„რეზონანსი“: მიხეილ ჯანელიძე: „რუსეთთან კონსტრუქციული და პრაგმატული პოლიტიკის განხორციელებას ვგეგმავთ…“ (კომენტარები)
„რეზონანსი“: 2016: საგარეო-პოლიტიკურად ინერტული წელი და „რადარებიდან გაქრობა“ // „საქართველო დასავლური რადარებიდან გაქრა. ამისთვის „მადლობა“ ქართულ დიპლომატიას უნდა ვუთხრათ“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ იგორ კვესელავასთან: „დიალოგი მტერთანაც საჭიროა“ // „არც რუსოფილი ვარ და არც რუსეთის ინტერესების დამცველი. ყოველთვის საქართველოს ინტერესების დამცველი ვარ და ვფიქრობ, რომ მეზობელს, რომელსაც ვერ გადააადგილებ, ასე არ უნდა ეთამაშო“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „რთული წარმოსადგენია, ახალი მედიაჰოლდინგი პოლიტიკის მიღმა იყოს“
„რეზონანსი“: ტელეკომპანია „მაესტრო“ დარწმუნებულია, რომ საინფორმაციოს შეინარჩუნებს
—–
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ია ანთაძესთან: „ტელეკომპანიების გაერთიანება საზოგადოებისთვის ცუდია“ // „მთელი აქცენტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე უნდა გადავიდეს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „გიორგი კვირიკაშვილის შეცვლა ახლა არ შეიძლება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ თინათინ ბოკუჩავასთან: „სამწუხაროა, თუ „ნაციონალთა“ მეორე ფრთა ყრილობაში მონაწილეობას არ მიიღებს“ // „პარტია დგას დელეგატებზე და მათ უნდა მიიღონ გადაწყვეტილებაც“
—–
„რეზონანსი“: მთავრობამ ონლაინ-სესხების აკრძალვა გადაიფიქრა // მოსახლეობის გატყავება 100%-იანი საპროცენტო განაკვეთის მეშვეობით გაგრძელდება
„რეზონანსი“: ბაქო-თბილის-ყარსის რკინიგზა ვერც გაისად გაიხსნება?! // გია ხუხაშვილის აზრით, ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზამ ეკონომიკურად შეიძლება საქართველო აზარალოს
——————-
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
მიხეილ ჯანელიძე: „რუსეთთან კონსტრუქციული და პრაგმატული პოლიტიკის განხორციელებას ვგეგმავთ…“ (კომენტარები)
სალომე სარიშვილი
საგარეო საქმეთა მინისტრის, მიხეილ ჯანელიძის განცხადებით, საქართველო რუსეთთან კონსტრუქციული და პრაგმატული პოლიტიკის განხორციელებას გეგმავს. ამის შესახებ მინისტრმა შემაჯამებელ პრესკონფერენციაზე განაცხადა და აღნიშნა, რომ ამ დროისთვის რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის ფორმატმა სხვადასხვა მიმართულებით გარკვეული პროგრესი უკვე მოიტანა.
“რუსეთთან ურთიერთობა საქართველოს საგარეო პოლიტიკის მთავარ გამოწვევად რჩება, ვინაიდან ეს გახლავთ უმთავრესი საფრთხე, რომელიც ქვეყნის სტაბილურობას, მშვიდობას და ტერიტორიულ მთლიანობას ემუქრება. ეს პრობლემა 2008 წელს არ გაჩენილა. სამწუხაროდ, მას მრავალი წლის ისტორია აქვს. 2008 წელს კი მან მიიღო ის სრულიად მიუღებელი სახე, რომელიც ყველა ჩვენგანისთვის ცნობილია,” – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრი ირაკლი მენაღარიშვილი. მისივე თქმით, გარდა მხარეებს შორის ურთიერთობაში არსებული პოლიტიკური პრობლემებისა, ყველამ კარგად ვიცით, რომ რუსეთის გეოგრაფიულ მდებარეობაზე თვალს ვერ დავხუჭავთ და ეს საკმაოდ ჯიუტი ფაქტია.
“რუსეთი ჩვენი მეზობელია, რაც ნიშნავს, რომ მიუხედავად დიპლომატიური ურთიერთობის არქონისა, მეტად მწვავე ურთიერთობისა, ყოველდღიური ცხოვრება წარმოშობს საკითხებს, რომელსაც გადაჭრა სჭირდება და რომელთა დროული მოუგვარებლობა ჩვენი ქვეყნის ინტერესებს დააზიანებს. ამგვარი საკითხების მოგვარებითაა შესაძლებელი იმ პრაგმატული პოლიტიკის შექმნა, რომელზეც დღეს ქვეყანა საუბრობს,” – აღნიშნავს ირაკლი მენაღარიშვილი და იქვე უმატებს, რომ მხარეებს შორის დღეს არსებულ ურთიერთობას ვერც გაუმჯობესებულსა და ვერც დამთბარს ვერ დავარქმევთ. მისი თქმით, ამგვარი ტერმინები აქ უბრალოდ უადგილოა. ამბობს, რომ რუსეთთან ურთიერთობას საქართველო კვლავაც პრობლემად უნდა აფასებდეს, ხოლო ამ პრობლემის, კერძოდ კი ურთიერთობის ფორმების მოგვარება საერთაშორისო თანამეგობრობის მეშვეობითაა შესაძლებელი.
“ვხედავთ, რომ თემა საერთაშორისო თანამეგობრობასთან ურთიერთობისას, სტრატეგიულ პარტნიორებთან მუდმივად დღის წესრიგში დგას. დღევანდელი პრობლემა კი გახლავთ ის, რომ გაურკვევლობა თავად საერთაშორისო პარტნიორებშია, რადგან მათ მკაფიოდ არ იციან, რა პროცესებთან აქვთ საქმე. შესაბამისად, რაიმე აქტიურ ნაბიჯებზე საუბარი ახლა უბრალოდ ძალიან რთულია,” – დასძენს მენაღარიშვილი.
მოქმედმა საგარეო საქმეთა მინისტრმა ისიც აღნიშნა, მომავალში ასევე გაგრძელდება შეხვედრები აბაშიძე-კარასინის ფორმატში. მიხეილ ჯანელიძემ დააზუსტა, რომ სწორედ ამ ფორმატის მეშვეობით უკვე მიღწეულია გარკვეული პროგრესი. კერძოდ კი სავაჭრო, ეკონომიკური, სატრანსპორტო და კულტურული ურთიერთობების ნაწილში.
“ეს ხელს უწყობს პროცესის მშვიდობიანი კუთხით წარმართვას. ჩვენი მიზანია, რომ საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიებზე იყოს უზრუნველყოფილი მშვიდობა, განვითარება, იყოს შესაძლებლობა, განვახორციელოთ ჩვენი საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტები. ჩვენი საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტები კი არის ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაცია,” – განაცხადა მიხეილ ჯანელიძემ.
გარდა ამისა, მინისტრმა ისიც აღნიშნა, რომ საქართველო ასევე აგრძელებს კონსტრუქციულ მონაწილეობას ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიებში.
“სამწუხაროდ, რუსეთის დესტრუქციული მონაწილეობის გამო, ძირითად საკითხებზე პროგრესი ჯერ კიდევ არ არის მიღწეული. ჩვენ ვაგრძელებთ საერთაშორისო ორგანიზაციების ფარგლებში საქართველოს საკითხის აქტიურად დაყენების და განხილვის პროცესს. რაც მთავარია, საქართველოსა და რუსეთის კონფლიქტის და მისი შედეგების ასახვას საერთაშორისო ორგანიზაციების ფარგლებში მიღებულ დოკუმენტებში. მინდა აღვნიშნო,რომ ამ მხრივ წლევანდელი წელი არის უპრეცედენტო,” – განაცხადა შემაჯამებელ პრესკონფერენციაზე საგარეო საქმეთა მინისტრმა.
რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის პერსპექტივაზე საუბრისას უნდა აღინიშნოს რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმერ პუტინის განცხადება, როცა მან ქვეყნებს შორის უვიზო მიმოსვლის რეჟიმის ამოქმედებაზე ისაუბრა და დასძინა, რომ ეს რეალურია, თუმცა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი სანაცვლოდ საქართველოს ხელისუფლება უსაფრთხოების სფეროში რუსეთთან ითანამშრომლებს.
ამ ინიციატივის შეფასებისას კი პრემიერ-მინისტრის სპეციალურმა წარმომადგენელმა რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში ზურაბ აბაშიძემ განაცხადა, რომ იგი ამ თემაზე რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ გრიგორი კარასინთან არ საუბრობს. “საკითხი ქართული მხარის დღის წესრიგში აღარ დგას, თუმცა თუ რუსეთი ასეთ გადაწყვეტილებას მიიღებს, ამას მხოლოდ მივესალმები,” – განაცხადა ზურაბ აბაშიძემ.
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
2016: საგარეო-პოლიტიკურად ინერტული წელი და „რადარებიდან გაქრობა“
„საქართველო დასავლური რადარებიდან გაქრა და ამისთვის „მადლობა“ ქართულ დიპლომატიას უნდა ვუთხრათ“
ეკატერინე ბასილაია
2016 წელს საქართველოს საგარეო ფლანგზე ერთადერთი დასამახსოვრებელი თემა მუდმივად გადავადებული უვიზო მიმოსვლის ამოქმედება იყო და, როგორც პოლიტოლოგები აცხადებენ, 2016 წელს არანაირი რეალური წარმატება საგარეო პოლიტიკაში არ გვქონია და მხოლოდ ერთგვარ სიმბოლურ წარმატებად შეიძლება ისევ და ისევ ეს გაწელილი ლიბერალიზაცია მივიჩნიოთ.
“აშკარაა, რომ საქართველო დასავლური რადარებიდან გაქრა. ეს ქართული დიპლომატიის “აქტივია” და ამისთვის “მადლობა” ქართულ დიპლომატიას უნდა ვუთხრათ,” – მთელი წლის საგარეო პოლიტიკის შეფასებისას აცხადებს დიპლომატიის აკადემიის რექტორი სოსო ცინცაძე. მისი თქმით, “ხელშესახები წარმატება არ გვქონია, მაგრამ მაინც იყო სიმბოლური წარმატება, იგივე ვიზალიბერალიზაცია, რომელზეც, მართალია, ჯერ საბოლოო შედეგი არ არის, მაგრამ პრაქტიკულად გადაწყვეტილია.”
საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტის დირექტორ კორნელი კაკაჩიას განცხადებით, დასავლეთში საქართველოს თემები ნელ-ნელა აქტუალობას კარგავს, მაშინ როდესაც წესით, ჩვენი დიპლომატები დღე და ღამე უნდა უტალახიანებდნენ კაბინეტებს დიდი სახელმწიფოების მთავრობებს, თუმცა გასული წლის წარმატებად მიიჩნევს იმას, რომ ბოლოს და ბოლოს ვიზალიბერალიზაციის გვირაბის დასასრულში სინათლე გამოჩნდა.
“უკვე გადაწყვეტილია, რომ მომავალ წელს საქართველოს მოქალაქეები უვიზო მიმოსვლით ისარგებლებენ და უნდა ითქვას, რომ ეს საგარეო პოლიტიკაში სერიოზული წარმატებაა. ფორმალურად ამ აქტივს 2017 წელი ჩაიწერს, მაგრამ ამ საკითხში პოზიტიური გარდატეხა ამ წელს მოხდა და უკვე აღარავის ეპარება ეჭვი იმაში, რომ მომავალ წელს მივიღებთ,” – აღნიშნავს კაკაჩია.
