„რეზონანსი“: უვიზო მიმოსვლამ ხალხს ბილეთებისა და პაკეტების სიძვირე დაავიწყა, ბევრს უკვე სექტემბრის ბილეთიც კი დაჯავშნული აქვს // ქართველთა მხრიდან ასეთმა ბუმმა, შესაძლოა, ევროპის ქვეყნების საზღვრებთან პრობლემები შექმნას – ასეთი სუსტი ქვეყნისგან ამხელა ტურისტული ნაკადი გასაკვირია

„ვერსია“: სამი ნაღმი, რომელსაც რუსული სპეცსამსახურები საქართველოს ვიზალიბერალიზაციის წინააღმდეგ ააფეთქებენ

გამარჯობა, ევროპა! დაკარგული შენი შვილი დაბრუნდა!

„ვერსია“: ინტერვიუ გიორგი ვაშაძესთან: „საკონსტიტუციო კომისიის ინიციატივები ალოგიკურია“ //  რატომ მიაჩნია პარლამენტი „ჯიბის“ დეპუტატების თავშეყრის ადგილად „ახალი საქართველოს“ ლიდერს

„რეზონანსი“: ინტერვიუ შალვა შავგულიძესთან: „შეიძლება საკონსტიტუციო კომისია დავტოვოთ“ // „ვიცი, რომ ასეთივე განწყობაა სხვა ოპოზიციურ სუბიექტებშიც“

„რეზონანსი“: ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „ხელისუფლება ნარცისიზმითაა შეპყრობილი, აბსოლუტური ძალაუფლების ხიბლშია“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ხელისუფლება ოპოზიციასთან მაჟორიტარული არჩევნებით ვაჭრობს“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ნანა დევდარიანთან: „გიორგი კვირიკაშვილს არ შეცვლიან“ // „მარტო ცოცხები და „დუბინკები“ რომ აღარ არის, ამაზე უნდა ვიყოთ მადლობლები?!“

„ახალი თაობა“: „ოცნებას“ პრეზიდენტად რობოტის დასმა უნდა“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ტრისტან წითელაშვილთან: „გივი თარგამაძე სააკაშვილს დააჭერინებს“ // „გივი თარგამაძის მიწოდებული მასალები უკრაინის პროკურატურას სერიოზულად დაეხმარება“

„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დიმიტრი ლორთქიფანიძესთან: „შალვა ოგბაიძეს გადავაფარეთ სუდარა, როგორც მიცვალებულს, და ისე გავიყვანეთ“ // როგორ გაიტაცა პაციენტი საავადმყოფოდან დიმიტრი ლორთქიფანიძემ

——

„რეზონანსი“: როგორ მუშაობს ლარიზაციის პროგრამა // „ეფექტს იგი მხოლოდ მოკლევადიან პერიოდში მოიტანს“

„რეზონანსი“: ბიუჯეტი უმუშევართა კომპენსაციას ვერ გასწვდება // ლევან ქისტაური: „დღეს საქართველო ამ ნაბიჯის გადასადგმელად მზად არ არის“

——————–

„რეზონანსი“, 30 მარტი, 2017 წელი

უვიზო მიმოსვლამ ხალხს ბილეთებისა და პაკეტების სიძვირე დაავიწყა, ბევრს უკვე სექტემბრის ბილეთიც კი დაჯავშნული აქვს // ქართველთა მხრიდან ასეთმა ბუმმა, შესაძლოა, ევროპის ქვეყნების საზღვრებთან პრობლემები შექმნას - ასეთი სუსტი ქვეყნისგან ამხელა ტურისტული ნაკადი გასაკვირია

თეო გუდავაძე

უვიზო რეჟიმის შემდეგ ტურისტული კომპანიები სრული დატვირთვით მუშაობენ. ევროპის მიმართულებით პირველი ავიარეისების შემდეგ არანაირი პრობლემა არ ყოფილა. ამიტომ გამგზავრების მსურველთა ინტერესი კიდევ უფრო გაიზარდა. პარალელურად ევროპის ყველა ქალაქისკენ ფრენის საფასური უპრეცედენტოდ გაძვირდა. ავიაბილეთების ფასის გაორმაგების მიუხედავად, ტურისტულ კომპანიებში ყველგან რიგია. ხალხი იმდენად აღტყინებულია, რომ ბილეთის ღირებულებას ჯერჯერობით ყურადღებას არ აქცევს.

ტურისტული კომპანიების წარმომადგენელთა განცხადებით, მოთხოვნა საკმაოდ მაღალია. ტელეფონის ზარები და ვიზიტები არ წყდება, ადამიანები არკვევენ რეალურ ვითარებას და გეგმავენ საინტერესო საზაფხულო დასვენებას. ნაკადი იმდენად დიდი და უწყვეტია, რომ ხალხს სექტემბრის ბილეთებიც კი უკვე დაჯავშნული აქვს. პატარა და ეკონომიკურად სუსტი ქვეყნისთვის ასეთი მაჩვენებელი, რაც დღესაა, საკმაოდ უცნაურია.

ნინო ბასანაძე ტურისტული კომპანია “სტარტ თრეველის” წარმომადგენელია. იგი ადასტურებს, რომ მოთხოვნის მატება აშკარაა. ხალხი იმდენად გახარებულია, დიდი ენთუზიაზმით გეგმავენ სამომავლო ტურებს და რამდენივე თვით ადრეც კი ჯავშნიან ბილეთებს. „ძალიან გაიზარდა მოთხოვნა და ეს ლოგიკურიცაა. პრობლემა ჯერჯერობით არ შექმნილა, შეუფერხებლად მიმდინარეობს პროცესი. ხალხი იმდენად დაინტერესებულია, რომ ზარი არ წყდება. ავიაბილეთები, რასაკვირველია, გაძვირდა, თუმცა ვერ ვიტყოდი, რომ მკვეთრად, ეს რეალური ფასია. ავიაბილეთებისა და ტურისტული პაკეტების მოთხოვნის შედარება არ შემიძლია, ორივე თანაბრად იყიდება”, – აღნიშნა ნინო ბასანაძემ “რეზონანსთან” საუბრისას.

ევროპაში მოგზაურობას საზოგადოება იმდენად მოწყურებულია, რომ გაძვირებას ყურადღებას არავინ აქცევს და მაქსიმალურად ცდილობენ, უვიზო რეჟიმი გამოიყენონ, იმოგზაურონ. ტუროპერატორები ფასების ნელ-ნელა დარეგულირების პირობას იძლევიან. ჯერ მხოლოდ ორი დღეა, რაც მიმოსვლა დაიწყო და ასე უცებ სიტუაციის დალაგება, ცოტა არ იყოს, რთულია.

ქართველთა მხრიდან ასეთმა ბუმმა, შესაძლოა, ევროპის ქვეყნების საზღვრებთან პრობლემები შექმნას, რასაც ტურისტული კომპანიები არ გამორიცხავენ. ასეთი სუსტი ქვეყნისგან ამხელა ტურისტული ნაკადი გასაკვირია, მით უმეტეს, რომ ტურების უმეტესობა ერთ კვირას აღემატება. ოჯახური პაკეტები ზაფხულისთვის საკმაოდ დიდი ოდენობით გაიყიდა, რაც დიდ თანხებთან არის დაკავშირებული.

„ფლაი თრეველის“ დირექტორი კახა ჯიმშიაშვილი აცხადებს, რომ ფასის ზრდა საკმაოდ ლოგიკური პროცესია. მოსახლეობა ამას მძაფრად არც აღიქვამს და განაგრძობენ ავიაბილეთებისა და ტურისტული პაკეტების შეკვეთას: „ტურისტულ პაკეტებზე მოთხოვნა, გაძვირების მიუხედავად, მკვეთრად გაიზარდა. უმეტესად რეკავენ და არკვევენ, რა ჯდება ესა თუ ის მიმართულება და დაგეგმვას იწყებენ. პირველი რეისები უკვე შესრულდა და გაუგებრობა არ ყოფილა. ავიაბილეთებზე და ტურისტულ პაკეტებზე მოთხოვნა ერთნაირად მაღალია, ვერც ერთს გამოვყოფ, თუმცა ტურისტული პაკეტი თითქოს უფრო მიმზიდველად გამოიყურება მომხმარებლის თვალში”, – განუცხადა “რეზონანსს” კახა ჯიმშიაშვილმა. იგივეს ამბობს კომპანია „ფრი თრეველის“ დირექტორი თინათინ გოგუაძე, რომელიც ადასტურებს, რომ უვიზო მიმოსვლასთან დაკავშირებით არავითარი პრობლემა არ წარმოქმნილა.

ტურისტული კომპანიები შიშობენ, რომ მომავალში მგზავრთა ნაწილი ვერ შეძლებს საზღვრების გადაკვეთას და ამ ყველაფერზე პასუხს ისევ კომპანიებს მოსთხოვენ, შესაძლოა, კომპენსაციის საკითხიც კი დააყენონ. ამიტომ ისინი ხალხს მოუწოდებენ, კარგად გაიაზრონ პროცესი და მასთან დაკავშირებული მოულოდნელი პრობლემები, რომ შემდეგ გაუგებრობა არ მოხდეს. ევროპის ქვეყნებს აქვთ საკმაოდ მკაცრი პირობები, რისი დაკმაყოფილებაც ქართველებს მოუწევთ. საჭიროა, საზღვარზე წარადგინონ სამსახურის ცნობა, ნაღდი ან ბარათზე არსებული ფული, სასტუმროს ჯავშანი, სამოგზაურო დაზღვევის პოლისი და ა.შ. ტურისტულ კომპანიებს ევალებათ, ყველა მგზავრს კარგად აუხსნან დეტალები და შესაძლო შეფერხების თაობაზე გააფრთხილონ.

„ვერსია“, 29 მარტი, 2017 წელი

სამი ნაღმი, რომელსაც რუსული სპეცსამსახურები საქართველოს ვიზალიბერალიზაციის წინააღმდეგ ააფეთქებენ

გამარჯობა, ევროპა! დაკარგული შენი შვილი დაბრუნდა!

ვანო პავლიაშვილი

არის, ასრულდა ოცნება – საქართველო მსოფლიო ოჯახის სრულფასოვანი წევრი გახდა ანუ სხვანაირად რომ ვთქვათ, ბებერმა ევროპამ საუკუნეების წინ დაშვებული შეცდომა გამოასწორა და ჩვენ, ქართველები, რომლებიც დიდი ხანია ვამტკიცებთ, რომ პირველი ევროპელები ვართ, თავისიანად გვაღიარა! ის, რომ ამიერიდან, ესე იგი, 2017 წლის 28 მარტიდან ევროპის ქვეყნების უმეტესობაში მიმოსვლა თავისუფლად შეგვეძლება, ბევრს უხარია. ზოგს კი გულში შხამიანი ისარივით მოხვდა და ეს „ზოგი“, რაღა თქმა უნდა, ისაა, ვისაც ორი ათეული წლის წინ დანგრეული საბჭოთა კავშირის ნოსტალგია დღემდე სიცოცხლეს უმწარებს და შესაბამისად, რუსეთს საქართველოს „ერთადერთ მხსნელად და გადამრჩენელად“ მიიჩნევს.

ახლა, ვიღაცებმა შეიძლება თქვან, დემოკრატია იმას ნიშნავს, რომ საკუთარი აზრი ყველამ გამოთქვასო. კი ბატონო, ასეა, მაგრამ აზრსაც გააჩნია, უფრო სწორად, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამ „ერთმორწმუნე“ ძმას ჩვენი ქვეყნის 20 პროცენტი აქვს ოკუპირებული, მაშასადამე, რუსეთი ოკუპანტია!

შესაბამისად, საქართველოში ოკუპაციის კანონი მოქმედებს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ოკუპანტი ქვეყნის, მინიმუმ, იდეოლოგიის გატარება დასჯადია, თუმცა ეს სხვა საუბრის თემაა; ამიტომ ამჯერად, „ვერსია“ ყურადღებას იმ საფრთხეებზე გაამახვილებს, რაც ვიზალიბერალიზაციის ამოქმედების შემდეგ ჩრდილოეთისგან შეიძლება დაგვემუქროს.’

ზოგადად, კრემლს არასოდეს დაუმალავს, რომ საქართველოს ევროატლანტიკურ მისწრაფებას ვერ შეეგუება და ყველაფერს გააკეთებს, ღვთისმშობლის წილხვედრ ქვეყანაში მხოლოდ თვითონ ბოგინობდეს. ამ მიზნის მისაღწევად ოფიციალურ მოსკოვს არაერთი ბერკეტი აქვს. ყველაფერს თავი რომ დავანებოთ, რუსეთში მოქმედებს კანონი, რომლის თანახმადაც, ამ დიდი იმპერიის ჯარებს უფლება აქვთ, თავიანთი ქვეყნის მოქალაქეების დაცვის საბაბით, უცხო სახელმწიფოში შევიდნენ. სხვათა შორის, სწორედ ეს კანონი გახდა 2008 წლის აგვისტოს ომის დაწყების ერთ-ერთი საბაბი. არ გვინდა, შავი ყვავის როლში გამოვიდეთ, მაგრამ თუ მსჯელობას ამ კუთხით გავაგრძელებთ, მივხვდებით, რომ ანალოგიური საფრთხე დღესაც რეალურია ანუ არავინ მალავს, რომ საქართველოში რუსული სპეცსამსახურების აგენტურა მძლავრადაა წარმოდგენილი. ჰოდა, არსებობს საშიშროება, რომ იგივე ამ აგენტურამ შექმნას ფონი, თითქოს საქართველოში რუსეთის მოქალაქეების ან, სულაც, ეთნიკურად რუსების უფლებები ილახება და მათ დასაცავად აგვისტოს ომის მსგავსი მოვლენები განმეორდეს.

