„რეზონანსი“: ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „საკონსტიტუციო ცვლილებები, ვიზალიბერალიზაცია და რუსეთის პოლიტიკა საქართველოს მიმართ // „რუსეთი შეიძლება უფრო ეშმაკურ სვლას აპირებს, ვიდრე ველოდებით“
„რეზონანსი“: ინტერვიუ ვახტრანგ ძაბირაძესთან: „სახელმწიფოს არ აქვს რესურსი, რომ ჰყავდეს 20 ან 30 მინისტრი“ // „ბიუროკრატია მაქსიმალურად უნდა შეცირდეს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ შალვა შავგულიძესთან: „ოპოზიციამ საკონსტიტუციო კომისია, შესაძლოა, დატოვოს“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ დემურ გიორხელიძესთან: „თუკი ეს სტაბილური ტემპი შენარჩუნდება, ცუდი არ იქნება“ // „გაცილებით მეტი შეგვიძლია“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ რომან გოცირიძესთან: „მოსმენების კანონი ისევ პარლამენტში დაბრუნდება“
„ახალი თაობა“: ინტერვიუ ზაალ კასრელიშვილთან: „ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის გამოძიება თემურ ალასანიამ ჩაფარცხა.. ამის სანაცვლოდ რუსები მიხეილ სააკაშვილსა და ბიძამისს რაღაცებს დაჰპირდნენ, მაგრამ არ შეუსრულეს“ // „ყველა უბედურება, რაც დღეს ჩვენს ქვეყანას სჭირს, კანონიერი ხელისუფლების დამხობიდან დაიწყო“
„რეზონანსი“: ეკონომიკა ჯერჯერობით დაგეგმილზე მეტად იზრდება
„რეზონანსი“: ინტერვიუ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანდაცვის მინისტრ ქეთევან ბაკარაძესთან: „გასულ წელს თბილისში 1 409 აფხაზმა იმკურნალა უფასოდ…
„რეზონანსი“: „აფხაზებს რაც არ უნდა კარგი გავუკეთოთ, ისინი ჩვენკენ გამომხედავები არ არიან. ის ადამიანებიც კი, ვინც თბილისში ჩამოვიდა და იმკურნალა“ // საქართველოში მკურნალობის სანაცვლოდ აფხაზებს რუსულ პოლისებს სთავაზობენ
„რეზონანსი“: შავი ზღვა ცივი ომის ეპიცენტრი ხდება // „მთავარია, ეს ყველაფერი ნატო-რუსეთს შორის შეიარაღებულ დაპირისპირებაში არ გადაიზარდოს“
——————–
„რეზონანსი“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ რამაზ საყვარელიძესთან: „საკონსტიტუციო ცვლილებები, ვიზალიბერალიზაცია და რუსეთის პოლიტიკა საქართველოს მიმართ // „რუსეთი შეიძლება უფრო ეშმაკურ სვლას აპირებს, ვიდრე ველოდებით“ // „ვიზალიბერალიზაციის მიღების პარალელურად რუსეთმა შესაძლოა ამ საკითხისადმი პოლიტიკა შეცვალოს“
სალომე სარიშვილი
პოლიტოლოგი და ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე მიიჩნევს, რომ ვიზალიბერალიზაციის პროცესი მიგრაციის დამატებით საფრთხეს ნაკლებად გააჩენს, რადგან გამკაცრებული პოლიტიკის პირობებში საზოგადოება გარისკვას მოერიდება. ამ შეხედულების პარალელურად, ფსიქოლოგი იმასაც აღნიშნავს, რომ შესაძლოა ამ პროცესით რუსეთმა იხეიროს და ევროპას გარკვეული ხაფანგი დაუგოს, რადგან ის ჩვენს ტერიტორიას აკონტროლებს. ამბობს, რომ ასეთ შემთხვევაში ევროპას რუსეთისთვის ანგარიშის გაწევა მოუწევს.
ვიზალიბერელიზაციის თემასა და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე “რეზონანსი” რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.
- ვიზალიბერალიზაციის თემით დავიწყოთ. როგორ ფიქრობთ, რა სარგებელს მოიტანს ეს პროცესი ქვეყანას და თუ ხედავთ სავიზო რეჟიმის გამარტივების პარალელურად რამე ტიპის რისკებს?
- გადინების რისკებისა რა მოგახსენოთ, მიგრაციის დონე ვიზალიბერალიზაციის გარეშეც საკმაოდ დიდია. ვფიქრობ, ამ პროცესის, ანუ სავიზო რეჟიმის გამარტივება, მიგრანტების რაოდენობას დიდად არ შეცვლის, ვინაიდან საუბარი 90-დღიან ვიზიტზეა. როგორც ცნობილია, არის ქვეყნები, სადაც მოკლევადიანი სამუშაოები შესაძლებელია და ეს იმ ქვეყნებისთვისაც მომგებიანია, თუმცა არ მგონია, სავიზო რეჟიმის გამარტივებამ ამ ქვეყნებში დარჩენის მსურველთა რიცხვი გაზარდოს. გასაგები და ცხადია, რომ დარჩენის შემთხვევაში რისკები მატულობს, ვგულისხმობ ჯარიმებსა და ა.შ, ამიტომ მგონია, რომ ამას საზოგადოება გაიაზრებს. ამ ფონზე, არ მგონია, რომ ადამიანი რისკზე წავიდეს, რადგან ეს მისთვისაც არ იქნება კარგი შედეგის მომტანი. გამკაცრების ფონზე, მეეჭვება, რომ არალეგალური გზით დარჩენა ვინმემ გადაწყვიტოს, ლეგალურად კი ისინი 90 დღეზე ვერ გაჩერდებიან. თუმცა, ამასთანავე ისიცაა, რომ საზოგადოების აზრი ყოველთვის ცუდისკენაა მიმართული, ამიტომ ეს გამორიცხული არაა.
- თქვენი აზრით, რა ზომებს უნდა მიმართოს სახელწიფომ ამ რისკების შესამცირებლად?
- ზუსტად ამიტომ სახელწფომ ამ რისკების შემცირებაზე უნდა იზრუნოს და სამუშაო ადგილების შექმნაზე იმუშავოს. სოციალური მდგომარეობის გაუმჯობესება ყველაზე გონივრული გამოსავალია, რადგან წასვლის ძირითადი მიზეზი სწორედაც რომ ამ საკითხს უკავშირდება. ეს პრობლემა თუ არ მოიხსნა, საუბრით რამდენიც არ უნდა ილაპარაკო, პრობლემა მაინც ვერ გადაიჭრება. ლაპარაკი უფრო გემრიელს ვერც საჭმელს გახდის და ვერც საცხოვრებელ გარემოს.
- ვიზალიბერალიზაციის მიღებამდე რუსეთის პრეზიდენტი საქართველოსთვის სავიზო რეჟიმის გამარტივებაზე ღია განცხადებებს აკეთებდა, თუმცა ამის შემდეგ ამაზე საუბარი შეწყდა. რას ფიქრობთ, შეიძლება რუსეთის მხრიდან ეტაპობრივად რამე რეაქციას ველოდოთ?
- გულახდილად რომ გითხრათ, რაღაც მოვლენებს აქამდეც ველოდი. მოვლენებს, რომელიც რუსეთის უკმაყოფილების გამო, ქართულ პოლიტიკაში გაჩნდებოდა. შეგახსენებთ, რომ ანალოგიური ნაბიჯების გადადგმას ფაქტობრივად უკრაინის ბედი შეეწირა. დღემდე გაუგებარია, რატომ არ გაჩნდა იგივე მოვლენები ჩვენთან. გაუგებარი – ცხადია ამ სიტყვის კარგი გაგებით. არ მგონია, ეს გაღიზიანება ეტაპობრივად გამოვლიდნეს. ამ ვარაუდმა – თუ რატომაა გაჩერებული რუსეთი, მაფიქრებინა, რომ შეიძლება რუსეთი უფრო ეშმაკურ სვლას აპირებს, ვიდრე ველოდებით ადამიანები, რომლებიც დაცვის პოლიტიკას შევეჩვიეთ.
- მაგალითად, რა ტიპის სვლას?
- საქმე ისაა, რომ რუსეთისთვის შეიძლება არ იყოს მომგებიანი ჩვენი დასჯა, მას მერე რაც უკრაინის გამო, მთელი დასავლეთი მის მხარეს გადაიწია. არ გამოვრიცხავ, რომ რუსეთმა ასეთი ნაბიჯების მიმართ პოლიტიკა შეცვალოს და არც იმას გამოვრიცხავ, რომ შეიძლება რუსეთმა ხეირიც კი იპოვა იმაში, რომ ჩვენ ევროპასთან უფრო მიახლოებული გავხდეთ.
- სარგებელი რა თვალსაზრისით?
- ხეირი იმ თვალსაზრისით, რომ ის ჩვენს ტერიტორიებს აკონტროლებს. არაა გამორიცხული, რომ რუსეთს ჰქონდეს ჩანაფიქრი იმისა, რომ ამ ტერიტორიამ ევროპისკენ გაიწიოს და შემდეგ მისი კონტროლით სხვა რამეზე იფიქროს. დავუშვათ იმაზე, რომ ამ ტერიტორიის კონტროლით ევროპას რიგი ნაბიჯების გადადგმა აიძულოს, ისეთის, როგორიც მას აწყობს. თუკი მან თავისი პოლიტიკა ევროპაზე ააგო და მისი ძირითადი სამიზნე სწორედაც რომ ევროპაა, მაშინ გამორიცხული არაა, მისთვის ევროპაში ისეთი ქვეყნების შეშვება იყოს ხელსაყრელი, რომელთაც რუსეთისათვის ანგარიშის გაწევა მოუწევთ.
- სამთავრობო გუნდსა და ოპოზიციაში მოსალოდნელ საკონსტიტუციო ცვლილებებზე ყოველდღიურად დავობენ. ამ თემამ პრეზიდენტისა და მმართველი გუნდის კიდევ ერთი მწვავე დაპირისპირებაც გამოავლინა. თქვენ როგორ აფასებთ მთელ ამ პროცესს?
- რა გითხრათ, როგორც ერთ-ერთ მოქალაქეს, ამის ყურება ძალიან მომბეზრდა. მითუმეტეს, მოქალაქეს, რომელსაც ამ თემაზე ჟურნალისტები კითხვებს ხშირად უსვამენ. მომბერზდა იმიტომ, რომ ეს უაზრო თემაა. მიმაჩნია, რომ გადაწყვეტილება, რომელიც საპარლამენტო რესპუბლიკაზე გადასვლას უკავშირდება, სწორი არაა და ჩვენ საპრეზიდენტო რესპუბლიკა უნდა ვიყოთ, მაგრამ თუ ამ ძირითად საკითხს გვერდზე გადავდებთ, არსებითი საკითხი კომისიას არ გაუპროტესტებია.
ამ დროს კი, ამ საკითხზე დაფიქრება ოპოზიციის ინტერესში უნდა იყოს, მაგრამ, სამწუხაროდ მისი პოლიტიკური დონე არსებით საკითხებს ვერ ავლებს. თუ ამას გვერდზე გადავდებთ, მერე რაღა აზრი აქვს არჩეული უნდა იყოს თუ არა პრეზიდენტი პირდაპირი გზით, უნდა დარჩეს თუ არა მოსამართლეების წარდგენის უფლება და ა.შ. მას ისედაც აქვს ამის უფლება, თუმცა მათ შემდგომ თავადაც არ ენდობა, ასევე აქვს უფლება ვეტოს გამოყენების, რომელიც ვერცერთ კანონპროექტს ვერ აჩერებს, რადგან უმრავლესობა ძლევს. პრაქტიკულად, არც ერთი მიმართულებით პრეზიდენტის ამ ძალაუფლების დატოვებას აზრი არ აქვს. რაღას ვდავობთ ვერ გავიგე.