როგორი იყო 2016 წელი საგარეო ფლანგზე
სოსო ცინცაძე ამბობს, რომ 2016 წელს საგარეო პოლიტიკაში არც წარმატება და არც წარუმატებლობა არ გვქონია.
„შეიძლება ვთქვათ, რომ საგარეო პოლიტიკაში წარმატების დეფიციტი იყო მთავარი წარუმატებლობა,” – აცხადებს სოსო ცინცაძე. მისი თქმით, საქართველოს ყველაზე ნაკლები მიღწევები საგარეო პოლიტიკის სფეროში გააჩნია და ქართულ დიპლომატიას უნდა ვუთხრათ „მადლობა“ იმისთვის, რომ უმოქმედობით და ინერტულობით დასავლეთში საქართველოსადმი ინტერესი თანდათან ქრება.
„ნებისმიერი ადამიანი, ვინც თვალყურს ადევნებს აშშ პრესას, ევროპის პრესას, ნახავს, რომ დღეს საქართველოსადმი ინტერესი ქრება. დასავლეთში პრესის გავლენა 100-ჯერ ძლიერია, ვიდრე ჩვენთან და ვხედავთ, რომ პრესაში თვალსა და ხელს შუა გაქრა აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს ხსენება. ოთხი დღის წინ წელს პირველად წავაწყდი საქართველოს ხსენებას ამერიკულ გაზეთში, ისიც რუსეთიდან წასულმა ექსპერტმა პუტინის კრიტიკისას გაკვრით ახსენა ეს ოკუპირებული ტერიტორია. აშკარაა, რომ საქართველო დასავლური რადარებიდან გაქრა და ეს ქართული დიპლომატიის “აქტივია” და ამისთვის “მადლობა” ქართულ დიპლომატიას უნდა ვუთხრათ. ეს არის საგარეო საქმეთა უწყების მთელი შტატის, საელჩოების ინერტულობა და ქართული დიპლომატიის კოლაფსი,” – მიიჩნევს სოსო ცინცაძე. იგი ამბობს, რომ ვერც რუსეთთან დარეგულირდა ურთიერთობა და ვერც ევროკავშირთან გაფორმებული ასოცირების ხელშეკრულებით შევძელით დივიდენდების მიღება და ამიტომაც არის, მისი თქმით, მხოლოდ გეგმებზე საუბარი ისმის და არა უკვე მიღებულ სიკეთეებზე.
პოლიტოლოგის მტკიცებით, ქართული დიპლომატიის კოლაფსია ისიც, რომ ქვეყანა ამ ინეტრულობით ბევრ სხვადასხვა შესაძლებლობას უშვებს ხელიდან.
“ელემენტარულად უკანასკნელი დღეების მაგალითი რომ ვთქვა, აზერბაოჯანში შედგა ისრაელის პრემიერის ვიზიტი და გაფორმდა ხელშეკრულებები სოფლის მეურნეობის დარგში დახმარებებსა და ინვესტიციებზე. რატომ აზერბაიჯანში და არა საქართველოში?! ისტორიულად ჩვენ გაცილებით მეტი რამ გვაქვს ისრაელთან საერთო, ვიდრე აზერბაიჯანელებს. მე მათ კი არ ვუპირისპირდები, უბრალოდ კეთილი შურით მშურს. 300 ათასამდე ქართველი ებრაელი ცხოვრობს ისრაელში, გვქონდა დიასპორის სამინისტრო და რას აკეთებდა ეს სამინისტრო? რატომ ვერ შევქმენით ისრაელში ისეთი განწყობა, რომ საქართველოსთან გაფორმებულიყო მსგავსი ხელშეკრულება და მხოლოდ სითი-პარკი არ ქცეულიყო ამ ურთიერთობათა სიმბოლო?! ისრაელს მსოფლიოში ლიდერული პოზიციები ორ სფეროში უჭირავს, უსაფრთხოებასა და სოფლის მეურნეობაში. უდაბნო წალკოტად აქციეს სოფლის მეურნეობაში ნოუ-ჰაუებით და ეს რა ჩვენ არ გამოგვადგებოდა?! ასეთი დაკარგული შესაძლებლობები კიდევ რამდენია,” – აღნიშნავს სოსო ცინცაძე.
კორნელი კაკაჩიაც იზიარებს იმ მოსაზრებას, რომ დღეს საქართველოს საგარეო პოლიტიკა აქტიური არ არის და დასავლეთში საქართველოს თემები ნელ-ნელა აქტუალობას კარგავს.
„ამას თავისი მიზეზებიც აქვს. ერთი, რომ ძირითადმა აქტორებმა პოზიციები შეიცვალეს და ნატო-სა და ევროკავშირის გაფართოების საკითხები აქტუალური არ არის. მეორე კი შიდა ფაქტორია, “ქართულმა ოცნებამ” ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე თქვა, რომ საქართველო დასავლეთსა და რუსეთს შორის დაპირისპირების საგანი არ უნდა გახდეს და შედეგიც აშკარაა. თუმცა ჩვენ თუ გვინდა, რომ საქართველოს საკითხმა, მათ შორის ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებითაც, აქტუალობა შეინარჩუნოს, მეტი აქტიურობაა საჭირო მოკავშირეებთან. პატარა სახელმწიფოებს არ აქვთ ფუფუნება, არაფერი აკეთონ. პირიქით, უმთავრესი მიმართულება უნდა იყოს და დიპლომატები დღე და ღამე უნდა უტალახიანებდნენ კაბინეტებს დიდი სახელმწიფოების მთავრობებს, რადგან ჩვენს საქმეს სხვა არ გააკეთებს,” – აცხადებს კორნელი კაკაჩია. მისი თქმით, საგარეო პოლიტიკაში წარუმატებლობა ბევრია და ჯერჯერობით არ ჩანს, რომ ხელისუფლებას საგარეო პოლიტიკაში ახალი ხედვა და კონცეფციები აქვს ჩამოყალიბებული.
“იგივე რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობები ერთ ადგილზეა გაყინული, თუნდაც ოკუპირებულ ტერიტორიებთან მიმართებაშიც,” – ამბობს კორნელი კაკაჩია. იგი აღნიშნავს იმასაც, რომ ახალი ხედვის ჩამოყალიბებაა საჭიროა ნატო-საქართველოს ურთიერთობებთან დაკავშირებით, რადგან საქართველოს სჭირდება ნატო-ს წევრობა, მინიმუმ მაპ-ი და ამიტომაც სკეპტიკოსი ლიდერი სახელმწიფოების პოლიტიკურ ელიტებთან დახურული, მაღალი დონის შეხვედრები აქტიურად უნდა მოხდეს.
რა იქნება 2017 წლის გამოწვევა
კორნელი კაკაჩიას განცხადებით, მომავალი წლის მთავარი საგარეო გამოწვევა იქნება ის, თუ როგორი იქნება აშშ-ს ახალი ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკა, განსაკუთრებით რუსეთთან და პოსტსაბჭოთა სივრცესთან მიმართებაში და ხომ არ დაიწყებს ე.წ. „გადატვირთვის პოლიტიკა – 2“-ს.
„თუ გადატვირთვის პოლიტიკა-2“ დაიწყო, ეს საგანგაშო იქნება. ეს გარკვეული გამოწვევების წინაშე დააყენებს საქართველოს. საჭიროა, აშშ-ს ადმინისტრაციასთან კონტაქტები გააქტიურდეს. ჯერჯერობით საქართველოს ხელისუფლებამ ვერ მოახერხა ახლად არჩეულ პრეზიდენტთან სატელეფონო საუბარი. იმედი მაქვს, ახალ ადმინისტრაციასთან ხელისუფლება ურთიერთობებს დაამყარებს და აშშ-სთან მიმართებაში ინერტული არ იქნება. თუ “გადატვირთვა-2″ დაიწყება, ეს პრორუსული ჯგუფების კიდევ უფრო გააქტიურებას გამოიწვევს, რომლებიც უკვე ტელევიზიის გახსნას აანონსებენ. მათი აქტიურობა გაათმაგდება. თუ რუსეთმა იგრძნო, რომ მას დასავლეთისგან დათმობის ჩუმი თანხმობა აქვს პოსტსაბჭოთა სივრცესთან მიმართებაში, ეს ჩვენი ქვეყნისთვის სერიოზული გამოწვევა იქნება,” – ამბობს კორნელი კაკაჩია.
სოსო ცინცაძის თქმით, საგარეო პოლიტიკაში მთავარი გამოწვევა არის ის, რომ შაგრენის ტყავივით შეგვეკუმშა რეალური მოკავშირეები, “დამხმარეები”.
“ერთი ხელშეკრულება დამისახელონ, რომელიც 2008 წლის მსგავსი მოვლენების შემთხვევაში რომელიმე ქვეყანას ავალდებულებს, რომ დაგვეხმაროს. განცხადებებით კი არა, რეალურად დაგვეხმაროს. ევროსაბჭო და გაერო მიიღებენ რეზოლუციებს, რომ აფხაზეთი და სამაჩაბლო საქართველოა და მორჩა,” – მიიჩნევს სოსო ცინცაძე. იგი ამბობს იმასაც, რომ 2017 წელს გამოწვევა იქნება რუსული რბილი ძალის გაძლიერება და აშშ-ს მხრიდან ინტერესის სრული დაკარგვა.
„დონალდ ტრამპი არის იზოლაციონისტი, რომლის ლოზუნგი არის – ამერიკა უპირველეს ყოვლისა. გასული საუკუნის 30-იანი წლების აშშ იყო ასეთი და საგარეო საქმეთა სამინისტროში ნუთუ არავის წაუკითხავს, რუზველტს რა ფასად დაუჯდა ამერიკელ იზოლაციონისტებთან ომი კონგრესში და რომ არა პერლ ჰარბორი, აშშ ომშიც არ იყო ჩამრთველი. დღეს კი მთელი ევროპა იზოლაციონიზმისკენ მიდის. მერკელის პარტიის ყრილობა ჩატარდა და მთელი ევროპა ყურზე დგას, რომ მერკელიც კი ლიბერალური დემოკრატიიდან უკან იხევს. რუსეთიდან შეიარაღებული აგრესია გამორიცხულია, რბილი ძალის გავლენა კი გაძლიერდება. გამორიცხული არ არის, 2017-18 წლებში ასევე გამოჩნდეს სხვა საფრთხე, რუსულ საფრთხეზე გაცილებით საშიში. მსოფლიო აქეთკენ მიდის, მაგრამ დღეს უფრო კონკრეტულად საუბარი არ მინდა,” – აღნიშნავს სოსო ცინცაძე.
შეკითხვაზე, გვაქვს თუ არა მაპ-ის მიღების შანსი, სოსო ცინცაძე ამბობს, რომ ამაზე საუბარი აბსურდია. უკვე წინასწარ ცნობილი წარმატება კი, მისი თქმით, იქნება ვიზალიბერალიზაციის საბოლოო დასასრული: „უვიზო მიმოსვლას მივიღებთ, თუმცა რუსული გამონათქვამისა არ იყოს, ვნახავთ, რომ მთამ დაბადა წრუწუნა. მოლოდინი იქნება მთა და შედეგი – წრუწუნა,” – დასძენს სოსო ცინცაძე.