გარდა ამისა, არც ის უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ჯერ კიდევ ღრმა საბჭოეთიდან საქართველოში არსებობს ე.წ. მოწყვლადი რეგიონები, კერძოდ, ჯავახეთი და ქვემო ქართლი, სადაც ეთნიკური სომხები და აზერბაიჯანელები სახლობენ.

ქვემო ქართლის ნაკლებად, მაგრამ აი, ჯავახეთის „აფეთქება“ კი რუსულ უშიშროებას ხელეწიფება, რამეთუ ამ რეგიონში, როგორც ამბობენ, ორგანიზაცია „დაშნაკცუტუნი“ ძლიერია, რომელიც, სხვადასხვა ვერსიით, პრაქტიკულად, ტერორისტული ღირებულებების მატარებელია. ამასთან, ამბობენ, რომ ამ ორგანიზაციის „თავები“ პირდაპირ კრემლზე არიან „მიბმულები“ და დავალებებს რუსული პოლიტიკური ისტებლიშმენტიდან იღებენ.
ყველაფერ აქედან გამომდინარე კი, მოვლენათა განვითარების ჯაჭვი შესაძლოა, ასეთი იყოს: „დაშნაკცუტუნის“ აქტივისტებმა ჯავახეთში იმის მსგავსი პროვოკაცია მოაწყონ, რომელიც 11 მარტს ბათუმში მოხდა. ეს შეიძლება, იმის საწინდარი არ გახდეს, რომ რუსეთის არმია საქართველოში შემოიჭრას, მაგრამ ჩვენს ქვეყანას ევროპაში, მინიმუმ, იმიჯი შეელახება და ამ კონტექსტში არც ის უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების მექანიზმიც არსებობს.

ვიზალიბერალიზაციას საფრთხე იმ შემთხვევაშიც დაემუქრება, თუკი იგივე რუსეთის წაფითილებით, ცალკეული პოლიტიკური აქტივისტები დაიწყებენ მტკიცებას, რომ ქართული სასამართლო კორუმპირებულია. ახლა, შეიძლება, ზოგს გაუჩნდეს კითხვა, რატომ მიიტანენ იერიშს მიტანილი მაინცდამაინც სასამართლოზეო?

რატომ და, ევროპაში ადამიანის უფლებებს ანუ სამართლიანობას თითქმის ყველა ღირებულებაზე მაღლა აყენებენ. ჰოდა, თუ შეიქმნება საერთო ფონი და ისტერიკა, რომ საქართველოში ადამიანის უფლებებს თავად ის ინსტიტუტი არღვევს, რომელიც ადამიანის ღირსების დაცვაზე უნდა იყოს ორიენტირებული, რასაკვირველია, ევროკავშირში, მინიმუმ, იკითხავენ, შეცდომა ხომ არ დაუშვეს, ჩვენ, პირველ ევროპელებს ვიზალიბერალიზაცია ანუ ევროკავშირის ქვეყნებში უვიზოდ მიმოსვლის უფლება რომ მოგვცეს?

სხვათა შორის, შეიძლება, სწორედ ამ კონტექსტში განვიხილოთ 11 მარტს ბათუმში განვითარებული მოვლენები. მართალია, ამ არეულობას გაგრძელება არ მოჰყოლია, მაგრამ უსაფრთხოების ექსპერტები, მათ შორის, ისინიც, ვინც ჩრდილოეთის მიმართ ლოიალურად არიან განწყობილნი, არ გამორიცხავენ, რომ 11 მარტის კვალი შესაძლოა, იმ მეზობელ ქვეყნამდე მივიდეს, რომელიც ჩვენს მიმართ მაინცდამაინც კეთილად არაა განწყობილი.
ზოგადად, აჭარა რომ რუსეთისთვის საჯილდაო ქვაა, ამის თაობაზე არაერთხელ თქმულა და დაწერილა, თუმცა მოგეხსენებათ, გამეორება ცოდნის დედაა. ჰოდა, „ვერსიაც“ ორიოდ სიტყვით აღნიშნავს, რომ აჭარის მოსახლეობის იმ ნაწილზე, რომელიც ისტორიის უკუღმართობით, ე.წ. რელიგიური იდენტობის გარკვევაშია, ზემოქმედება ძალიან ადვილია. საამისოდ კი ისეთი მესიჯებიც გამოდგება, როგორიც იგივე 11 მარტის აქციაზე გამოსულ ხალხს ჩააწვეთეს, რომ ხელისუფლების რომელიღაც შტოს წარმომადგენელი მათ თითქოს „თათრებს“ ეძახის (ამ თემაზე „ვერსიამ“ ვრცელი წერილი უკვე გამოაქვეყნა და დეტალებს აღარ ჩავუღრმავდებით. მხოლოდ იმას აღვნიშნავთ, რომ მსგავსი „მესიჯბოქსი“ წმინდა რუსული ნარატივია და მეტი არაფერი).

ერთი სიტყვით, მინიმუმ, სამი „ნაღმი“ მაინც არსებობს, რაც კრემლმა საქართველოს ვიზალიბერალიზაციის წინააღმდეგ შეიძლება გაააქტიუროს. ამიტომ, როგორც იტყვიან, ასი ყური და ასი თვალი გვჭირდება, რომ ის, რის მიღებასაც საუკუნეები ველოდით და, ძლივს, მივიღეთ, ისევ არ დავკარგოთ, ჩვენდაუნებურად წინ, წარსულში არ დავბრუნდეთ და დათვისთვის ისევ „ბაბაიას” დაძახება არ მოგვიწიოს! ასე რომ, გამარჯობა, ევროპა! დაკარგული შენი შვილი დაბრუნდა!

„ვერსია“, 29 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ გიორგი ვაშაძესთან: „საკონსტიტუციო კომისიის ინიციატივები ალოგიკურია“ // რატომ მიაჩნია პარლამენტი „ჯიბის“ დეპუტატების თავშეყრის ადგილად „ახალი საქართველოს“ ლიდერს

თათია გოჩაძე

საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობის პარალელურად საქართველოს პრეზიდენტი პარტიებსა და მოსახლეობას რეგიონებში ხვდება და კომისიის მიერ შემუშავებულ სავარაუდო ცვლილებებს განიხილავს. ბოლო ასეთი შეხვედრა გორში 24 მარტს გაიმართა, სადაც სამოქალაქო პლატფორმა „ახალი საქართველოს“ ლიდერი გიორგი ვაშაძეც იმყოფებოდა. როგორც „ვერსიას“ ვაშაძემ განუმარტა, ბოლო დროს კიევში რეფორმების შექმნაში აქტიურად მონაწილეობს. ამჟამად კი აშშ-ს ილინოისის შტატში, ჩიკაგოში ელექტრონული მმართველობის ახალი თაობის ინიციატორია. მოკლედ, იქაც რეფორმებს ატარებს და ისეთი ელექტრონული მმართველობის შექმნაზე მუშაობს, სადაც პოლიტიკური გადაწყვეტილებები ქვეყნის სწრაფ განვითარებაზე გავლენას ვერ მოახდენს. გიორგი ვაშაძე საქართველოში რამდენიმე დღით ჩამოვიდა და ,,ვერსიას” იმ საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაზე ესაუბრა, სადაც თავად ვერ მოხვდა.

- საკონსტიტუციო კომისიას გავუგზავნეთ ცვლილებების 47 პუნქტი, რომელიც სასამართლოს, პროკურატურასა და სამართალდამცავ ორგანოებს, დამოუკიდებელი საგამოძიებო მექანიზმის შექმნას ეხება. სამწუხაროდ არ განიხილეს. ალბათ ძალიან „დაკავებულები“ არიან. ეს კარსმიღმა ჩაკეტილი ადამიანების ქმედებაა და ამ პროცესში საზოგადოება, ფაქტობრივად, არ მონაწილეობს. მნიშვნელოვან პრობლემებზე კი არა, ისეთ საკითხებზე მსჯელობენ, რაც ხალხს სულ არ აწუხებს. მაგალითად, პრეზიდენტის არჩევის წესი, – ამბობს გიორგი ვაშაძე.

- პრეზიდენტი ხალხმა უნდა აირჩიოს თუ პარლამენტმა?

- ვფიქრობ, საზოგადოება პრეზიდენტის არჩევის პირდაპირი წესის შენარჩუნების მომხრეა და ამის საპირისპირო გადაწყვეტილების მიღება უკანგადადგმული ნაბიჯი იქნება.

- თქვენც ფიქრობთ, რომ პრეზიდენტი აპოლიტიკური პიროვნება და მინიმუმ 45 წლის უნდა იყოს?

- ვინ განსაზღვრა, რომ საქართველოში პრეზიდენტის ასაკობრივი ცენზის აწევა აწუხებს საზოგადოებას?! მაშინ 65 წელსზემოთ პენსიონერი უნდა იყოს პრეზიდენტის პოზიციაზე… ალოგიკური ინიციატივებია.

- დიახ, საკონსტიტუციო კომისიის ზოგიერთი წევრი მიიჩნევს, რომ პრეზიდენტს არ უნდა გაუჩნდეს პრემიერობის ანუ პოლიტიკაში წინსვლის სურვილი…

- რატომ?! ხელოვნურ ბარიერებს აწესებენ. ცდილობენ, პრეზიდენტი აპოლიტიკური პიროვნება იყოს, გაეთიშოს პოლიტიკურ ცხოვრებას და გამოდის, ვინმემ ჩუმად უნდა აიძულოს პოლიტიკური თვალსაზრისით მოქმედება. ეს თავის მოტყუება და აბსურდის თეატრია, რადგან პრეზიდენტი სწორედ პოლიტიკური გუნდების მხარდაჭერით იგებს არჩევნებს. ჩვენ განვითარებადი ქვეყანა გვაქვს და ჯერ იმ ზღვარზე არ ვართ, სიმბოლური პერსონა გვყავდეს.

- არჩევნების მაჟორიტარული წესის გაუქმებაზე რა პოზიცია გაქვთ?

- არსებული საარჩევნო სისტემის მეშვეობით, ბოლო საპარლამენტო არჩევნებში „ოცნება“ ხელისუფლებაში სრულიად არაადეკვატური წარმომადგენლობით მოვიდა, ამიტომ უკვე მომწიფდა ვითარება, პროპორციულ სისტემაზე გადავიდეთ. ვთავაზობთ მექანიზმს, როგორ უნდა გადანაწილდეს ეს 150 ადგილი – ბარიერმა აუცილებლად 3%-ზე უნდა დაიწიოს, ხმების გადანაწილებაზე კი ე.წ დონტის პრინციპი ამოქმედდეს (ბარიერგ-ადალახულ პარტიებზე, მანდატები მოპოვებული ხმების მიხედვით გადანაწილდეს).

- თუმცა, ზოგი მიიჩნევს, რომ საქართველოში პარტიული დემოკრატიის დონე დაბალია და პარლამენტში მხოლოდ პოლიტიკური ელიტა ხვდება, პარტიის რიგით წევრებს კი წინსვლის საშუალება არ ეძლევათ…

- ეს შიდაპარტიული საკითხებია. ჩვენ ყოველთვის პრაიმერის წესს ვიყენებთ, მათ შორის, სიის შერჩევისას. ისე, ამერიკულ დემოკრატიაშიც ასეა, პარტიაში სერიოზული კონკურენციაა კანდიდატებს შორის….

- ბატონო გიორგი, აშშ-ში დემოკრატია, მათ შორის პარტიულიც „ჰყვავის“. ამ მხრივ საქართველოს აშშ-ს როგორ ადარებთ?

- ეს პროცესი სწორედ ამ დემოკრატიულობის ჩამოყალიბებას და შიდაპარტიული მექანიზმების სწორ განვითარებას შეუწყობს ხელს. პრობლემა ისაა, რომ ხელისუფლებაში კომუნისტური მენეჯმენტის მქონე პარტიები მოდიან. მაჟორიტარი დეპუტატების უმრავლესობა საერთოდ გათიშულია პოლიტიკურ ცხოვრებას. რატომ დადიან პარლამენტში, არავინ იცის. მოსახლეობის 80% ვერ ასახელებს თავისი დეპუტატის სახელსა და გვარს. ე.ი არჩევნების არსებული სისტემა არ მუშაობს და ილუზია, რომ მაჟორიტარი დეპუტატი რომელიმე რაიონის ინტერესებს იცავს, აბსურდია. რა გვირჩევნია – პარლამენტი პოლიტიკურად აქტიური ადამიანების თავშეყრის ადგილი იყოს თუ „ჯიბის“ დეპუტატების ერთობლიობა, სადაც ნაკარნახევ გადაწყვეტილებას იღებენ?

- როგორ ფიქრობთ, ბლოკები და პოლიტიკური გაერთიანებები უნდა აიკრძალოს?

- პარადოქსია, რომ „ოცნებამ“ ეს საკითხიც განსახილველი გახადა. პოლიტიკურმა სისტემამ თუ ხელი არ შეუწყო პარტიების გაერთიანებას, რთული იქნება დემოკრატიული, მრავალფეროვანი პოლიტიკური გარემოს ჩამოყალიბება. ამით „ოცნება“ შეეცდება, მაქსიმალურად დაშალოს პოლიტიკური ჯგუფები, რომ კონკურენტი არ ჰყავდეს და ხელისუფლება შეინარჩუნოს. თავად „ქართული ოცნება“ ფართო კოალიციით მოვიდა ხელისუფლებაში და სხვა პარტიების გარეშე იმ შედეგს ნამდვილად ვერ მიიღებდა. თვითონ სხვა გზით მოვიდნენ და სხვებისთვის თამაშის წესების შეცვლა სურთ.

