო აქტივობას – ნიკა რურუასა და თამარ კორძაიასგან განსხვავებით, პასიურ წინასაარჩევნო კამპანიას ატარებთ, რატომ?
- არ მაინტერესებს, რა შეთავაზებით მიდიან ნიკა რურუა და თამარ კორძაია ამომრჩეველთან. რაც შეეხება კარდაკარ სიარულს, ეს წარსული გამოცდილებაა, რომელიც საზოგადოებაზე გავლენას აღარ ახდენს. ვფიქრობ, წინასაარჩევნო კამპანიაში ახალი მიდგომების დამკვიდრების დროც დადგა. მთაწმინდელებს ვპირდები, რომ ქვეყნის განვითარებისთვის პარლამენტში მაქსიმალურს გავაკეთებ, თუმცა არავის ვეუბნები – მილს გამოგიცვლით-მეთქი.
- წინასაარჩევნოდ არც ფინანსურ ფაქტორზე აკეთებთ გათვლას?
- ჩემი ფინანსური ფაქტორი ჩემი ძალაა, ამ მხრივ აბსოლუტურად იმ ადამიანებზე ვარ დამოკიდებული, ვინც წინასაარჩევნოდ მატერიალურად დამეხმარებიან – ბიზნესმენებს ვგულისხმობ. თუმცა აქვე ვაცხადებ, რომ წინასაარჩევნოდ ფინანსური დახმარება არ ნიშნავს, რომ პარლამენტში თავს მათთან ანგარიშვალდებულებად ვიგრძნობ. საერთოდ, ფულით არჩევნების ჩატარება ან პოლიტიკაში ფინანსური სარგებლის მისაღებად მოსვლა საქართველოში უნდა დასრულდეს. სამწუხაროდ, ამ ბოლო დროსაც მრავლად გამოჩნდნენ ფინანსური ინტერესებით მოქმედი პოლიტიკური გაერთიანებები.
- პაატა ბურჭულაძის ახალ გაერთიანებას გულისხმობთ?
- პაატა ბურჭულაძის პარტია სატელიტური პოლიტიკური ძალაა, ასე რომ, ვინ შეუერთდება თუ მისგან წავა, ნაკლებად საინტერესოა. “ნაციონალური მოძრაობა” თავის გადასარჩენად ყველა ხერხს მიმართავს. თუმცა ამომრჩეველი მსგავსი ფანდებით აღარ მოტყუვდება. თანაც პაატა ბურჭულაძის მოძრაობას იმდენად ბევრი წევრი ტოვებს, არ გამოვრიცხავ, გაერთიანება არჩევნებამდე მხოლოდ სამი კაცით მივიდეს.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
პარტიები პროგრამების გარეშე
არჩევნების წინ პარტიების უმრავლესობას საარჩევნო პროგრამა არ აქვს
თაკო მათეშვილი
საპარლამენტო არჩევნებამდე დაახლოებით ერთ თვესა და ერთ კვირაზე ცოტა მეტია დარჩენილი და ამ დროისათვის მასში მონაწილე პარტიების უმეტესობას საზოგადოებისათვის არ წარმოუდგენია საარჩევნო პროგრამა, პარტიის ხედვა ან რაიმე სახის დოკუმენტი, რომლითაც იგი გამარჯვების შემთხვევაში იხელმძღვანელებს. უკეთეს შემთხვევაში, ზოგიერთ პარტიას შემუშავებული აქვს დოკუმენტი, რომელიც ძირითადად დაპირებების ერთობლიობას წარმოადგენს. ეს არ არის კლასიკური საარჩევნო პროგრამა თავისი გრძელვადიანი გეგმებით, მიზნებით, ამოცანებით, ამ მიზნების მისაღწევად საჭირო გზებითა თუ გათვლებით.
პოლიტოლოგები და პიარ-სპეციალისტები ამ ფაქტს არ გაუოცებია. ამბობენ, რომ ბოლო წლების განმავლობაში საარჩევნო პროგრამებმა ფორმალური სახე შეიძინა და იმის გამო, რომ ამომრჩეველი ამასაც კი არ ეცნობა, პარტიებიც აღარ იწუხებენ თავს. ასე რომ, ისინი პასუხისმგებლობას საზოგადოებას აკისრებენ და მიიჩნევენ, რომ ეს დაბალ პოლიტიკურ კულტურაზე მეტყველებს. მაგალითად, პროგრამა არც სახელისუფლებო პარტიას “ქართული ოცნება – დემოკრატიული საქართველო” წარმოუდგენია, არც “პატრიოტთა ალიანსს”, არც ირაკლი ალასანიას “თავისუფალ დემოკრატებს”, არც ლეიბორისტულ პარტიას, არც “მრეწველებს” და ა.შ. საარჩევნო პროგრამა არ გამოუქვეყნებია ნინო ბურჯანაძის “გაერთიანებულ დემოკრატებსაც”. მათ ვებ-გვერდზე 2009 წელს შემუშავებული პროგრამები გვხვდება. იმ მცირე პარტიების ჩამონათვალში, რომლებმაც ამ დროისათვის მოსახლეობას საკუთარი ხედვა უკვე გააცნეს, შედიან “ნაციონალური მოძრაობა”, “ეროვნული ფორუმი” და “გირჩი” (რომლის პროგრამითაც, სავარაუდოდ, მასთან ერთად გაერთიანებული პარტიებიც ისარგებლებენ).
პოლიტოლოგი, კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ძაბირაძე ამბობს, რომ ქართული პოლიტიკური სინამდვილისათვის ასეთი რამ უცხო არაა. მისი აზრით, პროგრამას არც ერთი პარტია არ მიაქცევდა ყურადღებას, არჩევნებში მონაწილეობისათვის მოთხოვნა რომ არ ყოფილიყო.იხსენებს, რომ 90-იან წლებში პროგრამები გაზეთებშიც ქვეყნდებოდა. შემდეგ ნელ-ნელა მან ინტერნეტსივრცეში გადაინახვლა და ისე გამოვიდა, რომ მას ხალხი მაინც არ ეცნობოდა. წესით, ძაბირაძის თქმით, მას ექსპერტები მაინც უნდა კითხულობდნენ, მაგრამ დასძენს, რომ “თავს აქაც არავინ იკლავს”. „შესაბამისად, პროგრამები ბუტაფორიად იქცა. ამიტომაც არ ინდომებენ პოლიტიკური პარტიები, რომ სერიოზული და ყოვლისმომცველი პროგრამა დადონ. მისი შემუშავება დიდ ენერგიას მოითხოვს და ურჩევნიათ, ამომრჩევლებს მესიჯები წარუდგინონ. წესით, პროგრამა უნდა იყოს და იქიდან უნდა გამოდიოდეს მესიჯები, ჩვენთან კი პირიქითაა – მესიჯები კეთდება და შემდეგ, უკეთეს შემთხვევაში, ეს მესიჯები პროგრამის მაგვარ რაღაცად გადაიქცევა. როცა მოთხოვნა და დაინტერსება არაა, ამას ვიღებთ,” – აცხადებს ვახტანგ ძაბირაძე. მისივე თქმით, ამ პროგრამების კითხვით თავს მოსახლეობა არც ერთ ქვეყანაში არ იწუხებს, მაგრამ ევროპაში აწყობილი სისტემაა – ექსპერტები მასში “იქექებიან”, შემდეგ მედია ამ ყველაფერს აშუქებს და მოსახლეობა ექსპერტებისა და ჟურნალისტებისაგან გადამუშავებულ მოსაზრებებს იღებს. ჩვენთან კი ეს სისტემაც დაუმუშავებელია და არც არავინ აკეთებს.
რაც შეეხება იმას, თუ როგორი უნდა იყოს საარჩევნო პროგრამა და არჩევნებამდე რამდენი ხნით ადრე უნდა სთავაზობდეს პარტია ამომრჩეველს მას, ვახტანგ ძაბირაძე ამბობს, რომ ჩვენს პირობებში, როცა ქვეყანაში საპარლამენტო მმართველობაა და აღმასრულებელ ხელისუფლებას პარლამენტი ირჩევს, პარტიებს ძალიან სერიოზული პროგრამები უნდა ჰქონდეთ, სადაც დაწვრილებით იქნება წარმოდგენილი, თუ რა მიაჩნიათ პრიორიტეტად, როგორ აპირებენ ამის მიღწევას და ა.შ. იგი ამბობს, რომ საქართველოში ძირითადი აქცენტი სოციალურ პრობლემებს და საგარეო საკითხებზე კეთდება და თითოეული პარტია ამ ორ თემაზეა ორიენტირებული. სოციალურ საკითხებში, მისი შეფასებით ანეგდოტური სიტუაციაა, რადგან ამომრჩეველს ყველა რაღაცას ჰპირდება, მაგრამ არავინ ამბობს, თუ რითია გამაგრებული ეს დაპირებები.