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ იგორ კვესელავასთან: „დიალოგი მტერთანაც საჭიროა“ // „არც რუსოფილი ვარ და არც რუსეთის ინტერესების დამცველი. საქართველოს ინტერესების დამცველი ვარ ყოველთვის და ვფიქრობ, რომ მეზობელს, რომელსაც ვერ გადააადგილებ, ასე არ უნდა ეთამაშო“
თაკო მათეშვილი
პოლიტოლოგი, პროფესორი იგორ კვესელავა “რეზონანსთან” განვლილ წელს აფასებს და ამბობს, რომ იგი საერთო ჯამში არც ძალიან წარუმატებლად უნდა ჩავთვალოთ და არც წარმატებულად. მისი აზრით, ქვეყანას რიგი მიმართულებით სერიოზული ჩავარდნა ჰქონდა, რიგი მიმართულებით კი – პროგრესი. მთავარი, რაშიც ქვეყანამ წარმატებას ვერ მიაღწია, მისი აზრით, საშუალო ფენის ვერშექმნა და რუსეთთან ურთიერთობის ერთ ადგილას გაყინვა იყო.
იგორ კვესელავა: სხვადასხვა კუთხით საქართველოს გარკვეული წარმატებები ჰქონდა. მთლიანობაში, ჩემი აზრით, ეს წელი გასულ წლებთან შედარებით მკვეთრად უარესი არ იყო, თუმცა მიმართულებების მიხედვით ჩავარდნები ნამდვილად გვქონდა. ეს ჩავარდნები მხოლოდ ამ წლის დამსახურება არაა. ეს წინა წლების მემკვიდრეობა იყო – პოლიტიკაში, სოციალურ სფეროში, განათლებაში და დემოგრაფიაში.
- თქვით, რომ სხვადასხვა კუთხით საქართველოს გარკვეული წარმატებები ჰქონდა. რომელ მიმართულებებს გულისხმობთ?
- 2016 წლის პოზიტიურ მოვლენად ქვეყანაში შემდგარი არჩევნები მიმაჩნია. იგი არ გაყალბებულა. ხალხმა თავისი ნება გამოხატა. არჩევნების მშვიდად ჩატარება უმნიშვნელოვანესი მომენტი იყო. პატარა ექსცესები მოხდა, მაგრამ ეს ყველგან არის.
- რაც შეეხება ჩავარდნებს?
- სხვათა შორის, სოციალური საკითხები არ მიმაჩნია წლის ჩავარდნად, რადგან სოციალურმა და ჯანდაცვის პროგრამებმა ადამიანების ცხოვრებაში ბევრი რამ გამოასწორა. თუმცა, ჩავარდნა გვაქვს იმაში, რომ საზოგადოების საყრდენი – საშუალო ფენა – ვერ განვითარდა. საშუალო ფენის გარეშე საზოგადოება ვერც ეკონომიკური, ვერც კულტურული და ვერც დემოგრაფიული თვალსაზრისით ვერ განვითარდება. მეტსაც გეტყვით – ძლიერი საშუალო ფენა თუ არ გვეყოლება, დემოკრატიაც არ გვექნება. მის გარეშე შემდგარ სახელმწიფოზე ვერ ვისაუბრებთ. ასე რომ, ვფიქრობ, ამ მხრივ ჩავარდნა გვქონდა – სახელმწიფომ საშუალო ფენის შესაქმნელად ნაბიჯები ვერ გადადდგა.
იგივე სიტუაციაა – მდიდრები მდიდრდებიან, ღარიბები ღარიბდებიან, ღატაკების რაოდენობა იზრდება, ხალხი ისევ უცხოეთში გარბის. ინტელექტუალური ძალები საქართველოს ტოვებენ და უცხოეთში მიდიან. თანაც, იმისთვის კი არა, რომ იქ მეცნიერული ნაშრომები წერონ, ან ინტელექტუალური სამუშაო შეასრულონ, არამედ იმისთვის, რომ ნებისმიერი სამუშაო შეასრულონ და ოჯახმა იარსებოს. ვერც დემოგრაფიული თვალსაზრისით წავედით წინ, კლება გვაქვს. ეს მეორე ჩავარდნად მიმაჩნია, რომელსაც ხელისუფლებამ აუცილებლად უნდა მიხედოს. საშუალო ფენის არსებობა ამ საკითხზეც იქონიებს გავლენას.
- საგარეო ასპარეზზე როგორი იყო გასული წელი?
- საგარეო ასპარეზზე ამ წელს გარკვეული წარმატებები გვქონდა – ვიზალიბერალიზაციისა და ევროპასთან ასოცირების კუთხით წინ წავიწიეთ. ვიზალიბერალიზაციას მივიღებთ, თუმცა მასაც ექნება როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი შედეგები. იმედი მაქვს, რომ უარყოფითი გზით არ წავალთ და ხალხი ამ შესაძლებლობას ევროპის დასათვალიერებლად და გასაცნობად გამოიყენებს. ხომ ვიცით, რომ ეს მუშაობის უფლებას არ ნიშნავს.
- რუსეთთან ურთიერთობის კუთხით თუ გადაიდგა ამ წელს ახლის მომტანი ნაბიჯები?
- მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეული ნაბიჯები გადაიდგა და განცხადებებიც გაკეთდა, ვერ ვიტყვი, რომ წელს რუსეთ-საქართველოს შორის ურთიერთობა შეიცვალა. პირიქით – რუსეთის მიერ აფხაზეთსა და ოსეთში განხორციელებულმა სამხედრო ღონისძიებებმა სიტუაცია კიდევ უფრო გაართულა. აქამდე ხომ პოლიტიკურად იყვნენ იქ დამკვიდრებულები, ახლა უკვე სამხედრო კუთხითაც მკვიდრდებიან – ბაზებს ქმნიან. ამიტომ, არ შემიძლია ამ კუთხით 2016 წელს მივესალმო. ხელისუფლებამ, საზოგადოებამ, სახელმწიფომ რუსეთთან სალაპარაკო ენა ვერ გამონახეს. შეიძლება ახლა ვინმემ თქვას – როგორ უნდა ელაპარაკო ოკუპანტსო, მაგრამ სწორედ რომ ოკუპაციის პირობებში უნდა გამონახო სალაპარაკო ენა. რუსეთსა და უკრაინას შორის ომი მიმდინარეობს, ყირიმი და სხვა ტერიტორიები ოკუპირებული აქვს, თუმცა მათ დიპლომატიური ურთიერთობა არ გაუწყვეტიათ.დიპლომატიური ურთიერთობა დიალოგის საშუალებაა. დიალოგის გარეშე კი ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობის გაგრძელება შეუძლებელია. ამიტომაც ვფიქრობ, რომ 2016 წელს დიალოგისა და დიპლომატიური ურთიერთობის გზით რომ წავსულიყავით, ეს ჩვენი ქვეყნისთვის უკეთესი იქნებოდა. ჩვენმა ხელისუფლებამ, საგარეო უწყებამ რუსეთთან დიალოგის გზის მონახვა ვერ ან არ შეძლო.
ფაქტობრივად, რუსეთთან ბოლო წლებში დიალოგი არ გვქონია. მხედველობაში თუ არ მივიღებთ აბაშიძე-კარასინის ალაგ-ალაგ შეხვედრებსა და ჟენევის ფორმატს, რომლებსაც მნიშვნელობას არ ვანიჭებ. მათ ქვეყანას ბევრი ვერაფერი მოუტანეს. 2017 წელს რუსეთთან საგარეო კურსი უნდა გაუმჯობესდეს. იგი წარმოადგენს ძალას, რომელსაც აღიარებს და ანგარიშს უწევს მთელი მსოფლიო – ევროპა, შეერთებული შტატები და ის ახალი პრეზიდენტიც, რომელიც თეთრ სახლში რამდენიმე კვირაში შევა. ამიტომაც ვამბობ, რომ დიალოგი მტერთანაც საჭიროა. იგი უნდა დავარწმუნოთ, რომ ჩვენ შორის ნორმალური ურთიერთობა იყოს.
- აფხაზებთან და ოსებთან ურთიერთობამ თუ წაიწია წინ?
- ჩვენ ვერც ოსეთთან და აფხაზეთთან ურთიერთობაში გადავდგით ნაბიჯები. არ ვამბობ, რომ ამ ტერიტორიების დამოუკიდებლობა უნდა ვცნოთ, მაგრამ რაღაც კუთხით მათთან ურთიერთობა უნდა დავიწყოთ. დე ფაქტო ხელისუფლებებთან დიალოგი უნდა დავიწყოთ, კავშირებია აღსადგენი ვაჭრობაში, სპორტში, ხელოვნებაში და ა.შ. ტერიტორიების თემა გავყინოთ. ამ საკითხს თავი დავანებოთ და არ ვიკამათოთ, თუ ვისია იგი. აფხაზებისა და ქართველების დაშვებულ შეცდომებსაც თავი დავანებოთ. ახლა ჩვენ აფხაზები უნდა დავიბრუნოთ და არა ტერიტორიები. ისინიც გადადგამენ ნაბიჯებს. ვიცი, რომ გარკვეული მზაობა მათშიც არის. პროქართული ჯგუფები იქმნება. 2-3 წლის წინ ეს არ ხდებოდა. ახლა კი ახალგაზრდების გარკვეული რაოდენობა საქართველოს მიმართ ინტერესს იჩენს. აქ ვიზალიბერალიზაციაც თავის როლს ითამაშებს. აფხაზებთან რბილი ძალა უნდა გამოვიყენოთ და არა ხისტი. ოსეთის საკითხი კიდევ სხვა პრიზმაშია განსახილველი.
- თქვით, რომ კარასინი-აბაშიძისა და ჟენევის ფორმატებმა რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობა წინ საგრძნობლად ვერ წაწია. თქვენი აზრით, რატომ არ კეთდება არაფერი უფრო მაღალი დონის დიალოგის დასაწყებად? ერთი შეხედვით, რუსეთი ამ საკითხით დაინტერესებულია, პუტინსაც აქვს ნათქვამი, რომ მზადაა, საქართველოს პირველ პირს შეხვდეს…
- მაგ კითხვას, რომელსაც ახლა თქვენ მისვამთ, მე ხელისუფლებას ვუსვამ. მაინტერესებს, რატომ არ კეთდება ეს და რატომ არ გადავდგით რუსეთთან ურთიერთობის გასაუმჯობესებლად გარკვეული ნაბიჯები. სწორედ ამიტომ ვსაუბრობ დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენის აუცილებლობაზე. არ შეიძლება, ამ ქვეყანასთან უბრად ვიყოთ.
არც რუსოფილი ვარ და არც რუსეთის ინტერესების დამცველი. საქართველოს ინტერესების დამცველი ვარ ყოველთვის და ვფიქრობ, რომ მეზობელს, რომელსაც ვერ გადააადგილებ, რომელთანაც საზღვარი სულ რამდენიმე ათეულ კილომეტრში გვაქვს, ასე არ უნდა ეთამაშო. სხვა გზა უნდა გამოინახოს.
ვიცი, ახლა მავანი მეტყოდა, რას ლაპარაკობ, ქვეყანა ანექსირებულია და როგორ შეიძლება მასთან იურთიერთოო. აი, სწორედ ანექსირებული რომ აღარ იყოს, აფხაზეთი და ოსეთი რომ დავიბრუნოთ, დიალოგი ამიტომ უნდა დავიწყოთ. პარადოქსია – რუსეთში რომელიმე მომღერალი რომ წავა და იმღერებს, აქ ერთი ამბავი ტყდება, მოსკოვში როგორ წავიდა და იმღერაო. ეს სამარცხვინოა. საკითხის ასე დასმა არ შეიძლება. ასე პრობლემა ვერ მოგვარდება. ვიღაცამ რაღაცაში უკან უნდა დაიხიოს.