„რეზონანსი“, 30 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ შალვა შავგულიძესთან: „შეიძლება საკონსტიტუციო კომისია დავტოვოთ“ // „ვიცი, რომ ასეთივე განწყობაა სხვა ოპოზიციურ სუბიექტებშიც“

გვანცა ღვედაშვილი

„ის ოპოზიციური სუბიექტები, რომლებიც საკონსტიტუციო კომისიაში ვართ წარმოდგენილნი, თანდათან ვრწმუნდებით, რომ ჩვენი ჩართულობა არ არის სათანადოდ ეფექტური. შესაბამისად, თუ საბოლოოდ გამოჩნდება, რომ კომისიაში ყოფნა სასარგებლო არ არის, მე არ გამიჩნდება სურვილი, პასუხისმგებლობა ავიღო იმ ცვლილებებზე, რომელსაც კომისია შესთავაზებს საზოგადოებას,” – აცხადებს “რეზონანსთან” საუბრისას საკონსტიტუციო კომისიის წევრი და “თავისუფალი დემოკრატების” ლიდერი შალვა შავგულიძე და არ გამორიცხავს, რომ მან და სხვა ოპოზიციურმა ძალებმა კომისია საერთოდ დატოვონ. მისივე შეფასებით, “ქართულმა ოცნებამ” თითქმის ყველა ინსტიტუტი დაიქვემდებარა, მათ შორის ისეთებიც, რომელთა დამოუკიდებლობასაც ქვეყნის განვითარებისა და დემოკრატიისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს. როგორც შავგულიძე აცხადებს, ერთადერთ დამოუკიდებელ ორგანოდ შეიძლება პრეზიდენტის ინსტიტუტი ჩაითვალოს.

შალვა შავგულიძე: პრეზიდენტი რომ არ არის საკონსტიტუციო კომისიის საქმიანობაში ჩართული, თავად ამ კომისიის ორგანიზატორების ბრალია, ვინაიდან მათ პრეზიდენტს არ შესთავაზეს შესაბამისი ფორმატი, რომლის საშუალებითაც ის ქმედითად და აქტიურად იქნებოდა ამ პროცესებში ჩართული. პრეზიდენტს უარი უთხრეს თანათავმჯდომარეობაზე, რიგ წევრად კი ქვეყნის უმაღლესი თანამდებობის პირის კომისიაში მონაწილეობა გარკვეულ უხერხულობას შექმნიდა. რაც შეეხება მისი წარმომადგენლების ჩართვას, შესთავაზეს მხოლოდ 2 წარმომადგენლის მონაწილეობა, მაშინ როცა “ქართული ოცნება” 30-მდე წევრით არის კომისიაში. შესაბამისად, პრეზიდენტს მოუწია, კომისიაში მონაწილეობაზე უარი ეთქვა, თუმცა მან თავიდანვე განაცხადა, რომ სახალხოდ იქნებოდა ჩართული და ამას აკეთებს კიდეც. პრეზიდენტი ამით არ უპირისპირდება საკონსტიტუციო კომისიას და არ აპირებს ალტერნატიულ კონსტიტუციაზე მუშაობას, არამედ ის ცდილობს საზოგადოების აზრის გაგებას და ამ ინფორმაციის კომისიისთვის მიწოდებას.

მოგეხსენებათ, კომისიამ არაადეკვატურად მცირე ვადები დაასახელა სამუშაოდ, ფორმალურად 4 თვე, თუმცა იანვარი ისე გავიდა, არაფერი გაკეთებულა, რადგან დასვენების პერიოდი იყო და სამუშაოდ 3 თვე დარჩა კომისიას, რა დროშიც, პრაქტიკულად, შეუძლებელი იყო საზოგადოებასთან შეხვედრა, მათი აზრის მოსმენა, გათვალისწინება და ა.შ. ეს არის კომისიის ხარვეზი, რომლის აღმოფხვრასაც პრეზიდენტის კამპანია ემსახურება, რათა მან მაინც მიაწოდოს კომისიას საზოგადოების განწყობა.

- თუმცა „ქართულმა ოცნებამ“ პრეზიდენტის მიერ წამოწყებული კამპანია საკმაოდ მწვავედ გააკრიტიკა. თქვენი შეფასებით, რამდენად სწორია უმრავლესობის შეფასებები?

- საერთოდ, უმრავლესობის დამოკიდებულება პრეზიდენტის ინსტიტუტის მიმართ კრიტიკას ვერ უძლებს. პრეზიდენტის სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ მან შეძლო და ამ ინსტიტუტს დამოუკიდებლობა შეუნარჩუნა, რასაც ვერ შეეგუა “ქართული ოცნება” და, გულახდილად გითხრათ, საკონსტიტუციო კომისიის შექმნა და ასეთი დაჩქარებული ტემპით მუშაობა ემსახურება ერთადერთ მიზანს, რომ მათ შეძლონ მათგან არაკონტროლირებად ინსტიტუტზე, ამ შემთხვევაში პრეზიდენტის ინსტიტუტზე კონტროლის მოპოვება. სამწუხაროდ, ხელისუფლებაში მოსვლის დღიდან, ვგულისხმობ 2012 წელს, “ქართული ოცნება” დაადგა ხელისუფლების უზურპაციის პროცესს და გაატარა კიდეც შესაბამისი საკანონმდებლო პოლიტიკა. მათ დაიქვემდებარეს ყველა სახელმწიფო ინსტიტუცია.

ჩვენი კონსტიტუციური მოწყობით მთავრობამ სრულად დაიქვემდებარა აღმასრულებელი ხელისუფლება, ასევე საკანონმდებლო უწყებაშიც სრული უმრავლესობა აქვთ. საკუთარ კონტროლს დაუქვემდებარეს სასამართლო და პროკურატურა, მიუხედავად ვენეციის ნეგატიური შეფასებისა, რომ “ქართული ოცნების” მიერ გატარებული რეფორმა არ პასუხობს პროკურატურის დეპოლიტიზაციას, მათ მაინც მიიღეს აღნიშნული ცვლილება. მათ აქვთ კონსტიტუციური უმრავლესობა და საკონსტიტუციო სასამართლოც თავიანთი გავლენის ქვეშ მოაქციეს. ამასთან, აშკარად ვხედავთ, როგორ ცდილობენ მედიაზე სრული კონტროლის დამყარებას და ამას არა მხოლოდ ჩვენ, არამედ დასავლეთიც და ამერიკაც კარგად ხედავენ, რაც მათი შეფასებებიდანაც ჩანს აღნიშნულ საკითხზე.

ყველა ინსტიტუცია, არა მხოლოდ სახელისუფლებო, არამედ ისეთებიც, რომლებსაც დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხი უნდა ჰქონდეთ – სასამართლო, პროკურატურა, მედია და ა.შ. პრაქტიკულად, “ქართული ოცნების” დაქვემდებარების ქვეშაა. ერთადერთი პრეზიდენტის ინსტიტუტი დარჩა, რომელზეც კონტროლი ვერ მოიპოვეს და ამ ცვლილებებით ცდილობენ, რომ ისიც დაიქვემდებარონ.

რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი არ შეესაბამება დემოკრატიული და განვითარებადი ქვეყნის გზას. “ქართულ ოცნებას” თავისი ქმედებებით, ფაქტობრივად, ქვეყანა ევროპული, ცივილიზებული გზიდან გადაჰყავს და ჩვენ ძალიან ვემსგავსებით რუსეთის ფედერაციას, სადაც ინსტიტუციური მმართველობა ფორმალური ხასიათისაა და მმართველი ძალის ნებას ექვემდებარება ხელისუფლებაში არსებული ყველა ინსტიტუცია.

- ანუ მიგაჩნიათ, რომ საკონსტიტუციო ცვლილებებზე მომუშავე კომისია ბევრს ვერაფერს შეცვლის და, საბოლოო ჯამში, ის სწორედ მმართველ ძალაზე იქნება მორგებული?

- სამწუხაროდ, ამ რეალობის წინაშე ვდგავართ. “ქართული ოცნება” ბევრს ცდილობს, რომ ეს სხვადასხვა განმარტებით შეფუთოს. თუმცა ეს ყველაფერი არის უსუსური მცდელობა და აშკარად ჩანს, რომ მმართველ ძალას სურს, პრეზიდენტი სრულად გააკონტროლოს და ფაქტობრივად თავად დანიშნოს ქვეყნის პირველი პირი.

- თქვენი აზრით, საკონსტიტუციო კომისიის შექმნა მხოლოდ ფორმალურ ხასიათს ატარებდა და რეალურად მაინც ისე იქნება ყველაფერი, როგორც “ქართული ოცნება” გადაწყვეტს?

- მე არ მსიამოვნებს ამის თქმა, თუმცა, სამწუხაროდ, სწორედ ასეა. ის ოპოზიციური სუბიექტები, რომლებიც კომისიაში ვართ წარმოდგენილნი, თანდათან ვრწმუნდებით, რომ ჩვენი ჩართულობა არ არის სათანადოდ ეფექტური. თუ საბოლოოდ გამოჩნდება, რომ კომისიაში ყოფნა სასარგებლო არ არის, მე არ გამიჩნდება სურვილი, ავიღო პასუხისმგებლობა იმ ცვლილებებზე, რომელსაც კომისია შესთავაზებს საზოგადოებას და პირადად ჩემი და “თავისუფალი დემოკრატების” სახელით შემიძლია განვაცხადო, რომ ამ ცვლილებებზე პასუხისმგებლობას არ ავიღებ. თუმცა ვიცი, რომ ასეთივე განწყობაა სხვა ოპოზიციურ სუბიექტებშიც. შესაბამისად, ძალიან ცუდი იქნება, თუმცა შესაძლოა, მოგვიწიოს ამ კომისიის დატოვება.

„რეზონანსი“, 30 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ გია ხუხაშვილთან: „ხელისუფლება ნარცისიზმითაა შეპყრობილი, აბსოლუტური ძალაუფლების ხიბლშია“

სალომე სარიშვილი

“ამ ხელისუფლებას არ ესმის, რომ ქვეყანაში დამკვეთი ხალხია, არ ესმის, რომ ძალაუფლების წყარო ადამიანები არიან და არა თვითონ. მათ სურთ რაღაც თვითონ გააკეთონ და მერე გადმოაგდონ… აი, მოეწონება თუ არა ეს ხალხს, არ აინტერესებთ,” – ასე აფასებს პოლიტოლოგი და ანალიტიკოსი გია ხუხაშვილი საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობას და იქვე უმატებს, რომ ის, რაც საკონსტიტუციო კომისიაში ხდება, პროცესის თავდაყირა დაყენებაა. გია ხუხაშვილი მიიჩნევს, რომ კომისიის მუშაობის პარალელურად, პრეზიდენტის მიერ წამოწყებული კამპანია “კონსტიტუცია ყველასია,” აბსოლუტურად სწორი და ლოგიკური სვლა იყო. მისი თქმით, პრეზიდენტს არ სურს თავის მოტყუება, ისევე როგორც არ სურს ხალხის შეცდომაში შეყვანა. სწორედ ამიტომ ანალიტიკოსი მიიჩნევს, რომ ამ პროცესში საზოგადოების ჩართულობა მხოლოდ მისასალმებელია. ამ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე “რეზონანსი” გია ხუხაშვილს ესაუბრა.

გია ხუხაშვილი: პრეზიდენტის არჩევის დღიდან მასზე თავდასხმა ციკლურად ხდება და დროდადრო ხელისუფლება პრეზიდენტზე შეტევას იწყებს. ის ისტერიკა კი, რაც კობახიძემ ბოლო დროს მოაწყო, თავისი ფეხების ბაკუნით და არაკორექტული გამონათქვამებით, სახელმწიფოებრივად აზროვნებასთან საერთოდ შორსაა. პიკი იყო, როდესაც თქვა, რომ თუ პრეზიდენტი ჭკვიანად არ მოიქცევა, ასეთს კი არა, ისეთ კონსტიტუციას დავწერთო. ასეთი მენტალიტეტის ადამიანი დღეს საკონსტიტუციო კომისიას სათავეში რომ უდგას და კონსტიტუციას წერს, ეს ქვეყნისთვის უკვე დიდი უბედურებაა. ასეთი რამ მხოლოდ არასერიოზული ფსიქიკის ადამიანმა შეიძლება თქვას, ჯანმრთელი ადამიანი ამას არ იტყვის. რაც შეეხება, საკუთრივ ამ დაპირისპირების ისტორიას, პრეზიდენტი დისკუსიაში კი არ შედის იმით, რომ ხალხში ამ საკითხს იხილავს, პირიქით, ის ცდილობს, რომ საკონსტიტუციო კომისიას დაეხმაროს, მიანიშნოს, რომ თუკი კომისიას რაღაც პროდუქტის გამოცხობა სურს, ის ხალხისთვის გემრიელი უნდა იყოს, რადგან დიდი ხნის განმავლობაში უნდა ჭამოს. შე კაი ადამიანო, სანამ ამ პროდუქტს გააკეთებ, ჰკითხე ადამიანებს, რა ეგემრიელებათ, რა უფრო მისაღები იქნება მათთვის – მარილიანი თუ ნაკლებად მარილიანი და ა.შ. თავდაყირა არაფრის კეთება არ შეიძლება. თუ რამის გაკეთება გინდა, ჯერ დამკვეთს უნდა ჰკითხო, რა სურს.

- თუმცა, მმართველ გუნდში ამბობენ, რომ საბოლოო დოკუმენტის შედგენის შემდეგ, საყოველთაო, სახალხო განხილვები დაიწყება…

- ეს მხოლოდ ფორმალური საკითხია, არავის სჯერა, რომ საყოველთაო განხილვა იქნება. მათ უნდათ რაღაც შექმნან და, ბოდიში და, შემდეგ შეგვტენონ, ესაა ამოსავალი. პრეზიდენტი კი ამბობს, რომ ეს სწორი არაა. არანაირი საერთო სახალხო განხილვები არ იქნება, ეს ფარსია და ბევრჯერ გვინახავს… ეს მხოლოდ ფორმალობაა. საყოველთაო განხილვა რა არის? – რა, რეფერენდუმს მოაწყობენ თუ დარბაზებს შეკრებენ? ყველამ იცის, რომ ხალხს დასვამენ და ტაშს დააკვრევინებენ იმაზე, რაც თავად გააკეთეს.