სერიოზული პროგრამის შემუშავებას კი, ვახტანგ ძაბირაძის თქმით, სერიოზული სპეციალისტების დაქირავება სჭირდება, რასაც არავინ აკეთებს.
“საარჩევნო კამპანია ოფიციალურად არჩევნებამდე ორი თვით ადრე იწყება და, წესით, პარტიებს პროგრამები განვრცობილი თესიზების ან კონცეპტუალური სახით მაინც უნდა ჰქონდეთ წარმოდგენილი. თუმცა თუ ამით საზოგადოება და მედია არ დაინტერესდება, მაშინ ამას აზრიც არ ექნება. გამოდის, რომ პარტიამ ენერგია, დრო და ფინანსები ტყუილად უნდა დახარჯოს. ეს პრობლემა, ჩემი აზრით, მედიისა და საექსპერტო წეების ერთობლივი მუშაობით უნდა მოგვარდეს. უნდა იყოს გადაცემები, რომლებიც ამაზე იქნება ორიენტირებული, განხილვები და ა.შ., მაგრამ ისიც საკითხავია, რამდენად აძლევს ხელს ტელევიზიებს ასეთი გადაცემები. ფაქტია, რომ არ აძლევს. ასეთი ჩაკეტილი წრეა და რეალობის შეცვლას ბევრი რამ სჭირდება. ჯერჯერობით ვერ ვხედავ, რომ ამ რეალობის შესაცვლელად საზოგადოება მზადაა,” – დასძენს ვახტანგ ძაბირაძე.
საზოგადოებრივი კომუნიკაციების მართვის სპეციალისტი არჩილ გამზარდია კი აცხადებს, რომ პროგრამები პარტიებს მუდმივად უნდა ჰქონდეთ, რომლის მოდიფიცირებასაც მოახდენენ დროისა და გარემოებების შესაბამისად.
“ჩვენთან ბევრი პარადოქსია. მაგალითად ასეთი – წინასაარჩევნოდ სახელისუფლებო პარტიის წარმომადგენლები რეგიონებში მოსახლეობის პრობლემების გასაცნობად ჩადიან. 4 წელი ხელისუფლებაში რომ ხარ, მოსახლეობის პრობლემებს მაინც უნდა იცნობდე,” – აცხადებს იგი. არჩილ გამზარდიას თქმით, მაგალითად, აშშ-ში არჩევნებიდან ერთი წლის შემდეგ პარტიები უკვე მომდევნო არჩევნებისათვის იწყებენ მზადებას, პროგრამების მოდიფიცირებას, კანდიდატების შერჩევას და ა.შ. ანუ, იქ ეს მუდმივი პროცესია და არა ბოლო ორ თვეში სპონტანურად განხორციელებული. მისივე თქმით, პარადოქსდია ისიც, რომ, უკეთეს შემთხვევაში, პარტიების უმეტესობას, პროგრამის სახელით სურვილების კრებული აქვს წარმოდგენილი, რისი დაწერაც ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია. პროგრამის ფუნქცია კი, არჩილ გამზარდიას აზრით, არის, წარმოადგინოს შედეგები, რომლის უზრუნველყოფასაც პოლიტიკური სუბიექტი საკუთარ თავზე არჩევნების გამარჯვების შემთხვევაში იღებს. ასევე, მისი განხორციელების ინსტრუმენტები და პოლიტიკური ორიენტაციის, ფასეულობების მიხედვით წარმოჩენილი მწყობრი ხედვა – თუ როგორ უნდა მიაღწიონ ამ შედეგს.
“ვინაიდან ჩვენ ამომრჩეველს პროგრამები ნაკლებად აინტერესებს, პოლიტიკური სუბიექტებიც ამ მოთხოვნას ფორმალურად იცავენ. აღარ ირჯებიან და ამიტომაც გვაქვს ასეთი სურათი. თავის დროზე ბიძინა ივანიშვილმა “ნაციონალურ მოძრაობაზე” თქვა, მათ არ აქვთ სისტემური ხედვა და აქცენტს ლოკალური მიზნების მიღწევაზე აკეთებენო. ეს ძალიან სწორი შენიშვნა იყო, მაგრამ პრინციპში დღესაც ასეა. მდგრადი განვითარებისა და სისტემური უზრუნველყოფის გეგმები პროგრამებში არც დღესაა წარმოდგენილი,” – აცხადებს არჩილ გამზარდია. იგი იზიარებს მოსაზრებას, რომ ამ ფაქტს ამომრჩევლისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა არ აქვს და გადაწყვეტილებას პროგრამის ქონა-არქონის, ან მისი წაკითხვის შედეგად არ იღებენ. რომ არა ამომრჩევლის ამგვარი განწყობა, გამზარდია ფიქრობს, რომ პარტიებიც მეტად გაირჯებოდნენ. “სერიოზულ პროგრამებს შეიმუშავებდნენ და არა ისეთებს, როგორებიც ახლა აქვთ – 2-3 ადამიანი რამდენიმე საათში რომ მოხაზავს მფრინავ ფრაზებს და ამით ხალხისათვის თავის მოწონებას ცდილობენ. საჭიროებას ვერ ხედავენ და არც აკეთებენ,” – დასძენს იგი.
პარტიების “სიაზარმაცისათვის” მთავარ პასუხისმგებლობას პიარ-სპეციალისტი ნინა პერტენავაც მოსახლეობას აკისრებს და ამბობს, რომ რაკი მოთხოვნა არ არის, მიწოდებაც არაა, თუმცა მიიჩნევს, რომ ეს მაინცდამაინც გასაკვირი არცაა, რადგან ამომრჩეველისთვის იმ დოკუმენტის წაკითხვა, რასაც პროგრამა ჰქვია, რთულია. ხშირ შემთხვევაში იქ ბევრისათვის რთულად გასაგები ტერმინებია და, როგორც წესი, მას ექსპერტები კითხულობენ, ამუშავებენ და ხალხს შესაბამისი ფორმით აწვდიან. თუმცა, აქვე იმასაც დასძენს, რომ ეს ყველაფერი პარტიებს მაინც არ ამართლებს და იმას არ ნიშნავს, რომ არჩევნების წინ პოლიტიკურ პარტიებს პროგრამა და სამოქმედო გეგმა შემუშავებული არ უნდა ჰქონდეთ.
ნინა პერტერნავას თქმით, დაპირებების ჩამოყალიბება მარტივია, ხოლო სერიოზული პროგრამის დაწერას პროფესიონალი ეკონომისტების, იურისტების თუ სხვა პროფესიის ადამიანების მუშაობა სჭირდება, რაც დამატებით რესურსთანაა დაკავშირებული. ასე რომ, ამ პრობლემის თავი და თავი, პერტენავას თქმით, ამომრჩევლის გაზარმაცებაცაა და პარტიებისაც, რაც არა მხოლოდ მათ პროგრამებსა თუ უპროგრამობაზეა ასახული, არამედ წინასაარჩევნო კამპანიებზეც.