- რეფერენდუმის ჩატარების იდეაზე რა აზრის ხართ?
- რა თქმა უნდა არის, ეს შესაძლებელია. არის ქვეყნები, სადაც ეს კეთდება, აგერ რეფერენდუმი თურქეთმა ჩაატარა, თუმცა, თურქეთის პოლიტიკურ წრეებს უფრო მაღალი ლეგიტიმაცია სურთ და შესაბამისად, გადაწყვეტილება ხალხს მიაღებინეს, თუმცა ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ გადაწყვეტილებას რეალურად მართლა ხალხი იღებს. ეს ნიშნავს იმას, რომ ესაა კარგად დამუშავებული, კონცეპტუალური გადაწყვეტილება, ამის უნარი ხალხს სულაც არ აქვს, მაშინ პარლამენტი საჭირო არ იქნებოდა.
- თუმცა მმართველი გუნდი ირწმუნება, რომ საბოლოო დოკუმენტის შედგენის შემდეგ საერთო, სახალხო განხილვები დაიწყება…
- ასეთი განხილვები კონსტიტუციისთვის საჭიროა, თუმცა ის ყოველთვის ფორმალურია და ახლაც ასე იქნება. ამას ცუდი თვალით კი არ ვუყურებ, უბრალოდ ჩემი სპეციალობიდან გამომდინარე ვფიქრობ – ფსიქოლოგები არ მივიჩნევთ, რომ რაც უფრო ბევრი ხალხი მონაწილეობს გადაწყვეტილების მიღებაში, ეს უკეთესია. ხალხის აზროვნების პროცესი ყოველთვის უფრო ქაოსურია, ვიდრე ინდივიდებისა. ხალხის ინტელექტი ინდივიდუალურ ინტელექტზე მეტი არაა, ეს გუნდური დავა არაა, ამიტომ ნებისმიერი მისწრაფება იმისა, რომ გადაწყვეტილება ხალხს მიაღებინონ, აშკარად პოლიტიკოსების სურვილია – თავიანთი მიზნებისთვის ხალხი შირმად გამოიყენონ.
- და ბოლოს, სამთავრობო ქალაქის მშენებლობის იდეაზე რას გვეტყვით?
- სამთავრობო ქალაქი უბრალოდ კარგია და ასეთი ჩანაფიქრი ბევრ ქყვენას ამშვენებს, ამიტომ იდეას ვერ შევრისხავ და ამას ხაზს ბევრი უსვამს, მაგრამ არსებობს მაგრამ… პოლიტიკური თვალსაზრისით მეჩვენება, რომ ეს იდეა წამგებიანია. სიმართლე გითხრათ, ამდენი წამგებიანი იდეის კომენტირება მომბეზრდა კიდევაც. ხელისუფლების პოლიტიკისთვის ეს წამგებიანია, რადგან ეს შეიძლებოდა მაშინ გაკეთებულიყო, როდესაც ხალხი ჩათვლიდა, რომ ხელისუფლებამ ბევრი რამ შეასრულა. ასეთ შემთხვევაში, ეს არანაირ ზედმეტ ემოციებს არ გამოიწვევდა, ხოლო როცა ხალხი თვლის, რომ ხელისუფლებას პირობები ჯერჯერობით შესრულებული არ აქვს, ამ ფონზე, ამ ტიპის ნაბიჯების გადადგმა, სულ რომ გროშები დაჯდეს, მინიმუმ არადროულია.
- როგორ ფიქრობთ, რატომ დგამს “ქართული ოცნება” თქვენი თქმით, არადრულ ნაბიჯებს?
- რა მოგახსენოთ, ნაწილობრივ . არა იმ თვალსაზრისით, რომ ოპოზიცია, რომელსაც ყოველთვის შეუძლია წამოაძახოს რამე, ვგულისხმობ “ნაციონალურ მოძრაობას”, ამ შემთხვევაში დანარჩენებს ვგულიხმობ. ადრე ვისაუბრეთ და ახლაც გავიმეორებ – კონსტიტუციურ ცვლილებას, საპრეზიდენტო რესპუბლიკა არის ფორმა, სადაც პარტიული გავლენა აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე არ არსებობს. ხომ ამბობს ოპოზიცია, რომ არაფორმალურ მმართველობას ბოლო უნდა მოვუღოთ, გააკეთებენ თუ არა ამას, არ ვიცი, მაგრამ მათი მხრიდან ყველაზე ლოგიკური საპრეზიდენტო რესპუბლიკისკენ წასვლა იქნებოდა, რადგან ასეთ შემთხვევაში უკვე შეუძლებელი იქნებოდა ძალაუფლება რომელიმე ერთი პალატის ხელში მოექცეს, ეს არავის თავში არ მოსვლია. ეს კი ნიშნავს, რომ ოპოზიციური პარტიები არ ფიქრობენ, ან რეალური მიზანი არაა ის, რასაც აცხადებენ და მხოლოდ ხმაური უნდათ.
„რეზონანსი“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ ვახტრანგ ძაბირაძესთან: „სახელმწიფოს არ აქვს რესურსი, რომ ჰყავდეს 20 ან 30 მინისტრი“ // „ბიუროკრატია მაქსიმალურად უნდა შეცირდეს“
თიკო ოსმანოვა
„ვენეციის კომისიისადმი ჩემი დამოკიდებულება მაინცდამაინც პოზიტიური არ არის. ისინი აფასებენ დემოკრატიულობის ხარისხს. რამდენად დემოკრატიულია ესა თუ ის მუხლი, ან რამდენად ჯდება ზოგად სტანდარტებში. ეს, რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ არ ნიშნავს იმას, რომ მათი შენიშვნები აუცილებლად მოერგება ქართულ სინამდვილეს, რადგან არ იციან ქვეყნის ვითარება და საზოგადოების განწყობა”, – ამბობს “რეზონანსთან” საუბრისას ანალიტიკოსი ვახტანგ ძაბირაძე.
ვახტანგ ძაბირაძე: ამ ეტაპზე ნამდვილად გამიჭირდება პასუხის გაცემა – საბოლოო ჯამში, როგორ კონსტიტუციას მივიღებთ. ვარიანტები ვიცი, მაგრამ საბოლოოდ როგორ ჩამოყალიბდება, უცნობია. ჯერ სამუშაო ვარიანტიც არ მინახავს. როგორც მითხრეს, მომავალ კვირაში დაარიგებენ პირველ სამუშაო ვარიანტს შეჯამებულს, ყველა ქვეჯგუფის მიერ. შემდეგ ალბათ განხილვა მოეწყობა. ამ წუთში რომ გითხრათ, რამე ვიცი, სად რა როგორ იქნება, მოგატყუებთ. შემიძლია ვისაუბრო მხოლოდ იმაზე, თუ რა საკითხებზეა ამჟამად აზრთა სხვადასხვაობა. ეს არის – საარჩევნო სისტემაზე, არჩევის წესზე, როგორც პრეზიდენტის ისე პარალმენტის. ხოლო, საბოლოო ჯამში, რას შემოგვთავაზებს უმრავლესობა, ჯერჯერობით უცნობია.
- თუმცა ოპოზიცია უკმაყოფილებას უკვე გამოთქვამს და ზოგიერთმა, შესაძლოა, კომისიას ბოიკოტიც გამოუცხადოს. მაგალითად, ეს განცხადება გუშინ შალვა შავგულიძემ გააკეთა...
- ვნახე შალვას განცხადება, მან თქვა, თუ არჩევნების წესი არ შეიცვლება, მაშინ ჩვენ დავტოვებთო. იგი პოლიტიკოსია და ამ საკითხისადმი პარტიული დამოკიდებულება აქვს. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩემთვის მისაღები იყოს ან მიუღებელი. არ ვჩქარობ ასეთი განცხადებების გაკეთებას. უნდა ვნახო, რას შემოგვთავაზებენ. შემოთავაზების შემდეგ ვეცდები, ჩემი წინადადებები გამოვთქვა, მერე იქნება თუ არა ეს გაზიარებული, იმის შემდეგ მივიღებ გადაწყვეტილებას. ჯერჯერობით არსად არ მეჩქარება.
- პრეზიდენტის კამპანიას – „კონსტიტუცია ყველასია“ როგორ უყურებთ?
- ანალოგიური დამოკიდებულება მაქვს პრეზიდენტის ამ კამპანიაზე. იმის შემდეგ, რაც წარმოდგენილი იქნებოდა თუნდაც სამუშაო ვარიანტი, გასაგები იქნებოდა, რომ მერე დაეწყო პრეზიდენტს აქცია. ჯერჯერობით, როდესაც ასეთი ვარიანტი წარმოდგენილი არ არის, არავინ არ იცის, სად, რომელ თავში და მუხლში რა ცვლილება შევიდა და როგორია მთლიანობაში ეს კონსტიტუცია, მგონია, რომ ეს აქცია ნაადრევია. თუმცა როგორც ყველა მოვლენას, ამასაც აქვს მეორე მხარე – პრეზიდენტის ამ აქტიურობამ გამოიწვია დადებითი ის, რომ საზოგადოებაში გაჩნდა მოლოდინი. ანუ აქტუალური თემა გახადა. ეს უკვე კარგია.
- ეს არ იქნება ერთგვარი პრევენცია?
- არა მგონია, რომ პრევენცია იყოს. ჩვენ არ ვიცით, უმრავლესობას რა უნდა და ასე წინასწარ პრეზიდენტი ვერ იმოქმედებს. თუმცა ვნახე საზოგადოების აქტიურობა, რაც ძალიან კარგია. ბოლოს და ბოლოს დავიწყეთ რაღაცაზე მსჯელობა.
- ვენეციის კომისიის წარმომადგენლებს თუ შეხვდით თქვენ პირადად?
- ვენეციის კომისიისადმი ჩემი დამოკიდებულება მაინცდა მაინც პოზიტიური არ არის. ისინი აფასებენ დემოკრატიულობის ხარისხს. რამდენად დემოკრატიულია ესა თუ ის მუხლი, ან რამდენად ჯდება ზოგად სტანდარტებში. ეს, რა თქმა, უნდა ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მათი შენიშვნები აუცილებლად მოერგება ქართულ სინამდვილეს, რადგან არ იციან ქვეყნის ვითარება და საზოგადოების განწყობა. ზოგადად, საარჩევნო წესი, როგორიც არის პროპორციული და შერეული, ორივე დემოკრატიულია.
- მამუკა მდინარაძის განცხადებით, ვენეციის კომისიის წევრებს პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით ვიღაცამ არასწორი ინფორმაცია მიაწოდა...
- არ ვიცი, ვინ რა მიაწოდა. მე არ შევხვდრივარ კომისიის წევრებს. როგორც წესი, პრეზიდენტს პირდაპირი და არაპირდაპირი წესითაც ირჩევენ, ორივე დემოკრატიულია. იქ შეიძლება ითქვა, რომ უმჯობესია და მართლაც უმჯობესია, პრეზიდენტის არაპირდაპირი წესით არჩევა მოხდეს.
- ანუ თქვენ მომხრე ხართ, რომ პრეზიდენტი პარლამენტმა აირჩიოს?
- მხოლოდ ერთი პირობით, ასე მარტივად არა – მას მხარი უნდა დაუჭიროს როგორც უმრავლესობის უმრავლესობამ, ასევე ოპოზიციის უმრავლესობამ. მხოლოდ ამ შემთხვევაში ვარ თანახმა.
- თვითმმართველი ქალაქების რაოდენობის შემცირებას როგორ უყურებთ?