- სხვათაშორის, ექსპერტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ რეფერენდუმის ჩატარება აუცილებელია. თქვენ როგორ გესახებათ ეს იდეა, რამდენად შესაძლებელია მოსალოდნელ ცვლილებებზე რეფერენდუმის ჩატარება?

- საკმაოდ რთულია, რადგან ცვლილებები ძალიან ბევრია. რეფერენდუმის ჩატარება შეიძლება ერთ კონკრეტულ საკითხზე, საერთო ცვლილებებზე კი ეს ტექნიკურად ძალიან რთული იქნება. ზუსტად ამიტომაა მნიშვნელოვანი მათთან ახლოს მისვლა, თანამონაწილეობა და კორექტულობა. ეს რთულია, ხოლო ხელისუფლება ამას ძალიან არასერიოზულად უდგება, რადგან ნარცისიზმითაა შეპყრობილი, აბსოლუტური ძალაუფლების ხიბლშია.

- პრემიერმა სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა დაანონსა და ისიც თქვა, რომ საამისოდ კრწანისში საკმაოდ დიდი ტერიტორიაა გამოყოფილი. ამ იდეას საზოგადოების ნაწილის გაღიზიანებაც კი მოჰყვა, რადგან “ქართული ოცნება” მის წინამორბედს სწორედ ზედმეტი ხარჯებისა და სამთავრობო სტრუქტურების მშენებლობის გამო აკრიტიკებდა, რასაც ახლა თავად აკეთებს. თქვენ როგორ აფასებთ ამ იდეას?

- თეორიულად ნებისმიერ ინიციატივაზე შეიძლება საუბარი, მაგრამ ის სწორად უნდა იყოს წარმოდგენილი როგორც დროში, ისე სივრცეში. სწორედ აქ გვაქვს აბსოლუტური აცდენა, რადგან დღეს ქვეყანაში უზარმაზარი პრობლემები გვაქვს, ასეთი პროექტის წამოწყება კი, როცა სოციალური რისკი არათუ მცირდება, არამედ ყოველდღიურად იზრდება, ჩემი აზრით, ნაკლებად ადეკვატურია. ეს ნიშნავს, რომ ვიღაცას რეალობის გრძნობა საერთოდ დაკარგული აქვს და საკმაოდ ინფანტილური თამაშითაა დაკავებული.

მეორე მხრივ, თქვენ სწორად აღნიშნეთ, ესაა დეჟა ვუს გრძნობა, რადგან ის განცხადებები, რაც ჩვენ მთარობისგან მოვისმინეთ, ერთი-ერთში მიშა სააკაშვილის განცხადებებს ჰგავდა. როცა ქვეყანას რეალურ კეთილდღეობას ვერ აძლევ, ვირტუალური სურათების შექმნას იწყებ, ზუსტად აქედან მოდიოდა ხუთვარსკვლავიანი სასტუმროების მშენბლობის შემქნის იდეაც.

ფაქტობრივად ყველა ის გამაღიზიანებელი განცხადება გაკეთდა, რომელსაც წითელი ნაჭერივით მიშა სააკაშვილი აფრიალებდა. დღევანდელი ხელისუფლების არგუმენტაციაც სიტყვა-სიტყვით ზუსტად ძველ სიტუაციას ჰგავდა. ზუსტად ეს გახლავთ ვირტუალური კეთილდღეობის სურათის შექმნა, რომ, აი, თურმე ქვეყანაში ყველაფერი კარგადაა, ხუთვარსკვლავიანი სასტუმროები შენდება და ივერიაც გაბრწყინდება.

განსხვავება მხოლოდ ისაა, რომ სააკაშვილი ამ ტექნოლოგიას უკეთესად ფლობდა და უკეთესი შემსრულებელიც იყო, მას ეს ყველაფერი ხელოვნებამდე ჰყავდა აყვანილი, თუმცა ადამიანებმა ეს მაინც არ ჭამეს. გარდა ამისა, როცა სააკაშვილი ასეთ საეჭვო პროექტებს წამოიწყებდა, ის ადგილს მაინც გვაჩვენებდა, სად აპირებდა რაიმეს დადგმას და დაგვანახებდა, რომ, აი, აქ ეს აშენდება, დღევანდელმა ხელისუფლებამ კი თავი ამისთვისაც არ შეიწუხა.

რა პროექტის გაკეთებაზეა საუბარი, რა ფინანსებს უკავშირდება ეს, რომელი შენობის გათავისუფლებიდან რა სარგებელი შეიძლება მივიღოთ – აბსოლუტურად არაფერზე არ უსაუბრიათ, უბრალოდ რაღაც ითქვა. მერე კი მოხდა ისე, რომ მთავრობის ზოგიერთი წარმომადგენელი ამ თემაზე საუბრისას თავადაც გაოგნებული იყო და წარმოდგენაც არ ჰქონდა, რაზე ლაპარაკობდა. მათ შორის, საქმის კურსში არ იყო თავად თბილისის მერია, რომელმაც ეს პროექტი უნდა განახორციელოს. ეს ძალიან არასასიამოვნო შთაბეჭდილებას ტოვებს და მგონია, რომ ხალხმაც ასე აღიქვა. თითქოს ამოცანა კეთილდღეობის დახატვა და ხალხში დადებითი ემოციების გამოწვევა იყო, მაგრამ ეს არ გამოუვიდათ და გაღიზიანება გამოიწვიეს. რეალური აზრი რომ არ ჰქონდა ამ წინადადებას ერთია, მაგრამ შედეგიც იმის საწინააღმდეგო მიიღეს, რაც ალბათ გათვლილი იყო.

- როგორ ფიქრობთ, ეს კვლავ არაგუნდური მუშაობის შედეგია თუ სხვა რამესთან შეიძლება გვქონდეს საქმე?

- ძალიან მარტივი პასუხია – უბრალოდ საქმის კურსში არავინ არ იყო. ორმა, სამმა ადამიანმა სადღაც ოთახში იჭორავა და შემდეგ მთავრობის სხდომაზე აბსოლუტურად ნედლი საკითხი გამოიტანა. აღმოჩნდა, რომ ამ თემის შესახებ მინისტრების უმრავლესობამაც კი არაფერი იცოდა. ანუ, გამოდის, რომ არავინ საქმის კურსში არ იყო, თუმცა ერთი რამ კი იციან – რაც არ უნდა თქვას ვიღაცამ, იციან თუ არ იციან, ეს რაღაცით უნდა გაამართლონ, ამ შემთხვევაში კი არგუმენტებიც კი არ იყო.

- არგუმენტი ის იყო, რომ ასეთ შემთხვევაში კომუნიკაცია გაცილებით უფრო მარტივი იქნება…

- კარგით რა, 21-ე საუკუნეში კომუნიკაციაზე საუბარი უბრალოდ ძალიან სამარცხვინოა. საქართველოზე დიდი სისტემებიც კი ვიდეოკონფერენციებით იმართება. რას ჰქვია უკეთესი კომუნიკაცია – თუკი სამინისტორები ახლო-ახლო იქნება? ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება რომ ამ საკითხს ისედაც არ აქვს, ეს ჩანს, ხოლო მთავრობის სხდომაზე ამის გარეშე საკითხის გატანა, ძალიან არასერიოზული და არაპროფესონალურია.

- უკანასკნელი ორი დღის მანძილზე ქართული საზოგადოების ეიფორია ვიზალიბერალიზაციას უკავშირდება. როგორ ფიქრობთ, რა სარგებელს მოუტანს ეს პროცესი ქვეყანას და რა რისკს ხედავთ უვიზო მიმოსვლაში?

- გასაგებია, რომ ეს პროცესი ყველას გვიხარია, რადგან რაღაც მნიშვნელოვანს ვეზიარეთ, თუმცა, რა თქმა უნდა, ვიზალიბერალიზაცია რისკის შემცველიცაა. სხვათაშორის, ბოლო დღეებში ხელისუფლების მოქმედებას ვაკვირდები და მეჩვენება, რომ ადეკვატურად მოქმედებს. ტაშ-ფანდურს რომ თავი დავანებოთ, რაც გადამლაშებული და ძალიან გამაღიზიანებელია, პრაქტიკული მოქმედებები ხელისუფლებისა საკმაოდ ადეკვატური და სწორია.

- საინფორმაციო კამპანიას გულიხსმობთ?

- ვგულისხმობ მუდმივ გაფრთხილებებსა და პრევენციაზე მუშაობას. თითქოს ამ მიმართულებით სწორად მოქმედებენ.

- უფრო კონკრეტულად, რა მიმართულებით ხედავთ საფრთხეს?

- რა თქმა უნდა, ეს ჩვენთვის რამდენიმე მიმართულებითაა სახიფათო. საერთოდ კეთილდღეობა სითხესავითაა, ანუ ის ძალიან მალე გადაადგილდება და ზიარჭურჭლის პრინციპით მუშაობს. თუ კეთილდღეობა შენთან ბევრად უფრო დაბალია, ვიდრე იქ, სადაც წასვლა შეგიძლია, გადადინება პირდაპირ ზიარჭურჭლის პრინციპით ხდება, იმ შემთხვევაშიც კი თუ წინ პრობლემები გაქვს, რადგან საქმე გადარჩენას ეხება. ეს საფრთხე იქნება, ხელისუფლებას კი ძალიან სერიოზული სამუშაო ექნება, რათა ამ პრობლემამ კრიტიკული მასშტაბი არ შეიძინოს. გარდა ამისა, არის კიდევ ერთი პრობლემა – არალეგალებიც, რომლებიც ევროპაში რაღაცნაირად ცხოვროვებენ. ვიზალიბერალიზაციის შემდეგ, მათი მდგომარეობა დამძიმდა, რადგან ისინი ახლა იძულებულები არიან უკან გამოვიდნენ, ეს კიდევ დამატებითი პრობლემაა. ვნახოთ, მაინც არ ვარ კრიტიკულად განწყობილი, ყოველ შემთხვევაში, ადმინისტრაციულად ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებს, რაც შეუძლია. თუმცა თუკი კეთილდღეობა არ იქნა, შეიძლება საბოლოო ჯამში ეს ერთ-ერთ ყველაზე სერიოზულ პრობლემად იქცეს.

- ვიზალიბერალიზაციის მიღების შემდეგ ბევრს საუბრობენ იმაზეც, რომ ახლა დროა პრეტენზია ევროკავშირის წევრობაზეც გამოვთქვათ. თქვენ რას ფიქრობთ?

- არა მგონია, რომ ევროკავშირის წევრობაზე პრეტენზია შეიძლება გვქონდეს, თუმცა ჩვენ შეგვიძლია რამდენიმე მიმართულებით გარკვეული ნაბიჯები გადავდგათ. დავუშვათ ეკონომიკაში და ა.შ. ეს გრძელი პროცესია, რაც ყველას კარგად უნდა გვესმოდეს. დღეს თავად ევროპაშიც ძალიან სერიოზული პრობლემებია. რა თქმა უნდა, ამ გზით უნდა ვიაროთ, მაგრამ ოპტიმიზმი ძნელია, არა იმიტომ, რომ ჩვენ საკმარისი სიჩქარით არ ვმოძრაობთ, არამედ იმიტომ, რომ ეს გრძელი პროცესია. ინტეგრაცია ხელოვნურად შეუძლებელია, ლამაზი ცოლი რომ მოიყვანო, მინიმუმ პირის დაბანაა საჭირო.

„ახალი თაობა“, 30 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ სოსო ცინცაძესთან: „ხელისუფლება ოპოზიციასთან მაჟორიტარული არჩევნებით ვაჭრობს“

პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში საარჩევნო სისტემებზე საუბრობს.

- ბატონო სოსო, ოპოზიციური პარტიები ხელისუფლებისაგან ითხოვენ, 15 აპრილამდე კონსტიტუციური რეფორმის რამდენიმე კონკრეტულ საკითხზე საჯაროდ გამოაქვეყნოს საკუთარი პოზიცია. ერთ-ერთი ასეთი მოთხოვნა საარჩევნო სისტემას ეხება. ისინი მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებას ითხოვენ. რამდენად შეელევა ხელისუფლება მაჟორიტარებს?

- „ქართულმა ოცნებამ“ პირველ რიგში საკუთარი დანაპირები უნდა შეასრულოს. 2012 წელს წინასაარჩევნო კამპანიის დროს „ქართულმა ოცნებამ“ ეს დაპირება გასცა. ახლა ოპოზიცია სწორედ მის შესრულებას ითხოვს. ჩვენნაირ ქვეყნებში მაჟორიტარული არჩევნები არსად ამართლებს. მადლობა ღმერთს, ჩვენთან არ მომხდარა ის, რაც რუსეთში ხდებოდა.

- რა ხდებოდა რუსეთში?

- 1990-იანი წლების რუსეთში კანონიერ ქურდებს ირჩევდნენ დეპუტატებად. მე მახსოვს, კრასნოიარსკის დეპუტატი იყო ცნობილი ქურდი ბიკოვი. სწორედ ამ ფაქტს გადაჰყვა გენერალი ლებედი. რაც შეეხება ხელისუფლების არგუმენტს, რომ ამერიკაში სულ მაჟორიტარული არჩევნებია და რა არის ამაში ცუდი, ეს არ უნდა იყოს ჩვენთვის მაგალითი. ამერიკის კონსტიტუციას გენიოსები წერდნენ, მათზე თომას ჯეფერსონმა თქვა, ნახევრად ღმერთები არიანო. ამიტომაც არის, რომ 300 წელია, ამერიკის კონსტიტუცია შვეიცარული საათივით მუშაობს.

- სულ რამდენიმე შესწორებაა შესული...

- სულ 27 თუ 28 დამატება და არა შესწორება.

- ბატონო სოსო, ჩვენს კონსტიტუციას რომ დავუბრუნდეთ, წავა ხელისუფლება ამ დათმობაზე?