“მიუხედავად იმისა, რომ საზოგადოების დიდი ნაწილი ამას ყურადღებას ნაკლებად აქცევს და უპროგრამობის გამო მათ თვალში პარტია არ კნინდება, ამაზე აპელირება ოპონენტებს ეფექტურად შეუძლიათ. თავდაპირველად მასა შეიძლება არც დაინტერესდეს, მაგრამ თუკი ოპონენტები ამას გააჟღერებენ და თემას წინ წამოწევენ, შეიძლება, ხალხის ყურადღებაც მიიქციოს და ამან მათ გადაწყვეტილებაზეც იქონიოს გავლენა. თავისით ადამიანების ძალიან მცირე ნაწილი ინტერესდება პარტიების პროგრამებით. თანაც ჩვენთან, მოსახლეობაში პროგრამების მიმართ უნდობლობაცაა, რადგან, როგორც წესი, მაინც არ სრულდება ის, რაც მასში წერია,” – აღნიშნავს ნინა პერტენავა.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
ინტერვიუ პეტრე მამრაძესთან: “ნაციონალები” სძულდათ, “ოცნების” მიმართ გაწბილება დომინირებს
ია აბულაშვილი
“წინასაარჩევნო პერიოდში უკვე გამოიკვეთა და სახეზეა პარტიების პოლიტიკური გაკოტრება, გუშინ შექმნილი ბლოკები კი უკვე იშლება” – აცხადებს პეტრე მამრაძე, რომელსაც “მთელი კვირა” წინასაარჩევნო გარემოს თავისებურებებზე გაესაუბრა.
- როგორც ექსპერტები ამბობენ, წინასაარჩევნო მარათონი სექტემბრის შუა რიცხვებიდან დაიწყება და იგი არცთუ ისე მშვიდი იქნება. მაინც რით განსხვავდება წლევანდელი არჩევნები წინა არჩევნებისაგან?
- საარჩევნო მარათონი შეიძლება არც დაიწყოს და აღარც დაძაბულობა მოხდეს, მაგრამ ვითარება ქვეყნის მომავალისთვის სახარბიელო არ არის. სახეზეა პოლიტიკური პარტიების გაკოტრება. გუშინ შექმნილი ბლოკებიც კი ზოგი მეორე დღესვე იშლება. ექსპერტები მხოლოდ იმაზე კამათობენ, რომელი პოლიტიკური ძალა გადალახავს ბარიერს. ეს უკვე გაკოტრებას ნიშნავს. წლევანდელი საპარლამენტო არჩევნები რადიკალურად განსხვავდება 4 წლის წინანდელი არჩევნებისაგან. მაშინ ბიძინა ივანიშვილმა მოიპოვა ჭეშმარიტად საერთო-სახალხო აქტიური მხარდაჭერა. ეს იმის გამო მოხდა, რომ ადამიანებს აღარ უნდოდათ სააკაშვილის სადისტური რეჟიმის მოთმენა. ხოლო სექტემბერში ციხის კადრების ჩვენების შემდეგ ივანიშვილის მხარდაჭერა იმდენად ინტენსიური გახადა, რომ ცხადი იყო ადმინისტრაციული რესურსი და რეპრესიული მექანიზმი სააკაშვილის რეჟიმს ვეღარ გადაარჩენდა.
ახლა სულ სხვა ვითარებაა, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი გაწბილებულია “ოცნების” მოქმედებით, ვინაიდან დაინახა, რომ “ოცნებამ” არ შეასრულა დაპირებები და არც შეასრულებს. ახლა უკვე მისი დაპირებებისა, თუნდაც კვირიკაშვილის პირით, ბევრს აღარ სჯერა. ამავდროულად ხალხმა თავის თვალით დაინახა, რომ “ქოცები” ძალზე ეფექტიანად ისრულებდნენ თავის ოცნებას, ანუ პირად გამდიდრებას ხალხის გაღატაკების ხარჯზე.
ადამიანები გაწბილებული არიან ასევე პოლიტიკური დაჯგუფებებისა და ლიდერების მიმართაც. ანუ საერთო განწყობა ასეთია ამ პოლიტიკოსებს ხალხისთვის არაფერი გაუკეთებიათ, მხოლოდ საკუთარ თავზე ფიქრობენ და ზრუნავენ. აი, ასეთი განწყობით ვუახლოვდებით არჩევნებს. თუმცა ხაზი მინდა გავუსვა იმასაც, რომ სააკაშვილის რეჟიმი ძალიან ბევრს სძულდა საშინელი, სადისტური, უსამართლო ქმედებების გამო. “ოცნებას” მსგავსი არაფერი ჩაუდენია, ამიტომ მის მიმართ გაწბილება დომინირებს და არა სიძულვილი.
კიდევ ერთი თავისებურება, რაც ამ წინასაარჩევნო პერიოდში მკვეთრად გამოჩნდა, არის ის, რომ რამდენიმე ათეულ პოლიტიკურ დაჯგუფებას, რომელიც არჩევნებში მონაწილეობს, არ ჰყავს თავისი სპეციალისტები, მეცნიერები. ვერავინ ვერ მოამზადა დასაბუთებული ეკონომიკური თუ სოციალური პროგრამები. სოფლის მეურნეობაში გასატარებელი რეფორმების პროგრამა, რომ არაფერი ვთქვათ მთავარზე, მთლიანად მართვის სისტემის რეფორმირების პროგრამაზე. პარტიული ლიდერები ჯერდებიან პოპულისტურ ლოზუნგებს, რომლებიც დიდი ხანია, მობეზრდა ჩვენს მოსახლეობას და ამ ლოზუნგების უკვე აღარავის სჯერა. ასევე პრობლემაა ლიდერის თვალსაზრისითაც, ანუ ე.წ. ქარიზმატული, დემაგოგი და პოპულისტი, რომელსაც შეუძლია მასები დააჯეროს იმაში, რომ თუ მას ხმას მისცემენ მაშინ ქვეყანას “ეშველება”. დღეს ქვეყანაში არსებული ეკონომიკური და სოციალური ვითარება არ ქმნის მასაში ასეთი პირის მოთხოვნილებას. მაგალითად, ამ პერიოდში ლარის კუპონიზაცია რომ მომხდარიყო, ასეთი ქარიზმატული, პოპულისტი და დემაგოგი უსათუოდ გამოჩნდებოდა. ასეთი “კადრები” გვყავს.
- თუმცა ექსპერტთა გარკვეული ნაწილი თვლის, რომ ყოფილი პირველი ლედის, სანდრა რულოვსის გამოჩენა პოლიტიკურ არენაზე სხვა მუხტს შესძენს “ნაცმოძრაობას”. ივანიშვილის ფაქტორი კი კვლავ გადამწყვეტი იქნება “ოცნების” გამარჯვებისთვის…
- სანდრას გამოჩენამ პოლიტიკურ არენაზე მხოლოდ ის გამოაჩინა, რომ “ნაცმოძრაობას” ნამდვილად არ ჰყავს ახალი სახეები და ვერც პოულობენ, რადგან მათთან საქმის დაჭერა აღარავის აღარ უნდა და ისევ თავის წიაღში ეძებენ სახეებს, ვინც ნაკლებად გააღიზიანებს მოსახლოებას. უნდა ითქვას, რომ სანდრა რულოვსი აღიზიანებს საკმაოდ ბევრს, მაგრამ, როგორც სააკაშვილის წინააღმდეგ განწყობილი ადამიანები მეუბნებიან (მიშისტები საერთოდ არც მელაპარაკებიან), სანდრას სამეგრელოში ჰყავს მხარდამჭერები.
რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილის გამოჩენას თუ ტელევიზიით ან რაიონებში მისი სიარულით და ხალხთან შეხვედრების სახით, აქ მთავარია, რომ ეს არ იყოს კონტრპროდუქტიული. თუ ივანიშვილი ისევ ილაპარაკებს იმაზე, რომ ამ ოთხ წელიწადში “ოცნებამ” იმაზე მეტი გააკეთა, რისი გაკეთებაც შეიძლებოდა, ეს მხოლოდ გააღიზიანებს ხალხს, ვინაიდან საერთო განწყობა არის, რომ “ოცნება” გვპირდებოდა, მოგვატყუა, თავის ჯიბეებს კი მიხედა.
ბიძინა ივანიშვილის ფაქტორმა შეიძლება, დადებითად იმუშაოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ აღიარებს, რომ “ოცნებამ” ბევრი შეცდომა დაუშვა, ბევრი დანაპირება ვერ შეასრულა და აქვე იტყვის, რომ ამიერიდან ეს ყველაფერი გაკეთდება, ვინაიდან გარკვეული გამოცდილება შეიძინა, კარგი პრემიერი შეირჩა და თვითონ ივანიშვილი დგება ამის გარანტად. ასეთ შემთხვევაში მოსახლეობის ნაწილმა შეიძლება იფიქროს, რომ ახლა მაინც შეიძლება ყველაფერი გაკეთდესო და მხარი დაუჭიროს “ოცნებას”.