- ასე ფრაგმენტულად ლაპარაკი ცალკე აღებულ თემაზე არ შეიძლება. ერთხელ და სამუდამოდ ჩამოვყალიბდეთ, როგორი ბიუროკრატიული სახელმწიფო გვინდა. ვარ მომხრე იმისა, რომ რაიონების დონეზე იყოს პირველადი თვითმმართველობა. ანუ რაიონი იყოს თვითმმართველი ერთეული და არა მისი დანაწევრება და დაყოფა მოხდეს. გამომდინარე აქედან, ვფიქრობ, რომ სახელმწიფომ ბიუროკრატია უნდა შეამციროს მაქსიმალურად.
სახელმწიფოს არ აქვს იმის რესურსი, რომ ჰყავდეს 20 ან 30 მინისტრი და ა.შ. კონცეპტუალურად ეს არის ჩემი პოზიცია, თორემ ამას ნაწილობრივ ასე გავაკეთებ და ნაწილობრივ ისე, არ გამოვა. ხელისუფლებას თუ მარტო თვითმმართველობის გარდაქმნა უნდა, ასე არ გამოვა, ეს უბრალოდ თამაშია, რაც იმას ნიშნავს, რომ სხვას მოაკლო ფული და დაიტოვო შენთვის.
„ახალი თაობა“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ შალვა შავგულიძესთან: „ოპოზიციამ საკონსტიტუციო კომისია, შესაძლოა, დატოვოს“
„თავისუფალი დემოკრატების“ თავმჯდომარე შალვა შავგულიძე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში აცხადებს, რომ ოპოზიციის პროტესტი კავშირში იქნება საარჩევნო კანონმდებლობის ცვლილებასთან.
- ბატონო შალვა, ოპოზიციამ 15 აპრილამდე მოსთხოვა ხელისუფლებას კონსტიტუციის ცვლილებების სამუშაო ვარიანტის გამოქვეყნება. პარალელურად, ირაკლი კობახიძე ვენეციის კომისიას შეხვდა და ცვლილებების პირველადი ვარიანტი გადასცა. რა დონეზეა შესრულებული სამუშაოები კომისიაში?
- ირაკლი კობახიძემ „რაუნდებად“ მონათლა ეს სამუშაოები. არადა, ცუდი გამოცდილება გვაქვს „რაუნდებად“ და „ტალღებად“ მონათლული ღონისძიებების. მმართველ პოლიტიკურ ძალას უკვე აქვს კონსტიტუციის ცვლილებების პროექტი ჩამოყალიბებული. ამიტომ მივმართეთ, რომ პროექტი რაც შეიძლება დროულად გამოაქვეყნონ, რათა ოპოზიციას, საზოგადოებას ჩვენი პოზიციის დაფიქსირების შესაძლებლობა მოგვეცეს. თუ საჭირო იქნება, მაშინ ოპონირებას გავწევთ, თუ არადა, მხარს დავუჭერთ. არ არის გამორიცხული, თუ ოპოზიცია მიიჩნევს, რომ განხორციელებული კონსტიტუციური ცვლილებები დამაზიანებელი იქნება ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის, დავტოვოთ საკონსტიტუციო კომისია.
- რა შემთხვევაში დატოვებს ოპოზიცია საკონსტიტუციო კომისიას?
- ჩვენ ნეგატიურ შედეგზე პასუხისმგებლობას ვერ ავიღებთ.
- ბატონო შალვა, ოპოზიციის პროტესტი კონკრეტულად საარჩევნო კანონმდებლობასთან იქნება დაკავშირებული? კომისია თუ იმ მოდელს არ დაუჭერს მხარს, რომელიც ოპოზიციას აქვს წარდგენილი, მაშინ კომისიას დატოვებთ?
- დიახ. ოპოზიციის პროტესტი იქნება კავშირში სწორედ საარჩევნო კანონმდებლობის ცვლილებასთან. ძირეული საკითხი პრეზიდენტის უფლებამოსილებებია, მაგრამ ასევე მთავარი საკითხია საარჩევნო კანონმდებლობის ცვლილება. მმართველი ძალა ერთ დათმობაზე წავიდა გარკვეული ზეწოლის შედეგად. ეს დათმობა ეხება პრეზიდენტის არჩევის წესის ამოქმედებას, რომელიც არა ამ საპრეზიდენტო არჩევნებზე ამოქმედდება, არამედ შემდეგ არჩევნებზე. მეორე – მაჟორიტარული არჩევნები პროპორციული არჩევნებით უნდა შეიცვალოს და ამ წესით არჩეულ პარლამენტს მიეცეს უფლება, აირჩიოს მომდევნო არჩევნებზე პრეზიდენტი.
- წავა ამ დათმობაზე ხელისუფლება?
- ვერ გეტყვით, რადგან უკვე მოვისმინეთ ხელისუფლებისგან, რომ ის თანახმაა, პროპორციულ არჩევნებზე გადავიდეს ერთი დათქმით: გადაუნაწილებელი მანდატები პირველ ადგილზე გასულმა პარტიამ წაიღოს სრულად. ახლანდელ არჩევნებზე მანდატების 20% დარჩა გადაუნაწილებელი, გამოდის, რომ ხელისუფლებას მაინც უნდა დაუმსახურებელი ბონუსის მითვისება. თუ ხელისუფლება რეალურად არ დათანხმდება სამართლიანი სისტემის შემოღებაზე, მაშინ ჩვენ, ოპოზიცია, საკონსტიტუციო კომისიას დავტოვებთ. ოპოზიციამ უკვე შევთავაზეთ ხელისუფლებას საარჩევნო სისტემის ისეთი ვარიანტი, რომელიც საერთოდ არ ტოვებს გადაუნაწილებელ მანდატებს. ეს სისტემა არის სრულად პროპორციული სისტემა. თუ ამ შეთავაზებას მიიღებს ხელისუფლება, მაშინ მისაღები იქნება, პრეზიდენტი აირჩიოს პარლამენტმა, თუმცა პრეზიდენტს უნდა შეუნარჩუნდეს არსებული უფლებამოსილებები, ესეც იქნება ჩვენი ერთ-ერთი მოთხოვნა. მეტიც, პირადად მე შევთავაზე კომისიას, რომ უნდა გაეზარდოს უფლებამოსილება კონკრეტული მიმართულებით.
- რა უფლებამოსილებაზეა საუბარი?
- ჩემი ინიციატივაა, რომ ქვეყნის მთავარი პროკურორი პრეზიდენტმა წარადგინოს და პარლამენტმა დაამტკიცოს, თუმცა ახლა ამბობენ, რომ პრეზიდენტს უნდა ჩამოერთვას უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეთა ნომინირების უფლება. თუ ნეიტრალური არბიტრი უნდა იყოს პრეზიდენტი, უკეთესი არ არის, სწორედ ნეიტრალურმა არბიტრმა მოახდინოს პოლიტიკისგან ნეიტრალური და დისტანცირებული უწყების, უზენაესი სასამართლოს, მოსამართლის ნომინირება?!
- კომისიაში თქვენს წინადადებას გაითვალისწინებენ?
- იმთავითვე არაკეთილსინდისიერ ფორმატში მიმდინარეობდა კომისიაში მუშაობა.
- რატომ?
- კომისიის მუშაობის დაწყებისთანავე, პირველივე სხდომაზე ჩვენ დავაყენეთ საკითხი, რომ მმართველ ძალას კონცეფცია წარმოედგინა, თუ რა მიმართულებით აპირებდა ცვლილებების განხორციელებას, თუმცა ასეთ შეთავაზებაზე უარი მივიღეთ. კომისიის თავმჯდომარემ ეს უარი განმარტა იმით, რომ მმართველ ძალას არ უნდა, თავისი შეხედულება მოახვიოს თავს კომისიას, ამიტომ მუხლობრივად გავიაროთ და კონსტიტუციის თითოეულ მუხლზე კომისიის წევრებმა თავიანთი მოსაზრება გამოთქვან.
- რა საფრთხეს ხედავთ ამაში?
- იმას, რომ ხელისუფლებამ არ გაამჟღავნა, რას აპირებს. ეს არის პასუხისმგებლობისგან გაქცევა იმ ცვლილებებზე, რომელთა განხორციელებასაც გეგმავს მმართველი ძალა. კონსტიტუცია არ არის სიმინდის ყანა და არ შეიძლება, მივყვეთ და გადავიაროთ.
- რა მიმართულებით აპირებენ ცვლილებას?
- აპირებენ პრეზიდენტის ინსტიტუტის სრულ დამორჩილებასა და გაკონტროლებას. თავიდან ეს იმიტომ არ გამოამჟღავნეს, რომ საბოლოოდ მიღებულ ამ ცვლილებას ხელისუფლება დაარქმევს კომისიის მიერ მიღებულ ცვლილებას. ამიტომაც ვამბობ, რომ ეს არ არის კეთილსინდისიერი მიდგომა. ამ ცვლილებებზე პასუხისმგებლობა მთლიანად ხელისუფლებამ უნდა აიღოს. მმართველმა ძალამ საზოგადოება უნდა დაარწმუნოს, რომ ეს საკონსტიტუციო ცვლილებები მას მართლაც უნდა ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის და არა – ხელისუფლების უზურპაციისთვის.
„ახალი თაობა“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ დემურ გიორხელიძესთან: „თუკი ეს სტაბილური ტემპი შენარჩუნდება, ცუდი არ იქნება“ // „გაცილებით მეტი შეგვიძლია“
ქვეყანაში არსებულ ეკონომიკურ პროცესებს „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში ექსპერტი ეკონომიკურ საკითხებში დემურ გიორხელიძე აფასებს.
- ბატონო დემურ, ფინანსთა მინისტრი აცხადებს, საკმაოდ კარგად მივდივართო. თებერვალში ზრდის მაჩვენებელმა 4,4% შეადგინა, ხოლო იანვარში _ 4,8%. მართლაც კარგად მივდივართ ეკონომიკური თვალსაზრისით?
- ეს მაღალი პროცენტები არ არის საქართველოსთვის, მაგრამ მთავარი მაინც ის არის, რომ 2017 წელს სტაბილური ზრდის ტემპები იყოს. ჩვენ 4%-ზეც რომ გავიდეთ წლიურ მაჩვენებელზე, იმ წარუმატებელი წლების შემდეგ ეს არ იქნება ურიგო და მოამზადებს უკვე ნიადაგს 2018 წლისთვის, რომ ცოტა უკეთესი წელი იყოს. დიდად უკეთესი ვერ იქნება.
- რატომ ვერ იქნება? თუკი შენარჩუნდება ზრდის ტენდენცია?
- იმიტომ, რომ არცერთი მაკროეკონომიკური პრობლემა გადაწყვეტილი არ არის. ის დეფექტები, რომლებიც მაკროეკონომიკურ პოლიტიკაშია, განაპირობებს არასწორ ფისკალურ პოლიტიკას და ასევე არასწორ მონეტარულ პოლიტიკას, რომელსაც ეროვნული ბანკი ახორციელებს. იქნებ მოხდეს კოორდინაცია და ჩვენ მივიღოთ პოლიტიკა, რომელიც ეკონომიკური ინტერესებიდან და ეკონომიკის მოთხოვნებიდან იქნება ნაკარნახევი და არა – რამდენიმე ვიწრო ჯგუფის ინტერესების შესაბამისად.
- დღევანდელი მონაცემებით რის თქმა შეგიძლიათ?
- კარგია დღეს ეს მონაცემები, გაცილებით დიდი ტემპებით ზრდის პოტენციალი აქვს საქართველოს, შეიძლება ითქვას, ორნიშნა ციფრებისა, მაგრამ ამას უნდა ფილიგრანული ტექნიკა და კომპლექსური მიდგომები. ნელ-ნელა აქამდე უნდა მივიდეთ.