- ძალიან უჭირს, ეს პირდაპირ ჩანს. თანაც ნათლად ჩანს, რომ მაჟორიტარებით ვაჭრობს. მაჟორიტარების დიდი უმრავლესობა მილიონერია. რა უნდათ პარლამენტში? მით უფრო, თუ გადავხედავთ მათ აქტიურობას, ნულის ტოლია. ზოგიერთმა მათგანმა პარლამენტის სასესიო დარბაზიც კი არ იცის, რომელ მხარეს არის. ბოლოს თითქოს გაცდენებზე სანქციებიც კი შემოიღეს. მახსოვს, ერთხელ გაბრაზებულმა დავით უსუფაშვილმა როგორ ამოიკითხა მათი გვარები და ზოგიერთს ერთი დასწრებაც კი არ ჰქონდა.  მაგრამ ისინი მაინც არიან, ერთადერთი მიზნით – საჭირო დროს საჭირო ადგილზე! გადამწყვეტი კენჭისყრის დროს მათი ხმები ჯიბეში ედო უმრავლესობას. ახლაც ასეა.

- „ქართული ოცნების“ გუნდში ამ საკითხზე დაპირისპირებაა, აზრი ორად არის გაყოფილი, ნაწილს უნდა პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა, მაგრამ ნაწილს არ ეთმობა.

- მე ეჭვი არ მეპარება, რომ მაშინ ისინი გულწრფელად აპირებდნენ მაჟორიტარული არჩევნების გაუქმებას. ფიქრობდნენ, რად გვინდა მაჟორიტარები, ისედაც გავიმარჯვებთო, მაგრამ როგორც კი მოვიდნენ ხელისუფლებაში, ნახეს, რომ პირველ არჩევნებზე გაიმარჯვეს, მაგრამ მეორეზე გაუჭირდათ. ამ გაჭირვების გზაზე კი მაჟორიტარები ის ხალხი აღმოჩნდა, ვინც ისინი იხსნა. არჩევნებზე ამომრჩეველთა ხმების ნახევარზე ნაკლები მიიღეს, მაგრამ დღეს საკონსტიტუციო უმრავლესობა აქვთ. ეს ხომ არის აბსურდი. სად არის აქ სამართლიანობა?! არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ თვითონ მაჟორიტარები არიან წინააღმდეგნი ამ სისტემის გაუქმების.

- ეს სერიოზულ დაპირისპირებას გამოიწვევს?

- არა, არავითარ დაპირისპირებას არ გამოიწვევს. ამასაც სავაჭროდ იყენებს უმრავლესობა, რომ მაჟორიტარები გამოდიან წინააღმდეგ და ა.შ. მაგრამ თუ ერთ სიტყვას იტყვის ბიძინა ივანიშვილი, რომ დაპირება უნდა შესრულდეს, ის დაუყოვნებლივ შესრულდება. ახლა საუბარია, რომ გადაუნაწილებელი ხმები პირველ ადგილზე გასულმა პარტიამ გადაინაწილოს. ეს ნიშნავს, რომ იგივე სურათს მივიღებთ. ამიტომ კლასიკური ტიპის პროპორციულ არჩევნებზე უნდა იყოს საუბარი. ამიტომ ოპოზიცია თავის პოზიციაზე მყარად უნდა დადგეს. თუმცა, ვინც დღეს მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებას ასე დაჟინებით ითხოვს, მან შეიძლება, თუ ხელისუფლებაში მოვიდა, მისი აღდგენა მოითხოვოს. სამწუხაროდ, ასეთ უცნაურ რეალობაში ვცხოვრობთ.

„ახალი თაობა“, 30 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ ნანა დევდარიანთან: „გიორგი კვირიკაშვილს არ შეცვლიან“ // „მარტო ცოცხები და „დუბინკები“ რომ აღარ არის, ამაზე უნდა ვიყოთ მადლობლები?!“

ქვეყანაში მიმდინარე პროცესების შესახებ „ახალი თაობის“ კითხვებს ნანა დევდარიანი პასუხობს.

- ქალბატონო ნანა, საკონსტიტუციო ცვლილებები და პრეზიდენტის არჩევის წესი ჩვენი პოლიტიკური ცხოვრების მთავარი თემაა. როგორც პარლამენტის თავმჯდომარე აცხადებს, ქარიზმატული და სოფელ-სოფელ მოსიარულე პრეზიდენტი არ სჭირდება ქვეყანას. როგორია თქვენი შეფასებები ამ ყველაფერზე?

- ტყუილად არ ხდება ასეთი დაპირისპირება, ადრე თუ პრემიერი იყო დაპირისპირებული პრეზიდენტთან და პირველ მეორეზე ვერ გაითვალეს ვერაფრით, ახლა უკვე პარლამენტის თავმჯდომარესა და პრეზიდენტს შორის ხდება იგივე. პრეზიდენტი უნდა იყოს არბიტრის როლში, დამოუკიდებელი ფიგურა უნდა იყოს. სხვაგვარად მთელი ხელისუფლება იქნება მონოპოლიზებული ერთ ხელში. თუ პირდაპირ აირჩევა ასეთი ადამიანი, მის მიმართ ნდობა, როგორც არბიტრის მიმართ, იქნება მაღალი. თუ ისევ ის პოლიტიკური ძალა აირჩევს, ვინც არჩევნებს მოიგებს იმ გზით, როგორც ეს 2016 წელში მოხდა, გამოდის, რომ მთლიანად ერთი ძალის ხელში იქნება მთელი ძალაუფლება. აი, ესაა პრობლემა.

- დღეს „ოცნება“ ვერ იტანს მისგან დამოუკიდებელ პრეზიდენტს?

- პრობლემები წარმოიშვა მას შემდეგ, რაც მარგველაშვილმა დამოუკიდებელი ნაბიჯების გადადგმა დაიწყო და დამოუკიდებელი აზრის გამოხატვა.

- პრეზიდენტი პირდაპირი წესით უნდა აირჩეს?

- არის უამრავი ძალიან ნორმალური ქვეყანა, სადაც პრეზიდენტს აქვს სიმბოლური ფუნქციები, არის მთლიანად საპარლამენტო მოდელი, მაგრამ ჩვენ არ გვაქვს ეს ვითარება და ასეთი დემოკრატია ქვეყანაში!

- სწორედ ეს არგუმენტები აქვს „ოცნებას“, რომ თუ ვართ საპარლამენტო რესპუბლიკა, ბოლომდე ვიყოთო...

- საქმეც ეგაა, რომ არ არის ბოლომდე საპარლამენტო რესპუბლიკა. ძალიან ასიმეტრიულია ჩვენი კონსტიტუცია. სააკაშვილმა ხომ საკუთარ თავზე მოირგო. ორი ვადა რომ გაუვიდოდა, უნდა გამხდარიყო პრემიერ-მინისტრი, ხოლო დავით ბაქრაძე – პრეზიდენტი, რომელიც ხმის ამომღები არ იქნებოდა სააკაშვილის პირობებში. თავისთავად ეს კონსტიტუცია არის გაუმართავი, ერთი ადამიანის ნება-სურვილზე მორგებული. თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მეორე სხვა ადამიანს მოარგო.

- იზიარებთ ოპოზიციის მოსაზრებას, რომ „ოცნება“ ცდილობს, საკუთარ ინტერესებს მოარგოს კონსტიტუცია?

- ასეთი პირი უჩანს. მოდით, პირდაპირ ვთქვათ, ერთ-ერთი ცენტრალური საკითხი არის არა იმდენად პრეზიდენტის არჩევის საკითხი, არამედ მაჟორიტარული არჩევნების გაუქმება. „ოცნება“ წინა მოწვევის პარლამენტში ამბობდა, რომ მზად ვართ, მაგრამ არ გვაქვს საკონსტიტუციო უმრავლესობა და ნაციონალები გვიბლოკავენო. ახლა ხომ აქვთ საკონსტიტუციო უმრავლესობა? რატომ აღარ უნდათ მაჟორიტარული არჩევნების გაუქმება?

- რატომ არ უნდათ? რა შეიცვალა?

- ყველაფერი არის ძალიან მარტივი. პარტიამ, რომელსაც არ მიუღია უმრავლესობის მხარდაჭერა, მთლად საკონსტიტუციო უმრავლესობა ჩაიგდო ხელში და ეს დიდწილად მაჟორიტარების გაყვანის ხარჯზე მოხდა. თავის დროზე ნაციონალებმა მიიღეს ეს სისტემა, რომ გამარჯვებული იღებს ყველაფერს. რა აზრი ჰქონდა ამ ყველაფერს, თუკი ესენიც იგივე გზით ივლიდნენ. მარტო ცოცხები და „დუბინკები“ რომ აღარ არის, ამაზე უნდა ვიყოთ მადლობლები?! უსამართლობა ადრე თუ გვიან წარმოშობს სისასტიკეს, ადამიანის ღირსების შელახვას და ა. შ. ეს გარდაუვალია!

- ოპოზიციის ძირითადი მოთხოვნაც სწორედ ეს არის, რომ საარჩევნო კოდექსში შევიდეს სერიოზული ცვლილებები. რამდენად წავა ამაზე „ოცნება“?

- თუ არ წავა, მაშინ მარტო დარჩება. ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ბოიკოტირებას გამოუცხადებენ საკონსტიტუციო კომისიას. „ქართულ ოცნებას“ კი უნდა, რომ შექმნას იმის ილუზია, რომ კონსტიტუციაში ცვლილებები მიღებულია საყოველთაო კონსენსუსით. თუ არაფერს გაითვალისწინებენ, აღარც კონსენსუსი დარჩებათ და დარჩებიან მარტო იმ საკონსტიტუციო კომისიაში.

- რისთვის ემზადება „ქართული ოცნება“, რა აქვს ჩაფიქრებული, რომ მესამე ვადითაც დარჩეს ხელისუფლებაში?

- რა თქმა უნდა. ნებისმიერი ძალა, რომელიც ხელისუფლებაშია, ცდილობს, რომ კიდევ და კიდევ მოვიდეს.

- თქვენ თავში საუბრისას თქვით, რომ როლები შეიცვალა და პრეზიდენტს ახლა პარლამენტის თავმჯდომარე დაუპირისპირდა. რატომ, გიორგი კვირიკაშვილმა ვერ მოირგო ეს როლი?

- გიორგი კვირიკაშვილმა სწორი გზა აირჩია, არ წავიდა კონფრონტაციის გზით, რომელიც არაფრის მომტანი არ არის. რაც მთავარია, სადავოდ არ გახადა, ვინ პირველია, ვინ – მეორე, საერთოდ არ დასვა ეს საკითხი და ეს სწორი იყო. ირაკლი ღარიბაშვილსაც და პარლამენტის ამჟამინდელ თავმჯდომარესაც ეს ყველაფერი პოლიტიკური გამოუცდელობით დაემართათ.

- დღეს კულუარებში აქტიურად საუბრობენ იმაზეც, რომ როგორც კი გაივლის ეს აჟიოტაჟი და აღტკინება ვიზალიბერალიზაციით, კვირიკაშვილის შეცვლის საკითხი დადგება. თქვენ რა ინფორმაციებს ფლობთ?

- ნორმალურ ქვეყანაში, როდესაც გამოდიხარ და ამბობ, რომ შენი პრიორიტეტია ევროპასთან ინტეგრაცია და თვლიან, რომ ეს დიდი გამარჯვებაა, ასეთი გამარჯვების შემდეგ იმის დასაბუთება, რომ აუცილებელია პრემიერის ცვლილება, არის ძალიან რთული. მაშინ მივდივართ ფორმულირებასთან, რომ ეს ყველაფერი აღარ მინდა. თუ შენ ამბობ, რომ ეს გამარჯვებაა, ასეთი გამარჯვების შემდეგ აღარ ცვლიან! ასეთი ცვლილების დასაბუთება ძალიან გაუჭირდებათ.

- ანუ არ შეცვლიან?

- ეს სრულიად მოსალოდნელია, უბრალოდ, ამის პოლიტიკური კანონზომიერებით დანახვება ძალიან გაუჭირდებათ.

„ახალი თაობა“, 30 მარტი, 2017 წელი

„ოცნებას“ პრეზიდენტად რობოტის დასმა უნდა“

აქამდე ერსა და ექსპერტ-პოლიტიკოსებში პრეზიდენტის არჩევის წესზე მიდიოდა კამათი, ამიერიდან, სავარაუდოდ, იმაზე გვექნება დავა, თუ როგორი ტიპის ადამიანებს შეეძლებათ საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის მიღება.

სკანდალი და ვაი-უშველებელი ნაცმოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერის, ლევან ბეჟაშვილის გავრცელებულ ინფორმაციას მოჰყვა. მისი თქმით, კონფერენციის „საკონსტიტუციო რეფორმა საქართველოში“ მსვლელობისას პარლამენტის თავმჯდომარემ განაცხადა, რომ პრეზიდენტი აკადემიური ფიგურა უნდა იყოს და არა ქარიზმატული და პოლიტიკური პროცესი უნდა გადავიდეს კულუარებში.

ლევან ბეჟაშვილის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია მოგვიანებით უარყო პარლამენტის სპიკერმა. კობახიძე ამტკიცებს, რომ არსად უთქვამს, ქარიზმატული პრეზიდენტი საჭირო არ არისო.

„ეს კომენტარები არის წარმოუდგენელი. მსგავსი არაფერი თქმულა დღეს კონფერენციაზე, რომელიც გაიმართა „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ ორგანიზებით. საუბარი იყო პრეზიდენტის პირდაპირი და არაპირდაპირი არჩევის წესის უპირატესობებსა და ნაკლოვანებებზე. გაისმა სხვადასხვა არგუმენტი, რამდენიმე სპიკერი იყო, რომელმაც თავისი არგუმენტები წარმოადგინა. რაც შეეხება ოპოზიციის კომენტარებს, მსგავსი არაფერი თქმულა დღევანდელ ღონისძიებაზე“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.  მისი საჯარო უარყოფის მიუხედავად, ერსა და პოლიტიკოსებში მაინც დიდი მღელვარებაა ამ საკითხზე. ოპოზიცია ფიქრობს, რომ „ოცნება“ საპრეზიდენტო კანდიდატად უქარიზმო და მორჩილი ადამიანის წარდგენას ფიქრობს.