მიუხედავად ჩემი მხრიდან “ქოცებისა” და ჩვენში დამკვიდრებული მართვის პატრონყმური სისტემის ხშირი კრიტიკისა, ყოველთვის ხაზს ვუსვამ, რომ თუ დღეს მოქმედი სისტემის ალტერნატივა არის მხოლოდ დესტაბილიზაცია და ქაოსი, მაშინ ისევ ეს სისტემა სჯობს. არჩევნებში ჩართულმა პოლიტიკურმა პარტიებმა სწორედ ეს დაასაბუთეს, რომ მოქმედი სისტემის ალტერნატივა მხოლოდ ქაოსი და დესტაბილიზაციაა.
- ახლად შექმნილ ბლოკებზე ამბობთ, რომ ისინი უკვე იშლება, მაშინ რა იყო მათი გაერთიანების მიზეზი?
- ბლოკების შექმნის მიზეზი იყო ბარიერის გადალახვის სწრაფვა. ხედავდნენ, რომ ცალ-ცალკე ბარიერს ვერ გადალახავდნენ და იმედი ჰქოდათ, რომ ამას ერთად მოახერხებდნენ. ეს უსაფუძვლო იმედი არ არის, ვინაიდან საქართველოში ხმას აძლევენ კონკრეტულ პიროვნებას და არა პოლიტიკურ პროგრამებს. ამიტომ, სულ განსხვავებული ლოზუნგების მქონე ადამიანები რომ იკრიბებოდნენ, ხმები თითქმის არ ეკარგებათ.
ბლოკებს შიგნით უჭირთ მოპარარაკება სიებზე. იციან, რომ ბარიერის გადალახვის შემთხვევაშიც ძალიან ცოტა ადგილი შეხვდებათ და ამ ადგილებისთვის იბრძვიან, მაგრამ ხშირად ვერ თანხმდებიან. ასე რომ, ბლოკებს პრაქტიკულად მომავალი არა აქვს, ვინაიდან მხოლოდ ბარიერის გადალახვა პოლიტიკური გაკოტრებაა, თუ პოლიტიკაზე ვლაპარაკობთ, ხოლო თუ ლაპარაკია კვალიფიციური პარტიების სტატუსისა და, შესაბამისად, საბიუჯეტო დაფინანსების შენარჩუნებაზე, ეს მცირე ბიზნესია და არა პოლიტიკა.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
ინტერვიუ ლაშა ჩხარტიშვილთან: „რა მნიშვნელობა აქვს, გიგი უგულავა გაანადგურებდა თბილისის ეკოლოგიას თუ ეს მთავრობა”
გვანცა ღვედაშვილი
თბილისის მერი არაფორმალური და უკანონო ბრძანებების რიგითი შემსრულებელია, ამბობს “მთელ კვირასთან” ინტერვიუში ეკოლოგი და “დემოკრატიის ინსტიტუტის” ხელმძღვანელი ლაშა ჩხარტიშვილი. მისი თქმით, “ქართული ოცნების” ქმედებები ძალიან ემსგავსება “ნაციონალური მოძრაობისას”, ხოლო მერის პოსტიდან ნარმანია კი არა, მთლიანად “ქართული ოცნება” უნდა გადადგეს.
- როგორ შეაფასებდით ბოლო დროს დედაქალაქში განვითარებულ მოვლენებს?
- ჩემი აზრით, უნდა გადადგეს არა ნარმანია, არამედ მთლიანად “ქართული ოცნება” და ამის პასუხი მან უნდა მიიღოს ამ არჩევნებზე სწორედ ისე, როგორც თავის დროზე “ნაციონალურმა მოძრაობამ” მიიღო. ორივე ეს პოლიტიკური მონსტრი დაკავებულია ერთი და იმავე სისტემის გამოყენებით – ჩვენი საარსებო გარემოსა და სიცოცხლის გაყიდვით.
რა თქმა უნდა, ნარმანია არის რიგითი შემსრულებელი უკანონო, არაფორმალური, და მათ შორის ბიძინა ივანიშვილის, ბრძანებებისა და ამის მაგალითია ის, რაც მან ბოტანიკურ ბაღთან დაკავშირებით ჩაიდინა. თუმცა ეს მდგომარეობა ნარმანიას პასუხისმგებლობისგან არ ათავისუფლებს, რადგან შეგნებულად არის წასული ამ ყველაფერზე. ის, უბრალოდ, თბილისის მერის როლს ასრულებს, სხვა არაფერი. მაგრამ დამნაშავეა, რადგან სწორედ მისი ხელმოწერებითა და თანხმობის შედეგად ხდება ძალიან ბევრი უკანონობა.
ახლა კი ცდილობენ დაგვაჯერონ, რომ ფერებს ვერ არკვევენ. მათ შორის ქალბატონი ნინო სულხანიშვილიც, რადგან არ მგონია, მას ეჭვი ეპარებოდეს თუნდაც პავლოვის ტერიტორიაზე (ყაზბეგის გამზირი) მოჭრილი ხეების სიჯანსაღეში. როგორც ჩანს, მასაც ვიღაცამ დაავალა ეს, თუმცა ჩვენთვის მნიშვნელოვანი არ არის, ვინ, ვის და რას ავალებს. ვიცით, რომ ქვეყანაში ამგვარ საკითხებს წყვეტს ივანიშვილი.
ეს ქმედებები არის მსგავსი იმისა, რასაც “ნაციონალური მოძრაობა” აკეთებდა. ჩვენთვის არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს, უგულავა გაჩეხდა ხეებს და გაგვინადგურებდა თბილისის ისედაც უმძიმეს ეკოლოგიურ გარემოს თუ ეს მთავრობა. ორივემ უნდა აგოს პასუხი, თუმცა, სამწუხაროდ, არ მგონია, რომელიმე მათგანის პასუხისმგებლობა დადგეს იქამდე, ვიდრე ქვეყანაში ორპოლუსიანი მმართველობა იქნება.
ვფიქრობ, მთავარი ბრძოლის ველი ახლა არჩევნებია, თუმცა, რა თქმა უნდა, პროტესტი მნიშვნელოვანია და მე მადლობას ვუხდი ნებისმიერ სამოქალაქო ჯგუფს, რადგან ამ პროტესტით ისინი მნიშვნელოვან საქმეს აკეთებენ და წვილი შეაქვთ ქალაქის ეკოლოგიური გარემოსა და მწვანე საფარის გადარჩენაში. მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლებელია გამოხატვის რაღაც ფორმა მისაღები იყოს, რაღაც მიუღებელი, ახლა მასზე მეტად შინაარსია მნიშვნელოვანი.
ბრძოლა მიდის ჩვენი და ჩვენი შვილების სიცოცხლის გადასარჩენად და ვინც ნარმანიას საქციელის “გაპრავებას” ცდილობს ან რატომღაც წინა მმართველებს იხსენებს, სამარცხვინოა. სხვათა შორის არც უგულავას უგია პასუხი ეკოლოგიური დანაშაულისათვის და არც ნარმანიას ჯერჯერობით.
იმედი მაქვს, რომ ხელისუფლება, რომელიც საქართველოში იარსებებს, მრავალპარტიული იქნება, შესაბამისად იქნება დამოუკიდებელი სასამართლო და საგამოძიებო სისტემა და უგულავას, ნარმანიას, სააკაშვილს, ივანიშვილსა და სხვებს, რომლებმაც ჩვენი ჯანმრთლეობის განადგურებით განსაკუთრებით მძიმე დანაშაული ჩაიდინეს, ადრე თუ გვიან დასჯიან. სამწუხაროდ დღემდე არ არსებობს მსგავსი პრეცედენტი, რომ ვინმეს ეკოლოგიური ტიპის დანაშაულისთვის პასუხი სისხლის სამართლებლივად ეგო.
თბილისში ყოველწლიურად ასობით ადამიანი სიმსივნური დაავადებებით იღუპება და ამ დაავადებათა წარმოქმნის ერთ-ერთ ძირითად მიზეზს ეკოლოგიური გარემოს განადგურება წარმოადგენს. ისედაც იმაზე 4-ჯერ ნაკლები ხეა თბილისში, ვიდრე ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციას აქვს რეკომენდებული და ყოველწლიურად ამ რაოდენობას ამცირებენ. რაც შეეხება ახალ ნარგავებს, რომლებზეც ნარმანია ურცხვად საუბრობდა, მათი უდიდესი ნაწილი რომ გამხმარია, ეს ჩვენ კარგად ვნახეთ.