- „ნაცმოძრაობის” ყრილობა ჩაშლის პირასაა. ელოდით, რომ დაპირისპირებული ჯგუფები ერთობლივი ყრილობის ჩატარებასაც ვეღარ შეძლებდნენ?
- მე ეს ვიცოდი. მიხეილ სააკაშვილის გეგმებში გამარჯვება ან პარლამენტში სერიოზული ძალით მოსვლა შედიოდა. ეს ვერ მოხდა და ამიტომ მას საერთოდ შესვლაც აღარ უნდოდა, რაც იმ ადამიანებს არ აწყობდათ, ვინც პარლამენტში მოხვდნენ. ასე რომ, “ნაცმოძრაობის” დაშლა ლოგიკური იყო. იქ ორი მიმართულება თავიდანვე გამოიკვეთა – ერთი, რომელიც ლიდერს უჭერდა მხარს და მეორე, რომელიც პარლამენტში შესვლას ამჯობინებდა. სწორედ ეს ხალხი გამოდის მიშას წინააღმდეგ.
შესაძლოა, პოლიტიკური თვალსაზრისით მიშას სურვილი ლოგიკურიც იყო – თუკი “ნაციონალური მოძრაობა” პარლამენტში არ შევიდოდა, მმართველი ძალა ძალიან უხერხულ სიტუაციაში ვარდებოდა. ეს მისთვის წამგებიანი სიტუაცია იქნებოდა. სწორედ ამას მოითხოვდა ის. ის ჯგუფი კი, რომელსაც 4 წელი ხელფასები გარანტირებული აქვს, ამას არ ეთანხმებოდა. ასე რომ, ამ ყრილობის ჩაშლას ველოდებოდი. ეს ხალხი ვერ მორიგდება. პარტია ფაქტობრივად დაშლის გზაზეა. ამას თავად მისი ლიდერებიც აცხადებენ, მაგალითად, დავით დარჩიაშვილი.
- ფიქრობთ, რომ იმ ნაწილს, რომელიც “ნაცმოძრაობას”, სავარაუდოდ, გამოეყოფა, დამოუკიდებლად არსებობა არ შეუძლია?
- ეს ჯგუფი მონაწილე იყო ყველა იმ დანაშაულისა, რასაც წინა ხელისუფლება ჩადიოდა. ელიტარულ კორუფციაში მონაწილეობდნენ და ა.შ. ამიტომ მათ არავითარი პოლიტიკური მომავალი არ აქვთ. ეს გამორიცხულია. ბოკერიას და მისი მეგობრების ჯგუფმა პირველ რიგში შეცდომები უნდა აღიაროს. არც ერთ მათგანს ჯერ ეს არ გაუკეთებია და არც უნდათ. მიხეილ სააკაშვილს უპირისპირდებიან და უნდათ ამით ფრთიანი ანგელოზები გამოჩნდნენ. ეს არ გამოუვათ. თუკი ვინმეს “ნაცმოძრაობის” შენარჩუნება შეუძლია, ეს მიხეილ სააკაშვილია. თუმცა იმასაც არ აქვს კარგი სიტუაცია. უკრაინაში ის ოპოზიციაში აღმოჩნდა. რა უნდა ქნას კაცმა, რომელიც ძებნაშია, რომელიც უკრაინის მოქალაქეობასაც კარგავს? პრაქტიკულად არ შეიძლება, რომ იგი “ნაციონალური მოძრაობის” ლიდერი იყოს.
- ანუ, ამ პარტიას არსებობა აღარც სააკაშვილის ლიდერობით შეუძლია და არც მის გარეშე? გამოსავლად რა გესახებათ?
- ამ შემთხვევაში მიხეილ სააკაშვილი კედელზეა მიყენებული. აქ მე გამოსავალს ვერ ვხედავ. ვერ ვხედავ, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” გარდაიქმნება ძალად, რომელიც საქართველოში ისევ დაბრუნდება. მკვდარს ვეღარ გავაცოცხლებთ.
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ზაალ ანჯაფარიძესთან: „რთული წარმოსადგენია, ახალი მედიაჰოლდინგი პოლიტიკის მიღმა იყოს“
ია აბულაშვილი
“ფაქტია, რომ იქმნება საქართველოში, შესაძლოა, ყველაზე მძლავრი მედია ჰოლდინგი, რომელშიაც სამი ტელეკომპანიის გარდა რადიოები, გაზეთები და ინტერნეტ გამოცემები გაერთიანდებიან და ჩემთვის რთული წარმოსადგენია, რომ ეს უზარმაზარი მედია ჰოლდინგი პოლიტიკის მიღმა იქნება,” – აცხადებს ექსპერტი ზაალ ანჯაფარიძე, რომელსაც “რეზონანსი” ტელეკომპანიების, “მაესტროს”, ჯი-დი-ეს-ისა და “იმედის” გაერთიანებაზე ესაუბრა.
ზაალ ანჯაფარიძე: საერთოდ, როდესაც მედიასაშუალებების გამსხვილება ხდება, მედიაბაზარი ბუნებრივად ნაწილდება ყველაზე დიდ და ძლიერ მოთამაშეებს შორის. შესაბამისად, მცირე მედიასაშუალებებს შევიწროვება უწევთ. ამიტომ, მედია პლურალიზმი შეიძლება გარკვეულწილად შეიზღუდოს. იმ ტელევიზიებს, რომლებიც არცერთ ჰოლდინგს არ მიეკუთვნებიან, გაუჭირდებათ. თუმცა, ვინაიდან გაიზრდება მოთხოვნილება თავისუფალ და კრიტიკულ ტელეპროდუქტზე, ისინი თავიანთ ნიშას გაჭირვებით, მაგრამ მაინც შეინარჩუნებენ.
- არ გეჩვენებათ უცნაურად, რომ “მაესტროს” საკონტროლო პაკეტის მფლობელებმა გია გაჩეჩილაძემ და მაკა ასათიანმა ძალიან უჩვეულოდ სწრაფად დათმეს თავიანთი წილები “იმედის” მფლობელის, ინა გუდავაძის სასარგებლოდ?
- ეს ბიზნეს გარიგების შიდა სამზარეულოს თემაა და მათ მოტივაციაზე დღეს რთულია საუბარი. ამბობენ, ქალბატონმა მაკა ასათიანმა “მაესტროს” მიმართ ინტერესი დაკარგაო, რაც ყველა სიტუაციაზე გათვლილი არგუმენტია. რა თქმა უნდა, ჩნდება კითხვები, თუნდაც იქიდან გამომდინარე, რომ პროცესი გაუმჭვირვალედ მიდიოდა. დროთა განმავლობაში დაგროვდება მეტი ინფორმაცია და შესაძლებელი იქნება უფრო ღრმა ანალიზის გაკეთება.
- მედია ჰოლდინგთან დაკავშირებით უკვე გაჩნდა მოსაზრებები ამ პროცესის პოლიტიკურ კონტექსტზე, რომელიც ასოცირებულია ამჯერად მმართველ პარტიასთან. იკითხება თუ არა აქ “ქართული ოცნების” როლი?
- პოსტსაბჭოურ გარდამავალი დემოკრატიის ქვეყნებში, სადაც დემოკრატიული ტრადიციები და ინსტიტუტები სუსტია, მედია ყოველთვის განიხილება, და დიდწილად არის კიდეც, პოლიტიკური ინსტრუმენტი სხვადასხვა გავლენიანი ინტერესთა ჯგუფის ხელში. ეს განსაკუთრებით ეხება მსხვილ მედია კონგლომერატებს. ზოგი მმართველი ძალის მიერ კონტროლდება, ზოგი ოპოზიციის. ეს უკანასკნელი ხელისუფლების მხრიდან, ასე ვთქვათ, მომეტებული და ხშირად არაჯანსაღი ყურადღების ობიექტია. მაგალითად, რუსეთში შედარებით დამოუკიდებელ მედია ჰოლდინგ რბკ-ს მუდმივად აქვს პრობლემები ხელისუფლებასთან მათი მედია პროდუქტის გამო. ავიღოთ თუნდაც უკრაინა, სადაც ყველა მედია ჰოლდინგი კონკრეტული პოლიტიკური ინტერესების მქონე ჯგუფების ხელშია. საქართველოშიც ასეა.
ახალ მედია ჰოლდინგში შემავალი ტელევიზიები ხელისუფლებისადმი შედარებით ლოიალური დამოკიდებულებით გამოირჩევიან და ეს ჩანს შეუირაღებელი თვალითაც. ფაქტია, რომ იქმნება საქართველოში, შესაძლოა, ყველაზე მძლავრი მედიაჰოლდინგი, რომელშიც ამ სამი ტელეკომპანიის გარდა რადიოები, გაზეთები და ინტერნეტგამოცემები გაერთიანდებიან და ჩემთვის რთული წარმოსადგენია, რომ ეს უზარმაზარი მედია ჰოლდინგი პოლიტიკის მიღმა იქნება. კონკრეტული ინფორმაციის გარეშე რთულია თქმა, იყო თუ არა ამ პროცესში ჩართული ხელისუფლება. ამაზე ნაწილობრივ პასუხს მივიღებთ, როდესაც ვიხილავთ და შევაფასებთ ახალი ჰოლდინგის მედია პროდუქციას, განსაკუთრებით საინფორმაციო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ბლოკში.
- ეთანხმებით მოსაზრებას, რომ ახალი ჰოლდინგი “ნაცმოძრაობასთან” ასოცირებული “რუსთავი 2″-ის საპირწონედ შეიქმნა?
- არ არის გამორიცხული, და თუ ასეა, მაშინ სავარაუდოდ, “რუსთავი 2″ ამჟამინდელი მფლობელების და მენეჯმენტის განკარგულებაში დარჩება და არსებულ სარედაქციო პოლიტიკას შეინარჩუნებს. თუმცა, ნუ გავასწრებთ მოვლენებს, დაველოდოთ სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილებას.
- და თუ სასამართლომ “რუსთავი-2″ ამჟამინდელ მფლობელებს ჩამოართვა და ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა, რაც დიდი ალბათობით, მისი სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლას გამოიწვევს, თუ ამას დაემატება ახალი მედიაჰოლდინგი, რომელიც ხელისუფლებისადმი ლოიალური მედია საშუალებებით შეიქმნა, ხომ არ მივიღებთ ხელისუფლების მიერ სრულად გაკონტროლებულ, მოსუფთავებულ მედია ველს? ამის საშიშროებას?
- ერთი წუთით დავუშვათ, რომ ყველაფერი მართლაც ასე მოხდა და ხელისუფლებამ სრული კონტროლი დაამყარა მედიაზე. ჩნდება ლოგიკური კითხვა – და ამის შემდეგ რა? ასე ჰქონდა მოსუფთავებული მედიაველი “ნაცმოძრაობას” და ჰყავდა დამორჩილებული ყველა მსხვილი ტელევიზია და რამდენ ხანს გაძლო ამ სისტემამ? საზოგადოება ხომ ყველაფერს ხედავს და აფასებს და თუ ხელისუფლებას უნდა ისევე დაამთავროს, როგორც მისმა წინამორბედმა, და მე მგონია რომ მას ეს არ უნდა, მაშინ შეუძლია გადადგას ეს მანკიერი ნაბიჯი. მთლად დაკარგული უნდა ჰქონდეს მმართველ ძალას თვითშენახვის ინსტინქტი, რომ მედიის ტოტალური კონტროლი დაიწყოს. თუმცა, საშიშროების ბოლომდე გამორიცხვა, რა თქმა უნდა, არ შეიძლება.