ექსპერტი გია ხუხაშვილი მიიჩნევს, რომ პრეზიდენტს აუცილებლად უნდა ჰქონდეს ქარიზმა. „მე არ მესმის, რატომ ისმის საკითხი ასე. პრეზიდენტი ისეთი უნდა იყოს, როგორსაც მოსახლეობა აირჩევს. ქარიზმას რაც შეეხება, მის გარეშე პოლიტიკაში წარმატების მიღწევა არის შეუძლებელი, თუ ვიღაცის მიერ ამა თუ იმ თანამდებობაზე ნომინალურად არა ხარ დასმული“, – ამბობს „ახალ თაობასთან საუბარში გია ხუხაშვილი. მისი თქმით, ჩვენს პოლიტიკაში ისედაც მრავლად არიან ისეთი ადამიანები, რომლებსაც არანაირი ქარიზმა არ აქვთ.

„ქართულ პოლიტიკურ საჭადრაკო დაფაზე არაქარიზმატული ლიდერები მრავლად არიან. სინამდვილეში ისინი ჩვეულებრივ პაიკებს წარმოადგენენ, რომლებსაც ვიღაც ამოძრავებს. სახელებს და გვარებს შეგნებულად არ დავასახელებ“, – აღნიშნავს ექსპერტი. მისი შეფასებით, მოქმედ პრეზიდენტს ქარიზმა აქვს და დამოუკიდებელი ფიგურაა.

„გიორგი მარგველაშვილის ქარიზმა არ არის კლასიკური პოლიტიკოსის ქარიზმა. ის არც არის ამ გაგებით პოლიტიკოსი. მას კარიერული წინსვლის ამბიციები არ აქვს. სამაგიეროდ, მას აქვს მოქალაქის ქარიზმა და საკმაოდ დამოუკიდებელი ფიგურაა“, – მიიჩნევს გია ხუხაშვილი. იგი ფიქრობს, რომ ჩვენ შესაძლოა პრეზიდენტის ქარიზმა არც კი შეგვემჩნია, რომ არა ხელისუფლების ქმედება.

„მისი მოკრძალებული ქარიზმა მას შემდეგ გამოჩნდა, რაც მას „ქართული ოცნება“ დაუპირისპირდა. მას ისეთი ფონი შეუქმნეს, რომ იძულებული გახდა, თავისი ქარიზმა გამოევლინა. ხელისუფლების მხრიდან რომ არ ყოფილიყო მუდმივი შეტევები, დიდი ალბათობით პრეზიდენტის საინტერესო, ინდივიდუალურ თვისებას ვერ დავინახავდით“, – აცხადებს ექსპერტი.

როგორ უნდა გახდეს არაქარიზმატული პიროვნება პრეზიდენტი, ეს თავისუფალ დემოკრატ ოთარ კვირიკაშვილსაც რთულად წარმოუდგენია. მისი აზრით, პოლიტიკას ქარიზმა უხდება.

„1970-წლიანი დამყაყებული კომუნისტური რეჟიმის დასრულების შემდეგ, საქართველოს მოსახლეობამ ხმათა დიდი უმრავლესობით აირჩია პრეზიდენტად ქარიზმატული ზვიად გამსახურდია, რომელიც ძალიან მალე ჩამოაგდეს. ამის შემდეგ პრეზიდენტად უკვე შევარდნაძე აირჩიეს, რომელიც „დასტოინ“ პოლიტიკოსად ითვლებოდა. რაღაც დროის შემდეგ ის ქარიზმატული სააკაშვილით შეიცვალა. ეს ყველაფერი მიუთითებს იმაზე, რომ მოსახლეობის დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი ცვალებადია. ამის მიუხედავად, ყველა ვთანხმდებით იმაზე, რომ პრეზიდენტი მაინც უნდა იყოს ქარიზმატული“, – აცხადებს „ახალ თაობასთან“ საუბარში ოთარ კვირიკაშვილი. მისი თქმით, ქარიზმატულობა პრეზიდენტისთვის განსაკუთრებით ამ ვითარებაშია აუცილებელი.

„ქარიზმატულობა ნიშნავს დამოუკიდებლობას. დამოუკიდებელი პრეზიდენტი რაღაც პროცესებს აბალანსებს. გიორგი მარგველაშვილის მმართველობის სტილი დიდად არ მომწონს, მაგრამ აბა წარმოიდგინეთ რა მოხდებოდა, ისიც რომ ირაკლი კობახიძესავით მორჩილი იყოს, ან გიორგი კვირიკაშვილივით, სულ მთლად ჩრდილოეთ კორეას დავემსგავსებოდით“, – მიიჩნევს თავისუფალი დემოკრატების წევრი.

გიორგი კვირიკაშვილის თქმით, არაქარიზმატულ ლიდერებს „ოცნება“ საკუთარი ინტერესებიდან გამომდინარე ეძებს. „აქ, ეტყობა, „ქართული ოცნების“ ინტერესები იკვეთება. რაკი ამ თემაზე დაიწყო საუბარი, გამოდის, რომ ხელისუფლება საპრეზიდენტო კანდიდატად ეძებს რაღაც რობოტს, როგორებსაც პრემიერებად ნიშნავენ. ასეთ ადამიანებს როგორც უნდა, ისე ატრიალებენ“, – აცხადებს ოთარ კვირიკაშვილი.

ყოფილი პოლიტდევნილის გიგლა ბარამიძის აზრით, პრეზიდენტს ქარიზმაც უნდა ჰქონდეს და ხალხიც იცნობდეს: „პრეზიდენტი ისეთი უნდა იყოს, როგორსაც ხალხი აირჩევს. 2013 წელს თითქოს სახალხო არჩევნები ჩატარდა, მაგრამ სინამდვილეში ივანიშვილმა ისე დაგვისვა ერთი პიროვნება პრეზიდენტად, რომ მას ხალხი არც კი იცნობდა. საქართველო არის პატარა ქვეყანა და მის პრეზიდენტს აქვს შეზღუდული უფლებები. აქედან გამომდინარე, პრეზიდენტი საზოგადოებისთვის რაღაცით მაინც უნდა იყოს ცნობილი და გამორჩეული. მის სიტყვას ფასი უნდა ჰქონდეს და ხალხი პატივს სცემდეს“, – ამბობს „ახალ თაობასთან“ საუბარში გიგლა ბარამიძე. მისი თქმით, პრეზიდენტის ინსტიტუტი თუ შენარჩუნდა, მისი არჩევა პირდაპირი წესით უნდა მოხდეს.

გიგლა ბარამიძის თქმით, არ შეიძლება, ქართულ რეალობას რომელიმე ქვეყნის მოდელი მოარგო. „ამა თუ იმ ქვეყნების მმართველობის მოდელების გადმოღებას თავი უნდა დავანებოთ. ევროპაში ბევრი კარგი რამეა და ის გადმოვიღოთ. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ საომარ მდგომარეობაში ვართ. მიწები გვაქვს დაკარგული და უცხო ქვეყნის ჯარი გვიდგას ცხვირწინ. ეს ყველაფერი დაგვავიწყდა, არასამთავრობოები და გაუნათლებელი პოლიტიკოსები ხშირად ისე მსჯელობენ, თითქოს შვეიცარია ან რომელიმე სხვა აყვავებული ქვეყანა ვიყოთ“, – აღნიშნავს ყოფილი პოლიტდევნილი. მისივე თქმით, პრეზიდენტს აუცილებლად უნდა ჰქონდეს ქარიზმა და, რაც მთავარია, სახელმწიფოებრივად აზროვნებდეს.

„ახალი თაობა“, 30 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ ტრისტან წითელაშვილთან: „გივი თარგამაძე სააკაშვილს დააჭერინებს“ // „გივი თარგამაძის მიწოდებული მასალები უკრაინის პროკურატურას სერიოზულად დაეხმარება“

რატომ დააკავეს უკრაინის ყოფილი მაღალჩინოსანი, რისთვის ემზადება უკრაინის მთავარი პროკურატურა, რა მასალები ჩაიტანა გივი თარგამაძემ კიევში, რამდენი ზონდერი დაბრუნდა უკრაინიდან საქართველოში? ამის შესახებ „ახალ თაობას“ სამხედრო ექსპერტი ტრისტან წითელაშვილი ესაუბრება.

- ჟურნალისტ ელისო კილაძის ინფორმაციით, გივი თარგამაძემ უკრაინის პროკურატურას მიხეილ სააკაშვილზე კომპრომატები გადასცა. თქვენ რამდენიმე თვის წინ ამტკიცებდით, რომ კიევში სააკაშვილზე საქმე იყო აღძრული. მისცემს თუ არა საქმეს მსვლელობას თარგამაძის მიწოდებული მასალები?

- გივი თარგამაძის მიწოდებული მასალები უკრაინის პროკურატურას სერიოზულად დაეხმარება. იქ მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ ჯერ კიდევ გასულ წელს აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე. რამდენიმე თვის წინ ვთქვი, რომ მას ძალიან მალე დააკავებენ. ყველაფერი აქეთკენ მიდის.

- რა სახის მასალები მიაწოდა გივი თარგამაძემ პროკურატურას?

- გივი თარგამაძემ პროკურატურას მის წინააღმდეგ მოწყობილი ტერაქტის შესახებ მიაწოდა ინფორმაცია. ამ მასალებში დეტალურად არის აღწერილი, თუ როგორ დაიგეგმა მის წინააღმდეგ ტერაქტი უკრაინაში. ამ ყველაფრის უკან კი მიხეილ სააკაშვილი იდგა. ყოფილმა დეპუტატმა უკრაინის საგამოძიებო უწყებას იმ პირების შესახებაც მიაწოდა ინფორმაცია, ვისთან ერთადაც მოიფიქრა ნაპრეზიდენტალმა ტერაქტის მოწყობა. გივი თარგამაძეს უკრაინაში გავლენიანი ნაცნობები ჰყავს და ამ მასალების მოძიება არ გაუჭირდებოდა.

- არის იმის ალბათობა, რომ უკრაინის პროკურატურა მიხეილ სააკაშვილს გივი თარგამაძის წინააღმდეგ მოწყობილი ტერაქტის ბრალდებით დააკავებს?

_ მარტო თარგამაძის აფეთქების გამო არ მოხდება მისი დაკავება. ეს ტერაქტი მის საქმეში ერთ-ერთი ეპიზოდი იქნება. მას ბევრ რამეს ედავებიან უკრაინელი სამართალდამცავები. მათი ჩამოთვლა ძალიან შორს წაგვიყვანს. ამიტომაც მხოლოდ რამდენიმე მათგანზე შევაჩერებ თქვენი მკითხველის ყურადღებას.

მიხეილ სააკაშვილს უკრაინელები სახელმწიფო სახსრების გაფლანგვას ედავებიან. ის აქტიურად იყო ჩართული იარაღის კონტრაბანდაში. სერიოზული სკანდალის მიზეზი გახდა გასაიდუმლოებული სარეაბილიტაციო ცენტრი, სადაც ვითომ ომში დაჭრილებს მკურნალობდნენ. უკრაინული მედია წერდა, რომ ამ ცენტრში ადამიანების ორგანოებით მიდიოდა ვაჭრობა. ასევე სერიოზული კითხვები არსებობს ოდესაში შექმნილი საქველმოქმედო ფონდის მიმართაც. ამ ფონდში მიხეილ სააკაშვილი ადგილობრივ ბიზნესმენებს ძალადობრივი გზით არიცხინებდა თანხებს, ამ ფულს კი საქართველოში სხვადასხვა არეულობების მოსაწყობად იყენებდა.

ბოლო წლებში რაც ნაციონალებმა აქცია მოაწყვეს, ყველა ამ ფონდიდან დაფინანსდა. ის საქართველოში დიდი არეულობის მოსაწყობად ემზადებოდა. ამის ნათელი მაგალითია ბათუმის არეულობაც. ეს ამბავი ნაციონალებმა ძალიან კარგად აითვისეს. როცა არეულობა დაიწყო, სააკაშვილმა რამდენჯერმე დაურეკა ლევან ვარშალომიძეს. ის ითხოვდა მეტ არეულობას და ამბობდა, რომ ფინანსების პრობლემა არ არის. ასე რომ, უკრაინის მთავარ პროკურატურას სააკაშვილის წინააღმდეგ ბევრი მტკიცებულება აქვს. ერთ-ერთ საქმეზე მეც კი მთხოვეს განმარტება.

- რა საკითხზე დასჭირდათ თქვენი განმარტებები?

- სნაიპერების თემაზე. მე ვიყავი პირველი, რომელმაც ვთქვი, რომ მაიდნის არეულობების დროს ხალხს სააკაშვილის მიერ ჩაყვანილი სნაიპერები ესროდნენ. ამ სნაიპერების ვინაობაც დავასახელე. რამდენიმე წლის შემდეგ ამ საქმით უკრაინაც დაინტერესდა.

- თქვენ პროკურატურას მიეცით ჩვენება?

- ეს არ იყო ჩვენება. ეს იყო უფრო განმარტება. მე უკრაინის ხელისუფლებას იმ ბანდიტებზეც ვესაუბრე, რომლებიც სააკაშვილს გარშემო ჰყავს შემოკრებილი. ისინი სერიოზულ პრობლემებს უქმნიან როგორც უკრაინის მოსახლეობას, ასევე ხელისუფლებას.

- მიხეილ სააკაშვილის ზონდერებზე თქვენ მაშინ საუბრობდით, როცა ის ოდესის გუბერნატორი იყო. ახლა მას სტატუსი აღარ აქვს და რას აკეთებენ ეს ზონდერები?