- როგორ ფიქრობთ, გამოძიების დასრულებამდე ნარმანიას უნდა გადაეყენებინა თუ არა ეკოლოგიისა და გამწვანების სამსახურის ხელმძღვანელები?
- ის, რომ გამოძიების დასრულებამდე თანამდებობებზე იყვნენ ქალბატონი ნინო სუხაშვილი და მისი მოადგილე კახნიაური, რომელზეც ამბობენ, რომ რეალურად სწორედ ის არის ამ სამსახურის უფროსი, არის აბსურდი და უტიფრობის მწვერვალი. ყველამ იცის, რომ გამოძიების დაწყების შემდეგ ადამიანებს სულ მცირე უფლებამოსილებას უჩერებენ. იმ შემთხვევაში თუ ვინმეს მაინცდამაინც ეჭვი ეპარება, რომ სულხაშვილმა ვერ გაარკვია, რაზე აწერდა ხელს და შემთხვევით მოაჭრევინა ჯანსაღი ხეები, უფლებამოსილების შეჩერება ნარმანიას მხრიდან ძალიან სწორი საქციელი იქნებოდა. სულ მცირე იმის გამო მაინც უნდა მოქცეულიყო ასე, რომ სულხანიშვილსა და მის მოადგილეს გამოძიებისთვის ხელის შეშლის საშუალება არ ჰქონოდათ.
- როგორ ფიქრობთ, რა შედეგით დასრულდება გამოძიება?
- მე არ მაქვს იმედი, რომ ხელისუფლების ერთპარტიული და ერთპიროვნული მმართველობის პერიოდში რომელიმე გამოძიება, რომლის ინტერესიც ბიძინა ივანიშვილს ან ხელისუფლების მაღალჩინოსანს ექნება, ადეკვატურად დასრულდება. კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, რომ ეკოლოგიური დანაშაულის ჩადენისთვის ამ ხელისუფლების დროს არც ერთ პირს არ უგია პასუხი და თუკი ეს ხელისუფლება არჩევნების შემდეგაც ამ მასშტაბით დარჩება მთავრობაში, ამ ადამიანებს არავინ აგებინებს პასუხს ახლანდელი დანაშაულებისთვის. აქვე მინდა გითხრათ, რომ ქალაქის გენერალურ გეგმაზე მუშაობა დაწყებულია და მომავალი წლის გაზაფხულისთვის მზად იქნება, თუმცა ამ დროისთვის შესაძლოა, დასაცავიც აღარაფერი დაგვრჩეს. ასე რომ, ბრძოლა ნამდვილად საჭიროა და დასაფასებელია ის, რაც დღეს ხდება მოქალაქეების მხრიდან. ვგულისხმობ არასამთავრობო ორგანიზაციებს და ჩვეულებრივ მოქალაქეებს. ერთადერთი, ვისაც ხმა არ აქვს ამოსაღები, ეს “ნაციონალური მოძრაობაა”, თუმცა მასაც კი მისცა მოქმედმა ხელისუფლებამ ამის საშუალება.
- ნარმანიამ საკრებულოში გამოსვლისას განაცხადა, რომ ამ კვირიდან ეკოლოგიისა და გამწვანების სამსახურის რეორგანიზაცია დაიწყება, რასაც უკვე დიდი ხანია არაერთი გარემოსდამცველი მოითხოვს. როგორ ფიქრობთ, რამდენად რეალური იქნება ამ სამსახურში განხორციელებული ცვლილებები მაშინ, როცა რეორგანიზაციის საკითხებთან დაკავშირებით მერიას არც ერთ ამ ორგანიზაციასთან არ უთანამშრომლია?
- რეალურად ეს არის დროის გაწელვის ტაქატიკა და მეტი არაფერი. ამ პროცესში საზოგადოების ჩაურთველობა იმის ნიშანია, რომ სავარაუდოდ კოსმეტიკურ ცვლილებებზეა საუბარი და სხვა არაფერზე. მერიას სამუშაო პროცესში მონაწილეობა არ შემოუთავაზება არც ჩემთვის და არც სხვა აქტიური გარემოსდამცველისთვის. როგორც ჩანს, მერია თავის მეხოტბეებთან ერთად აპირებს რაღაც კოსმეტიკური ცვლილების განცორციელებას.
ჩვენ ვიხილეთ მლიქვნელობის ზეიმი, როცა იმავე სხდომაზე, სადაც ნარმანია არასათანადოდ მოიქცა, დამსწრე პირები ისეთ განცხადბებს აკეთებდნენ, საქართველოშიც რომ იშვიათად გვსმენია ხელისუფლების მხარდამჭერებისგან. მე არ დამავიწყდება ფრაზა: “რა ეშველება თბილისის ეკოლოგიურ გარემოს სულხანიშვილის გარეშე” – ეს უბრალოდ სასაცილოა, სატირალი რომ არ იყოს.
აუცილებელია როგორც საკადრო, ისე საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც გააძლიერებენ ეკოლოგიური გარემოსა და მწვანე საფარის დაცვას. ამ მხრივ წინადადებები მეც მქონია, თუმცა არავის გაუთვალისწინებია. რაც შეეხება თანამონაწილეობას, ვფიქრობ, საზოგადოების ყველა წევრს უნდა ჰქონდეს მონაწილეობის უფლება. თუ გავიხსენებთ, მე “ქართული ოცნების” საარჩევნო პროგრამის ავტორი ვიყავი და სწორედ იმიტომ დავუპირისპირდი, რომ ამ დაპირებების უმრავლესობა, მათ შორის მწვანე დაპირებები, დაარღვიეს.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ნატო-ს მოწინააღმდეგეთა რაოდენობა კრიტიკულ ზღვარს უახლოვდება“
თაკო მათეშვილი
“შემთხვევითი არაა, რომ არჩევნებამდე ერთი თვით ადრე საქართველოში ნატოს გენერალური მდივანი სტოლტენბერგი ჩამოდის. ამას არ გააკეთებდა, აუცილებლობა რომ არ მოითხოვდეს. აუცილებლობა კი იმიტომ დადგა, რომ ნატო-ს მოწინააღმდეგეთა რაოდენობა თანდათან კრიტიკულ ზღვარს უახლოვდება,” – აცხადებს პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე და დასძენს, რომ საკმაოდ დამაფიქრებელ პრობლემაზე პრორუსული პარტიების მომრავლება და მათი თამამი განაცხადებიც მიუთითებს. “მთელ კვირასთან” ინტერვიუში სოსო ცინცაძე თბილისის მერის, დავით ნარმანის გადაყენების მოთხოვნასაც ეხმაურება და ამ მოთხოვნას სამართლიანს უწოდებს. მისი აზრით, დავით ნარმანიას პოსტი დიდი ხნის წინ უნდა დაეტოვებინა.
სოსო ცინცაძე: მერის გადაყენება დიდი ხანია საჭიროა, უკვე დაგვიანებულიც კი არის. შესაძლოა ახლა ამას უფრო პრინციპული მნიშვნელობა ჰქონდეს, იმ მხრივ რომ პრეცენდენტი შეიქმნება – უვარგისი მერის ვადამდე გაშვებისა, რაც ძალიან კარგია, რადგან დაუსჯელობის სინდრომმა ზენიტს მიაღწია. დაუსჯელობის სინდრომი იყო შევარდნაძის დროსაც, “ნაცმოძრაობის” დროსაც, მაგრამ ახლა, დავით ნარმანიას დროს, ყოველგვარ ზღვარს გადააჭარბა. მას უკვე ძალიან ბევრი დანაშაული შერჩა. ზოგი დავით ნარმანიას გამართლებას ცდილობს, რომ რაღაცები მისი ბრალი არ არის, რაღაცები ადრეც ხდებოდა, სხვებიც აშავებენ და მარტო მან რატომ უნდა აგოს პასუხი და ა.შ. ის კი ავიწყდებათ, რომ მარტო ისაა მერი და მაგიტომაც უნდა აგოს პასუხი. მერიაში შეიძლება ასობით ბიუროკრატია, მაგრამ მერი ერთია, რომელსაც პასუხისმგებლობა ყველაფერზე ეკისრება. აქედანაც ჩანს, როგორი დაბალია ჩვენი საზოგადოების პოლიტიკური და დემოკრატიული კულტურა. როცა ამბობენ – კი, რაღაცები არ მომწონს მაგრამ… – აი ამ “მაგრამით” შავდება ყველაფერი. თევზი თავიდან ყროლდება და ჩვენი მერია დიდი ხანია აყროლებულ თევზად იქცა. მის ზოგიერთ მხარდამჭერს სიმართლეც წამოცდა – რა ქნას, დანიშნეს და მუშაობსო.