- რა უნდა გაკეთდეს იმისთვის, რომ შენარჩუნდეს ზრდის ტენდენცია? რამდენად სწორად მიდის ეკონომიკური გუნდი?
- მე ვერ გეტყვით, რომ ჯერჯერობით რაღაც განსაკუთრებული იმედების საფუძველი არსებობს. გამოსავალი ძალიან მარტივია – ეს კერძო სექტორის გააქტიურებაა, ასევე კონკურენტუნარიანი და თანამედროვე მაღალტექნოლოგიური პროდუქციის გამოშვებაა. ქვეყნის მახინჯი ფინანსური სტრუქტურა აუცილებლად უნდა შეიცვალოს. ნელ-ნელა მრავალფეროვნებით უნდა შეივსოს ბაზარი, ყველას თავისი ნიშა ექნება. ასევე დასალაგებელია ის, რასაც ჰქვია ზოგადად თამაშის წესები და კონკურენტუნარიანი გარემო.
- რა თვალსაზრისით?
- ყველა მეწარმეს, ყველა სუბიექტს საბაზრო სფეროში ერთნაირი საკანონმდებლო მოთხოვნა და მიდგომა უნდა გააჩნდეს. თუ კონკურენცია დაცული არ იქნა ქვეყანაში, არაფერი გამოგვივა და ყოველთვის გვექნება 4,8% და 5,6%.
- რას იტყვით ლარის კურსთან დაკავშირებით, რომელიც ბოლო პერიოდში შედარებით დასტაბილურდა და 2,44-2,45-ის ფარგლებში მერყეობს?
- არა მგონია, რომ რაიმე სტაბილურობის დონეზე იყოს გასული. იგი ისევე ირყევა, მართალია, შედარებით ნაკლებად, მაგრამ ირყევა. ჩვენ არ ვიცით, რა პოლიტიკას ატარებს ეროვნული ბანკი ან საერთოდ რას აკეთებს. ამაზე ინფორმაცია არ არის, კონტროლის პალატა არ არსებობს, არ არსებობს სამსახური, რომელიც პარლამენტის დონეზე, კონტროლის თვალსაზრისთ ზუსტად შეამოწმებდა ეროვნული ბანკის საქმიანობას.
- დღეს არ არსებობს მაკონტროლებელი ორგანო, რომელიც ეროვნულ ბანკს გაუწევს ზედამხედველობას?
- არსებობს რაღაც სამსახური, რომელსაც სახელმწიფო აუდიტის სამსახური ჰქვია, მაგრამ, საერთოდ თუ აკეთებს რაიმეს, მე ამის დიდი ეჭვი მაქვს. ჩვენ არ გვაქვს ოფიციალური მაკონტროლებელი ორგანო, რომელსაც ვენდობით. ამიტომ ასეთ ცალმხრივ სიტუაციებში რაიმე განსაკუთრებულ იმედებზე ყოფნა შეუძლებელია.
- რას იტყვით მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებთან დაკავშირებით? ისინი რთულ მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ...
- ისინი აქამდე აღვირახსნილ საქმიანობას ეწეოდნენ. ეს ერთ-ერთი დიდი შეცდომაა, როდესაც ამ ორგანიზაციების ყოვლად გაუმართლებელმა და ყაჩაღურმა საქმიანობამ არაერთი ადამიანი დააზარალა. ბიზნესსაქმიანობას სწორად და სამართლიანად უნდა ეწეოდე. როცა 750 და 1000%-იანი სესხები გაიცემოდა, აქ უკვე ხელისუფლების პრობლემა იყო. ხელისუფლების შეცდომა იყო ამის ასე მიშვება და არა ამ ხალხისა. ადამიანებს თუ ნებას მისცემ, შესაძლოა, სულ გაძარცვონ სახელმწიფო. ამიტომ, ვერ მოსთხოვ კერძო პირს, იყოს გმირი. იგი ისეთია, როგორსაც სახელმწიფო კანონის ფარგლებში ჩასვამს. ასე რომ, ეს იყო შეცდომა.
- როგორია თქვენი მოლოდინი გაზაფხული-ზაფხულის პერიოდისთვის?
- თუკი ეს სტაბილური ტემპი შენარჩუნდება, ცუდი არ იქნება. თუ წლის ბოლოს ამ მაჩვენებლით გავალთ, კარგი შედეგი იქნება.
„ახალი თაობა“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ რომან გოცირიძესთან: „მოსმენების კანონი ისევ პარლამენტში დაბრუნდება“
„ახალი თაობის“ კითხვებს „ნაცმოძრაობის“ წევრი, პარლამენტის დეპუტატი რომან გოცირიძე პასუხობს:
- ბატონო რომან, მოსმენების შესახებ კანონი ძალაში შედის. ოპოზიციისა და არასამთავრობო სექტორის დიდი წინააღმდეგობის მიუხედავად, ხელისუფლება დათმობაზე არ წავიდა. როგორია თქვენი შეფასებები ამ საკითხთან დაკავშირებით?
- გარდა იმისა, რომ ეს მოსმენების კანონი არის არაკონსტიტუციური, იგი ეწინააღმდეგება საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ გამოტანილ დადგენილებას, რომ ის არ არის დამოუკიდებელი. ასევე ეს ხელს უშლის ბიზნესის განვითარებას კომუნიკაციის სფეროში და მასზე არ ხორციელდება ჯეროვანი კონტროლი. მმართველმა გუნდმა მაინც ჯიუტად გაიტანა თავისი, დაძლია პრეზიდენტის ვეტო, თუმცა, დიდი იმედი გვაქვს, რომ ეს ისევ შემობრუნდება უკან პარლამენტში.
- ასე გგონიათ?
- მჯერა, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო ძალიან სწრაფად მას დააბრუნებს უკან, რადგან, ფაქტობრივად, ის არგუმენტები, რომლებითაც პირველი კანონი იყო დაწუნებული, ძალაში რჩება და მხოლოდ კოსმეტიკური ცვლილებებია შეტანილი.
- თუმცა უმრავლესობა აცხადებს, რომ მათ საკონსტიტუციო სასამართლოს შენიშვნები გაიზიარეს. ამაზე რას იტყვით?
- ეს ასე არ არის. უმრავლესობის გარდა, საქართველოში არ არსებობს არცერთი არასამთავრობო ორგანიზაცია, არცერთი პარტია, არცერთი ადამიანი, ერთი ფიზიკური პირიც კი, რომელიც იტყოდა, რომ ეს კანონი არის კარგი. როდესაც ეროვნული ბანკის ზედამხედველობის შესახებ კანონი საკონსტიტუციო სასამართლომ შეაჩერა, მაშინ ამ კანონს ვიღაც ვაიექსპერტები და ფსევდოექსპერტები „უპრავებდნენ“ ოცნებას და ტელევიზიით გვესმოდა მათი მხარდამჭერი გამოსვლები. ამ შემთხვევაში კი ექსპერტიც ვერავინ იპოვეს, რომელიც ამ კანონს მოუწონებდა. ამ კანონის მიღებამ აჩვენა, რომ „ქართული ოცნების“ საარჩევნო პროგრამა არის ფარატინა ქაღალდი და მათ, ფაქტობრივად, მოატყუეს მოსახლეობა. წინ მიდევს მათი საარჩევნო პროგრამა, სადაც მე-20 გვერდზე წერია: გამოცხადდება მორატორიუმი ახალი მარეგულირებელი სტრუქტურების შექმნაზე, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ეს იმპერატიულად არის მოთხოვნილი საქართველოს საერთაშორისო შეთანხმებებით.
- ეს რას ნიშნავს?
- მათ თქვეს, ახალ მარეგულირებელ ორგანოს არ შემოვიტანთო. მოსმენების სააგენტო კი არის ახალი მარეგულირებელი სტრუქტურა, რომელიც აწესებს ლიცენზიას კავშირგაბმულობის სისტემის ტექნოლოგიების შემოტანაზე, გატანასა და წარმოებაზე და ამ მარეგულირებელ მალიცენზირებელ ორგანოს შემოაქვს ახალი სალიცენზიო გადასახადი, ხოლო ამ ტექნოლოგიების ლიცენზირება უნდა მოახდინოს სწორედ სუსთან არსებულმა ამ სააგენტომ. არასდროს საქართველოში ასეთი აპარატურის შემოტანაზე არ გაიცემოდა ლიცენზია. სიმბოლურად არის ეს 200 ლარი, მაგრამ აქ 200 ლარში არ არის საქმე.
- რაშია პრობლემა?
- საქართველოში ყველაზე მზარდი სექტორი, რომელიც ფლობს მილიარდობით აქტივებს, არის კავშირგაბმულობის სისტემები, მობილური, ინტერნეტი და სხვა საკომუნიკაციო საშუალებები.
- ხელისუფლება ამ ყველაფერზე კონტროლის დამყარებას ცდილობს?
- დიახ, ასეა. ეს სექტორი რაღაცნაირად კავშირში აღმოჩნდა უსაფრთხოების სამსახურებთან, ანუ მათ ახალი უფროსი გაუჩნდათ თუნდაც ამ ლიცენზირებისა და ნებართვების სახით. ამ ყველაფერში ძალიან სახიფათო ის არის, რომ მათ შორის კავშირი ხდება, თანაც, არსად არის მითითებული, თუ რა სახის მოწყობილობებზე უნდა გასცეს ლიცენზია.
- კანონში ეს არ არის გაწერილი?
- არა. შეიძლება, ეს იყოს მობილური ტელეფონი ან დიდი სერვერები, რომელსაც შეუძლია ადამიანის მოსმენა და ჩანაწერების გაკეთება. ფაქტობრივად, ეს კანონი, რომელიც დაწუნებულია მთელი ქვეყნის მოსახლეობის მიერ, დიდხანს ვერ იმოქმედებს და ხელისუფლებას თავისი `ნამოღვაწარის~ კიდევ ერთხელ გადახედვა მოუწევს.
- დღის წესრიგში ასევე აქტუალურად დგას საკონსტიტუციო ცვლილებების თემაც. ჩვენს ქვეყანას ვენეციის კომისიის წევრები სტუმრობენ სიტუაციის გასაცნობად. ამ კუთხითაც სერიოზული შენიშვნები აქვს ოპოზიციურ სპექტრს. რა მოლოდინები გაქვთ?
- ყველაფერი, რაც ხდება, იგივე საარჩევნო კანონის მორგება საკუთარ თავზე თუ პრეზიდენტის ინსტიტუტის დასუსტება და პირდაპირი არჩევის წესის გაუქმება, ემსახურება ძალაუფლების შენარჩუნებას, დანარჩენი კი, რასაც მათგან ვისმენთ, არის დემაგოგია! თვითონ ერთიანი ბლოკის სახით მოვიდნენ და დღეს ბლოკების შექმნა აღარ უნდათ, რადგან ბიუჯეტს ძვირი უჯდება.
- ეს რა მიზანს ემსახურება?
- მათ რეალურად უნდათ, რომ არ მოხდეს პარტიული ძალების კონსოლიდაცია. ასე რომ, ყველა მათი არგუმენტი ემსახურება ძალაუფლების შენარჩუნებას. ეს არის ქვეყანაში დემოკრატიული პროცესების შესუსტება და ავტორიტარული ტენდენციების დამკვიდრება. ხელისუფლებამ უნდა იცოდეს, რომ ეს კარგად არ დამთავრდება, რაღაც მომენტში აუცილებლად იფეთქებს. ხელისუფლება მსგავსი გადაწყვეტილებებით კრიზისულ ვითარებას ქმნის.
- ცუდად დაამთავრებს „ოცნება“?