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ტელეკომპანია „მაესტრო“ დარწმუნებულია, რომ საინფორმაციოს შეინარჩუნებს
თიკო ოსმანოვა
გაერთიანებული “იმედი”, “მაესტრო” და ჯი-დი-ესი ცვლილებების მოლოდინშია – ახლად ჩამოყალიბებული მედია ჰოლდინგის მფლობელები დეტალებზე არ საუბრობენ და ამ გაერთიანებაზე არსებული კითხვები კვლავ პასუხგაუცემელია. თუმცა “იმედის” სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე ირაკლი რუხაძე ამტკიცებს, რომ “მაესტრო” და “იმედი” საერთო მაუწყებლობის ლიცენზიას შეინარჩუნებენ. კანონით ეს როგორ მოხდება, უცნობია. შეფასების გაკეთება მარეგულირებელსაც უჭირს.
“ჯერჯერობით ვერაფერს ვამბობთ, ვიდრე არ გვექნება ოფიციალური განაცხადი. მაუწყებლობის შესახებ კანონის ერთ-ერთ მუხლში აღნიშნულია, რომ ერთ მედიაჰოლდინგში გაერთიანებულ ტელევიზიებს არ აქვთ უფლება, ჰქონდეთ ერთნაირი ლიცენზია. თუმცა ეს მუხლი ამ კონკრეტულ შემთხვევას ეხება თუ არა, ვერ გეტყვით,” – განუცხადა “რეზონანსს” მარეგულირებელი კომისიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსმა ხატია ყურაშვილმა.
აღსანიშნავია, რომ ტელევიზიების გაერთიანებაზე განცხადება “იმედმა” 27 დეკემბერს გააკეთა, სადაც აღნიშნულია, რომ ახალი წლის შემდეგ მედიაჰოლდინგი უახლესი ტექნოლოგიებით აღჭურვილ სატელევიზიო არხებს შექმნის.
გუშინ “იმედის” სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე ირაკლი რუხაძე “მაესტროში” მივიდა და ხელმძღვანელობას შეხვდა. როგორც შეხვედრის დასრულების შემდეგ რუხაძემ განაცხადა, კანონი “მაესტროსა” და “იმედს” საინფორმაციო გამოშვების უფლებას აძლევს.
„ეს კანონი იყო ბადრი პატარკაციშვილის წინააღმდეგ, რათა ბადრის არ ჰქონოდა ერთზე მეტი ტელევიზია. ეს კანონი ემსახურება იმას, რომ ქვეყანაში იყოს 50-60 დაქუცმაცებული, გაუბედურებული პატარა ტელევიზია. ამ კანონში არ წერია ის, რომ ჰოლდინგს ერთი საინფორმაციო გამოშვება უნდა ჰქონდეს. ეს კანონი მე არ მიკრძალავს ამას და ჩვენ არ განვმარტავთ კანონს ამგვარად. კანონი ამბობს, რომ “მაესტრო” და “იმედი” შეიძლება იყოს ერთი ადამიანის მფლობელობაში და ორივეს ჰქონდეს საინფორმაციო გამოშვება. რაც შეეხება მარეგულირებელს, თუ ისინი სხვაგვარად ფიქრობენ, შეუძლიათ გვიჩივლონ“, – განაცხადა ირაკლი რუხაძემ და დასძინა, რომ ჰოლდინგის გაფართოებასაც გეგმავენ.
“ვაპირებთ ახალი არხების გაკეთებასაც – ზოგის ნულიდან, ზოგის კი, თუ საინტერესო შემოთავაზებები იქნება, შეძენას. ჩვენ კიდევ გავმსხვილდებით,” – განაცხადა ირაკლი რუხაძემ.
ის, რომ “მაესტრო” ჯერჯერობით საერთო მაუწყებლობის ლიცენზიას შეინარჩუნებს, “რეზონანსს” არხის გენერალურმა დირექტორმა ზურაბ ნაყეურმაც დაუდასტურა. ამბობს, რომ ამ ეტაპზე პოსტს ინარჩუნებს.
“ჯერჯერობით ვრჩები გენერალურ დირექტორად. რეესტრში ცვლილებები არ განხორციელებულა. როგორც ვიცი, გარიგებას ჰქონდა ზეპირი ხასიათი და უახლოესი დღეების განმავლობაში გაფორმდება დოკუმენტურად. არხზე საინფორმაციო გამოშვება დარჩება – საკადრო ცვლილებები არ იგეგმება. ხოლო თუ რეესტრში შევა ცვლილება და ერთი და იგივე პირები გამოიკვეთებიან “მაესტროს” და “იმედის” მფლობელები, მაშინ, რა თქმა უნდა, მარეგულირებლის გადასაწყვეტია, რას მოიმოქმედებს. მათ მაგივრად ვერ ვილაპარეკებ”, – გვითხრა ზურაბ ნაყეურმა.
“შემიძლია დავადასტურო, რომ საინფორმაციო გამოშვება რჩება ეთერში იმ ფორმით და იმ დოზით, როგორც ის დღეს არის,” – თქვა “მაესტროს” საინფორმაციო სამსახურის უფროსმა ხატია ქვათაძემ. რაც შეეხება რეორგანიზაციასთან დაკავშირებით დასმულ კითხვას, მისი თქმით, სავარაუდოდ, გარკვეული ცვლილებები იქნება. “მინდა დავამშვიდო ყველა, ვისაც ჰგონია, რომ “მაესტროზე” საინფორმაციო გამოშვება აღარ გავა. არხზე არ იცვლება არაფერი, ყოველ შემთხვევაში, უარესობისკენ. არ იხურება ამ ეტაპზე არც ერთი გადაცემა და ცალსახად შემიძლია დავადასტურო, რომ საინფორმაციო გამოშვება რჩება ეთერში იმ ფორმით და იმ დოზით, როგორც გადის დღეს,” – განაცხადა ხატია ქვათაძემ.
რაც შეეხება „ჯი-დი-ეს“-ს, მისი ბედი პრაქტიკულად გადაწყვეტილია – საინფორმაციო გამოშვება „20/30“ იხურება და არხი გასართობ ფორმატს დაუბრუნდება.
———————–
„ახალი თაობა“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ ია ანთაძესთან: „ტელეკომპანიების გაერთიანება საზოგადოებისთვის ცუდია“ // „მთელი აქცენტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე უნდა გადავიდეს“
ტელეკომპანიების „იმედის“, „მაესტროს“ და „ჯიდიესის“ გაერთიანების, ყიდვა-გაყიდვის და მედიაში განვითარებულ პროცესებზე „ახალი თაობის“ კითხვებს მედიაექსპერტი ია ანთაძე პასუხობს.
- ია, მედიასივრცეში განვითარებული პროცესები სერიოზულ კითხვებს ბადებს. რატომ ერთიანდება ეს ტელევიზიები, რა პროცესი მიმდინარეობს?
- ცოტა არ იყოს, მიჭირს ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა, რადგან ჯერ არ არის ზუსტი პასუხი იმასთან დაკავშირებით, თუ რას გამოიწვევს ეს გაერთიანება. წესით, უნდა გამოიწვიოს ის, რომ საინფორმაციო პროგრამა და პოლიტიკური გადაცემები, მათ შორის თოქშოუები, დარჩეს ერთ ტელევიზიაში, სამიდან.
- ფიქრობთ, რომ ასე მოხდება?
- ეს მარეგულირებელმა კომისიამ უნდა თქვას ბოლოს და ჯერ არ შესულა განაცხადი ამ გაერთიანებასთან დაკავშირებით. ამიტომ ზუსტად არ შემიძლია იმის თქმა, ეს ნამდვილად ასე მოხდება თუ არა.
- და თუ მოხდა?
- სავარაუდოდ, მოხდება და თუ ასე მოხდა, პირადად მე, როგორც მაყურებელი და ნებისმიერი სხვა ადამიანი, დავზარალდებით, რადგან მრავალფეროვნება მედიისთვის არის აუცილებელი. თუ ჩვენ მივიღებთ სამ ტელევიზიას, საიდანაც ერთი იქნება უფრო გასართობი პროფილის, მეორე – ეკონომიკური პროფილის და მხოლოდ მესამე იქნება საერთო მაუწყებლობით, ამით საზოგადოება დაზარალდება. ასეთ სიტუაციაში უკვე გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება საზოგადოებრივ მაუწყებელს.
- რატომ?
- იმიტომ, რომ ეს იქნება ის ტელევიზია, რომელმაც უნდა აიღოს მეტი და მეტი პასუხისმგებლობა თავის თავზე.
- ხელისუფლების როლი ამ ყველაფერში როგორია?
- ხელისუფლებისთვის ძალიანაც მისაღებია და სასიამოვნოა ეს პროცესი, რომ სამი ტელევიზიის, სამი საინფორმაციოს მაგივრად ერთი იქნება და სამი პოლიტიკური თოქ შოუს მაგივრად ერთი იქნება, მაგრამ, მეორე მხრივ, საზოგადოებრივი მაუწყებელი უნდა გახდეს ის ტელევიზია, სადაც ძირითადი აქცენტი გადავა ნდობაზეც და ინფორმირებაზეც საზოგადოების. აი, ეს თუ მოხდება, მაშინ მეტ-ნაკლებად გაწონასწორდება სიტუაცია.
- რას იტყვით ტელეკომპანია „მაესტროსთან“ დაკავშირებით? აქაც სერიოზულ გაუგებრობას აქვს ადგილი.
- „მაესტროზე“ მიმდინარე პროცესები, სიმართლე გითხრათ, ვერ გავიგე. ტელეკომპანია „იმედის“ განცხადებაში პირდაპირ იყო ნათქვამი, რომ წილები შეიძინა „იმედმა“, მაგრამ გია გაჩეჩილაძე აცხადებს, რომ არ აპირებს წილის გაყიდვას. ეს ცოტა გაუგებარია. ამიტომ „მაესტროზე“ ჯერ ვერაფერს გეტყვით. გინდაც იყოს გაყიდული წილი და გინდაც არა, „მაესტრო“ საერთო მაუწყებლად მაინც ვეღარ დარჩება ამ სიტუაციაში.
- ასდის ამ პროცესს პოლიტიკური სუნი? ვის ინტერესშია, რომ ეს ტელევიზიები მართოს?
- ცოტა რთული სათქმელია, რადგან პირდაპირი ჩარევა ხელისუფლების მხრიდან ამ პროცესში თითქოს არ ჩანს. შეიძლება იყოს ბიზნესინტერესი და ეს ინტერესი გამოჩნდა მაშინ, როდესაც „მაესტროს“ წილი იყიდეს გაჩეჩილაძეებმა და იქ უკვე ჩანდა, რომ მათი ფული არ იყო, სხვისი ფული იყო. ეს თავიდანვე მიანიშნებდა იმას, რომ პროცესი აქეთ წასულიყო და საბოლოოდ „მაესტრო“ აღმოჩენილიყო „იმედის“ მფლობელობაში, რაც მოხდა კიდეც.