- თქვენც ფიქრობთ, რომ დავით ნარმანია უბრალოდ დანიშნეს და მერიაში ის ვერაფერს აკონტროლებს? თუნდაც ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, ხეების მოჭრისათვის ხელის შეშლა არ შეეძლო?
- ხელის შეშლა ნამდვილად შეეძლო, თუნდაც გადადგომის ფასად. თუმცა, ნარმანია მერიაში არაფერს აკონტროლებს და უბედურებაც ამაშია. ნარმანიას მხოლოდ მეგობრების შვილების პარიზში დასვენების მერიის ბიუჯეტიდან დაფინანსება შეუძლია. პრინციპულ საკითხებსა და საკადრო პოლიტიკას კი მას არავინ ეკითხეება. ნახეთ, რას ჰგავს ქალაქი. გადათხრილია, ნაგავშია ჩაფლული. ამის ფონზე მისი ბილწსიტყვაობა ზღვარს გადასული იყო.
- ფაქტია, რომ ამ თემამ წინასაარჩევნოდ საკმაოდ დიდი რეზონანსი გამოიწვია. როგორ ფიქრობთ, რამდენად იმოქმედებს იგი “ქართული ოცნების” რეიტინგზე? მას ხმებს დააკარგვინებს?
- სიმართლე რომ გითხრათ, წარმოდგენა არ მაქვს, რა ახდენს გავლენას რეიტინგებზე. ერთი ის ვიცი, რომ ცოცხების ისტორიამ “ნაცმოძრაობის” რეიტინგზე მაშინ გავლენა მამდვილად მოახდინა. თუმცა მაშინაც მთელი 8 წლის განმავლობაში “ნაციონალების” დანაშაულებთან გატოლებული შეცდომები რომ არ ყოფილიყო დაგროვილი, ის ცოცხების კადრებიც ვერაფერს გახდებოდა. უბრალოდ, ციხის თანამშრომლები დაისჯებოდნენ და მაგით დამთავრდებოდა. იმ კადრებმა კი დენთით სავსე კასრზე ძალიან მოკლე პატრუქის როლი შეასრულა.
“ოცნებას” ჯერ ასე საქმე არა აქვს. მას არ უნდა დავუკარგოთ ის, რაც გააკეთა. თუნდაც ის, რომ ჩვენ ახლა ასე თავისუფლად ვსაუბრობთ, რომ ბიზნესს არავის ართმევენ. თუმცა, რატომღაც, ბიზნესში წარმატებას მხოლოდ ხელისუფლების ახლობლები აღწევენ – ეს უკვე ძველი გადმონაშთია. ნეპოტიზმი როგორც იყო, ისევ ისეა. კორუფციაც ისევ იმ დონეზეა. მოკლედ, რაღაცა გამოსწორდა, რაღაცა გაუარესდა.
ქვეყნის სავიტრინო სტენდი დედაქალაქია. ტურისტები პირველ რიგში აქ ჩამოდიან და შემდეგ მიდიან სიღნაღში თუ ბათუმში. თუმცა ისიც სათქმელია, რომ თბილისში ტურისტები ცენტრალურ უბნებს ხედავენ – ძველ თბილისს, ნარიყალას. გარეუბნებში არ გადიან. ამიტომ, მათი რაოდენობითაც ვერ დავასკვნით, რომ დედაქალაქში კარგი მდგომარეობაა. ტურისტებს ძველი თბილისი მე-19 საუკუნიდან მოსწონთ. მაგრამ ქალაქის ეკოლოგია რა დღეშია?! ხეები მთლიანად გაიჩეხა. ეს დავით ნარმანიას დროს არ დაწყებულა. ჩემს სამსახურთან, ცირკის პირდაპირ, ალექსიძის ქუჩაზე მიშას დროს ასობით ნაძვი ჩვენ თვალწინ გაიჩეხა. ახლა იმ ადგილას ორი დიდი ცათამბჯენი შენდება. მაშინდელი გამწვანების უფროსი შემხვდა და ამის შესახებ ვკითხე, მიპასუხა – რა ვქნა, მოვიდნენ და გაჩეხეს, ჩემთვის არავის არაფერი უკითხავსო. როგორც ჩანს, ესეთი საკითხები მაშინაც ძალიან მაღალ დონეზე წყდებოდა და გამწვანების სამსახურის უფროსს არავინ არაფერს ეკითხებოდა. თუმცა იმით, რომ ადრე უარესები ხდებოდა, თავს ვერ დავიმშვიდებთ. ესენი იმიტომ მოვიდნენ, რომ ისინი არ მოგვწონდა. თუკი ესენიც ისე მოიქცევიან, რა განსხვავება იქნება?! გარდა მაგისა, ისიც საკითხავია, რა უფრო ცუდია საზოგადოებისთვის – ეკოლოგიური კატასტროფა თუ რამდენიმე ადამიანისთვის ბიზნესის წართმევა. ეკოლოგიური კატასტროფა მთელ თაობებს ეხება, მილიონობით ადამიანის ჯანმრთელობას.
როცა შენობები უვარგისი ბეტონით შენდება, უვარგისი ასფალტი იგება – ამით ხომ მოსახლეობას უზარმაზარი ზიანი ადგება?! მსოფლიოს 60 ქვეყანაში ვარ ნამყოფი და არსად, თვით აფრიკის ქვეყნებშიც კი არ მინახავს, რომ ქუჩებში ასფალტი დნებოდეს. ასფალტი რომ დნება, წარმოიდგინეთ, ჰაერში როგორი ნივთიერებები ორთქლდება – რაც ჩიყვს, კიბოს და სხვა მძიმე დაავადებებს აჩენს.
დაფიქრდით, რომელი უფრო საშიშია?! პირადად ჩემთვის ეს უფრო ცუდია, ვიდრე ის, თუ რომელიმე ბიზნესმენს ბიზნესს წაართმევენ. რა თქმა უნდა, არც ეს არაა სასურველი, მაგრამ ყველაფერი შედარებითია და საზოგადოებისთვის ეკოლოგიური კატასტროფა ბევრად უფრო დიდი ზიანის მომტანია.
- წეღან ახსენეთ – უკვე აღარ ვიცი, რა ახდენს პარტიების რეიტინგებზე გავლენას და რის მიხედვით იღებს გადაწყვეტილებას ამომრჩეველიო. თქვენი აზრით, საზოგადოება იმასაც არ აქცევს ყურადღებას, რომ ამ დრომდე პარტიების უმეტესობას საარჩევნო პროგრამა არ აქვს წარმოდგენილი?
- როგორც ჩანს, საქართველოში პროგრამების დრო მიდის. პროგრამებს ინტელექტუალური საზოგადოება კითხულობს. ჩვენი საზოგადოება კი უწიგნურია. ახლა ვიღაცა მეტყოდა, რომ მსოფლიოში პროგრამებს არსად კითხულობენ, მაგრამ ასე ნამდვილად არ არის. ევროპაში ამ თემაზე დებატები იმართება, გადაცემები და ა.შ. არადა, ეს არჩევნები წინა არჩევნებისგან ბევრი რამით განსხვავდება. პირველ რიგში იმით, რომ საგარეო პოლიტიკური საკითხები ახლა ისეთი აქტუალურია, როგორიც არასდროს. არც ერთ წინა არჩევნებში საგარეო პოლიტიკა ასეთი პრიორიტეტი არ ყოფილა.