- ხელისუფლება, რომელიც უზურპაციას ეწევა და ჰგონია, რომ ეს აძლიერებს მას, საბოლოო ჯამში, სუსტდება და ეს ისტორიამ ბევრჯერ გვაჩვენა. ასე რომ, ძალიან ცუდად დაამთავრებენ!
„ახალი თაობა“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ ზაალ კასრელიშვილთან: „ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის გამოძიება თემურ ალასანიამ ჩაფარცხა.. ამის სანაცვლოდ რუსები მიხეილ სააკაშვილსა და ბიძამისს რაღაცებს დაჰპირდნენ, მაგრამ არ შეუსრულეს“ // „ყველა უბედურება, რაც დღეს ჩვენს ქვეყანას სჭირს, კანონიერი ხელისუფლების დამხობიდან დაიწყო“
რატომ არის პირველი პრეზიდენტის მკვლელობა დღემდე გამოუძიებელი, ვის აფარებდა ხელს სააკაშვილის ხელისუფლება, რატომ დუმს „ქართული ოცნება“? ამ თემებზე „ახალ თაობას“ ანალიტიკოსი უსაფრთხოების საკითხებში ზაალ კასრელიშვილი ესაუბრება.
- პირველი პრეზიდენტის მკვლელობიდან 24 წელი გავიდა. მიხეილ სააკაშვილის დროს ამ საქმის გამოძიება თითქოს დაიწყო, მაგრამ ბოლომდე არ მივიდა. ეს ხელისუფლება საერთოდ არაფერს აკეთებს ამ მიმართულებით. რატომ არ ხდება ამ საქმის ბოლომდე მიყვანა?
- ამ საქმის გამოძიება სასიცოცხლოდ აუცილებელია ქართული სახელმწიფოსთვის. თუ გვინდა, რომ მომავალ თაობებში მითქმა-მოთქმა, ზიზღი და დაპირისპირება არ იყოს, მათ უნდა იცოდნენ სიმართლე. ყველა უბედურების სათავე უსამართლობა გახლავთ. დაფარული და შენიღბული უსამართლობა ნელი მოქმედების ნაღმია, რომელიც როდის აფეთქდება, არავინ იცის. ჩვენი ქვეყნის არსებობის განმავლობაში არაერთი ძმათამკვლელი ომი და ღალატი მომხდარა. 1992 წლის სამხედრო გადატრიალება იყო ერთ-ერთი ასეთი მოვლენა, რომლის უკანაც რუსეთის სპეცსამსახურები იდგნენ. ამ სამხედრო გადატრიალებას ორი მიზანი ჰქონდა. პირველ რიგში, ეროვნული ხელისუფლება უნდა დაემხოთ, მეორე მიზანი კი გადამტრიალებლების სისხლში გასვრა იყო, რათა მათზე კომპრომატები ჰქონოდათ და იოლად ემართათ.
- თქვენ ფიქრობთ, რომ გადატრიალების მოწყობა უსისხლოდაც შეიძლებოდა, მაგრამ რუსეთის სპეცსამსახურებმა შეგნებულად დაღვარეს სისხლი?
- გადატრიალების უსისხლოდ მოწყობა ნამდვილად შესაძლებელი იყო, მაგრამ კაგებეს სისხლისღვრა აწყობდა და სისხლიც დაიღვარა. მათ გათვლილი ჰქონდათ, რომ გადატრიალების მომწყობი ხალხი ხელისუფლებაში მოვიდოდა, მათ სამართავად კი კომპრომატები იყო საჭირო. კომპრომატების წყალობით ისინი იოლად სამართავები იქნებოდნენ და საქართველო კუთხეებად დაიშლებოდა. სამეგრელოს ლიდერების ზაურ ქობალიასა და ვალტერ შურღაიას სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ ისინი ამ პროვოკაციას არ წამოეგნენ. რუსეთის სპეცსამსახურებმა ეს ხალხი ვერ გადაიბირა. შესაბამისად, ჩვენი სამეგრელო აფხაზეთს ვერ მიაბეს.
- რუსები სამეგრელოს დამოუკიდებლობის გამოცხადებისკენ მოუწოდებდნენ?
- ყველაფერი შემდეგნაირად იყო: რუსებმა ჯერ თავიანთ ქართველ აგენტებს დაარბევინეს სამეგრელო, მერე მეგრელებთან მივიდნენ და უთხრეს, ეს ნაძირლები როგორი დაუნდობლები არიან, ასეთი ცენტრალური ხელისუფლება რაში გჭირდებათ, სამეგრელოს ავტონომიაზე დაიწყეთ ლაპარაკიო. იგივე ხალხი მუშაობდა აფხაზ სეპარატისტებთანაც. ისინი დაარწმუნეს, რომ რესპუბლიკის სტატუსი უნდა მოეთხოვათ. სამეგრელო ამას არ გააკეთებდა და ამიტომაც შესთავაზეს ავტონომიის იდეა. აჭარის მაშინდელ ხელმძღვანელობას ჩოლოქი ჩააკეტვინეს. დიდი იყო იმის შანსი, რომ საქართველო კუთხეებად დაშლილიყო.
- კუთხეებად დაშლა რაში სჭირდებოდათ, თავად არ თქვით, გადამტრიალებლები სპეციალურად გასვარეს სისხლში, რათა ისინი იოლად ემართათო...
- ეს ასე იყო, მაგრამ მათ მეტი გარანტიები სჭირდებოდათ. დაშლილი საქართველო ბევრად იოლი სამართავი იქნებოდა. თავის დროზე ასეთი რამე მონღოლებმა გააკეთეს. მათ საქართველო ფეოდალურ სამთავროებად დაშალეს, ცენტრი, ფაქტობრივად, მოშალეს და რეგიონული ფეოდალები პირდაპირ დაიქვემდებარეს. ასე აპირებდნენ რუსებიც. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ბევრი სისხლი აქვთ მონღოლების, აღარაფერი უნდა გაგვიკვირდეს.
თუნდაც იმიტომ უნდა გამოვიძიოთ გამსახურდიას მკვლელობის საქმე, რომ ყველას დავანახოთ _ გარე მტრები ერთი და იმავე მეთოდებით ებრძვიან საქართველოს. პირველი პრეზიდენტი იმიტომ მოიშორეს, რომ ის არც კორუმპირებული ყოფილა და არც არავისი რენეგატი. ის მართლა ხალხის მიერ არჩეული ლიდერი იყო.
- ის ასეთი იყო, მაგრამ მის გარემოცვაზე, სამწუხაროდ, იმავეს ვერ ვიტყვით და, ალბათ, ამიტომაც მოახერხეს კანონიერი ხელისუფლების დამხობა...
- ზვიადის დროსაც და მის შემდეგაც ყველა ხელისუფლების შემოგარენში მრავლად იყვნენ შეგზავნილები და არა მარტო რუსეთის სპეცსამსახურებიდან. ეს საქმე კიდევ იმიტომაც უნდა გამოვიძიოთ, რომ გავიგოთ, ვინ რა ხარისხით დააშავა, ვინ რა როლი ითამაშა და ვინ რომელი ქვეყნის სპეცსამსახურების დავალება შეასრულა.
- თქვენ ფიქრობთ, რომ პირველი პრეზიდენტის დამხობასა და მკვლელობაში მხოლოდ რუსული სპეცსამსახურები არ მონაწილეობდნენ?
- ზვიად გამსახურდიას კონკრეტულად რუსეთის სპეცსამსახურები ებრძოდნენ. სხვა ქვეყნებმა გამსახურდიას დამხობის შემდეგ გააძლიერეს საქართველოში თავიანთი ინტერესჯგუფები. მაშინ ზვიადის მიმართ ასეთი დამოკიდებულება არ იყო არც თურქეთში, არც აზერბაიჯანში, არც სომხეთში და არც ისრაელში. ძალიან მალე გამოქვეყნდება წერილი, რომელიც გამსახურდიას პრეზიდენტის არჩევის შემდეგ ისრაელის მაშინდელმა პრემიერმა გამოუგზავნა. ეს წერილი ბევრ რამეს მოჰფენს ნათელს.
- რა წერია ამ წერილში ამისთანა?
- მალე გამოქვეყნდება და ყველანი ერთად წავიკითხავთ. თამამად შემიძლია გითხრათ, რომ იმ პერიოდში საქართველოს კანონიერი ხელისუფლების დამხობის მოსურნე მხოლოდ რუსეთი იყო.
- მოდით, ისევ პირველ კითხვას დავუბრუნდეთ: რატომ არ ხდება გამსახურდიას მკვლელობის გამოძიება, მართლა შოთა კვირაიამ წაიღო ეს საიდუმლო საფლავში? ეს წინა ხელისუფლების ერთ-ერთი არგუმენტი იყო...
- ეჭვი მეპარება, რომ მხოლოდ ერთმა ადამიანმა იცოდა სიმართლე. საუბედუროდ, დღემდე მსოფლიოში არცერთი პოლიტიკური მკვლელობა არ გახსნილა. აუცილებელი არ არის დამხობა და სნაიპერის ტყვია, ზოგი კიბოთი მოკვდა მოულოდნელად, ზოგიც _ გულის შეტევით. როგორც ჩანს, რაღაც ძალა არსებობს, რომელიც პოლიტიკური მკვლელობების გახსნის საშუალებას არ იძლევა.
- და ეს ძალა უშლის ხელს პირველი პრეზიდენტის საქმის გამოძიებას?
- ამ საქმის გამოძიებას ბევრი ვინმე უშლის ხელს. ამის მიუხედავად, ჩვენ ეს ნავსი უნდა გავტეხოთ და პირველი პრეზიდენტის მკვლელობა აუცილებლად უნდა გამოვიძიოთ. საქართველოს ისტორიის ეს შავი ფურცელი წაუკითხავი არ უნდა დარჩეს.
- ეს მკვლელობა მოხდა შევარდნაძის დროს. სააკაშვილი ყველაფერს აკეთებდა შევარდნაძის გასაშავებლად. თქვენი აზრით, რატომ არ გამოიძია მან ეს საქმე? იქნებ იმიტომ, რომ თავის დროზე ჯაბა იოსელიანმა გააგზავნა საზღვარგარეთ სასწავლებლად? ან იქნებ იმიტომ, რომ ნიკა რურუა, გიგა ბოკერია და გივი თარგამაძე იყვნენ მის გუნდში?
- მიხეილ სააკაშვილის ხელისუფლებაში ბლომად იყო ისეთი ხალხი, რომლებმაც კანონიერი ხელისუფლების დამხობაში მიიღეს მონაწილეობა. საქმის გამოუძიებლობის ერთი მიზეზი ესეც არის. მეორე მიზეზი ბიძამისის კავშირებია კაგებესთან. თემურ ალასანია საბჭოელია და კრემლთან სერიოზული კავშირები აქვს. არ გამოვრიცხავ, რომ თემურ ალასანიას დახმარებით შეჩერდა ამ საქმის გამოძიება. მოსკოვს სიმართლის დადგენა არ სურს. მათ ყველაზე უკეთესად იციან, რომ მათი ხელით იქნა მოკლული დამოუკიდებელი ქვეყნის პრეზიდენტი.
- ვითომ შეეშინდა რუსეთს ამ ამბის გამჟღავნების? იმდენი სისაძაგლე აქვთ ჩადენილი, ეს ფაქტი არავის აღარ გააკვირვებდა...
- ეტყობა, ამ საქმეში არის კიდევ ისეთი დეტალები, რომელთა გამჟღავნებაც რუსეთისთვის მიუღებელია. თემურ ალასანიას დახმარებით ეს საქმე ჩაიფარცხა. სანაცვლოდ რუსები მიხეილ სააკაშვილსა და ბიძამისს რაღაცებს დაჰპირდნენ.
- რას დაჰპირდნენ?