- ანუ თქვენ პოლიტიკურ ინტერესს ვერ ხედავთ? ეს ბიზნესინტერესებია?
- მედია, როგორც ბიზნესი, ჩვენს ქვეყანაში არ არსებობდა და არც ახლა არსებობს. ყოველთვის იყო პოლიტიკური ინტერესი. დღეს ეს ინტერესი შენიღბულია. ავიღოთ „ტვ პირველი“, სადაც ბევრ ფულს დებს მფლობელი და მისი პოლიტიკური ინტერესი არ ვიცით, ამ ეტაპზე არ ჩანს. ამიტომ ცოტა ძნელია პოლიტიკურ ინტერესზე ლაპარაკი. სააკაშვილის პერიოდისგან სწორედ ეს განსხვავებაა, დღეს მედიაში ფულს დებენ ადამიანები, რომელთა პირდაპირი პოლიტიკური ინტერესი არ ჩანს.
- არც გამოჩნდება?
- პროცესი ჯერ არ არის ბოლომდე მისული, სადღაც შუაში ვართ, გარკვეული პერიოდის შემდეგ ყველაფერი ნათელი და მკაფიო იქნება, თუ რატომ მოხდა ამ ფულის თავმოყრა და რატომ გამსხვილდა ეს ტელევიზიები. ინფორმირების თვალსაზრისით კი აშკარად ცუდია, რაც დღეს ხდება. დღეს ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა, ნდობის თვალსაზრისით, თავისი ფუნქციები შეასრულოს.
- რა პროცესი მიმდინარეობს დღეს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე?
- იქ ძალიან სერიოზული პროცესები მიდის. დამთავრდა საბუთების მიღება საკონკურსოდ და უახლოეს სამ დღეში, ახალ წლამდე, სამეურვეო საბჭო გამოაცხადებს მეორე ტურის კანდიდატებს. შემდეგ 7 დღეში კი კენჭი უნდა უყარონ და ახალი დირექტორის ვინაობა გახდეს ცნობილი. იმ ახალმა დირექტორმა კი კარგად უნდა გააცნობიეროს, ამ ვითარებაში როგორ გაიზარდა საზოგადოებრივი მაუწყებლობის პასუხისმგებლობა, ინფორმირების და ნდობის კუთხით. მთელი აქცენტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე უნდა გადავიდეს, მან უნდა აიღოს თავის თავზე ის ნდობა და ის დეფიციტი ინფორმაციის, რაც გაჩნდება ერთ ხელში მედიის თავმოყრის პროცესში.
„ახალი თაობა“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „გიორგი კვირიკაშვილის შეცვლა ახლა არ შეიძლება“
„ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში ექსპერტი, ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე განვლილ 2016 წლის დადებით და უარყოფით მხარეებს აფასებს.
- ბატონო რამაზ, მოდით, შევაფასოთ გასული 2016 წელი, თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეებით. გასული წელი ალბათ დიდი წარმატებით ვერ გამოირჩეოდა. რას ფიქრობთ თქვენ?
- უფლება მომეცით, რომ არ დაგეთანხმოთ. დიდი იყო თუ არა, არ ვიცი, მაგრამ საბოლოო ჯამში, მაინც წარმატებული წელი იყო.
- რა თვალსაზრისით?
- ის რთული გზა, რაც გასავლელი იყო წინასაარჩევნოდ, თავის კამპანიით და არჩევნების ჩატარებით, საქართველომ გაიარა და საინტერესო არჩევნებიც გამოვიდა, ამ სიტყვის პოლიტიკური გაგებით. ასევე საკმაოდ შედეგიანიც.
- შედეგიანში რას გულისხმობთ?
- შესაძლოა, ეს შედეგი ბევრისთვის უსიამოვნო იყოს, მაგრამ მთლიანობაში, პოლიტიკური მომავლის გაჯანსაღებისთვის, ვფიქრობ, რომ მნიშვნელოვანი შედეგი იქნა მიღებული.
- პოლიტიკურ გაჯანსაღებას რას უწოდებთ? ოპოზიციური ველი პრაქტიკულად მოსუფთავებულია...
- აი, მაგას ვგულისხმობ სწორედაც.
- ფიქრობთ, რომ ეს გამოაჯანსაღებს პროცესებს?
- ოპოზიციურ პარტიებს მკაფიოდ უყენებს ამოცანებს, რომლებიც თუ დროულად არ გადაწყვიტეს, მაშინ მართლა აღარ იქნება ეს სპექტრი და თუ გადაწყვიტეს, მაშინ გაცილებით მაღალი პოტენციის მქონე პოლიტიკურ ძალებს მივიღებთ, ვიდრე აქამდე იყო. პოლიტიკური კრიზისი კარგია თუ ცუდიაო? თუ დაძლიეს, კარგია, ეს მათ პოლიტიკურ ზრდას შეუწყობს ხელს.
- არჩევნებს წლის მთავარ მოვლენად გამოყოფდით თუ არის კიდევ რაიმე მნიშვნელოვანი და აღსანიშნავი, დადებითი ან უარყოფითი?
- საკმაოდ მნიშვნელოვანი პროცესი ხდებოდა და ხდება ლართან დაკავშირებით. პოლიტიკურ ცხოვრებაში საგარეო ფაქტორებიც მნიშვნელოვანია, თუნდაც იგივე ვიზალიბერალიზაციასთან დაკავშირებული პროცესები. საშინაო პოლიტიკურში – არჩევნები, ხოლო საშინაო ეკონომიურში, ლარ-დოლარის ცუდი ურთიერთობა.
- ლარის თემამ ბევრს სერიოზული პრობლემები შეუქმნა. რატომ ვერ შეძლო ხელისუფლებამ ლარის დასტაბილურება? ლარი და ოპოზიცია ჩვენს ქვეყანაში ერთდროულად გაუფასურდაო. რას იტყვით თქვენ?
- ლარი, ისევე, როგორც ოპოზიცია, ადრე ხელოვნურად მყარდებოდა. ეს გამყარების პროცესი კი შეიძლება უსასრულობაში გადასულიყო. ამიტომ ბუნებრივ კალაპოტში ლარის მიშვება გადაწყდა, უცხოელი ექსპერტებიც ამას გვირჩევდნენ და მივიღეთ ეს სურათი. დაიწყო გამყარება და, როგორც ექსპერტთა ჯგუფი აცხადებს, ლარი გაჩერდება მის რეალურ ნიშნულზე, 2,55-ზე.
- საუბარია, რომ ამ პროცესებს შესაძლოა ეკონომიკური გუნდიც გადაყვეს. დამდეგი წლიდან რამდენად დადგება მთავრობის ცვლილების საკითხი? კვირიკაშვილის შემცვლელად ვინ აღარ სახელდება...
- ეკონომიკური გუნდი პრაქტიკულად განახლებულია. რაც შეეხება კვირიკაშვილს, არა მგონია, რომ პრემიერის ცვლილებას რაციონალური მიდგომის ფარგლებში ვინმე გეგმავდეს. არა მგონია, ასეთი ცვლილება მიზანშეწონილი იყოს.
- რატომ?
- პირველი: აშკარად გამოაცოცხლა „ქართული ოცნების“ მუშაობის სტილი კვირიკაშვილის შემოსვლამ და არც ისე დიდი ხანია, რაც შემოსულია. მან შემოიყვანა ახალი სახეები „ოცნების“ რიგებში. დასახა ოთხპუნქტიანი გეგმა.
- რომელსაც ბევრი არ ეთანხმება...
- ეთანხმები თუ არ ეთანხმები, აქამდე გეგმაზე ლაპარაკი არ იყო, აქამდე ამდენი ახალი სახე არ იყო და საუბარი იყო მხოლოდ ნეპოტიზმზე, ნათესავების და მეგობრების შემოყვანაზე. მან კი მოიყვანა სახეები, რომლებსაც კავშირი არ აქვთ კვირიკაშვილთან და მის პოლიტიკას კი არ ატარებენ, უბრალოდ, მისი თანამოაზრეები არიან. ამ ცვლილებების ფონზე კვირიკაშვილის ფიგურაზე დასვა კითხვის ნიშანი, ეს იმას გულისხმობს, რომ კითხვის ნიშანი დაესვას მთლიანად ამ გუნდს და ყოველივე იმას, რაც კვირიკაშვილის სახელს უკავშირდება. ასე აქეთ-იქით ხტუნაობით ქვეყანა ვერ განვითარდება.
- გიორგი კვირიკაშვილს უნდა აცადონ?
- თუ ქვეყნის განვითარება გვინდა, ასე უნდა მოვიქცეთ. მთლიანად ახალ რელსებზე გადაყვანას ვერ გაყვება ვერც საპარლამენტო გუნდი და ვერც – სამთავრობო გუნდი. მარტო ჟურნალისტები იქნებით აღფრთოვანებული, იმიტომ, რომ თემა მოგეცემათ.
- ბატონო რამაზ, პრემიერ-მინისტრი აცხადებს, რომ განათლების სისტემის რეფორმა არის ქვეყნისთვის ნომერ პირველი პრიორიტეტი. რას იტყვით თქვენ, როგორც ამ სფეროში ერთ-ერთი კომპეტენტური ადამიანი? რამდენად მნიშვნელოვანი ცვლილებებია გასატარებელი?
- განათლება დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდგომ პერიოდში სულ არის მსჯელობისა და უკმაყოფილების საგანი. პროგრამები აირია, გართულდა. ხშირად არაადეკვატურად გართულდა. ერთ-ერთი ყველაზე უფრო მოსაწესრიგებელი სისტემაა. ასევე მოსაწესრიგებელია პროფესიული განათლების საქმეც. სწორედ ამიტომაც აქვს პრემიერ-მინისტრს განათლებაზე ყურადღება გამახვილებული. სწორედ რომ პროფესიონალი მუშახელის ზრდაა საჭირო საქართველოს განვითარებისთვის, რათა ინვესტორი რომ შემოდის, მას თავისი ქვეყნიდან არ დასჭირდეს კადრების ჩამოყვანა და ადგილზე გვყავდეს მაღალი კვალიფიკაციის ადამიანები.
„ახალი თაობა“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ინტერვიუ თინათინ ბოკუჩავასთან: „სამწუხაროა, თუ „ნაციონალთა“ მეორე ფრთა ყრილობაში მონაწილეობას არ მიიღებს“ // „პარტია დგას დელეგატებზე და მათ უნდა მიიღონ გადაწყვეტილებაც“
„ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი, პარლამენტის დეპუტატი თინათინ ბოკუჩავა „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აცხადებს, რომ 20 იანვარს ნაციონალური მოძრაობის ყრილობა აუცილებლად ჩატარდება და ყრილობაზე დელეგატები მიიღებენ გადაწყვეტილებას, უნდა ჰყავდეს თუ არა პარტიას თავმჯდომარე.
- „ნაციონალური მოძრაობის“ ყრილობას, რომელიც 20 იანვარს არის დაგეგმილი, პარტიის მეორე ნაწილი არალეგიტიმურად მიიჩნევს. მეტიც, დავით დარჩიაშვილი არ გამორიცხავს, რომ ყრილობის ლიგიტიმურობის საკითხზე დავა სასამართლოშიც გაგრძელდეს. შეიძლება მოვლენები ასე განვითარდეს?