არაერთი ანტიდასავლური პარტია შეიქმნა და შემთხვევითი არც ისაა, რომ არჩევნებამდე ერთი თვით ადრე საქართველოში ნატოს გენერალური მდივანი იენს სტოლტენბერგი ჩამოდის. ამ სიცხეში მას ჩვენი პოლიტიკოსების ჩიჩინი დიდად არ ეხალისება. ამას არ გააკეთებდა, აუცილებლობა რომ არ მოითხოვდეს. აუცილებლობა კი იმიტომ დადგა, რომ ნატო-ს მოწინააღმდეგეთა რაოდენობა თანდათან კრიტიკულ ზღვარს უახლოვდება. ჯერჯერობით მომხრე საგრძნობლად მეტია, ვიდრე მოწინააღმდეგე, მაგრამ მონაცემები დღითი დღე იცველება.
უკვე ორი პარტია თამამად აცხადებს, რომ საქართველოში რუსული ბაზები უნდა დაკანონდეს. რა შეუძლია იენს სტოლტენბერგს, ამას დაუპირისპიროს? ვინმეს თუ ჰგონია, რომ ის ამის სანაცვლოდ მაპ-ს ან ნატო-ში გაწევრიანებას შემოგვთავაზებს, ძალიან ცდება. უკვე წინასწარ ვიცით, რასაც გვეტყვის, როცა ჩამოვა: რომ ჩვენ ძალიან ბევრი გავაკეთეთ, რომ სწორი გზით მივდივართ და რომ ადრე თუ გვიან ნატოში შევალთ, მაგრამ რეალობა ისაა, რომ სანამ ნატოში შევალთ, ვიღაცის მსხვერპლად ვიქცევით. მით უმეტეს, როგორც ჩანს, ჩვენი ზოგიერთი მეზობელი უკვე მოთმინებას კარგავს. არც ისაა შემთხვევითი, რომ ე.წ. საზღვრისპირა სოფლებში ქართველი გლეხების მოყვანილი მოსავალი რუსებმა აიღეს. თქვენ რა გგონიათ, აქ საქმე მართლა 100 კილო ხორბალს ეხება და რუსებს ხორბალი გაუჭირდათ? ეს უკვე პოლიტიკაა და არა ხორბალი.
- სწორედ უკანასკნელი დღეების სიახლეა, რომ დაუგეგმავი შემოწმების საბაბით რუსეთმა ე.წ. “სამხრეთ ოსეთში” დისლოცირებული სამხედრო ბაზა სრულ მზადყოფნაში მოიყვანა. ამ შემთხვევაში რასთან გვაქვს საქმე?
- ეს რუსეთის გზავნილია, რომ მასთან ურთიერთობის მხრივ დროზე ჩამოვყალიბდეთ. ვიღაცამ იფიქრა, რომ რუსეთს “აბაშიძე-კარასინის ფორმატით” გავაბრიყვებთ. როცა ისინი პენსიაზე გავლენ, მათ ახალი ზურაბ აბაშიძე და ახალი გრიგორი კარასინი შეცვლიან და 20-30 წელი ასე იქნება. ბოლოს და ბოლოს კი, ერთი 30 წლის მერე, ნატოშიც მიგვიღებენ. ასე არ არის. რუსეთი ამას არ დაუშვებს.
ჩვენ პოლიტიკურ ზოოპარკს ძალიან მოკლე მეხსიერება აქვს. მათ ეტყობა აღარ ახსოვთ, როგორ და რა პირობებში შევიდა საქართველო დსთ-ში. მაშინ იმდროინდელი ხელისუფლების ყოფნა-არყოფნის საკითხი იდგა და კი არ შევედით, შეგვითრიეს. ეს ეტყობა დაგვავიწყდა, მაგრამ რუსეთს არ დავიწყებია. მაინცდამაინც კიდევ უნდა განმეორდეს მომენტი, როცა დასავლეთი გვეტყვის – ვერაფრით დაგეხმარებით და რუსეთთან ურთიერთობა როგორც გინდათ ისე მოაგვარეთო? ზუსტად ეს გააკეთა 90-იან წლებში რუსეთთან მიმართებაში. ეს ის პერიოდი იყო, როცა ედუარდ შევარდნაძე ლონდონის სტრატეგიული კვლევების ინსტიტუტში სიტყვით გამოვიდა და მეორე დღეს მთელი მსოფლიოს წამყვანი გაზეთები წერდნენ – შევარდნაძე დასავლეთს ანგარიშს უყენებსო. მაშინ გაცოფებულმა ედუარდ შევარდნაძემ პირდაპირ უთხრა მათ – მე თქვენ ბერლინის კედლის პრობლემის მოგვარებით ასობით მილიარდი დოლარი დაგაზოგვინეთ და ახლა თქვენ ერთი ციცქნა საქართველოს დახმარებაც არ გინდათო. თუმცა ამან მაინც არ იმოქმედა და არავინ დაგვეხმარა. მით უმეტეს, მაშინდელი ელცინის რუსეთი ახლანდელი პუტინის რუსეთისაგან ძალიან განსხვავდება და თვითონ ელცინის მთავრობაც, მსუბუქად რომ ვთქვათ, შერყეული იყო. მაინც არავინ მოინდომა ჩვენი დახმარება. არავინ გვითხრა – დსთ-ში თქვენი ადგილი არ არის და ევროკავშირისკენ იარეთო. რუსეთს შეგვატოვეს, ისევე როგორც 1921 წელს, პირველი რესპუბლიკის დროს. მაინცდამაინც ეს უნდა განმეორდეს?!
დღეს რუსეთს ნატო-ს პანიკური შიში აქვს, ამიტომ ჩვენგან ერთადერთ გარანტიას ითხოვს – არ დავუახლოვდეთ ნატო-ს. არავითარი ნატო-ს სამხედრო ბაზები. რუსეთი საკუთარი ინტერესებისთვის ანგარიშის გაწევას გვთხოვს. როგორ გგონიათ დღევანდელი ლათინური ამერიკა აშშ-ის ინტერესს ანგარიშს არ უწევს?! ეს საუკეთესო არჩევანი არ არის, მაგრამ შესაძლო ვარიანტებს შორის ყველაზე ოპტიმალური გამოსავალია.
„რეზონანსი//მთელი კვირა“, 29 აგვისტო, 2016 წელი
ინტერვიუ ვახტანგ მაისაიასთან: „საქართველო გეოპოლიტიკურ ხაფანგში იმყოფება“ // „რუსეთმა და თურქეთმა გავლენის სფეროები გაინაწილეს. რუსეთმა კავკასიაში კარტ-ბლანში აიღო“
ელზა პაპოშვილი
სამხედრო ექსპერტი ვახტანგ მაისაია ამბობს, რომ რუსეთის მხრიდან საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მიმდინარე მასშტაბური სამხედრო წვრთნები ქვეყნისთვის საკამოდ საშიშია, რადგანაც კრემლმა წინასაარჩევნოდ ძალის დემონსტრირება გადაწყვიტა.
ვახტანგ მაისაიას თქმით, რამდენიმე კვირის წინ ერდოღანისა და პუტინის შეხვედრისას, მოხდა საიდუმლო მემორანდუმის გაფორმება, რომლითაც, სავარაუდოდ, მათ რეგიონში გავლენის სფეროები გაინაწილეს. ანალიტიკოსის აზრით, პუტინს კავკასიაში ერდოღანმა მოქმედების სრული თავისუფლება მისცა, ხოლო თურქეთს რუსეთმა ახლო აღმოსავლეთის ფრონტი დაუთმო, რაც სირიაში მათი სამხედრო მოქმდებებიდან უფრო ნათლად გამოჩნდა. ამიტომაც, მაისაია ფიქრობს, რომ საქართველო გეოპოლიტიკურ ხაფანგშია მოქცეული, სადაც საკამოდ რთული და მძიმე სიტუაციაა შექმნილი.
- რამდენიმე დღეა, რაც რუსეთმა ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მასშტაბური სამხედრო წვრთვნები დაიწყო. როგორ ფიქრობთ, საქართველოსთვის რა საფრთხეს შეიძლება ეს წარმოადგენდეს?