- ეს მომავალში გახდება ცნობილი. რუსეთმა დანაპირები არ შეასრულა და გაბრაზებულმა სააკაშვილმა ენვერების სპექტაკლები დადგა. ამ სისულელეების კეთებას არ სჯობდა, ის საქმე გამოეძიებინა? ამით უფრო კარგად არ დაანახებდა მსოფლიოს რუსეთის ნამდვილ სახეს? მაგრამ, ეტყობა, იყო მიზეზი, რის გამოც მან ეს არ გააკეთა.
- ახლანდელი ხელისუფლების უმოქმედობაზე რას იტყვით? `ოცნებაშიც~ მრავლად არის ის ხალხი, რომლებიც იარაღით ებრძოდნენ კანონიერ ხელისუფლებას. ამ საქმის გამოძიება მათ გამო არ ხდება?
- ალბათ, რაღაც როლს ეს ხალხიც თამაშობს, მაგრამ მხედრიონსა და გვარდიაზე მეტი საშინელება იმ ხალხმა გააკეთა, რომლებიც მაშინ საერთოდ არ გამოსულან ქუჩაში.
- ვინ გყავთ მხედველობაში?
- ის ხალხი, რომლებიც ამ ყველაფრის უკან იდგნენ და ყველაზე ბოროტ საქმეს აკეთებდნენ. ეს ხალხი აქეზებდა ახალგაზრდებს სისხლისღვრისკენ. ყველაზე დიდი პასუხისმგებლობა ამათ ეკისრებათ. შესაძლოა, ახლაც ისინი უშლიან ამ საქმის გამოძიებას ხელს.
- 31 მარტს ზვიად გამსახურდიას დაბადების დღეზე მისი მკვლელობის გამოძიების მოთხოვნით პარლამენტთან აქციაა დაგეგმილი. მივა ხალხი ამ აქციაზე? აიძულებს ეს აქცია ხელისუფლებას ამ საქმის გამოძიებას?
- ეს საქმე ყველა ვარიანტში უნდა იქნეს გამოძიებული. მის გამოსაძიებლად მხოლოდ ხელისუფლების ნებაა საჭირო. რაც შეეხება ხალხს, მეეჭვება, ბევრი ხალხი გამოვიდეს, მაგრამ, არა იმის გამო, რომ მათ ამ საქმის გამოძიება არ სურთ. წინა და მოქმედმა ხელისუფლებებმა ისე დააბეჩავეს ადამიანები, რომ ისინი მხოლოდ იმაზე ფიქრობენ, კვირიდან კვირამდე როგორ გაიტანონ თავი. ხალხის ნაკლებობა თუ იქნება, ნურავინ იფიქრებს, რომ მოსახლეობას ეს პრობლემა არ აწუხებს. ყველა უბედურება, რომლებიც დღეს ჩვენს ქვეყანას სჭირს, კანონიერი ხელისუფლების დამხობიდან დაიწყო.
„რეზონანსი“, 31 მარტი, 2017 წელი
ეკონომიკა ჯერჯერობით დაგეგმილზე მეტად იზრდება
მარი ჩიტაია
საქართველოში ეკონომიკური ზრდის ტემპი დამაკმაყოფილებელია. ლარის გამყარებამ და შედარებით სწორმა ეკონომიკურმა პოლიტიკამ ეკონომიკურ ზრდაზე სასიკეთოდ იმოქმედა. წინასწარი მონაცემებით, თებერვალში ეკონომიკურმა ზრდამ 4,4%, ხოლო პირველი 2 თვის საშუალო მაჩვენებელმა 4,8% შეადგინა. ოფიციალურმა სტატისტიკამ როგორც სამთავრობო გუნდის, ასევე სპეციალისტების მხრიდან მოწონება დაიმსახურა.
ფინანსთა მინისტრის ოპტიმიზმი, რომ ტემპი წლის ბოლომდე შენარჩუნდება, ჯერჯერობით მართლდება. დიმიტრი ქუმსიშვილის განმარტებით, წელს 4%-იანი პროგნოზი შესრულდება. „ეკონომიკური ზრდა წელს 4%-ზე გვაქვს დაგეგმილი. პირველი თვეები გვიჩვენებს, რომ საკმაოდ კარგად მივდივართ. ყოველდღიურად თვალს ვადევნებ მარტის დამატებითი ღირებულების ბრუნვას და მაჩვენებელი აქაც ძალიან კარგია. წინასწარი შეფასებით, მარტშიც ექსპორტის ზრდა გვექნება, რაც გვაძლევს იმის თქმის შესაძლებლობას, რომ დაგეგმილი პარამეტრები წარმატებით შესრულდება”, – განაცხადა დიმიტრი ქუმსიშვილმა.
ეკონომიკის მინისტრის მოადგილე ნინო ჯავახაძის თქმით, წინასწარი მონაცემების შემუშავებისთვის დაკვირვება ხდება საქართველოში რეგისტრირებულ საწარმოთა ბრუნვაზე. 2017 წლის თებერვალში, შარშანდელ პერიოდთან შედარებით, ბრუნვამ მოიმატა 14.6%-ით. „ასევე მნიშვნელოვანია, რომ 2017 წლის იანვარ-თებერვალში 27%-ით არის გაზრდილი საქართველოდან განხორციელებული საქონლის ექსპორტი, 22%-ით – ფულადი გზავნილების მაჩვენებელი, 10.5%-ით – საერთაშორისო ვიზიტორების რაოდენობა, ხოლო ტურიზმიდან მიღებული შემოსავლები (მომსახურების ექსპორტი) გაზრდილია 20.1%-ით”, – აღნიშნა ნინო ჯავახაძემ.
მართალია, სპეციალისტებისთვის ეკონომიკური ზრდის ტემპი დამაკმაყოფილებელი არ არის, მაგრამ არსებულ ტენდენციას მიესალმებიან და იმედოვნებენ, რომ გაცილებით უკეთესი შედეგი გვექნება, თუკი ქვეყანა განვითარების მაგისტრალურ ხაზს არ ჩამორჩება.
ასე ფიქრობს სტატისტიკოსი სოსო არჩვაძე, რომლის შეფასებითაც, რაც უფრო მაღალი იქნება ეკონომიკური ზრდის ტემპი, მით მეტი თანხის მობილიზების შესაძლებლობა გაუჩნდება სახელმწიფოს და გაცილებით იოლად გადაწყვეტს მის წინაშე არსებულ ამოცანებსაც.
“გასათვალისწინებელია, რომ ეკონომიკური ზრდის თითოეული პროცენტი სახელმწიფოს ბიუჯეტს აძლევს დამატებით არანაკლებ 90 მლნ ლარის შემოსავალს, ამას წმინდა ეკონომიკურთან ერთად, აქვს ფისკალური და, საბოლოო ჯამში, სოციალური და პოლიტიკური მნიშვნელობაც. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეს არის გარკვეული პერიოდის წინასწარი შეფასება და წლის ბოლომდე საკმაოდ დიდი დროა. მეტისმეტი ოპტიმიზმი, რომ ტენდენცია შეუქცევადი იქნება, გადაჭარბებულია. ქვეყანას აქვს იმის პოტენციალი, რომ მშპ თვალში საცემად გაიზარდოს. ბოლო 5 წელიწადში 4%-ზე მაღალი ტემპი მხოლოდ ერთხელ გვქონდა – 2014 წელს. თუ გვინდა, რომ განვითარების ძირითად მაგისტრალურ ხაზს არ ჩამოვრჩეთ, გაცილებით მაღალი ზრდა უნდა იყოს”, – აცხადებს სოსო არჩვაძე.
ახალი ეკონომიკური სკოლის პრეზიდენტ პაატა შეშელიძის აზრით, შიდა ფაქტორებისთვის ყურადღების მიქცევა, ლარის გამყარება, მონეტარული პოლიტიკა და ბიუჯეტის ხარჯვითი ნაწილი ეკონომიკური ზრდისთვის გადამწყვეტი აღმოჩნდა.
„ლარის კურსის საკითხი იყო მნიშვნელოვანი კომპონენტი, რაც ეკონომიკის წინსვლას ხელს უშლიდა. ახლა კურსი მეტ-ნაკლებად დასტაბილურდა და რეფინანსირების სესხების მოცულობაც შემცირდა. შესაბამისად, აქცენტი გაკეთდა ეკონომიკაში ინვესტიციებსა და არა სპეკულაციებზე. ამასთან, სამომხმარებლო ხარჯების მხრივაც მოახდინეს ეკონომია, რაც ქვეყნისთვის დიდი პრობლემა იყო. სიმართლე გითხრათ, მქონდა კიდეც ასეთი მოლოდინი ეკონომიკურ ზრდასთან დაკავშირებით, უბრალოდ, მიკვირდა, რომ ამ პროცესს ხელს უშლიდნენ ხელოვნური გადაწყვეტილებების მიღებით. არაერთხელ მითქვამს, რომ გარე ფაქტორებზე აქცენტის გადატანა შეცდომაა. მთავარია ქვეყნის შიგნით ვითარების დარეგულირება, განსაკუთრებით მონეტარული პოლიტიკისა და ფისკალური პოლიტიკის მიმართულებით. როგორც კი ამ მიმართულებით სწორი ნაბიჯი გადაიდგა, ეკონომიკაც გამოცოცხლდა. რაც შეეხება ფაქტს, შენარჩუნდება თუ არა ტენდენცია, ისევ პიროვნულ ფაქტორამდე მივდივართ – შედეგი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა გადაწყვეტილებას მიიღებს მთავრობა”, – აცხადებს პაატა შეშელიძე.
ეკონომიკის სამინისტროს ინფორმაციით, მშპ-ს ზრდაში ისეთმა დარგებმა შეიტანეს განსაკუთრებული წვლილი, როგორებიცაა დამამუშავებელი მრეწველობა, ტრანსპორტი, მშენებლობა, სასტუმროები, რესტორნები და ვაჭრობა.
„რეზონანსი“, 31 მარტი, 2017 წელი
ინტერვიუ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანდაცვის მინისტრ ქეთევან ბაკარაძესთან: „გასულ წელს თბილისში 1 409 აფხაზმა იმკურნალა უფასოდ… არაერთი შემთხვევა გვქონია, როდესაც სოჭიდან ან კრასოდარიდან წამოსულა რეანომობილი თბილისში“
ეკატერინე ბასილაია
ბოლო წლებში უფრო და უფრო ბევრი აფხაზი ჩამოდის თბილისში სამკურნალოდ თუ ოპერაციისთვის, 2016 წელს ჯანდაცვის უფასო სერვისით 1 409 აფხაზმა ისარგებლა, პლუს აფხაზები თბილისში ასევე ამ უფასო სერვისის გარეშეც, საკუთარი ფინანსებით მიდიან ქართულ კლინიკებში და ასევე ძალიან მაღალია ცე ჰეპატიტის ელიმინაციის პროგრამაში აფხაზების ჩართულობის სურვილი და ბენეფიციარების რაოდენობა. „ვისაც ამ პროგრამაში ჩართვა სურს, მათ საქართველოს პასპორტი უნდა აიღონ, რიცხვი საკმაოდ მაღალია, მაგრამ ეს კონფიდენციალური ინფორმაციაა და ვერ დავასახელებ”, – აცხადებს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანდაცვის მინისტრი ქეთევან ბაკარაძე.
- აფხაზეთის დე ფაქტო ჯანდაცვის მინისტრმა განაცხადა, რომ რუსეთის პასპორტის მქონე აფხაზები უახლოეს მომავალში უფასოდ რუსულ კლინიკებში იმკურნალებენ და მალე საქართველოში მკურნალობის მსურველები არ გვეყოლებიანო. რამდენად ბევრი აფხაზი მკურნალობს ენგურს გამოღმა საქართველოში?