- რასაც აქამდე აკეთებდნენ – უკანონო საქმიანობით არიან დაკავებული. მათი ნაწილი საქართველოში შეეცდება დაბრუნებას. რამდენიმე მათგანი უკვე დაბრუნდა კიდეც. ამ ადამიანების ვინაობა ჩემთვის ცნობილია. მათი ნაწილი უკვე აქციებზეც გამოჩნდა.

- რომელ აქციაზე გამოჩნდნენ?

- ბათუმის აქციაზე. ეს ზონდერები ირაკლი ჩხვირკიასთან ერთად დარბოდნენ და აგრესიულად იქცეოდნენ. მივმართავ საქართველოს ხელისუფლებას, ცოტა მეტი ყურადღება მიაქციონ იმ ხალხს, რომლებიც საქართველოში შემოდიან. ადრე თუ გვიან, მათ უკრაინიდან გამოყრიან და აქ დაბრუნდებიან. არეულობის მოწყობა მათთვის პრობლემა არ იქნება. მიხეილ სააკაშვილსა და მის ბანდას უკრაინის ხელისუფლებამ სერიოზულად მოჰკიდა ხელი. დროა, ჩვენც ასე მოვიქცეთ. საქართველოს ყოფილ პრეზიდენტს ძალიან მალე დააკავებენ და საქართველოს გადმოსცემენ. ამ კუთხით უკვე დაიწყო რაღაც თანამშრომლობა.

- რა თანამშრომლობაზეა საუბარი? რამდენიმე დღის წინ თბილისში უკრაინის ხელისუფლების ყოფილი წარმომადგენელი დააკავეს და მას ექსტრადიციისთვის ამზადებენ. ეს გაქვთ მხედველობაში?

- ამაზე მოგახსენებთ. სააკაშვილის წყალობით ოფიციალურ კიევს „ოცნების“ ხელისუფლებასთან ცივი დამოკიდებულება ჰქონდა. ახლა ეს ყინული გალღვა, დაიწყო თანამშრომლობა და დარწმუნებული ვარ, რომ მალე მიხეილ სააკაშვილსაც გადმოგვცემენ.

„ახალი თაობა“, 30 მარტი, 2017 წელი

ინტერვიუ დიმიტრი ლორთქიფანიძესთან: „შალვა ოგბაიძეს გადავაფარეთ სუდარა, როგორც მიცვალებულს, და ისე გავიყვანეთ“ // როგორ გაიტაცა პაციენტი საავადმყოფოდან დიმიტრი ლორთქიფანიძემ

პროკურატურა 26 მაისის დარბევის ეპიზოდებს იძიებს. ამჯერად საქმე შალვა ოგბაიძის მიმართ განხორციელებული ფიზიკური ძალადობის ეპიზოდის გამოძიებას ეხება. ამ საქმეზე პარლამენტის ყოფილი წევრი დიმიტრი ლორთქიფანიძე დაიკითხა.

- ბატონო დიმიტრი, რა აინტერესებდა გამოძიებას ამ საქმეზე?

- პროკურატურას აინტერესებს 26 მაისის ის ეპიზოდი, რომელიც ეხება შალვა ოგბაიძეს. 26 მაისის ამ ეპიზოდზე გამოძიების შედეგები, ჯერჯერობით, ცნობილი არ არის. ამ საქმეში არის ეპიზოდი, რომელზეც არც მე, არც ჩემს მეგობრებს და, მით უმეტეს, შალვა ოგბაიძეს საჯაროდ არასოდეს გვისაუბრია.

- შეგიძლიათ დღეს ისაუბროთ?

- აქამდე არ ვსაუბრობდით იმიტომ, რომ გამოძიების ინტერესი დაცული ყოფილიყო. დღეს უკვე შეგვიძლია ამ ეპიზოდზე საჯაროდ საუბარი. 26 მაისს ბატონ შალვას და მის შვილს ლევან ოგბაიძეს უმოწყალოდ სცემეს. ბატონი შალვა გაატარეს დუბინკების მწკრივში და გრძნობა დააკარგვინეს. შემდეგ ის რესპუბლიკური საავადმყოფოს რეანიმაციულ განყოფილებაში მოხვდა. უგონო მდგომარეობაში იყო, სხეულზე ნახეთქები ჰქონდა. გარეთ მას ძალოვნები ელოდებოდნენ, საავადმყოფოდან პოლიციის სამმართველოში გადაყვანას და წამებას უპირებდნენ.

- პოლიციის სამმართველოში გადაყვანა რატომ უნდოდათ?

- უნდოდათ მისგან მიეღოთ გარკვეული ინფორმაცია, რითაც დაინტერესებული იყო სააკაშვილის რეჟიმი.

- თქვენთვის საიდან გახდა ცნობილი, რომ ოგბაიძე პოლიციის სამმართველოში უნდა გადაეყვანათ და ისევ უნდა ეწამებინათ?

- ამის თქმის საფუძველს მაძლევს ის, რომ ბატონი ოგბაიძე დააკავეს რუსთაველის გამზირზე. მანამდე შალვა ოგბაიძეს უმოწყალოდ, გონების დაკარგვამდე სცემეს. საავადმყოფოში მას თავზე ადგა ბადრაგი. მის გადასაყვანად გამზადებული იყო საპატრულო პოლიციის ეკიპაჟი. ისინი იდენტიფიცირებული არიან. ერთ-ერთი პატრულ-ინსპექტორის ვინაობა გამოძიებისთვის ცნობილია. მაშინ პარლამენტის ადამიანის უფლებათა კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილე გახლდით. შალვა ოგბაიძის მეუღლემ, ქალბატონმა ქეთევან ოგბაიძემ დამირეკა და მითხრა, რომ შალვა უმოწყალოდაა ნაცემი, უგონო მდგომარეობაშია რესპუბლიკურ საავადმყოფოში, ვერ ლაპარაკობს, უნდათ პოლიციის სამმართველოში გადაიყვანონ, გვიშველეთ რამე და აქედან გაგვაყვანინეთო. იმ დროს ჩემთან იმყოფებოდა დავით ლორთქიფანიძე, რომელიც მაშინ ერთ-ერთი ფრაქციის აპარატის თანამშრომელი გახლდათ. მე, დავით ლორთქიფანიძე და ალექსანდრე ყუფარაძე (ახლა გარდაცვლილი გახლავთ) მივედით საავადმყოფოში, სადაც ვნახეთ შალვა ოგბაიძე უგონო მდგომარეობაში. მის გონზე მოსვლას სპეცრაზმელები ელოდებოდნენ, რომ სამმართველოში გადაეყვანათ.

- თქვენ ოფიციალურად მოგცეს უფლება, გენახათ?

- თავიდან არ მიშვებდნენ, მაგრამ პირადობის მოწმობა ვაჩვენე და ვუთხარი, რომ პარლამენტის წევრი და ადამიანის უფლებათა კომიტეტის თავმჯდომარე ვიყავი. შალვა ოგბაიძესთან პალატაში ვნახე გივი ფალიაშვილი, ზაქარია ფალიაშვილის ნათესავი.

ბატონ შალვას ტანზე 12-14 ნატყვიარი (რეზინის ტყვიებს ვგულისხმობ) და სერიოზული დაზიანებები ჰქონდა, დუბინკებით ცემის შედეგად. ძნელად შემოდიოდა კონტაქტში. კართან და გასასვლელში სპეცრაზმი იდგა. შალვა ოგბაიძეზე ხორციელდებოდა მუქარა ინსპექტორის მხრიდან. ამიტომ შალვა ოგბაიძის იქიდან გაყვანა გადავწყვიტეთ. გამოვიძახეთ ერთ-ერთი კერძო კომპანიის მანქანა. მე და დავით ლორთქიფანიძემ თეთრი ხალათები ჩავიცვით. პირადად გავედით და შემოვიტანეთ საკაცე.

- საავადმყოფოს პერსონალი გეხმარებოდათ?

- დიახ. მინდა საგანგებოდ აღვნიშნო, რომ ისინი იყვნენ სოლიდარული ბატონ შალვას მიმართ. მათ შესაძლებლობა მოგვცეს, ბატონი შალვა იქიდან გაგვეყვანა. დიდ მადლობა მათ ამისთვის. ოფიციალური ვერსიით, შალვა ოგბაიძე თოდუას ცენტრში გადაგვყავდა. ბადრაგისთვის კი გვქონდა მეორე ვერსია, თითქოს მიცვალებული გაგვყავდა.

ჯერ გამოვიძახეთ სასწრაფო დახმარების მანქანა. ვიდრე გავიყვანდით, წინა სავარძელში წინასწარ მოვათავსეთ ქალბატონი ქეთევანი. ბატონი შალვა მოვათავსეთ გორგოლაჭებიან საკაცეზე, გადავაფარეთ სუდარა, როგორც მიცვალებულს, და ისე გავიყვანეთ. გავიყვანეთ თუ არა, შევსვით უკან ძარაში.

გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ვსდიეთ ამ მანქანას და შემდეგ, როცა ვიგრძენით, რომ საფრთხე აღარ ემუქრებოდათ, დავშორდით. ჩვენც არ ვკითხეთ და არც უნდა გვცოდნოდა, სად წაიყვანდა ქალბატონი ქეთევანი ბატონ შალვას.

გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ის გადამალული იყო. შეიძლება ვინმემ ჩვენს საქციელში დანაშაულის კვალი დაინახოს, რადგან დაკავებული პირი გავიტაცეთ საავადმყოფოდან, მაგრამ, როგორც პარლამენტის წევრი, ვმოქმედებდი ადამიანის უფლებათა კონვენციის იმ მუხლის ფარგლებში, რომელიც ადამიანს იცავს წამებისგან, რადგან ვიცოდი, რომ ბატონი შალვა შეიძლებოდა დაქვემდებარებოდა წამებას. აქედან ერთადერთი გამოსავალი იყო, გადამერჩინა წამებისგან ნებისმიერი გზით და საშუალებით.

- კარგად მოგიფიქრებიათ.

_ ჩემი საპარლამენტო საქმიანობის ისტორიაში არის კიდევ ასეთი ეპიზოდი – მე, როგორც პარლამენტის წევრმა, მივიღე სიგნალი, რომ მე-8 საპატიმრო დაწესებულებაში აწამებდნენ პატიმარ ბადრი უსოიანს. მე-8 დაწესებულებაში ღამის 11-ის ნახევარზე მივედი. ეზოში უსოიანის ოჯახის წევრები და დიდი რაოდენობით ეთნიკურად ქურთი მოქალაქეები დამხვდნენ. მეხვეწებოდნენ, შვილი გადაგვირჩინეთო. დაწესებულებაში არ შემიშვეს. მაშინ მივიღე გადაწყვეტილება და გალავანზე გადავხტი.

- მცველებმა არ დაგინახეს?

- დამინახეს და დამაკავეს კიდეც, მაგრამ ვერაფერი მავნეს. ეს იყო 2012 წლის არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე და ხელისუფლებას ასეთი სკანდალი არ სჭირდებოდა. ამიტომ ისინი იძულებული გახდნენ, შევეშვი და მომენახულებინა ბადრი უსოიანი.

- ანუ იმ ბოლო წუთამდე, სანამ არჩევნებს წააგებდნენ, სააკაშვილი და მისი დამქაშები პატიმრებს ისევ აწამებდნენ?

- რა თქმა უნდა, ბოლო წუთამდე მიმართავდნენ ადამიანების წამებას. ძალიან ბევრი ისტორია მოვისმინე პატიმრებისგან შემდგომი, მათ მიმართ წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის შესახებ და, ვფიქრობ, რითაც შევძელი, დავეხმარე.

- ბადრი უსოიანი ნაწამები იყო?

- ბადრი უსოიანი ნაწამები იყო, ვენები ჰქონდა გადაჭრილი და დამამშვიდებელი საშუალებები ჰქონდა გაკეთებული. იქიდან გამოვიტანე ინფორმაცია მისი მდგომარეობის შესახებ. ავუყვანეთ ადვოკატი.

- ვინ იყო ის ინსპექტორი, რომელიც შალვა ოგბაიძეს ემუქრებოდა?

- მისი გვარი, ვისზეც არის საუბარი, იდენტიფიცირებულია და მის მიმართ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის დაკისრებას ველოდები. ის საქართველოში არ იმყოფება.

- სახელსა და გვარს არ ამბობთ?

- არა, გამოძიებას ხელს შევუშლით.

———————–

„რეზონანსი“, 30 მარტი, 2017 წელი

როგორ მუშაობს ლარიზაციის პროგრამა

„ეფექტს იგი მხოლოდ მოკლევადიან პერიოდში მოიტანს“

მარი ჩიტაია

ლარიზაციის გეგმა ეროვნული ვალუტის გამყარებას მხოლოდ მოკლევადიან პერიოდში დაეხმარება. ფინანსისტების აზრით, დოლარიზაციის შესამცირებლად მთავრობის მხრიდან ხელოვნური ჩარევა შედეგს ვერ მოიტანს, ვინაიდან ნებისმიერი ასეთი ღონისძიება ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდაზე უარყოფითად იმოქმედებს.

ლარიზაციის გეგმის პირველი ეტაპი, რომელიც სესხების გალარებას გულისხმობდა, წარუმატებელი აღმოჩნდა. სპეციალისტები შიშობენ, რომ იგივე ელოდება დანარჩენ ღონისძიებასაც, როგორიცაა კრედიტების 100 ათას ლარამდე ეროვნულ ვალუტაში გაცემის ვალდებულება და ფასდადება ლარში, რომელიც 1-ლი ივლისიდან ამოქმედდება.