- ეს არ არის გეგმური წვრთვნა, სადაც სერიოზული სამხედრო შეიარაღებაა ჩართული. ფაქტობრივად ამოქმედებულია სამხედრო ბაზები – სამი სამხრეთ კავკასიაში და ორი ჩრდილოეთ კავკასიაში. ეს წვრთვნები ასევე უკრაინის საზღვრებთან იმართება, რაც მოულოდნელი მანევრების ჩატარებას გულისხმობს. ეს არის პუტინის საყვარელი წვრთნები, რომლითაც ის განსაკუთრებით ამაყობს. პირდაპირ რომ ვთქვათ, სამხედრო წვრთნაში მონაწილეობს შეიარაღების და ჯარისკაცთა ის რაოდენობა, რამდენიც 2008 წელს ცხინვალის რეგიონში შემოიჭრა. ამავე დროს, ყურადღება უნდა მივაქციოთ იმას, რომ წვრთნაში გამოყენებულია დამრტყმელი შეიარაღება – “ინსკანდერის” სარაკეტო სისტემები. ამ შეიარაღების ამოქმედებაში მონაწილეობს 4 ბრიგადა, რაც საკამოდ სერიოზულ წვრთნას ნიშნავს. რუსეთმა ამით უკვე ევროპასთან დადებული ხელშეკრულება დაარღვია, რომლის მიხედვითაც, ზალპური შეიარაღების გამოყენება იკრძალება. ამ ხელშეკრულებიდან ის უკვე 2007 წელს გამოვიდა, ხოლო 2012 წელს მის შესრულებაზე საერთოდ უარი თქვა. ამ წვრთნაში ასევე “სუ-35″ ავიაგამანადგურებლებია ჩართული. ეს საფრენი აპარატი სამხედრო თავდასხმის დროს სერიოზულ დამრტყმელ ძალას წარმოადგენს.
- რუსეთს ასეთი მასშტაბური არაგეგმური სამხედრო წვრთნა ამ ეტაპზე რაში სჭირდება?
- ეს არის რუსეთის მხრიდან საქართველოს მიმართ პირდაპირი სამხედრო ძალის დემონსტრირება, რაც მოახლოებულ საპარლამენტო არჩევნებთან არის დაკავშირებული. ძალის ასეთი დემონსტრირება ყველა დიდი სახელმწიფოს ჩვევაა. მით უმეტეს რუსეთს პრეტენზია აქვს, რომ ის მსოფლიოს წამყვანი ქვეყანაა. ბუნებრივია, როცა ერთი თვის განმავლობაში მსგავსი სახის ფართომასშტაბიანი წვრთნები ტარდება, ეს პირდაპირ მუქარასა და ზეწოლას ნიშნავს. მით უმეტეს იმ ფონზე, როცა ქვეყანაში წინასაარჩევნო პროცესი უკვე აქტიურ ფაზაში შედის. როგორც ჩანს, ეს რუსეთის მხრიდან ერთგვარი მზადებაა, რომელიც საქართველოში არჩევნების ჩატარებისთვის სჭირდება. სამწუხაროდ ჩვენს ქვეყანაში ამ ეტაპზე, რეგიონის ირგვილივ განვთარებულ მოვლენებს ყურადღებას არავინ აქცევს. დღესდღეობით საქართველო გეოპოლიტიკურ ხაფანგში იმყოფება. ამ ეტაპზე რეგიონში 1921 წლის იანვრის მსგვსი სიტუაციაა. ამიტომ, ბუნებრივია, რომ რუსეთმა მსგავსი მასშტაბური წვრთვნების ჩატარების გადაწყვეტილება მიიღო. ამ ეტაპზე საქართველო რეგიონში არის ერთადერთი დაუმორჩილებელი ქვეყანა, რომელზე კონტროლის დამყარება მას ძალიან სჭირდება.
- რამდენიმე დღის წინ თურქეთი სირიაში სამხედრო ქმედებებზე გადავიდა. როგორ ფიქრობთ, არსებულ სიტუაციას შეცვლის?
- თურქეთს ეს სამხედრო მოქმედებები სირიაში საკუთარი პრობლემის მოგვარებისთვის სჭირდება. სირიაში არის ქურთების გაერთიანება, რომელიც თურქეთში სეპარატისტულ კერებს აძლიერებს. თურქეთი იქ საკუთარი ტერიტორიული მთლიანობის დაცვის ოპერაციას ახორციელებს. დროში საკამოდ საეჭვოდ ემთხვევა თურქეთის სამხედრო ოპერაციის წამოწყება ჩრდილო-აღმოსავლეთ სირიაში და რუსეთის ფართომასშტაბური წვრთნები საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე. როგორც ჩანს, პუტინმა და ერდოღანმა სანქტ-პეტერბურგში, გარდა იმისა, რაზეც მოილაპარკეს, დადეს საიდუმლო მემორანდუმი, რომელიც ორივე ქვეყნის კუნთების თამაშით სრულდება. ეს არის იმ სამიტის შედეგი, რომელზეც ორი ქვეყნის პრეზიდენტმა რეგიონში ძალთა გადანაწილებაზე მოილაპარაკა.
- როგორ ფიქრობთ, მომავალში რეგიონში პროცესები როგორ შეიძლება განვითარდეს?
- არ ვიცი, რა გითხრათ, ფაქტია, რომ რეგიონში სიტუაცია ელვის სისწრაფით იცვლება. წავაწყდი ინფორმაციას, რომ საქართველოს უშიშროების სამსახურმა ბელორუსიის სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტთან შეთანხმებაზე ხელი მოაწერა. არ ვიცი, ეს ფაქტი როგორ შევაფასო, რადგანაც ამ ქვეყნის “კაგებე”, იგივე რუსეთის „ფეესბე“-ა. ამიტომ, ამ ხალხთან რაიმე სამოკავშირეო ხელშეკრულების დადება, იმავე რუსეთთან ხელშეკრულებას ნიშნავს. იმ ფონზე, როდესაც რუსეთსა და თურქეთს შორის ურთიერთობა ძალიან საეჭვოდ დათბა, საქართველოს ხელისუფლება ძალიან ფრთხილად და ყურადღებით უნდა იყოს. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ არავინ იცის, ამ ორ ქვეყანას შორის, რა საიდუმლო ხელშეკრულება დაიდო.
- ვნახეთ, რომ ბაიდენსა და ერდოღანს შორის შეხვედრა შედგა. როგორ ფიქრობთ, შესაძლოა ამ ქვეყნებმა ურთიერთობის დალაგება მოახერხონ?
- ბაიდენმა და ერდოღანმა შეხვედრაზე მხოლოდ ტაქტიკურ შეთანხმებას მიაღწიეს. ამერიკელებმა ფაქტობრივად ქურთები აიძულეს, რომ გაჩერებულიყვნენ, რათა თურქეთს მათ წინააღმდეგ ფართომასშტაბიანი სამხედრო ინტერვეცია არ დაეწყო. ამ ეტაპზე მხარეებმა დროებით შეთანხმებას მიაღწიეს. ბაიდენამდე თურქეთში ორი წარუმატებელი ვიზიტი იყო, ერთი ნატოს გაერთიანებული შტაბის ხელმძღვანელის და მეორე ამერიკის გაერთიანებული შტაბის უფროსის ვიზიტი, რომლმაც ვერავითარი შედეგი ვერ გამოიღო. ვფიქრობ, თურქეთის და ამერიკის ურთიერთობა ამ ეტაპზე ჩიხშია შესული, რადგანაც ისინი მხოლოდ ტაქტიკური დონის შეთანხმემებს აღწევენ.
- რუსეთმა რეგიონში შექმნილი სიტუაციით როგორ შეიძლება ისარგებლოს?
- როგორც ზემოთ ვთქვი, რუსეთმა და თურქეთმა რეგიონში ძალათა გადანაწილებაზე მოილაპარაკეს, რაც უკვე გამოჩნდა. რუსეთმა სამხედრო ტაქტიკური წვრთნა საქართველოს საზღვართან დაიწყო, ხოლო თურქეთმა სირიაში სამხედრო მოქმედებები. რუსეთი, როგორ ფიქრობთ, თურქეთს მისცემდა იმის საშუალებას, რომ მას ასე პირდაპირ სირიაში სამხედრო ინტერვეცია დაეწყო? რუსეთმა და თურქეთმა ფაქტია, რომ გავლენის სფეროები გადაინაწილეს. რუსეთმა ფაქტია, რომ კავკასიაში კარტ-ბლანში აიღო. რუსეთი კავკასიაში და თურქეთი ახლო აღმოსავლეთში სამხედრო აქტივობებს განახორციელებენ.