- თუ პოლიტიკურ ჭრილში განვიხილავთ ამ მოვლენას, ეს არის რუსეთის კიდევ ერთი მცდელობა, რომ რუსულ სივრცეში აფხაზები ინტეგრაცია კიდევ უფრო მოხდეს. იმდენად გაუსაძლისი სოციალური მდგომარეობაა დღევანდელ აფხაზეთში, რომ ამ ტერიტორიაზე მცხოვრებლებისთვის ჯანდაცვა ხელმისაწვდომი არ არის და არამარტო ფინანსური თვალსაზრისით, არამედ ხარისხიანი ჯანდაცვის სერიოზული დეფიციტია. სწორედ ამ მიზეზის გამო მომართავენ აფხაზები საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე სამედიცინო დაწესებულებებს სხვადასხვა სერვისების მისაღებად.
- აფხაზები თბილისში სამკურნალოდ თუ ოპერაციისთვის მარტო უფასო ჯანდაცვის პროგრამის გამო ჩამოდიან?
- ხშირია შემთხვევები, როდესაც ჩვენ მოგვმართავენ ხარისხიანი ჯანდაცვის სერვისების მისაღებად და არ აინტერესებთ სახელმწიფო უფასო პროგრამაში მოხვედრა. მათ თბილისში უნდათ მაღალი ხარისხის ჯანდაცვის სერვისის მიღება და ამას უსვამენ ყოველთვის ხაზს. ამ მაღალი ხარისხის გამოა პოპულარული ჯანდაცვის პროგრამაც და შარშან 1 409 პაციენტი მივიღეთ. ეს იმას ნიშნავს, რომ ამ პროგრამის პოპულარობა და ნდობა გაზრდილია. აფხაზეთში იციან, რომელ კლინიკაში სჯობს სერვისის მიღება და არის შემთხვევები, როდესაც კონკრეტულ ექიმთან მოდიან.
- რამდენ აფხაზს აქვს მიღებული აფხაზებისთვის განკუთვნილი ჯანდაცვის სპეციალური უფასო სერვისი?
- ბოლო წლების სტატისტიკა ასეთია: 2014 წელს იყო 450 ბენეფიციარი, 2-15 წელს – 550, 2016 წელს – 1 409 ბენეფიციარი, ვინც საქართველოს სახელმწიფოს პროგრამით ისარგებლა. აქ არ ითვლებიან ის ბენეფიციარები, რომლებმაც უბრალოდ თავიანთი ფინანსებით გადაწყვიტეს ჯანდაცვის სერვისების მიღება. ასევე მნიშვნელოვანია ის, რომ ძალიან მაღალია „ცე“ ჰეპატიტის ელიმინაციის პროგრამაში მათი ჩართულობის სურვილი და ბენეფიციარების რაოდენობა. ვისაც ამ პროგრამაში ჩართვა სურს, მათ საქართველოს პასპორტი უნდა აიღოს, რიცხვი საკმაოდ მაღალია, მაგრამ ეს კონფიდენციალური ინფორმაციაა და ვერ დავასახელებ.
- საუბარია იმაზე, რომ აფხაზები ან ენგურს გამოღმა საქართველოში ან კრასნოდარში მიდიან სამკურნალოდ, მაგრამ კრასნოდარს მაინც თბილისს ამჯობინებენ და რატომ?
- აფხაზი ბენეფიციარებისგან ინფორმაცია გვაქვს, რომ კრასნოდარის ოლქში არსებულ კლინიკებში არც თუ კარგად განვითარებულია ინფრასტრუქტურაა, არც ისეთი მაღალი კვალიფიკაციის ექიმები არიან. ხშირ შემთხვევაში მოდიან პაციენტები, რომლებსაც კრასნოდარში მიღებული აქვთ მომსახურება, ვთქვათ ჩატარებული აქვთ არც თუ წარმატებული ოპერაცია და შემდგომში ქართველ მედიკოსებს უწევთ კორეგირება.
არაერთი შემთხვევა გვქონია, როდესაც სოჭიდან ან კრასოდარიდან წამოსულა რეანომობილი თბილისში. ეს განსაკუთრებით ახალშობილებზე მახსენდება, რადგან პირადად ვიყავი ამ პროცედურებში ჩართული. იყო რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც ფაქტობრივად უპერსპექტივო შემთხვევა იყო, ექიმს ნათქვამი ჰქონდა, რომ გამოუვალი მდგომარეობა იყო და ჩვენ დავეხმარეთ ბავშვი საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე რეანომობილით გადმოგვეყვანა. წარმოიდგინეთ რამდენი კილომეტრი გამოიარა ბავშვმა, რომ თბილისში ჩამოგვეყვანა და გვემკურნალა. თავად მათგან გვაქვს, ინფორმაცია, რომ ახალ რეფორმის მიხედვით სამედიცინო მომსახურეობის მისაღებად რუსეთის ფედერაციის კლინიკებში წავიდნენ.
- დღეს აფხაზებს კრასნოდარში უფასოდ მკურნალობა არ შეუძლიათ?
- რუსეთში უფასო სამედიცინო მომსახურეობა ხელეწიფება მოსახლეობის გარკვეულ ნაწილს, რომლებიც ე.წ. აფხაზეთის პრეზიდენტის სარეზერვო ფონდიდან ფინანსდებოდა, მაგრამ ეს ყველასთვის ხელმისაწვდომი არ არის. ახლა კი აფხაზეთს დე ფაქტო ხელისუფლების ახალი რეფორმა გულისხმობს იმას, რომ უფასო ჯანდაცვით ისარგებლებენ მხოლოდ რუსეთის ფედერაციის დოკუმენტის მქონე ადამიანები. ეს მიმართულია იქითკენ, რომ მოსახლეობამ რუსული პასპორტები აიღონ და ამისთვის პროცედურები გამარტივებულია.
- აფხაზეთში რამდენად საუბრობენ იმაზე, რომ თბილისში ჩამოდიან სამკურნალოდ?
- კულუარულად, შინაურულად ამაზე საუბრობენ, ხმამაღლა – არა, თუმცა იგივე ე.წ. პარლამენტის წევრები თუ სხვა პოლიტიკოსები მუდმივად ხმამაღლა საუბრობენ იმაზე, რომ კბილის ამოსაღებადაც კი აფხაზები საქართველოს მიმართავენო.
- აფხაზი მაღალჩინოსნები თუ მკურნალობენ თბილისში? ერთი წლის წინ რუსლან ქიშმარია მკურნალობდა და სხვა შემთხვევები თუ ყოფილა?
- ეს კონფიდენციალური ინფორმაციაა და ამაზე საუბრისგან თავს ვიკავებ. თუმცა ე.წ. მაღალჩინოსნებიც და ე.წ. მთავრობის ჩინოსნების ოჯახის წევრებსაც მიუღიათ სამედიცინო მომსახურეობა ბოლო წლებში.
- არის უკმაყოფილება იმაზე, რომ ოკუპირებულ აფხაზეთში ყველაზე მძიმე პირობებში ცხოვრობენ გალელი ქართველები, მათ ავიწროებენ აფხაზები და ამ დროს მათ არ აქვთ ის უფასო პროგრამები, რაც აქვთ იმ აფხაზებს, რომლებიც აფხაზეთში თავისუფლად ცხოვრობენ და ეს უსამართლოა...
- ჩემი მისამართით ეს პრეტენზია ძალიან ბევრჯერ მომისმენია. ვინაიდან ჩვენი საკურაციო სფერო და ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი იქ მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეები არიან, ისინი ვინც გალის რაიონში ცხოვრობენ. აფხაზეთის მთავრობა ბევრს იბრძვის იმისთვის, რომ ამ ადამიანებს განსხვავებული მომსახურეობის პაკეტი ჰქონდეთ, ჯერჯერობით ეს სისტემა გამართულად ვერ არის, მაგრამ დამერწმუნეთ, რომ ეს ის შემთხვევაა, როდესაც საქართველოს მოქალაქეობა არის პრივილეგირებული. მომისმენია, რომ შეიძლება ამ მოტივით ვიღაცამ საქართველოს მოქალაქეობაზე უარს თქვასო, მაგრამ დამერწმუნეთ, რომ ასე არ არის.
„რეზონანსი“, 31 მარტი, 2017 წელი
„აფხაზებს რაც არ უნდა კარგი გავუკეთოთ, ისინი ჩვენკენ გამომხედავები არ არიან. ის ადამიანებიც კი, ვინც თბილისში ჩამოვიდა და იმკურნალა“ // კურნალობის სანაცვლოდ აფხაზებს რუსულ პოლისებს სთავაზობენ
ეკატერინე ბასილაია
აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლება ქართულ კლინიკებში აფხაზების სამკურნალოდ წასვლის წინააღმდეგ აქტიურ ბრძოლას იწყებს და აანონსებს, რომ აფხაზებისთვის რუსეთში უფასოდ მკურნალობაზე სამედიცინო პოლისები დარიგდება და ამით სულ მალე აფხაზების ქართულ კლინიკებში მკურნალობას “სამუდამოდ დახურავს”.
„გავკიცხო ის ადამიანები, რომლებიც სამკურნალოდ საქართველოში მიდიან, მე, როგორც ექიმს, არც იურიდიული და არც მორალური უფლება არ მაქვს. თუმცა სამედიცინო პოლისის შემოღება საშუალებას იძლევა, საზღვარი სამუდამოდ ჩავკეტოთ, რადგან ჩვენ ჩვენს მოქალაქეებს უკვე შესაძლებლობას გაძლევთ, რუსეთის ნებისმიერ კლინიკაში იმკურნალოთ”, – ამის შესახებ დე ფაქტო ჯანდაცვის მინისტრმა ანზორ გოოვმა სოხუმში ორი დღის წინ სპეციალურ პრესკოფერენციაზე განაცხადა.
საუბარია იმაზე, რომ რუსული უფასო სამედიცინო პოლისებით სარგებლობის საშუალება ექნებათ რუსული პასპორტის მქონე აფხაზებს.
როგორც ანზორ გოოვმა პრესკონფერენციაზე დაანონსა, რუსეთსა და ე.წ. აფხაზეთის რესპუბლიკას შორის 10-14 დღეში უნდა მოეწეროს ხელი დოკუმენტს სავალდებულო სამედიცინო დაზღვევაზე და დაზღვევის პოლისი გაიცემა 189 ათასი რუსეთის მოქალაქისთვის, პლუს 14 წლამდე ბავშვებისთვის და აფხაზებს შეუძლიათ არა მარტო კრასნოდარში გამოიყენონ ეს უფასო პოლისები, არამედ რუსეთის ნებისმიერ კლინიკაში.
ცნობისათვის: ბოლო წლებია სულ უფრო და უფრო მატულობს იმ აფხაზების რაოდენობა, რომლებიც ოკუპირებული აფხაზეთიდან სამკურნალოდ ენგურს გამოღმა საქარველოში ჩამოდის და ქართულ კლინიკებში მკურნალობენ. თან, საქართველოში სეპარატისტულ რეგიონებში მცხოვრები აფხაზებისა და ოსებისთვის მკურნალობა უფასოა, რაც მათ დაინტერესებასაც უფრო ზრდის.
აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ჯანდაცვის სამინისტროს ცნობით, გასულ 2016 წელს უფასო სამედიცინო პოლისით 1 409 აფხაზმა ისარგებლა, თუმცა უფასო პროგრამებში ჩართვის გარეშეც არც თუ ცოტა აფხაზი და ოსი ჩამოდის საქართველოს მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე სამკურნალოდ თუ ოპერაციის გასაკეთებლად, მაგრამ ამის აღრიცხვა არ ხდება.