- ყრილობა ჩატარდება 20 იანვარს, როგორც ეს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წინა საბჭოს სხდომაზე გადაწყდა და ამაში სავსებით დარწმუნებული ვარ. ეს გადაწყვეტილება უკვე მიღებული აქვს პარტიის პოლიტსაბჭოს. ასევე უკვე ცნობილია, რომ საორგანიზაციო კომისია უკვე არსებობს და ამზადებს ყრილობას ჩასატარებლად. საორგანიზაციო კომისია 6 წევრისგან შედგება. შესაბამისად, ის არის უფლებამოსილი, რომ მუშაობაც დაიწყოს. უკვე იყო პირველი სხდომაც და ამის შესახებ ინფორმაცია თავად საორგანიზაციო კომისიის წევრებმა გააკეთეს.
- თუმცა, ამ კომისიის ლეგიტიმურობის საკითხსაც აყენებენ თქვენი კოლეგები ეჭვქვეშ...
- ვერანაირ მიზეზს მე ვერ ვხედავ, რომ ჩემს კოლეგას ასეთი განცხადება გაეკეთებინა, ძალიან ვწუხვარ, თუ ის ასე ფიქრობს, მით უფრო არსებულ მოცემულობაში, როდესაც კარგად ვიცით, თუ ვინ აკონტროლებს სასამართლო სისტემას. ასეთ პრინციპულ საკითხზე ამ სასამართლოს სამართლებრივი ნორმებიდან გამომდინარე არ უმსჯელია, ის ყოველთვის პოლიტიკური კონიუნქტურიდან გამომდინარე იღებს გადაწყვეტილებებს. ამ სასამართლოსკენ თითის გაშვერა, საკითხის სამართლებრივად მოგვარების გზა ცოტა კომიკური მგონია. მიუხედავად ამ ყველაფრისა, მე მაინც იმედი მაქვს, რომ ყველაფერზე შევთანხმდებით და ჩავატარებთ მაღალ დონეზე ორგანიზებულ, დემოკრატიულ, ევროპულ ყრილობას.
- რა ევალება ამ კომისიას?
- მან უნდა განსაზღვროს დელეგატების მოწვევის საკითხი, ისევე, როგორც სხვა ტექნიკური, საორგანიზაციო საკითხები. როგორ არის ეს კომისია არალეგიტიმური, როდესაც პოლიტსაბჭოზე გადაწყდა, რომ შეიქმნებოდა საორგანიზაციო კომისია. პოლიტსაბჭომ მიიღო წესი, სადაც წერია, რომ პოლიტსაბჭოს წევრს აქვს უფლება, დაასახელოს კომისიის 1 წევრი, პოლიტსაბჭოს უკვე 30-მა წევრმა დაასახელა კომისიის 6 წევრი. დანარჩენებსაც შეუძლიათ დაასახელონ კიდევ 5 წევრი. თუ არ დაასახელებენ საორგანიზაციო კომისიის წევრს, ეს მათი უფლებაა, მაგრამ ეს იქნება ძალიან სამწუხარო. მე, როგორც მმართველი ორგანოს წარმომადგენელს, ძალიან მენდომებოდა, რომ დამესახელებინა ასეთი წევრი, რომელიც მოამზადებდა ჩვენი პარტიის ყრილობას.
- ვინ არიან ეს ადამიანები, ვინც ყრილობას ამზადებენ? იცნობს მათ საზოგადოება?
- რა თქმა უნდა, საზოგადოება მათ კარგად იცნობს. ეს ადამიანები ჩვენი პარტიის აქტიური წევრები არიან – ნინო კალანდაძე, დავით კირკიტაძე, ეკა ხერხეულიძე და სხვები, რომლებიც ამზადებენ ყრილობას.
- ყრილობაზე რამდენი დელეგატი იქნება მოწვეული?
- ყრილობაზე მოწვეული უნდა იყოს 7 ათასი დელეგატი. ესენი იქნებიან ადამიანები, რომლებიც მთელი ქვეყნის მასშტაბით შეირჩევიან.
- კონკრეტული საკითხი რა იქნება, რაც უნდა გადაწყვიტოს ყრილობამ?
- კონკრეტული საკითხი, რა თქმა უნდა, დადგება ყრილობაზე.
- და ეს იქნება თავმჯდომარის საკითხი?
- დიახ, სწორედ ეს ადამიანები მთელი ქვეყნიდან, ჩვენი პარტიის წევრები, დელეგატები განსაზღვრავენ, დარჩეს თუ არა პარტიის თავმჯდომარის პოსტი ვაკანტური, როგორც ეს არის დღეს იქიდან გამომდინარე, რომ პოლიტიკურ დევნაში იმყოფება მიხეილ სააკაშვილი. სწორედ ყრილობა განსაზღვრავს, თუ რა კონფიგურაციის უნდა იყოს პარტიის პოლიტიკური საბჭო, ასევე, რა ცვლილებები უნდა შევიდეს პარტიის წესდებაში იმისთვის, რომ გამართულად და წარმატებულად იმუშაოს ნაციონალურმა მოძრაობამ.
- მაგრამ ყრილობის ჩატარება არ უნდა „ნაციონალური მოძრაობის“ მეორე ნაწილს, ისინი არალეგიტიმურად მიიჩნევენ ყრილობას...
- მესმის, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ სწორი გადაწყვეტილებაა ის, რომ სწორედ ეს ადამიანები მიიღებენ გადაწყვეტილებას, რადგან მათზე დგას პარტია, მათ ზურგზე გადადის პარტიული მუშაობა, ეს ადამიანები არიან ჩვენი ყველაზე აქტიური წევრები.
- თუ პარტიის მეორე ნაწილი არ მიიღებს ყრილობაში მონაწილეობას და ისინი არ აპირებენ მონაწილეობის მიღებას, პარტია ორად გაიყოფა?
- კიდევ ერთხელ გავიმეორებ: ეს არის მათი უფლება. მათ შეუძლიათ სრულფასოვნად მიიღონ მონაწილეობა ყრილობის მომზადებაში, საორგანიზაციო კომისიის მუშაობაში, მაგრამ თუ მათი არჩევანია, რომ მათ ეს არ გააკეთონ, ეს ჩემთვის სამწუხარო იქნება, თუმცა, ეს მათი არჩევანი იქნება და, ცხადია, მათ ამას ვერავინ დაუშლის.
——————-
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
მთავრობამ ონლაინ სესხების აკრძალვა გადაიფიქრა
მოსახლეობის გატყავება 100%-იანი საპროცენტო განაკვეთის მეშვეობით გაგრძელდება
ნათია ლომიძე
ონლაინ სესხები არ უქმდება. პრემიერ-მინისტრის დაპირების მიუხედავად, ონლაინ საკრედიტო ორგანიზაციები ისევ ხელშეუხებელნი დარჩნენ და მომავალ წელსაც აქტიურად გააგრძელებენ მუშაობას. მთავრობის შემუშავებულ კანონპროექტს, რომლის თანახმადაც ონლაინ სესხებზე ეფექტური ზედა საპროცენტო განაკვეთი არ უნდა აღემატებოდეს 100%-ს, საბანკო სფეროს სპეციალისტები არარეალურად აფასებენ. ისინი განაკვეთის შემცირებას მოითხოვენ.
გიორგი კვირიკაშვილის განცხადების შემდეგ ყველა ელოდა, რომ ონლაინ სესხების გაცემა აიკრძალებოდა, მაგრამ ვითარება მოულოდნელად შეიცვალა. მთავრობა კრედიტებზე მხოლოდ საპროცენტო განაკვეთის ლიმიტის დაწესებას აპირებს.
მთავრობის მიერ ინიცირებული კანონპროექტით, განისაზღვრება ონლაინ სესხის საპროცენტო განაკვეთის მაქსიმალური ზედა ზღვარი და პირგასამტეხლოს მაქსიმალური ზედა ზღვარიც. კერძოდ, სესხის შემთხვევაში ყველა საკომისიოს, საპროცენტო სარგებლის, სესხის გაცემასთან დაკავშირებული ნებისმიერი ფინანსური ხარჯის, ასევე დაკისრებული პირგასამტეხლოს ან ნებისმიერი ფორმის ფინანსური სანქციის ოდენობა ჯამურად არ უნდა აღემატებოდეს ხელშეკრულებით გაცემული სესხის ძირი თანხის ორმაგ ოდენობას.
სესხის გამცემს ეკრძალება სესხის გაცემის დროს მომხმარებელს დააკისროს წინსწრებით დაფარვის საკომისიო ან პირგასამტეხლო ან ნებისმიერი სახის საჯარიმო სანქცია, რომელიც აღემატება კრედიტის ნარჩენი ძირითადი თანხის 2%-ს.
“იპოთეკით უზრუნველყოფილი სესხის, გარდა 1000 ლარამდე გაცემული სესხისა, ხელშეკრულებისათვის მხარეთა შეთანხმებით გათვალისწინებული ყოველთვიური საპროცენტო განაკვეთი. სესხით სარგებლობასთან დაკავშირებული ყველა ხარჯის ჩათვლით (გარდა იპოთეკის სანოტარო წესით დამოწმებასა და იპოთეკის რეგისტრაციასთან დაკავშირებული ხარჯებისა), არ უნდა აღემატებოდეს საქართველოს ეროვნული ბანკის ოფიციალურ ვებ-გვერდზე ყოველთვიურად გამოქვეყნებული კომერციული ბანკების მიერ გაცემული სესხების საბაზრო საპროცენტო განაკვეთების წინა კალენდარული წლის საშუალო არითმეტიკულის 2.5-მაგი ოდენობის მეთორმეტედს, რაც ძალაშია ყოველი წლის 1-ლი მარტიდან”, – ნათქვამია კანონპროექტის განმარტებით ბარათში.
ონლაინ-სესხებთან დაკავშირებით რომ მთავრობაში აზრთა სხვადასხვაობა იყო, ეს მალევე დადასტურდა ფინანსთა მინისტრის დიმიტრი ქუმსიშვილის განცხადებით. მან გიორგი კვირიკაშვილის ინიციატივა უარყო: „არავინ აპირებს აკრძალოს სესხის შეთავაზება ინტერნეტში, უბრალოდ, ჩვენ ინტერნეტსესხები დავარქვით ისეთ ბიზნესმოდელს, სადაც წლიური საპროცენტო განაკვეთი არის 200, 300, 500, 800, 1000 პროცენტი. ბევრი ვითათბირეთ და საბოლოო ჯამში მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ მოსახლეობის უფლებების დაცვა სწორედაც რომ სახელმწიფოს ვალდებულებაა”, – აღნიშნა დიმიტრი ქუმსიშვილმა.
საბანკო სფეროს ექსპერტი ლია ელიავა “რეზონანსთან” საუბრისას ონლაინ-სესხების დადებით და უარყოფით მხარეებს განიხილავს. იგი კანონპროექტში მოყვანილ 100%-ს სამარცხვინოდ მიიჩნევს.
“მთავრობას ჰქონდა გეგმა გაეუქმებინა ონლაინ-გამსესხებელი ორგანიზაციები, მერე გადაიფიქრეს და გადაწყვიტეს მათი “დარეგულირება”. შესაბამისად, კანონპროექტი შეიმუშავეს სესხებზე ზედა ზღვრის დაწესების შესახებ. 100% ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი ეს ნიშნავს, რომ ონლაინ-გამსესხებლებს უკვე აღარ ექნებათ საშუალება თვიური გადასახადით გასცენ სესხი.