როგორც ექსპერტები აღნიშნავენ, ამ რეგულაციებით განსაკუთრებულ შედეგს არ უნდა ველოდოთ. მართალია, 17 იანვრიდან ლარიზაციის გეგმა მოქმედებს, თუმცა დოლარიზაციის დონე კვლავ მაღალია. ბოლო მონაცემით, თებერვალში დეპოზიტების დოლარიზაციის კოეფიციენტმა 71% შეადგინა. იანვარში დოლარიზაცია 72.5% იყო, ხოლო ერთი წლის წინათ – 72.6%. ჯამში, უცხოურ ვალუტაში განთავსებულია 12.5 მილიარდის, ხოლო ლარში 5.1 მილიარდის დეპოზიტი.

2017 წლის თებერვალში, წინა თვესთან შედარებით, საქართველოს კომერციულ ბანკებში ლარში განთავსებული დეპოზიტები 50 მლნ ლარით გაიზარდა, ხოლო უცხოურ ვალუტაში მოზიდული დეპოზიტების მოცულობა 22 მლნ დოლარით შემცირდა. შარშანდელ თებერვალთან შედარებით, ლარში განხორციელებული დეპოზიტები 749 მლნ ლარითაა გაზრდილი, ხოლო უცხოურ ვალუტაში დეპოზიტები – 226 მლნ დოლარით.

ეროვნული ბანკისა და მთავრობის მიერ წარმოდგენილი ლარიზაციის გეგმა სწორედ ვალუტის გამყარებას ეფუძნება, თუმცა ფინანსისტები ამ პროცესისგან შედეგს ნაკლებად მოელიან. ანალიტიკოსი გიორგი პაპავა ფიქრობს, რომ საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში ლარის კურსის შენარჩუნება გაჭირდება.

„ლარიზაციის ფარგლებში შეიზღუდა დოლარში სესხის გაცემა და ეს მოკლევადიან პერიოდში ხელს შეუწყობს ეროვნული ვალდუტის გამყარებას. ბანკები იძულებულნი გახდებიან, მოიზიდონ ლარში მეტი რესურსი, ვიდრე წინა პერიოდში და ეროვნული ვალუტაც ამ მხრივ უფრო მიმზიდველი გახდეს. ჩემი ვარაუდით, ეფექტს იგი მოიტანს მოკლევადიან პერიოდში, ვინაიდან ნაკლები ადამიანი შეძლებს თანხის სესხებას იმის გამო, რომ ლარში საპროცენტო განაკვეთი მნიშვნელოვნად მეტია. ეს აისახება ეკონომიკურ ზრდაზეც და ის ცვლილებები, რომელიც მიღებულია, საშუალოვადიან პერიოდში შედეგს ვერ მოგვცემს. მეტიც, კურსზე ეს სამომავლოდ უარყოფითადაც შეიძლება აისახოს”, – აცხადებს გიორგი პაპავა.

შედეგს იგი ვერც ლარში ფასდადების ვალდებულების დაწესებაში ხედავს, რადგან მიაჩნია, რომ ეკონომიკურ ზრდას მთავრობა ასეთი ღონისძიებებით ვერ წაახალისებს და პრობლემა ამ მხრივ მომავალშიც იქნება.

„ლარში ფასდადების დაწესებით ბიზნესი გარკვეულწილად იზღუდება. მომხმარებელს ხშირად მოუწევს საფასო ცვლილება, რაც საბოლოოდ ბიზნესზე აისახება. არ ვამბობ, რომ ამით სამშენებლო სექტორი დაიქცევა, მაგრამ არც შედეგი გვექნება. ბიზნესზეა დამოკიდებული, რა პოლიტიკას შეიმუშავებს თავად, რომ არ დაზარალდეს. იმისთვის, რომ ადამიანები ენდობოდნენ ლარს, უნდა გვქონდეს ეკონომიკური ზრდა და ლარიზაცია მოხდეს ბუნებრივად და არა მთავრობის ხელოვნურად ჩარევის შედეგად. ამდენად, მოკლევადიან პერიოდში დოლარიზაციის შემცირება მოსალოდნელია, მაგრამ ეს მოცემულობა დიდხანს ვერ შენარჩუნდება”, – აცხადებს გიორგი პაპავა.

მთავრობის მხრიდან ლარიზაციის მიმართულებით მიმდინარე კამპანიას ფინანსისტებიც უარყოფითად აფასებენ. როგორც ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაციის ანალიტიკოსი მერაბ ჯანიაშვილი განმარტავს, ეროვნული ვალუტის სტაბილურობა მთავრობის მხრიდან გადადგმულ ნაბიჯებს არ უკავშირდება და გამოწვეულია უფრო მაკროეკონომიკური პარამეტრების გაუმჯობესებით 2017 წელს.

“ლარიზაციას და ლარის სტაბილურობას ერთმანეთისგან პრინციპულად გამოვყოფ. ლარიზაცია ეს არის, როცა ქვეყანაში დეპოზიტები და სესხები უმეტესწილად ეროვნულ ვალუტაშია განთავსებული. ლარის სტაბილურობა კი უცხოური ვალუტის შემოდინება-გადინებაზეა დამოკიდებული. ამიტომ კურსის ბოლოდროინდელ ტენდენციას მთავრობის მიერ დაწყებულ ლარიზაციის კამპანიასთან ნაკლები კავშირი აქვს. შედეგი ამ მხრივ განაპირობა ექსპორტისა და ფულადი გადმორიცხვების ზრდამ, რის პარალელურადაც გარკვეული მატება შეიმჩნევა ტურიზმში, ხოლო იმპორტი შემცირდა. ეკონომიკური ზრდაც უფრო მეტია. ჩემი აზრით, ლარიზაციის პროგრამა არც ისე წარმატებით მიმდინარეობს, მოსახლეობის მხოლოდ 23%-მა მოახდინა სესხის გალარება, დოლარში სესხის გაცემა შეიზღუდა და ამანაც გარკვეული გავლენა ჰპოვა. სამაგიეროდ, ლარზე მოთხოვნა გაიზარდა. ნამდვილად არ მაქვს მოლოდინი, რომ ამ ღონისძიებების გამო დოლარიზაციის მაჩვენებელი შემცირდება”, – აცხადებს მერაბ ჯანიაშვილი. მისი ვარაუდით, ლარში ფასდადების შემოღება შეცვლის მხოლოდ იმას, რომ კანონის უფრო მეტად დაცვა მოხდება და არა ეროვნული ვალუტის გამყარება, რისთვისაც ეს ნაბიჯი გადაიდგა.

„დოლარიზაციას ითვლიან იმით, თუ დეპოზიტების რა რაოდენობაა ეროვნულ ვალუტაში განთავსებული. შესაბამისად, რასაც ლარიზაციას მთავრობა ეძახის, სინამდვილეში არის სესხების ლარში გადატანა. ადამიანებს ვერანაირად ვაიძულებთ, რომ შეინახონ თანხა ვალუტაში, რომელსაც არ ენდობიან. ლარში ფასდადებით რეალურად არაფერი შეიცვლება. აქამდეც ასე იყო – ერთადერთი საგადამხდელო საშუალება ისედაც ლარია, უბრალოდ, არ ხდებოდა ამის მითითება და ანგარიშსწორებისას დოლარის ან ევროს ეკვივალენტი ლარის გადახდა უწევდათ. ახლა შეიცვლება ის, რომ ფასს მიუთითებენ ლარში. წმინდა ტექნიკური საკითხია, კანონის უფრო მეტად დაცვა მოხდება, სხვა მხრივ ცვლილებას არ ველოდები”, – დასძინა მერაბ ჯანიაშვილმა.

„რეზონანსი“, 30 მარტი, 2017 წელი

ბიუჯეტი უმუშევართა კომპენსაციას ვერ გასწვდება

ლევან ქისტაური: „დღეს საქართველო ამ ნაბიჯის გადასადგმელად მზად არ არის“

ნათია ლომიძე

საქართველოში აქტიურად საუბრობენ უმუშევართა კომპენსაციის თაობაზე. ამ საკითხს ჯანდაცვის სამინისტროს წინაშე არასამთავრობო ორგანიზაციები და გაერთიანებული პროფკავშირები აყენებენ. საფინანსო სფეროს ექსპერტები ამბობენ, რომ დღევანდელ ბიუჯეტს ამ ხარჯის გაწევის შესაძლებლობა არ აქვს. სამომავლოდ კი საკომპენსაციო თანხები ისე უნდა გაიწეროს, რომ სოციალურად დატვირთული ბიუჯეტი კიდევ უფრო მეტად არ დამძიმდეს.

გაერთიანებულმა პროფკავშირმა მთავრობას ინიციატივით მიმართა. პირებს, რომლებიც არ მუშაობენ, 6 თვის განმავლობაში პენსიის ოდენობის თანხა გადაუხადონ. როგორც პროფკავშირების ხელმძღვანელმა ირაკლი პეტრიაშვილმა განაცხადა, სამმხრივ სამუშაო ჯგუფში შედის როგორც ჯანდაცვის სამინისტრო, ასევე პროფკავშირები და დამსაქმებლების ორგანიზაცია.

“ინიციატივა ითვალისწინებს კომპენსაციას იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც კარგავენ სამსახურს და ვერ პოულობენ. ესაა უმუშევრობის შემწეობა. ასეთი ადამიანებისთვის უნდა იყოს მინიმალური პენსიის ოდენობის ანაზღაურება 6 თვის განმავლობაში. თანხა შეადგენს 180 ლარს”, – აღნიშნა პეტრიაშვილმა. შემწეობის გაცემა იმ მოქალაქეებზე იგეგმება, რომლებიც სამსახურს ეძებენ, თუმცა ვერ პოულობენ და არა ყველა უმუშევარ პირზე.

ჯანდაცვის მინისტრი დავით სერგეენკო გარკვეულწილად ეთანხმება პროფკავშირების მოსაზრებას, მაგრამ საკითხს უფრო გლობალურად იხილავს. მისი აზრით, ქვეყანაში უნდა იქნეს მიღებული უმუშევრობის კომპენსაციის ისეთი სქემა, რომელიც იქნება ოპტიმალური და რეალური. სერგეენკო ადასტურებს, რომ სამინისტროში პროფკავშირებთან უმუშევრობის კომპენსაციაზე მოლაპარაკება მიმდინარეობს.

ოპტიმალურ გამოსავალზე საუბრობენ ფინანსისტებიც, რომლებსაც მიაჩნიათ, რომ სოციალურად ისედაც დატვირთულ ბიუჯეტს დამატებითი ხარჯის გაწევა არ შეუძლია. “რეზონანსთან” საუბრისას პროფესორი ლევან ქისტაური აღნიშნავს, რომ ხარჯების გადანაწილება ისე მოხდეს, ბიუჯეტს ზედმეტ ტვირთად არ დააწვეს. ამჟამად, სოციალური მდგომარეობიდან გამომდინარე, მთავრობას მსგავსი ნაბიჯის გადადგმა არ შეუძლია.

“სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით, ქვეყანაში უმუშევართა რიცხვი 12%-ს აღწევს, თუმცა რეალობა სხვაგვარია. არსებობს ფარული უმუშევრობა (მხედველობაში მაქვს თვითდასაქმებულები). საერთო ჯამში, მათი რაოდენობა 50%-ს აღემატება. გასარკვევია, ეს კომპენსაცია უნდა გადანაწილდეს ოფიციალური სტატისტიკით დადგენილ უმუშევრებზე თუ მათზე, ვინც თვითდასაქმებულთა კატეგორიაში გადის.

მეორე ფაქტორია, რამდენი ხნის განმავლობაში უნდა გაიცეს დახმარება. ვადა აუცილებლად დაცული უნდა იყოს და არ მოხდეს მისი მუდმივად გაცემა. ასე სტიმული ეკარგება ადამიანს, მოძებნოს ახალი სამსახური. ასევე აუცილებელია განისაზღვროს, რა თანხით მოხდება ამ ადამიანების დაკმაყოფილება.

გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ჩვენი ბიუჯეტი სოციალურად ისედაც დატვირთულია. კიდევ დამატებითი ტვირთის დაკისრებას ნამდვილად ვერ გაუძლებს. მაშინ სხვა ხარჯი უნდა შემცირდეს. ამას სოციალური ხარჯის შეკვეცამდე მივყავართ. ეს იგივეა, ერთი სოციალური ხარჯი მეორეს გამო შეამცირო. ყველაფერს რომ გავწვდეთ, მაშინ უნდა გავზარდოთ გადასახადები. ნებისმიერ შემთხვევაში ეს ორი ვარიანტი მიუღებელია. ჩემი მოკლე პასუხი და შეფასება იქნება, რომ დღეს საქართველო ამ ნაბიჯის გადასადგმელად მზად არ არის”, – განუცხადა “რეზონანსს” ქისტაურმა.

უმუშევართა კომპენსირება მცირედით, თუმცა მაინც ხდება მეზობელ ქვეყნებში. თურქეთში სამსახურის დაკარგვის შემდეგ სახელმწიფო მოქალაქეს 180-დან 300 დღემდე ეხმარება და ისიც გარკვეული პირობებით – პირი ბოლო სამი წლის განმავლობაში, სულ მცირე, 600 დღე მაინც უნდა იყოს ნამუშევარი.

რუსეთში უმუშევრობის დახმარება საკმაოდ მცირეა – 850 რუბლიდან იწყება (36 ლარი) და მაქსიმუმ 4900 რუბლს აღწევს (210 ლარი). კომპენსაცია აქაც დამოკიდებულია პირის სამუშაო გამოცდილებასა და ანაზღაურებაზე.

აზერბაიჯანში ამ დროისთვის მთავრობა უმუშევართა კომპენსაციის გაუქმებას განიხილავს. კანონის მიხედვით, მას ხელფასის დაზღვევა ჩაანაცვლებს, სადაც კომპენსაციის თანხის ნახევარს-დამქირავებელი, ნახევარს კი თავად დასაქმებული გადაიხდის.

სომხეთში უმუშევართა კომპენსაცია 2012 წელს გააუქმეს.