ბოლო წლების მონაცემები ასეთია: 2014 წელს თბილისში სამკურნალოდ 450 ეთნიკური აფხაზი ჩამოვიდა, 2015 წელს – 550, 2016 წელს – 1409. საგულისხმოა ის, რომ სეპარატისტული ხელისუფლება თუ ოპოზიცია უკვე დიდი ხანია შეშფოთებას არ მალავს იმის გამო, რომ აფხაზები “რესპუბლიკიდან” სამკურნალოდ არა რუსულ კლინიკებში, არამედ ქართულ კლინიკებში მიდიან და ხშირად ისმის წამოძახილები, რომ ადგილობრივი მოსახლეობა, “საქართველოში გარბის კბილის ამოსაღებადაც კი”, რის აღსაკვეთადაც დე ფაქტო ხელისუფლებამ აქტიური მუშაობაც დაიწყო.
“ექსპერტთა კლუბის” წევრი, ირაკლი ცქიტიშვილის თქმით, ქართულ კლინიკებში აფხაზებმა მკურნალობა წლების წინ დიდი სიფრთხილით დაიწყეს, თუმცა ბოლო წლებში სამკურნალოდ მართალაც ბევრი ჩამოდის და ასევე სიმართლეა ის, რომ მათ შორის კბილის ამოსაღებადაც კი ენგურს გამოღმა გადმოდიან. იგი ამბობს, რომ დღეს ერთადერთი ძაფი, რომელიც აფხაზებთან გვაკავშირებს, სწორედ ეს ჯანდაცვის სფეროა და ახლა დე ფაქტო ხელისუფლებასაც და მოსკოვსაც უნდათ, რომ ეს ძაფიც გაწყვიტონ. „ამისთვის კეთდება ეს პოლისები. რუსები ამ პოლისებით აფხაზების ნაციონალისტურ ემოციებზე თამაშობენ და აფხაზებიც ამას წამოეგებიან, რადგან მათში ქართველებისადმი სიძულვილი ისევ მაღალია”, – აღნიშნავს ირაკლი ცქიტიშვილი. იგი ამბობს იმასაც, რომ აფხაზები სამკურნალოდ თუ ოპერაციებისთვის, ან თბილისს ირჩევენ, ან კრასნოდარს. დე ფაქტო ხელისუფლებამ ნახა, რომ კრასნოდარის კლინიკებმა, რომლებიც კვალიფიკაციით ქართულს ჩამორჩებიან, თბილისის კლინიკებს ვერ შეცვალეს და ახლა ახალი ხელშეკრულებით აფხაზების რუსულ კლინიკებში გადაბირება გადაწყდა, თუმცა ექსტრემალური სიტუაციებსთვის აფხაზები რუსეთში დიდი ქალაქებში წასვლას ვერ შეძლებენ და ისევ თბილისში ჩამოვლენ. იტყვიან თუ არა აფხაზები ქართულ კლინიკებზე უარს, ეს ალბათ უახლოეს მომავალში გამოჩნდება.
„თუკი აფხაზებს ხარისხიანი მკურნალობა უნდათ, მათ აუცილებლად დიდ ქალაქებში და პირველ რიგში მოსკოვში ჩასვლა მოუწევთ და იმის გარდა, რომ ხელში პოლისი ექნებათ, რომელიც მკურნალობისას გარკვეულ შეღავათებს ითვალისწინებს, მკურნალობის განმავლობაში გამგზავრება და ცხოვრება ძვირი დაუჯდებათ, ამას დაემატება ის, რომ რუსეთში ყველაგან კორუფციაა და ექიმებს მარჯვნივ თუ მარცხნივ დამატებით ფული უნდა გადაუხადონ. “ეს ყველაფერი აფხაზებისთვის დიდი პრობლემაა, რადგან ვისაც ფული აქვს, დღესაც მოსკოვში უპრობლემოდ მკურნალობს. ვისაც ფული არ აქვს, იმათთვის მაინც თბილისში სამკურნალოდ ჩამოსვლა უფრო სასურველი დარჩება. აფხაზებისთვის უფრო ახლოს, მომსახურების თვალსაზრისით უფრო სწრაფი და შეღავათიანი მაინც ჩვენი კლინიკებია”, – მიიჩნევს ირაკლი ცქიტიშვილი. მისი თქმით, აფხაზეთში ყველამ იცის, რომ სამკურნალოდ ხალხი ენგურს გამოღმა მოდის, მაგრამ ამაზე ხმამაღლა არავინ ლაპარაკობს.
„აფხაზური საზოგადოება იმ ადამიანებს, რომლებიც ქართველების მიმართ ოდნავ მაინც სითბოს გამოიჩენენ, მაშინვე ჩაქოლავენ. ამიტომ აფხაზებს ერთმანეთის ეშინიათ, ეშინიათ იმ ჯგუფების, რომლებისთვისაც ქართველებთან დაპირისპირება პოლიტიკური და ფინანსური დივიდენდების მომტანია, რადგან ეს ჯგუფები ყველაფერზე არიან წამსვლელები, რათა აფხაზების ქართველებთან კონტაქტი არ დაუშვან. პირდაპირ ვაცხადებ, რომ აფხაზებს რაც არ უნდა კარგი გავუკეთოთ, ისინი ჩვენკენ გამომხედავები არ არიან. ის ადამიანებიც კი, ვინც თბილისში ჩამოვიდა და იმკურნალა”, – დასძენს ირაკლი ცქიტიშვილი.
„რეზონანსი“, 30 მარტი, 2017 წელი
შავი ზღვა ცივი ომის ეპიცენტრი ხდება
„მთავარია, ეს ნატო-რუსეთს შორის ფართომასშტაბიან შეიარაღებულ დაპირისპირებაში არ გადაიზარდოს“
ნინო ქეთელაური
„ის რომ ახალი ცივი ომი უკვე მიმდინარეობს და შავი ზღვის რეგიონი ამის ცენტრალური ადგილია, ეს უკვე შემდგარი ფაქტია”, – ასე აფსებენ ექსპერტები შავი ზღვის რეგიონში ნატოსა და რუსეთის სამხედრო წვრთნების ტერიტორიულ სიახლოვეს, რომელსაც საერთაშორისო მედია “სახიფათო თამაშად” მოიხსენიებს.
ოთხშაბათს, წვრთნების ფარგლებში, რუსული სარაკეტო გემების, ასევე თავდასხმითი და სადესანტო თვითმფრინავების გამოცდა მოხდა, რასაც რუსეთის მხარე თავდაცვითი სისტემების შემოწმებით ხსნის.
სამხედრო ექსპერტი ვახტანგ მაისაია “რეზონანსთან” საუბრისას აღნიშნავს, რომ ამ წვრთნებით ნატოც და რუსეთიც სამხედრო მუქარის რეჟიმშია გადასული. „ამჟამად ვითრება არის იმგვარი, რომ ორივე მხარე სამხედრო მუქარებზე და ძალების დემონტსტრირებაზე გადავიდა. წვრთნების დაწყება ერთდროულად, ასე ახლოს, განსაკუთრებით რუსული მხარის მხრიდან, რომელმაც არაგეგმიურად და მოულოდნელად დაიწყო, როგორც ხედავთ, საკმაოდ რთულ სიტუაციას ქმნის”, – ამბობს ვახტანგ მაისაია. მისივე შეფასებით, ახლა მთავარია, ამ ყველაფერმა უფრო ფართომასშტაბიანი შეიარაღებული დაპირისპირების ხასიათი არ მიიღოს.
„რუსეთი უკვე საუკუნეა რაც შავ ზღვას თავის შიდა ტბად თვლის, იქ თურქეთის გემებსაც კი რთულად იტანს და რასაკვირველია, დასავლეთის გემები და სამხედრო ფლოტი, მისთვის გამაღიზიანებლია”, – ამბობს სოსო ცინცაძე. მისივე თქმით, საერთაშორისო ნორმების და წმინდა იურიდიული თვალსაზრისით, რუსეთის უფლებები არ ირღვევა, შესაბამისად, მოსკოვს არ აქვს საბაბი, რომ საკითხი გაეროში დააყენოს ან საერთაშორისო თანამეგობრობას მიმართოს პრეტენზიით, რაც მას კიდევ უფრო აღიზიანებს.
„ამას თვლის დასავლეთის თავხედობად, მისი პოზიციაა, რომ აშშ-ს, ნატოს შავ ზღვაში, არაფერი ესაქმება. მაგრამ მარტო შავი ზღვა ხომ არ არის, მთელ პერიმეტრზე რუსეთი უკვე სამ სამხედრო ბრიგადას ქმნის და დიდი ნაწილი უკვე განალაგა კიდეც დასავლეთის საზღვარზე. თავის მხრივ, ნატოსაც ბალტიისპირეთში, პოლონეთში შეჰყავს ჯარები და კიდევ უფრო ძლიერდება. ასევე, ტრამპი 54 მილიარდით ზრდის სამხედრო ხარჯებს. ეს ყველაფრი კი რა თქმა უნდა, ცეცხლთან თამაშია”, – ამბობს სოსო ცინცაძე. როგორც იგი აცხადებს, დიდი კატასროფა მოსალოდნელი არ არის, მაგრამ მსოფლიო რომ სახიფათო გზით მიდის, ეს ფაქტია.
„პროვოკაცია, რომელსაც შეიძლება ბირთვული ომი მოჰყვეს, ამის საშიშროება არ არსებობს, ვინაიდან ფანატიკოსი გიჟები კრემლში არ სხედან. იქ არიან ისეთი ადამიანები, ვინც გემო გაუგო კარგ ცხოვრებას. თუნდაც, ანტიკორუფიული აქციის მაგალითი რომ გავიხსენოთ, რომელიც მედვედევის დაგროვილმა ქონებამ გამოიწვია, როგორ ფიქრობთ, პუტინს მასზე ნაკლები აქვს?! ესენი მიეჩვივნენ კარგ ცხოვრებას. გარდა ამისა, კრემლის უახლოესი გარემოცვა, მთელი მილიარდელების კამპანია, როგორ ფიქრობთ, თვითმკვლელობაზე წამსველელები არიან? – გამორიცხულია. ამათ ყველას მთელი ოჯახები დასავლეთში ჰყვათ, ომი არავის უნდა, მაგრამ საქმე ისაა, რომ ომის გარეშე უნდათ ყველაფრის მიღწევა. თუმცა, იმასაც გეტყვით, რომ დაზღვეული არავინ და არაფერია. დიდ კატასტროფას მე არ ველოდები, მაგრამ ეს ყველაფერი რომ უსიამოვნოა და მსოფლიო სახიფათო გზით მიდის, ეს ფაქტია”, – აცხადებს სოსო ცინცაძე. მისი შეფასებით, დიდი საშიშროებას ორივე მხარე გრძნობს, თუმცა პირველ სამშვიდობო ნაბიჯს ვერცერთი დგამს, რადგან მოწინააღმდეგემ სისუსტედ არ ჩაუთვალოს.
„უახლოეს პერიოდში ამერიკის სახელმწიფო მდივანს ელოდებიან მოსკოვში და ალბათ დაძაბულობის განმუხტვაზეც იქნება საუბარი, რაღაცაზე მოილაპარაკებენ. ნატო-რუსეთის ფორმატიც გააქტიურდა ბოლო ხანებში. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ ერთის მხრივ, ორივე მხარე გრძნობს საშიშროებას, მაგრამ მეორეს მხრივ, ვერცერთი დგამს სამშვიდობო პირველ ნაბიჯს, რადგან მოწინააღმდგემ ეს სისუსტედ არ ჩაუთვალოს. ჩვენ ისღა დაგვრჩენია იმედი გვქონდეს, რომ ორივე მხარე საღი აზრის ინტერესებით იმოქმედებს”, – ამბობს პოლიტოლოგი.