ამიერიდან მსესხებელს ზუსტად ეცოდინება, რას იხდის მთელი წლის განმავლობაში და ექნება შედარების საშუალებაც. მიკროსაფინანსოებში, საშუალოდ, 50%-მდე მერყეობს წლიური განაკვეთი, კომერციულ ბანკებში 10-დან 25%-მდეა. გამოდის, რომ ძალიან ბევრს დაეკარგება სურვილი აიღოს ძვირი ონლაინ-სესხი. ასევე შესაძლებელია, ბევრ ონლაინ გამსესხებელს დაეკარგოს მუშაობის გაგრძელების სურვილი. ამ მხრივ დიდ ტრაგედიას ვერ ვხედავ, რადგან მათ ქვეყნის ეკონომიკაში დიდი წვლილი არ შეაქვთ.
ახლა ვნახოთ სინამდვილეში რა არის 100%-იანი ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი. ეს არ არის სესხის ორმაგი ოდენობა, ეს არის ბევრად უფრო მეტი. იმასაც გეტყვით, რომ ეს არის სეხის სამევახშეო და სამარცხვინო პროცენტი. საიდან დაადგინეს მთავრობამ და ეროვნულმა ბანკმა ასეთი ზღვარი, ეს უცნობია. რატომ მაინცდამაინც 100 და არა 50? ამერიკის შეერთებული შტატების მაგალითით რომ ვიმსჯელოთ, ასეთ გამსესხებლებზე რეგულაცია 8-დან 14%-მდეა წლიურად. თუ მთავრობას უნდა მოსახლეობის ინტერესების დაცვა, აუცილებლად შესამცირებელია ეს უზარმაზარი განაკვეთი”, – აღნიშნა “რეზონანსთან” საუბრისას ლია ელიავამ.
ონლაინ-სესხების პრობლემად მაღალ განაკვეთს მიიჩნევს პროფესორი დავით ასლანიშვილი და ამბობს, რომ კომერციულმა ბანკებმა ისევ და ისევ მთავრობის დონეზე “დაალობირეს” საკითხი.
“ონლაინ სესხების პრობლემა ძალიან მაღალი საპროცენტო განაკვეთია. თუ მათი წლიური განაკვეთი იქნება 10%-მდე, მისი არსებობის საწინააღმდეგო არავის არაფერი გვექნება, პირიქით, მივესალმებით მსგავს გადაწყვეტილებას. ონლაინ ორგანიზაციების უმრავლესობა, როგორც მიკროსაფინანსოები და ლომბარდები, არის კომერციული ბანკების მფლობელობაში. ყველა რესურსი ისევ მათ სასარგებლოდ, მათსავე ჯიბეში წავა, რაც არასწორი მიდგომაა”, – განუცხადა “რეზონანსს” დავით ასლანიშვილმა.
ანალიტიკოს ნოდარ ჭიჭინაძის აზრით, ფულის მიღების სწრაფი საშუალება ონლაინ სესხების სახით უნდა არსებობდეს, თუმცა ეს პროცესი უნდა იყოს გამჭვირვალე და ხალხისთვის მისაღები, როგორც საპროცენტო განაკვეთის მხრივ, ასევე ხელშეკრულების დონეზეც. როგორც მან “რეზონანსს” განუცხადა, ხშირია შემთხვევა, როდესაც მსესხებლისთვის ინფორმაციის დიდი ნაწილი გასაიდუმლოებულია, რაც მიუღებელი და შესაცვლელია.
“ონლაინ სესხებზე ნეგატიური შეხედულება ჩამოუყალიბდა მოსახლეობას, არადა საჭიროების დროს ფულის მიღების გამარტივებული ფორმა უნდა არსებობდეს. უბრალოდ, არარეალური პროცენტები და ჯარიმები ასაკრძალია. ხშირი იყო შემთხვევა, როდესაც რაღაც მონაცემები დამალული ჰქონდათ, ეფექტური განაკვეთიც არ იყო მითითებული, რომლის გასაჯაროების შემთხვევაში დიდი ალბათობით ბევრი თავს შეიკავებდა სესხის აღებისგან.
საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს მსგავსი სესხების, თუ იქნება ცივილური და ადამიანის დროებითი პრობლემის შემამსუბუქებელი და არა პირიქით. ამის ერთ-ერთი წინაპირობა იმ კოლოსალური პროცენტის დაწევაა, რაც დასახელებული აქვს საქართველოს მთავრობას აღნიშნულ კანონპროექტში”, – განუცხადა “რეზონანსს” ნოდარ ჭიჭინაძემ.
„რეზონანსი“, 29 დეკემბერი, 2016 წელი
ბაქო-თბილის-ყარსის რკინიგზა ვერც გაისად გაიხსნება?!
გია ხუხაშვილის აზრით, ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზამ ეკონომიკურად შეიძლება საქართველო აზარალოს
მარი ჩიტაია
ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მშენებლობის დასრულება უკვე სამჯერ გადავადდა. თურქეთმა ვერ მოახერხა, რომ რკინიგზის მშენებლობა საკუთარ, 76 კმ სიგრძის მონაკვეთზე 2016 წლის ბოლოს დაემთავრებინა, რისი პირობაც ჯერ კიდევ წლის დასაწყისში დადეს. როგორც გუშინ გახდა ცნობილი, პროექტის დასრულებას თურქული მხარე 2017 წლის პირველ კვარტალში ვარაუდობს. ქართველი სპეციალისტების ვარაუდით კი, პროექტი, შესაძლოა, ვერც გაზაფხულზე დასრულდეს, რადგან ზამთარში სამშენებლო სამუშაოები, რთული რელიეფიდან გამომდინარე, გაჭირდება.
ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მშენებლობა 2007 წელს დაიწყო და მისი დასრულების ვადა რამდენჯერმე გადაიწია.
როგორც აზერბაიჯანული მედია წერს, თურქეთმა ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალის საკუთარი მონაკვეთის მშენებლობის დამთავრების ვადა ვერ დაიცვა. თურქეთის პრემიერ-მინისტრმა მშენებლობის დასრულების ვადა ამჯერად 2017 წლის 1-ელ აპრილამდე უკვე გაახანგრძლივა.
პირველადი გეგმის მიხედვით, რკინიგზა სამ წელიწადში უნდა დასრულებულიყო. პროექტის მიხედვით, მაგისტრალის სიგრძე 826 კილომეტრია. აქედან საქართველოს ტერიტორიაზე 254 კილომეტრი გაივლის.
ბაქო-ყარსის პროექტს ეხმაურებიან სომხური მედიასაშუალებებიც. ერთ-ერთ გაზეთში გამოქვეყნებულ სტატიაში, გაჭიანურებული მშენებლობას გამო, ერთგვარი ირონია იგრძნობა.
“ორიოდე თვის წინათ თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი ირწმუნებოდა, რომ რკინიგზა მიმდინარე 2016 წლის ბოლოს აუცილებლად ამუშავდებაო, მაგრამ მისი სიტყვები არ გამართლდა. რკინიგზის მშენებლობა 2007 წელს დაიწყო, მაგრამ მის დასრულებას საშველი არ დაადგა. იმ დროიდან ოფიციალურ დონეზე ყოველი წლის ბოლოს კეთდებოდა განცხადებები, რომ ამჯერად ნამდვილად დაიწყება მატარებლების მოძრაობა და თუ ახლა არა, მომავალ წელს მაინცო, მაგრამ არაფერი…
რასაკვირველია, აზერბაიჯანის მთავრობა ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზით ძალიანაა დაინტერესებული, რადგან ეს მაგისტრალი სომხეთს გვერდს უქცევს. სწორედ ამ პოლიტიკური მოტივით მშენებლობას ბაქოსათვის პირველხარისხოვანი მნიშვნელობა აქვს. შესაბამისად, აზერბაიჯანმა მასზე თითქმის 1 მილიარდი დოლარი დახარჯა… მიუხედავად ამისა, რკინიგზის ექსპლოატაციაში შესვლა ვერა და ვერ მოხერხდა. მართალია, ახლახან თურქეთის პრემიერ-მინისტრმა ბინალი ილდირიმმა განაცხადა, რომ მატარებლების მოძრაობა მომავალი წლის პირველ მეოთხედში დაიწყებაო, მაგრამ დღეს, როცა აზერბაიჯანი ეკონომიკურ კრიზისშია ჩაფლული, თურქეთი კი პოლიტიკურ-ეკონომიკურ კოლაფსს განიცდის, პროექტის ლოგიკურ დასასრულამდე მიყვანა, ალბათ, ვერც 2017 წელს იქნება შესაძლებელი”, – აღნიშნულია სტატიაში.
ეკონომისტი გია ხუხაშვილი არ გამორიცხავს, რომ პირობა დასრულების ვადასთან დაკავშირებით არც სამომავლოდ შესრულდეს. ამ ეჭვს სამუშაოების სირთულე იწვევს. გარდა ამისა, მოგების ნაცვლად, ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზამ ეკონომიკურად შეიძლება აზარალოს საქართველო.
“პროექტის დასრულება გადავადდა იმიტომ, რომ მშენებლები რთულ მონაკვეთზე გარკვეულ სიძნელეებს აწყდებიან. არ გამოვრიცხავ, 2017 წლის პირველ კვარტალშიც ვერ დასრულდეს, ამაში არის ლოგიკა. ბიუჯეტიც გაიზარდა და სხვადასხვა ფაქტორმაც იმოქმედა. საქართველო ტრანზიტული ფუნქციის მატარებელი ქვეყანაა და ამ ინტეგრაციულ პროცესებში მონაწილეობა მის გეოპოლიტიკურ მნიშვნელობას აძლიერებს. რაც შეეხება ეკონომიკურ სარგებელს, აქ გარკვეული კითხვის ნიშნებია. სხვა რომ არაფერი, ამ მონაკვეთის ღირებულება მთლიანად ჩვენი გადასახდელია. ვფიქრობ, რისკი გვექნება ფოთისა და ბათუმის პორტების მიმართულებით, რადგან თუ არ გაიზარდა ტვირთბრუნვა და არსებული ტვირთნაკადები ორ ნაწილად გაიყო, ამით ფოთისა და ბათუმის პორტები შემოსავალს დაკარგავენ. ახალი სარკინიგზო პროექტიდან შემოსავალიც მინიმალური იქნება, რადგან მოხმარდება იმ კრედიტის გასტუმრებას, რაც მისი განხორციელების პროცესში იქნა აღებული. იმედი ვიქონიოთ, გაიზრდება ტვირთბრუნვა და რისკი მინიმუმამდე შემცირდება. სიმართლე გითხრათ, ამ პროექტის მხარდამჭერი არასდროს ვყოფილვარ, მიუხედავად იმისა, რომ მესმოდა მისი პოლიტიკური მნიშვნელობა”, – აცხადებს გია ხუხაშვილი.
სპეციალისტების შეფასებით, პროექტის განხორციელების შედეგად, თურქეთის გავლით, გაიხსნება სარკინიგზო დერეფანი კასპიის ზღვიდან ევროპისკენ, რომელიც საბოლოოდ გამორიცხავს საზღვაო გზით გადაზიდვის საჭიროებას მას შემდეგ, რაც სტამბულში, ბოსფორის სრუტეში გამავალი რკინიგზის გვირაბის მშენებლობა დასრულდება. ამ ხაზით მოხდება როგორც სატვირთო, ისე სამგზავრო გადაზიდვა და ის მოიაზრება როგორც ალტერნატიული სატვირთო ტრანსპორტირების გზა ირანიდან მომავალი არსებული სატრანზიტო გზების ნაცვლად.
